RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK NTC DE TAALTOEKEL, ADDIS ABEBA, ETHIOPIË

Transcriptie

1 RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK NTC DE TAALTOEKEL, ADDIS ABEBA, ETHIOPIË School : NTC De Taaltoekel, Addis Abeba, Ethiopië Plaats : ADDIS ABEBA - ETHIOPIË BRIN-nummer : 28ER Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 16 en 17 Datum vaststelling : 28 april 2010

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Kwaliteitsprofiel 7 3 Beschouwing 11 4 Vervolg van het toezicht 15 pagina 3 van 15

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs bezocht NTC De Taaltoekel, Addis Abeba, Ethiopië in het kader van een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de indicatoren van kwaliteitsaspecten op grond van het door de inspectie gehanteerde Waarderingskader PO/VO Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op de kwaliteitszorg, het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alle indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan geen documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. Tijdens het schoolbezoek zijn wel de resultaten ingezien van de laatste ouderenquête en van de zelfevaluatie die in 2008 plaatsvonden. De inspectie heeft deze gegevens bij het toezicht betrokken. De opzet van het onderzoek Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Schoolbezoek, waarbij in alle groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de adjunct-directeur. Op uw school zijn verder gesprekken gevoerd met leerlingen, leraren en ouders. pagina 5 van 15

6 Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie, het team en het bestuur. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. pagina 6 van 15

7 2 Kwaliteitsprofiel Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van NTC De Taaltoekel, Addis Abeba, Ethiopië Tabel 2.1 Kwaliteitsaspect 1: De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. Tabel 2.2 Kwaliteitsaspect 2: De aangeboden leerinhouden bereiden de leerlingen voor op het vervolgonderwijs en de samenleving. 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal betrekt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. pagina 7 van 15

8 Tabel 2.3 Kwaliteitsaspect 3: De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken. 3B De school heeft voldoende onderwijstijd voor Nederlandse taal gepland (120 uur). 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 3.3 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.4 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen blijft beperkt. Tabel 2.4 Kwaliteitsaspect 4: Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen. 4.1 Ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Tabel 2.5 Kwaliteitsaspect 5: De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken 5.1 De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Tabel 2.6 Kwaliteitsaspect 6: De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking en leertijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. pagina 8 van 15

9 Tabel 2.7 Kwaliteitsaspect 7: De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen. 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 7.5 De school gebruikt de informatie van scholen en instellingen waar de leerlingen vandaan komen voor de begeleiding van de leerlingen. Tabel 2.8 Kwaliteitsaspect 8: De leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen extra zorg. 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Tabel 2.9 Kwaliteitsaspect 9: De school heeft een systeem voor kwaliteitszorg. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. Tabel 2.10 Naleving ja nee N1B De door of namens het bestuur vastgestelde schoolgids bevat de verplichte onderdelen. N2B Het door of namens het bestuur vastgestelde schoolplan bevat de verplichte onderdelen pagina 9 van 15

10

11 3 Beschouwing Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op de Taaltoekel te Addis Abeba, Ethiopië en geeft een toelichting op het kwaliteitsprofiel. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende onderzochte indicatoren onderling en - voor zover relevant - tussen de indicatoren en de schoolcontext en de specifieke doelstellingen van de school. Uitgangssituatie De Taaltoekel bestaat sinds In 2005 betrok de school het huidige gebouw op het terrein van de Nederlandse Ambassade en kreeg haar huidige naam. De school krijgt alleen subsidie voor het verzorgen van lessen Nederlandse taal en cultuur op het niveau van primair onderwijs, maar heeft daarnaast ook nog andere doelgroepen voor het aanleren van de Nederlandse taal en cultuur. Er is een peutergroep voor de opvang van 8 peuters in de leeftijd van anderhalf tot vier jaar, die - afhankelijk van de wens van de ouders - twee of vier ochtenden in de week komen. Aan acht leerlingen in het voortgezet onderwijs (klas 1 tot en met 4) wordt zoals de school het noemt huiswerkbegeleiding gegeven, maar in feite gaat het hier om een lessituatie NTC-VO. De leerlingen zijn namelijk niet bij een instelling voor afstandsonderwijs of andere NTC-school ingeschreven. Daarnaast verzorgt de school inburgeringscursussen voor Ethiopiërs die zich in Nederland willen vestigen. De leerlingen volgen onderwijs op internationale scholen. De meeste leerlingen zitten op de International Community School, die een Amerikaans curriculum heeft. Het merendeel van de overige leerlingen volgt Brits onderwijs. Een minderheid volgt dagonderwijs op de Franse of Griekse (Engelstalige) school. De Taaltoekel laat alleen kinderen toe die het Nederlands vrij goed beheersen en waarvan tenminste een van beide ouders Nederlands spreekt (Richting 1 en Richting 2). De school telt tijdens het inspectiebezoek 29 leerlingen, evenredig verdeeld over drie groepen: 1 en 2, 3 en 4 en 6 tot en met 8. In alle groepen is naast de leraar ook een onderwijsassistent werkzaam. De personele situatie heeft de nodige wisselingen ondergaan. Het contract met de directeur is na de zomer niet verlengd. Het bestuur heeft vervolgens een in Addis aanwezige leraar die al eerder aan De Taaltoekel was verbonden, bereid gevonden om lesgevende en directietaken op zich te nemen. De directeur verzorgt de lessen in de groepen 6 tot en met 8. Omdat rond de zomervakantie bevoegde leraren in Addis aanwezig bleken, zijn gesprekken gevoerd met deze leraren om te bekijken of zij de onderwijsassistenten, die tot dan toe ook les hadden gegeven, zouden kunnen vervangen. Dit heeft veel onrust gegeven. Uiteindelijk is één leraar (die later binnenkwam) in november 2009 begonnen in de groepen 3 en 4, en worden de lessen in de kleutergroepen nu nog steeds door een van de onderwijsassistenten verzorgd. pagina 11 van 15

