4.2 Stomp thorax- en buikletsel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "4.2 Stomp thorax- en buikletsel"

Transcriptie

1 07-Chirurgie :53 Pagina Stomp thorax- en buikletsel J.C. Goslings en J.S.K. Luitse U werkt als arts op de afdeling spoedeisende hulp. Door de ambulanceverpleegkundige wordt een 32-jarige patiënte binnengebracht die betrokken was bij een aanrijding tussen twee auto s. Op de plaats van het ongeval kreeg zij zuurstof toegediend en werd een infuus ingebracht. Ter bescherming van de wervelkolom heeft de patiënte een stijve halskraag om en zij is geïmmobiliseerd op een wervelplank (zie figuur 4.1.1). Wat zou u nog meer willen weten? schade aan de auto kon zij pas na 30 minuten uit het wrak worden bevrijd, nadat de brandweer het dak er had afgezaagd. Bij aankomst van de ambulance was de patiënte aanspreekbaar en gaf pijn aan bij de ademhaling en in de buik. Voorzover bekend was zij voorheen gezond. Tijdens het transport naar het ziekenhuis is de conditie van de patiënte onveranderd gebleven. Welk specifiek lichamelijk onderzoek zou u als eerste willen verrichten? Specifieke anamnese Belangrijke informatie die tijdens het afnemen van de anamnese wordt verzameld: aard van het trauma; schade aan voertuig(en); aard van de letsels van andere slachtoffers; verrichte handelingen door ambulancepersoneel; beloop conditie tijdens transport naar de SEH; allergieën, medicatie, voorgeschiedenis, tijdstip laatste maaltijd. Aangezien de patiënte onrustig en verward is kunt u geen normale anamnese afnemen en bent u vooral afhankelijk van de informatie die u van de ambulanceverpleegkundige krijgt. De verpleegkundige vertelt dat de patiënte betrokken was bij een frontale botsing tussen twee auto s die met een geschatte snelheid van 80 km/uur reden. De passagier van de andere auto is uit de auto geslingerd en ter plaatse overleden. Onze patiënte zat alleen in de auto en droeg een gordel. De airbag was opengegaan. Door de uitgebreide Specifiek lichamelijk onderzoek Bij het lichamelijk onderzoek van een (poly)traumapatiënt is het essentieel eventueel aanwezige levensbedreigende letsels op te sporen en in volgorde van belang direct te behandelen. Daarbij is een definitieve oorzakelijke diagnose aanvankelijk niet relevant, maar uitsluitend de correctie van het levensbedreigende probleem. Dit proces van onderzoek en aansluitende behandeling moet bij voorkeur plaatsvinden volgens de richtlijnen van de Advanced Trauma Life Support (ATLS ; zie casus 4.1). U spreekt de patiënte aan en zij noemt op verzoek haar naam. De ademweg (A airway and cervical spine protection) van de patiënte blijkt ook bij inspectie niet geobstrueerd te zijn door bijvoorbeeld de tong, bloed, voedselresten of gebitselementen. De halswervelkolom is geïmmobiliseerd. De frequentie van de ademhaling (B breathing and ventilation) is 30 per minuut en de patiënte ademt oppervlakkig. Op de thorax ziet u beiderzijds verschillende schaafwonden en hematomen.

2 07-Chirurgie :53 Pagina STOMP THORAX- EN BUIKLETSEL Aan de rechterkant is normaal ademgeruis hoorbaar, links is het ademgeruis verminderd. De percussie is rechts sonoor en links gedempt. De gehele thorax is drukpijnlijk. Teneinde de oxygenatie te verbeteren wordt een masker met 15 liter zuurstof per minuut aangebracht. De door het ambulancepersoneel reeds aangelegde zuurstofsaturatiemeter geeft een saturatie van 90% te zien. Bij de beoordeling van de circulatie (C circulation and hemorrhage control) ziet u geen grote uitwendige bloedingen. De polsfrequentie van de patiënte bedraagt 102 per minuut, waarbij de pols week aanvoelt. De vingers, neus en oren zijn koel en bleek en de capillaire refill is vertraagd. De bloeddruk is 100/65 mmhg. De buik is soepel en het bekken voelt stabiel aan als u het op de beide cristae probeert te comprimeren. Er wordt een tweede infuus ingebracht. Hieruit wordt bloed afgenomen en vervolgens wordt een verwarmde kristalloïdenoplossing toegediend om de inadequate circulatie (shock) te verbeteren (zie tabel 1.1.1). De hoeveelheid infuusvloeistof is aanvankelijk 2 liter, waarna de verdere vochtbehoefte op geleide van het klinische beloop wordt bijgesteld. Gezien de ernst van het letsel overweegt u bloed te bestellen. Er wordt een hartritmemonitor aangesloten. Een kort neurologisch onderzoek (D disability (neurologic evaluation)) leert dat de patiënte haar ogen opent als zij wordt aangesproken. De pupillen zijn even groot en hebben beide een normale lichtreactie. De armen en benen kunnen symmetrisch worden bewogen. U berekent een Glasgow Comascore (EMV-score) van 13 (normaal: 15; zie tabel 4.1.1). Als laatste wordt bij dit eerste onderzoek de kleding (E exposure and environmental control) van de patiënte verwijderd om eventuele nog niet opgemerkte uitwendige letsels op te sporen. U ziet een afdruk van de autogordel over de onderbuik. Aan de extremiteiten zijn vooralsnog geen bijzonderheden te zien. De temperatuur wordt gemeten; deze bedraagt 37,2 C. Om afkoeling te voorkomen wordt een warm laken over de patiënte gelegd. Probleemlijst Actuele problemen: 32-jarige vrouw na een ernstig auto-ongeval; oppervlakkige ademhaling met aan de linkerzijde een verminderd ademgeruis; inadequate circulatie met een snelle, weke pols en een verlaagde bloeddruk; verminderd bewustzijn. Welke diagnosen overweegt u? Op dit moment is het nog niet mogelijk en ook niet van belang een gedetailleerde differentiële diagnose op te stellen en de exacte oorzaak van de bestaande problemen te weten. Gezien het traumamechanisme en uw bevindingen zult u echter wel bedacht moeten zijn op ernstige letsels. Op basis van de gegevens verkregen uit de ambulanceoverdracht en uit het eerste onderzoek kunnen enkele potentieel levensbedreigende aandoeningen worden vermoed, zoals een halswervelfractuur (A-probleem), een pneumothorax, ribfracturen met longcontusie (B-probleem) en een bloeding in de thorax (haematothorax), buik of het retroperitoneum (C-probleem). Gezien de relatief hoge Glasgow Coma-score is een ernstig hersenletsel (D-probleem) op dit moment onwaarschijnlijk. De gevonden afwijkingen uit het eerste onderzoek hebben direct tot (tijdelijk) corrigerende of stabiliserende handelingen geleid, zoals toediening van zuurstof en infuusvloeistof en immobilisatie van de halswervelkolom. Daarna moet zo snel mogelijk een eerste serie aanvullende onderzoeken worden uitgevoerd, waarmee belangrijke informatie kan worden verkregen. Met die informatie kunnen de bestaande problemen aan (differentiële) diagnosen worden gekoppeld. Welke aanvullende diagnostiek acht u in dit geval aangewezen? Ook de aanvullende diagnostiek is gericht op snelle detectie van de levensbedreigende aandoeningen die kunnen worden vermoed. Dit onderzoek zal in de meeste gevallen bestaan uit beeld-

