Profiel van sociaal kwetsbare mensen in Leiden, Katwijk en Alphen aan de Rijn

Transcriptie

1 Profiel van sociaal kwetsbare mensen in Leiden, en Alphen aan de Rijn Beschrijving van gezondheid, welzijn, sociale steun, kwaliteit van leven en woonwensen. Connie Mensink Judith Vocks Judith Wolf Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg Universitair Medisch Centrum St Radboud Nijmegen Nijmegen, juni 2008

2 Colofon Onderzoek: Profiel van sociaal kwetsbare mensen in Leiden, en Alphen aan den Rijn. Beschrijving van gezondheid, welzijn, sociale steun, kwaliteit van leven en woonwensen. Opdrachtgevers: Stichting De Binnenvest Leiden, ActiVite (voorheen Stichting Thuiszorg Groot Rijnland) Leiderdorp Financiering: Stichting De Binnenvest, ActiVite en Centrumgemeente Leiden Projectleiding UMC St Radboud: Connie Mensink Projectuitvoering UMC St Radboud: Judith Vocks Projectleider De Binnenvest: Ellen Molenaar Projectuitvoering De Binnenvest: Diny Joxhorst, Thijs Tegelaar & Karla Bakker Projectleider ActiVite: Lois Mulder Projectuitvoering ActiVite: Verpleegkundigen ActiVite: Carlijn Hartman Joke Kerklaan, Pauline van Eijk-Verhoef, Els Zweers, Marian Kortlever & Maria de Werk 2008 Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg, UMC St Radboud Nijmegen Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het UMC St Radboud. 2

3 INHOUDSOPGAVE VOORWOO... 4 INLEIDING Profiel van sociaal kwetsbare mensen in Leiden Sociaaldemografische kenmerken Lichamelijke & Psychische Gezondheid Welzijn Drugs, Alcohol & Tabak Relaties & Veiligheid Kwaliteit van leven Hulp: vraag & aanbod Toekomstperspectief: woonwensen & begeleiding Profiel van sociaal kwetsbare mensen in Alphen aan den Rijn & Sociaaldemografische kenmerken Lichamelijke & Psychische Gezondheid Welzijn Drugs, Alcohol & Tabak Relaties & Veiligheid Kwaliteit van leven Hulp: vraag & aanbod Toekomstperspectief: woonwensen & begeleiding Bijlage 1: Tabellenboek Leiden Bijlage 2: Tabellenboek Alphen a/d Rijn en

4 VOORWOO In 2006 is De Binnenvest in samenwerking met ActiVite (toen nog Stichting Thuiszorg Groot Rijnland) gestart met het project zwerfzorg bij de dag- en nachtopvang van De Binnenvest. Doel van dit project is om ketenzorg te bieden op het snijvlak van thuiszorg en maatschappelijke opvang. Een concrete activiteit van het project is het bieden van voetverzorging aan de cliënten van de nachtopvang. Door op een laagdrempelige manier verpleegkundige en medische zorg aan te bieden blijkt het mogelijk om contact te leggen met daklozen en zo toeleiding naar verdere medische zorg mogelijk te maken. Uit de samenwerking tussen De Binnenvest en ActiVite is ook het voor u liggende rapport tot stand gekomen. In het najaar van 2007 hebben De Binnenvest en Activite het UMC St Radboud te Nijmegen de opdracht verstrekt om een onderzoek te doen naar de somatische problematiek onder sociaal kwetsbare mensen in Leiden. De gemeente Leiden heeft bijgedragen aan de financiering. Nadat de dataverzameling in Leiden succesvol was verlopen is besloten om het onderzoek ook in Alphen aan den Rijn en uit te voeren. De schaal van deze laatste twee gemeenten is weliswaar kleiner, maar het is zinvol om hier ook de problematiek in kaart te brengen. Het onderzoek laat zien hoe kwetsbaar de mensen zijn op verschillende leefgebieden. Er zijn forse schulden, de dagbesteding laat te wensen over en de mensen kampen met somatische problemen, psychiatrische problemen en zijn eenzaam. De resultaten van het onderzoek zijn op een expertmeeting in maart 2008 gepresenteerd. Tijdens deze meeting waren vertegenwoordigers van verschillende organisaties aanwezig en is gebrainstormd over concrete acties om het welzijn en de gezondheidstoestand van sociaal kwetsbare mensen te verbeteren. De uitkomsten van deze meeting zijn in actiepunten verwoord en geven richting aan het beleid voor de komende jaren. Het was een logistieke puzzel om de gegevens te verzamelen bij deze doelgroep. Voorafgaand aan de afname van de vragenlijsten zijn de mensen gescreend op aanwezigheid van somatische problemen. Na een positieve screening d.w.z. een sterke indicatie voor het bestaan van somatische problemen- werden mensen uitgenodigd voor het daadwerkelijke onderzoek. Het afsprakensysteem bleek te functioneren: een groot deel van de mensen is op de afgesproken tijd gekomen en de mensen die niet kwamen zijn door medewerkers van De Binnenvest geattendeerd op hun afspraak en kwamen dan alsnog. Er zijn twee vragenlijsten afgenomen, één door interviewers van het Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg (Omz) en één door verpleegkundigen van ActiVite. De samenwerking tussen Omz en ActiVite verliep uitstekend. Verpleegkundigen van ActiVite waren zeer enthousiast over het contact met de respondenten en de respondenten waren blij met een contactmoment met de thuiszorg. De gegevensverzameling van het onderzoek was mogelijk dankzij de inzet en het enthousiasme van medewerkers van De Binnenvest, ActiVite, Brijder Methadonposten in Leiden, Alphen aan den Rijn en, de Brug, het Open Venster en de Voedselbank. Ook de Schuilplaats verdient een woord van dank voor de gastvrije ontvangst tijdens een maaltijd en het beschikbaar stellen van de Schuilplaats voor het afnemen van de vragenlijsten. En tot slot willen wij uiteraard alle respondenten hartelijk danken voor hun medewerking! Ellen Molenaar (De Binnenvest), Lois Mulder (ActiVite) & Connie Mensink (UMC St Radboud) 4

