20X MOED, KRACHT, MOTIVATIE, OPENHEID, AMBITIE, TALENTEN EN DROMEN.

Transcriptie

1 20X MOED, KRACHT, MOTIVATIE, OPENHEID, AMBITIE, TALENTEN EN DROMEN.

2 Een uitgave van Stichting Samen Sterk zonder Stigma 20X MOED, KRACHT, MOTIVATIE, OPENHEID, AMBITIE, TALENTEN EN DROMEN. Colofon Samen Sterk zonder Stigma Stationsplein LE Amersfoort tekst: Alibe Communicatie design: SAZZA

3 5 EEN TRAINING ALS AMBASSADEUR BIJ SAMEN STERK GEEFT HAAR DE TOOLS OM DE REGIE WEER TE PAKKEN MARIEKE VAN KEEKEN Analist Inspectie van het Onderwijs Ze is 34 jaar, moeder van twee kinderen en wordt na een hectische periode op haar werk, tijdens een intensieve cursus overvallen door een psychose. Ze werkt dan al 8 jaar bij de Inspectie van het Onderwijs. Na een jaar ziekteverzuim gaat ze weer aan de slag. Met vallen en opstaan, maar steeds een stapje erbij. Tegen het advies van haar psychiater in besluit ze om toch aan haar leidinggevende en aan haar collega s te vertellen waarom situaties als hectiek, lawaai en onrust op de werkplek haar zo triggeren. Moeilijk is het wel, dat praten, maar een training als werkambassadeur bij Samen Sterk geeft haar de tools om de regie weer te pakken. Inmiddels werkt ze vijf kortere dagen in plaats van 4 lange. De ruimte die daarmee wordt gemaakt zorgt voor evenwicht. Sinds 2008 is ze niet meer psychotisch. Als de werkdruk hoog wordt, kan het evenwicht er wel bij inschieten. Maar ze kan er goed en snel over praten op haar werk en dat zorgt voor begrip en het snel hervatten van het werkritme.

4 6 Marieke zit op haar plek. En nu ze die ruimte en rust voor zichzelf heeft gerealiseerd, wil ze graag anderen helpen. Er is nog veel te doen en tegelijk stelt ze vast dat zowel bij werkgevers als bij werknemers de schaamte vermindert om over psychische aandoeningen open te zijn. Marieke zou graag zien dat werkgevers en werknemers hun (vervangende) schaamte achter zich laten, samen plannen maken om de bespreekbaarheid te vergroten en niet meer wegkijken. Openheid is de eerste stap en daarna zijn er kansen om ook voor mensen met psychische kwetsbaarheden een werkplek te maken en te behouden die voor hen zelf en voor hun organisatie meer oplevert. Ze heeft zelf ervaren dat haar productiviteit er groter door is geworden. Werkgevers moeten niet onderschatten wat de meerwaarde is van openheid op de werkplek. En dan gaat het niet alleen om minder ziekte en uitval, maar het gaat ook om betrokkenheid en motivatie. En dat zijn volgens Marieke, twee heel belangrijke voorwaarden voor een goed (bedrijfs) resultaat. WERKGEVERS MOETEN NIET ONDERSCHATTEN WAT DE MEERWAARDE IS VAN OPENHEID OP DE WERKPLEK

5 9 OPENHEID LEIDDE TOT EEN WIN-WIN SITUATIE JAN ANNE KALKHOVEN Configuratiebeheerder ICT Belastingdienst Hij heeft altijd wel geweten dat hij anders is dan anderen, dat hij moeilijk aansluiting kan maken. Hij wordt hierdoor eigenlijk een Einzelgänger. Hij weet niet hoe hij alles uit zijn hoofd kan krijgen. Cursussen en sessies om iets te verbeteren helpen feitelijk niet. Dat kan ook niet want hij weet niet wat er precies aan de hand is met hem. Zes jaar geleden wordt het stempel ADD dan eindelijk gezet. Hij spreekt kort daarvoor met een collega, die het een en ander bij haar zoon herkent. Zijn zoektocht op internet maakt het duidelijk: ADD. Dat wordt later bevestigd door de deskundige hulpverlener. Jan Anne aarzelt niet en stapt op zijn werkgever af. Hij vertelt over zijn aandoening, over de extra ruimte die hij soms nodig heeft, en zeker ook over zijn kwaliteiten. Ook zijn directe collega s worden door hem op de hoogte gebracht. Men ziet het eerst als een bedrijfsrisico, maar al snel blijkt er een win-win situatie te ontstaan. Jan Anne vindt het wel moeilijk om open te zijn over zijn psychische kwetsbaarheid, maar vooral de gesprekken met en het begrip van zijn directe collega s zijn een enorme steun. Hij, zijn collega s en zijn leidinggevenden hebben ervaren dat meer open-