3 07-Chirurgie :53 Pagina STOMP THORAX- EN BUIKLETSEL 47 vormend onderzoek en laboratoriumonderzoek zoals reeds besproken in casus 4.1. Op de thoraxfoto zijn aan de rechterzijde fracturen van de achtste tot en met de tiende rib te zien en een verdichting van het longweefsel. Aan de linkerzijde zijn de eerste tot en met de vierde rib gebroken, er is een pneumothorax en het lijkt alsof de maag en/of darm zich in de thorax bevinden. De trachea staat in de middenlijn, maar de contour van de aorta is onscherp en het mediastinum is verbreed. Het echografisch onderzoek van de buik toont aan dat zich in de buikholte vrij vocht bevindt. De milt is niet-homogeen en slecht afgrensbaar; de lever lijkt normaal. De bekkenfoto laat een acetabulumfractuur links zien. Op de foto van de halswervelkolom zijn geen fracturen zichtbaar. Het hemoglobinegehalte bedraagt 5,2 mmol/l, de bloedgroep is A-Rh-positief en er zijn zes eenheden packed cells gearriveerd. De zuurstofsaturatie bedraagt onveranderd 90%. Het aanvullend onderzoek dat als eerste wordt verricht moet in korte tijd (minuten) zo veel mogelijk relevante informatie opleveren. Daarom vinden bij een (poly)traumapatiënt vaak diverse onderzoeken simultaan plaats. Vooral het beeldvormende onderzoek mag het verloop van de behandeling niet storen en zal dus beperkt moeten zijn. De drie standaardröntgenopnamen kunnen elk belangrijke informatie op het gebied van de A, B, C en D leveren. De thoraxfoto bevestigt het vermoeden van een ernstig stomp thoraxletsel (B-probleem) met fracturen en een mogelijke longcontusie aan de rechterzijde, en een pneumothorax en een mogelijke diafragmaruptuur aan de linkerzijde. Gezien de hoge ribfracturen en de afwijkingen in het mediastinum behoort ook een traumatische ruptuur van de thoracale aorta tot de mogelijkheden. Echografie van de buik met aanwijzingen voor vrij vocht en een niet-homogene milt zijn suggestief voor een miltruptuur (C-probleem). Een normale milt toont op het echogram een homogene verdeling van het parenchym, terwijl bloedingen en scheuren de milt niet-homogeen maken. De exacte oorzaak van het vrije vocht is echter nog niet bekend, aangezien ook andere intra-abdominale letsels, zoals een leverruptuur, een darmperforatie en een blaasruptuur, bij een stomp buiktrauma tot vrij vocht kunnen leiden. De sensitiviteit en specificiteit van echografie voor de detectie van vrij vocht en/of orgaanschade bedragen respectievelijk ongeveer 83 en 98%. Daarmee heeft vooral een afwijkende bevinding een grote voorspellende waarde. Andere methoden om een intra-abdominale bloeding op te sporen zijn een diagnostische peritoneale lavage (DPL) en een CT-scan. De eenvoudig op de shockroom uit te voeren diagnostische peritoneale lavage (onderzoek van uit de buik verkregen vocht) is sensitief (tot 98%), maar in Nederland vrijwel geheel vervangen door echografie. Een CT-scan met contrast geeft informatie over de aard en de uitgebreidheid van een aantal intra-abdominale en retroperitoneale letsels met een grotere sensitiviteit dan echografie, maar levert vaak logistieke en tijdsproblemen op. Gezien de geringe dislocatie van de acetabulumfractuur, is het onwaarschijnlijk dat het bekken de oorzaak van het C-probleem is. Nadere diagnostiek kan daarom naar een later stadium worden verschoven. Er zijn geen afwijkingen te zien op de CWKfoto, waarmee halswervelfracturen onwaarschijnlijk zijn geworden. Voor nader onderzoek zijn ten minste AP- en dens-opnamen nodig. De uitslagen van het laboratoriumonderzoek passen enerzijds bij het thoraxletsel (lage zuurstofsaturatie) en anderzijds bij een bloeding (laag hemoglobinegehalte). Een urinesediment is op dit moment nog niet mogelijk omdat de patiënte niet spontaan urineert en er nog geen blaaskatheter is ingebracht. Dat mag pas gebeuren als een letsel van de urethra onwaarschijnlijk is geworden na lichamelijk onderzoek en/of op basis van de bekkenfoto (zie casus 4.9). Wat zijn de belangrijkste problemen en wat is nu uw differentiële diagnose?

4 07-Chirurgie :53 Pagina STOMP THORAX- EN BUIKLETSEL Differentiële diagnose Stomp thorax- en buikletsel Differentiële diagnose B-probleem stomp thoraxletsel met inadequate ventilatie en oxygenatie ten gevolge van: haemato-/pneumothorax links longcontusie rechts mogelijke diafragmaruptuur links C-probleem stomp buiktrauma met inadequate circulatie en verlaagd Hb ten gevolge van: bloeding in de buik met mogelijk miltletsel haematothorax links mogelijk traumatische aortaruptuur acetabulumfractuur links Waaruit bestaat uw eerste behandeling? Eerste behandeling Stomp thorax- en buikletsel Eerste behandeling intubatie na rapid sequence induction (onder narcose brengen) beademing thoraxdrain volumetherapie wervelimmobilisatie De aanzet tot de behandeling is al gegeven tijdens het eerste onderzoek. Nadat dit onderzoek is afgerond en aangevuld met de eerste aanvullende diagnostiek, vinden verdere stabiliserende handelingen plaats (zie tabel 4.1.4). Gezien de ademarbeid die de patiënte moet verrichten, het beeld van longcontusie op de thoraxfoto en de slechte zuurstofsaturatie besluit u dat ze beademd moet worden. Na een periode van pre- oxygenatie vindt een zogenoemde rapid sequence induction plaats. Daarna volgt endotracheale intubatie. De ademweg (A) is nu definitief vrij en de patiënte kan worden aangesloten aan de beademingsmachine. Vervolgens wordt een maagsonde ingebracht om aspiratie en maagdilatatie te voorkomen. Uit de maagsonde komt maaginhoud, zonder aanwijzingen voor bloedbijmenging. U besluit de pneumothorax aan de linkerzijde te draineren. U brengt een thoraxdrain in, in de voorste axillaire lijn en ter hoogte van de tepel, zonder daarbij aan de binnenkant van de thorax van scherpe instrumenten (die organen kunnen beschadigen) gebruik te maken. De drain wordt aangesloten op een vacuümzuigsysteem waarmee lucht en bloed uit de thorax kunnen worden gezogen. Na aansluiting van de drain ziet u dat 250 ml bloed in het opvangsysteem loopt. De ademhaling en ventilatie (B) zijn nu onder controle, hoewel altijd rekening moet worden gehouden met nieuwe problemen in de thorax of met technische complicaties met de apparatuur. De circulatie (C) lijkt na infusie van 2 liter kristalloïd iets verbeterd aangezien de bloeddruk is gestegen tot 110/70 mmhg en de polsfrequentie is gedaald naar 90 per minuut. Onze patiënte heeft geen grote uitwendige bloedingen die door directe druk gestelpt moeten worden. De behandeling van mogelijk aanwezige neurologische letsels (D) bestaat nog steeds uit het optimaliseren van de oxygenatie en van de circulatie. De wervelkolom blijft geïmmobiliseerd. In het continuüm van onderzoek, behandeling en herbeoordeling zoals zich dat in het bijzonder bij de opvang van traumapatiënten voordoet, zijn nu verschillende handelingen verricht om een aantal potentieel levensbedreigende aandoeningen te corrigeren of tijdelijk te stabiliseren. Een totaalbeeld van de opgelopen letsels heeft u echter nog niet. De conditie van de patiënte bepaalt voor welke handelingen u op een bepaald moment tijd heeft. Welke aanvullende diagnostiek wilt u nog verrichten?