5 INLEIDING Doelstelling onderzoek Met dit onderzoek is inzicht verkregen in de somatische problematiek en de woon- en begeleidingswensen van sociaal kwetsbare mensen in Leiden, en Alphen aan de Rijn. De opdrachtgevers en financiers zijn De Binnenvest te Leiden en ActiVite te Leiderdorp. De gemeente Leiden is medefinancier van het onderzoek. Onderzoeksvragen 1. Welke gezondheidsproblemen hebben sociaal kwetsbare mensen in Leiden, en Alphen aan den Rijn? 2. Wat zijn de woon- en begeleidingswensen van sociaal kwetsbare mensen (met somatische problemen) in Leiden, en Alphen aan den Rijn? Onderzoeksactiviteiten Doelgroep Selectie van vindplaatsen voor de uitvoering van de screening i. Screening op somatische problematiek aan de hand van een korte vragenlijst. Bij een positieve screening dat is een sterke indicatie voor het bestaan van somatische problemen- werd de respondent uitgenodigd om mee te doen aan vervolgonderzoek ii. Afname van vragenlijst door interviewers Omz iii Afname van vragenlijst door verpleegkundigen van ActiVite iv Verpleegkundig onderzoek door verpleegkundigen ActiVite v Analyse en rapportage In Leiden zijn in totaal 90 interviews afgenomen waarvan er 89 bruikbaar waren voor analyse. Er is onderscheid gemaakt tussen feitelijk dakloze mensen, residentieel dakloze mensen en marginaal gehuisveste mensen waarbij somatische problematiek aanwezig is vi. Er zijn 38 feitelijk dakloze personen geïnterviewd, 23 residentieel dakloze en 28 geïnterviewde personen waren marginaal gehuisvest (verder genoemd: gehuisvest). In en Alphen aan den Rijn zijn 29 interviews afgenomen waarvan er 28 bruikbaar waren voor analyse. Aan de hand van de overnachtingsituatie bleek dat er geen residentieel daklozen zijn geïnterviewd. Er zijn 6 feitelijk daklozen geïnterviewd en 22 gehuisvesten. In de eindnoten is een overzicht opgenomen van de respons. vii 5

6 Leeswijzer De informatie in dit rapport is gebaseerd op de verzamelde gegevens bij sociaal kwetsbare mensen in Leiden, en Alphen aan den Rijn. In deel 1 worden de resultaten voor Leiden gepresenteerd. Per onderwerp worden de belangrijkste uitkomsten weergegeven. De resultaten worden gepresenteerd voor de totale groep en voor de drie onderscheiden subgroepen. Bij verschillende onderwerpen wordt verwezen naar aanvullende informatie in de eindnoten. In het tabellenboek zijn aanvullende gegevens opgenomen. In deel 2 worden de resultaten van het onderzoek in en Alphen aan den Rijn beschreven. Ook hier worden de belangrijkste uitkomsten vermeld. Doordat er in en Alphen aan de Rijn slechts een kleine groep respondenten is geïnterviewd, zijn de resultaten niet naar de verschillende subgroepen uitgesplitst. Het geringe aantal respondenten maakt dat de resultaten met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd moeten worden. Ook voor en Alphen aan den Rijn is een tabellenboek opgenomen. 6

7 Resumé Leiden Alphen a/d Rijn (n=15) (n=13) Geslacht: man Burgerlijke staat: ongehuwd Leeftijd: gemiddeld 42 jaar 42 jaar 44 jaar Inkomen:Bijstand/daklozen Arbeidsverleden Werk Schulden: gemiddeld Opleiding: geen Lichamelijke klachten: 0 klachten 1 klacht 2 tot 3 klachten 4 of meer klachten Top drie aandoeningen: Gewrichtsaandoeningen Longaandoeningen Maag- en darmaandoening Gebitsklachten Symptomen depressie Symptomen psychose Slapen: Problemen inslapen Problemen doorslapen Vermoeidheid overdag Eenzaamheid Subjectieve kwaliteit van leven (<4=laag) Algemeen Wonen Financiën Daginvulling Lichamelijke gezondheid Psychische gezondheid Sociale contacten Familie contacten Hulpvragen top 5 Financiën Huisvesting Gebit Lichamelijke gezondheid Psychische gezondheid Drugs Betaald werk 1 (73) 2 (69) 3 (56) 4 (54) 5 (42) (73) 4 (60) 1 (86) 2 (80) - 5 (60) - 2 (77) 3 (54) 4 (54) 1 (77) (45) 7

8 1. Profiel van sociaal kwetsbare mensen in Leiden 1.1 Sociaaldemografische kenmerken Driekwart (78) van de respondenten is man. Van de feitelijk daklozen is 89 man, van de residentieel daklozen 74 en van de gehuisvesten is 68 man. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 42 jaar (jongste 18 - oudste 70). De feitelijk daklozen zijn met gemiddeld 40 jaar iets jonger dan de residentieel daklozen en de gehuisvesten (beiden gemiddeld 43 jaar). 90 van de respondenten is ongehuwd of gescheiden. Van de feitelijk daklozen is drie kwart (76) ongehuwd en 16 gescheiden. Van de residentieel daklozen is 65 ongehuwd en van de gehuisvesten is 61 ongehuwd. Bij deze beide groepen ligt het percentage gescheiden op respectievelijk 22 en 29. Slechts 9 van de respondenten is gehuwd. Ruim de helft (53) van de respondenten heeft kinderen. De residentieel daklozen hebben vaker kinderen (57) dan de feitelijk daklozen (53) en de gehuisvesten (50). Bijna een derde (31) van de respondenten is van niet Nederlandse afkomst viii (feitelijk daklozen 32, residentieel daklozen 22 en gehuisvesten 39). Ruim de helft (52) van de respondenten leeft (onder andere) van een bijstand- of daklozenuitkering. 40 van de respondenten heeft een uitkering in verband met arbeidsverleden of arbeidsongeschiktheid. Een kwart (24) van de respondenten heeft ook inkomsten uit arbeid (met of zonder arbeidscontract). Het merendeel (79) van de respondenten heeft schulden: 84 van de feitelijk daklozen, 70 van de residentieel daklozen en 79 van de gehuisvesten. De schulden liggen gemiddeld rond de en lopen uiteen van 160 tot De gehuisvesten hebben gemiddeld de hoogste schulden ( euro), gevolgd door de feitelijk daklozen met en de residentieel daklozen met Van de respondenten heeft 65 een vaste daginvulling. De residentieel daklozen hebben het minst vaak een vaste daginvulling (52), gevolgd door de feitelijk daklozen (65) en de gehuisvesten (75). Ruim een derde (38) van de respondenten heeft geen of uitsluitend lager onderwijs genoten (feitelijk daklozen 42, residentieel daklozen 35 en gehuisvesten 36). Bijna de helft (47) van de respondenten heeft lager of middelbaar beroepsonderwijs afgemaakt: bij de feitelijk daklozen en de residentieel daklozen ligt dit percentage rond de 50 bij de gehuisvesten op 36. Een kleine groep (15) heeft hoger beroepsonderwijs of universitair onderwijs genoten (feitelijk daklozen 5, residentieel daklozen 13 en gehuisvesten 29) (significant verschil). 8

