TIJDSCHRIFT. Verschijnt maandelijks

Transcriptie

1 NATIONALE BANK 0 VAN BELGIË Afdeling TIJDSCHRIFT voor Documentatie en Voorlichting Verschijnt maandelijks Studiën en Documentatie XXIVe Jaar, Vol. II, Nr 5 November I949 Dit tijdschrift wordt als objectieve documentatie uitgegeven. De artikels geven de opvatting van de schrijvers weer, onafhankelijk van de mening der Bank. INHOUD : Handelsbalans en betalingsbalans van de BelgischLuxemburgse Economische Unie voor het eerste halfjaar van 949 Economische wetgeving Statistieken HANDELSBALANS EN BETALINGSBALANS VAN DE BELGISCH=LUXEMBURGSE ECONOMISCHE UNIE VOOR HET EERSTE HALFJAAR VAN 949 A BUITENLANDSE HANDEL In het eerste halfjaar van 949 vertoonde de handelsbalans van de BelgischLuxemburgse Economische Unie een batig saldo; de invoer (cifwaarde) bedroeg fr 40,6 milliard en de uitvoer (fobwaarde) fr 4, milliard. Er zij in herinnering gebracht () dat het tekort TABEL I Bijzondere handel van de BelgischLuxemburgse Economische Unie (Waarde in millioenen franken) Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek. Invoer Ifidfiaargemiddelden: Eerste halfjaar van Uitvoer Saldo ±.66 TABEL II Bijzondere handel van de BelgischLuxemburgse Economische Unie Maandcijfers (Basis der indexcijfers : 938 = 00) Bron: Nationaal Instituut voor de Statistiek. Waarde millioenen franken) Invoer Indexcijfers van het volume Waarde (in millioenen franken) Uitvoer Indexcijfers van het volume 948 Maandgemiddelde Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus '9 op de balans der handelstransacties van de Belgisch Luxemburgse Economische Unie met het buitenland sedert 946 van het ene jaar op het andere was ingekrompen; in de loop van het hier beschouwde halfjaar verliep de in en uitvoer derwijze dat het saldo positief werd; de dekkingscoëfficiënt overtrof bij uitzondering 00 en bereikte 03,8 pet. () C.f. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting, Septembernummer 949, Structuur van het buitenlandse handelsverkeer der BelgischLuxemburgse Economische Unie in 948». Onderhavige analyse sluit aan bij dit artikel. De invoer gaf inderdaad een zeer duidelijke daling te zien en wel van een halfjaargemiddelde van fr 43,7 milliard in 948 tot fr 40,6 milliard voor het eerste halfjaar van 949; dit is een vermindering van fr 3, milliard voor zes maanden. Deze beweging is een gevolg én van de inkrimping van het volume der aankopen in het buitenland én van de prijsdaling in de landen van herkomst. De indexcijfers van het invoervolume, opgenomen in tabel n, zijn voor iedere maand van 949 kleiner dan die van 948; vooral in het eerste kwartaal was de daling bijzonder merkbaar. 77

2 Deze evolutie houdt verband met de verzadiging van de binnenlandse markt, zoals zij bepaald werd door een evenwichtige verhouding tussen de goederen en de geldzijde, alsmede in bijkomstige mate, met een verscherping van de handelspolitiek. Wat de prijsdaling der ingevoerde producten betreft, kan de omvang ervan met een zekere benadering worden vastgesteld door een vergelijking van de invoerwaarde tijdens de maanden Maart en Mei 949 met de overeenkomstige indexcijfers van het volume of nog door dezelfde vergelijking te maken voor de maanden Januari, Februari en Juli (c.f. tabel n). De stijging van de uitvoerwaarde heeft evenwel in ruimere mate dan de inkrimping van de invoer bijgedragen tot de ommekeer in de handelsbalans : de afzet in het buitenland vermeerderde immers van een halfjaargemiddelde van fr 37 milliard in 948 tot fr 4, milliard in het eerste halfjaar van 949, d.i. een stijging van fr 5, milliard in zes maanden tijds. Oorzaak hiervan is de uitbreiding van het uitvoervolume gedurende de verslagperiode (c.f. tabel n); de indexcijfers van het volume tonen aan dat het v66roorlogse peil gedurende de maanden Februari tot Juli 949 zeer afgetekend werd overtroffen. Wellicht steeg de gezamenlijke uitvoerwaarde niet in dezelfde mate als de goederenhoeveelheid. Vermoedelijk vertoonden de prijzen der uitgevoerde producten eveneens een dalende tendens. Het indexcijfer van het grootste volume werd in Juni bereikt; in de twee daaropvolgende maanden liep het achteruit, waardoor ook de uitvoerwaarden verminderden. Doch het is waarschijnlijk dat deze laatste eveneens door de prijsdaling beïnvloed werden. De handelspolitiek Hierboven werd er reeds op gewezen dat de BelgischLuxemburgse Economische Unie gedurende de eerste maanden van 949 opnieuw een meer restrictieve handelspolitiek ging voeren. We zullen hierna de voornaamste wijzigingen in herinnering brengen die het douanerégime en de kwantitatieve controle van het handelsverkeer ondergingen. Bij besluit van December 948 (), werd de lijst der producten vastgesteld waarvoor gedurende het tijdvak Januari3 December 949 vrijstelling of althans verzachting der in het Beneluxtarief voorziene lasten is toegestaan. Ten opzichte van het vorige stelsel komen de nieuwe beschikkingen neer op een verscherping van de inkomende rechten. Immers, de in dit tarief voorziene volle rechten werden terug toe () Belgisch Staatsblad van 5 December 948. Dit besluit vervangt en wijzigt de besluiten van 4 December 947 en September 948 waarbij de lijst vrijgesteld werd der producten waarop het régime van de vrijstelling of de verzachting der rechten voor het jaar 948 toepasselijk is. Zie eveneens de besluiten van Februari 949 (Belgisch Staatsblad van 3 Februari 949), van 9 Maart 949 (Belgisch Staatsblad van 3 Maart 949) en van 8 Juni 949 (Belgisch Staatsblad van 30 Juni 949). passelijk op een reeks goederen waaronder melk, eieren, margarine, deegwaren, zachte en gewone zeep, kaardwol en kamwolgarens, vlasgarens, hennepgarens, jutegarens, kousen en sokken in breigoed, stoommachines, waterturbines, gereedschapswerktuigen, horlogewerk. Voor andere producten die voorheen van de vrijstelling genoten, werd opnieuw een klein recht ingevoerd : dit is het geval voor boter (met ingang van 30 April 949), katoengarens en losse stukken voor rijwielen. In andere gevallen nog zal voortaan het volle recht van het douanetarief worden geheven, dan wanneer in het vorige régime een vermindering der rechten was voorzien. Dit is o.m. het geval voor binnen en buitenbanden, wollen dekens, katoen, linnen, hennep en juteweefsels. Ten slotte werd het verminderde recht, dat tot dusver geheven werd op ruw spiegelglas en bladglas, bij besluit van Februari 949, en op draadglas, met ingang van Juli 949, vervangen door het volle recht. Ondanks zekere verzachtingen die met ingang van Maart 949 () voor diverse tariefposten ten voordele van Zwitserland werden voorzien, betekende de herziening van het douanerégime, over het algemeen, een verdere verhoging der tolmuren. Anderzijds streefde de handelspolitiek er naar, bij het einde van 948 en in de eerste maanden van 949, de stijging van de werkloosheid te bestrijden door een kwantitatieve controle van het buitenlands handelsverkeer. Deze toeneming van de werkloosheid werd o.m. toegeschreven aan de handelspolitiek van sommige vreemde landen. Deze laatste, door een handelsovereenkomst gebonden, kochten in de Belgisch Luxemburgse Economische Unie meer «essentiële» goederen aan dan de contingenten voorzagen, terwijl ze daarentegen de contingenten van nietessentiële producten zo weinig mogelijk gebruikten; daartegenover leverden zij meer afgewerkte producten dan in de akkoorden was voorzien. De overheid in de BelgischLuxemburgse Economische Unie was er dan ook op bedacht het handelsverkeer meer in overeenstemming te brengen met de in de handelsovereenkomsten voorziene beschikkingen. Hiertoe werden talrijke invoerproducten terug onder vergunning geplaatst; bovendien werd de Centrale Dienst voor Contingenten en Vergunningen belast met het toezicht op de uitvoering der handelsovereenkomsten; hij dient de ministeriële instanties te verwittigen zodra de drie vierden der voorziene invoer of uitvoercontingenten voor een bepaald land zijn benuttigd; zodoende konden contingentoverschrijdingen worden voorkomen, of mits tegenprestatie van het buitenland, worden toegelaten. Zoals uit de hierna volgende cijfers blijkt, hadden deze beschikkingen vooral tot gevolg, dat een groter () C.f. besluit van 6 Februari 949 (Staatsblad van 7 Februari 949). Het tarief der inkomende rechten werd eveneens gewijzigd bij besluit van 8 Juni 949 (Belgisch Staatsblad van 30 Juni 949). 78

3 percentage van de waarde der buitenlandse handelstransacties onder het stelsel der vergunningen plaats had. Verhouding van de waarde der transacties onder het stelsel der vergunningen tot de gezamenlijke transacties Eerste kwartaal 949 Tweede kwartaal 949 Invoer 40,8 pet. 50,6 pet. Uitvoer 84,8 pet. 85, pet. Hoewel deze maatregelen in een zeer ruime geest tegenover de handelspartners van de BelgischLuxemburgse Economische Unie werden toegepast, is het niet onmogelijk dat zij in een beperkte mate de aankooptransacties in sommige landen hebben geremd. Wat anderzijds het speciaal régime der in dollars te betalen invoergoederen betreft, was een discriminele behandeling van deze import, gelet op het verloop der valutareserves, niet meer vereist; aan deze maatregelen is trouwens dit nadeel verbonden dat zij de invoer uit de Verenigde Staten via een nabuurland aanmoedigen, en zulks ten nadele van het vervoerwezen van de BelgischLuxemburgse Economische Unie; zij veroorzaken eveneens een prijsstijging dezer producten wegens het optreden van een bijkomende tussenpersoon; bovendien is de terugbetaling in dollars door de E.C'.A. van de voorwaardelijke hulpverlening d.w.z. van de trekkingsrechten aan de andere Deelnemende landen verleend afhankelijk van de verantwoorde waarde der gespecificeerde aankopen die hoofdzakelijk in de Verenigde Staten gedaan worden; aldus gezien bleek het dan ook wenselijk elke beperking van deze invoer op te heffen. Doch daartegenover staat dat de aanbevelingen van de Europese Organisatie voor Economische Samenwerking er toe strekken het intraeuropees handelsverkeer gedurende de periode van de Marshallhulp uit te breiden, opdat na het verstrijken van dit tijdvak, de voorwaarden voor een beter evenwicht in de dollarbalans van Europa zouden tot stand gebracht zijn. Tot de voorlopige handhaving principieel tot December 949 van de gecontroleerde invoer der in dollars te betalen goederen werd dan ook besloten om het intraeuropees handelsverkeer te bevorderen. Naast deze bijzondere toezichtsmaatregelen en het régime der in dollars te betalen invoer, werden nog andere beschermingsmaatregelen door de Belgisch Luxemburgse Economische Unie toegepast; zo werden op de invoer van landbouwproducten andere beperkende beschikkingen voorzien : gedurende de verslagperiode maakte de BelgischLuxemburgse Economische Unie gebruik van de mogelijkheid in het Protocol van 9 Mei 947 tussen de drie Regeringen van Benelux voorzien, om minimaprijzen voor de landbouwproducten vast te stellen. De buitenlandse handelspolitiek van de Belgisch Luxemburgse Economische Unie is in de naoorlogsjaren gekenmerkt door het streven om zelfs op eenzijdige wijze de grootst mogelijke vrijheid in het handelsverkeer te herstellen. Was de uitbreiding van de werkloosheid in de laatste maanden van 948 een aanleiding om protectionistische maatregelen te treffen, de genomen maatregelen en hun toepassing bleven evenwel binnen zeer matige grenzen. Alleen de beschikkingen met het oog op de bescherming van de landbouw werden, wegens de prijsdaling der landbouwproducten op de wereldmarkten, streng toegepast. Vermelden wij ten slotte dat de Raad van de Europese Organisatie voor Economische Samenwerking in Augustus 949 de Deelnemende landen verzocht een vrij intraeuropees goederenverkeer tot stand te brengen; hiertoe vroeg de Europese Organisatie voor Economische Samenwerking aan ieder betrokken land tegen October 949 de maatregelen mede te delen die het bereid was eenzijdig te aanvaarden. Dit initiatief zal, dank zij het opheffen van het stelsel der vergunningen voor een belangrijk aantal goederen, een verdere verruiming van het invoerrégime van de BelgischLuxemburgse Economische Unie ten gevolge hebben. * * * Richting van het goederenverkeer In tabel in zijn in enkele geographische gebieden al de landen gegroepeerd waarmee de BelgischLuxemburgse Economische Unie handelsbetrekkingen onderhoudt. De criteria die bij deze groepering werden in acht genomen, werden vroeger in dit Tijdschrift uiteengezet (). Het moge dan ook volstaan hier enkele wijzigingen te vermelden die aan deze indeling werden aangebracht. In de eerste groep zijn, zoals vroeger, de Deelnemende landen van de Europese Organisatie voor Economische Samenwerking opgenomen doch niet hun overzeese gebiedsdelen; nochtans werd onderaan de tabel het handelsverkeer van de BelgischLuxemburgse Economische Unie met al de moederlanden en hun koloniën gegroepeerd. De groep «Andere landen van de Westelijke hemisfeer» omvat Canada en de verschillende landen van Latijns Amerika, excl. Argentinië, waarvoor een afzonderlijke rubriek is voorzien. Ten slotte werd het handelsverkeer met de landen voorheen gegroepeerd onder de «Nietdeelnemende landen van het Sterlinggebied», de «Overige landen», alsmede met de overzeese gebiedsdelen der Deelnemende landen, nu per continent ingedeeld. () Tijdschrift voor Documentatie en voorlichting, Septembernummer 949, op. cit., blz