5 07-Chirurgie :53 Pagina STOMP THORAX- EN BUIKLETSEL 49 Aanvullende diagnostiek Na het eerste onderzoek, de eerste behandeling en het aanvullende onderzoek voert u een volledig ( top tot teen ) lichamelijk onderzoek uit. U ziet verspreid over het lichaam enkele schaafwonden en contusies. Er zijn geen aanwijzingen voor fracturen van het aangezicht of van de extremiteiten en u besluit daarvan op dit moment geen röntgenfoto s te maken. Om ook de achterzijde van de patiënte te kunnen beoordelen voert u de log-roll uit (zie verder). U ziet geen afwijkingen aan de rug en het perineum; het rectaal toucher is normaal. Aangezien fracturen van de thoracale en lumbale wervelkolom niet uitgesloten kunnen worden, laat u wel foto s van de wervelkolom maken. Daarop zijn geen fracturen zichtbaar. De tweede thoraxfoto laat een correcte positie van de endotracheale tube en de thoraxdrain zien. De maagsonde projecteert zich links in de thorax (figuur 4.2.1). De uitslag van de tweede bepaling van het hemoglobinegehalte is 5,1 mmol/l. Het urinesediment, dat na inbrengen van de blaaskatheter is verricht, laat geen bijzonderheden zien. Figuur Thoraxfoto met onder andere diafragmaruptuur links; maag en maagsonde in de thorax (pijl). Stomp thorax- en buikletsel Aanvullende diagnostiek beeldvormend onderzoek X-CWK, X-thorax, X-bekken en buikechografie evt. CT-scan met contrast van thorax, buik en/of bekken evt. angiografie van aortaboog laboratoriumonderzoek hemoglobinegehalte, bloedgroep en kruisproef bloed voor overige bepalingen urinesediment Beschouwing aanvullende diagnostiek Het tweede onderzoek is erop gericht (meestal niet-levensbedreigende) letsels op te sporen die nog niet zijn gevonden bij het eerste onderzoek en die een lagere prioriteit hebben. De achterzijde van de patiënte kan veilig met behulp van de log-roll worden beoordeeld. Hierbij wordt de patiënte met ten minste vier hulpverleners op haar zij gedraaid, waarbij de gehele wervelkolom in lijn blijft staan. Vervolgens kan de wervelplank voorzichtig worden verwijderd om doorligplekken te voorkomen. Verdere verplaatsingen van de patiënte moeten met speciale zorg worden uitgevoerd. Er wordt altijd een tweede thoraxfoto gemaakt om eventuele nieuwe of toegenomen afwijkingen op te sporen en ter controle van de verrichte handelingen, zoals het inbrengen van een thoraxdrain. Het feit dat de maagsonde zich in de thorax bevindt in plaats van onder het diafragma bevestigt uw vermoeden van een diafragmaruptuur. Overige röntgenopnamen van bijvoorbeeld de extremiteiten worden op indicatie gemaakt (zie casus 4.1). Op dit moment moet u ook beslissen welke aanvullende diagnostiek u nog wilt verrichten, wanneer dit moet gebeuren en in welke volgorde. Voor nader onderzoek van het verbrede mediastinum kunt u een angiogram of een CT-scan met contrast laten maken. Het bekken kan goed op een CT-scan worden beoordeeld. De diafragmaruptuur moet in ieder geval operatief worden be-

6 07-Chirurgie :53 Pagina STOMP THORAX- EN BUIKLETSEL handeld, in principe via een laparotomie. Het te volgen traject hangt onder andere af van de conditie van de patiënte, van het beloop tijdens de opvang op de afdeling spoedeisende hulp en van de tijd die nodig is voor de diagnostiek van andere potentieel levensbedreigende aandoeningen in verhouding tot de urgentie van de operatie. Voorkomen moet worden dat de conditie van onze patiënte zodanig verslechtert dat tijdens een van de onderzoeken een acute operatie noodzakelijk wordt. Deze inschatting zult u op basis van de thans bekende gegevens moeten maken. Omdat de beademing van de patiënte geen problemen geeft, de circulatoire parameters goed reageren op vulling met kristalloïden en het hemoglobinegehalte niet verder daalt, concludeert u dat zij voldoende stabiel is om nadere diagnostiek te ondergaan. U besluit een spiraal-ctscan met contrast te maken van de thorax en van het bekken. De CT-scan van de thorax bevestigt de aanwezigheid van ribfracturen, het vermoeden van longcontusie en de diafragmaruptuur links. Er bevindt zich vocht in het bovenste deel van het mediastinum, maar er zijn geen aanwijzingen voor een ruptuur van de aorta of van haar aftakkingen (geen contrast buiten de vaatwand). Op de CT-scan van het bekken ziet u een fractuur van het linker acetabulum, met geringe dislocatie van de fractuurfragmenten. De belangrijkste informatie die de CT-scans hebben opgeleverd, is dat er zeer waarschijnlijk geen aortaruptuur bestaat en daarmee is de probleemlijst verkort. De aanwezigheid van vocht in het mediastinum zou verklaard kunnen worden door de hoge ribfracturen. Helemaal uitgesloten is de diagnose aortaruptuur niet, aangezien de sensitiviteit van CT met contrast ongeveer 98% bedraagt en de specificiteit 99%. Een ander diagnosticum waarvan u gebruik had kunnen maken, is het boogangiogram, waarmee de aortaboog en haar aftakkingen in beeld kunnen worden gebracht. Dit onderzoek wordt als de gouden standaard beschouwd voor het vaststellen van een aortaruptuur. Het boogangiogram levert echter geen informatie over andere intrathoracale pathologie, terwijl een CT-scan informatie over onder andere wervelkolom, ribben, sternum en longen kan verschaffen. Transoesofageale echografie geeft momenteel nog onvoldoende zekerheid omtrent de diagnose aortaruptuur. De CT-scan van het bekken geeft in dit geval geen direct noodzakelijke informatie, maar heeft wel implicaties voor het verdere behandelplan van de patiënte. Aangezien de indicatie voor een laparotomie al was gesteld, is een CT-scan van de buik ter inventarisatie van intra-abdominale letsels hoe snel die bij onze patiënte logistiek gezien nu gemaakt kan worden niet zinvol. Wel kunnen bijvoorbeeld de nieren en de thoracolumbale wervelkolom goed worden beoordeeld als daar de noodzaak toe bestaat. Hoe luidt nu uw differentiële diagnose? U differentieert nu tussen de volgende diagnosen: een stomp thoraxletsel met pneumothorax en haematothorax links en longcontusie rechts, een diafragmaruptuur links, een stomp buikletsel met miltletsel en intra-abdominaal vrij vocht en een acetabulumfractuur links. Welke behandeling stelt u voor? Behandeling Nadat u een overzicht heeft gemaakt van alle letsels stelt u het volgende behandelplan op: u besluit nu een mediane laparotomie te verrichten en in een later stadium de acetabulumfractuur te behandelen. Bij het openen van de buik treft u ongeveer 1 liter bloed in de buik aan. Nadere inspectie van het gehele abdomen leert dat er sprake is van een oppervlakkige ruptuur van de linker leverkwab ter plaatse van het ligamentum teres hepatis die met een hechting wordt verzorgd en daarna met een gaas tijdelijk wordt getamponneerd. Er is een diepe ruptuur van de milt die reikt tot in de milthilus. In het diafragma bevindt zich een scheur van 10 cm die zich van dorsaal naar ventraal uitstrekt (figuur 4.2.2A). De maag, de milt en de flexura lienalis van het colon zijn naar craniaal in de thorax verplaatst. Verder worden in de buik geen afwijkingen gevonden. In de thorax lijkt zich geen bloedingsfocus te bevinden en u concludeert dat het bloed in de thoraxdrain

7 07-Chirurgie :53 Pagina STOMP THORAX- EN BUIKLETSEL 51 L A B Figuur A Diafragmaruptuur links (pijl) tijdens operatie. L = linker leverkwab. B Linker diafragma na herstel (pijl). van de milt en de leverruptuur afkomstig zal zijn. Gezien de diepte van de scheur en de nog actieve bloeding uit de milt besluit u tot een splenectomie, waarbij u ervoor zorgt nabijgelegen organen zoals maag en pancreasstaart niet te beschadigen. Daarna worden de maag en het colon in de buikholte gereponeerd en kan het diafragma worden gehecht (figuur 4.2.2B en 4.2.3). Tijdens de operatie krijgt de patiënte vier eenheden packed cells toegediend en vier eenheden fresh frozen plasma. De buik wordt gesloten, waarna de patiënte naar de intensive-care-afdeling wordt overgebracht. Beschouwing behandeling De indicatie voor een spoedlaparotomie bij een ongevalspatiënt wordt meestal bepaald door persisterende shock ten gevolge van een oncontroleerbare intraperitoneale bloeding. Bij onze patiënte werd de indicatie vooral bepaald door de diafragmaruptuur. Diafragmarupturen zijn meestal het gevolg van een stomp buikletsel en ontstaan in 80% van de gevallen in het linker diafragma. Op een thoraxfoto wordt een onscherp begrensd diafragma gezien met (in duidelijke gevallen) contouren van maag of darmen, die met Stomp thorax- en buikletsel Behandeling eerste fase ondersteuning vitale functies (bijv. intubatie, beademing en thoraxdrainage) bloedingscontrole (bijv. via laparotomie) en volumetherapie tweede fase intensive-care-behandeling derde fase uitgestelde behandeling van niet-levensbedreigende letsels (bijv. acetabulumfractuur) Figuur Thoraxfoto na herstel van het linker diafragma.