9 1.2 Lichamelijke & Psychische Gezondheid Bijna 90 van de respondenten heeft een of meer lichamelijke klachten (was ook een inclusiecriteria om na de screening deel te nemen aan het vervolgonderzoek). Iets meer dan een derde (37) heeft één klacht, 40 heeft twee of drie klachten en 11 heeft vier of meer klachten. Meer dan de helft (55) van de respondenten gebruikt medicijnen voor lichamelijke klachten. De gemiddelde score voor de lichamelijke gezondheid is voor de totale groep niet goed/niet slecht (4.0) 1. De feitelijk daklozen scoren met 4.1 gelijk aan de gehuisvesten. De residentieel daklozen scoren 3.9. Meer dan twee derde (40) van respondenten ervaart de lichamelijke gezondheid als vreselijk, slecht tot matig (zie figuur 1). Bij 40 van de respondenten komen gewrichtsaandoeningen voor: het meest bij residentieel daklozen (52), gevolgd door gehuisvesten (50) en feitelijk daklozen (26). Meer dan een kwart van de respondenten meldt longaandoeningen (28) en maag- en darmaandoeningen (27). Een vijfde (21) geeft hart en vaatziekten aan en iets minder dan een vijfde geeft aan last te hebben van oogaandoeningen (19) of een gehooraandoening (17). Bijna de helft (48) van de mensen had in de afgelopen 30 dagen gebitsklachten. Van de feitelijk daklozen had 61 gebitsklachten, van de residentieel daklozen had 43 klachten en van de gehuisvesten 36. Ruim een derde (38) van de respondenten is onder behandeling van een tandarts. De gemiddelde score op de vraag naar de ervaren psychische gezondheid is 4.9 (redelijk) voor de totale groep. De residentieel daklozen scoren als enigen iets lager met 4.7 (redelijk). Een kwart (24) van de respondenten ervaart de psychische gezondheid als vreselijk, slecht tot matig. Van de feitelijk daklozen heeft 29 deze score, van de residentieel daklozen 22 en van de gehuisvesten 18. Concentratieproblemen worden door bijna de helft (46) van respondenten genoemd. Een derde (33) van de mensen heeft de laatste tijd geen plezier meer in de dagelijkse bezigheden. Iets meer dan de helft (52) van de mensen heeft het gevoel dat het leven zinloos is. Meer dan een kwart (27) van de respondenten heeft wel eens de gedachte liever dood te willen zijn. Door bovenstaande bevindingen te clusteren ontstaat een index voor de mogelijke aanwezigheid van een depressie: iets meer dan de helft (52) van respondenten (feitelijk daklozen 50, residentieel daklozen 57 en gehuisvesten 50) scoort op twee of meer symptomen die op een mogelijke depressie wijzen. Zie ook figuur 2. Rond een kwart (22) van de respondenten heeft het idee dat de eigen gedachten worden gestuurd door iets of iemand anders. Een vijfde (21) heeft het gevoel dat er plannen gemaakt worden om hen iets ergs aan te doen en 22 van de mensen hoort stemmen. Op basis van deze antwoorden heeft 44 van de mensen één of meer symptomen die op een mogelijke psychotische stoornis wijzen. De feitelijk daklozen hebben de hoogste score (55), gevolgd door de residentieel daklozen 48. De gehuisvesten scoren lager dan de andere twee groepen met 25 (significant ten opzichte van de residentieel daklozen). Ruim een derde (37) van de respondenten is de afgelopen 12 maanden bij een psychiater of andere hulpverlener (bijv. sociaal psychiatrisch verpleegkundige) 1 zevenpuntschaal 1=vreselijk 2=slecht 3=matig 4=niet slecht/niet goed 5=redelijk 6=goed 7=prima 9

10 voor psychische klachten geweest. Het hoogste percentage wordt gevonden bij de residentieel daklozen (52) gevolgd door de gehuisvesten met 39 en de feitelijk daklozen met 26. De combinatie van lichamelijke gezondheidsklachten (één of meer klachten) en depressieve symptomen (twee of meer symptomen) komt bij 52 van de respondenten voor. Bijna alle respondenten (op vijf na waaronder uitsluitend feitelijk daklozen) zeggen verzekerd te zijn tegen ziektekosten. Een derde (31) heeft een basisverzekering. Bijna twee derde (64) heeft een basisverzekering en een aanvullende verzekering. Figuur 1: inschatting algehele gezondheid door respondenten (feitelijk daklozen, residentieel daklozen en gehuisvesten) in Leiden prima goed redelijk niet slecht/ niet goed matig slecht vreselijk feitelijk daklozen residentieel daklozen gehuisvesten 10

11 Figuur 2: Symptomen die wijzen op mogelijke aanwezigheid depressie bij feitelijk daklozen, residentieel daklozen en gehuisvesten in Leiden ( percentages) 2 of meer depressieve klachten liever dood en weg van alles het leven zinloos vinden geen plezier in dagelijkse bezigheden moeite met concentreren feitelijk daklozen residentieel daklozen gehuisvesten 1.3 Welzijn Slapen Van de respondenten geeft meer dan een kwart (28) aan moeite te hebben met inslapen en moeite te hebben met doorslapen (27). Bijna een derde (30) van de mensen wordt vroeg wakker (de residentieel daklozen scoren met 39 het hoogst). Bijna de helft (48) van de respondenten wordt niet uitgerust wakker. Een kwart (26) van de mensen is weleens duizelig bij het opstaan en bijna twee derde (60) heeft vermoeidheidsklachten overdag (feitelijk daklozen 43, residentieel daklozen 77 en gehuisvesten 68) (significant verschil met feitelijk daklozen). Horen&zien Bijna de helft (43) van de mensen heeft problemen met scherp zien (ook bij gebruik van hulpmiddelen hierbij) en 13 heeft problemen met het gehoor (ook bij gebruik van gehoorapparaat). Geheugen Bijna de helft (42) van de mensen geeft aan dat zij merken dat het geheugen de afgelopen jaren achteruit is gegaan. De gehuisvesten scoren het hoogst met 57, gevolgd door de residentieel daklozen 43 en de feitelijk daklozen met 30. Eetlust De eetlust van de mensen is over het algemeen goed: bijna twee derde (62) geeft aan een zeer goede tot goede eetlust te hebben. De residentieel daklozen scoren hier het laagst met 52. Een kwart van de respondenten (26) heeft een wisselende eetlust en 12 geeft aan een slechte eetlust te hebben. Bijna de helft (43) van de mensen is de afgelopen drie maanden afgevallen (51 van de feitelijk daklozen, 39 van de gehuisvesten en 29 van de residentieel daklozen). 11

