Project ESCO Service Center / Servicepunt Duurzame Energie Onderwerp Plan van aanpak verduurzaming Datum 19 juni 2013 Status [Status]
|
|
- Rebecca Willems
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Project ESCO Service Center / Servicepunt Duurzame Energie Onderwerp Plan van aanpak verduurzaming Datum 19 juni 2013 Status [Status] drs. ir. E.I. BurdorfESCO Service Center / Servicepunt Duurzame Energie19 juni 2013Plan van aanpak verduurzaming In april 2013 heeft het Servicepunt Duurzame Energie (SDE) van de Provincie Noord-Holland een nieuwe dienst gelanceerd: het ESCO Service Center (ESCOSC). Met deze dienst levert de provincie woningcorporaties en gemeenten ondersteuning bij de verduurzaming van vastgoed. Deze notitie licht kort toe wat het Energy Service Company (ESCO) concept inhoudt en presenteert een voorstel tot plan van aanpak voor de ontwikkeling van een ESCO ter verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed. Aanleiding Gemeenten in Noord-Holland hebben over het algemeen hoge ambities ten aanzien van duurzaamheid, zoals vastgelegd in hun milieubeleidsplannen. Hiermee willen zij bijdragen aan de regionale ambitie van een energieneutrale regio in De meeste gemeenten willen dit onder andere bereiken door enerzijds woningcorporaties en bedrijven uit te dagen om meer bij te dragen aan het energiebeleid en anderzijds zelf het goede voorbeeld te geven door gemeentelijk vastgoed energiezuiniger te maken. Het oprichten van een Energy Service Company (ESCO) kan op pragmatische wijze een bijdrage leveren aan de invulling van deze doelstelling. Wat is een ESCO? Vaak gaat duurzaam bouwen/renoveren gepaard met een verhoogde investeringslast ten opzichte van conventionele gebouwen en installaties. Het is lastig hier extra budget voor vrij te maken, zeker in het huidig economisch klimaat. Een ESCO kan uitkomst bieden. In essentie is een ESCO een financieringsconstructie waarmee het mogelijk wordt budget-neutraal de milieudruk van vastgoed te verlagen. Budgetneutraal verduurzamen hoe doet een ESCO dat? In financiële zin is een succesvolle investering in duurzaamheid een investering die zich terugverdient. Een duurzaam gebouw heeft een lagere energierekening ten opzichte van een conventioneel gebouw. Met deze besparing op de energiekosten wordt de extra investering in duurzaamheid terugverdiend. Een ESCO creëert de juiste organisatorische, juridische en financiële infrastructuur om dit kostenvoordeel en daarmee het terugverdienen van de investering te waarborgen BSCH / 6
2 Notitie Plan van aanpak verduurzaming Minimaliseer uw CO 2 -uitstoot met een ESCO onder publiek beheer De mate van CO 2 -besparing die met een ESCO kan worden bereikt, is hoofdzakelijk afhankelijk van de aan eerdergenoemde investering te stellen rendementseis. Zo kan de gemeente er bijvoorbeeld voor kiezen alleen maatregelen te implementeren met een relatief korte terugverdientijd (<10 jaar). Hiermee wordt dan bijvoorbeeld een financieel rendement gerealiseerd van circa 8 tot 10% met een CO 2 -emissiereductie van 20 tot 30% als resultaat. Dit zijn voor marktpartijen acceptabele rendementen, wat het mogelijk maakt de ontwikkeling en exploitatie/beheer van de ESCO volledig uit te besteden aan marktpartijen. Dat biedt het voordeel dat de gemeente maximaal wordt ontzorgd. Nadeel van deze aanpak is dat een groot potentieel aan CO 2 -emissiereductie onbenut blijft. Door de ESCO onder publiek beheer te exploiteren, kan de rendementseis naar beneden worden bijgesteld, waardoor dit potentieel maximaal kan worden benut. Bij een rendementseis van circa 5 tot 6% wordt dan bijvoorbeeld een CO 2 -emissiereductie van 50 tot 60% gerealiseerd door toepassing van maatregelen met terugverdientijden van >10 jaar. Het ESCO Servicecenter biedt de gemeente ondersteuning bij het ontwikkelen van een publieke ESCO voor maximale milieuwinst. Visie van SDE en de Provincie Noord-Holland De ESCO aanpak voor verduurzaming van de gebouwde omgeving is in Nederland een relatief nieuw begrip. Hoewel het concept in het buitenland zeer succesvol is gebleken (de ESCO-markt realiseerde in 2011 in de Verenigde Staten een totaalomzet van 4 miljard) is dit potentieel in Nederland nog onontgonnen. De Provincie Noord-Holland ziet ESCO s (onder publiek beheer) als een belangrijke kans voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Daarom heeft Servicepunt Duurzame Energie (SDE) in 2012 in opdracht van de provincie met succes een proceskostensubsidieaanvraag ingediend bij de Intelligent Energy Europe (IEE)-regeling van de Europese Commissie (EC), gericht op de ontwikkeling van (publieke) ESCO s in de provincie Noord-Holland. Hiermee is het ESCO Service Center opgericht. Het SDE kan gemeenten hiermee gedurende de komende drie jaar ondersteunen bij de ontwikkeling van een ESCO voor de verduurzaming van (gemeentelijk) vastgoed. Het SDE biedt hiertoe ondersteuning bij het uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken, de ontwikkeling van een businessplan en contracten en het begeleiden van aanbesteding- en financieringstrajecten voor de realisatie van een ESCO. Voorgestelde structuur Oplossingsrichting Financiering van duurzame energieprojecten is mogelijk wanneer de energiebesparing wordt terugverdiend en de risico s beheersbaar zijn. Beheersing van deze risico s is mogelijk door het afsluiten van prestatiecontracten met de markt en de uitvoering voor alle gebouwen onder te brengen in een gezamenlijke projectenorganisatie, waardoor risicospreiding mogelijk is. Deze projectenorganisatie noemen we een ESCO. Clustering van alle gebouwen is bovendien nodig om tot een zo gunstig mogelijke en financierbare business case te komen. In de volgende figuur is dit schematisch weergegeven. 2 / BSCH693560