8 07-Chirurgie :53 Pagina STOMP THORAX- EN BUIKLETSEL lucht gevuld zijn. Soms wordt de diagnose echter pas later gesteld. Rupturen van het diafragma worden primair gesloten; bij uitzondering is voor het sluiten van het defect een kunststofmatje nodig. Een miltletsel is de meest voorkomende oorzaak van oncontroleerbaar intra-abdominaal bloedverlies na een stomp buiktrauma. De behandeling is het laatste decennium gewijzigd: daar waar voorheen vrijwel altijd een splenectomie werd uitgevoerd, probeert men tegenwoordig waar mogelijk miltsparende technieken toe te passen teneinde de immunologische functie van de milt te behouden. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van hechtingen, weefsellijm en een resorbeerbare mesh (netje) die om de milt wordt gewikkeld. Splenectomie wordt verricht bij diepe en multipele laceraties. Tot de mogelijke complicaties van deze ingreep behoren onder andere hematoomvorming, een subfrenisch abces, pneumonie, pancreasstaartletsel en ernstige pneumokokkeninfecties. Ter voorkoming van dit laatste moeten patiënten enkele weken na een splenectomie pneumokokkenvaccin toegediend krijgen. Indien sprake is van een miltletsel zonder persisterend bloedverlies, kan een niet-operatief beleid worden overwogen. Leverletsels bestaan meestal uit oppervlakkige en weinig bloedende parenchymletsels en kunnen dan expectatief worden behandeld. Ernstiger letsels kunnen met massaal bloedverlies gepaard gaan zodat een laparotomie nodig is. Daarbij kunnen verscheidene hemostatische technieken worden gebruikt, zoals hechtingen, hemostatische sponsjes, fibrinelijm, packing (tamponnade met gazen) en afklemming van vaten. Acute resecties worden niet aanbevolen. Bij hypothermie, stollingsstoornissen, persisterende shock en acidose moeten chirurgische handelingen tot het absolute minimum beperkt blijven. Het vrijprepareren van beschadigde organen, hemostase, resectie en reconstructie leiden tot extra bloedverlies, oncontroleerbare shock, stollingsstoornissen en het overlijden van de patiënt. Daarom is voor deze patiënten een andere operatietechniek ontwikkeld die wordt aangeduid als damage control surgery. Daarbij staan het beheersen van de bloeding en contaminatie van maag-darminhoud voorop, terwijl uitgebreide resecties en reconstructies worden vermeden. In een later stadium, na herstel van de vitale functies, worden dan (eventueel in fases) tijdens een geplande relaparotomie resectie en reconstructie uitgevoerd. Een belangrijk aspect van de zorg voor polytraumapatiënten vormt de intensive care. Bij onze patiënte moet de beademing na de operatie gecontinueerd worden om ondanks het thoraxletsel de oxygenatie te optimaliseren. Tevens moet op de IC-afdeling een continue bewaking van de overige vitale functies (stolling, nierfunctie, leverfunctie, bewustzijn, enz.) plaatsvinden, zodat veranderingen in conditie en milieu intérieur snel gedetecteerd en gecorrigeerd kunnen worden. Beloop Onze patiënte wordt vijf dagen na de laparotomie geëxtubeerd en met een normaal bewustzijn naar de verpleegafdeling overgebracht. Twee dagen later vindt open repositie en interne fixatie van de acetabulumfractuur plaats (zie casus 4.9). Op de verpleegafdeling wordt gestart met mobiliseren en wordt een begin gemaakt met de revalidatie. In verband met de verwerking van de gebeurtenissen wordt psychische ondersteuning aangeboden. Op de zeventiende dag na het ongeval wordt de patiënte ontslagen, waarna dagelijkse poliklinische revalidatie plaatsvindt. Naar verwachting zal een volledig functieherstel optreden met een normale kwaliteit van leven. Kernpunten Denk aan het traumamechanisme. Volg de vaste ABCDE-volgorde (zie tabel 4.1.4) Wees bedacht op verborgen maar ernstige letsels. Bij traumapatiënten volgen diagnostiek en eerste behandeling elkaar snel op. Frequente herbeoordeling en zo nodig bijstelling van het beleid zijn noodzakelijk. De behandeling verloopt gefaseerd, op basis van prioriteiten.

9 07-Chirurgie :53 Pagina STOMP THORAX- EN BUIKLETSEL 53 Literatuur Hirschberg A, Mattox KL, editors. Damage control surgery. Surg Clin North Am 1997; 77: Jacobs DG, Sarafin JL, Marx JA. Abdominal CT scanning for trauma: how low can we go? Injury 2000; 31: Mattox KL, Feliciano DV, Moore EE, editors. Trauma. 4th ed. New York: McGraw-Hill; Nagy K, Fabian T, Rodman G, et al. Guidelines for the diagnosis and management of blunt aortic injury: an EAST Practice Management Guidelines Work Group. J Trauma 2000; 48: Shah R, Sabanathan S, Mearns AJ, Choudhury AK. Traumatic rupture of diaphragm. Ann Thorac Surg 1995; 60: Stengel D, Bauwens K, Sehouli J, et al. Systematic review and meta-analysis of emergency ultrasonography for blunt abdominal trauma. Br J Surg 2001; 88: Internet American Association for the Surgery of Trauma: Trauma Surgery, Injury & Critical Care: Eastern Association for the Surgery of Trauma: Nederlandse Vereniging voor Traumatologie:

10 07-Chirurgie :53 Pagina 54

OPVANG. De Zwaar Gekwetste Patiënt TRAUMA. Soorten Traumata

OPVANG. De Zwaar Gekwetste Patiënt TRAUMA. Soorten Traumata OPVANG De Zwaar Gekwetste Patiënt Prof Dr Marc Sabbe Dienst Urgentiegeneeskunde UZ Gasthuisberg - KU Leuven TRAUMA Soorten Mortaliteit-morbiditeit Benadering patiënt Prehospitaal traumazorg In-hospitaal

Nadere informatie

BIJLAGE 1: PROTOCOLLEN AMBULANCEZORG

BIJLAGE 1: PROTOCOLLEN AMBULANCEZORG BIJLAGE 1: PROTOCOLLEN AMBULANCEZORG Airway en CWK-immbolisatie, Breathing, Circulation, Disability en Exposure (5 protocollen) Wervelkolom indicaties fixatie en bevrijding (2 protocollen) Triage en keuze

Nadere informatie

ATLS vs APLS: maar één letter verschil?

ATLS vs APLS: maar één letter verschil? ATLS vs APLS: maar één letter verschil? Traumaopvang bij kinderen; niet eng, (soms) wel anders Roel Bakx Kinderchirurg, Kinderchirurgisch Centrum Amsterdam Leerdoelen Leerdoelen Specifieke aandachtspunten

Nadere informatie

Doel. Definities. Indicatie. Werkwijze/beslisboom. Uniforme opvang van de trauma patiënt op de Intensive care

Doel. Definities. Indicatie. Werkwijze/beslisboom. Uniforme opvang van de trauma patiënt op de Intensive care Doel Uniforme opvang van de trauma patiënt op de Intensive care Definities Het protocol begint met hetgeen de patiënt het meest bedreigd (treat first what kills first). Treft men tijdens de opvang een

Nadere informatie

Stomp buiktrauma bij kinderen

Stomp buiktrauma bij kinderen Stomp buiktrauma bij kinderen In overleg met de behandelend specialist is besloten tot opname van uw kind op afdeling Kinderchirurgie van het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis. Op deze afdeling wordt

Nadere informatie

Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis. Pieter Hoogland AIOS chirurgie

Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis. Pieter Hoogland AIOS chirurgie 12-12-2018 Behandeling thoraxtrauma in het ziekenhuis Pieter Hoogland AIOS chirurgie Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

WAT ZOU JIJ DOEN? Interactieve groepsdiscussie over beslissingen op de SEH

WAT ZOU JIJ DOEN? Interactieve groepsdiscussie over beslissingen op de SEH WAT ZOU JIJ DOEN? Interactieve groepsdiscussie over beslissingen op de SEH LEREN VAN ELKAAR Op SEH grijs gebied in opvang, diagnostiek en behandeling Praktijkvariatie Ga naar govote.at Gebruik code 73

Nadere informatie

Erratum Manschap a Levensreddend handelen. Versie: 1.0, 31 december 2015

Erratum Manschap a Levensreddend handelen. Versie: 1.0, 31 december 2015 Erratum Manschap a Levensreddend handelen Versie: 1.0, 31 december 2015 Inleiding Op 1 januari 2016 is versie 3 van het Landelijke protocol levensreddend handelen door de brandweer (LPLHB 3.0) gepubliceerd.

