Kennisdocument 10: FONDSENWERVING IN NEDERLAND EN IN HET PARTNERLAND

Transcriptie

1 Kennisdocument 10: FONDSENWERVING IN NEDERLAND EN IN HET PARTNERLAND

2 Inhoud Inkomstenbronnen & fondsenwervingsmethoden 5 Methoden van fondsenwerving 6 Doelgroep en boodschap 7 Tips voor authentieke fondsenwerving 8 3

3 PI-Doc 10: Fondsenwerving in Nederland en in het partnerland Het succes van een ontwikkelingsproject is onder andere afhankelijk van voldoende financiële middelen. Het Nederlandse particuliere Initiatief (PI) en haar partner de Project Eigenaar (PE) in het ontwikkelingsland zijn zelf verantwoordelijk voor de fondsenwerving. Dit document is een handleiding inclusief tips om fondsen te werven, hier en daar. Fondsenwerving gebeurt overal ter wereld. Daar waar de sociale nood hoog is en de middelen schaars, vaak met grote vindingrijkheid. De praktijk leert dat lokale fondsenwerving niet altijd even gemakkelijk is. Om succesvol fondsen te werven, moet aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan. Zowel binnen de organisatie als in de omgeving waarin wordt geopereerd. Fondsenwerving is het aanspreken en mobiliseren van mensen en organisaties om sociale verandering te steunen met geld, diensten, goederen, kennis, tijd en morele steun. Daarmee fungeert fondsenwerving als de brug tussen een gedeelde droom en een nieuwe sociale werkelijkheid. In ontwikkelingslanden wordt fondsenwerving resource mobilisation genoemd. Het mobiliseren van middelen (in plaats van fondsen) is eigenlijk een betere definitie van onze opdracht als fondsenwerver. FACTOREN DIE FONDSENWERVING BEÏNVLOEDEN Geefcultuur in een land Beschikbaarheid van fondsen in een land Wetgeving; belastingvoordelen e.d. Beeld van de maatschappelijke organisaties Kennis en vaardigheden om fondsen te kunnen werven Er zijn allerlei redenen voor een organisatie om fondsen te werven. Vaak zijn er meerdere factoren tegelijk in het spel, waardoor een organisatie de omslag maakt en met fondsenwerving begint. Behalve om het totale inkomen te verhogen, kunnen anderen redenen zijn: Het publiek betrekken Het financieel risicomanagement verbeteren De duurzame ontwikkeling van een organisatie vergroten Autonoom worden WILDE GANZEN PI-DOC 10 Fondsenwerving in Nederland en in het partnerland 4

4 Inkomstenbronnen & fondsenwervingsmethoden Er zijn vijf financiële hoofdbronnen waaruit een non-profitorganisatie haar activiteiten kan financieren. 1 FONDSEN VAN DE OVERHEID Fondsenwerving bij overheid en instellingen wordt ook wel institutionele fondsenwerving genoemd. Overheidsfinanciering komt als subsidies voor organisaties, maar steeds vaker als steun voor een specifiek project. Zowel de centrale overheid als regionale en lokale overheden verstrekken subsidies. Ook kun je soms voor financiering bij buitenlandse ambassades terecht. Of met deskundige ondersteuning bij de Europese Unie. 2 FONDSEN VAN INSTELLINGEN Er zijn verschillende instellingen die fondsen beschikbaar stellen voor maatschappelijke doelen: Vermogensfondsen dit zijn instellingen die vanuit de winst op hun vermogen het maatschappelijk doel van hun missie ondersteunen. Non-gouvermentele organisaties (NGO s) dit zijn instellingen die fondsen werven en besteden volgens hun maatschappelijke missie. Regelmatig doen zij dit via andere (partner-)organisaties. 3 FONDSEN VAN INDIVIDUELE MENSEN Fondsenwerving bij individuele mensen en bedrijven wordt ook wel private sector fondsenwerving genoemd. Deze manier van werven is interessant en belangrijk. Naast het maatschappelijk draagvlak kunnen particulieren zich aan je organisatie verbinden. Zij kunnen naast geld ook hun tijd, kennis en netwerk inzetten. Dit vraagt wel een grote verbondenheid van de donateur met de organisatie. Hiervoor moet de organisatie natuurlijk in die relatie blijven investeren. 4 FONDSEN VAN BEDRIJVEN De tegenstellingen tussen de commerciële en sociale sector is aan het afnemen. Bedrijven worden socialer en maatschappelijke organisaties opereren bedrijfsmatiger. Bedrijven gaan steeds meer maatschappelijk verantwoord ondernemen. Voor maatschappelijke organisaties worden zij aantrekkelijker als partners in sociale verandering. 5 VERDIEND INKOMEN Verdiend inkomen is inkomsten genereren uit commerciële activiteiten. Zo kan een oogziekenhuis gratis consulten en operaties verstrekken aan 5 WILDE GANZEN PI-DOC 10 Fondsenwerving in Nederland en in het partnerland