4 TABEI. III Geographische indeling van de bijzondere handel der BelgischLuxemburgse Economische Unie Bron: Nationaal Instituut voor de Statistiek, Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Invoer Uitvoer Handelsbalans Eerste lialfjaargemiddelde semester Halfjaargemiddelde 949 Eerste semester 938! 948 Ilalijaargeraiddelde 949 Eerste semester A. Absolute getallen (in millioenen franken) Deelnemende landen (Moederlanden) I 6.8 waaronder : GrootBrittannië I 8 Frankrijk Nederland OostEuropa Andere landen van Europa i BelgischCongo en RuandaUrundi Andere landen van Afrika I 796 Verenigde Staten van Amerika Argentinië Andere landen van de Westelijke hemisfeer Azië Oceanië Diversen Eindtotaal ' Deelnemende landen en hun overzeese gebieden Sterlinggebied I Totaal van de Deelnemende landen en het sterlinggebied B. Verhoudingscijfers (procenten van het totaal) Deelnemende landen (Moederlanden) 49,0 48,0 48,8 64, 59,5 6,8 waaronder : GrootBrittannië 7,9 9,7 8,8 3,7 9,0 0,4 Frankrijk 4,3 8,8 9,9 5,3 8,3 6,3 Nederland 9,0 8, 7,8,0 5,5 3,6 OostEuropa 8,5 5,6 3, 6,8 5,8 7,0 Andere landen van Europa 8,3 0,6 0,8, 0,4 0,7 BelgischCongo en RuandaUrundi 8,4 7,3 8,0,9 3,9 4, Andere landen van Afrika 3,6,,8 4,9 6,4 4,5 Verenigde Staten van Amerika 0,8 7,9 8,0 6,7 6,0 5,6 Argentinië 4, 4, 3,4 3, 5,,3 Andere landen van de Westelijke hemisfeer 6, 8, 7,6 3,7 5,0 6,9 Azië 5,8 3,6 3,5 6,9 5,8 6, Oceanië 3,,5 3,8 0,7,, Diversen 0,3 0, 0, 0,8 0,8 0,6 Eindtotaal Deelnemende landen en hun overzeese gebieden 5,5 50,3 50,8 67,5 63,6 65, Sterlinggebied 6,8 5,9 6,9 9,8 7, 7,0 Totaal van de Deelnemende landen en liet sterlinggebied 60,4 55,3 57,9 7, 69, 70,0 Het tweede deel van de tabel toont aan dat het relatieve aandeel der verschillende landengroepen als leveranciers en afnemers van de BelgischLuxemburgse Economische Unie in het eerste halfjaar van 949 t.o.v. het vorige jaar, weinig of niet veranderde : de richting van het handelsverkeer met het buitenland bleef van het ene tijdvak op het andere over het algemeen vrijwel gelijk. Enkele verschuivingen van geringe omvang werden opgemerkt. Bij de invoer steeg het aandeel der leveringen van de Deelnemende landen (moederlanden), Afrika, Oceanië en bijgevolg van het gehele sterlinggebied. Het verminderde daarentegen voor de «Landen van OostEuropa», Argentinië en de «Andere landen van de Westelijke hemisfeer». Bij de uitvoer merken we een verdere stijging op van het aandeel der «Deelnemende landen»; de afzet in Frankrijk en Nederland kromp evenwel afgetekend in. Voorts verbeterde het relatieve aandeel van de uitvoer naar OostEuropa en de «Andere landen van de Westelijke hemisfeer», terwijl daartegenover het procent van de verschepingen naar de landen van Afrika andere dan BelgischOongo, en naar Argentinië verminderde. Onderging de relatieve betekenis der verschillende afzetmarkten en voorzieningsbronnen van de BelgischLuxemburgse Economische Unie tijdens het beschouwde halfjaar weinig verandering, de waarde van het handelsverkeer met de verschillende landengroepen ondervond evenwel zeer afgetekend de 80

5 invloed van het gezamenlijke verloop van de handelsbalans. Hiervan getuigt het eerste deel van tabel ni. De inkrimping van de invoer trof de meeste beschouwde landengroepen met uitzondering nochtans van BelgischCongo, de andere landen van Afrika en Oceanië. Daartegenover nam de uitvoer naar alle landengroepen toe, behalve naar de «Landen van Afrika andere dan BelgischCongo» en Argentinië]; de verzendingen naar laatstgenoemd land krompen aanzienlijk in. Hieruit blijkt dat de deelbalansen van de Belgisch Luxemburgse Economische Unie met elke landengroep t.o.v. 948 gevoelige wijzigingen ondergingen en zij over het algemeen in het voordeel van de Belgisch Luxemburgse Economische Unie verbeterden. Het batig saldo van de handelsbalans tegenover de «Deelnemende landen en hun overzeese gebiedsdelen» steeg in sterke mate en wel van een halfjaargemiddelde groot fr.560 millioen in 948 tot fr 6.85 millioen voor het eerste halfjaar van 949. Deze toeneming houdt ten dele verband met de verminderde BelgischLuxemburgse invoer uit deze landen. De zeer duidelijke uitbreiding van de leveringen aan de andere Deelnemende landen tijdens de beschouwde periode is toe te schrijven aan de stimulerende invloed die de voorwaardelijke hulpverlening in het raam van het E.H.P. op het handelsverkeer tussen Europese crediteur en debiteurlanden uitoefent. Aangestipt zij dat de handelsbalans met het Verenigd Koninkrijk tot de stand van 938 terugkeerde, d.w.z. een gunstig saldo voor de BelgischLuxemburgse Economische Unie opleverde. Daarentegen steeg het tekort op de handelsbalans met Frankrijk met bijna één milliard; dit laatste verloop is beslist ongunstig te noemen, daar het niet zo zeer een gevolg is van een uitbreiding der leveringen door Frankrijk, dan wel van een inzinking van de afzet in dit land op een t.o.v. vóér de oorlog zeer laag peil. Met OostEuropa ging de goederenbalans een boni opleveren. Zulks houdt verband met de aard van de overeenkomst die met de U.S.S.R. werd gesloten : zij bracht inderdaad mede dat Rusland in 948 onmiddellijk goederen leverde, dan wanneer de tegenprestaties door België en Luxemburg over een veel grotere tijdspanne verdeeld zijn. Het gunstig saldo met de landen van Azië steeg verder, terwijl de tekorten tegenover de Verenigde Staten, BelgischCongo en de andere landen van de Westelijke hemisfeer t.o.v. 948 verminderden; dit was in bijzonder sterke mate het geval voor de laatstgenoemde landengroep. Op deze algemene verbetering van de handelsbalans gedurende de beschouwde periode maken evenwel verschillende gebieden uitzondering. Het tekort met Oceanië werd groter, terwijl het overschot met de landen van Afrika andere dan Congo verminderde; ten slotte veroorzaakte de inkrimping der transacties met Argentinië opnieuw een debetsaldo tegenover dat land. Samenstelling van de uitvoer In onderhavige analyse is meer de nadruk gelegd op de wijzigingen in de samenstelling en de richting van de BelgischLuxemburgse uitvoer gedurende het eerste halfjaar van 949 () dan op de fundamentele structuur van de afzet in het buitenland. * * In tabel iv is de bijzondere uitvoerhandel van de BelgischLuxemburgse Economische Unie per productiesector ingedeeld. (). De uitvoerwaarden gedurende het eerste halfjaar van 949 werden vergeleken met het halfjaargemiddelde van 948; bovendien werd het percentage van iedere productiesector in de gezamenlijke uitvoer zowel voor 948 als voor het eerste halfjaar van 949 berekend. () Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting, Septembernummer 949, op. cit., blz. 3 tot 38. () Herinneren wij eraan dat de bijzondere uitvoerhandel naast de afzet. der in de Economische Unie vervaardigde goederen, ook de uitvoer bevat van ingevoerde en genationaliseerde goederen, alsmede de wederuitvoer van goederen die onder het régime van tijdelijke vrij dom van rechten werden ingevoerd om hier te lande een bijkomende verwerking te ondergaan. TABEL iv Bijzondere handel van de BelgischLuxemburgse Economische Unie Waarde van de uitvoer per productiesector Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Sector ( 5 ) Uitvoer (millioenen franken) Halfjaargemiddelde 948 le halfjaar 949 Procentueel aandeel in de totale uitvoer Halfjaargemiddelde 948 le halfjaar 949. IJzer en staalnijverheid , 3,7. Metaalverwerkende bedrijven ,4 3,0 3. Textiel en kledingnijverheid ,6 8,5 4. Chemische bedrijven ,6 9,3 5. Nijverheid der nonferro metalen ,9 0,4 6. Landbouw ,0,0 7. Diamantnijverheid ,6,7 8. Glas en spiegelglasnijverheid ,3, ,0 0,8 9. Steenkoolnijverheid 0. Cementfabrieken ,4 0,7. V oe din gs m iddelenbedrij ven ,3,8 nijverheid. Papier en graphische , 0,9 3. Steengroeven ,8 0,7 4. Huiden en lederverwerkende nijverheid ,8 0,7 5. Rubbernijverheid ,6 0,4 6. Keramische nijverheid en steenbakkerijen ,5 0,4 7. Hout en meubelnijverheid ,4 0,4 8. Tabaksnijverheid Diversen ,5 3, Totaal ,0 00,0 (') De sectoren werden ingedeeld naar rangorde van hun aandeel in de uitvoerhandel van de B.L.E.U. in