Nadere informatie

Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg

Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg Disclosure belangen spreker: geen Abdominaal trauma Enkele getallen Stomp vs penetrerend letsel Observatie van abdominaal

Nadere informatie

TRAUMATISCH PANCREASLETSEL

TRAUMATISCH PANCREASLETSEL TRAUMATISCH PANCREASLETSEL Frank Oort Gutclub 29 oktober 2014 1 2 Opbouw Casus Achtergrond Traumatisch pancreas letsel bij kinderen Vervolg casus Leerpunten casus 3 Casus Mw. C. 13 jaar Overplaatsing vanuit

Nadere informatie

4.1 Polytrauma. Specifieke anamnese. Specifiek lichamelijk onderzoek. Polytrauma Lichamelijk onderzoek. A.B. van Vugt

4.1 Polytrauma. Specifieke anamnese. Specifiek lichamelijk onderzoek. Polytrauma Lichamelijk onderzoek. A.B. van Vugt 06-Chirurgie 4.1 01-06-2005 09:54 Pagina 35 35 4.1 Polytrauma A.B. van Vugt Een 18-jarige jongeman wordt per ambulance in comateuze toestand op de afdeling spoedeisende hulp gepresenteerd. Wat zou u nog

Nadere informatie

De beoordeling van de standaardfoto van de thorax. Dr. E. Geusens. E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie

De beoordeling van de standaardfoto van de thorax. Dr. E. Geusens. E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie De beoordeling van de standaardfoto van de thorax Dr. E. Geusens E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie Doel van de voordracht Bespreking van waar we systematisch moeten op letten bij de beoordeling

Nadere informatie

De beoordeling van de standaardfoto van de thorax. Dr. E. Geusens. E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie

De beoordeling van de standaardfoto van de thorax. Dr. E. Geusens. E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie De beoordeling van de standaardfoto van de thorax Dr. E. Geusens E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie Doel van de voordracht Bespreking van waar we systematisch moeten op letten bij de beoordeling

Nadere informatie

Kinderen met acute neurologische problematiek

Kinderen met acute neurologische problematiek Kinderen met acute neurologische problematiek Thomas van Veen, Kinderarts 06-07-2015 Anne, 9 jaar aangereden door een auto Zij is aangereden door een auto voor het ziekenhuis Vader draagt haar de SEH op

Nadere informatie

Een beroerte, wat nu?

Een beroerte, wat nu? Een beroerte, wat nu? U bent opgenomen in het VUmc op de zorgeenheid neurologie, omdat u een beroerte heeft gehad. Wat is een beroerte? Een beroerte wordt in vaktaal een CVA genoemd: een Cerebro Vasculair

Nadere informatie

BVP 06/12/2014 Werkgroep voor Pneumologie Verpleegkundigen THORAXTRAUMA Waar lucht en bloed overal kunnen kruipen

BVP 06/12/2014 Werkgroep voor Pneumologie Verpleegkundigen THORAXTRAUMA Waar lucht en bloed overal kunnen kruipen BVP 06/12/2014 Werkgroep voor Pneumologie Verpleegkundigen THORAXTRAUMA Waar lucht en bloed overal kunnen kruipen Paul E.Van Schil, MD Dienst Thorax- en Vaatheelkunde UA - UZ Antwerpen Thoraxtrauma algemene

Nadere informatie

Sepsis of bloedvergiftiging

Sepsis of bloedvergiftiging Sepsis of bloedvergiftiging Inleiding De arts heeft u vertelt dat uw familielid of naaste een sepsis doormaakt. Sepsis wordt in de volksmond ook wel bloedvergiftiging genoemd. Bloedvergiftiging is een

Nadere informatie

Als het mis gaat. Stoornissen bewustzijn. Frans Rutten Anesthesioloog/spoedarts

Als het mis gaat. Stoornissen bewustzijn. Frans Rutten Anesthesioloog/spoedarts Als het mis gaat. Stoornissen bewustzijn Frans Rutten Anesthesioloog/spoedarts Casus 1 Vrouw, 74 jaar diep bewusteloos gevonden in de tuin Bekend met diabetes type II Langzame snurkende ademhaling Langzame

Nadere informatie

LPA Triage keuze van ziekenhuis

LPA Triage keuze van ziekenhuis Plaats ongeval Casuïstiekbespreking: Sprong van hoogte 25 november 2013 Dr. Teun Peter Saltzherr, assistent chirurgie Locatie: Lelystad Val van hoogte (3 verdiepingen) A,B goed C: p120 RR 90/60 D: EMV

Nadere informatie

ABCDE methodiek Biedt een vaste volgorde van het benaderen van het slachtoffer

ABCDE methodiek Biedt een vaste volgorde van het benaderen van het slachtoffer ABCDE methodiek Biedt een vaste volgorde van het benaderen van het slachtoffer Indien een stoornis in de vitale functie wordt waargenomen direct handelen (Treat as you go) A AIRWAY AND C-SPINE (= vrije

Nadere informatie

Maatschappelijk handelen

Maatschappelijk handelen (Ambulance) Thema : Primary Survey Opvang van de laag complexe patiënt Januari 2014 - Het controleren van de vitale functies ( bloeddruk, saturatie, hartritme) - Het toedienen van O2 opgeleide van gegevens

Nadere informatie

Vooraanmelding. Toediening tranexaminezuur bij verbloeding Kirsten Balvers, Arts-onderzoeker Trauma-unit/ Intensive Care.

Vooraanmelding. Toediening tranexaminezuur bij verbloeding Kirsten Balvers, Arts-onderzoeker Trauma-unit/ Intensive Care. Toediening tranexaminezuur bij verbloeding 17-09-2014 Kirsten Balvers, Arts-onderzoeker Trauma-unit/ Intensive Care Vooraanmelding Schietincident, 34 jaar Scoop & run 1 Traumakamer, 34 jaar A: Vrij, aanspreekbaar

Nadere informatie

Thoracoscopie LONGGENEESKUNDE. Kijkoperatie in de borstholte

Thoracoscopie LONGGENEESKUNDE. Kijkoperatie in de borstholte LONGGENEESKUNDE Thoracoscopie Kijkoperatie in de borstholte Binnenkort wordt bij u een thoracoscopie (kijkoperatie in de borstholte) verricht. Dit wordt ook VATS (Video Assisted Thoracoscopic Surgery)

Nadere informatie

verwijderen van de milt

verwijderen van de milt verwijderen van de milt U krijgt binnenkort een operatie voor het verwijderen van de milt. Een ander woord voor miltverwijdering is splenectomie. Wat is de milt? Welke redenen zijn er om de milt te verwijderen?

Nadere informatie

Geplande opname Intensive Care

Geplande opname Intensive Care Geplande opname Intensive Care U heeft gehoord dat u na de operatie op een Intensive Care (IC) - unit van de afdeling Intensive Care van het Radboudumc komt te liggen. Belangrijke functies van uw lichaam

Nadere informatie

Casus 5. Kavita Ramdien, Rob Vermond, Jurre Stens

Casus 5. Kavita Ramdien, Rob Vermond, Jurre Stens Casus 5 Kavita Ramdien, Rob Vermond, Jurre Stens Inleiding casus 5 U gaat als co-assistent mee met de ambulance die gewaarschuwd is door de buren (die een sleutel hebben) van een 70-jarige man, die zij

Nadere informatie

Ernstige pneumococcen pneumonie. MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven

Ernstige pneumococcen pneumonie. MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven Ernstige pneumococcen pneumonie MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven Case record Man, 69 Blanco voorgeschiedenis Griepachtige symptomen gedurende 8-10 D Opgenomen EH ziekenhuis elders - ernstige pneumococcen

Nadere informatie

Blindedarmontsteking. Appendicitis. Poli Chirurgie

Blindedarmontsteking. Appendicitis. Poli Chirurgie 00 Blindedarmontsteking Appendicitis Poli Chirurgie Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten van blindedarmontsteking (appendicitis) en hoe dit behandeld kan worden. Hou er rekening mee

Nadere informatie

De ligging van de nieren De functie van de nieren

De ligging van de nieren De functie van de nieren Nefrectomie Uw behandelend uroloog heeft met u besproken dat uw nier geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd. In de meeste gevallen wordt dit uitgevoerd vanwege een kwaadaardig gezwel. Of minder vaak,

Nadere informatie

Fixatie van traumatische sternumfracturen, casuïstiek en bespreking van de literatuur: Railroading the sternum

