Webquest Indonesië. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Roel Wellink 25 January 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Inleiding Deelvraag 1: Hoe zag het koloniaal bewind er in de 19e eeuw uit? Deelvraag 2: In hoeverre waren de Indonesiers gelijk aan de Nederlanders? Deelvraag 3: Soekarno, held of terrorist? Deelvraag 4: Japanse invasie, het begin van een onafhankelijk Indonesië? Deelvraag 5: De politionele acties, rechtschapen handeling of wreed geweld? Conclusie: Heeft Nederland schuld aan het dekolonisatie-proces? Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Inleiding Deze les gaan we de koloniale geschiedenis van Nederlands-indie bekijken in de 19e maar vooral de 20e eeuw bekijken. De hoofdvraag die hierbij past is: Nederlands-Indië is al sinds de 17e eeuw een kolonie van Nederland. Toch werd Indonesië pas in de 20e eeuw onafhankelijk, hoe verliep dat? Wat kan je aan het einde?: Kaart van Nederlands-Indië uit Je krijgt een een goed beeld van de koloniale geschiedenis van Nederland en Indonesië in de 20e eeuw, en je kan dit ook beschrijven. Je kan alle deelonderwerpen op goede volgorde plaatsen -Je kan beargumenteren dat onafhankelijkheid van een kolonie niet zonder slag of stoot gaat. -Je kan een goed onderbouwde mening vormen over de vraag of Nederland zich nog schuldig moet voelen over zijn koloniale geschiedenis. Welke inzichten leer je?: Moederlanden van een kolonie gaan vaak tot het uiterste om hun kolonie te behouden. Met kolonialisme zijn er ook positieve effecten voor het gekoloniseerde land. Moederlanden voelden zich al vaak schuldig over hun beleid en probeerde de bevolking in zekere mate te helpen. Koloniseren heeft vaak een dubbel moraal. Moederlanden willen de omstandigheden wel verbeteren maar het moet niet ten koste gaan van macht en geld. Hoe ga je dit doen? Er komen 5 deelonderwerpen en een conclusie waarbij je elke keer een aantal opdrachten moet maken, deze opdrachten staan op de pagina van het deelonderwerp Gebruik de informatie en de bronnen op elke pagina om de opdrachten te maken. Pagina 2

4 Sommige vragen kan je gewoon op de pagina maken maar andere moeten ingeleverd worden in een dossier. Vragen die in het dossier toegevoegd moeten worden zijn duidelijk aangegeven. Voorzie het dossier vanje naam, je klas, je docent, het vak en een datum van inlevering. Pagina 3

5 Deelvraag 1: Hoe zag het koloniaal bewind er in de 19e eeuw uit? Deelonderwerp 1: Hoe zag het koloniaal bewind er in de 19e eeuw uit? Informatie: Om te snappen waarom het koloniaal bewind in de 20e eeuw zo verliep moeten we ook even een kijkje nemen naar het koloniaal bewind van de 19e eeuw. Hoewel Nederland als sinds de 17e eeuw invloed had in Indonesië ging pas in de 19e eeuw Nederland zijn best doen om overal in Indonesië de baas te worden. Nederland wou dat Indonesië een goede economische kolonie zou worden zodat er veel winst gemaakt kon worden. In 1830 introduceerde gouverneur-generaal Johannes ven den Bosch het cultuurstelsel. Een stelsel waarbij de Indonesische boeren gewassen voor de Nederlandse regering moesten verbouwen. Dit cultuurstelsel was een groot succes, Indonesië werd een belangrijke economische kolonie. De boeren werden echter op deze manier wel uitgebuit, omdat ze zoveel voor de Nederlanders moesten verbouwen konden ze zelf moeilijk overleven. In het boek Max Havelaar door Multatuli werd het leiden en het slechte behandelen van de Indonesische boeren aan het daglicht gesteld. Mede door de kritiek van Multatuli werd het cultuurstelsel in 1870 grotendeels afgeschaft. Portret van Eduard Douwer Dekker, ook wel bekend onder de schrijversnaam Multatuli Pagina 4