5 armen doordat het tegelijkertijd aan andere patiënten diensten aanbiedt tegen een commercieel tarief. Formeel valt deze manier van inkomsten genereren niet onder de definitie van fondsenwerving en wordt dan ook niet verder behandeld in dit document. Methoden van fondsenwerving Fondsenwerving van de institutionele en private sector is sterk in ontwikkeling. Onderstaande beschrijving geeft een overzicht van de belangrijkste vormen op dit moment. FONDSENWERVING MET OVERHEDEN De besteding van overheidssubsidies gaat volgens specifieke beleidscriteria en termijnen. Steeds vaker zijn er openbare aanbesteding waarop organisaties kunnen inschrijven. Het is belangrijk om van nieuwe trends en beleidslijnen op de hoogte te zijn om te zien waar je mogelijk kunt aansluiten. FONDSENWERVING MET INSTELLINGEN Wil je fondsen werven bij instellingen, dan kan dat op verschillende manieren: Donoren die in het verleden je organisatie hebben gesteund Donoren van conculega-organisaties (jaarverslagen) Donoren van buitenlandse collega-organisaties Jaarverslagen en websites van specifieke instellingen die je op het oog hebt Netwerkbijeenkomsten Sponsoren van vakcongressen en beurzen Vakmedia Speciale databases (soms betaald) Deze methode kunt u ook inzetten bij het zoeken naar geschikte bedrijfspartners. Het voorgaande is ook hier van toepassing. Hieronder een aantal tips voor het werven van subsidies bij vermogensfondsen en NGO s: Doe grondige research Ontwikkel een sterke propositie Toon impact aan Maak goed verzorgd en leesbaar materiaal Investeer in de relatie als het kan met persoonlijk contact Lever niet meer informatie dan gevraagd Gebruik heldere en compacte taal vraag eventueel hulp Bewaak deadlines Leg verantwoording af Communiceer veranderingen vooraf Start het project niet voordat de subsidie is toegekend FONDSENWERVING MET INDIVIDUELE PERSONEN Er zijn talloze manieren om fondsen te werven bij particulieren. De meest belangrijke zijn: Direct Mail Periodieke donatie middels projectadoptie Diaspora fondsenwerving 1 1 Het werven van fondsen bij mensen uit de eigen gemeenschap/land, die geëmigreerd zijn naar economisch sterkere landen. WILDE GANZEN PI-DOC 10 Fondsenwerving in Nederland en in het partnerland 6