12 Met ingang van 1 april verlaat de huidige directeur de school. Er zijn inmiddels voldoende andere bevoegde leraren beschikbaar die haar taken kunnen overnemen. De leraar van de groepen 3 en 4 is per 1 april 2010 voor het resterende deel van het schooljaar benoemd als directeur, waarbij een nieuwe leraar de lessen in de bovenbouw gaat verzorgen. Het bestuur wil in principe beleidsvormend en voorwaardenscheppend zijn, maar vanwege de personele situatie heeft het bestuur de afgelopen periode vrij veel uitvoerende taken op zich genomen. Algemeen beeld De Taaltoekel biedt voldoende onderwijskundige kwaliteit. Ten opzichte van het vorige bezoek van de inspectie toont het kwaliteitsprofiel (dat destijds positief was) echter wel een verminderde kwaliteit. De veranderde personele situatie lijkt hier vooral voor verantwoordelijk. De inspectie is van mening dat een aantal punten op de i moeten worden (terug)gezet en dat de school voor een aantal investeringen staat in vooral het leerstofaanbod (aanbod bij de peuters en kleuters, begrijpend lezen, de bibliotheek en software bij de taalmethode) en het leerlingvolgsysteem. Omdat de school geen landelijk genormeerde toets voor begrijpend lezen afneemt, onthoudt de inspectie zich van een oordeel over de leerresultaten, zowel aan het einde van de schoolperiode als tussentijds. Analyse van de wel beschikbare resultaten voor technisch lezen geeft aan dat deze voldoende zijn in de groepen 3 en 4. Bij de oudere leerlingen valt wel op dat de resultaten op technisch lezen bij sommige leerlingen geleidelijk relatief dalen. De inspectie heeft de indruk dat deze leerlingen te weinig lezen of gelezen hebben. Het is nodig dat de school het aanbod voor voortgezet technisch lezen (in combinatie met leesbevordering) in de bovenbouw nog eens onder de loep neemt. In bredere zin is het nodig om het gehele leerstofaanbod door te lichten op effectiviteit en aansluiting tussen de groepen. Bij de kleuters bijvoorbeeld is er geen duidelijke onderliggende leerlijn, op basis waarvan doelen kunnen worden afgeleid en activiteiten om deze doelen te bereiken in aansluiting op groep 3. Ook is er schoolbreed geen duidelijke leerlijn begrijpend lezen. De pedagogische benadering en de taakgerichte werksfeer binnen het didactisch handelen zijn sterke punten van De Taaltoekel. De school programmeert - het huiswerk tot maximaal een half uur per week meegerekend - voldoende leertijd. Toelichting Opbrengsten pagina 12 van 15

13 Zoals gezegd onthoudt de inspectie zich van een oordeel over de leerresultaten, omdat De Taaltoekel geen landelijk genormeerde toets voor begrijpend lezen afneemt. Dit geldt voor de beoordeling van de leerresultaten zowel aan het einde van de schoolperiode als tussentijds. Ook methodegebonden toetsen voor begrijpend lezen neemt de school niet af. Het is nodig dat de school op korte termijn een landelijk genormeerde toets voor begrijpend lezen afneemt, temeer omdat de dagscholen hier in verschillende mate aandacht aan lijken te besteden en voor het aanbod van De Taaltoekel een doorgaande lijn ontbreekt. Zoals gezegd vragen in de bovenbouw ook de resultaten op technisch lezen de aandacht. In de onderbouw is vorig schooljaar geen landelijk genormeerde toets voor de taalontwikkeling afgenomen, maar dat gebeurt dit schooljaar wel. De inspectie spreekt geen oordeel uit over de leerresultaten van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, omdat de school deze leerlingen niet heeft dan wel niet onderscheidt. pagina 13 van 15