6 Het onderzoek der cijfergegevens toont onmiddellijk aan dat de vooruitgang in de uitvoerwaarde gedurende het eerste halfjaar van 949 nagenoeg uitsluitend op rekening komt van de vijf nijverheidssectoren die het grootste percentage in de buitenlandse afzet vertegenwoordigen. De leveringen van de ijzer en staalnijverheid, de metaalverwerkende bedrijven, de textiel en kledingnijverheid, de chemische bedrijven en de nijverheid der nonferro metalen vermeerderden met fr 6.49 millioen t.o.v. het halfjaargemiddelde van 948 waarvan fr millioen alleen voor de metaalnijverheid, dan wanneer de totale stijging van de uitvoer ten opzichte van hetzelfde basistijdvak, fr 5.39 millioen beliep. De uitvoer van de andere sectoren verminderde aldus met fr.80 millioen. In feite zijn er buiten de vijf vernoemde uitvoerindustrieën slechts twee andere sectoren waarvan de leveringen aan het buitenland in 949 aanzienlijk toenamen : de Voedingsmiddelenbedrijven en de groep Diversen waarin die producten begrepen zijn waarvan de desbetreffende nijverheid niet duidelijk kan worden vastgesteld. De uitvoer van de vijf grote uitvoerindustrieën vertegenwoordigde gedurende het eerste halfjaar van ,9 pct. van de gezamenlijke uitvoer tegen 79,7 pct. in 948. Het aandeel van de metaalnijverheid (ijzer en staalnijverheid, metaalverwerkende bedrijven en nijverheid der nonferro metalen) steeg van 5,5 tot 57, pet. Hieruit blijkt dat de buitenlandse afzet van de metaalnijverheid naar verhouding sterker steeg dan de gezamenlijke uitvoerwaarde en zij aldus haar relatieve belangrijkheid versterkte. Ook de leveringen van de textiel en kledingnijverheid, alsmede van de chemische bedrijven, vermeerderden merkelijk in absolute getallen, doch de vooruitgang was hier iets minder groot dan de totale uitvoer; het aandeel dezer producten in de uitvoerhandel verminderde dan ook in lichte mate en wel van 8, pet. in 948 tot 7,8 pet. gedurende het eerste halfjaar van 949. Voor de andere groepen zij ten slotte opgemerkt dat hun leveringen in het buitenland verminderden, zodat het aandeel van deze bedrijfstakken in de totale gestegen uitvoerhandel aanzienlijk inkromp. Het viel van 0,3 pct. in 948 tot 5, pet. gedurende het eerste halfjaar van 949. Hierna volgen enkele nadere gegevens over de belangrijkste wijzigingen die tijdens de verslagperiode in de samenstelling en in de geographische indeling van de uitvoer der verschillende nijverheidstakken intraden. De absolute waarde van de buitenlandse afzet der vijf voornaamste uitvoerindustrieën naar de verschillende geographische gebieden (halfjaargemiddelde van 948 en eerste halfjaar van 949) komt voor in tabel v, waarin eveneens het aandeel van de uitvoer van iedere groep in elk geographisch gebied opgenomen is. IJzer en staalnijverheid De uitvoer van de ijzer en staalnijverheid vermeerderde met fr.4 millioen, zegge 6,6 pet. Hij ging bij de meeste afdelingen vooruit; de enige belangrijke uitzonderingen betreffen het speciaal staal en bepaalde soorten platen. De sterkste vooruitgang in absolute getallen fr 600 millioen heeft betrekking op staafstaal. Er viel eveneens een in absolute getallen beperkte doch in relatieve waarde belangrijke uitbreiding van de uitvoer van ruwe of halfafgewerkte ijzer en staalproducten op te merken : ingots, blooms, billettes en largets. De toegenomen uitvoer ging hoofdzakelijk naar de landen van de E.O.E.S. (). De afzet op deze markten steeg met iets meer dan fr milliard en vertegenwoordigde 56,5 pct. van het totaal tegen 53,8 pct. in 948. Anderzijds werd de uitvoer van staafstaal, plaatijzer en staal, en bandijzer en staal naar de Verenigde Staten gehandhaafd en uitgebreid. Hij overtrof het halfjaargemiddelde van 948 met fr 360 millioen en vertegenwoordigde 6,5 pct. van de totale uitvoer van ijzer en staalproducten tegen,8 pet. in 948. Gedurende de tweede helft van de beschouwde periode kromp de verkoop dezer producten evenwel afgetekend in. De uitvoer naar OostEuropa, Azië en Oceanië alsmede naar de landen van de Westelijke hemisfeer andere dan de Verenigde Staten en Argentinië nam eveneens toe. Vermelden wij ten slotte de ineenstorting van de afzet naar Argentinië, waar nog slechts ca. één zesde van het halfjaargemiddelde van 948 werd verkocht. Deze leveringen vertegenwoordigden nog enkel,9 pet. van de gezamenlijke uitvoer van de ijzeren staalnijverheid, tegen,8 pct. in 948. Deze teruggang is, zoals we verder zullen zien, ook waar te nemen bij de andere sectoren en houdt hoofdzakelijk verband met administratieve maatregelen door Argentinië getroffen, ten einde het aanzienlijk tekort op de handelsbalans tegenover de Unie in het tweede halfjaar van 948 in te krimpen. Metaalverwerkende bedrijven De uitvoer der metaalverwerkende bedrijven steeg met fr.548 millioen, zegge 35,5 pct. De meest belangrijke toeneming fr,5 milliard betreft de groep «Spoorweg en tramwegmaterieel». Een belangrijke vooruitgang vertoonden eveneens de groepen «Draadtrekkerijen, metaaltrekkerijen en koudwalserijen», «Electrotechnische constructies», a Gereedschapswerktuigen», «Smeedwerk, perswerk en grof drijfwerk», «Scheepsbouw» en «Wapennijverheid». () Hiermee is alleen het grondgebied van het Moederland, dat deel uitmaakt van dat organisme, bedoeld, 8

7 TABEL IJ Bijzondere handel van de BelgischLuxemburgse Economische Unie Uitvoer der voornaamste nijverheidssectoren naar de verschillende geographische gebieden Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen van de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Halfjaargemiddelde 948 Eerste halfjaar van 949 IJzer en staalnijverbeid Metaalverwerkende nijverheid Textielnijverheid Chemische nijverheid Nonferro metalen IJzer en staalnijverheid Metaalverwerkende nijverheid Textielnijverheid Chemische nijverheid Nonferro metalen A. Absolute getallen ('n millioenen franken) Europa : Deelnemende landen van de E.O.E.S. OostEuropa Andere landen Totaal Europa Afrika : BelgischCongo en RuandaUrundi Andere landen Totaal Afrika Amerika : V. S. A. Argentinië Andere landen Totaal Amerika Azië Oceanië Diversen Totaal Europa : Deelnemende landen van de E. 0. E. S. OostEuropa Andere landen Totaal Europa... Afrika : BelgischCongo en RuandaUrundi Andere landen Totaal Afrika Amerika : V. S. A. 3,3 Argentinië 3,0 Andere landen 4,6 Totaal Amerika 0,9 Azië 8, Oceanië 0,4 Diversen 53,8 4,5 0,5 58,8,4 9,3,7 Totaal... 00,0 53,5 5,0,5 60,0 0, 7,7 7,8 0,6 6, 7, 3,9 7,3 0,9 0, B. Aandeel in pet. van de totale uitvoer van iedere bedrijfstak. 6,9 8,9 0, 70,9,8 7,0 9,8 6,4,9 5,8 4,,6 3,4 0, 64,4 5,7,4 7,5,4 6, 8,5 3,6, 3,8 8,6 8,7,3 0,4 00,0 00,0 00,0 59,3 56,5 60,0 64,3 64,3 59,9 0,5 5,3 5,4 8,7 7,8 6,5,3 0,7 0,7 0,5 3, 0,3 7, 6,5 66, 73,5 75, 76,7 0,7,3 0,4,4, 0,6 0,8 7,9 4,3 4,5 4, 0,7,5 0, 4,7 6,9 6,4,3 6,8 6,5 0,4 5,0 3,4 6,0,,9,4, 0,, 6,9 8,5 9, 4,5 3,9,0 5,3 0,3 6,3 8,0 9,9 6,4 0,7 7,0,4 8,3,0,3,8 0,8,9 0, 0, 0, 0, 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 Onder de uitvoer van producten der metaalverwerkende bedrijven komt een bedrag voor van fr.68 millioen voor de wederuitvoer (), die hoofdzakelijk voor de landen van de E.O.E.S. en wel ten belope van fr.435 millioen bestemd was. CO Het aandeel in dit bedrag van het spoorweg en tramwegmaterieel, der producten van de auto, motorrijwiel en rijwielnijverheid, alsmede van de fabrikaten van de groep «Electrotechnische constructies n vertegenwoordigde resp. fr.89, fr 09 en fr 9 millioen. In 948 had de wederuitvoer van spoorwegen tramwegmaterieel en van de producten der auto, motorrijwiel en rijwielnijverheid, een halfjaargemiddelde van fr 500 en fr 60 millioen bereikt. De herstelling van wagons voor rekening van het buitenland, inzonderheid voor de Bizone, nam, evenals in 948, een belangrijk deel van de bedrijvigheid dier groep in beslag. Evenals voor de ijzer en staalnijverheid ging de uitbreiding van de uitvoer der metaalverwerkende bedrijven hoofdzakelijk naar de landen van de E.O.E.S. De leveringen aan deze landen overtroffen met bijna fr milliard hun gemiddelde semestriële waarde van' 948 en vertegenwoordigden bijna 60 pct. van de totale uitvoer van deze sector, tegen 53,5 pct. in 948. De afzet in de landen van OostEuropa, Belgisch Congo en op de markten van het Amerikaanse continent andere dan de Verenigde Staten en Argentinië, Azië en Oceanië, ging er eveneens op vooruit. Daarentegen daalden de leveringen aan Argentinië 83