6 Evenementen Collectes Persoonlijke werving Straatwerving Grote giften Nalatenschappen Productverkoop Netwerk fondsenwerving Fondsenwerving via nieuwe media Een collectebus thuis De Indiase Vereniging voor het Welzijn van Gehandicapten plaatste plastic collectebussen bij gezinnen in en rondom de stad Calicut. In vier jaar tijd had de organisatie deze grote, betrokken groep opgebouwd. De gemiddelde bijdrage per collectebus was per jaar misschien maar 40 Britse pence, maar heeft de organisatie in totaal maar liefst Britse pond opgeleverd. De volgende uitdaging is om elke deelnemer meer te laten geven of werven. (Bron: The Worldwide Fundraiser s Handbook, Michael Norton) FONDSENWERVING MET BEDRIJVEN Er zijn allerlei mogelijkheden voor fondsenwerving met een bedrijf. Geld is maar één van de mogelijkheden en niet per se de meest winstgevende. Zo kan een bedrijf: Een NGO steunen via een MVO-programma Evenementen sponsoren Giften van medewerkers verhogen met een eigen bijdrage Een project adopteren Deskundige werknemers op projectbasis uitlenen Distributie- of mediakanalen openstellen Een flyer van maatschappelijke organisatie bij producten insluiten Een percentage van hun verkoop doneren In natura schenken Denk ook aan verschillende typen bedrijven, zoals: Mediabureaus, marketing, PR, webservices Restaurants, touroperators Winkelketens Banken, verzekeraars en andere servicebedrijven NGO s met naamsbekendheid, een aaibaar project of een ambassadeur in het bedrijf, vergroten de kans op financiële steun van een bedrijf. Maar ook zonder dat kun je met succes je organisatie slim matchen met een bijpassend bedrijf. Belangrijk blijft dat de doelstelling helder is, dat je weet wat je wilt en met wie je wel en niet wilt samenwerken. Ook moet er een evenwicht zijn in macht en in de winst - in breedste zin. Alleen dan is er sprake van een gezonde situatie en kan er een duurzame partnership ontstaan. Doelgroep en boodschap Kies voor fondsenwerving een doelgroep(en) die zich het meest thuis voelt bij de missie van je organisatie. Dit kan bijvoorbeeld volgens het soortzoekt-soort principe: a) Huidige groepen van belanghebbenden 7 WILDE GANZEN PI-DOC 10 Fondsenwerving in Nederland en in het partnerland

7 b) Socio-demografische kenmerken zoals sociale klasse, leeftijd, geslacht (vrouwen zijn vaak betere donateurs dan mannen!) c) Interesses op basis van waarden (actiegroepen en religieuze gemeenschappen) Ook doelgroepen die als portaal naar andere groepen donateurs kunnen fungeren zijn interessant: Scholen Serviceclubs (zoals Rotary, Lions, Soroptimiste, Ronde Tafel) Religieuze organisaties/gemeenschappen Touroperators (toeristen) FONDSENWERVINGSBOODSCHAP Een fondsenwervingsboodschap moet kernachtig en helder zijn én tot actie aanzetten. Mensen moeten namelijk doneren! Goede fondsenwerving communiceert het probleem, de aanpak van de organisatie, de sociale impact en hoe de donateur kan bijdragen. De communicatie heeft emotionele lading, is krachtig en authentiek maar zeker niet sentimenteel! Bij benadering van verschillende doelgroepen is het vaak zinnig om de boodschap daarop aan te passen. Waarom mensen geven Betrokken bij het probleem Plicht (cultuur/religie) Schuldgevoel Persoonlijke ervaring Erkenning (van hun gulheid) Omdat ze gevraagd worden Onder druk van hun gelijken Ter herinnering (aan een geliefd persoon) Belastingvoordeel Tips voor authentieke fondsenwerving 1. GA IN GESPREK EN NODIG DE ACHTERBAN UIT TE PARTICIPEREN Bij fondsenwerving ligt de focus erop donateurs voor langere tijd aan je te binden. Oftewel: we zijn geïnteresseerd in hun geld, veel minder in hun ideeën en andere vormen van betrokkenheid. Dat is een gemiste kans en een achterhaald idee. Praat niet tegen maar met je donateurs en betrek hen. WILDE GANZEN PI-DOC 10 Fondsenwerving in Nederland en in het partnerland 8