Fixatie van traumatische sternumfracturen, casuïstiek en bespreking van de literatuur: Railroading the sternum Casuïstiek Fixatie van traumatische sternumfracturen, casuïstiek en bespreking van de literatuur: Railroading the sternum E. Borsboom, J.A. Halm, T. Hagenaars, O.J.F. van Waes Erasmus MC, Rotterdam, afdeling

Nadere informatie

Informatie. Verwijderen van de milt (Splenectomie)

Informatie. Verwijderen van de milt (Splenectomie) Informatie Verwijderen van de milt (Splenectomie) Inleiding Deze brochure geeft u informatie over het verwijderen van de milt (splenectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie

Nadere informatie

Verwijderen van een nier nefrectomie

Verwijderen van een nier nefrectomie Verwijderen van een nier nefrectomie Inleiding Binnenkort komt u bij de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas, omdat uw nier geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd. In de meeste gevallen wordt dit

Nadere informatie

Ketencasusbespreking. Schotverwonding rug

Ketencasusbespreking. Schotverwonding rug Ketencasusbespreking Schotverwonding rug Roderick Wouters, Jorrit Harbers Afdeling Traumachirurgie Universitair Medisch Centrum Groningen Introductie Incidentie schotverwondingen UMCG 1.2% per jaar 1 13

Nadere informatie

Chirurgie. Patiënteninformatie. Blindedarmoperatie (appendectomie) Bij volwassenen. Slingeland Ziekenhuis

Chirurgie. Patiënteninformatie. Blindedarmoperatie (appendectomie) Bij volwassenen. Slingeland Ziekenhuis Chirurgie Blindedarmoperatie (appendectomie) i Patiënteninformatie Bij volwassenen Slingeland Ziekenhuis Inleiding U heeft een (acute) blindedarmontsteking. In deze folder vindt u informatie over de aandoening

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/39153 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/39153 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39153 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hommes, M. Title: The injured liver : management and hepatic injuries in the traumapatient

Nadere informatie

Galblaas verwijderen. Ligging en functie van de galblaas. Galstenen

Galblaas verwijderen. Ligging en functie van de galblaas. Galstenen Galblaas verwijderen Ligging en functie van de galblaas De galblaas is een klein peervormig orgaan dat aan de onderzijde van de lever ligt, rechts boven in de buik. De galblaas is door gangetjes verbonden

Nadere informatie

Als uw nier moet worden weggenomen

Als uw nier moet worden weggenomen Als uw nier moet worden weggenomen Inleiding Uw behandelende uroloog heeft met u besproken dat uw nier geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd. In de meeste gevallen wordt dit uitgevoerd vanwege een kwaadaardig

Nadere informatie

verwijderen van de milt

verwijderen van de milt patiënteninformatie verwijderen van de milt U krijgt binnenkort een operatie voor het verwijderen van de milt. Een ander woord voor miltverwijdering is splenectomie. Wat is de milt? Welke redenen zijn

Nadere informatie

University Medical Center Groningen Traumatology

University Medical Center Groningen Traumatology Benn Beuker traumachirurg epidemiologie hoewel schotwonden minder vaak voorkomen dan steekwonden, is de inwerking op het weefsel vele malen ernstiger tgv holtevorming en energieoverdracht. Abdominaal letsel

Nadere informatie

The clinical efficacy of chest computed tomography in trauma patients

The clinical efficacy of chest computed tomography in trauma patients Monique Brink AP CT TRACT-studie UMC anterior-posterior computed tomography TRauma CT-studie Universitair Medisch Centrum The clinical efficacy of chest computed tomography in trauma patients Dat multidetector

Nadere informatie

Thorax trauma. Casus GM. Demeyer I. OLV Ziekenhuis Aalst. 8 dec 2012 Met eigen middelen naar spoedgevallen > uren: stamp van paard op de borst

Thorax trauma. Casus GM. Demeyer I. OLV Ziekenhuis Aalst. 8 dec 2012 Met eigen middelen naar spoedgevallen > uren: stamp van paard op de borst 1 Thorax trauma Demeyer I. OLV Ziekenhuis Aalst Casus GM 8 dec 2012 Met eigen middelen naar spoedgevallen > uren: stamp van paard op de borst Blanco voorgeschiedenis 1 GM, man, 3/5/1951 Observatie: Zweet

Nadere informatie

Intensive Care / High Care

Intensive Care / High Care Patiëntenfolder Intensive Care Deze folder geeft informatie over de gang van zaken bij opname op de IC, de Intensive Care afdeling. De IC heeft tien bedden. De informatie is voor (toekomstige) patiënten,

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel DE OPERATIE. LONGKANKER De operatie

Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel DE OPERATIE. LONGKANKER De operatie Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel DE OPERATIE LONGKANKER 2 INHOUD Inleiding...4...4 Lobectomie...4 Pneumectomie...5 Opname op de afdeling...5 Vóór de opname...5 De opname...6

Nadere informatie

Opvang van patienten met licht traumatisch hoofd hersenletsel. Korné Jellema,neuroloog 8 februari 2016 Stichting MCHaaglanden en Bronvov Nebo

Opvang van patienten met licht traumatisch hoofd hersenletsel. Korné Jellema,neuroloog 8 februari 2016 Stichting MCHaaglanden en Bronvov Nebo Opvang van patienten met licht traumatisch hoofd hersenletsel Korné Jellema,neuroloog 8 februari 2016 Stichting MCHaaglanden en Bronvov Nebo Opdracht aan uw presentator Vertel iets over de acute opvang

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel DE OPERATIE. LONGKANKER De operatie

Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel DE OPERATIE. LONGKANKER De operatie Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel DE OPERATIE LONGKANKER 2 INHOUD Inleiding... 4... 4 Mogelijke complicaties... 5 Opname op de afdeling... 5 Gevolgen van de longoperatie...

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Verwijderen van niertumoren

PATIËNTEN INFORMATIE. Verwijderen van niertumoren PATIËNTEN INFORMATIE Verwijderen van niertumoren 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de behandeling van niertumoren. Wij adviseren

Nadere informatie

LIFE SUPPORT CURSUS 2010 WTC HOUTEN 80

LIFE SUPPORT CURSUS 2010 WTC HOUTEN 80 LIFE SUPPORT CURSUS 2010 WTC HOUTEN 80 Eerste deel van de cursus: HANDLEIDING OM LETSELS T.G.V. VALPARTIJEN TE HERKENNEN EN EVT. TE HANDELEN Tweede deel van de cursus: KUNNEN HANDELEN BIJ ONWELWORDING/

Nadere informatie

Overzicht van skill station Demonstratie

Overzicht van skill station Demonstratie Overzicht van skill station Demonstratie Doelstellingen 1. Identificeer de indicaties voor intubatie van de traumapatiënt. 2. Voer een assessment uit van het hoofd en de hals, identificeer mogelijke letsels.

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Bloedvergiftiging. of sepsis

PATIËNTEN INFORMATIE. Bloedvergiftiging. of sepsis PATIËNTEN INFORMATIE Bloedvergiftiging of sepsis 2 PATIËNTENINFORMATIE Inleiding De arts heeft u verteld dat u of uw naaste een bloedvergiftiging heeft, ook wel sepsis genoemd. Een sepsis is een complexe

Nadere informatie

THORAXDRAINAGE FRANCISCUS VLIETLAND

THORAXDRAINAGE FRANCISCUS VLIETLAND THORAXDRAINAGE FRANCISCUS VLIETLAND Dhr./mevr. :... Afspraak datum :... tijd:... De verpleegkundige van de verpleegafdeling waar u opgenomen ligt brengt u met bed naar de Endoscopie afdeling toe. Inleiding

Nadere informatie

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond

Nadere informatie

Behandeling van wonden en letsels

Behandeling van wonden en letsels Module 4 Behandeling van wonden en letsels Als u deze module gevolgd hebt, weet u: - Wat u moet doen bij mogelijk inwendig bloedverlies - Wat u moet doen bij uitwendig bloedverlies - Wat u moet doen bij

Nadere informatie

VATS. Video- Assisted Thoracoscopic Surgery

VATS. Video- Assisted Thoracoscopic Surgery VATS Video- Assisted Thoracoscopic Surgery Inhoudsopgave Wat is VATS?... 1 Het verloop van de operatie... 1 Drain... 2 Wanneer een VATS... 2 VATS is niet altijd mogelijk... 3 Nazorg... 3 Medicijnen...