6 10 heid leidt tot meer betrokkenheid en kracht in de organisatie en tot een grotere bijdrage aan het bedrijfsresultaat. Jan Anne bereidt op dit moment een conferentie over psychische aandoeningen op het werk voor. Tegen werkgevers wil hij zeggen: iedereen is waardevol als je maar zoekt. Zijn droom is meer openheid, drempels verlagen, angst wegnemen en onwetendheid verminderen. En dat dan in alle organisaties en bedrijven in Nederland. IEDEREEN IS WAARDEVOL ALS JE MAAR ZOEKT

7 13 MET VEEL AARZELING EN MOEITE KIEST HIJ UITEINDELIJK TOCH VOOR OPENHEID NAJIB RASHIQ Coördinerend Behandelaar/ Rehabilitatiewerker Brijder Verslavingszorg Najib is als kind misbruikt en verwaarloosd. Dat leidt vaak tot lastige situaties in zijn omgeving. Zo ontwikkelt hij een gevoel van minderwaardigheid en angst voor autoriteit. 10 jaar geleden wordt bij hem als gevolg hiervan PTSS gediagnosticeerd. Hij werkt dan al in de GGZ en is bekend met de term. De diagnose is voor hem geen verrassing omdat hij eerder al vermoedens heeft gehad. De diagnose is dan ook opluchting voor hem omdat het beestje officieel een naam krijgt. Van de andere kant brengt dit ook onzekerheid en angst mee. Met veel aarzeling en moeite kiest hij uiteindelijk toch voor openheid. Hij heeft zijn leidinggevende en directe collega s op de hoogte gebracht. In het begin is het voor beide partijen moeilijk om daarin een houding te vinden. Maar gaandeweg, door openheid en respect voor elkaar, is het gelukt. Hierdoor voelt Najib zich veilig en vertrouwd op zijn werk. Bovendien heeft zijn eigen ervaring hem sterker gemaakt in de omgang met zijn cliënten. Voor hem zijn de meest onmogelijke dromen uitgekomen. Hij heeft heel lang niet eens gedurfd om te dromen ooit nog eens vrijuit te kunnen zeggen dat hij homo is, met een man samenwoont. Hij is

8 14 verlost van zijn onzekerheid en eenzaamheid. Hij heeft een huis, een baan, een goed salaris, leuke collega s en vooral hoeft hij niet meer bang te zijn voor wie hij is. Hij leeft al in zijn droomwereld. Bij veel werkgevers heerst een taboe op psychische problemen. Men wil er niet over praten en niet mee geconfronteerd worden. Maar hiermee verdwijnen de psychische problemen niet. Het gevolg hiervan is dat medewerkers met de psychische problemen zich alleen en in de steek gelaten voelen. Dat werkt uitval in de hand, weet Najib zeker. BIJ VEEL WERKGEVERS HEERST EEN TABOE OP PSYCHISCHE PROBLEMEN. MEN WIL ER NIET OVER PRATEN EN NIET MEE GECONFRONTEERD WORDEN

9 17 SAMEN MET HAAR BAAS BESLUIT ZE OM DE UITDAGING TOT LEIDINGGEVENDE AAN TE GAAN KIM VOS Medewerker horeca Ze loopt de eerste keer vast tijdens het afstuderen voor de Hbo opleiding Management, Economie en Recht. Ze is dan 22 jaar. Ze slaapt niet meer, raakt in paniek, schaamt zich voor de situatie en draait door. Kim is depressief en wordt opgenomen. De diagnoses zijn wisselend en soms komt ze er uit en soms niet: depressief en gegeneraliseerde angststoornissen. Na behandeling gaat ze bij haar vader werken. Even later studeert ze toch af. Na een half jaar gaat ze werken bij een energieleverancier, maar ze moet stevig op haar eigen grenzen letten. Het gaat toch weer mis en ze wordt weer opgenomen. Ze gaat in therapie. Als ze daar na een half beter uit is gekomen, is ze in staat om opnieuw te werken. Ze kiest voor een baan zonder druk en gaat in de horeca werken. Toch komt er een terugval. De werkgever wacht rustig af en nodigt haar uit weer op haar werkplek terug te komen. Samen met haar baas besluit ze om de uitdaging tot leidinggevende aan te gaan. Ze heeft immers een jaar goed gefunctioneerd. De faalangst en de negatieve gedachten komen echter snel terug. Ze valt weer uit. Ze durft zich niet meer te laten zien en ze durft ook niet meer met de gasten van

