RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK RKBS "DE BEIAARD"

Transcriptie

1 RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK RKBS "DE BEIAARD" School : rkbs "De Beiaard" Plaats : Utrecht BRIN-nummer : 10PY Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 18 april 2006 Datum vaststelling : 25 september 2006

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING KWALITEITSPROFIEL BESCHOUWING VERVOLG VAN HET TOEZICHT...15 Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

4

5 1 INLEIDING Het periodiek kwaliteitsonderzoek Op 18 april 2006 bezocht de Inspectie van het Onderwijs rkbs "De Beiaard" in het kader van een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van een aantal kwaliteitsaspecten, op grond van het door de inspectie gehanteerde toezichtkader primair onderwijs Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie: Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alleen de kernindicatoren te onderzoeken maar meer indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. Het betrof de volgende documenten: WMK evaluatie-instrument. Evaluatie en verbeterdoelen bij kaarten over pedagogisch klimaat, opbrengsten, didactisch handelen, leerstofaanbod, contacten met ouders, externe contacten en leerlingenzorg. Schooljaar en ; Schoolontwikkelingsplan "de Beiaard". Schooljaar ; De rol van de Intern Begeleider op de Beiaard. Najaar 2005; Ouderenquête uitgaande van de Ouderraad. Schooljaar Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

6 De gegevens die uit deze documenten naar voren kwamen, zijn voor de inspectie aanleiding geweest om de door u verkregen oordelen op de volgende kernindicator alleen te verifiëren: 9.3. De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. De opzet van het onderzoek Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook de vragenlijst periodiek kwaliteitsonderzoek is bij de analyse betrokken. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1-2, 3, 4, 6 en 7. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de kernindicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleider(s). Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen en leraren. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met directie en team. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

7 2 KWALITEITSPROFIEL Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van rkbs "De Beiaard" Kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. 1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

8 Tijd 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. Pedagogisch handelen 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar omgaan. Didactisch handelen 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren. Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Sfeer op school 9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 9.5 De leerlingen en het personeel voelen zich aantoonbaar veilig op school. Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen De school voert de zorg planmatig uit De school gaat de effecten van de zorg na. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

9 Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar. 5 Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

10

11 3 BESCHOUWING In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op de school. Uitgangssituatie "De Beiaard" is een katholieke basisschool in de Utrechtse wijk Tuindorp Oost, die sinds 1984 met twee andere scholen ("Cleophas" en "Joannes XXIII") deel uitmaakt van de Scholenstichting Overvecht-Zuid voor Katholiek Onderwijs (SOZKO). De school heeft in de wijk een goede naam, hetgeen heeft geleid tot een stabiel leerlingenaantal. Op het moment van dit bezoek (april '06) zitten er ongeveer 250 leerlingen op "De Beiaard", verdeeld over 9 groepen van gemiddeld 28 kinderen. Er is een wachtlijst. Vier leerlingen hebben leerlinggebonden financiering. De school is gehuisvest in een schoolgebouw uit de jaren '80, dat zojuist is uitgebreid met enkele lokalen en een ruimte voor de leerkrachten. Daarmee is de huisvestingssituatie aanzienlijk verbeterd. Vrijwel alle leerlingen zijn afkomstig uit de wijk en de meeste hebben middelbaar tot hoog opgeleide autochtone ouders. Het aantal personeelsleden bedraagt 19. De leeftijdopbouw van de teamleden is na de komst van enkele jonge teamleden in de afgelopen jaren redelijk evenwichtig. De dagelijkse leiding van de school is in handen van een directeur. Ter wille van een goede organisatie zijn er ook bouwcoördinatoren op "De Beiaard" aangesteld, maar deze dragen geen managementverantwoordelijkheid. Wel vormen zij samen met de interne begeleider, de ict-coördinator en de directeur het coördinatieteam van de school. Algemeen oordeel over de onderwijskwaliteit Het kwaliteitsprofiel van rkbs "De Beiaard" laat een positief beeld zien. De school realiseert opbrengsten die overeen komen met de verwachtingen op grond van de capaciteiten van de leerlingen. De resultaten van de leerlingen aan zowel het eind van de schoolperiode als tijdens de schoolperiode dragen daar in voldoende mate aan bij. Alleen de sociale vaardigheden van de leerlingen kunnen niet worden beoordeeld, omdat de school op dat gebied niet over valide beoordelingssysteem beschikt. Dit positieve oordeel over de resultaten van de school kan in verband worden gebracht met een aantal elementen die mede de kwaliteit van het onderwijs op de school bepalen. De belangrijkste daarvan zijn: de school beschikt over een methodisch leerstofaanbod voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde dat aan de kerndoelen voldoet en dat is afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingen; de leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Met de invoering van dag- en weektaken wordt de leertijd door met name de leersterke leerlingen beter gebruikt; Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