Nadere informatie

VATS. Video- Assisted Thoracoscopic Surgery

VATS. Video- Assisted Thoracoscopic Surgery VATS Video- Assisted Thoracoscopic Surgery Inhoudsopgave Wat is VATS?... 1 Het verloop van de operatie... 1 Drain... 2 Wanneer een VATS... 2 VATS is niet altijd mogelijk... 2 Nazorg... 2 Medicijnen...

Nadere informatie

Patiënten op de. Intensive Care. zien er soms anders uit. Intensive Care. alle aandacht

Patiënten op de. Intensive Care. zien er soms anders uit. Intensive Care. alle aandacht Patiënten op de Intensive Care zien er soms anders uit Intensive Care alle aandacht Inleiding Patiënten op de IC zien er soms anders uit en reageren anders. Dit is vooral voor de familie / naasten van

Nadere informatie

Afdeling Spoedeisende hulp (SEH) B54

Afdeling Spoedeisende hulp (SEH) B54 Afdeling Spoedeisende hulp (SEH) B54 Welkom op de afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen. Per jaar melden zich 28.000 mensen op de SEH voor een medische behandeling,

Nadere informatie

Het verwijderen van een nier

Het verwijderen van een nier Het verwijderen van een nier Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2015 pavo 0127 Inleiding Binnenkort wordt u in het ziekenhuis opgenomen voor het verwijderen van een nier. In deze folder leest u over

Nadere informatie

Verwijderen van de galblaas (Cholecystectomie) Afdeling Chirurgie

Verwijderen van de galblaas (Cholecystectomie) Afdeling Chirurgie Verwijderen van de galblaas (Cholecystectomie) Afdeling Chirurgie Inleiding Deze folder geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Sepsis. Sepsis

Patiënteninformatie. Sepsis. Sepsis Patiënteninformatie Sepsis Sepsis 1171994 Sepsis.indd 1 1 29-05-18 10:35 Sepsis De meeste infecties in het lichaam worden door het afweersysteem bestreden. Bij zieke mensen gebeurt dit meestal in combinatie

Nadere informatie

De longen. Wat is een thoracoscopie

De longen. Wat is een thoracoscopie Thoracoscopie/VATS In overleg met de longarts heeft u besloten om een kijkoperatie in de borstholte uit te laten voeren. Deze kijkoperatie heet thoracoscopie. Deze folder geeft informatie over de bouw

Nadere informatie

Behandeling Volgens protocol*

Behandeling Volgens protocol* Doel 1. Gestandaardiseerde opvang en behandeling van alle polytraumapatiënten en patiënten met een hoog energetische trauma, die voor de behandeling naar het Laurentius ziekenhuis gebracht worden. 2. Vastleggen

Nadere informatie

Chapter 13. Nederlandse samenvatting

Chapter 13. Nederlandse samenvatting Chapter 13 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 145 In hoofdstuk 1 hebben we het onderwerp van dit proefschrift geïntroduceerd. Nauw betrokken bij de behandeling van kinderen met stomp buiktrauma

Nadere informatie

H.40009.1115. Bloedvergiftiging (Sepsis)

H.40009.1115. Bloedvergiftiging (Sepsis) H.40009.1115 Bloedvergiftiging (Sepsis) Inleiding De arts heeft u verteld dat u of uw familielid een bloedvergiftiging heeft. Een bloedvergiftiging wordt ook wel sepsis genoemd. Een sepsis is een complexe

Nadere informatie

Oorzaken van sepsis Klachten bij sepsis Septische shock

Oorzaken van sepsis Klachten bij sepsis Septische shock Sepsis Sepsis Sepsis is een ontstekingsreactie van het lichaam op een infectie. Die verloopt zo ernstig dat weefsels beschadigd raken en orgaanfuncties uitvallen. Sepsis wordt ook wel bloedvergiftiging

Nadere informatie

Trombolyse. Acute behandeling van een herseninfarct

Trombolyse. Acute behandeling van een herseninfarct Trombolyse Acute behandeling van een herseninfarct In deze folder vindt u informatie over de behandeling van een herseninfarct met een stolseloplossend medicijn (Alteplase). Deze behandeling wordt trombolyse

Nadere informatie

Beademing. Afdeling Intensive Care Locatie Veldhoven

Beademing. Afdeling Intensive Care Locatie Veldhoven Beademing Afdeling Intensive Care Locatie Veldhoven Inleiding Bij ziektes zoals longontsteking en andere ernstige infecties, maar ook na ongevallen of grote operaties kan de ademhaling tijdelijk onvoldoende

Nadere informatie

Blindedarmontsteking Appendicitis. Poli Chirurgie

Blindedarmontsteking Appendicitis. Poli Chirurgie 00 Blindedarmontsteking Appendicitis Poli Chirurgie Wat is een blindedarm (appendix)? De appendix (letterlijk aanhangsel) bevindt zich daar waar de dunne darm overgaat in de dikke darm, dat wil zeggen

Nadere informatie

Een operatie bij eierstokkanker

Een operatie bij eierstokkanker Een operatie bij eierstokkanker Deze folder geeft u informatie over een grote gynaecologische operatie bij een ovariumcarcinoom (eierstokkanker). In deze folder leest u meer over deze ingreep, die in medische

Nadere informatie

PATIËNTENINFORMATIE. DE LAPAROSCOPISCHE OPERATIE Vakgroep chirurgie

PATIËNTENINFORMATIE. DE LAPAROSCOPISCHE OPERATIE Vakgroep chirurgie PATIËNTENINFORMATIE DE LAPAROSCOPISCHE OPERATIE Vakgroep chirurgie 2 DE LAPAROSCOPISCHE OPERATIE Vakgroep chirurgie Goed om te weten In deze folder geeft Maasstad Ziekenhuis u enige uitleg over een laparoscopische

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Ventrale rectopexie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Ventrale rectopexie Ventrale rectopexie VENTRALE RECTOPEXIE INLEIDING Binnenkort zult u worden geopereerd aan een verzakking van het laatste stuk van de darm, de endeldarm. Dit zal gebeuren via een zogenaamde kijkoperatie,

Nadere informatie

H.253100.0116. Galblaas verwijderen (conventioneel)

H.253100.0116. Galblaas verwijderen (conventioneel) H.253100.0116 Galblaas verwijderen (conventioneel) 2 Inleiding U heeft samen met uw arts besloten tot een operatie om de galblaas te verwijderen. Het is een operatie waarvoor u ongeveer één tot twee dagen

Nadere informatie

Verwijderen van de galblaas cholecystectomie

Verwijderen van de galblaas cholecystectomie Verwijderen van de galblaas cholecystectomie Inleiding Deze folder geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders

Nadere informatie

Een afdruk van de autogordel na een auto-ongeval

Een afdruk van de autogordel na een auto-ongeval Klinische les Een afdruk van de autogordel na een auto-ongeval let op inwendig buikletsel Vincent M. de Jong, C.H. (Kees) van der Vlies, Jan Luitse, Mark A. Meier, Kees-Jan Ponsen en J. Carel Goslings

Nadere informatie

Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie)

Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) Inleiding Deze brochure geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders

Nadere informatie

TAVI procedure Radboud universitair medisch centrum

TAVI procedure Radboud universitair medisch centrum TAVI procedure In overleg met uw cardioloog is besloten dat u een percutane aortaklepvervanging of TAVI-procedure zult ondergaan. TAVI staat voor Transkatheter Aortic Valve Implantation. Hierbij wordt

Nadere informatie

Klinisch redeneren in acute situaties. Ijbelien Jungen

Klinisch redeneren in acute situaties. Ijbelien Jungen Klinisch redeneren in acute situaties Ijbelien Jungen Alarm criteria Acute verandering in: Fysiologie Airway -bedreigde luchtwegen (b.v. Bij stridor, zwelling van de hals, sputumretentie) Breathing - (verandering

Nadere informatie

Casus. Traumachirurgie en psychiatrie. Casus. Acute fase. Traumaopvang. Traumaopvang. Voorgeschiedenis

Casus. Traumachirurgie en psychiatrie. Casus. Acute fase. Traumaopvang. Traumaopvang. Voorgeschiedenis Casus Dhr. G. (56jr) Val van 6 meter hoogte Mogelijk TS Samen werken of samenwerken? 25-11-2013 Olivier Wijers, Zaalarts Chirurgie Elise Nelis, AIOS Consultatieve Dienst Casus Acute fase Opvang op SEH