10 18 de horecagelegenheid om te gaan. Inmiddels is ze weer hersteld en evenwichtiger aan het werk. Ze blijft voorlopig gewoon in de bediening werken op parttime basis. Dan houdt ze ook tijd over voor haar hobby s als schrijven en yoga en mindfulness. Ze ziet zichzelf niet nog tien jaar in de horeca werken. Het gaat haar nu eerst en vooral om de stabiliteit te zoeken en te vinden. En daarna? Tja, daarna, dat weet ze eigenlijk nog niet. Ze heeft zeker kwaliteiten, maar het is een paar keer misgegaan en daardoor heeft ze die nog niet goed kunnen ontwikkelen. Kim heeft wel het sterke gevoel dat ze sterker is geworden. Terugval uitsluiten kan niet, maar ze is voor het eerst sinds lange tijd positiever over haar leven, haar kansen en mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Ze wil wel nog kwijt dat ze blij is met de openheid die ze heeft gehanteerd jegens haar werkgever. Tegen het heel verkeerde advies vanuit de ggz in, zegt ze. Men raadde haar aan te zwijgen over de opnames en de uitval. Verzin maar iets, zou er gezegd zijn. En wie Kim kent, weet dat er een ding is waar ze een gloeiende hekel aan heeft: liegen. ZE IS VOOR HET EERST SINDS LANGE TIJD POSITIEVER OVER HAAR LEVEN, HAAR KANSEN EN MOGELIJKHEDEN OP DE ARBEIDSMARKT

11 21 ZE GAAT AAN DE SLAG ALS CLIËNTEN- VERTROUWENS- PERSOON ANITA HUBNER Beleids-/onderzoeks medewerker Staf en Innovatie bij HVO-Querido Als ze 21 jaar is en psychologie studeert wordt ze voor het eerst overvallen door een psychose. Negen maanden opname volgen en de behandelaren laten maar vast weten dat ze haar studie kan vergeten. Ze gaat toch terug naar de universiteit. Het is niet altijd makkelijk omdat medestudenten haar soms ontwijken en docenten niet altijd veel begrip hebben voor haar situatie. Maar Anita zet door en studeert toch af. In 2004 werkt ze als psycholoog. Er komt een terugval, gevolgd door een opname. Het advies om dan in het kader van dagbesteding toch maar appeltaarten te gaan bakken op een dagactiviteitencentrum voor psychiatrische patiënten, schiet haar in het verkeerde keelgat. Anita richt zich op het zoeken van een baan die aansluit bij haar opleiding en ambitie. Met steun van een arts van het UWV lukt dat en ze gaat aan de slag als cliëntenvertrouwenspersoon. In 2013 een derde psychose, met een korte opname. Andere medische klachten spelen dan ook een rol. Maar ook hier blijkt ze weer heel sterk uit te komen. Ze wordt trainer bij een herstelbureau. Anita heeft een stevige ambitie en ze twijfelt er

12 22 niet aan dat ze die ook realiseert: ze wil een baan als beleidsadviseur bij de overheid waarbij ze zich kan inzetten voor het terugdringen van stigmatisering en het vergroten van kansen voor mensen met een psychische aandoening. Volgens haar is het van cruciaal belang dat je in jezelf gelooft, ondanks tegenslagen, en dat je dat ook laat zien. Bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt. Anita wil open zijn over wat ze kan, want geheimzinnig doen of verhullen geeft stress. Ze vindt dat werkgevers openheid moeten aanpakken als een kans. Anita bezoekt vaak congressen en symposia over het thema psychische aandoening en arbeidsmarkt. Maar ze vindt ook dat er nu wel genoeg congressen zijn gehouden: woorden moeten daden worden. ANITA WIL OPEN ZIJN OVER WAT ZE KAN, WANT GEHEIMZINNIG DOEN OF VERHULLEN GEEFT STRESS. ZE VINDT DAT WERKGEVERS OPENHEID MOETEN AANPAKKEN ALS EEN KANS