14 Kwaliteitszorg Middels klassenbezoeken en functioneringsgesprekken behoudt het bestuur zicht op de onderwijskwaliteit. Tweejaarlijks wordt bovendien een zelfevaluatie verricht en een enquête onder ouders afgenomen. Het schoolplan is mede gebaseerd op een analyse van sterke en zwakke punten op basis van deze instrumenten van zelfevaluatie. De school maakt nog onvoldoende gebruik van de analyse van leerresultaten (op individueel en vooral groepsniveau) bij het zicht krijgen op de eigen kwaliteit. Het schoolplan bevat een meerjarenplanning van verbeterpunten. De uitwerking per leerjaar in doelgerichte veranderplannen laat echter te wensen over. Omdat de school toch steeds veranderingen weet te realiseren, bijvoorbeeld op het punt van actief leren, beoordeelt de inspectie indicator 9.4 toch als voldoende. De borging van procedures en werkwijzen is een aandachtspunt, zowel in bestuurlijk als in onderwijskundig opzicht. Bestaande kennis verdwijnt nu te gemakkelijk. Bovendien vraagt het werken met onbevoegde leraren een systeem van coaching en vooral inhoudelijke ondersteuning. Die ondersteuning is er nu in onvoldoende mate. Onderwijspraktijk Op hoofdlijnen beoordeelt de inspectie de onderwijspraktijk op De Taaltoekel als voldoende. Het leerstofaanbod is dekkend voor de kerndoelen en wordt aangeboden tot en met het niveau van groep 8. De doorgaande lijn dient te worden verbeterd. Hierboven is al aangegeven dat bij de kleuters in onvoldoende mate doelgericht gewerkt wordt. Het aanbod voor begrijpend lezen is bovendien versnipperd. Hierboven is ook aangegeven dat het technisch lezen in de bovenbouw aandacht verdient. Het vergroten van de leesvaardigheid door daadwerkelijk veel te lezen is van groot belang voor de ontwikkeling van de Nederlandse taalvaardigheid. De school dient de onderwijsinhouden meer aan te passen aan de doelstellingen van het NTC-onderwijs in relatie tot de taalachtergrond van de leerlingen en het niveau van hun Nederlandse taalbeheersing. De school benut de intake hiervoor onvoldoende. Daardoor ligt het accent - vooral in de bovenbouw - vrij sterk op de schriftelijke taalvaardigheden, ook bij leerlingen van richting 2. Het is daarbij van belang met de ouders te bespreken of de gestelde doelen worden gehaald en wat daarvoor qua ondersteuning van het Nederlandse taalaanbod vanuit thuis nodig is. De overige informatievoorziening vanuit school richting ouders is voldoende. De onderwijstijd is op orde. De school realiseert inclusief huiswerk en extra zaterdagen waarin cultuur wordt aangeboden ruim 120 uur op jaarbasis. De school bewaakt dat de deelname aan de lessen goed blijft en dat er geen uitval van lessen plaatsvindt. De beschikbare leertijd wordt efficiënt benut. De pedagogische benadering is een sterk punt van de school. Het didactisch handelen is over het geheel genomen van voldoende kwaliteit. In de groepen heerst een taakgerichte werksfeer en goede betrokkenheid van de leerlingen. Het 'actief leren' waar de school zich op richt is vooral in de lagere groepen goed zichtbaar. Van samenwerkend leren kan meer gebruik worden gemaakt. De lessen zijn zodanig ingericht dat er ruimte is voor instructie en verwerking op verschillende niveaus. De leerlingenzorg is op de kleinschalige situatie van het NTC-onderwijs nauw verweven met de onderwijspraktijk van aansluiten op het taalniveau van de leerlingen. Waar nodig maakt de school gebruik van handelingsplannen. Deze zijn voldoende concreet en worden regelmatig geëvalueerd. pagina 14 van 15

15 4 Vervolg van het toezicht Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal voorschriften zoals die in Nederland gelden. Dit onderzoek betrof de voorschriften over de door het bestuur vastgestelde schoolgids en het schoolplan. Op basis van dit onderzoek concludeert de inspectie dat de school aan deze bepalingen voldoet. De inspectie heeft met de school afgesproken dat nog dit schooljaar in de groepen 5 tot en met 8 een landelijk genormeerde toets voor begrijpend lezen wordt afgenomen, om op basis daarvan het onderwijsaanbod te kunnen afstemmen op de doelgroep. De resultaten worden vóór 15 juni 2010 aan de inspectie g d. De bevindingen van dit PKO leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een kwaliteitsonderzoek. In de tussenliggende periode vindt jaarlijks een digitaal onderzoek naar de leerresultaten plaats. pagina 15 van 15