Nadere informatie

Verblijf op afdeling Intensive Care na een operatie

Verblijf op afdeling Intensive Care na een operatie Intensive Care Unit (ICU) Verblijf op afdeling Intensive Care na een operatie i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw arts heeft met u afgesproken dat u binnenkort wordt geopereerd. Na

Nadere informatie

Acute ontsteking van de alvleesklier. Acute pancreatitis

Acute ontsteking van de alvleesklier. Acute pancreatitis Acute ontsteking van de alvleesklier Acute pancreatitis Uw behandelend arts heeft met u besproken dat een u een acute otsteking van de alvleesklier (pancreatitis) hebt. Deze folder geeft u informatie over

Nadere informatie

Operatie aan de nekwervels via de hals. Ventrale cervicale spondylodese

Operatie aan de nekwervels via de hals. Ventrale cervicale spondylodese Operatie aan de nekwervels via de hals Ventrale cervicale spondylodese Inhoud Inleiding 3 Noodzaak van de operatie 3 De operatie 3 Risico s van de operatie 4 Na de operatie 4 Ontslag 5 Leefregels na ontslag

Nadere informatie

Refluxoperatie. Chirurgie. Beter voor elkaar

Refluxoperatie. Chirurgie. Beter voor elkaar Refluxoperatie Chirurgie Beter voor elkaar Refluxoperatie Gastro-oesophageale refluxziekte en antireflux operaties de operatie volgens Nissen en de operatie volgens Belsey Inleiding Deze folder geeft u

Nadere informatie

Galblaasoperatie. Ligging en functie van de galblaas. Galstenen. Diagnose en onderzoeken. Figuur 1. Plaats van galblaas tussen de andere organen

Galblaasoperatie. Ligging en functie van de galblaas. Galstenen. Diagnose en onderzoeken. Figuur 1. Plaats van galblaas tussen de andere organen Galblaasoperatie Deze folder geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven. Ligging en functie

Nadere informatie

Een longoperatie kan nodig zijn bij een hardnekkig ontstekingsproces of een goedaardige afwijking, maar meestal is longkanker de reden.

Een longoperatie kan nodig zijn bij een hardnekkig ontstekingsproces of een goedaardige afwijking, maar meestal is longkanker de reden. Longoperatie Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over de gebruikelijke gang van zaken rond een longoperatie. Het is goed te realiseren dat bij het vaststellen van een aandoening de situatie

Nadere informatie

Welke stelling in het geval van brandwonden is juist?

Welke stelling in het geval van brandwonden is juist? Meerkeuzevraag 8.1 Meerkeuzevraag 8.2 Meerkeuzevraag 8.3 Meerkeuzevraag 8.4 Meerkeuzevraag 8.5 Meerkeuzevraag 8.6 Meerkeuzevraag 8.7 Welke stelling in het geval van brandwonden is juist? A. De gevormde

Nadere informatie

15u25-16u25 Nieuwe evoluties met betrekking tot reanimatie. Wim De Buyser, zorgexpert BLS/ALS

15u25-16u25 Nieuwe evoluties met betrekking tot reanimatie. Wim De Buyser, zorgexpert BLS/ALS 15u25-16u25 Nieuwe evoluties met betrekking tot reanimatie Wim De Buyser, zorgexpert BLS/ALS 1 BLS 2015 Guidelines ACHTERGRONDINFORMATIE - Plots cardiaal arrest in Europa: 350.000-700.000 hartstilstanden

Nadere informatie

TRAUMATISCHE LUCHTWEG Aangezichtsletsel bij kinderen. Louis van t Hek, kinderarts-intensivist

TRAUMATISCHE LUCHTWEG Aangezichtsletsel bij kinderen. Louis van t Hek, kinderarts-intensivist TRAUMATISCHE LUCHTWEG Aangezichtsletsel bij kinderen Louis van t Hek, kinderarts-intensivist Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Massaal Bloedverlies en Acute Traumatische Coagulopathie. Rob Zwinkels AIOS Anesthesiologie

Massaal Bloedverlies en Acute Traumatische Coagulopathie. Rob Zwinkels AIOS Anesthesiologie Massaal Bloedverlies en Acute Traumatische Coagulopathie Rob Zwinkels AIOS Anesthesiologie Trauma en verbloeding Mondiaal: jaarlijks 6,5 miljoen trauma sterfgevallen In Nederland: Meest voorkomende oorzaak

Nadere informatie

pneumonie herhalingscursus BKZ kinderverpleegkundigen 12 april 2018 dr. K.T. (Rien) Verbruggen

pneumonie herhalingscursus BKZ kinderverpleegkundigen 12 april 2018 dr. K.T. (Rien) Verbruggen pneumonie herhalingscursus BKZ kinderverpleegkundigen 12 april 2018 dr. K.T. (Rien) Verbruggen intro definities pathofysiologie kliniek van pneumonie casuïstiek pneumonie - definitie pneumonie = pneumonitis

Nadere informatie

Verwijderen van de galblaas

Verwijderen van de galblaas Patiënteninformatie Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) 1 Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) Polikliniek Chirurgie, route 0.3 Telefoon

Nadere informatie

Verwijderen van de milt

Verwijderen van de milt Verwijderen van de milt (Splenectomie) Deze folder geeft u informatie over het verwijderen van de milt. Dit wordt ook wel een splenectomie genoemd. In deze folder leest u: Waar zit de milt in het lichaam

Nadere informatie

Standaardhandeling Beademde patiënt, Differentiële LongVentilatie (DLV), intubatie t.b.v.

Standaardhandeling Beademde patiënt, Differentiële LongVentilatie (DLV), intubatie t.b.v. Definitie Het onafhankelijk van elkaar kunnen beademen van de longen door middel van een dubbel-lumen tube (DLT). Doel Het optimaliseren van de gasuitwisseling door beide longen, onafhankelijk van elkaar,

Nadere informatie

Besluit/afspraken over transport/definitieve behandeling

Besluit/afspraken over transport/definitieve behandeling SECONDARY ASSESSMENT = gericht op diagnose Anamnese - AMPLE - A: Allergie - M: Medicatie/intoxicaties - P: Voorgeschiedenis - L: Laatst gebruikte maaltijd - E: Context Volledig/gericht lichamelijk onderzoek

Nadere informatie

A B D E. ABCDE-kaart voor huisartsen

A B D E. ABCDE-kaart voor huisartsen A B C D E ABCDE-kaart voor huisartsen Deze kaart is een leidraad voor spoedeisende situaties in de huisartsgeneeskunde en voor de opleiding van aios. Het is afhankelijk van de situatie welke interventies

Nadere informatie

H Laparoscopisch herstel van een navelbreuk

H Laparoscopisch herstel van een navelbreuk H.331675.0214 Laparoscopisch herstel van een navelbreuk 2 Inleiding U heeft samen met uw arts besloten tot een operatie om uw navelbreuk te laten herstellen. U wordt voor één dagverpleging opgenomen. Een

Nadere informatie

Maatschap Gynaecologie. Informatie over de laparoscopie

Maatschap Gynaecologie. Informatie over de laparoscopie Maatschap Gynaecologie Informatie over de laparoscopie Wat houdt een laparoscopie in? De gynaecoloog heeft voorgesteld een laparoscopie bij u te verrichten. Dit is een ingreep waarbij de arts met een speciaal

Nadere informatie

Bloedvergiftiging (sepsis)

Bloedvergiftiging (sepsis) Bloedvergiftiging (sepsis) Albert Schweitzer ziekenhuis december 2014 pavo 0661 Inleiding De arts heeft u verteld dat u of uw familielid een bloedvergiftiging heeft. Een bloedvergiftiging wordt meestal

Nadere informatie

REACT-2 studie naar een directe CT-scan van het hele lichaam bij ernstig gewonde trauma patiënten.

REACT-2 studie naar een directe CT-scan van het hele lichaam bij ernstig gewonde trauma patiënten. - 1 - Patiënten informatie Geachte mevrouw / mijnheer, U bent naar de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Academisch Medisch Centrum gebracht omdat u een ernstig ongeval heeft meegemaakt. Voor de eerste opvang

Nadere informatie

12 Langdurige epileptische aanvallen

12 Langdurige epileptische aanvallen 12 Langdurige epileptische aanvallen Definitie en etiologie Incidentie Anamnese Lichamelijk onderzoek Epileptische aanvallen duren van enkele seconden tot hooguit enkele minuten. In de literatuur wordt

Nadere informatie