13 25 IK KAN ECHT WEL IETS ALS IK VERTROUWEN KRIJG BIRSEN BASAR Ambtenaar gemeente Breda Halverwege de basisschool wordt ze nauwelijks meer uitgenodigd voor feestjes. Ze wordt een eenzaam kind op school. Op de middelbare school gaat het niet veel beter. In sociaal en communicatief opzicht staat Birsen buiten spel. Hoewel ze vanaf 12 jaar in de hulpverlening zit, duurt het tot haar 21ste levensjaar: ze heeft autisme. Stevig en zeer gedreven doorzetten levert haar het einddiploma van de Hbo opleiding Management, Economie en Recht op. Ze heeft juist deze opleiding gekozen omdat ze zich dan niet zo heel erg sociaal hoeft te gedragen. In België volgt ze een opleiding tot zogenaamd autisme specialist. Hier leert ze hoe ze zichzelf moest presenteren en ze leert hoe ze beter met die moeilijke aandoening kan omgaan. Een jaar lang loopt elke sollicitatie mis. Ze denkt dat het door haar autisme komt. Ze is er ook in elk gesprek open over, want ik kan niet liegen. Totdat het lukt bij de gemeente Breda. Na een stage in 2008 wil men haar maar al te graag aan het werk zetten om het subsidiebeleid van de gemeente uit te voeren. Haar collega s weten van haar psychische aandoening. In zes-en-een-half jaar groeit ze in haar functie: van administratief naar controle.

14 26 Ze wil iedereen op het hart drukken om vooral niet op te geven. Ze wil iedereen aanmoedigen om eerlijk en open te zijn, hoe moeilijk dat ook kan zijn. Ze wil het wel uitschreeuwen tegenover werkgevers: we kunnen echt wel iets als we het vertrouwen krijgen. En de volgende stap? Ze wil een autoriteit worden in het domein van autisme en dan wil ze zoveel mogelijk mensen helpen om sterker te worden, werk te vinden en een goed leven te leiden. Ze heeft heel concrete plannen, maar daar wil ze pas iets over zeggen als ze ook gerealiseerd worden ZE WIL IEDEREEN OP HET HART DRUKKEN OM VOORAL NIET OP TE GEVEN

15 PAS OP! OPENHEID LEIDT TOT BEGRIP

16 31 HAAR AMBITIE IS HAAR COACHINGS- PRAKTIJK UIT TE BOUWEN HAKOMI HERMES Zelfstandig coach en trainer Ze is het kind van ouders met psychische problematiek (KOPP) en wordt verder gediagnosticeerd met een slaapstoornis, een dystyme stoornis en angst-/paniekstoornis. Als kind weet ze dat eigenlijk niet. Het is gewoon zo. Pas in puberjaren beseft ze dat ze toch wel anders is, maar ze is nooit gepest. Aan het eind van de middelbare school wordt ze opgenomen, maar toch haalt ze haar einddiploma. Ze studeert een tijd lang Pedagogiek en is voor een periode ook PABO student. Maar beide opleidingen passen niet bij haar ambitie en kwaliteiten. Ze gaat een MBO (deeltijd)opleiding doen en die rondt ze met succes af. Tijdens de beroepsopleiding werkt ze drie jaar in de opvoedingsondersteuning. Haar wens is toch om zelf iets te gaan beginnen en zo richt ze een bedrijf op in coaching en zet daarbij onder andere dans in. Ze werkt nu anderhalf jaar in haar eenmanszaak. Haar ambitie is om wat ze nu doet verder uit te bouwen en om ervan te kunnen leven en de Wajong-uitkering te kunnen stoppen. Ze kan in dit werk ook steunen op haar eigen ervaringen. Ze kan bij kinderen en jongeren sneller signalen

17 32 zien die anderen niet zo snel kunnen ontdekken. Ze kan een goed klankbord zijn voor anderen met psychische kwetsbaarheden omdat ze daar zelf ook mee te maken heeft gehad. Ze kan als ondernemer werkgevers heel goed begrijpen. En tegelijk kan ze ook zien wat er achter de stempels zit. Werkgevers moeten vooral eerst naar de mensen zelf kijken en niet naar het etiket dat de psychiater heeft geplakt, zegt ze met nadruk. Hakomi hoopt dat het uitdelen van labels ooit helemaal verdwijnt en dat mensen eerst en vooral op hun kwaliteiten worden beoordeeld. WERKGEVERS MOETEN VOORAL EERST NAAR DE MENSEN ZELF KIJKEN EN NIET NAAR HET ETIKET DAT DE PSYCHIATER HEEFT GEPLAKT, ZEGT ZE MET NADRUK