3 Notitie Plan van aanpak verduurzaming De ESCO verzorgt de financiering op projectbasis, waardoor maatwerk per gebouw mogelijk blijft. De ESCO draagt zorg voor de uitvoering van de maatregelen bij alle gebouwen. Voor de financiering worden de begrote vervangingskosten en eventuele andere beschikbare budgetten (subsidie, budgetten onderwijshuisvestingen ed.) in combinatie met externe financiering (leningen) ingezet. Deze leningen worden door middel van de te betalen vergoeding (die in eerste instantie gelijk is aan de te realiseren besparing) afgelost, zodat de total cost of ownership gelijk blijft (of zelfs daalt) gedurende de looptijd van de afspraken. Plan van aanpak De procesondersteuning van het ESCO Service Center is opgedeeld in drie verschillende stappen, zoals in de figuur hieronder schematisch is weergegeven. Het ESCOSC biedt hiermee ondersteuning bij de initiatie tot en met de realisatie van de ESCO. Onze aanpak is erop gericht een financieringsvorm op te zetten waarmee bestaande gebouwen (en woningen) in de gemeente door middel van een grootschalige aanpak worden verduurzaamd. Onze insteek is daarom heel pragmatisch: focussen op daadwerkelijk realiseerbare financieringsvormen en in een vroeg stadium al verkennende gesprekken te voeren met partijen die een rol kunnen spelen in de financiering. Op basis hiervan kan snel en onderbouwd een oplossingsrichting worden gekozen en verder worden uitgewerkt BSCH The sole responsibility for the content of this offer lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EACI nor the European Commission are responsible for any use that may be made of the information contained therein. 3 / 6
4 Notitie Plan van aanpak verduurzaming Resultaat: gemeenschappelijk gedragen visie (draagvlak) Resultaat: businessplan, Businesscase en mogelijkheden financiering ESCO Resultaat: contracten en financiering Om een gestructureerde aanpak mogelijk te maken, brengen wij de volgende fasering in de uitvoering van de werkzaamheden aan. Stap 1 Haalbaarheidsonderzoek De eerste stap heeft tot doel de haalbaarheid van een ESCO vast te stellen. Welke gebouwen komen in aanmerking voor verduurzaming via de ESCO? Wat worden de beoogde duurzaamheidsmaatregelen? Is er voldoende draagvlak bij betrokken stakeholders? Hierbij wordt op hoofdlijnen gekeken naar de techniek, de organisatie en de financiering. Fase 1: inventarisatie vastgoed voor renovatie en verduurzaming via ESCO Om het potentieel tot energiebesparing en de omvang van de beoogde ESCO in kaart te brengen, wordt een inventarisatie van geschikt vastgoed voor renovatie en verduurzaming gemaakt. Hiertoe wordt informatie verzameld over het aantal gebouwen, de gebruiksfunctie per gebouw, het bruto vloeroppervlak, huidige gebouweigenschappen, het energieverbruik en de onderhoudsplanning/renovatieplanning. Naast gemeentelijk vastgoed kan ook worden gekeken naar woningen in bezit van corporaties. Uitgangspunt is dat de gemeenten deze gegevens zelf beschikbaar hebben of verzamelen. Voor de globale haalbaarheidsinventarisatie worden per gebouw de volgende gegevens opgevraagd. Oppervlakte gebouw (m 2 bvo) Bouwjaar Functie Gasverbruik (m 3 /jaar) Elektriciteitsverbruik (kwh/jaar) Gastarief ( /m 3 ) Elektriciteitstarief ( /kwh) Gebruikstijden gebouw (uren per dag van de week) Stooktijden (uren per dag van de week) Bouwkundige eigenschappen: Rc-waarde (m 2.K/W) en oppervlakte (m 2 ) gevel Rc-waarde (m 2.K/W) en oppervlakte (m 2 ) vloer Rc-waarde (m 2.K/W) en oppervlakte (m 2 ) dak U-waarde (m 2.K/W) en oppervlakte (m 2 ) beglazing Gevel/vloer/dak/beglazing nageïsoleerd? Installatietechnische eigenschappen: Type warmteopwekker Type tapwaterverwarming Type koude-opwekker Vermogen en type afgifte warmte 4 / BSCH693560
5 Notitie Plan van aanpak verduurzaming Vermogen en type afgifte koude Type en debiet (m 3 /s of m 3 /h) ventilatiesysteem Verlichtingsarmaturen (typen en aantal) Fase 2: globale haalbaarheidsinventarisatie voor selectie vastgoed Aan de hand van de in fase 1 verzamelde gegevens wordt geanalyseerd welke gebouwen in aanmerking komen voor verduurzaming via een ESCO. Dit betreft een globale haalbaarheidsanalyse. Hiermee wordt berekend wat de potentiele energie/kostenbesparing is en welke investeringen hiervoor gedaan moeten worden. Het hieruit voortvloeiende financiële rendement is vervolgens leidend voor het vaststellen van het ambitieniveau in termen van CO 2 -emissiereductie en energiebesparing en vormt het startpunt voor de ontwikkeling van een geschikte financieringsconstructie en organisatorische opzet (stap 2). In deze haalbaarheidsanalyse worden de investeringen geraamd met een nauwkeurigheid binnen een bandbreedte van +/- 15% op basis van kentallen. Fase 3: bijeenkomst met betrokken stakeholders Vanaf het begin af aan worden alle betrokken partijen meegenomen in het proces. Het zorgen voor draagvlak bij en het aangehaakt blijven van alle stakeholders is van cruciaal belang. Als onderdeel van het haalbaarheidsonderzoek worden alle relevante actoren uitgenodigd voor een bijeenkomst om de visie voor oprichting van een ESCO te bespreken. Vanuit de gemeente is het van belang dat de afdelingen vastgoed, milieu/duurzaamheid, onderwijs en financiën vertegenwoordigd zijn. Daarnaast worden ook externe partijen als schoolbesturen betrokken (de definitieve lijst wordt in overleg vastgesteld).voorstel is om eerst een individueel rondje te doen alvorens een gemeenschappelijke sessie te hebben (in de gemeenschappelijke sessie kunnen de resultaten van fase 1 en 2 worden gepresenteerd). Daarnaast wordt de gemeente in deze bijeenkomst vertegenwoordigd op zowel ambtelijk als bestuurlijk/politiek niveau. Stap 2 Ontwikkeling businessplan Wanneer de haalbaarheid positief is vastgesteld, wordt de ontwikkeling van de ESCO in gang gezet. Hiertoe wordt een businessplan ontwikkeld waarin alle relevante aspecten met betrekking tot de techniek, financiering, organisatie en contracten verder worden uitgewerkt. Fase 4: uitwerken businesscase en financieringsconstructie In vervolg op de technisch-economische haalbaarheidsanalyse wordt een concrete businesscase opgesteld