8 tot iets meer dan één vierde van hun halfjaargemiddelde van 948 en vertegenwoordigden maar,4 pct. meer van de totale uitvoer, tegen 6, pet. in 948. De verkoop in de Verenigde Staten en in de landen van Afrika andere dan Congo, verminderde eveneens. Textiel en kledingnijverheid De uitvoer van deze bedrijfstak vermeerderde met fr 967 millioen, zegge 4, pet. De afzet van grondstoffen nam in lichte mate toe, daar de uitbreiding van de uitvoer van gewassen, gecarboniseerde en gekamde wol, slechts ten dele te niet gedaan werd door de inkrimping van de v/asuitoer. Kunstmatige textielstoffen werden in dezelfde omvang als in 948 uitgevoerd. De export van garens steeg in sterke mate, inzonderheid van katoengarens. Wat de afgewerkte producten betreft (weefsels en tapijten), er viel een uitbreiding van de verkoop van wollen goederen op te merken, terwijl voor de katoenen goederen de toestand dezelfde bleef en de uitvoer van weefsels van vlas en andere bastvezels verminderde. Ten slotte nam de uitvoer van breigoedartikelen duidelijk toe, terwijl de verkoop van klederen en producten van de hoedennijverheid zich ongeveer op het gemiddeld halfjaarlijkse peil van 948 handhaafde. Ook voor de textielgoederen was de gestegen uitvoer hoofdzakelijk gericht naar de landen van de E.O.E.S. De afzet op deze markten overtrof immers met fr 789 millioen het halfjaargemiddelde van 948. Hij vertegenwoordigde 64,3 pet. van de totale uitvoer tegen 6,9 pet. in 948. De verkoop in de Verenigde Staten, in Belgisch Congo, alsmede op de andere Afrikaanse markten en in Oceanië, liep terug. Daarentegen steeg de uitvoer naar de andere landen van de Westelijke hemisfeer incl. ditmaal Argentinië en Azië. Chemische bedrijven De afzet van de chemische bedrijven in het buitenland vermeerderde met fr 393 millioen, zegge, pct. Onder de producten waarvan de uitvoer toenam, vermelden we in de eerste plaats meststoffen (phosphaat, stikstof en potasmeststoffen), die met nagenoeg fr 400 millioen het gemiddelde halfjaarlijkse peil van 948 overtroffen. Ook bij de andere uitvoergoederen van zekere betekenis, werd een vooruitgang aangetekend : vetstoffen; chloriden; sulfaten; sulfiden; hyposulfiden; plastische stoffen; fotographische producten. Voor andere producten, met name pigmenten, verven en vernissen, alsmede caseïne, gelatine en lijm, kromp de afzet daarentegen in. De wederuitvoer vertegenwoordigde fr 87 millioen waaronder fr 587 millioen naar de landen van de E.O.E.S. en fr 53 millioen naar de landen van Oost Europa; hij betrof hoofdzakelijk de meststoffen en phosphaten. De stijging van de uitvoer van de chemische bedrijven ging voornamelijk naar de landen van de E.O.E.S. zij namen nagenoeg 65 pet. van de stijging t.o.v. 948 voor hun rekening, naar de landen van OostEuropa en van ZuidAmerika andere dan Argentinië, waarvan de invoer op een uiterst laag peil viel Nijverheid der nonferro metalen De uitvoer van deze bedrijfsgroep vermeerderde met fr.089 millioen, dit is 33 pet. De nijverheid der nonferro metalen komt voor het eerste halfjaar van 949 op de vierde rang in de gezamenlijke uitvoerhandel van de Unie, dan wanneer zij in 948 de vijfde plaats bekleedde. De toegenomen afzet is meestendeels toe te schrijven aan de verzendingen van ruw koper en zink. De uitvoer van ruw koper steeg met ca. fr 400 millioen (halfjaargemiddelde van 948 : één milliard; eerste halfjaar van 949 :,4 milliard); ruw zink nam eveneens met fr 400 millioen toe (halfjaargemiddelde van 948 : 500 millioen ; eerste halfjaar van 949 : 900 millioen), terwijl de vermeerdering voor ruw tin ca. fr 00 millioen bedroeg (halfjaargemiddelde van 948 : 500 millioen; eerste halfjaar van 949 : 600 millioen). De uitvoer van ruw lood handhaafde zich ongeveer op het maandgemiddelde van 948, zegge ca. fr 400 millioen. Bij de halffabrikaten viel er een stijging van de koperleveringen waar te nemen, die evenwel ten dele te niet gedaan werd door een zekere teruggang van de zink en looduitvoer. De wederuitvoer van de nijverheid der nonferro metalen (in de uitvoer van deze sector begrepen) bereikte fr.680 millioen, waarvan fr 873 millioen bestemd waren voor de landen van de E.O.E.S., fr 7 millioen voor OostEuropa en fr 538 millioen voor de Verenigde Staten. Het ging hier nagenoeg alleen om ruwe metalen (koper, lood, zink en tin naar de Europese landen, tin naar de Verenigde Staten). De toeneming van de uitvoer t.o.v. 948 was hoofdzakelijk bestemd voor de landen van de E.O.E.S., OostEuropa zijn aandeel in de gezamenlijke uitvoer vermeerderde van 0,5 tot 6,5 pct., de Verenigde Staten en de andere landen van het Amerikaanse continent, excl. Argentinië, dat nog slechts voor uiterst kleine bedragen invoerde. De uitvoer van ruw tin naar de Verenigde Staten breidde zich ten opzichte van 948, in sterke mate uit en hij vertegenwoordigde nagenoeg 80 pet. van de 84

9 afzet van de sector der nonferro metalen op deze markt; ook de uitvoer van ruw zink, kobalt, cadmium en andere zeldzame metalen naar de Verenigde Staten ging vooruit. Daarentegen viel de afzet van ruw lood in dit land tot een onbeduidend peil, terwijl anderzijds de zilveruitvoer een gevoelige daling te zien gaf. Landbouw De uitvoer van landbouwproducten liep terug met fr 9 millioen, dit is 5,9 pet. Deze inkrimping is hoofdzakelijk te wijten aan de verminderde graanuitvoer (). Geen enkele belangrijke wijziging vermeerdering of vermindering viel op te merken bij de uitvoer van de nijverheidsteelten en de groenteteelten, noch bij de fruitafzet. In de sector van de dierlijke teelten verminderde de vleesuitvoer, doch dit werd ten dele goedgemaakt door een toeneming van de eierafzet. Verder werd er meer vis, week en schaaldieren in het buitenland verkocht. In dit verband zij opgemerkt dat de resultaten van de uitvoerhandel in landbouwproducten met het nodige voorbehoud dienen beoordeeld, daar de keuze van de twee perioden die met elkaar worden vergeleken halfjaargemiddelde van 948 en eerste halfjaar van 949 het niet mogelijk maakt de seizoeninvloeden uit te schakelen. De vermindering van de uitvoer van landbouwproducten kwam nagenoeg geheel op rekening van de landen van de E.O.E.S. en OostEuropa. Het was naar deze landen, die in 948 resp. 87 en pet. van de uitvoer van landbouwproducten afnamen, dat de graanuitvoer wegviel. Diamantnijverheid De diamantuitvoer verminderde met fr 60 millioen, zegge 6,9 pet. Naar de Verenigde Staten daalde de uitvoer met fr 300 millioen en vertegenwoordigde nog slechts 44, pet. van de gezamenlijke uitvoer daarheen, tegen 6,9 pet. in 948. Daarentegen werd naar de landen van de E.O.E.S., Azië en Oceanië iets meer diamant uitgevoerd. Hieruit volgt dat de landen van de E.O.E.S een belangrijker aandeel van de uitvoer voor hun rekening namen : 40,9 pet. tegen 7,8 pct. in 948. Glasnijverheid De uitvoer in deze bedrijfstak daalde met fr 47 millioen, zegge 9,5 pet. Bijzonder scherp daalde de afzet van vensterglas ; hij bedroeg ternauwernood de helft van het halfjaargemiddelde van 948. Ook de uitvoer van gepolijst spiegelglas, flessen, flacons en tafelglaswaren kromp in. Deze teruggang valt bij alle geographische () In 948 werden belangrijke graanvoorraden van buitenlandse herkomst weder verkocht, met name in de Bizone, nadat zij een tijdlang in de Economische Unie waren opgeslagen. gebieden op te merken, doch hij is bijzonder scherp voor Argentinië, waarvan de aankoop nog slechts 0,9 pct. van het totaal tegen 5,7 pct. in 948 vertegenwoordigde. Daarentegen daalde de verkoop in de landen van de E.O.E.S. niet naar verhouding van de vermindering in de totale afzet dezer producten, zodat de uitvoer naar deze landen in pet. vertegenwoordigde, tegen 50, pet. in 948. Steenkoolnijverheid De steenkool en cokesuitvoer verminderde met fr 404 millioen, zegge 54,7 pet. De verzendingen naar de landen van de E.O.E.S. de belangrijkste afzetgebieden voor de steenkoolnijverheid, alsmede de leveringen aan buitenlandse vervoerders, krompen sterk in; daartegenover nam de verkoop op de markten van ZuidAmerika en Azië iets toe. Deze laatste nemen evenwel slechts een klein gedeelte van de uitvoer af. Cementfabrieken Ook in deze sector trad er een sterke daling van de uitvoer in : fr 90 millioen, d.i. 37,5 pct. Zij betreft alle afzetmarkten, behalve de landen van ZuidAmerika andere dan Argentinië. V oedingsmiddelenbedrijven De uitvoer van deze groep nam in zeer sterke mate toe en wel met fr 60 millioen, welk bedrag 5 pct. vertegenwoordigt van het halfjaargemiddelde van 948. Deze toeneming is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de gestegen uitvoer door de maalderijen, oliefabrieken, margarinefabrieken, suikerfabrieken, siroopfabrieken en suikerwarenfabrieken. Het surplus ten opzichte van 948 werd bijna geheel door de landen van de E.O.E.S. opgenomen. De uitvoer vertegenwoordigde fr 4 millioen van de afzet der voedingsmiddelenbedrijven. Hiervan werden fr 343 millioen naar de landen van de E.O.E.S. verzonden; het ging hier hoofdzakelijk om producten van de maalderijen en de suikerfabrieken. Papiernijverheid en graphische bedrijven, De uitvoer in deze bedrijfstak verminderde met fr 60 millioen, d.i. 4, pct. De verkoop van ruw papier en karton steeg in lichte mate, doch de leveringen van bewerkt papier en karton, papier en kartonwaren en boekhandelsartikelen verminderden. Hier was de teruggang op alle markten waar te nemen. In absolute getallen, was hij het meest afgetekend bij de uitvoer naar Argentinië; deze laatste viel tot twee vijfden van het halfjaargemiddelde van 948 en hij vertegenwoordigde maar 3,9 pct. meer van de gezamenlijke uitvoer, tegen 8,3 pct. in

10 Diverse nijverheidstakken Steengroeven De uitvoer van producten der steengroeven verminderde met fr 0 miljoen, zegge 3,3 pet. Deze inkrimping is te wijten aan de verminderde afzet in het buitenland van marmer, steenslag, graniet en porfier. Daartegenover stond een gestegen uitvoer van kalk, dolomiet en zand, klei en krijt. Huiden en lederverwerkende nijverheid Deze sector verkocht fr 7 millioen, d.i.,5 pet. meer in het buitenland. De uitvoer van leder en schoenen "nam toe. Daarentegen verminderde de verkoop van handschoenen en marokijnwaren en vooral van pelswerk. Itubberniiverheid Deze groep zag haar afzet in het buitenland met fr 47 millioen, d.i.,5 pet., verminderen. Keramische nijverheid en steenbakkerijen. De uitvoer onderging hier weinig of geen verande ring. Hij verminderde met fr millioen, d.i. 0,5 pct. De stijging van de buitenlandse afzet van vuurvaste producten, fijn aardewerk en porselein werd te niet gedaan door een vermindering van de verzendingen, van zandsteen, potten en gewoon gebakken aardewerk : baksteen, dakpannen, draineerbuizen, enz. Hout en meubelnijverheid De uitvoer in deze sector vermeerderde met fr 6 millioen, d.i. 4 pct. Ruw hout werd minder uitgevoerd, terwijl daarentegen meer meubelen in het buitenland werden afgezet. Tabaksnijverheid Deze bedrijfstak, die slechts een onbeduidend percentage in de uitvoer vertegenwoordigt, vermeerderde zijn uitvoer met fr 8 millioen, d.i. 33 pct. Diversen De producten onder deze rubriek opgenomen, werden ter waarde van fr 5 miljoen, d.i. 3,9 pct. meer in het buitenland verkocht. De uitvoer en de wederuitvoer van minerale oliën bereikten ongeveer het halfjaargemiddelde van 948, d.i. ca. fr 500 millioen. Voor de gezamenlijke groep der diverse bedrijfstakken, steeg de uitvoer met fr 4 millioen, d.i. 0,6 pct. De stijging betrof de verkoop in de landen van de E.O.E.S., terwijl de afzet in de andere geographische gebieden in lichte mate terugliep. * * * In tabel vit is de relatieve betekenis aangegeven van de uitvoer in 948 en 949 van metaalproducten van de ijzer en staalnijverheid, metaalverwerkende nijverheid en nijverheid der nonferro metalen in de handel van de Unie met de verschillende geographische gebieden. TABEL VI Bron Aandeel van de uitvoer van metaalproducten in de totale uitvoer van de Unie naar de verschillende geographische gebieden Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België Eerste halfjaar Europa : Deelnemende landen van de E.O.E.S. 47,7 54, OostEuropa 5, 60, Andere landen 56,6 47, Afrika : BelgischCongo en RuandaUrundi 66,7 7,4 Andere landen 57,7 64, Amerika : V. S. A. 39,9 59,4 Argentinië 83,8 58,4 Andere landen 53,0 57,8 Azië 67,3 70,3 Oceanië, 6,9 Diversen 3,0 3,6 De vergelijking van de percentages voor 948 met die voor de verslagperiode, toont duidelijk de stijging aan van het aandeel der metaalbedrijven in de uitvoer naar de meeste geographische gebieden. Deze toeneming is bijzonder sterk op de markten van de Verenigde Staten en Oceanië, gevoelig in de landen van de E.O.E.S., van OostEuropa en op de Afrikaanse markten, en minder afgetekend op de Aziatische markten en in de «Andere landen van de Westelijke hemisfeer». Voor Argentinië en de Europese landen die noch tot de groep van de E.O.E.S., noch tot OostEuropa behoren, ging daarentegen het aandeel van de metaalproducten terug, hoofdzakelijk ten voordele van de leveringen door de chemische en de textielbedrijven. Deze uitzonderingen op de algemene tendens zijn evenwel van een beperkte draagwijdte, daar het aandeel dat deze landen, vooral sedert de inkrimping van de afzet in Argentinië, vertegenwoordigden, relatief gering is. De diepgaande wijzigingen in de samenstelling van de uitvoer van de Unie naar de Verenigde Staten verdienen eveneens de aandacht (c.f. tabel vn). Er zij inderdaad opgemerkt dat de diamantuitvoer, welke in 948 de belangrijkste post in de uitvoer naar dit land vertegenwoordigde, gedurende het eerste halfjaar van 949 naar waarde kleiner was dan de verschepingen van de ijzer en staalnijverheid, de nijverheid der nonferro metalen en de textielbedrijven. Men zou zich over deze grotere verscheidenheid in de BelgischLuxemburgse uitvoer kunnen verheugen indien zij niet evenzeer het gevolg was van de inkrimping van de diamantafzet als van de wellicht precaire uitbreiding van de uitvoer der ijzer en staalproducten en der nonferro metalen. 86