12 Eenzaamheid Bijna twee derde (61) van de respondenten geeft aan zich eenzaam te voelen. Van de residentieel daklozen voelt 70 zich eenzaam, gevolgd door 66 van de feitelijk daklozen en 46 van de gehuisvesten. Er blijkt geen verband tussen eenzaamheid en het hebben van kinderen. Wel is er een verband gevonden tussen de mate van contact met familie en vrienden en eenzaamheid: mensen die aangeven zich eenzaam te voelen hebben significant minder contacten met familie en vrienden. Depressie en eenzaamheid hangen ook samen: van de mensen die aangeven zich niet eenzaam te voelen heeft 20 symptomen die op een depressie duiden. Van de mensen die aangeven zich eenzaam te voelen heeft bijna driekwart (74) symptomen die op een depressie duiden. Uit deze cijfers kan geen richting van het verband worden afgeleid. 1.4 Drugs, Alcohol & Tabak De respondenten gebruiken hoofdzakelijk cannabis (31) en methadon (26). Van de feitelijk daklozen gebruikt meer dan een derde (37) dagelijks cannabis en van de residentieel daklozen 35. Bijna een vijfde (21) van de gehuisvesten gebruikt dagelijks cannabis. Het gebruik van methadon schommelt tussen 25 en 27 en verschilt dus weinig per subgroep. Feitelijk daklozen gebruiken vaker harddrugs dan residentieel daklozen en gehuisvesten. Naast methadon gebruikt een derde (32) van de feitelijk daklozen dagelijks cocaïne (significant ten opzichte van de gehuisvesten) en een kwart (22) gebruikt dagelijks heroïne. Cocaïne wordt door 9 van de residentieel daklozen 7 van de gehuisvesten gebruikt. Heroïne wordt door de residentieel daklozen (4) en de gehuisvesten (7) ook minder vaak gebruikt. De residentieel daklozen gebruiken ten opzichte van de gehuisvesten, wel significant vaker medicijnen voor roes (35) dan de feitelijk daklozen (18) en de gehuisvesten (7). De respondenten geven aan geen amfetaminen te gebruiken. Van de respondenten drinkt 15 minstens zes glazen alcohol per dag. Alcoholgebruik van minimaal acht glazen alcohol per dag komt bij 11 van de respondenten voor. Bijna een vijfde (17) heeft wel eens s ochtends alcohol gedronken om rustiger te worden of om minder last te hebben van trillende handen of misselijkheid en een vijfde (21) heeft moeite om te stoppen met drinken als ze eenmaal zijn begonnen. Op alle vragen rond het gebruik van alcohol scoren de feitelijk daklozen hoger dan de overige twee groepen. Het overgrote deel (88) van de mensen rookt dagelijks. Van de residentieel daklozen rookt 96, van de feitelijk daklozen 92 en van de gehuisvesten 75. Bijna de helft (46) van de respondenten gebruikt geen enkele drug dagelijks. Van deze niet-druggebruikers, gebruikt een kwart (dit zijn tien respondenten) ook geen alcohol. De overige 75 (31 respondenten) van de niet-druggebruikers gebruikt wel alcohol. Bijna een kwart (24) van de respondenten gebruikt dagelijks één drug, 11 gebruikt twee drugs en 20 gebruikt drie of meer drugs op dagelijkse basis. 12

13 1.5 Relaties & Veiligheid Van de respondenten heeft minder dan de helft (41) het afgelopen jaar minimaal één keer per week een familielid ontmoet. Een derde (33) heeft in deze periode geen familieleden ontmoet. De feitelijk daklozen hebben het minste contact met familie. Een derde (34) van de respondenten heeft het afgelopen jaar minstens één keer per week een familielid aan de telefoon gesproken. Meer dan de helft (58) van de mensen heeft in het afgelopen jaar telefonisch contact gehad met familie. De residentieel daklozen hebben het minste telefonisch contact met familie. Ruim de helft (55) van de respondenten bezoekt minstens één keer per week een vriend of kennis. Een derde (32) bezoekt nooit een vriend of kennis. Een derde (34) van de respondenten telefoneert minstens een keer per week met een vriend of kennis. Bijna de helft (45) van de mensen telefoneert nooit met een vriend of kennis. De frequentie van contact is ook in een gemiddelde uitgedrukt: op een schaal van 1 (helemaal niet) tot 5 (minstens 1 keer per dag) scoren zowel de familie een 2.6 (feitelijk daklozen 2.4, residentieel daklozen 2.5 en gehuisvesten 3.0) als de vrienden een 2.6 (feitelijk daklozen 2.4, residentieel daklozen 2.3 en gehuisvesten 3.0) (zie tabellenboek: tabel 1 objectieve kwaliteit van leven). Op de vragen naar ondersteuning door familie en vrienden/kennissen geeft tussen 40 tot 55 van de mensen aan nooit of zelden ondersteuning te ontvangen. Er wordt met name weinig praktische ondersteuning aangeboden (slaapplaats of eten aanbieden of meegaan naar een afspraak). De respondenten oordelen positiever over de sociale contacten met vrienden en kennissen dan over contact met familie. Op een schaal van 1 (vreselijk) tot 7 (prima) scoren de vrienden en kennissen een 4.9 (redelijk) en de familie een 4.2 (niet slecht - niet goed). Een vijfde (20) van de respondenten was in het jaar voorafgaand aan het onderzoek slachtoffer van een gewelddadig misdrijf. De residentieel daklozen waren vaker slachtoffer (26) dan de feitelijk daklozen (21) en de gehuisvesten (14). Iets meer dan een vijfde (22) van alle mensen was slachtoffer van een niet-gewelddadig misdrijf. Een derde (33) van de respondenten was slachtoffer van enig misdrijf (gewelddadig en/of niet gewelddadig). Ruim een derde (38) van de respondenten is in het afgelopen jaar gearresteerd. Het gaat hier om bijna twee derde (63) van de feitelijk daklozen, 29 van de gehuisvesten en 9 van de residentieel daklozen. Het verschil tussen de feitelijk daklozen en de andere twee groepen is significant. Twee feitelijk daklozen hebben het afgelopen jaar een strafbaar feit gepleegd om zodoende door tussenkomst van de politie hulp te krijgen. Van de residentieel daklozen en de gehuisvesten heeft niemand dit gedaan. 13