waarin de te treffen technische maatregelen en beoogde financieringsconstructie wordt uitgewerkt. Parallel aan de uitwerking van de businesscase wordt duidelijk waar de financieringsmogelijkheden liggen. De financieringsconstructie wordt in nauw overleg met de gemeente en potentiele financiers uitgewerkt, zodat alle (on)mogelijkheden en randvoorwaarden (zoals bijvoorbeeld het ambitieniveau in termen van CO 2 -reductie of specifieke financiële aandachtspunten) worden meegenomen in de ontwikkeling. Fase 5: uitwerken businessplan In het businessplan worden zaken als organisatiestructuur van de ESCO (bemensing, beheer, uitvoering/uitbesteding operationele werkzaamheden, etc.) en het bijbehorende contractplan uitgewerkt. In deze fase worden ook marktpartijen betrokken, zodat zij hun input kunnen leveren ten aanzien van de prestatiecontracten, zodat de aanbestedingen in de volgende fase tot het gewenste resultaat zullen leiden en marktpartijen op een goede wijze kunnen inschrijven BSCH The sole responsibility for the content of this offer lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EACI nor the European Commission are responsible for any use that may be made of the information contained therein. 5 / 6
6 Maand 1 Maand 2 Maand 3 Maand 4 Maand 5 Maand 6 Maand 7 Maand 8 Maand 9 Maand 10 Maand 11 Maand 12 Maand 13 Notitie Plan van aanpak verduurzaming Stap 3 Contracting & Financiering Deze stap betreft het maken van de aanbestedingsdocumenten, het voorselecteren van leveranciers en het organiseren van de financiering. Fase 6: ontwikkeling van contracten Aan de hand van het contractplan worden alle benodigde contractstukken uitgewerkt. Afhankelijk van de financieringsvorm betreft dit grofweg de volgende contracten. Contracten ten behoeve van garantiestelling, verstrekken van vreemd vermogen, benutting van fondsgelden en dergelijke. Leveringscontracten voor afnemers (klanten) van de ESCO. Contracten voor uitbesteding van operationele werkzaamheden. Aanbestedingsdocumenten voor geïntegreerde contractvormen en prestatiecontracten. Fase 7: regelen van financiering In deze fase wordt de financiering rond gemaakt aan de hand van het definitieve businessplan en de contractstukken. Fase 8: opzetten exploitatie entiteit Afhankelijk van de toe te passen financieringsconstructie wordt er een entiteit opgericht van waaruit de ESCO wordt geëxploiteerd. In samenwerking met een notaris wordt bijvoorbeeld de akte van oprichting uitgewerkt voor de oprichting van een BV van waaruit de gemeente en/of andere aandeelhouders de ESCO exploiteren. Planning Onderstaand is een ruwe planning gegeven voor de uitvoer van het traject. Fase 1 (onderdeel van stap 1) inventarisatie vastgoed Fase 2 (onderdeel van stap 1) Haalbaarheidsanalyse Fase 3 (onderdeel van stap 1) bijeenkomst stakeholders Fase 4 (onderdeel van stap 2) businesscase Fase 5 (onderdeel van stap 2) businessplan Fase 6 (onderdeel van stap 3) contracten Fase 7 (onderdeel van stap 3) financiering Fase 8 (onderdeel van stap 3) oprichten entiteit Honorarium Stap 1 wordt volledig betaald door het ESCO Service Center. Het ESCO Service Center neemt ook de proces- en advieskosten voor stap 2 en 3 voor haar rekening mits de ESCO wordt opgericht en er uiteindelijk de beoogde maatregelen door middel van de ESCO worden gerealiseerd. Mocht het project ondanks een go na stap 1 respectievelijk stap 2 om wat voor reden toch niet doorgaan, dan worden de door SDE gemaakte kosten in rekening gebracht bij de gemeente. De kosten voor uitvoering van de werkzaamheden met betrekking tot stap 2 en 3 zijn afhankelijk van het typen/aantal in de ESCO onder te brengen gebouwen. De uit te voeren werkzaamheden in stap 1 creëren het benodigde inzicht om een raming van deze kosten te kunnen maken. Na afronding van stap 1 doet SDE/ESCOSC de gemeente een aanbieding inclusief raming van de kosten voor uitvoering van stap 2 en 3. 6 / 6 Op al onze diensten en mededelingen is DNR 2011 van toepassing. DNR 2011 is gepubliceerd op onze website onder BSCH693560
Energie Prestatie Contracten Standaardisatie proces en documentatie Lessen uit Europa
Energie Prestatie Contracten Standaardisatie proces en documentatie Lessen uit Europa Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Rotterdam, 29 September 2015 1 Inhoud EU project Transparense Voordelen Energie
Nadere informatieLessen uit Europa. Een stimulans voor energieprestatiecontracten. Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Utrecht. 12 Februari 2014
Lessen uit Europa Een stimulans voor energieprestatiecontracten Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Utrecht 12 Februari 2014 1 SER Energieakkoord: inzet van ESCo s actief stimuleren Marktpartijen worden
Nadere informatieConsumentenvertrouwen door kwaliteitsborging
Consumentenvertrouwen door kwaliteitsborging COHERENO Business Collaboration Event Arnhem, 08/10/2014 Erwin Mlecnik OTB, Faculteit Bouwkunde, TU Delft BENG-renovatie: een complexe uitdaging Rijtjeswoning
Nadere informatieEPC ESCO VME. Sven Wuyts Factor4
EPC ESCO VME Sven Wuyts Factor4 Energie Prestatie Contract Energy Service COmpany Vereniging van MedeEigenaars Sven Wuyts Factor4 Factor4: Antwerpen en Amsterdam Ingenieurs en financieel experts Energiebesparingsprojecten
Nadere informatieBewonerservaringen bij doorgedreven renovatie: input voor bedrijfsmodellen. Erwin Mlecnik, TU Delft i.s.m. PHP Ad Straub, TU Delft
Bewonerservaringen bij doorgedreven renovatie: input voor bedrijfsmodellen Erwin Mlecnik, TU Delft i.s.m. PHP Ad Straub, TU Delft Inhoud Inleiding Doel Onderzoeksaanpak Resultaten/ analyse Conclusie Vooruitzichten
Nadere informatieProcedure voor de selectie van adviseurs
Procedure voor de selectie van adviseurs Project: SME Energy CheckUp Contract Number: IEE/13/384/S12.675577 Deliverable: D 4.2 Status: Public Date: 1/09/2015 Authors: Daniele Forni, Claudia Samarelli,
Nadere informatieWilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen?
Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen? De Universiteit van Luik is betrokken geweest bij vele jaren in Europese projecten op het vlak van het milieu en energie. Dit jaar zijn we op zoek naar partners
Nadere informatieSTEAM-UP Stand van Zaken
STEAM-UP Stand van Zaken Synergie met Onderhoud Co-funded by the Intelligent Horizon2020 Energy Europe Programme Programme of the European of the European Union Union The The sole sole responsibility responsibility
Nadere informatieDe MKB Energy Check Up. VNO-NCW Midden & CCS Energieadvies
The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EACI nor the European Commission are responsiblefor
Nadere informatieEnergy Service Company: een kans voor u?
1 Energy Service Company: een kans voor u? Stand van zaken provinciale pilot & Kansen voor de installatiebranche Hans van der Heide Pilot provincie Friesland (1) Doel: Ervaring opdoen met het opzetten
Nadere informatieProcedure voor de selectie van installateurs
Procedure voor de selectie van installateurs Project: MKB Energy CheckUP Contract Number: IEE/13/384/S12.675577 Deliverable: D 4.1 rev 7 Status: Openbaar Datum: 1/06/2015 Auteurs: Daniele Forni, Claudia
Nadere informatieVeelgestelde vragen in EPC-projecten
Veelgestelde vragen in EPC-projecten European Energy Service Initiative 2020 EESI 2020 IEE/12/686/SI2.644738 December 2013 Opgesteld door Factor4, Johan Coolen and Charles-Henri Bourgois Disclaimer: The
Nadere informatieIEE/12/046/SI2.645700 2013-2016
IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016 04/07/2014 Disclaimer The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union.
Nadere informatieHet verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies
18-12-2012 1 Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies Onderwerpen Achtergrond: waarom gebeurt er zo weinig? Wat is
Nadere informatieEen comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd
Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is
Nadere informatienzeb markt Nederland
Ad Straub, TU Delft nzeb markt Nederland Initiatieven overheid: Subsidieprogramma Blok voor Blok Innovatieprogramma Energiesprong: Gemeenten: Lokaal Alle Lichten op Groen Pioniers: Huis Vol Energie Het
Nadere informatieOverijssel maakt werk van nieuwe energie!
Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire
Nadere informatieLeverbare 6.2 PPT-presentatie. RenoValue. Drijvende krachten voor verandering: Versterking van de rol van taxateurs binnen de markttransitie
Leverbare 6.2 PPT-presentatie RenoValue Drijvende krachten voor verandering: Versterking van de rol van taxateurs binnen de markttransitie IEE/13/618/SI2.675119 (van 13-02-2014 tot 13-02-2016) Achtergrond:
Nadere informatieLOKALE KRACHTEN BUNDELEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST
LOKALE KRACHTEN BUNDELEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST Wat is het Covenant of Mayors netwerk? Alle gemeenten kunnen zich aansluiten bij een Europees netwerk van gemeenten: het Covenant of Mayors (burgermeestersverdrag).
Nadere informatieC h r i s L o r i s t, V N O - N C W. M a r n i x va n Os, C o t r u s t. B a r t Ve r h a g e n, C C S E n e r g i e - ad v i e s
The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. Itdoes not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EACI nor the European Commission are responsiblefor
Nadere informatieBuilding4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda
Wilt u weten hoe? Ga stap voor stap door onze aanpak: - Kennismaking Building4life - De Building4life werkwijze - Uitgewerkte case Amarant Tilburg Building4life Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus
Nadere informatieENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu
ENERGIECONCEPTEN Advies op maat ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energiekosten zal dit in 10
Nadere informatieVerduurzaming gemeentelijk vastgoed
Verduurzaming gemeentelijk vastgoed Toelichting op de aanpak van de gemeente Breda Marcel van Embden (projectleider afdeling Vastgoedbeheer) Inhoud Klimaatnota gemeente Breda Wat is de insteek bij het
Nadere informatieUrgenda ESCo-project. Peter Odermatt
Urgenda ESCo-project Peter Odermatt Inleiding Ambitie Urgenda: Vergroten energie efficiency in NL Beter benutting hernieuwbare energie potentieel in NL Verkennen onder welke voorwaarden ESCo s een bijdrage
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieRaadscommissievoorstel
Raadscommissievoorstel Status: Voorbereidend besluitvormend Agendapunt: 7 Onderwerp: Meerjarenprogramma Duurzaamheid 2014-2015 Datum: 12 november 2013 Portefeuillehouder: dhr. N.L. Agricola Decosnummer:
Nadere informatieNaar een integraal aanbod van bijna-energieneutrale (BEN) renovaties van eengezinswoningen in België
Naar een integraal aanbod van bijna-energieneutrale (BEN) renovaties van eengezinswoningen in België FRDO Lunchdebat Brussel, 19 januari 2014 Erwin Mlecnik, TU Delft Faculty of Architecture and the Built
Nadere informatieEen comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd
Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is
Nadere informatieCyclus 2014-2016. Sessie 1 23/10/2014
Cyclus 2014-2016 Sessie 1 23/10/2014 The sole responsibility for the content of this presentation lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EASME
Nadere informatieOverijssel maakt werk van nieuwe energie!
Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire
Nadere informatiePrestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen
Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen 6 december 2011 Albert Hulshoff Ede 22 maart 2012 Prestatiecontracten - Prestatiecontracten - ESCo-eigenschappen
Nadere informatieHellebrekers Technieken is een multidisciplinair bedrijf op het gebied van gebouwinstallaties en procesinstallaties
Hellebrekers Technieken is een multidisciplinair bedrijf op het gebied van gebouwinstallaties en procesinstallaties Familiebedrijf, opgericht in 1971 (40-jarig jubileum) Specialist in de waterbehandelingstechniek
Nadere informatieADMINISTRATIEVE EN WETTELIJKE ASPECTEN BIJ DE TOEPASSING VAN ZONNESTROOM IN NEDERLAND PV LEGAL / PV GRID. Holland Solar Arthur de Vries
ADMINISTRATIEVE EN WETTELIJKE ASPECTEN BIJ DE TOEPASSING VAN ZONNESTROOM IN NEDERLAND PV LEGAL / PV GRID Holland Solar Arthur de Vries Eindhoven, 13 september 2012 PV LEGAL Eenvoudiger, goedkoper en sneller
Nadere informatieWie zijn wij? Van 0-meting tot haalbare business case. Programma. De methode. Meten van duurzaamheid. Heldere kijk op duurzaamheid.
Van 0-meting tot haalbare business case Meer informatie: www.w-e.nl www.gprsoftware.nl ir. Janny Stevens (stevens@w-e.nl) ir. Saskia van Hulten (hulten@w-e.nl) Wie zijn wij? W/E adviseurs www.w-e.nl Saskia
Nadere informatieVoorstel voor uitwerking van de verbetering van de gemeentelijke huisvesting.
Datum: 28-5-13 Onderwerp Voorstel voor uitwerking van de verbetering van de gemeentelijke huisvesting. Status Besluitvormend Voorstel 1. In te stemmen met de uitvoering van de voorgestelde bouwkundige
Nadere informatiePRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES
01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN PRESENTATIE Zon op Bedrijfsdaken 04 / PROJECTCASES 05 / UW BEDRIJVENTERREIN VERDUURZAMEN? ZON OP BEDRIJFSDAKEN Ambitie gemeente Energieneutraal
Nadere informatieAT OSBORNE. Masterclass Energiebesparing in de zorg. Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011. Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg
AT OSBORNE www.atosborne.nl Masterclass Energiebesparing in de zorg Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011 Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg AT Osborne Huisvesting en Vastgoed Infrastructuur
Nadere informatieGroen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory.
Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Een uitdagend klimaat 20 20 2020 In 2020 moet de uitstoot van CO 2 in de EU met 20% zijn teruggebracht ten opzichte van het 1990 niveau.
Nadere informatieMKB Energie Coöperatief West - Friesland. Ing. John Braakman MBA Directeur ZON Energie Groep Funding partner ECWF
MKB Energie Coöperatief West - Friesland Ing. John Braakman MBA Directeur ZON Energie Groep Funding partner ECWF Inhoud 1. ZON Energie Groep 2. Wie wat en waar is het ECWF 3. Status tot op heden 4. Exploitatie
Nadere informatiePROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF
PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF De Eshof op weg naar energie neutraal! = woningen Eshof naar nul op de meter = Inhoud 1. Ambitie: naar meest duurzame wijk van Elst? 2. Meten is weten: per wijk per
Nadere informatieEPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen. Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw
EPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw Wat wil ik met u bespreken? Casus Zutphen Strategie en uitgangspunten
Nadere informatieC-LIEGE - Clean Last mile transport and logistics management for smart and efficient local Governments in Europe
C-LIEGE - Clean Last mile transport and logistics management for smart and efficient local Governments in Europe DELIVERABLE n. 7.1 TRANSFERABILITY PLAN FOR LOCAL GOVERNMENTS ON ENERGY SAVING AND SUSTAINABLE
Nadere informatieAT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september 2012. Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed
AT OSBORNE www.atosborne.nl Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed 19 september 2012 AT Osborne Huisvesting en Vastgoed Infrastructuur
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG
TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG In het dorp Heeg is voor een wijk met 800 slecht geisoleerde woningen onderzocht of verwarmen met thermische energie uit de nabijgelegen watergang Greft haalbaar
Nadere informatieEnergiesprong. @greenspirator. bouwlokalen
Energiesprong @greenspirator bouwlokalen Somewhere in the North of Paris...extreme urban fuel poverty OPWARMING VERGRIJZING 13 miljard ENERGIEVERBRUIK WONINGBOUW Bron: PHI Bij 2000 m3 gasverbruik en
Nadere informatieRaadsvoorstel. Samenvatting
\--/7 Raadsvoorstel '5C7 (j) Agendapuntnummer : Documentnummer : Raadsvergadering d.d. : Raadscommissie Commissie d.d. Programma Onderwerp Portefeuillehouder Bijlagen 6 ir.n.rr 18 oo 000 25-01-2018 Commissie
Nadere informatieVerkenning Zon op Bedrijfsdaken gemeente Schiedam
[Trek de aandacht van uw lezer met een veelzeggend citaat uit het document of gebruik deze ruimte om een belangrijk punt te benadrukken. Sleep dit tekstvak als u het ergens anders op de pagina wilt plaatsen.]