6 Tekst uit het boek Max Havelaar van Multatuli:...een roofstaat aan de Noordzee......dat spoorwegen bouwt van gestolen geld en tot betaling de bestolene bedwelmt met opium, Evangelie en jenever... Aan U durf ik met vertrouwen te vragen of het Uw wil is dat daarginds Uw meer dan dertig millioenen onderdanen worden mishandeld en uitgezogen in UWEN naam? Multatuli [1860]...aan Nederland...Koning Willem III NOS Koninkrijk: Oefeningen deelvraag 1 kn.nu/5g6zo Opdrachten: Lees een stuk uit het boek Max Havelaar van Multatuli en kijk naar 'NOS het Koninkrijk' en beantwoord de volgende vragen: Zet de volgende gebeurtenissen in de goede volgorde a. Boeren in Indonesie worden erg uitgebuit b. Cultuurstelsel wordt grotendeels afgeschaft c. Multatuli brengt het boek Max Havelaar uit d. Cultuurstelsel wordt ingevoerd Tegen wie spreekt Multatuli als hij het over "in UWEN naam" heeft? a. Koning Willem III b. Javaanse boeren c. Johannes van den Bosch d. Het hele Nederlandse volk Pagina 5

7 Combineer de goede termen: Johannes van den Bosch Cultuurstelsel Multatuli Max Havelaar 1870 Afschaffing Cultuurstelsel a. b. c. Johannes van den Bosch Multatuli 1870 Afschaffing Cultuurstelsel Max Havelaar Cultuurstelsel Voeg deze vraag toe aan je dossier: Vat in twee zinnen samenwat de kritiek van Multatuli is. Pagina 6

8 Deelvraag 2: In hoeverre waren de Indonesiers gelijk aan de Nederlanders? Informatie: In 1901 hield Konining Wilhellmina aan toespraak waarin ze sprak over de etische politiek. Dit betekende dat Nederland een schuld had tegenover de Indonesiers. Nederlanders zelf vonden nu ook dat ze niet goed om gegaan waren met de Indonesiers. Met de etische politiek zou de Indonesische bevolking opgevoed worden zodat ze zich meer als westerse mensen gingen gedragen. Sommige indonesiers mochten nu naar school, ook kwam er een volksraad voor de indonesiers waarin ze hun zegje kwijt konden. Veel kwam van deze etische politiek echter niet terecht. Veel Nederlandsers vonden de Indonesiers niet gelijkwaardig aan hunzelf en er werd niet genoeg geld in etische politiek gestopt om het echt goed te laten lopen. Troonrede Wilhelmina: Als Christelijke staat is Nederland verplicht in den Indischen Archipel de rechtspositie der inlandsche bevolkin beter te regelen, aan de Christelijke zending op vaster voet steun te verleenen, en geheel het regeeringsbeleid te doordringen van het besef, dat WIlhelminna houdt een troonrede Nederland tegenover de bevolking dezer gewesten een zedelijke roeping heeft te vervullen. In verband hiermede trekt de mindere welvaart der inlandsche bevolking op Java Mijne bij zondere aandacht. Ik wensch naar de oorzaken hiervan een onderzoek in te stellen. Aan de bepalingen ter bescherming van de onder contract werkende koelies zal gestrengelijk de hand worden gehouden. Troonrede Wilhelmina 1901 Pagina 7

9 Opdrachten deelvraag 2 kn.nu/soetw Opdrachten: Lees de tekst en de troonrede van Wilhelmina van 1901 en beantwoord de vragen. De Etische politiek faalde vooral omdat? Let op! er zijn twee antwoorden correct a. Nederlanders de hele Indonesische bevolking als slaven behandelden b. Omdat er niet genoeg geld vrijgemaakt werd voor de Etische politiek c. Nederlanders zagen de Indonesische bevolking nog steeds als onderdanig d. De Christelijke roeping niet voor de indonesische bevolking gelde. e. Niemand serieus deed over de Etische politiek. Voeg deze vragen toe aan je dossier: Schrijf kort op wat je denkt dat Wilhelmina bedoelde met een zedelijke roeping? Hoeveel is van de ideeën van Wilhelmina terecht gekomen? Geef een cijfer van 1 tot 10 en beargumenteer waarom je dit cijfer geeft. Pagina 8