14 1.6 Kwaliteit van leven Kwaliteit van leven wordt aan de hand van objectieve en subjectieve indicatoren gemeten ix. De objectieve kwaliteit van leven wordt aan de hand van verschillende indicatoren vastgesteld en ziet er als volgt uit: Zoals aangegeven bij relaties (paragraaf 1.5) is de frequentie van contact met familie en vrienden te omschrijven als matig. De kwaliteit van leven op werk is laag tot matig: slechts 8 van de mensen heeft betaald werk met een arbeidscontract, maar 16 heeft betaald werk zonder arbeidscontract (bijvoorbeeld de veegploeg). De dagbesteding scoort goed: 65 heeft een daginvulling variërend van 52 van de residentieel daklozen tot 75 van de gehuisvesten. De veiligheid van de mensen is slecht: 33 is slachtoffer geweest van een misdrijf en 38 is in het afgelopen jaar gearresteerd. De feitelijk daklozen scoren over de hele linie slechter dan de gehuisvesten. Op de subjectieve kwaliteit van leven geven de respondenten het volgende aan (zie ook figuur 3): De respondenten ervaren hun kwaliteit van leven in het algemeen als niet goed - niet slecht tot redelijk (score 4.1 op zevenpuntsschaal). Residentieel daklozen scoren het laagst (3.3, matig), feitelijk daklozen geven een 4.2 en de gehuisvesten scoren het hoogst met 4.6 (matig tot niet goed - niet slecht). Het verschil tussen de residentieel daklozen en de gehuisvesten is significant. De ervaren kwaliteit op de bestaansvoorwaarden is als volgt: feitelijk daklozen beoordelen hun woonsituatie (3.1) en financiële situatie (3.1) als matig en hun daginvulling (4.5) als matig tot niet goed - niet slecht. De residentieel daklozen oordelen hierover positiever, maar het blijft matig tot niet goed - niet slecht : woonsituatie 3.9, financiële situatie 3.8 en daginvulling 4.5. De gehuisvesten scoren met 4.8 op woonsituatie (richting redelijk) het hoogste (en hiermee significant hoger dan de feitelijk daklozen). Bij daginvulling scoren de gehuisvesten met 5.3 een redelijk. Op de financiële situatie scoren de gehuisvesten een fractie lager dan de residentieel daklozen. De ervaren kwaliteit op gezondheid: de feitelijk daklozen en de gehuisvesten scoren op lichamelijke gezondheid (4.1) en psychische gezondheid (4.9) niet goed- niet slecht tot redelijk. De residentieel daklozen scoren iets slechter: lichamelijke gezondheid (3.9), de psychische gezondheid (4.7). De ervaren kwaliteit van de relaties: feitelijk daklozen oordelen met een 4.2 over het contact met familie en met een 4.9 over contacten met vrienden. Residentieel daklozen scoren het laagste op het contact met familie (3.9) en op het contact met vrienden (4.6). Gehuisvesten scoren hoger (contacten met de familie 4.7 en contacten met vrienden 5.4). * Zevenpuntsschaal 1=vreselijk 2=slecht 3=matig 4=niet slecht/niet goed 5=redelijk 6=goed 7=prima. Een score van vier of lager duidt op een lage kwaliteit van leven. 14

15 Figuur 3: Subjectieve kwaliteit van leven indicatoren bij de feitelijk daklozen, residentieel daklozen en gehuisvesten* het leven in het algemeen sociale contacten familie contacten psych. gezondheid lich. gezondheid daginvulling financien woonsituatie feitelijk daklozen residentieel daklozen gehuisvesten * Zevenpuntsschaal 1=vreselijk 2=slecht 3=matig 4=niet slecht/niet goed 5=redelijk 6=goed 7=prima 15

16 1.7 Hulp: vraag & aanbod De respondenten geven de volgende top vijf van hulpvragen: 1. Verkrijgen en beheren van financiën (73) 2. Verkrijgen en behouden van huisvesting (69) 3. Onderhoud en verzorging van het gebit (56) 4. Verbeteren van de lichamelijke gezondheid (54) 5. Verbeteren van de psychische gezondheid (42) De grootste zorgbehoefte op het gebied van financiën ligt bij de residentieel daklozen (87), gevolgd door de feitelijk daklozen (71) en de gehuisvesten (64). Van de feitelijk daklozen heeft 84 een hulpvraag bij huisvesting tegenover ruim de helft van de residentieel daklozen en de gehuisvesten. Wat betreft hun zorgbehoeften bij huisvesting verschillen de feitelijk daklozen significant van de gehuisvesten. Bijna drie kwart (71) van de feitelijk daklozen heeft een hulpvraag bij de verzorging van het gebit. Voor de residentieel daklozen en de gehuisvesten ligt dit lager: 43 en 46. Bijna tweederde van de residentieel daklozen heeft een hulpvraag bij de lichamelijke gezondheid. Bij de feitelijk daklozen is dit iets meer dan de helft (55) en bij de gehuisvesten is dit iets minder dan de helft (46). Iets meer dan de helft van de gehuisvesten (54) wil hulp bij de psychische gezondheid, iets minder dan de helft van de residentieel daklozen (48) en bijna een derde van de feitelijk daklozen hebben deze hulpvraag opgegeven. Zie ook figuur 4. Zorgbehoeften zijn er daarnaast vooral ook bij dagbesteding en het vinden van betaald werk (40 en 39). Rond een kwart van de mensen wil hulp bij relaties: relaties met familie scoort 22 en relaties met vrienden en kennissen scoort 26. Rond een vijfde van de mensen wil hulp bij basisvaardigheden (lezen, schrijven etc), huishoudelijke taken, bescherming van de eigen veiligheid en omgaan met drugs. Van de mensen die een hulpvraag hebben krijgt niet iedereen ook daadwerkelijk hulp. 42 van de respondenten met een vraag om hulp bij financiën krijgt deze hulp niet. Bij huisvesting krijgt 60 van de hulpvragers geen hulp. Hulp bij het aanleren van basisvaardigheden wordt nauwelijks ontvangen: 90 van de mensen met een hulpvraag krijgt geen hulp op dit gebied. Van degenen die hulp willen bij de lichamelijke gezondheid, krijgt meer dan de helft (57) deze hulp niet. Bij 40 van de mensen die hulp willen bij hun psychische problemen blijft hulp uit. Bij de gebitsverzorging is er ook sprake van een onvervulde hulpvraag: de helft (50) van de mensen met een hulpvraag krijgt daadwerkelijk hulp. Zie ook figuur 5. 16

17 Figuur 4: Top 5 hulpvragen feitelijk daklozen, residentieel daklozen en gehuisvesten in Leiden (percentages) Psychische gezondheid Lichamelijke gezondheid Gebit Financiën Huisvesting feitelijk daklozen residentieel daklozen gehuisvesten Figuur 5: Top 5 ontvangen hulp door feitelijk daklozen, residentieel daklozen en gehuisvesten in Leiden (percentages) Gebit Psychische gezondheid Lichamelijke gezondheid Financiën Huisvesting feitelijk daklozen residentieel daklozen gehuisvesten 17