11 TABEL vil Samenstelling van de uitvoerhandel van de Unie met de Verenigde Staten Bron (verhouding in pct. van de totale uitvoer naar dit land) Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België Eerste halfjaar. IJzer en staalnijverheid 0,8 7,6. Textiel en kledingbedrijven 9,6 6,8 3. Chemische bedrijven 4,6 5,7 4. Nijverheid der nonferro metalen 5,0 30,0 5. Diamantnijverheid 6,7 3,3 6. Andere 3,3 6,6 Samenstelling van de invoer Totaal 00,0 00,0 Tijdens het eerste halfjaar van 949 werden goederen ter waarde van fr 40,6 milliard in de Belgisch. Luxemburgse Unie ingevoerd. In dit bedrag zijn fr 3,3 milliard goederen begrepen die tijdelijk tolvrij het land binnenkwamen; nagenoeg 95 pct. hiervan is gevormd uit productiemiddelen die in de Economische Unie een bewerking ondergingen; in het hierna volgend onderzoek werd geen enkel onderscheid gemaakt tussen de goederen die voor het verbruik of voor aanwending werden aangegeven, dan wel tolvrij werden ingevoerd. De indexcijfers over het invoervolume, die het Nationaal Instituut voor de Statistiek () voor de drie belangrijkste secties der nomenclatuur van de Overeenkomst van Brussel publiceerde (voedingsmiddelen en dranken ruwe of eenvoudig bewerkte grondstoffen fabrikaten), vertonen, wat de voedingsmiddelen, dranken en fabrikaten betreft, een afgetekende teruggang in het eerste halfjaar van 949 t.o.v. het gemiddeld peil van 948. Daartegenover bleek het volume van de aankoop van ruwe of eenvoudig bewerkte stoffen zich gedurende dezelfde periode te handhaven en zelfs te stijgen. () C.f. Statistisch Bulletin, Augustus 949, blz TABEL VIII Bijzondere handel van de BelgischLuxemburgse Economische Unie Indexcijfers van het invoervolume Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek. Basisjaar 938 = 00 Indexcijfers Sectie Januari 949 Februari 949 Maart 949 April 949 Mei 949 Juni 949 Voedingsmiddelen en dranken Ruwe of eenvoudig bewerkte stoffen Fabrikaten Eindtotaal Een nader onderzoek van de invoerstromingen zal hierover aanvullende gegevens verschaffen en de verschillende bewegingen gedurende de eerste zes maanden van 949 duidelijk doen uitschijnen. Opgemerkt zij nochtans dat dit onderzoek berust op de aantekening van de gezamenlijke uitgaven die aan ieder product of aan iedere productengroep werden besteed; de besluiten die uit deze waarnemingen kunnen getrokken worden, geven dan ook geen nadere uitkomst over de oorzaken der waargenomen bewegingen : een inkrimping van de uitgaven kan voortvloeien, hetzij uit een vermindering van het invoervolume, hetzij uit een prijsdaling, hetzij uit beide factoren samen en het is onmogelijk de invloed van beide oorzaken duidelijk te omlijnen. De hergroepering van de douanestatistieken, die ten grondslag ligt aan onze analyse, geschiedde volgens de criteria die in de vorige studie () werden () C.f. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting, Septembernummer 949, op. eit., blz. 38. aangenomen en bepaald. De cijfers betreffende de invoer voor het eerste halfjaar van 949 werden met die van het halfjaargemiddelde van 948 vergeleken. Opgemerkt zij nog dat de bewegingen die uit deze vergelijking naar voren komen, aan seizoeninvloeden kunnen toegeschreven worden, ingeval de invoer niet geregeld over een geheel jaar is verdeeld. Behalve de uitrustingsgoederen, waarvan de inkrimping, zoals hierna zal blijken, slechts schijn is, werden de verschillende goederengroepen bij de vermindering van de invoer betrokken. Het resp. aandeel van elke groep in het totaal onderging geen sterke wijziging : ten hoogste kon een matige stijging worden opgemerkt van de uitgaven bestemd voor de productiemiddelen en de verbruiksgoederen andere dan voedingsmiddelen, ten nadele van producten voor de voeding; de afgenomen invoer van zuivelproducten was hoofdzakelijk oorzaak van de daling van het relatieve aandeel der voedingsmiddelen gereed voor het verbruik. 87

12 TABEL IX Bijzondere handel van de BelgischLuxemburgse Economische Unie Invoer 948 en eerste halfjaar 949 Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Goederengroep 948 (halfjaargemiddelde) Absolute getallen (in millioenen franken) Eerste halfjaar van (halfjaargemiddelde) In pet. van het totaal Eerste halfjaar van 949 PRODUCTIEMIDDELEN : voor de landbouw en de voedingsbedrijven bestemd : Granen Meststoffen Veekoeken Diversen voor de hierna volgende bedrijfstakken bestemd : Metaalnijverheid Textielnijverheid Houtnijverheid Diamantnijverheid Ledernijverheid Papiernijverheid en graphische bedrijven Tabaksnijverheid.. zonder onderscheid voor de diverse productiesectoren bestemd : Brandstoffen Minerale oliën Chemische producten Diversen Totaal productiemiddelen ,4 6, ,4, ,5,5, ,4 9, ,, ,0, ,0, ,6, ,0 0, ,7 0, ,3 3, ,8, ,7, , 7, ,6 63,6 VERBRUIKSGOEDEREN Voedingsproducten gereed voor het verbruik : Dierlijke producten : Melk en boter Vlees en vet Eieren Diversen Totaal dierlijke producten (.95) (.73) (5,) (4,3) (.48) (.37) (3,4) (3,4) (53) (8) (0,3) (373) (43) (0,9) (0,3) ,8 8,0 Plaantaardige producten (ruwe) Eruit Koffie en specerijen Groenten Plantaardige producten (bereide) Totaal plantaardige producten Totaal voedingsproducten gereed voor het verbruik Verbruiksgoederen, andere dan voedingsproducten, gereed voor het gebruik : Kledingartikelen Autovoertuigen, rijwielen Uurwerken Diversen Totaal goederen, andere dan voeding,sproducten, gereed voor het gebruik Totaal verbruiksgoederen (.5) (.08) (4,8) (5, ) (97 (95) (,) (,3) (805) (85) (,8) (,) (383) (305) (0,9) (0,7) (.005) (750) (,3) (,9) , 7, ,9 5, ,8 3, ,0, ,8 0, ,6 4, , 0, , 5,9 UITRUSTINOSAIIDDELEN ,3 0,5 MUNT EN Eindtotaal ,0 88

13 . Invoer van productiemiddelen Er zij in herinnering gebracht dat in deze groep ook de ruwe producten voor de voedingsbedrijven voorkomen waaronder graan (,7 milliard) die hoofdzakelijk de voedselbehoeften van de bevolking moeten dekken. Onder de rubriek van de productiemiddelen zijn eveneens steenkool (,3 milliard) en minerale oliën (0,9 milliard) opgenomen. Een deel van de invoer dezer producten dient weliswaar voor de bevre diging van de verbruiksbehoeften, doch het is onmoge lijk hiervoor het bedrag vast te stellen. Een onderscheid dient gemaakt in de ingevoerde grondstoffen en halffabrikaten van allerhande aard die de bedrijvigheid in landbouw en nijverheid onderhouden. Ook hier houden wij ons aan de indeling die ten grondslag lag aan het onderzoek der structuur van de buitenlandse handel over het jaar 948. a) Invoer van productiemiddelen ten behoeve van de landbouw en de voedingsbedrijven De uitgaven besteed aan de aankoop van deze goederen, hadden in 948 een halfjaargemiddelde van fr 5.64 millioen bereikt; voor het eerste halfjaar van 949 bedroeg deze invoer nog slechts fr millioen; ten opzichte van de gezamenlijke invoer vertegenwoordigt hij,3 pct. tegen,8 pct. in 948. TABEL X Invoer van productiemiddelen ten behoeve van de landbouw en de voedingsbedrijven (Absolute getallen in millioenen franken) Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Goederengroep 948 (halfjaargemiddelde) Waarde pet. van de totale invoer Eerste halfjaar van 949 Waarde pet. van de totale invoer Granen 3.3 7,4.76 6,8 Meststoffen 6,4 887, Veekoeken 0. 0,5 4 Diversen.0,5 948,3 Totaal 5.64, ,3 De gegevens van tabel x tonen aan dat de vermindering vooral betrekking had op de invoer van broodgranen en, nietbroodgranen. Daarbij viel er gedurende het eerste halfjaar van 949 een verschuiving op te merken in de landen van herkomst : OostEuropa, dat in 948 de voornaamste leverancier was, leverde nog slechts 8, pet. De «Andere landen van Noord Amerika», hoofdzakelijk Canada, traden ten dele in de plaats van OostEuropa en verschaften nagenoeg 8 pct. van de graaninvoer van de BelgischLuxemburgse Economische Unie; het aandeel van Argentinië de Deelnemende landen en de Verenigde Staten nam eveneens toe (). De voornaamste voorzieningsbron van meststoffen bleven de Deelnemende landen, die gedurende het eerste halfjaar 6 pct. van de ingevoerde meststoffen leverden. De aankoop van veekoeken in het buitenland werd in deze periode practisch stopgezet. Ten slotte zijn in de fr 0,9 milliard diverse grondstoffen, o.m. te raffineren suiker (0 millioen) uit MiddenAmerika begrepen, waarvan het grootste deel wederuitgevoerd werd, alsmede cacao en half f abrikaten van deze grondstof (48 millioen) en hop (93 millioen). b) Invoer van productiemiddelen ten behoeve van andere wel bepaalde nijverheidstakken TABEL XI Invoer van productiemiddelen ten behoeve van andere welbepaalde nijverheidstakken (Absolute getallen in millioenen franken) Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Grondstoffen en halffabrikaten ten behoeve van de : Metaalnijverheid Textielnijverheid Houtnijverheid Diamantnijverheid Ledernijverheid Papierverwerkende en graphische bedrijven Tabaksnijverheid 948 (halfjaargemiddelde) Waarde pet. van de totale invoer , , 875,0 85,0 690,6 434,0 34 0,7 30,9 Eerste halfjaar van 949 Waarde pet. van de totale invoer , , 577,4 477, 583, , ,8 37,5 Opvallend is de stijging van de invoer van grondstoffen en halfafgewerkte producten voor de metaalnijverheid en de textielnijverheid, waarin de bedrijvigheid gedurende het eerste halfjaar van 949 verder voortgang maakte en zulks te meer daar de invoer voor de andere nijverheidssectoren in dezelfde periode inkromp. Deze laatste beweging kan verband houden met een daling der prijzen op de wereldmarkten bij een ongewijzigde invoerhoeveelheid. Evenzo is het niet uitgesloten dat de gestegen invoer van de metaalnijverheid en de textielnijverheid sterker is dan blijkt uit het verloop van de gezamenlijke waarden. Onder de importstromingen bestemd voor de metaalnijverheid, komen o.m. voor : ijzererts voor fr, milliard, zinkerts voor fr 0,5 milliard, ruw koper voor () C.f. hierna volgende tabel xv. Voor de vergelijking met 948 verwijzen wij naar de tabellen van de bijlage in bovengenoemd artikel in het Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting, Septembernummer 949, blz. 5 en