10 Deelvraag 3: Soekarno, held of terrorist? Informatie: Er ontstaat door de betere scholing in Indonesië een kleine groep intellectuele indonesiers. Deze komen in aanraking met westerse educatie en leren ideeën zoals: gelijkheid, nationalisme & democratie. Soekarno ontpopte zich als hun leider. Soekarno was van mening dat Indonesië nog ontwikkeld moest worden, maar hij was overtuigd van hun capaciteiten. Soekarno en andere Indonesische intellectuelen versterkte het nationalisme in Indonesië en wilden onafhankelijk worden van de Nederlanders. Zij richtten op 4 juli 1927 de partij Perserikatan National Indonesia (PNI) op die onafhankelijk van de Nederlanders wilde worden. Soekarno bekijk het filmpje (volg de link of dowload het filmpje onderaan) en beantwoord de vragen: Bezoek het gepubliceerde arrangement om de video te bekijken: Opdrachten deelvraag 3 kn.nu/kjyf2 Pagina 9

11 Bekijk het filmpje over Soekarno en maak de volgende opdrachten: De moderne nationalistische beweging wou vooral? a. Onafhanklijk worden van Nederland b. Meer onderwijs en hulp van de Nederlanders c. Samenwerken met de Nederlanders voor een modern land Soekarno en andere intellectuelen werden in hun gedachten over onafhanklijkheid vooral beinvloed door a. De indonesische boeren b. Het onderwijs dat door de Nederlanders aangeboden werd c. Op scholen die indonesisch onderwijs aanboden Beantwoord deze vragen en voeg ze toe aan je dossier Waarom word Soekarno aangeklaagd? Wat bedoelde Soekarno allemaal met het woord revolutionair? Wat was de kritiek van Soekarno op de Nederlanders? Beschrijf waarom de Nederlanders Soekarno als een terrorist zagen en de indonesiers hem als held Pagina 10

12 Deelvraag 4: Japanse invasie, het begin van een onafhankelijk Indonesië? Informatie: In 1940 breekt de tweede wereldoorlog in Europa uit maar in Azië is al eerder een oorlog bezig. Japan wil uitbreiden veroverd 1943: Indonesische kinder juichen 'spontaan' voor de Japanners. grote delen van Azië. In 1942 verovert Japan ook Indonesië. Japanners gaan niet vriendelijk om met Nederlanders die in Indonesië wonen, deze komen in kampen terecht en worden verschrikkelijk behandelt. Voor de Indonesische bevolking is de nederlaag van de Nederlanders van grote symbolische waarde, de blanke overheerser bleek niet onoverwinnelijke zijn! De Japanse bezetting gaf een grote impuls aan het nationalisme. Soekarno werkte samen met de Japanners om een onafhankelijk Indonesië te bewerkstelligen. Bekijk dit filmpje over de Jappenkampen vanaf 50 seconden : Bekijk dit filmpje tot 40 seconden: Oefeningen deelvraag 4 kn.nu/viqyg Pagina 11

13 Maak de volgende vragen en voeg ze toe aan je dossier: Waarom zou Soekarno zijn volgers oproepen om samen te werken met de Japanners? Zou de komst van de Japanners positief of negatief zijn voor de Indonesische nationalisten? Zou de komst van de Japanners positief of negatief zijn voor de Nederlanders die nog Indie woonden? Zou de komst van de Japanners positief of negatief zijn voor de gewone Indonesische bevolking? Pagina 12