Nadere informatiePortefeuillehouder : C.C.J.M. Grootswagers Datum collegebesluit : 28 juni 2016 Corr. nr.:
Preadvies Portefeuillehouder : C.C.J.M. Grootswagers Datum collegebesluit : 28 juni 2016 Corr. nr.: 2016.20480 Onderwerp : Voorstel inzake sporthal De Werft: voorstel tot nieuwbouw Programma : 2. Welzijn,
Nadere informatieSamenvatting bevindingen Energiescan
techniplan adviseurs bv R A A D G E V E N D I N G E N I E U R S B U R E A U SIH-103X1-E-MV002A blad 1 van 6 Status: CONCEPT Project : Hogeschool Windesheim Zwolle Onderwerp : Samenvatting bevindingen Energiescan
Nadere informatieUitvoeringsplan Verduurzaming Gemeentelijk Vastgoed 2016
Openbaar Onderwerp Uitvoeringsplan Verduurzaming Gemeentelijk Vastgoed 2016 Programma Sport & Accommodaties Portefeuillehouder R. Helmer-Englebert Samenvatting De Raad heeft het vliegwielprincipe Duurzaamheid
Nadere informatieWij maken uw energieambities waar! Verduurzaming middels zonnepanelen
Wij maken uw energieambities waar! Verduurzaming middels zonnepanelen 1 2 missie en doel Onze missie: Klanten ontzorgen en leveren van energiebesparing Ons doel: Kostenverlaging Comfort verbetering Waardestijging
Nadere informatieParticipatiemodellen duurzame energievoorziening. Josefien van de Ven 30 maart 2012
Participatiemodellen duurzame energievoorziening Josefien van de Ven 30 maart 2012 Opbouw Uitgangspunten duurzame energievoorziening Integrale aanpak Centrale organisatie Betrokkenheid stakeholders Nieuwe
Nadere informatieProject Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2015
Project Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2015 Voortgang (Lester Agten en Hans de Groot) Wat hebben we tot nu toe gedaan? Onderzoeksfase: Vastgesteld is Ambitie (gemiddeld energielabel A, minimaal B),
Nadere informatieIn de bijlagen is het voorstel meer in detail uitgewerkt. De belangrijkste punten zijn hieronder kort samengevat:
Besluit Algemene Ledenvergadering 2018 Onderwerp: Aanschaf zonnepanelen en renovatie dak. In werking stelling besluit: 17 september 2018 Beste Leden, Als VCB willen we niet alleen steeds duurzamer zijn,
Nadere informatieGEMEENTE OLDEBROEK. Aanleiding om te informeren
GEMEENTE OLDEBROEK Informatie van het college aan de raad Onderwerp: Voortgangsrapportage verbouwing en uitbreiding van Dorpshuis Wezep. Portefeuillehouder: E.G. Vos-van de Weg Kenmerk: 237945 / 237984
Nadere informatieHet eerste Postcoderoosproject in gemeente Roerdalen Zonnedak De Roerparel
Het eerste Postcoderoosproject in gemeente Roerdalen Zonnedak De Roerparel Opening Voorzitter Duurzaam Roerdalen Agenda Energieverbruik gemeente Roerdalen in beeld Stappenplan energieproject Zonnedak De
Nadere informatie01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK 04 / VOORWAARDEN PRESENTATIE 05 / VERVOLGSTAPPEN. Zon op Bedrijfsdaken 06 / VRAGEN
01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK PRESENTATIE Zon op Bedrijfsdaken 04 / VOORWAARDEN 05 / VERVOLGSTAPPEN 06 / VRAGEN AANLEIDING Ambitie Capelle aan den IJssel Energieneutraal
Nadere informatieENERGIE. besparen. vandorp.eu
ENERGIE besparen ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energieprijzen zal dit in 10 jaar al gauw
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatieSPP TENDER MODEL. Inkoop groene elektriciteit. Afkomstig van additionele, lokale bronnen. kale bronnen
SPP TENDER MODEL Inkoop groene elektriciteit Afkomstig van additionele, lokale bronnen kale bronnen Opdrachtgever: Contract: Gemeente Den Haag 15 jaar leveringscontract voor elektriciteit uit wind en zon
Nadere informatieSlimme meter en beter energiemanagement voor gebouweigenaren en facilitair
Slimme meter en beter energiemanagement voor gebouweigenaren en facilitair managers Real-time monitoring van het dagelijkse energieverbruik Traceren verbruikspieken en ongewenst verbruik Inzicht in effect
Nadere informatieBio energiecentrales Eindhoven
Bio energiecentrales Eindhoven Frans Kastelijn Projectmanager Gemeente Eindhoven Maart 2009 Inhoudsopgave 1. Duurzame energie op lokaal niveau 2 Activiteiten op lokaal niveau 3. Bio energiecentrales in
Nadere informatieFinanciering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014
#gebiedsesco Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Programma Gijs Schuurhuis (De Urbanisator Plaspoelpolder) Welkomstwoord Hans Korbee
Nadere informatieDuurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016
Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden 11 februari 2016 1 Managementsamenvatting Inleiding De gemeente Leiden heeft in haar duurzaamheidsambitie doelen gesteld voor de korte
Nadere informatieStartnotitie samenwerking Land van Cuijk gemeenten op het gebied van energie, klimaat & duurzaamheid
Wij gaan voor groen! Startnotitie samenwerking Land van Cuijk gemeenten op het gebied van energie, klimaat & duurzaamheid 1. Aanleiding Al vele jaren wordt in de regio Noordoost Brabant samengewerkt aan
Nadere informatieWelkom VvE s uit Gemeente Emmen EEN INITIATIEF VAN