8 Jongeren activeren Jongeren lijken lastig te benaderen, maar ze voelen zich juist vaak betrokken bij wereldproblematiek en willen concreet bijdragen. De organisatie dance4life speelt hier sterk op in door wereldwijd scholieren te informeren over hun lichaam en safe seks, te dansen vóór leven en fondsen te werven voor hiv/aids-projecten. dance4life koppelt de interesses van jongeren aan activiteiten die ze leuk vinden. In 2006 resulteerde dit in Nederlandse scholieren die samen met tienduizenden andere jongeren in o.a. Tanzania, Zuid-Afrika, Rusland en Duitsland in solidariteit dansten en geld bijeen brachten voor hiv/aidsbestrijding. 2.MAAK UW WERVING PERSOONLIJK Wees persoonlijk in beide betekenissen: werkelijk gericht op de persoon die je benadert en met inzet van je eigen persoonlijkheid. Mensen geven immers aan mensen. 3.WEES PROFESSIONEEL Bereid je goed voor: weet waarover je praat, wie je voor je hebt en wat die ander bezighoudt. En houd je aan gemaakte afspraken. 4.VOEL PASSIE VOOR WAT JE DOET, DURF DIE TE TONEN Ons werk vereist dat we erin geloven en dat we ons emotioneel betrokken voelen. Zet je dus alleen in voor een doel waarmee je je werkelijk kunt verbinden. Wees niet bang dat te tonen. 5.STEUN WAARIN JE GELOOFT EN GEEF EERST ZELF VOORDAT JE VRAAGT Het is sterk om zelf het goede voorbeeld te geven. Het maakt je geloofwaardig. To give & to get Het African Women s Development Fund is een vrouwenfonds dat projecten financiert voor vrouwenrechten in Afrika. Fondsenwerving is de ruggengraat van de organisatie en het bestuur speelt een voortrekkersrol. Zij hebben een give & get beleid ingevoerd waarbij elk bestuurslid heeft toegezegd jaarlijks zelf $ 250 te geven en $ te werven voor het vrouwenfonds. Dit beleid blijkt succesvol en levert naast geld en draagvlak ook geloofwaardigheid op bij nieuwe grote donateurs. (Bron: Bisi Adeleye-Fayemi, AWDF, Ghana) 6.BOUW DUURZAME PARTNERSHIPS EN WERK SAMEN MET JE PROJECTPARTNER Je steek vaak veel tijd en energie in nieuwe relaties, wees daarom zorgvuldig in je keuzes. In het begin van een samenwerking worden de meeste fouten gemaakt en is de winst vaak relatief klein. Juist in een tweede en derde jaar worden door opgedane ervaringen echt grote stappen gemaakt. Door samen te werken ben je sterker, is er meer investeringsruimte, draagvlak en zichtbaarheid. 7.ZOEK BALANS IN GEVEN EN NEMEN In de relatie met donateurs is het belangrijk om een goede balans te vinden in wat je vraagt. Vaak wordt er meer gevraagd dan geboden of sluit het aanbod niet aan op de vraag. Afstemming is dus belangrijk. Maar doe ook eens iets onverwachts. Dat hoeft weinig of geen geld te kosten, maar kan een belangrijk verschil maken in de band die iemand met je organisatie voelt. 9 WILDE GANZEN PI-DOC 10 Fondsenwerving in Nederland en in het partnerland

9 8.WEES TRANSPARANT OVER HET WERK EN JE BESTEDING Het publieke draagvlak voor maatschappelijke organisaties is kwetsbaar. Wees dus zuinig op je publieke imago. Verstrek voldoende informatie en communiceer regelmatig cijfers en programmaresultaten. Presenteer ze helder en begrijpelijk. Zorg dat mensen hun vragen kunnen stellen. Schroom niet om naast het goede nieuws óók het slechte nieuws te melden en vertel wat je ervan hebt geleerd. 9.HET GAAT NIET ALTIJD OM GELD Soms kan iemand iets geven wat zijn/haar potentiële donatie in geld ver in waarde overstijgt. Bij voorbeeld doordat die persoon zijn netwerk openstelt en benadert, de organisatie de nodige kennis aanbiedt of een distributie- of mediakanaal aanboort. Kortom, wees creatief in wat je vraagt. 10.LEER JE LESSEN In een lerende organisatie bestaat het woord fouten niet eens, maar zijn het leerervaringen. Successen en innovaties komen niet vanzelf uit de lucht vallen. Ze zijn bijna altijd het resultaat van hard werken en veel proberen. Aanvullende informatie Boeken: The worldwide fundraiser s Handbook, a Resource Mobilisation Guide for NGO s and Community Organisations, Michael Norton, Directory of Social Change, 2003 (2nd edition) Handboek Sponsoring en Fondsenwerving, Hans van der Westen, Walburg Pers, 2010 Internet: Engelstalig: een site met informatie over alle aspecten van fondsenwerving. een site waarop een grote hoeveelheid voorbeelden van fondsenwerving staat. Nederlandstalig: WILDE GANZEN PI-DOC 10 Fondsenwerving in Nederland en in het partnerland 10

10 Wilde Ganzen Heuvellaan JN Hilversum t f rekening info@wildeganzen.nl