14 Deelvraag 5: De politionele acties, rechtschapen handeling of wreed geweld? Informatie: Uiteindelijk gaf Japan zich over nadat er twee atoombommen op Japanse steden waren gegooid. Op 17 augustus 1945 proclameerden Soekarno en Mohammead Hatta de onafhankelijke Republiek Indonesië. Dat was twee dagen na de Japanse capitulatie. Nederland moest niks weten van de onafhankelijke Republiek Indonesie. Nederland hoopte na de capitulatie het koloniale gezag zo snel mogelijk te herstellen. In de volgende vier jaren werd veel onderhandeld, maar nog meer gestreden. Nederland wilde niet dat Indonesië onafhankelijk bleef. Nederland stuurde uiteindelijk tweemaal militairen naar Indonesië om het gezag te herstellen, deze operaties werden politionele acties genoemd. Er waren dienstplichtigen, oorlogsvrijwilligers, enkele duizenden beroepsmilitairen, plus zo n 7000 mannen van het koninkrijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) bij betrokken. De missie die de militairen werd opgedragen was het herstellen van rust en veiligheid. Nederlanderse leger in Indonesie Hoewel het militair wel goed ging met Nederland in Indonesië kwam er veel kritiek uit het buitenland op het optreden van Nederland. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties riep op tot een staakt het vuren en ook de Verenigde Staten hadden veel kritiek op de Nederlandse regering. Onder deze internationale druk, nog verhoogd door het Amerikaanse dreigement Nederland van de Marshallhulp uit te sluiten, nam de Nederlandse speelruimte af. In mei 1949 bereikten Nederland en de republiek een overeenkomst over een staakt-het-vuren een op 27 december 1949 droeg Nederland de soevereiniteit over aan Indonesië. Indonesië was eindelijk onafhankelijk Pagina 13

15 Bekijk dit filmpje over de politionele acties vanaf 50 seconden tot 2:30 %27?afl=8&d= bronnen: De Gewelddadige dekolonisatie van Nederlands-Indië Historisch Nieuwsblad De geschiedenis van de Nederlanden, JCH Blom, E lamberts Friso Wielenga Nederland in de Twintigste Eeuw Oefeningen deelvraag 5 kn.nu/5eztv Gebruik te tekst en de bronnen om de volgende opgaven te maken. Maak de volgende vragen en voeg ze toe aan je dossier: Er komt in een van de filmpjes een Indonesische man aan het woord, wat vind hij van de term politionele acties? Er komt ook een Nederlandse soldaat aan het woord die heeft gevochten in Indonesië. Wat verteld hij over de term politionele acties? Wat is jouw mening over de politionele acties, leg dit beargumenteerd uit. Waarom noemt de Nederlandse regering de oorlog een politionele actie? a. Omdat er alleen politieagenten werden gestuurd b. Omdat het geen grootschalige militaire operatie was c. Omdat politionele actie beter klinkt dan oorlog voor het buitenland d. Om de Indonesische bevolking te laten weten dat het om een politie actie ging. Zet de gebeurtenissen in de goede volgorde: Pagina 14

16 a. Onder buitenlandse druk (van vooral de VS) word Indonesië eindelijk echt onafhanklijk b. Nederland stuurt soldaten naar Indonesië, ook wel bekend onder de politionele acties. c. De Japanners veroveren de eilanden van Indonesië d. Soekarno en Hatta roepen de onafhanklijkheid uit e. Indonesisch nationalisme groeit tijdens de tweede wereldoorlog nog meer, Soekarno werkt samen met de Japanners. f. Japanners geven zich over nadat er twee kernbommen op Japanse steden worden gegooid g. Onder leiding van Soekarno groeit het Indonesisch nationalisme Pagina 15

17 Conclusie: Heeft Nederland schuld aan het dekolonisatie-proces? Informatie: Nu we terug kijken op de koloniale geschiedenis van Nederland in Indonesië valt er een hoop over te zeggen. Nederland heeft goede dingen maar vooral ook veel slechte dingen in Indonesië gedaan. Veel mensen vinden dan Nederland zich nog steeds schuldig moet voelen over zijn koloniale geschiedenis. Te gebruiken bronnen: Vorige pagina s op deze webquest Een krantenartikel uit 1969 over de politionele acties: %3Ampeg21%3Aa0137&resultsidentifier=ddd%3A %3Ampeg21%3Aa0137 Een artikel over wat er nog over is van het Nederlands kolonialisme: Een filmpje over oorlogsmisdaden: Oefeningen deelvraag 5 kn.nu/rv7zg Opdracht: Bekijk de volgende bronnen en schrijf een stuk van 300/400 woorden waarin je beargumenteerd of Nederland zich nog steeds schuldig moet voelen over zijn koloniale geschiedenis. In dit stuk belicht je de positieve kanten van het Nederlands kolonialisme en de negatieve kanten. Schrijf daarna een korte conclusie waarin je je mening naar voren laat komen of je het Nederland zich nog steeds schuldig moet voelen. Voeg deze opdracht toe aan je dossier Pagina 16