18 31 NA ENIGE TIJD EEN EN ANDER TE HEBBEN VERWERKT, BESLUIT HIJ OM MET ZIJN COLLEGA S EN LEIDINGGEVENDE EROVER TE SPREKEN COR JONGEJEUGD Data-analist bij ABN AMRO Van jongs af aan merkt hij dat hij problemen heeft om in het sociale en communicatieve vlak te functioneren. Hij heeft geen idee, maar denkt dat zijn adoptie vanaf 3 jaar (Cor is afkomstig uit Zuid-Korea) er wel debet aan zal zijn. Ongeveer 6 jaar geleden wordt vanuit de basisschool aangegeven dat zijn kinderen afwijkend gedrag vertonen. Onderzoek wijst uit dat het gaat om (een vermoeden van) autisme. En dan denkt hij: dat herken ik. Onderzoek toont aan dat Cor ook autistisch is. Voor hem vallen de puzzelstukjes dan ineens op de goede plek. Hij is 40 jaar. Na enige tijd een en ander te hebben verwerkt, besluit hij om met zijn collega s en leidinggevende erover te spreken. De reacties bij de bank zijn goed. Hij heeft de ruimte gekregen om zijn 40-urige werkweek anders in te delen dan tussen 9 en 5. Cor moet voor zijn drie kinderen vaak in kantoortijden zaken regelen. Geen punt. De bank, zijn collega s en zijn leidinggevende accepteren dat. Cor hoeft niets uit te leggen en hoeft zich zeker niet schuldig te voelen over die bijzondere positie. De resultaten van zijn werk geven daartoe ook niet de minste aanleiding.

19 36 Het is zijn ambitie is om binnen het bedrijf anderen met een psychische aandoening (en als autisme ambassadeur van de ABN AMRO autisme in het bijzonder) te steunen. Hij wil dat mensen er voor uit te komen en hij wil de beeldvorming positiever maken. Binnen de bank geeft hij geregeld presentaties. Cor Jongejeugd vindt dat werkgevers open moeten staan voor mensen met een psychische diversiteit. Ze zullen nog verrast zijn over hun toegevoegde waarde, zegt hij. Volgens Cor zijn mensen met een psychische aandoening net zo divers als mensen zonder. Iedereen is een uniek persoon, met en zonder psychische bijzonderheden. Het motto van Cor: Benader mensen niet als groep en niet stereotiep. We zijn niet allemaal Rain Man. HET IS ZIJN AMBITIE IS OM BINNEN HET BEDRIJF ANDEREN MET EEN PSYCHISCHE AANDOENING TE STEUNEN

20 39 HAAR DROOM IS DAT HET HEEL GEWOON WORDT OM OPEN TE ZIJN MARIEKE SWEENS Beleidsmedewerker gemeente en eigen bedrijf Ze heeft zich eigenlijk altijd al anders gevoeld. Tijdens haar wetenschappelijke studie loopt ze aan tegen psychische problemen die later als Borderline worden gediagnosticeerd. De studie moet ze schrappen. Therapie helpt wel en ze pakt weer een Hbo studie op. Maar later als ze een baan heeft, komt alles terug. Twee jaar in de WAO en behandelingen gedurende een lange periode. Op haar werk spreekt ze er niet over. Dat had anders gekund, zegt Marieke nu. Ze werkt nu alweer geruime tijd als beleidsmedewerker bij een lokale overheid. Ernstige terugval is uitgebleven. Ze heeft wel haar grenzen naar beneden moeten bijstellen. Haar therapeuten hadden haar geadviseerd om niets te vertellen. Maar die geslotenheid breekt haar op. Ze voelt zich er niet gelukkig bij en een nieuwe depressieve periode wacht om de hoek. Ze is bang om haar werk opnieuw te verliezen en besluit haar werkgever te informeren en met hem en haar collega s te delen dat ze soms extra ruimte nodig heeft. Langzaamaan leidt die openheid tot succes. Haar droom is dat het heel gewoon wordt om op het werk te zeggen dat je een psychische aan-

21 40 doening hebt. Net zo makkelijk als je praat over migraine. Het taboe moet weg. Die ambitie heeft haar ertoe gebracht om haar eigen bedrijf op te richten: Ze geeft voorlichting aan werkgevers en ze probeert vanuit haar eigen ervaring het beeld van mensen met een psychische aandoening te veranderen. Ze probeert via haar presentaties mensen op de werkvloer te helpen om open te zijn, niet bang te zijn voor negatieve beeldvorming. Ze roept werkgevers op om de diversiteit in hun bedrijven te benutten en vooral openheid te stimuleren in de organisatie, van directie tot en met werkvloer. ZE ROEPT WERKGEVERS OP OM DE DIVERSITEIT IN HUN BEDRIJVEN TE BENUTTEN EN VOORAL OPENHEID TE STIMULEREN IN DE ORGANISATIE