12 het pedagogisch-didactisch handelen van de leraren draagt op hoofdlijnen voldoende bij aan de kwaliteit van het onderwijs op de school. Er heerst in de lessen in het algemeen een taakgerichte werksfeer. De instructie en verwerking van de leerstof is al behoorlijk afgestemd op de verschillen tussen de leerlingen; de leerlingenzorg op de school draagt op hoofdlijnen voldoende bij aan de kwaliteit van het onderwijs op de school. Men past met voldoende regelmaat een systeem van toetsen en beoordelingen toe, waarmee de leerlingen worden 'gevolgd' in hun ontwikkeling. Voor leerlingen die speciale zorg behoeven is een voorziening in de persoon van een remedial teacher. Het overwegend positieve oordeel over de kwaliteit van het onderwijs op de school is mede te danken aan ontwikkelingen die de school de afgelopen jaren in gang heeft gezet. Deze hebben vooral betrekking op kwaliteitszorg, leerstofaanbod, onderwijsleerproces, schoolklimaat en leerlingenzorg & - begeleiding. Daarbij noemt de inspectie ook enkele aandachtspunten. Kwaliteitszorg Na een aarzelend begin (eerst had men zich georiënteerd op een ander systeem) heeft de school twee jaar geleden de keus gemaakt om te gaan werken met het schooldiagnose-instrument WMKPO, in basisscholen meestal aangeduid met "de kaarten van Bos". Men laat zich daarbij begeleiden door een ondersteuningsinstelling. Van de 20 onderwerpen die dit systeem bevat, heeft de school er inmiddels al tien ter hand genomen. Per onderwerp inventariseert men de oordelen van de leerkrachten op de verschillende indicatoren; uit die oordelen worden conclusies getrokken ter verbetering. Bij "De Beiaard" heeft deze werkwijze al tot een aantal actiepunten geleid, die verwoord staan in het Schoolontwikkelingsplan Zo wil men een meer ordelijke en functionele leeromgeving creëren nu de nieuwbouw in gebruik is genomen en willen de leraren meer rekening houden met de niveauverschillen tussen de leerlingen. Voor dit schooljaar staan met name de leerlingenzorg centraal. De inspectie acht deze aanpak voorbeeldig. Wel wil zij erbij opmerken dat de verbeterdoelen zo concreet mogelijk dienen te worden geformuleerd en dat prioritering noodzakelijk is om overbelasting te voorkomen. Tevens bestaat het gevaar dat gemaakte afspraken over de kwaliteit van het leren en onderwijzen onvoldoende is geborgd. Daarnaast is het aan te bevelen de oordelen van de leraren zoveel mogelijk te koppelen aan oordelen van ouders en van leerlingen over dezelfde onderwerpen. Bij de ouders is in het schooljaar een uitgebreide enquête afgenomen, maar deze had een andere invalshoek. Ter wille van de verhoging van de eigen kwaliteit werken de leraren vanaf dit jaar aan een Persoonlijk Aktie Plannetje, meestal afgekort tot "PAPJE". De leraren heeft afgesproken om daar ook wederzijds lesbezoek deel uit van te laten maken, maar daaraan is men om organisatorische redenen niet toegekomen. Leerstofaanbod en leertijd Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