18 Antwoorden Antwoorden: Oefeningen deelvraag 1 Zet de volgende gebeurtenissen in de goede volgorde 1. d: Cultuurstelsel wordt ingevoerd 2. a: Boeren in Indonesie worden erg uitgebuit 3. c: Multatuli brengt het boek Max Havelaar uit 4. b: Cultuurstelsel wordt grotendeels afgeschaft Aantal punten juist antwoord: 1 Tegen wie spreekt Multatuli als hij het over "in UWEN naam" heeft? 1. Koning Willem III 2. Javaanse boeren 3. Johannes van den Bosch 4. Het hele Nederlandse volk Aantal punten juist antwoord: 1 Combineer de goede termen: Johannes van den Bosch Cultuurstelsel Multatuli Max Havelaar 1870 Afschaffing Cultuurstelsel 1. c 2. b 3. a Aantal punten juist antwoord: 1 Voeg deze vraag toe aan je dossier: Vat in twee zinnen samenwat de kritiek van Multatuli is. Voeg deze vraag & antwoord toe aan je dossier en mail dit naar de docent. Pagina 17

19 Aantal punten juist antwoord: 1 Antwoorden: Opdrachten deelvraag 2 De Etische politiek faalde vooral omdat? Let op! er zijn twee antwoorden correct 1. Nederlanders de hele Indonesische bevolking als slaven behandelden 2. Omdat er niet genoeg geld vrijgemaakt werd voor de Etische politiek 3. Nederlanders zagen de Indonesische bevolking nog steeds als onderdanig 4. De Christelijke roeping niet voor de indonesische bevolking gelde. 5. Niemand serieus deed over de Etische politiek. Aantal punten juist antwoord: 1 Voeg deze vragen toe aan je dossier: Schrijf kort op wat je denkt dat Wilhelmina bedoelde met een zedelijke roeping? Voeg deze vraag/antwoord toe aan je dossier en stuur dit naar je docent. Aantal punten juist antwoord: 1 Hoeveel is van de ideeën van Wilhelmina terecht gekomen? Geef een cijfer van 1 tot 10 en beargumenteer waarom je dit cijfer geeft. Voeg deze vraag/antwoord toe aan je dossier. Aantal punten juist antwoord: 1 Antwoorden: Opdrachten deelvraag 3 De moderne nationalistische beweging wou vooral? 1. Onafhanklijk worden van Nederland 2. Meer onderwijs en hulp van de Nederlanders 3. Samenwerken met de Nederlanders voor een modern land Pagina 18

20 Aantal punten juist antwoord: 1 Soekarno en andere intellectuelen werden in hun gedachten over onafhanklijkheid vooral beinvloed door 1. De indonesische boeren 2. Het onderwijs dat door de Nederlanders aangeboden werd 3. Op scholen die indonesisch onderwijs aanboden Aantal punten juist antwoord: 1 Beantwoord deze vragen en voeg ze toe aan je dossier Waarom word Soekarno aangeklaagd? Wat bedoelde Soekarno allemaal met het woord revolutionair? Wat was de kritiek van Soekarno op de Nederlanders? Beschrijf waarom de Nederlanders Soekarno als een terrorist zagen en de indonesiers hem als held Voeg deze vragen/antwoorden toe aan je dossier Aantal punten juist antwoord: 1 Antwoorden: Oefeningen deelvraag 4 Maak de volgende vragen en voeg ze toe aan je dossier: Waarom zou Soekarno zijn volgers oproepen om samen te werken met de Japanners? Zou de komst van de Japanners positief of negatief zijn voor de Indonesische nationalisten? Zou de komst van de Japanners positief of negatief zijn voor de Nederlanders die nog Indie woonden? Zou de komst van de Japanners positief of negatief zijn voor de gewone Indonesische bevolking? Voeg de antwoorden/vragen en voeg ze toe aan je dossier: Pagina 19