22 43 TALENTEN, KWALITEITEN, MOTIVATIE EN WILSKRACHT ZIJN ER ALLEMAAL EN DE WERKGEVER KAN ZE BENUTTEN OLIVIA VAN DER LUSTGRAAF Projectleider Parnassiagroep Op haar 33ste is er dan ineens die psychose. Maar ze heeft dan nog geen flauw idee van wat er aan de hand is. Onoverkomelijke moeheid, dat voelt ze. Zij en ook haar werkgever denken: maar even rustig aan doen en dan gaat het wel over. Maar als de waanideeën zich aandienen met onverklaarbaar gedrag is het duidelijk. Hoewel ze zelf nog even denkt dat ze bezig is een fantastisch plan uit te werken Uiteindelijk wordt ze gedwongen opgenomen. Op een gesloten en later op een open afdeling. Het duurt veel langer dan gedacht totdat ze weer met stapjes aan de slag kan bij haar werkgever. Haar inzet is meer dan gemiddeld groot, maar haar mogelijkheden zijn nog lang niet op het oude niveau. Ondertussen is ze tot de conclusie gekomen dat haar leven ook een heel andere wending zou kunnen nemen. Ze vraagt zich dan af wat er beter bij haar past. Ze steekt veel energie in persoonlijke ontwikkeling. Via haar werkgever krijgt ze de ruimte om aan die nieuwe plannen en ideeën te werken. Reacties op haar werkplek en in de privé sfeer brengen haar ertoe zich in te zetten om stigmatisering van men-

23 44 sen met psychische aandoeningen aan te pakken. Ze reist het hele land door en staat uiteindelijk aan de basis van Samen Sterk zonder Stigma. Met die enorme drive kan ze voor zichzelf en misschien ook wel voor andere laten zien dat ze net zo goed als ieder ander kan leven en werken. Eind 2014 is het even op. Wat nu? Zeker niet gaan zitten en wachten. Nieuwe ideeën en nieuwe plannen. Een opleiding en yoga. En: een nieuwe klus binnen de Parnassiagroep. Ze gaat een project voor een werkcultuuromslag bij de organisatie leiden. Dromen doet ze zeker, maar niet gefixeerd op een concreet punt. Het is open en dus in lijn met haar professionele loopbaan tot nu toe. Haar nieuwe missie is om mensen en organisaties door middel van waarderend onderzoeken in de kracht van zichzelf te brengen. Olivia wil dat werkgevers zien dat werk meer doet met mensen dan alleen een inkomen realiseren. Werk is een belangrijk instrument voor herstel. Een psychische aandoening zegt niets over talenten, kwaliteiten, motivatie en wilskracht. Dat is er gewoon allemaal, maar de werkgever kan ze benutten en kan mensen daarmee ook nog eens enorm stimuleren. HAAR NIEUWE MISSIE IS OM MENSEN EN ORGANISATIES DOOR MIDDEL VAN WAARDEREND ONDERZOEKEN IN DE KRACHT VAN ZICHZELF TE BRENGEN

24 47 ZE GEEFT GASTLESSEN AAN STUDENTEN IN DE PSYCHIATRIE SIJA TUK Ervaringsdeskundige FACT-team Mentrum Een imposante reeks van management- en adviesopdrachten in de financiële wereld. Een eigen bedrijf met 28 werknemers. Ze heeft een toekomstbeeld waarin reuma en later een psychische aandoening niet zijn inbegrepen. Toch komt ze tengevolge van de medicatie tegen reuma in 2010 in een zware psychose terecht. Door opname, psychiatrische hulp en een onvermijdbaar verblijf in de WIA lijkt alle hoop te smelten als sneeuw voor de zon. Maar de drive om te werken blijkt veel sterker. Via vrijwilligerswerk krijgt Sija de kans om een opleiding tot ervaringsdeskundige in de GGZ te volgen. De stap naar een professionele baan in het FACT team van Mentrum is gauw gezet. Haar gedrevenheid, de meer dan gemiddelde inzet en haar sterke motivatie hebben het gewonnen van die psychische ziekte. Ze geeft gastlessen aan studenten in de psychiatrie. Ze triggert studenten en professionals om anders te kijken: niet eerst de psychische aandoening zien, maar de mensen.

