Een leven lang muziek. Over het plezier en de voordelen van een leven lang muziek

Transcriptie

1 Een leven lang muziek Over het plezier en de voordelen van een leven lang muziek

2 Overzicht Inleiding: piano + psychologie De rol van de docent Muziek in de verschillende levensfases De effecten van het bespelen van een instrument

3 De rol van de docent Een aantal principes Leren moet iemand zelf doen motivatie Verschillende manieren van leren Inhoud + leerprocessen Leerling-gestuurd versus docent-gestuurd Pygmalioneffect projectie Relatie onderdeel van leerproces

4 Onderzoek Hallam naar aspecten van motivatie Onderzoek Hallam aspecten van motivatie 3352 amateurmusici reageren op stellingen Aantal motivatie-factoren uitgezet tegen niveau leerling

5 Support and social affirmation by level of expertise

6 Social life and enjoyment of musical activities by level of expertise

7 Enjoyment of performing by level of expertise

8 Self-belief in musical ability by level of expertise

9 Enjoyment of playing, lessons and practice by level of expertise

10 Rol van de docent Vraag Neem even tijd om terug te denken aan uw eerste pianoleraar. Hoe oud was u? Wat deed u in de lessen? Wat vond u leuk, wat vond u minder leuk? Wat maakte dat u hier nu bent? Bespreek met uw buurmens

11 Ervaringen?

12 Onderzoek Davidson (1998) Onderzoek naar percepties van kinderen van de eigenschappen van de leraar. 257 kinderen tussen 8 en 18 jaar, ingedeeld in 5 niveau-groepen.

13 Onderzoek Davidson 4 vragen Hoe evalueren kinderen de persoonlijke en professionele kenmerken van docenten Effect geslacht leerling op perceptie van kenmerken leraar Frequentie van en redenen voor veranderen van leraar Verhouding individuele lessen en groepsles

14 Onderzoek Davidson Vraag 1 Kinderen Onderscheiden persoonlijke en professionele kenmerken Succesvolle leerlingen beschrijven hun eerste docent als vriendelijker, gezelliger, meer ontspannen. In latere fases: respect voor professionele vaardigheden

15 Onderzoek Davidson Vraag 2 Klein effect: jongens beoordelen hun eerste docent als meer pushy. Vraag 3 Succesvolle kinderen hebben meer verschillende leraren gehad Vraag 4 Meer succesvolle leerlingen hadden vaker individuele lessen

16 Deel 2: muziek in de verschillende levensfases

17 n_music_and_passion.html

18 Muziek in de verschillende levensfases En aantal ontwikkelingen Motoriek Muzikaliteit Denken Motivatie Puberteit

19 Muziek in de verschillende levensfases Motorische ontwikkeling van grof naar fijn van boven naar beneden en van binnen naar buiten lateralisatie afgerond rond 6 à 7 jaar (schoolrijpheid) groeispurt bij pubers invloed op motoriek

20 Muziek in de verschillende levensfases Ontwikkeling muzikaliteit Iedereen is muzikaal (Honing) Muzikale luistervaardigheden reeds aanwezig bij baby s

21 Muzi-taal infant directed speech Muziek en beweging onlosmakelijk met elkaar verbonden Vroege luisterervaringen van groot belang fundament voor later muzikaal gedrag Gehoor verfijnt: tot op kwart-toon nauwkeurig

22 Muzikale basis eigen cultuur gelegd rond 8 jaar ritme melodie harmonie Tot 8 jaar nog heel open ten opzichte van allerlei soorten muziek, daarna kieskeuriger

23 Muziek in de verschillende levensfases Ontwikkeling denken Grote lijn: van concreet (zintuiglijk) naar abstract Kleuters: magisch denken Schoolleeftijd: logisch denken Denkcapaciteit neemt in puberteit enorm toe snelheid abstractievermogen Bij ouderen: nieuwe info opnemen kost meer tijd

24 Muziek in de verschillende levensfases Ontwikkeling motivatie Kleuters zeer gemotiveerd een instrument te leren bespelen Motivatie pubers verandert Motivatie volwassenen persoonlijk zelfexpressie/invullen vrije tijd muzikaal de muziek zelf, het repertoire Sociaal samen spelen, vrienden maken, ergens deel van uit maken.

25 Muziek in de verschillende levensfases Puberteit Rijping secundaire geslachtskenmerken Heftige emoties Overgevoeligheid voor afwijzing Experimenteren met gedrag Relatie met ouders verandert Meer risico s nemen (m.n. in vriendengroep) Creativiteit: prefrontale cortex rijpt het laatst

26 Puberteit Muziek krijgt een andere betekenis Afreageren Troost Zelfexpressie Identiteit Vrienden vinden Je onderscheiden

27 Vragen Ingezonden vragen van Ingrid Laninga René Maurer

28 Deel 3: de effecten van muziek maken Muziek zeer veeleisende activiteit verwerken van auditieve info herkennen van emoties beroep op geheugen voorstellingsvermogen (deels visueel) verwachtingen toetsen, plannen, vooruitdenken, anticiperen uitvoeren bewegingen