18 1.8 Toekomstperspectief: woonwensen & begeleiding Van de respondenten woont bijna de helft (49) het liefst zelfstandig en alleen. Bij de feitelijk daklozen ligt dit percentage met 39 lager dan bij de residentieel daklozen (43) en de gehuisvesten (68). Bijna een kwart van de mensen wil samenwonen met de partner. Een klein gedeelte van de mensen (9) wil met één of twee andere mensen samenwonen. Met meer dan twee anderen samenwonen wil bijna niemand (met uitzondering van 13 van de residentieel daklozen). Bijna twee derde (62) van de mensen wil dat er vrienden of bekenden in de buurt wonen en ruim de helft (55) heeft de wens dat familie in de buurt woont. Iets meer dan de helft (56) van de mensen wil het liefst in een eigen woning wonen. Ruim een kwart (28) kiest voor een appartement. Inwonen bij familie en wonen in een voorziening met een kamer met anderen is niet populair en scoort 0. In een voorziening wonen met een eigen slaapkamer scoort ook laag: 7 van de mensen wil dit en dat zijn uitsluitend residentieel daklozen. De feitelijk daklozen en de gehuisvesten wensen zelfstandige woonruimte. Twee derde van zowel de feitelijk daklozen (68) als de gehuisvesten (64) wil graag individuele begeleiding. Van de residentieel daklozen wil ruim drie kwart (78) individuele begeleiding. De helft van de feitelijk daklozen (die begeleiding willen) willen dit op momenten die ze zelf kunnen bepalen terwijl drie kwart van de residentieel daklozen graag begeleiding wil op vaste momenten op afspraak. Bij de gehuisvesten zijn de groepen die op afroep en op vaste momenten begeleiding willen even groot. Bijna de helft (45) van de mensen wil één keer per week begeleiding, 35 wil enkele keren per week begeleiding. Een groot deel (37) van de respondenten kan niet inschatten hoe lang zij individuele begeleiding nodig zal hebben. Bijna een kwart (24) denkt langer dan één jaar, maar korter dan twee jaar begeleiding nodig te hebben. Ook weten de mensen niet hoe lang het zal duren voordat de woonwens wordt vervuld: 28 heeft geen idee over de termijn. De feitelijk daklozen hebben het minste zicht op de realisatie van de woonwens (34) gevolgd door de residentieel daklozen (30) en de gehuisvesten (18). Een vijfde (21) van de respondenten geeft aan al zo te wonen als aangegeven bij de vraag naar de woonwens. Een derde (35) van de respondenten denkt binnen een jaar de woonwens te vervullen en 11 denkt dat dit langer dan 2 jaar gaat duren. 18

19 2. Profiel van sociaal kwetsbare mensen in Alphen aan den Rijn & 2.1 Sociaaldemografische kenmerken In Alphen aan den Rijn is 94 van de respondenten gehuisvest (n=15), er is één feitelijk dakloze geïnterviewd. In zijn onder de respondenten meer feitelijk daklozen: vijf respondenten zijn feitelijk dakloos en acht mensen zijn gehuisvest (n=13). In beide plaatsen zijn geen residentieel daklozen geïnterviewd, omdat er geen 24-uurs opvangvoorzieningen zijn. De groepen zijn zo klein dat er in de presentatie van de uitkomsten niet op gedifferentieerd wordt. Zoals vermeld in de leeswijzer is voorzichtigheid op zijn plaats bij het interpreteren van de percentages voor Alphen aan den Rijn en omdat het aantal respondenten beperkt is. In zowel Alpen aan den Rijn als is ongeveer driekwart (80-78) van de respondenten man. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 42 jaar (jongste 25 - oudste 69). In ligt de gemiddelde leeftijd iets hoger (44 jaar) dan in Alphen aan den Rijn (42 jaar). In zowel Alphen aan den Rijn als zijn de respondenten overwegend ongehuwd (52) of gescheiden (41). De helft (52) van de respondenten heeft kinderen. Een kwart (24) van de respondenten heeft een niet-nederlandse nationaliteit. Ruim de helft (56) van de respondenten leeft (onder andere) van een bijstand- of daklozenuitkering (Alphen aan den Rijn 69, 42). Ruim de helft (58) van de respondenten heeft een uitkering in verband met een arbeidsverleden: hier scoort met 67 hoger dan Alphen aan den Rijn met 50. Een kwart (23) van de respondenten heeft ook inkomsten uit arbeid (met of zonder arbeidscontract). Het merendeel (79) van de respondenten heeft schulden. In Alphen aan den Rijn en ligt dit percentage op hetzelfde nivo. De schulden liggen gemiddeld rond en lopen uiteen van 300 tot De gemiddelde schulden liggen in met gemiddeld hoger dan in Alphen aan den Rijn met Bijna de helft (44) van de respondenten heeft geen of uitsluitend lager onderwijs genoten (Alphen aan den Rijn 57, 31). Bijna de helft (48) van de respondenten heeft lager of middelbaar beroepsonderwijs afgemaakt: van de respondenten in Alphen aan den Rijn is dit 36 en in 61. Een kleine groep (8) heeft hoger beroepsonderwijs of universitair onderwijs genoten. 19

20 2.2 Lichamelijke & Psychische Gezondheid 89 van de respondenten heeft één of meer lichamelijke klachten. Een kwart (25) van de respondenten heeft één klacht, een kwart (25) heeft twee of drie klachten en ruim een derde (39) heeft vier of meer klachten. In deze laatste categorie zijn respondenten uit oververtegenwoordigd: 46 van de respondenten uit heeft vier of meer klachten tegenover 33 van de mensen uit Alphen aan den Rijn. De helft van de mensen is onder behandeling van een arts voor lichamelijke klachten. Meer dan de helft (56) van de respondenten gebruikt medicijnen voor lichamelijke klachten. De gemiddelde score voor de lichamelijke gezondheid is voor de totale groep De respondenten uit Alphen aan den Rijn scoren met 3.8 iets hoger dan de respondenten uit (3.5). De helft (50) van de respondenten ervaart de lichamelijke gezondheid als vreselijk, slecht tot matig. Bij 39 van de respondenten komen gewrichtsaandoeningen voor. Een derde (32) van de respondenten meldt een longaandoening gevolgd door maag- en darmaandoeningen (21) en huidziekten (21). Ongeveer een vijfde van de mensen geeft aan last te hebben van oogaandoeningen (21). Hart en vaatziekten komen bij 18 van de respondenten voor. Iets minder dan de helft (42) van de respondenten geeft aan minimaal één keer per week hulp of zorg nodig te hebben bij de gezondheid. Bijna tweederde (61) van de mensen heeft in de dertig dagen voor het interview gebitsklachten gehad. In Alphen aan den Rijn had 67 van de mensen klachten tegenover 54 van de respondenten in. Iets meer dan een kwart (28) van de respondenten is onder behandeling van een tandarts. De gemiddelde score op de vraag naar de ervaren psychische gezondheid is 4.2 (niet slecht - niet goed) voor de totale groep. 43 van de respondenten ervaart de psychische gezondheid als vreselijk, slecht tot matig. Een derde (32) van respondenten is in het afgelopen jaar bij een psychiater of andere GGZhulpverlener geweest. In is dit bijna de helft (46) van de mensen. Een kwart van de mensen gebruikt door een psychiater voorgeschreven medicijnen voor psychische klachten. Concentratieproblemen worden door bijna de helft (43) van respondenten genoemd. Bijna twee derde (61) van de mensen heeft de laatste tijd geen plezier meer in de dagelijkse bezigheden. Ook bijna twee derde (61) van de mensen heeft het gevoel dat het leven zinloos is. Een derde (32) van de respondenten heeft wel eens de gedachte liever dood te willen zijn. Door bovenstaande bevindingen te clusteren ontstaat een index voor de mogelijke aanwezigheid van symptomen van een depressie: iets meer dan twee derde (68) van de respondenten scoort op twee of meer symptomen die op een mogelijke depressie wijzen. Zie ook figuur 6. Bijna een vijfde (18) van de respondenten heeft het idee dat de eigen gedachten worden gestuurd door iets of iemand anders. Een vijfde (21) heeft het gevoel dat er plannen gemaakt worden om hen iets ergs aan te doen en 18 van de mensen hoort stemmen. Op basis van deze antwoorden heeft 39 van de mensen één of meer symptomen die op een psychotische stoornis wijzen. De respondenten in Alphen aan den Rijn scoren met 47 hoger dan de respondenten uit (31). 2 zevenpuntschaal 1=vreselijk 2=slecht 3=matig 4=niet slecht/niet goed 5=redelijk 6=goed 7=prima 20