25 48 Ze vindt dat werkgevers meer moeten letten op hun werknemers, op alle werknemers en zeker ook op de mensen die een psychische kwetsbaarheid hebben. Let op ze, kijk naar hun gedrag, praat met ze, denk niet te snel dat het allemaal wel vanzelf goed gaat. Daarnaast vindt ze dat werknemers moeten werken aan het terugdringen van hun schaamte, het verminderen van zelfstigma en het bereiken van meer openheid in het contact met de werkgever, bijvoorbeeld over medicatiegebruik. Hoe kan een ander begrijpen wat er aan de hand kan zijn als je niets met die ander deelt? ZE TRIGGERT MENSEN OM ANDERS TE KIJKEN

26 51 ZE WIL WERKEN, MAAR EEN VASTE STRUCTUUR OP EEN VAST WERKPLEK ZOU HAAR GEEN GOED DOEN VICKY BERGMAN Samen een, burgerinitiatief Vanaf 3 jaar wordt ze misbruikt. Als ze 7 of 8 jaar is, weet ze al dat er iets niet in orde is. Soms denkt ze dat ze gek is en pas veel later valt de term dissociatie. Vader en moeder zijn er al heel vroeg niet meer om de opvoeding ter hand te nemen. Het achtjarige kind zorgt voor haar jongere zusjes en de buren houden een oogje in het zeil. Jeugdzorg staat op een dag op de stoep. Tijdens haar middelbare school wordt ze ook misbruikt. Ze spreekt er niet over want ze denkt dat het haar eigen schuld is. Op jonge leeftijd verricht ze nachtwerk in een snackbar. Nadat haar moeder helemaal uit beeld is, krijgt ze een flatje toegewezen en ze wordt officieel voogd van haar jongere zusjes. Om een gedwongen huwelijk te vermijden vlucht ze naar Israël, komt in een sekte terecht die naar de VS vertrekt. Tien jaar lang wordt ze de vrouw van de voorganger. Ze kan naar Nederland ontsnappen en via de politie komt ze in een blijf van mijn lijf huis. Haar nieuwe partner zorgt voor een stabieler en gelukkiger leven. Therapie en werk in de bejaardenzorg lijken een en ander te verster-

27 52 ken. Maar wanneer ze als gevolg van een ernstige depressie denkt dat ze met haar zoontje naar de hemel kan gaan, gaat het weer mis. Ze schrijft het allemaal op in een boek. Dat is meteen een geweldige bijdrage aan haar herstel. Ze besluit voor haar zoontje te kiezen en aan de slag te gaan om zichzelf sterker in het leven te zetten. Ze volgt cursussen, onder andere op eigen kracht vooruit, herstellen doe je zelf. Na een tijd kan ze zelfs workshops geven. Het gaat zo goed met haar dat ze meer wil. Ze wil werken, maar een vaste structuur op een vast werkplek zou haar geen goed doen, dat voelt ze, dat weet ze. Om zoveel mogelijk mensen echt te kunnen helpen besluit ze via een burgerinitiatief Samen Een op te richten. Op haar eigen manier, met haar eigen doelstellingen aan de slag. Samen Een draait en goed ook. Geen woorden maar daden, zonder aanziens des persoons, geen nota s en congressen, maar gewoon helpen. En ze zou heel graag een cursus in beeldend schilderen willen ontwikkelen. Ze zou mensen dan les kunnen geven in een eigen lokaal en hen via beeldend schilderen helpen om hun emoties een plek te geven. GEEN WOORDEN MAAR DADEN, ZONDER AANZIENS DES PERSOONS

28 55 EEN PSYCHISCHE AANDOENING HEEFT NIETS TE MAKEN MET ZAKEN ZOALS INZET, LOYALITEIT, BETROUWBAARHEID EN WERKLUST KARIN DEN OUDSTEN Eigenaar Psychecoach Sinds 1999 werkt ze 20 uur per week als ICT-er bij het pensioenfonds van een multinational. Na een kraambedpsychose in 2008 merkt ze dat haar geheugen enorm verslechterd is. Het niet meer kunnen multitasken wordt een probleem. Twee dingen tegelijk doen, lukt niet meer. Ze moet zich geregeld ziek melden, vooral bij een ontregeld slaapritme. In maart 2014 wordt ze na meer dan 15 jaar dienstverband als enige binnen het pensioenfonds ontslagen wegens boventalligheid. Haar ontslagbrief bevat veel tegenstrijdige argumenten. In het ontslaggesprek wordt gezegd: Je man heeft toch een baan en Nu kun je eindelijk je eigen bedrijf verder uitbouwen. Ook vanwege de onprofessionele afhandeling van haar ontslag raakt ze bijna weer psychotisch. Ze stuurt een brief over haar gezondheidsklachten naar HRM en het managementteam, maar er komt geen reactie. Daarna moet ze nog meer dan vier maanden op de afdeling (zonder werk) verblijven. Haar gezondheid gaat zienderogen achteruit. Ze is volledig opgebrand. Uiteindelijk heeft ze zelf het initiatief genomen om weg te gaan: ze neemt haar laptop en persoonlijke spullen mee en