14 fr,8 milliard, halffabrikaten van staal voor fr 0,7 milliard en onderdelen van autovoertuigen, motorrijwielen, rijwielen en vliegtuigen voor fr,3 milliard. De verdeling van de voorzieningsbronnen is weinig of niet gewijzigd t.o.v. 948; het aandeel van de Deelnemende landen in deze leveringen steeg in lichte mate : het bereikte 43,4 pct. van het totaal (tegen 37 pct. in 948), terwijl dat van BelgischCongo en de Verenigde Staten daarentegen daalde tot 7, en 5,7 pet. van het totaal. De samenstelling van de invoer voor de textielbedrijvigheid onderging een wijziging : gedurende de beschouwde periode namen de grondstoffen, die reeds in 948 het aanzienlijkste deel van deze aankopen uitmaakten, practisch de plaats in van de halffabrikaten : deze laatste vertegenwoordigden, in hun geheel genomen, slechts een uitgave van fr 70 millioen. Daarentegen werden voor fr 4,7 milliard grondstoffen ingevoerd, tegen fr 3, milliard voor het halfjaargemiddelde van 948. Deze stijging vindt ten dele haar oorzaak in een seizoenbeweging, althans wat de aankoop van wol betreft; ze vloeit eveneens voort uit het feit dat de katoenspinnerijen in 948 hun voorraden aanzienlijk hadden ingekrompen; zij is ten slotte ook het resultaat van de herneming der bedrijvigheid in de wol en katoenspinnerijen. Deze twee grondstoffen vormen de voornaamste post in de invoer van textielproducten : voor wol bedroeg de aankoop : fr, milliard; voor katoen : fr,4 milliard. Ten aanzien van de geographische indeling van de invoer, dient vermeld dat het aandeel van Oceanië en de Verenigde Staten als leveranciers steeg : ze leverden respectievelijk 6,7 pct. en 8, pet. der voor de textielnijverheid bestemde producten; de verminderde aankoop van halffabrikaten, waarvan het ruimste deel afkomstig was van de Deelnemende landen, beduidt daarentegen een vermindering van het aandeel dezer landen in de invoer van productiegoederen ten behoeve van de textielnijverheid; het vertegenwoordigde nog slechts 3,7 pct. van het totaal. Er werden eveneens bepaalde verschuivingen vastgesteld in de localisatie van de aankopen van productiemiddelen voor de andere nijverheidssectoren die in de hierboven gepubliceerde tabél xi zijn opgenomen; de globale waarde van iedere importstroming was in 949 lager dan in 948. De geographische indeling van de invoer dier goederengroepen wijzigde zich, zonder dat men hieruit een algemene tendens kan afleiden. De BelgischLuxemburgse Economische Unie verplaatste haar aankopen van ruw en gezaagd hout van OostEuropa (5 pct. van het totaal tegen 37 pct. in 948), naar de Deelnemende landen (60 pct. van het geheel tegen 45 pct. in 948) en ook naar de Verenigde Staten (9 pct. tegen 5 pet. in 948). Daar in de diamantnijverheid de «Diamond Trading Cy» haar prijzen handhaafde, gingen de Belgische industriëlen minder in GrootBrittannië en meer in de Verenigde Staten aankopen : het aandeel van de Deelnemende landen in deze leveringen viel van 93 pot. in 948 tot 79 pct. in 949, terwijl dit van de Verenigde Staten van 7 tot 9 pct. toenam. T.a.v. de producten bestemd voor de ledernijverheid en de papiernijverheid, bleven de Deelnemende landen de voornaamste bron van herkomst : in het eerste geval, verschaften ze 55 pct., in het tweede, 79 pct. van de totale leveringen. Wat de aankoop van ruwe tabak betreft, hij geschiedde nog steeds voor meer dan de twee derden in de Verenigde Staten. c) Invoer van productiemiddelen die door diverse productiesectoren zonder onderscheid worden aangewend De totale waarde van de invoer van brandstoffen, minerale oliën, scheikundige producten en van het geheel der grondstoffen en halffabrikaten, die onder de rubriek «Diversen» werden opgenomen, is eveneens t.o.v. het jaar 948 afgenomen; de daling is bijzonder afgetekend bij de minerale oliën en de «Diversen». TABEL XII Invoer van productiemiddelen die door diverse sectoren zonder onderscheid worden aangewend (Absolute getallen in millioenen franken) Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Goederengroep 948 (halfjaargemicidelde) Waarde pet. van do totale invoer Eerste halfjaar van 949 Waarde pet. van do totale invoer Brandstoffen.867 4, ,3 Minerale oliën.67 3,8 90, Scheikundige producten 750,7 703,7 Diversen , ,6 9,9 4,8 Bovendien valt een vermindering waar te nemen van de relatieve betekenis van deze verschillende goederen uitzondering gemaakt voor de scheikundige producten in de totale invoerwaarde, die zelf gedaald is. De leveringen van brandstoffen door de Verenigde Staten behoorden tot het verleden en die van Oost Europa vertegenwoordigden slechts pct. van het totaal. GrootBrittannië en Duitsland bleven nog de enige leveranciers van buitenlandse steenkool. De geographische indeling van de invoer van minerale oliën veranderde weinig of niet ten opzichte van 948 : ten hoogste werd vastgesteld dat het aandeel 90

15 van Azië toenam thans 40 pct. van het totaal ten koste van dat der landen van ZuidAmerika 8 pet. van het totaal. De Verenigde Staten verschaften ons nog 3 pet. De Deelnemende landen en de Verenigde Staten bleven practisch de enige leveranciers van scheikundige producten in dezelfde verhouding als in 948, d.i., 55 pct. voor de eerste en 4 pet. voor de tweede. Voor zijn voorziening in diverse productiemiddelen ten behoeve van de diverse productiesectoren, richt de B.L.E.U. zich vooral tot de Deelnemende landen 45 pet. van het totaal tegen 50 pct. in 948, BelgischCongo 0 pet. van het totaal tegen 6 pet. in 948, de Verenigde Staten 4 pct. van het totaal, en tot de andere landen van Noord Amerika 7,5 pet. Daar deze categorie goederen terzelfder tijd ruwe en afgewerkte producten groepeert, is het mogelijk dat de gedeeltelijke verschuiving der aankopen van de «Deelnemende landen» naar BelgischCongo wijst op een tendens meer nietverwerkte producten in te voeren.. Verbruiksgoederen De aankoop van verbruiksgoederen door de B.L.E.U. beliep, gedurende het eerste halfjaar van 949, fr 0,5 milliard (5,9 pct. van de totale invoerwaarde) tegen een halfjaargemiddelde van fr,8 milliard in 948 (7, pet. der totale invoerwaarde). Wanneer men een onderscheid maakt tussen de voedingsproducten gereed voor het verbruik en de andere verbruiksgoederen, zal men echter opmerken dat de vermindering in de aankoop van ingevoerde producten alleen op de eerste van deze twee groepen betrekking heeft. a) Voedingsmiddelen gereed voor het verbruik () TABEL XIII Invoer van voedingsmiddelen gereed voor het verbruik (Absolute getallen in millioenen franken) Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Goederengroep Producten van de veeteelt Ruwe plantaardige producten Bereide plantaardige producten Totaal (halfjaargemiddelde) Waarde pet. van do totale invoer Eerste halfjaar van 949 Waarde pet. van de totale invoer , ,0.5 4,8.08 5,.005,3 750, , ,0 De uitgaven besteed aan de voorziening der B.L.E.U. met producten van de veeteelt krompen het sterkst in : de invoer van zuivelproducten bedroeg nog () Er weze aan herinnerd dat de granen gerangschikt zijn onder de productiemiddelen bestemd voor de voedingsnijverheid. slechts fr,7 milliard tegen fr,3 milliard per semester in 948. Waarschijnlijk is deze vermindering, die niet door seizoeninvloeden is gerechtvaardigd, gedeeltelijk toe te schrijven aan het prijsverloop en gedeeltelijk aan een meer restrictieve handelspolitiek der B.L.E.U. t.a.v. de buitenlandse zuivelproducten. De invoerwaarde van vlees, vetstoffen en vis bleef stabiel : fr,4 milliard voor een periode van zes maanden. De aanvoer van uitheemse eieren, die in 948 fr 50 millioen per semester vertegenwoordigde, hield practisch op. De invoer van deze voedingsproducten van dierlijke oorsprong is, t.o.v. het jaar 948, enigszins verschoven ten voordele van de Deelnemende landen en ten koste van de Verenigde Staten. De invoer van ruwe plantaardige producten bleef op een stabieler peil, zowel wat fruit (fr 0,9 milliard in 949) en groenten (fr 0,3 milliard) als koffie en specerijen (fr 0,8 milliard in 949) betreft. Voor deze productengroep viel er een vermindering waar te nemen van het aandeel der Deelnemende landen, ten voordele van de Verenigde Staten en ZuidAmerika. Ten slotte, verminderde de aankoop van voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong die een verwerking ondergingen met een vierde en wel van fr milliard per semester in 948 tot fr 750 millioen in 949, waarvan fr 350 millioen wijnen en geestrijke dranken. De twee voornaamste leveranciers bleven, in nauwelijks veranderde verhoudingen, de Deelnemende landen (78 pet. van het totaal) en de Verenigde Staten ( pet. van het totaal). b) Invoer van verbruiksgoederen andere dan voedingsmiddelen TABEL XIV Invoer van verbruiksgoederen andere dan voedingsmiddelen (Absolute getallen in millioenen franken) Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Goederengroep 948 (halfjaargemiddelde) Waarde pet. van de totale invoer Eerste ha fjaar van 949 Waarde pet. van de totale invoer Kledingartikelen.650 3,8.44 3,6 Autovoertuigen, rijwielen 89,0 84,0 Uurwerken 3 0,8 85 0,7 Diversen.576 3, ,6 Totaal , ,9 De totale waarde van de ingevoerde verbruiksgoederen andere dan voedingsmiddelen bleef, gedurende het eerste semester van 949, op hetzelfde peil als in 948; de bewegingen in de invoerwaarde van deze producten zijn vooral bepaald door de wijzigingen in het importvolume, want de prijzen van deze producten schommelen minder snel en binnen engere grenzen dan die van de grondstoffen en de halffabrikaten. 9