21 De combinatie van lichamelijke gezondheidsklachten (één of meer) en depressieve symptomen (twee of meer) komt bij 61 van de respondenten voor. Bijna alle respondenten zeggen verzekerd te zijn tegen ziektekosten. Vier respondenten zijn niet verzekerd. Bijna een derde (29) heeft een basisverzekering. Meer dan de helft (57) heeft een basisverzekering en een aanvullende verzekering. Figuur 6: Symptomen die wijzen op depressie bij respondenten in Alphen aan den Rijn en (percentages) 2 of meer depressieve klachten liever dood en weg van alles het leven zinloos vinden geen plezier in dagelijkse bezigheden moeite met concentreren Alphen aan den Rijn 21

22 2.3 Welzijn Slapen Van de respondenten geeft bijna de helft (43) aan moeite te hebben met inslapen en 57 heeft moeite met doorslapen. Meer dan een derde (36) van de mensen wordt vroeg wakker. Iets meer dan de helft (54) van de respondenten wordt niet uitgerust wakker. Bijna vier tiende deel (39) van de mensen is weleens duizelig bij het opstaan en twee derde (68) heeft vermoeidheidsklachten overdag. Horen & zien De helft (50) van de mensen heeft problemen met scherp zien (ook bij gebruik van hulpmiddelen hierbij) en 25 heeft problemen met het gehoor (ook bij gebruik van hulpmiddelen hierbij). Geheugen Iets meer dan de helft (54) van de mensen geeft aan te merken dat het geheugen de afgelopen jaren achteruit is gegaan. Eetlust De eetlust van de mensen is over het algemeen goed: iets meer dan de helft (54) geeft aan een zeer goede tot goede eetlust te hebben. Een derde heeft soms een goede en soms een slechte eetlust. Een slechte eetlust heeft 14 van de respondenten. Bijna een derde (30) van de mensen is in de afgelopen drie maanden afgevallen. Bijna een derde (30) is juist aangekomen. Eenzaamheid Meer dan drie kwart (78) van de respondenten geeft aan zich eenzaam te voelen. In Alphen aan den Rijn ligt dit op 87 en in op Drugs, Alcohol & Tabak Van de respondenten gebruikt iets meer dan de helft (54) methadon. Bijna een vijfde (18) gebruikt heroïne en ook 18 gebruikt dagelijks cannabis. De gebruikers van drugs bevinden zich vooral onder de respondenten uit Alphen aan den Rijn. Van de respondenten drinkt 7 minstens zes glazen alcohol per dag. Alcoholgebruik van minimaal acht glazen alcohol per dag komt bij 7 van de respondenten voor. Bijna een vijfde (18) heeft wel eens s ochtends alcohol gedronken om rustiger te worden of om minder last te hebben van trillende handen of misselijkheid en een kwart (25) heeft moeite om te stoppen met drinken als ze eenmaal zijn begonnen. Bijna alle (93) mensen roken dagelijks. 2.5 Relaties & Veiligheid Van de respondenten heeft minder dan de helft (42) het afgelopen jaar minimaal één keer per week een familielid ontmoet. Ongeveer een vijfde (21) heeft in deze periode geen familieleden ontmoet. De respondenten in hebben iets vaker contact met familieleden dan de respondenten in Alphen aan den Rijn. Iets meer dan de helft (52) van de respondenten heeft het afgelopen jaar minstens één keer per week een familielid aan de telefoon gesproken. 22

23 Minder dan de helft (44) van de respondenten bezoekt minstens één keer per week een vriend of kennis. Een derde (30) bezoekt nooit een vriend of kennis. Een kwart (25) van de respondenten telefoneert minstens een keer per week met een vriend of kennis. Meer dan de helft (55) van de mensen telefoneert nooit met een vriend of kennis. De frequentie van contact is ook in een gemiddelde uitgedrukt: op een schaal van 1 (helemaal niet) tot 5 (minstens 1 keer per dag) scoort de familie een 3.1 en de vrienden een 2.4. De respondenten oordelen positiever over de contacten met familie dan over contacten met vrienden en kennissen. Op een schaal van 1 (vreselijk) tot 7 (prima) scoort de familie een 5.0 (redelijk) en de vrienden/kennissen familie een 4.7 (niet slecht/niet goed tot redelijk). 11 van de respondenten was in het jaar voorafgaand aan het onderzoek slachtoffer van een gewelddadig misdrijf. Bijna een derde (32) van alle mensen was slachtoffer van een niet-gewelddadig misdrijf. Bijna een derde (32) van de respondenten was slachtoffer van enig misdrijf (gewelddadig en/of niet gewelddadig). Bijna een derde (32) van de respondenten is in het afgelopen jaar gearresteerd. 2.6 Kwaliteit van leven Kwaliteit van leven wordt aan de hand van objectieve en subjectieve indicatoren gemeten (zie eindnoot iv). De objectieve kwaliteit van leven wordt aan de hand van verschillende indicatoren vastgesteld en ziet er als volgt uit: Zoals aangegeven bij relaties (paragraaf 2.5) is de frequentie van contact met familie en vrienden te omschrijven als matig. De kwaliteit van leven op werk is matig: 21 van de mensen heeft betaald werk met een arbeidscontract. De dagbesteding scoort ook matig: 43 heeft een daginvulling variërend van 54 in tot 33 in Alphen aan den Rijn. De veiligheid van de mensen is slecht: 32 is slachtoffer geweest van een misdrijf en 32 is in het afgelopen jaar gearresteerd. Op de subjectieve kwaliteit van leven geven de respondenten het volgende aan: De respondenten ervaren hun kwaliteit van leven in het algemeen als matig tot niet goed/niet slecht (score 3.7 op zevenpuntsschaal). Respondenten in Alphen aan den Rijn geven hun leven een 3.8 en de mensen in een 3.5. De ervaren kwaliteit op de bestaansvoorwaarden: de respondenten scoren het laagst op de financiële situatie (2.9, slecht tot matig), gevolgd door daginvulling (3.6, matig tot niet slecht - niet goed) en woonsituatie (4.3, niet slecht - niet goed). De ervaren kwaliteit van de lichamelijke gezondheid is 3.7 en die van de psychische gezondheid 4.3 ( niet goed- niet slecht tot redelijk ). De ervaren kwaliteit van de relaties: de respondenten oordelen met een 5.0 over het contact met familie en met een 4.7 over contacten met vrienden. De mensen in Alphen aan den Rijn zijn positiever over familie dan over vrienden. In ligt dit precies andersom. 23