13 Door vrijwel alle leerjaren heen wordt gebruikt gemaakt van een methodisch aanbod. In het tweede leerjaar begint men met de voorbereiding op het aanvankelijk lezen en rekenen. Vervolgens krijgen de leerlingen te maken met de methoden "Taalverhaal" voor Nederlandse taal en met "Rekenrijk" voor rekenen en wiskunde. Technisch lezen leren leerlingen aan de hand van "Veilig leren lezen" en voor begrijpend lezen is dit jaar de methode "Goed gelezen" aangeschaft. De overgang van de ene vorm van lezen naar de andere verloopt dit jaar nog niet vlekkeloos, maar dit lijken gewenningsproblemen. Voor de leerlingen die opvallen door een voorsprong of achterstand op de gemiddelde voortgang is voldoende extra materiaal aanwezig. Door meer en meer gedifferentieerd te werken - zo wordt voor het leesonderwijs in groep 3 momenteel het circuitmodel uitgeprobeerd - kan men stellen dat de leertijd voldoende efficiënt wordt gebruikt. De gebruikte methoden voor de wereldoriëntatie, met name voor geschiedenis, zijn verouderd en zullen binnenkort worden vervangen. Onderwijsleerproces en schoolklimaat Op rkbs " De Beiaard" hebben de meeste groepen een behoorlijke omvang. In een tweetal groepen zijn er uitschieters tot 34 leerlingen. Toch gaan de leerlingen in het algemeen op een respectvolle manier met elkaar om; pestgedrag komt weinig voor. Na een korte instructie, werken leerlingen voor zichzelf aan hun taken en hanteren meer en meer materialen voor zelfcorrectie. Af en toe is er sprake van een functionele groepsopdracht, maar deze werkvorm is nog beperkt qua omvang. De aanpak is erop gericht aan de leraar zoveel mogelijk ruimte voor begeleiding te verschaffen. Dit lukt al in behoorlijke mate. Voor een deel van de leerlingen is de beschikbare begeleidingstijd beperkt; deze ontvangen hun feedback voornamelijk schriftelijk naar aanleiding van ingeleverd werk. De begeleiding vanuit de leraar bij het aanleren van leerstrategieën is voor een aantal van deze leerlingen onvoldoende. De belangrijkste ontwikkeling in het onderwijsleerproces heeft zich de afgelopen jaren voltrokken op het gebied van de meer actieve en zelfstandige rol van leerlingen. Leerlingen zijn al behoorlijk gewend aan het takensysteem en kunnen hun eigen voortgang al behoorlijk inschatten. Het gehanteerde volgsysteem ondersteunt dit inzicht. Ook de betrokkenheid van ouders heeft positieve invloed op het leerklimaat op de school. Zorg en begeleiding Zoals gezegd is er een voldoende samenhangend systeem van instrumenten en procedures om de ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Met name heeft het voigen van de sociaal-emotionele ontwikkeling de laatste twee jaar extra aandacht gekregen. Er is een pestprotocol ingevoerd. In principe zijn er een interne begeleider en een remedial teacher beschikbaar voor de bewaking van dit systeem en voor de invulling van de speciale zorg. Beide functionarissen hebben echter beperkte tijd voor deze taken, omdat zij ook nog andere functies binnen en buiten de school vervullen. Een deel van deze taken moet daarom door de leraren zelf worden verricht, maar de vraag is soms welke taken zij zonder interventie van de interne begeleider of remedial teacher kunnen of mogen uitvoeren. Volgend schooljaar zal deze situatie verbeteren, omdat meer formatieruimte beschikbaar komt voor interne begeleiding. Ook kunnen dan weer structureel leerlingenbesprekingen worden gehouden en handelingsplannen worden geëvalueerd. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

14 De inspectie heeft geconstateerd dat de zorg op "De Beiaard" niet alleen gericht is op leerlingen die zwakke prestaties leveren, maar ook op de zogenaamde 'leersterken'. Deze laatsten vormen een 'plusklas' op de donderdagmiddag, die wat uitdagender leertaken mogen uitvoeren. Opbrengsten Tot de opbrengsten van het onderwijs rekent de inspectie de resultaten die aan het eind van de schoolperiode volgens een landelijk genormeerde toets worden behaald. De leerlingen van de rkbs "De Beiaard" doen mee aan de CITO Eindtoets en behalen de laatste drie jaar gemiddelde tot bovengemiddelde scores. Voor een oordeel over de resultaten tijdens de schoolperiode kijkt de inspectie voornamelijk naar de resultaten van methodeonafhankelijke toetsen voor Nederlandse taal en rekenen/wiskunde op enkele cruciale momenten in de schoolloopbaan. De scores op deze momenten laten alle een positief beeld zien; slechts enkele leerling volgt een eigen leerlijn. Het aantal leerlingen dat als gevolg van kleuterverlening en van zittenblijven meer dan acht jaar op de basisschool verblijft, blijft binnen de normen die de inspectie hiervoor stelt. Perspectief De uitbreiding van het schoolgebouw en het enthousiasme van directie en leraren hebben dit jaar een belangrijke impuls gegeven aan de schoolontwikkeling, in het bijzonder aan de invulling van de rol voor het actieve en zelfstandig lerende kind. Daarbij is de school nog zoekend naar de maximale inzet van de totale begeleidingscapaciteit. Deze capaciteit is nodig om aan alle onderwijs- en begeleidingsvragen tegemoet te komen. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"

15 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit onderzoek concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet. De bevindingen van dit PKO leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een periodiek kwaliteitsonderzoek. In de tussenliggende periode vindt jaarlijks een onderzoek plaats, waarbij de school eenmaal wordt bezocht. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek rkbs "De Beiaard"