16 TABEL XV Bijzondere handel van de BelgischLuxemburgse Economische Unie Invoer eerste halfjaar van 949 Procent van ieder geographisch gebied in het totaal van elke groep Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van België. Europa Afrika Amerika Goederengroep > 0.g 0 E 0 73 O ), s.9 g!) 73' 0> 0. e : 6> d "" N ^d 73 e :0 em O S 73'. PRODUCTIEMIDDELEN 39,4 3,8 0,6 43,8, 4, 6,3 8, 3,6 3,7 3,8 9, 4,9 5,8 00 voor de landbouw en de voedingsbedrijven bestemd : Granen 7,5 8, 5,7 0,6,3,9 3,5 7,6 6,6,8 79,5 0,3,6 00 Meststoffen 6,9 7,5 6,4 85,8,9,9,, 0, 00 Veekoeken 60,8 60,8 5,8 5,8 3,4 3,4 00 Diversen 30,0, 0, 4,3 4,8 7,8,6 5, 0, 0, 9,6 45,0 0,9 0, 00 voor de hierna volgende nijverheidstakken bestemd : Metaalnijverheid 43,4,, 46,8 7, 4,7 3,8 5,7,,4 9,,, 00 Textielnijverheid 3,7 0, 3,8 5,7 7,,9 8, 0,,7 4,7 6,6,0 6,7 00 Houtnijverheid 59,5 4,8 74,3 5, 0,9 6,0 9,,7 0,,8 4,7 4,8 0, 00 Diamantnijverheid 79,6, 80,7 8,9 0,4 9,3 00 Ledernij verbeid 54,5,0 0,5 57,0 3,6 3,0 6,6 0,7 0,5 9,3 7,8 8,3,6 5,5 00 Papiernijverheid en graphische 79,,6 90,7 8,8 0,5 9,3 00 bedrijven 0,0,, 0,,0, 66,9,5 3,3 8,7 5,5 0,5 00 Tabaksnijverheid zonder onderscheid voor de diverse productiesectoren bestemd : Brandstoffen 98,9, 00,0 00 Minerale oliën 8,5 8,5,3 8,4 50,7 40,4 0,4 00 Chemische producten 55,6 0,9 0, 56,6 0, 0, 4,6,0 0,4 43,0 0,3 00 Diversen 44,8 4,7 0, 49,6 9,7,6,3 4,0 7,5 0,6 0,8,9 6, 0, 00 VERBRUIKSGOEDEREN 64,,0,7 67,9 0,9 0,6,5 3,0 0,6 3,9 0,3 7,8,4 0,6 0,8 00 Voedingsproducten gereed voor he t verbruik 55,, 3, 59,5,5 0,9,4 3,0 0,9 6,7 5,9 36,5 0,6,0 00 Dierlijke producten 68,,8 69,9 0,3 0,3,3,4,6 4,5 8,8,0 00 Melk en boter 89,,0 90, 8, 0, 0,3 8,5,4. 00 Vlees en vet 44,6, 46,7 0, 0, 4,0,3 7,0 0,4 5,7 0,5 00 Eieren 7, 7, 9,9,6,5 6,4 00 Diversen 39,4 7,4 0,3 47, 5,3 5,3,9 0,0,,4 47,4 0, 00 Plantaardige producten 40,4 0,6 6,5 47,5 3,,7 4,8 5,0 0,, 9, 45,4,, 0, 00 ruwe 6,7 0,3 8,3 35,3 4,,4 5,6 8, 0,,5 38,5 56,3,5,3 00 Fruit 8,5 0, 8,6 47, 0,9,4,3 35,8 0, 3, 8,9 48,,, 00 Koffie en specerijen 3, 3, 8,6,6 0, 0,3 84,4 84,7,8 0, 00 Groenten 86,7,9 0, 88,7,8 0,9,7 0, 0,8 0,6,6,4 5,6 00 bereide 78,5,3,7 8,5,4,4, 0,3 3,0 5,4 0, 0,3 0, 00 Verbruiksgoederen, andere dan voedingsproducten, gereed voor het gebruik 76,5 3,0 0, 79,6 0, 0, 0,,9 0,,6 5,7,6,9 00 Kledingartikelen 8, 3,5 84,7 0,3 0,3 4, 0, 4,3 0,7 00 Autovoortuigen, rijwielen 83,5 4,8 88,3 0, 0,,6,6 00 Uurwerken 99,3 99,3 0, 0, 0,6 0,6 00 Diversen 66,5,3 0, 68,9 0, 0, 0,3 4,3 0, 6, 0,6 5,6 4,6 00 UITRUSTINGSMIDDELEN 67,0,0 0,3 69,3 9,8 0,7 0, 30,7 00 Eindtotaal 48,7 3, 0,9 5,7 8,0,8 0,8 8,0,5 3,3 5, 9,0 3,5 3,8 0, 00 9

17 Voor al deze goederen zijn de Deelnemende landen en de Verenigde Staten practisch de enige leveranciers; hun respectief aandeel werd weinig of niet gewijzigd t.o.v Voor de kledingartikelen, waren nagenoeg de vier vijfden van de verzendingen verder afkomstig van de Deelnemende landen. Van de gemonteerde autovoertuigen werden er 83 pct. geleverd door deze landengroep tegen 73 pct. in 948 en pot. door de Verenigde Staten tegen 4 pct. in 948. De artikelen van de uurwerknijverheid werden uitsluitend in de landen van West Europa aangekocht. Wat ten slotte, de producten van zeer uiteenlopende aard betreft, die in de hierboven gepubliceerde tabel xiv onder de rubriek Diversen zijn bijeengebracht, werd opgemerkt dat er zich in de loop van het jaar 949, bepaalde invoerstromingen ontwikkelden uit de landen van ZuidAmerika andere dan Argentinië (6 pet. van het totaal) en de landen van Azië (5,6 pet. van het totaal). Hierdoor verzwakte de positie der Deelnemende landen en der Verenigde Staten op de markt der B.L.E.U., ook al bleven deze landen de voornaamste leveranciers (respectievelijk 66 en 4 pct. van het totaal dezer producten). 3. Uitrustingsmiddelen Die invoer bedroeg in 948, fr 4,5 milliard per semester, doch dit cijfer was overdreven door de opneming van locomotieven en rijtuigen die tijdelijk in de B.L.E.U. werden ingevoerd, ten einde er in de BelgischLuxemburgse werkhuizen te worden hersteld; het halfjaarlijks gemiddelde van deze invoer beliep ongeveer fr 565 millioen; men mag dan ook aannemen dat 'de aankoop van buitenlandse uitrustingsmiddelen nagenoeg fr 4 milliard per semester bedroeg. Gedurende het eerste halfjaar van 949 vertegenwoordigde het rollend materieel dat in de B.L.E.U. werd ingevoerd om er een aanvullende bewerking te ondergaan, slechts fr 0 millioen. Wordt dit bedrag in mindering gebracht van het brutoinvoercijfer der uitrustingsmiddelen, voorkomende in tabel ix, zegge fr 4.65 millioen, dan blijkt dat de uitgaven besteed aan de aanschaffing van buitenlands uitrustingsmaterieel stabiel zijn gebleven. De geographische indeling van deze invoer werd evenmin gewijzigd : hij bleef geconcentreerd bij de Deelnemende landen (67 pet. van het totaal) en de Verenigde Staten (30 pet. van het totaal). * * Afgezien van de inkrimping van de totale invoerwaarde tijdens het eerste semester van 949, is er van een kenmerkende wijziging in de structuur van de B.L.E.U.invoer weinig of geen sprake. Gedurende het eerste halfjaar van 949 was de vermindering der invoerwaarde van productiemiddelen naar verhouding kleiner dan de inkrimping van de totale waarde, wegens een toegenomen aankoop van grondstoffen en halffabrikaten bestemd voor de metaalnijverheid en van grondstoffen voor de textielnijverheid. Daarentegen nam de invoer van voedingswaren gereed voor het verbruik proportioneel sterker af dan het totaal, ten gevolge van de verminderde aankoop van zuivelproducten. De waarde der aankopen van verbruiksgoederen andere dan voedingswaren en van uitrustingsmiddelen is, vermoedelijk wegens de grotere prijzenstabiliteit van die goederen, lang niet zo zeer verminderd. W at de geographische indeling van de import betreft, is er ten slotte zeer weinig veranderd. Uit bovenstaande analyse bleek, dat er zich in het eerste semester van 949, voor elk geographisch gebied, terzelfder tijd vermeerderingen en verminderingen van het relatief belang van hun leveringen voordeden, al naar gelang de producten. Men kan geen algemene tendenzen onderscheiden. Over het geheel beschouwd, verzwakte het aandeel van OostEuropa, Argentinië en de andere landen van ZuidAmerika in de invoerhandel van de B.L.E.U., terwijl daartegenover de Deelnemende landen, Afrika, de landen van Noord Amerika andere dan de Verenigde Staten, en Oceanië, hun positie versterkte. Al deze verschuivingen zijn evenwel beperkt en brengen geen fundamentele wijzigingen in de algemene verhoudingen in het handelsverkeer van de B.L.E.U. met de gebieden die haar nijverheid, haar landbouw en haar bevolking voorzien. De samenstelling der invoergoederen uit elk der grote wereldgebieden bleef, in grote trekken althans, dezelfde als in 948 (). Nadere cijfergegevens voor het eerste semester van 949 kan men vinden in de hierna volgende tabel xvi. * * Het meest opvallende feit in de evolutie van de buitenlandse handel der B.L.E.U. gedurende het eerste semester van 949 was de ommekeer in de stand van de handelsbalans. Voor de eerste maal sedert de bevrijding wijst zij een overschot aan, onder de dubbele invloed van een teruggang van de invoer en een vrij aanzienlijke toeneming van de uitvoer. Deze laatste vermeerdering is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de aangroei der leveringen van producten der metaalnijverheid op de buitenlandse markten; de inkrimping der totale waarde van de import slaat op de productiemiddelen in globo beschouwd en op de voedingsproducten. De geographische richting der handelsbetrekkingen van de BelgischLuxemburgse, Economische Unie onderging, gedurende de beschouwde periode, weinig of geen wijzigingen ten opzichte van het voorafgaande jaar; er weze evenwel aangestipt dat het relatief belang der Deelnemende landen, als leveranciers en als cliënten, verder toenam. () C.f. Tijdschrift voor Documentatie en Voorlichting van September 949, artikel, blz **