24 2.7 Hulp: vraag & aanbod De respondenten geven de volgende top vijf van hulpvragen: Verbeteren van de lichamelijke gezondheid (79) Verkrijgen van inkomen en beheren van financiën (75) Onderhoud en verzorging van het gebit (70) Verkrijgen en behouden van huisvesting (57) Vinden van betaald werk (54) Zie ook figuur 7. Zorgbehoeften zijn er daarnaast vooral ook bij drugsproblemen (50), bij het verbeteren van de psychische gezondheid (46) en bij het verbeteren van basisvaardigheden (32). De helft (50) van de mensen met een hulpvraag bij het verbeteren van de lichamelijke gezondheid krijgt hier daadwerkelijk hulp bij. 66 van de respondenten die hulp wil bij financiën krijgt die hulp ook. Bij 42 van de vragen om hulp bij gebitsverzorging wordt aan de vragen tegemoet gekomen. Bij het verkrijgen en behouden van huisvesting krijgt 69 van de hulpvragers geen hulp, terwijl zij die wel wensen. Ook zijn er veel onbeantwoorde hulpvragen op het gebied van het vinden van betaald werk: slechts een kwart (28) van de mensen met deze hulpvraag krijgt hier hulp bij. Hulp bij het aanleren van basisvaardigheden wordt nauwelijks ontvangen: 90 van de mensen met een dergelijke hulpvraag krijgt geen hulp. Ook op vragen om hulp bij de psychische gezondheid wordt bij 40 van de hulpvragers niet ingegaan. Figuur 7: Top 5 hulpvragen Alphen aan den Rijn en (percentages) Vinden van betaald werk Huisvesting Gebit Financiën Lichamelijke gezondheid Alphen aan den Rijn 24

25 2.8 Toekomstperspectief: woonwensen & begeleiding Van de respondenten woont de helft (50) het liefst zelfstandig en alleen. In Alphen aan den Rijn ligt dit met 33 lager dan in (69). In Alphen wil bijna de helft (46) het liefst samen wonen met partner, kinderen of met beide terwijl dit in voor 31 van de respondenten geldt. Een klein gedeelte van de mensen (7) wil met één of twee andere mensen samenwonen. Met meer dan twee anderen samenwonen wil slechts 4. Twee derde (68) van de mensen wil dat er familie in de buurt woont en ruim twee derde (70) heeft de wens dat vrienden of bekenden in de buurt wonen. Iets minder dan de helft (43) van de mensen wil het liefst in een eigen woning wonen. Een kwart (25) kiest voor een appartement. Inwonen bij familie is niet populair en scoort 0. In een voorziening wonen met een eigen slaapkamer of appartement scoort 15. Twee derde (64) van de respondenten wil graag individuele begeleiding bij het wonen. Meer dan een derde (39) wil begeleiding op afroep en een kwart (25) wil begeleiding op vaste momenten. Een derde (33) van de mensen wil één keer per week begeleiding, 17 wil enkele keren per week begeleiding. Meer dan de helft (56) van de respondenten kan niet inschatten hoe lang zij individuele begeleiding nodig zullen hebben. Bijna een kwart (22) denkt meer dan drie maanden maar korter dan een jaar begeleiding nodig te hebben. Ook weten de mensen niet hoe lang het zal duren voordat de woonwens wordt vervuld: 42 heeft geen idee over de termijn. De mensen in Alphen aan den Rijn hebben het minste zicht op de toekomstige situatie: 57 weet het niet tegenover 25 van de mensen in. Bijna een vijfde (19) van de respondenten geeft aan al zo te wonen als aangegeven bij de vraag naar de woonwens. In is dit een derde (33) van de respondenten tegenover 7 in Alphen aan den Rijn. 25

26 Bijlage 1: Tabellenboek Leiden Sociaaldemografische kenmerken Tabel 1: Geslacht Geslacht FD 3 (n=38) (n=23) Man () Vrouw Tabel 2: Leeftijd Leeftijd in jaren FD (n=38) (n=23) Gemiddeld (SD) 41.9 (11.4) 40.2 (9.8) 43.1 (12.2) 43.2 (12.8) Min-Max Tabel 3: Burgerlijke staat Burgerlijke staat FD (n=38) (n=23) Ongehuwd Gescheiden Gehuwd Weduwstaat Tabel 4: Kinderen Geslacht FD (n=38) (n=23) Kinderen: ja Tabel 5: Etnische herkomst Geslacht FD (n=38) (n=23) Autochtoon Allochtoon * Etnische herkomst volgens de 'brede' VNG-definitie: allochtoon= geboorteland respondent (R) niet NL of geboorteland van zijn/haar moeder en/of vader niet NL. Tabel 6: Inkomstenbronnen Inkomstenbronnen* FD (n=38) (n=23) Bijstands- / daklozenuitkering Uitkering ivm Arbeidsverleden Loon uit betaald werk met een arbeidscontract Loon uit betaald werk zonder arbeidscontract Illegale inkomsten Anders * Respondenten konden meerdere inkomstenbronnen noemen. 3 FD=feitelijk dakloos, =residentieel dakloos en =gemarginaliseerd gehuisvest. 26

27 Tabel 7: Schulden Schulden FD (n=38) (n=23) Ja 70 (79) 32 (84) 16 (70) 22 (79) Gemiddeld bedrag in (SD*) (12.700) (11.260) (8.200) (17.470) Min-max * SD staat voor standaarddeviatie en geeft de afwijkingen ten opzichte van het gemiddelde weer. Een hoge SD betekent dat er veel variatie bestaat binnen de onderzochte groep. Tabel 8: Opleidingsniveau Hoogst voltooide FD (n=38) opleiding (n=23) Geen/ BuO/LO/LVO LBO/MVO/MBO HVO/VWO/HBO/WO () Lichamelijke & Psychische gezondheid Tabel 1: Ervaren lichamelijke gezondheid Lichamelijk gezondheid FD (n=38) (n=23) Vreselijk-slecht-matig Niet slecht/niet goed Redelijk-goed-prima Tabel 2: Aandoeningen FD (n=38) (n=23) Gehoor aandoeningen Oog aandoeningen Hart en vaatziekten Longziekte Maag en darmaandoening Galblaas of leveraandoening Nier of blaasaandoening Huidziekten Psychische aandoening Gewrichtsaandoening Andere aandoeningen Tabel 3: Aantal lichamelijke klachten FD (n=38) (n=23) 0 klachten klacht tot 3 klachten of meer klachten Notatie om aan te geven dat genoemde groepen significant van elkaar verschillen. 27