29

30 Muziek en het brein Hersenen hebben een zekere plasticiteit Langdurige training van (instrumentale) vaardigheden veroorzaakt veranderingen in het CZS. Op jonge leeftijd: veranderingen in hardware Vb: handgebied in motorcortex vergroot vanaf 7 jr: veranderingen in software

31 Muziek en het brein Pianisten geschikt voor hersenonderzoek Gebruiken hele brein Noodzakelijke coördinatie links en rechts Bewegingen moeten tegelijkertijd vloeiend en trefzeker zijn 4 ledematen betrokken

32 Muziek en het brein Onderzoek Düsseldorf (1995) Vergelijking hersenscans van Pianostudenten medische studenten die nooit een instrument hadden gespeeld omvang kleine hersenen aanzienlijk groter bij pianostudenten direct verband met het aantal uren oefenen. voorste deel hersenbalk aanzienlijk dikker bij pianisten

33 Muziek en het brein Onderzoek Karolinska Institutet (2005) Verband tussen hoeveelheid uren studie en groei hersenen Retrospectief onderzoek bij pianisten Ppn gemiddeld 32 jaar Oefenen op jonge leeftijd (voor 12 jr) invloed op dikte verbindingsbanen in de hersenen

34 Effecten instrumentaal onderwijs Onderzoek Harvard (Schlaug 2009) Twee groepen kinderen, leeftijd 5-7 jaar. Groep 1: 18 kinderen, half uur p.w. individueel les op muziekinstrument Groep 2: 13 kinderen, geen muziekles Nulmeting: geen verschillen

35 Na 29 mnd: hersenbalk dikker bij tweede groep. Alleen bij kinderen die 2 uur per week hadden geoefend. Bij minder oefenen geen verschil

36 Effecten instrumentaal onderwijs Canada (Schellenberg 2004) 144 kinderen, 6 jaar. Lessen gratis, check motivatie 4 groepen pianoles zanglessen toneellessen controlegroep Stijging IQ in alle groepen met gem. 4 IQ punten

37 Stijging 7 IQ punten bij kinderen die piano- of zanglessen hadden gevolgd Daarnaast Pianoleskinderen: beter emoties destilleren uit taal (Zowel in Engels als in Tagalog)

38 Effecten instrumentaal onderwijs Duitsland (Bastian 2001: Muziek maakt slim) 7 basisscholen in Berlijn, 170 kinderen 5 scholen 4 uur intensief muzieklessen 2 uur alg. muziekles, 1 uur instrument, 1 uur orkest/ensemble 2 scholen 1 u per week muziek (reguliere curriculum)

39 Effecten instrumentaal onderwijs Resultaten Op sommige IQ-testen is de intelligentie gestegen Kinderen met concentratieproblemen hebben baat bij uitgebreide muzieklessen Minder afwijzingen in de klas In (pre) puberteit: muziek als middel om onzekerheid en agressie te hanteren

40 Effecten instrumentaal onderwijs Groot Brittannië (The power of music: Hallam 2010) Groot overzicht diverse onderzoeken naar: Effecten instrumentaal onderwijs Overdracht op andere vaardigheden wanneer processen vergelijkbaar zijn

41 Effecten instrumentaal onderwijs Bespelen instrument positieve invloed op taalvaardigheid +leesvaardigheid ruimtelijk inzicht +wiskunde algemene leerprestaties fijne motoriek zelfvertrouwen sociale vaardigheden

42 Effecten instrumentaal onderwijs Positieve invloeden op persoonlijke en sociale ontwikkelingen van kinderen alleen als ervaringen positief en belonend zijn. Implicaties voor de leraar

43 Effecten instrumentaal onderwijs Onderzoek naar effecten van bespelen van een instrument bij senioren Gevoelens van verbondenheid met anderen Gezondheid Zelfwaardering Gevoelens van competentie en zelfstandigheid Het voorkomen van gevoelens van isolatie en eenzaamheid Ervaren en uitdrukken van spirituele gevoelens

44 Effecten instrumentaal onderwijs Conclusies (Rene Kahn 2011) Bij vroeg beginnen met het leren bespelen van een instrument worden er meer en steviger verbindingen in de hersenen gevormd. Stijging IQ en EQ Veel studeren op een instrument kan voor blijvende veranderingen zorgen in bepaalde (sensomotorische) gebieden in de hersenen.

45 Effecten instrumentaal onderwijs Relativering: Correlatie is nog geen oorzakelijk verband Waarom onderzoeken of muziek invloed heeft op andere domeinen? Gebeurt niet bij wiskunde bv. Legitimatie noodzakelijk? Van belang bij beoordelen van onderzoeken vorm muziekonderwijs: hoe lang les? welke methode wordt gebruikt? hoeveel thuis studeren?

46 Vragen? Meer lezen? Rene Kahn Susan Hallam Liesbeth van Beemen Henkjan Honing Eveline Crone David Levitin Gary McPherson De tien geboden voor het brein Music psychology in education Ontwikkelingspsychologie Iedereen is muzikaal Het sociale brein van de puber This is your brain on music The child as a musician