Welkom VvE s uit Gemeente Emmen EEN INITIATIEF VAN Informatiebijeenkomst Zonnepanelen voor VvE s 27 november 2018 Even voorstellen Jan Cullens, VvE Zonnecoach De VvE Zonnecoach geeft uw VvE energie Nut
Nadere informatiePresentatie Gert-Jan de Looze. Verduurzamen van vastgoed door gebruik van Esco s. Presentatie Stadsregio
Presentatie Gert-Jan de Looze Verduurzamen van vastgoed door gebruik van Esco s Presentatie Stadsregio Indeling presentatie Programma Rotterdamse Groene Gebouwen (RGG) Onderhouds en energieprestatiecontract
Nadere informatiewww.steeep.eu November 2014 Nieuwsbrief nr 1
Van: Ruymen Sigrid Verzonden: vrijdag 28 november 2014 15:12 Aan: 'vanessa@beeckmanspices.be'; 'william@beeckmanspices.be'; 'geert.lindemans@lindemans.be'; 'Philippe@straetmans.be'; 'philippe@oudpapiermichel.be';
Nadere informatieResultaten. aanbesteden voor een CO 2. -arme economie. Onze besparing* In totaal bespaarde GPP partners: t CO2e toe. *dd:
aanbesteden voor een CO 2 -arme economie Resultaten CO 2 REDUCTION Onze besparing* In totaal bespaarde GPP partners: 701.248 t CO2e 90.378 toe *dd: 08-04-2016. GPP 2020 in het kort Nationale, regionale
Nadere informatieRapport. Opdrachtgever: Gemeente Mill en St. Hubert Postbus 10001 5430 CA Cuijk. Documentnummer: 20140075-R04. Projectnaam:
Adviseurs & Ingenieurs Opdrachtgever: Gemeente Mill en St. Hubert Postbus 10001 5430 CA Cuijk Documentnummer: 20140075-R04 Projectnaam: Gemeente Mill, onderzoek CV- en E- installatie. Datum: 9-12-2014
Nadere informatieGaat kosten efficiency voor verduurzaming bij bestaande bouw?
Gaat kosten efficiency voor verduurzaming bij bestaande bouw? Workshop Energie Besparen blok 2: 13:20 u- 14:10 u Agenda Welkom Even Voorstellen De CO 2 -ladder Verduurzaming woningbouw in de praktijk Oplossingsrichting
Nadere informatieEnergiezorgplan Van Dorp Installaties bv 2011 2015. Versie 2.0 (summary)
Energiezorgplan Van Dorp Installaties bv 2011 2015 Versie 2.0 (summary) Auteurs: Van Dorp Dienstencentrum Datum: Februari 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2 2. Energiebeleid... 3 2.1 Continue verbetering...
Nadere informatieCO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs
CO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs CO2 reductie! OVVIA is een energie diensten leverancier OVVIA investeert in CO2 reductie; oa energiebesparing, hernieuwbare energie
Nadere informatieWarmtepompen en zonneboilers
Warmtepompen en zonneboilers 1 De Warmte pomp + zonneboilers De keuze voor een warmtepomp en/of zonneboilers wordt bepaald door: 1) Energieneutraal willen zijn EN energie en kosten besparing, 2) Wat is
Nadere informatieDoelstelling en doelgroep
klimaat op maat Klimaat op maat Het klimaat verandert en de olievoorraden raken langzaamaan op. Dat laatste betekent concreet dat de energieprijzen naar verwachting flink stijgen in de komende decennia.
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN
TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN In gemeente Meppel is een nieuwbouwwijk van 1953 woningen gepland, die gefaseerd tussen 2014 en 2039 gerealiseerd wordt. Deels worden de kavels bouwrijp opgeleverd,
Nadere informatieRouteformulier college en raad
Routeformulier college en raad Onderwerp: Duurzame renovatie Huis van de stad NIET INVULLEN Registratienummer: 16h0006829 / h160015391 Paraaf secretaris: Algemeen Datum: 4 mei 2016 Opsteller: B. Oudens
Nadere informatieNaar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren
White Paper Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren Door: Jeroen Nollet Escoplan Barrel Ripper Matrix Onderwijshuisvesting Wim Fieggen Instituut Voor
Nadere informatieDatum 29 september 2011
Beleidsnotitie duurzame openbare verlichting 2011-2016 Kerngegevens Projectleider Afdeling B.I.C. Stolk Ruimte 3 Datum 29 september 2011 3 Behandeling Gemeenteraad Planstatus Casenummer Vastgesteld AB11.00502
Nadere informatieIntentieovereenkomst tussen het Ministerie van. Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en. Rabobank met betrekking tot het Revolverend
Intentieovereenkomst tussen het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Rabobank met betrekking tot het Revolverend Fonds Energiebesparing 11 Juli 2013 Betrokken partijen Initiatiefnemer:
Nadere informatieCOHERENO. renovatie van een rijwoning tot. feitelijk nulenergie
COHERENO renovatie van een rijwoning tot feitelijk nulenergie 6de Energiecongres, 7 3 4 Wouter Hilderson, Irati Artola, Passiefhuis- Platform vzw wat is COHERENO? de samenwerking tussen bedrijven versterken
Nadere informatieDuurzame Energie Bedum
Duurzame Energie Bedum Postcoderoos Egbert Ludwig Egbert.ludwig@gmail.com 06 830608769 Achtergrond U kunt ons dorp duurzaam maken, samen met SV Bedum Woningen met zonnepanelen en zwembad met restwarmte
Nadere informatieGebieden Energie Neutraal
Gebieden Energie Neutraal Kennismaken met het programma GEN Liesbeth Schipper 27 september 2012 Inhoud Achtergrond Opzet GEN programma GEN Nieuwbouw Energieconcept Ontwikkel en businessmodel Omgeving GEN
Nadere informatieBezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche
Bezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche Bezwaren / Opmerkingen uit de Yellow paper sessie van 25-06-2014 Omvang 1. Alleen voor grote bedrijven met grote projecten 2. Te
Nadere informatieBeeldvormende Bijeenkomst
Beeldvormende Bijeenkomst Verduurzamen gemeentelijke vastgoedvoorraad (op basis EPA-U maatwerkadviezen) 22 maart 2016 Inleiding / doel van deze presentatie Uw raad te informeren en meenemen in de systematiek
Nadere informatieHoogeveen. Gemeente. Raad 3 1 MRT Conform besloten. Raadsvoorstel. Datum raadsavond 31 maart 2017 Programma. Krachtige wijken & dorpen Onderwerp
Gemeente Hoogeveen Conform besloten Raad 3 1 MRT 2017 Raadsvoorstel Datum raadsavond 31 maart 2017 Programma Krachtige wijken & dorpen Onderwerp Kunstijsbaan Hoogeveen Samenvatting De stichting kunstijsbaan
Nadere informatieAantal bijlagen: 1 Agendapunt: 10. Onderwerp Vervolg kleinschalige recreatieknooppunten op het boerenerf
Adviescommissie 30 maart 2010 Dagelijks bestuur 8 april 2010 / 10 juni 2010 (mondeling) Algemeen bestuur 1 juli 2010 Aantal bijlagen: 1 Agendapunt: 10 Onderwerp Vervolg kleinschalige recreatieknooppunten
Nadere informatieAgendanummer: Begrotingswijz.:
Agendanummer: Begrotingswijz.: CR5 Onderwerp : PV-project Den Bolder Aan de raad van de gemeente Waalwijk Waalwijk, 12 oktober 2010 0. Samenvatting De gemeente Waalwijk heeft een ambitieuze energie/klimaatdoelstelling,
Nadere informatieHoe financier je een project; de opties op een rij. Pagina 1
Hoe financier je een project; de opties op een rij Pagina 1 Bernard Stornebrink - Manager Project Finance - Business Development - Energiefonds Overijssel Pagina 2 Tim Lammers - Coördinatie lokale energieinitiatieven
Nadere informatieSlim aanbesteden en financiering
Caspar Boendermaker BNG Advies, oktober 2013 Onderwerpen: BNG en duurzaamheid Valkuilen bij verduurzaming Financiering verduurzaming corporatiewoningen; 2 Onze missie: Lage financieringskosten voor maatschappelijke
Nadere informatieWorkshop: Zonne-energie op Middelbare Schooldaken. 29 maart 2018
Workshop: Zonne-energie op Middelbare Schooldaken 29 maart 2018 Agenda Over ons Mythes Van A tot Zonnepanelen Waarom niet? (Plenair) Hoe wel? (Plenair) De Schooldakrevolutie heeft een ambitieuze missie!
Nadere informatieEffecten Amsterdamse labelstappensubsidie t.b.v. Leerkring 27 juni rol van de bewoners bij renovatie van woningvoorraad naar energieneutraal
Effecten Amsterdamse labelstappensubsidie t.b.v. Leerkring 27 juni 2018 - rol van de bewoners bij renovatie van woningvoorraad naar energieneutraal Jurriaan Kooij Inhoud presentatie Introductie van de
Nadere informatieAGEM Holding B.V. Bestuur: Wethouders AGEM U.A. en Guus Ydema. AGEM Levering B.V. Directeur: Guus Ydema
Informatiebijeenkomst Leefbaar Buitengebied Oude IJsselstreek Jacquo Harbers 2 december 2015 Coöperatieve vereniging Achterhoekse Groene Energiemaatschappij U.A. Bestuur: wethouders gemeenten AGEM Holding
Nadere informatieEnergy Solutions Pioneering for you
Energy Solutions Pioneering for you Uw Energy Consultant : Ruben Boekel Telefoonnummer : 088-9456014 Energy Solutions Pompen zijn verantwoordelijk voor 10 procent van het wereldwijde energieverbruik. Dit
Nadere informatiePARKSTAD LIMBURG ENERGIE TRANSITIE
1 PARKSTAD LIMBURG ENERGIE TRANSITIE BIJEENKOMST 3 DECEMBER 2015 Programma Duurzaam Landgraaf TON ANCION WETHOUDER GEMEENTE LANDGRAAF RONALD BOUWERS PROJECTLEIDER DUURZAAMHEID WIE ZIJN WIJ? PROJECTTEAM
Nadere informatieHilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp
Hilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp Energieavond Hilversum Kerkelanden, Zeverijn en Rode Dorp 17 mei 2016 Wat kunt u verwachten Hilverzon & Kerkelanden Leeft! Ambitie gemeente Hilversum Wie is
Nadere informatieProvinsje Fryslan Leeuwarden, 25 maart 2014. Frans van Wieren. duurzaam ondernemen en toch geld verdienen Presentatie Financiering Esco s
Provinsje Fryslan Leeuwarden, 25 maart 2014 Frans van Wieren duurzaam ondernemen en toch geld verdienen Presentatie Financiering Esco s Financiering Esco s Terugverdientijd Vormen van financiering Esco
Nadere informatie*Z075167D42B* Gemeenteraad van Goeree-Overflakkee Postbus AA MIDDELHARNIS. Geachte raad,
Gemeenteraad van Goeree-Overflakkee Postbus 1 3240 AA MIDDELHARNIS *Z075167D42B* Geachte raad, Registratienummer : Z -16-69161 / 8211 Agendanummer : 11 Portefeuillehouder : Wethouder Van der Vlugt Raadsvergadering
Nadere informatieDatum vergadering gemeenteraad Voorstelnummer Agendapunt
Datum vergadering gemeenteraad Voorstelnummer Agendapunt 15 december 2015 RV/15/00633 19 Voorstel ingebracht door Portefeuillehouder Begrotingsprogramma Beheerproduct Onderwerp J.W. Schipper, fractie VVD
Nadere informatieIntegratie van energieprestatie. Aanpak. in vastgoedprocessen
2 Integratie van energieprestatie Aanpak in vastgoedprocessen Introductie Het EPI-CREM project (Energy performance Integration in (public) Corporate Real Estate Management) heeft als hoofddoel het bevorderen
Nadere informatie