21 Aantal punten juist antwoord: 1 Antwoorden: Oefeningen deelvraag 5 Maak de volgende vragen en voeg ze toe aan je dossier: Er komt in een van de filmpjes een Indonesische man aan het woord, wat vind hij van de term politionele acties? Er komt ook een Nederlandse soldaat aan het woord die heeft gevochten in Indonesië. Wat verteld hij over de term politionele acties? Wat is jouw mening over de politionele acties, leg dit beargumenteerd uit. Voeg de vragen & antwoorden toe aan je dossier Aantal punten juist antwoord: 1 Waarom noemt de Nederlandse regering de oorlog een politionele actie? 1. Omdat er alleen politieagenten werden gestuurd 2. Omdat het geen grootschalige militaire operatie was 3. Omdat politionele actie beter klinkt dan oorlog voor het buitenland 4. Om de Indonesische bevolking te laten weten dat het om een politie actie ging. Aantal punten juist antwoord: 1 Zet de gebeurtenissen in de goede volgorde: 1. g: Onder leiding van Soekarno groeit het Indonesisch nationalisme 2. c: De Japanners veroveren de eilanden van Indonesië 3. e: Indonesisch nationalisme groeit tijdens de tweede wereldoorlog nog meer, Soekarno werkt samen met de Japanners. 4. f: Japanners geven zich over nadat er twee kernbommen op Japanse steden worden gegooid 5. d: Soekarno en Hatta roepen de onafhanklijkheid uit 6. b: Nederland stuurt soldaten naar Indonesië, ook wel bekend onder de politionele acties. 7. a: Onder buitenlandse druk (van vooral de VS) word Indonesië eindelijk echt onafhanklijk Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 20

22 Antwoorden: Oefeningen deelvraag 5 Pagina 21

23 Over dit lesmateriaal Colofon Pagina 22

24 Pagina 23

25 Pagina 24

26 Pagina 25

27 Pagina 26

28 Pagina 27

29 Pagina 28

30 Pagina 29

31 Pagina 30

32 Pagina 31

33 Pagina 32

34 Pagina 33

35 Pagina 34

36 Pagina 35

37 Pagina 36

38 Pagina 37

39 Pagina 38

40 Pagina 39

41 Pagina 40

42 Pagina 41

43 Pagina 42

44 Pagina 43

45 Een webquest waarin de leerlingen zich moeten afvragen wat de schuldvraag is van Nederland in de dekolonisatie van bronnen, van de dekolonisatie kan de leerling zich beter inleven in de omstandigheden van de Indonesiërs en de Nede Leerniveau: Havo 2, VWO 2 Leerinhoud en doelen: De tijd van de wereldoorlogen ( ), Geschiedenis Eindgebruiker: Leerling/student Moeilijkheidsgraad: Gemiddeld Studiebelasting: 2 uur Literatuurlijst: NOS Koninkrijk: Ervenis INdonesie: Geweldadige dekolonisatie: Krantenartikel 1969 over politionele actie van 1946: Politionele acties: Amerikaanse interesse: Japan: Nederlandse Politiek: Boeken: Bejczy, I. Een kennismaking met de Nederlandse geschiedenis (Bussum 2010) Lamberts, E De geschiedenis van de Nederlanden (JCH Blom) Wielenga,. F 'Nederland in de twintigste eeuw' (Boom, 2013) Auteur Laatst gewijzigd Licentie Roel Wellink 25 January 2016 o Dit lesmateriaal is licentie. Dit houdt Pagina 44 het werk te bestandsfo het werk te

46 Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 2; Leerinhoud en Nationalistische bewegingen in de koloniën en het streven naar doelen onafhankelijkheid; Nationalisme in de koloniën; De tijd van televisie en computer (vanaf 1950); Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Video Soekarno Type Video Pagina 45