29 56 vertrekt. Dezelfde week laat de bedrijfsarts haar weten dat ze weer aan het werk moet, omdat er geen sprake is van een ziekte. Ze weigert. De onredelijkheid en onrechtvaardigheid raken haar soms nog, maar met haar eigen bedrijf gaat het goed. Helaas zitten de strenge regels voor haar WW uitkering in de weg, anders zou ze fulltime kunnen gaan werken en verder uitbouwen. Haar droom is dat iedere moeder tijdens de zwangerschap en na de bevalling open kan zijn over haar psychische aandoening. Niet alleen voor de moeder zelf, maar ook voor een betere hechting met haar kind, een gezonde relatie met haar omgeving. En natuurlijk dat men beter op de hoogte is van kraambedpsychose, momenteel komen hierdoor jonge kinderen en baby s te overlijden, weet ze vanuit haar coachingswerk. Werkgevers zouden zich beter moeten realiseren dat een psychische aandoening niets te maken heeft met zaken zoals inzet, loyaliteit, betrouwbaarheid en werklust. HAAR DROOM IS DAT IEDERE MOEDER TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN NA DE BEVALLING OPEN KAN ZIJN OVER HAAR PSYCHISCHE AANDOENING

30 ZULLEN WE SAMEN SCHOENEN EVEN IN MIJN STAAN

31 61 HAAR VOORKEUR LIGT BIJ HET WERKEN IN DE NON-PROFIT SECTOR NYNKE MULDER Ervaringsdeskundig projectleider RIBW AVV Na een crisisopname in 1999 moet ze met haar Hbo-opleiding CMV stoppen. Ze is depressief en suïcidaal. Twee jaar opnames met uiteindelijk de diagnoses ptss, dysthymestoornis en later ook binge eating disorder. Ze stopt zelf haar behandeling. Nynke neemt vrijwilligerswerk op zich en solliciteert na een tijd met succes naar een betaalde baan. Na een aantal verbintenissen elders wordt ze ervaringsdeskundig projectleider bij het RIBW AVV. Ze verwacht niet dat ze 100% zal herstellen, zeker niet genezen. Er blijft altijd iets op de loer liggen. Maar ze gaat ervoor en weet dat ze helemaal mee kan draaien. Dat doet ze nu al. Het is haar ambitie om een master opleiding te doen. Haar voorkeur ligt bij het werken in de non-profit sector. Maar ze sluit niets uit. Haar sterke punten overtuigingskracht en het op alle (werk)niveaus kunnen aansluiten komen ook in de profit sector van pas. Een droom? Mijn aandoening heeft grote dromen gerelativeerd. Ik wil het leven omarmen zoals het is, hier en nu.

32 62 Ze wil werkgevers op het hart drukken om weerstanden en stigma s te overstijgen als ze mensen moeten beoordelen op geschiktheid voor aangeboden functies en opdrachten. Uitdrukkelijk sluit ze werkgevers in de ggz en de zorg niet uit als het gaat om die oproep. Ze ziet dat ook binnen die sectoren, tegen de verwachting in, stigmatisering helaas nog vaak plaatsvindt. Managers en teams vinden het niet zelden lastig als iemand even anders functioneert of misschien even anders werkt dan de standaard. Openheid is noodzakelijk, maar die komt er pas als de werksituatie veilig is en er ruimte is voor begrip voor het anders zijn: beoordeel iemand gewoon op zijn werk, op wat hij/zij laat zien: net zoals je bij een ander zou doen. Juist het maken van onderscheid op dat stuk zorgt voor vooroordelen. Onderscheid mag er zijn, maar dan meer in wat je nodig hebt om je werk goed te kunnen doen en dat geldt voor iedereen in een bedrijf of organisatie. Mensen met een psychische aandoening hebben ook een eigen verantwoordelijkheid: weet wat je wel en niet kunt en wat je nodig hebt: wees hier helder in. ONDERSCHEID MAG ER ZIJN, MAAR DAN MEER IN WAT JE NODIG HEBT OM JE WERK GOED TE KUNNEN DOEN EN DAT GELDT VOOR IEDEREEN IN EEN BEDRIJF OF ORGANISATIE