18 TABEL XVI Bijzondere handel van de BelgischLuxemburgse Economische Unie Invoer eerste halfjaar van 949 Procent van iedere groep in het totaal van ieder geographisch gebied Bron : Nationaal Instituut voor de Statistiek Berekeningen door de Studiedienst van de Nationale Bank van Belg ë. Europa Afrika Amerika Goederengroep Deelnemende landen Oost Europa Diversen pre40,, BelgischCongo en Ruanda Urundi Andere landen Totaal V. S.A. Alaska Andere landen van Noord Amerika Argentinië Andere landen van Zuid Amerika Totaal glv Oceani6 Diversen le90pula PRODUCTIEMIDDELEN 5,5 77, 44,3 5,9 97, 94,3 96,5 64,0 9,0 69,8 47,6 64, 89,5" 96,0 5,9 63,6 voor de landbouw en de voedingsbedrijven bestemd : Granen,0 7,7,0 0,5 5,7,9,3 48,4 54,0 3,8 8,7 0,7,9 6,8 Meststoffen,8, 5,6 3,6 9,4,4 0, 0, 0,, Veekoeken Diversen,5 8,3 0,,8,4 6,6,7 3,3 0, 0, 8,9 3,6 0,6 0,,3 voor de hierna volgende niiverheidstakken bestemd : Metaalnijverheid 7,5 4,0 6,6 7,5 66,5 33,6 58, 7, 6,5 0, 5, 3,0 6, 5,4 9,7 Textielnijverheid 5,9 0,5 5,5 8,7 3,3 4,7,3 0,4 9,8, 0,8 38,7 85,3, Houtnijverheid,7 6,7,0 0,9 0,4 0,8 0,7,6 0,8 0,7,9 0,,4 Diamantnijverheid,9 0,4,8,3 0, 0,8, Ledernijverheid,6 0,9 0,7,5 0,7,6 0,9 0,9 0,3 4,0,,4,,0,4 Papiernijverheid en graphische bedrijven,4 3,,4 0,4 0, 0,3 0,8 Tabaksnijverheid 0, 0,3 0, 0, 0,,8 0,3,0,,,6 0,8 zonder onderscheid voor de diverse productiesectoren bestemd : Brandstoffen 6,7, 6, 3,3 Minerale oliën 0,4 0,4,8,3 3,9 5,7 4,3, Chemische producten,0 0,5 0,,9 0, 3,9 0,7 0,,6 0,,7 Diversen 6,9,3,0 7, 8,5 4,4 4,9 5,9,6,5, 6,0 3, 0, 7,6 VERBRUIKSGOEDEREN 34, 6, 5, 33,3,8 5,6 3,5 8,6 6, 30, 5, 4,8 0,5 4,0 94, 5,9 Voedingsproducten gereed voor het verbruik 7,0 5,8 5,5 6,9,7 5, 3,3 0,8 5,4 30, 46,6 8,9,4 4,0, 5,0 Dierlijke producten, 4,5 0, 0,6 0,8 0, 5,0 4,7 8,0 7,0 8,0 0,,0 8,0 Melk en boter 7,8,4 7,3,9 0, 0,4,3,6 4,3 Vlees en vet 3,,3 3,0 0,,6,8 7,3 6,8 6, 0,4 3,4 Eieren Diversen 0, 0,8 0, 0,3 0,7 0, 0,5,8 0,3 0, 0,6 0,3 Plantaardige producten 5,8,3 5,4 6,3,7 4,3 3, 5,8 0,7, 39,6 0,9,,0, 7,0 ruwe,8 0,5 47,9 3,4,7,7,7 4,6 0,4, 38,5 9,9,,8 5, Fruit,3 0, 47,6,0 0,3, 0,5 4,6 0,, 3,9 3,8 0,8 0,8,3 Koffie en specerijen 0, 0, 0,,,3,0 34,5 6,,0, Groenten,3 0,4 0,,3 0, 0, 0, 0, 0, 0,3,0 0,7 bereide 3,0 0,8 3,5,9,6 0,4, 0,3,,0 0, 0,,,9 Verbruiksgoederen, andere dan voedingsproducten, gereed voor het gebruik 7, 0,3 0,6 6,4 0, 0,5 0, 7,8 0,7 5,5 5,9 8, 9,9 0,9 Kledingartikelen 5,9 3,9 0, 5,7 0,3 0,,8 0,3,8 0,7 3,6 ' Autovoertuigen, rijwielen 3,5 3, 0, 3,4,3 0,8,0 Uurwerken,4,3 0,7 Diversen 6,3 3,3 0,4 6,0 0, 0, 0, 3,7 0,4 5,5 3,3 7,4 9,9 4,6 UITRUSTINGSMIDDELEN 4,4 6,8 3,6 3,8 7,4,9 0,3, 0,5 Eindtotaal 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 00,0 00, ,0 00,0 00,0 00,0 00,0 (zegge (zegge (zegge (zegge (zogge (zegge (zegge (zegge (zegge (zegge (zegge (zegge (zegge (zegge (zegge (zegge ndl mil. mi] mil. mil.. mil. mil. mil. nfil. mil. mil. na mil. mil mil. mail Hoen) Hoen) Hoen) Doen) hoen) Hoen) noen) Hoen) lioen) Hoen) hoen) Boen) Hoen) Hoen) Hoen) Hoen) 94

19 B BETALINGSBALANS () De balans der lopende transacties van de Belgisch Luxemburgse Economische Unie sloot gedurende het eerste semester van 949 met een gunstig saldo van fr 5,6 milliard. Dit overschot staat tegenover een tekort van fr 3,3 en fr 7 milliard dat respectievelijk in 947 en in 948 werd geboekt. De reeds in 948 waar () De methodes aangewend bij het opmaken van de staat der buitenlandse transacties van de Unie gedurende het eerste seinester van 949 zijn dezelfde als die welke vroeger gebruikt werden voor het opmaken van de betalingsbalans (Ier jaren 947 en 948 (zie Aprilnummer 949 van het Tijdschrift : Aantekening van de internationale transacties en opstelling van de betalingsbalans der BelgischLuxemburgse Economische Unie voor 947», vooral de blz. 78 tot 8 Septembernummer 949 van het Tijdschrift : «De betalingsbalans van de Belgisch Luxemburgse Economische (Unie over het jaar 948», vooral de blz. 54 tot 60). Wegens moeilijkheden van statistische aard is het evenwel onmogelijk gebleken, de tijdens de beschouwde periode verrichte ruiltransacties op de debet en creditzijde der balans aan te tekenen. genomen tendens tot opslorping van het deficit tekende zich nog scherper af, en wel dermate dat het evenwichtspunt in het goederen en dienstenverkeer tussen de Unie en het buitenland werd overschreden en er een belangrijk overschot werd geboekt. Dit resultaat is des te merkwaardiger daar het verwezenlijkt werd zonder dat de balans der lopende transacties gecrediteerd werd met kosteloze officiële hulpverlening van het buitenland: voor de beschouwde periode ontving de Unie geen enkele nietvoorwaardelijke schenking in het raam van het Marshallplan, terwijl anderzijds de door de Europese debiteurlanden uitgeoefende trekkingsrechten () het tegenwicht vormden van de voorwaardelijke hulpverlening. () Voor de methode van aantekening in de betalingsbalans der in liet kader van de voorwaardelijke hulp uitgevoerde transacties, zie Septembernummer 949 : «De betalingsbalans van de BelgischLuxemburgse Economische Unie over liet jaar 948», blz. 57 en 58. TABEL XVII Betalingsbalans van de BelgischLuxemburgse Economische Unie voor het eerste halfjaar van 949 naar het schema door het Internationaal Monetair Fonds aanbevolen (Millioenen Belgische franken) Toeneming (+) of afneming () van Lopende transacties Credit (Ontvangsten) Debet (Betalingen) Credit(+) of debet() saldo Bewegingen van kapitalen en monetair goud tegoeden verplichop het tingen buitenland tegenover en van het monetair buitenland goud nettotegoed op het buitenland en van monetair goud. Goederentransacties (F.O.B.) Particulieren (excl. banken). Bewegingen van liet niet monetair. Kapitalen op lange termijn (. goud (netto) tot.6). Directe investeringen 3. Verplaatsingen naar het buitenland Vaatrenderende effecten Nietvastrenderende effecten 4. Vervoer (4.+4.) Aflossingen 4. Brutovrachten Andere contractuele terugbe 4. Andere 6 talingen 547 (Scheepsvoorraden en bunkerkolen).6 Overige kapitalen op lange termijn 5. Verzekeringspremiën en uitkeringen Kapitalen op korte termijn 6. Inkomsten uit investeringen Munten, deposito's, Regeringsverplichtingen 7. Regeringstransacties niet elders ver. Overige meld termijn kapitalen op korte 8. Diverse lopende transacties Overheid en banken. 8. Grensarbeiders en vreemde arbei 3. Kapitalen op lange termijn (3. ders tot 3.6) Overige diverse lopende transac 3. Overheidsleningen +.05 ties Bankleningen 3.3 Effecten 9. Schenkingen (9. tot 9.3) Aflossingen Particuliere zendingen Andere contractuele betalingen Herstelleveringen Andere kapitalen op lange 9.3 Regeringsschenkingen termijn 0. Totaal lopende transacties Kapitalen op korte termijn (4. (Rubriek tot 9) tot 4.4) I Betalingsakkoorden Vergissingen en weglatingen 4. Verplichtingen tegenover de internationale instellingen Andere tegoeden en verplichtingen van overheids en bankinstellingen Andere kapitalen op korte termijn Monetair goud Totaal der bewegingen van kapi Eindtotaal talen en monetair goud

20 De ommekeer in de stand van de lopende rekening der Unie is toe te schrijven aan de evolutie van de handelsbalans. De goederentransacties in fobprijzen, die in 947 en in 948 een tekort van respectievelijk fr 6,4 en fr 5, milliard vertoonden, sloten in het eerste semester van 949 met een overschot van fr 6,6 milliard. De bewegingen in de buitenlandse handel der Unie die in het eerste deel van dit artikel werden ontleed geven in hoofdzaak de verklaring voor deze ontwikkeling aan. Er dient evenwel opgemerkt dat de op de balans geboekte resultaten gunstiger zijn dan die welke blijken uit de douanestatistieken : de ontvangsten uit goederentransacties bereikten fr 43,7 milliard, terwijl de uitvoer fob, volgens de douanegegevens slechts fr 4, milliard bedroeg. Daarentegen vertegenwoordigden de betalingen voor goederentransacties cif (), fr 40,6 milliard, een bedrag dat het door de douane aangetekende cijfer voor de invoer cif zeer benadert. Wat de uitvoer betreft, is het hoger bedrag van de balans dan van de douanegegevens gedeeltelijk te verklaren door de aantekening van een deel der uitvoervrachten bij de inkomsten onder de rubriek «Goederentransacties fob». Anderzijds, werden aanzienlijke ontvangsten uit de cross trade geboekt. Ten slotte gevoelden de invoerders in bepaalde landen, de neiging om in het steeds waarschijnlijker wordend vooruitzicht op een devaluatie van hun munt t.o.v. de Belgische frank, hun betalingstermijnen in te krimpen en reeds belangrijke voorschotten te storten op nog te leveren bestellingen. Het tegenovergesteld verschijnsel werd waargenomen bij de invoer, waar de betalingen ongetwijfeld vertraagden : alleen het feit, dat de terugslag van deze factor gecompenseerd werd door de uitgaven voortvloeiend uit de cross trade, verklaart waarom de op de balans voorkomende cijfers overeenstemmen met de douanestatistieken. De cross tradetransacties en de relatief gunstige positie van de Belgische frank droegen dus in een niet te onderschatten mate bij tot het ontstaan van een voordelig saldo bij de «Goederentransacties». De onzichtbare operaties in de balans der lopende transacties sloten met een deficit van fr milliard, dan wanneer ze in 948 een tekort van fr,8 milliard, d.i. fr 0,9 milliard per semester aanwezen. De nettouitgaven voor toerisme en verzekeringen daalden en het debetsaldo van 948 der «Overige diverse lopende transacties» veranderde in een creditsaldo. Daartegenover verminderden de nettoinkomsten uit investeringen, uit «Grensarbeiders en vreemde arbeiders» en uit particuliere schenkingen, terwijl de nettouitgaven onder de rubriek «Ver () Zie tabel xvn, totaal der rubrieken en 4.. voer» een stijging te zien gaven, doordat de inkrimping der uitgaven kleiner was dan die der ontvangsten. Gelet op de invloed der seizoenfactoren en het hoge bedrag der inkomsten waarvoor geen onderscheid kon worden gemaakt en derhalve onder de rubriek «Overige diverse lopende transacties» werden gebracht, zijn de bewegingen, in de verschillende rubrieken der onzichtbare transacties, eerder van beperkte betekenis. In de subrubriek «Regeringsschenkingen» wogen de ontvangsten op tegen evengrote uitgaven. De op de Unie uitgeoefende trekkingsrechten bedroegen fr 6.47 millioen en werden op de debetzijde der balans aangetekend. Op de creditzijde werd het bedrag der door de Unie op Italië uitgeoefende trekkingsrechten zegge fr 7 millioen geboekt. Daarenboven werden door de E.C.A. (Economie Grooperation Administration) aan de Unie, bij wijze van voorwaardelijke hulpverlening, goederen of geldmiddelen, ten belope van fr 6.44 millioen, verstrekt. Een deel van deze prestaties, overeenstemmend met de trekkingsrechten op de Unie gedurende de beschouwde periode uitgeoefend, zegge fr millioen, werd op de creditzijde der subrubriek «Regeringsschenkingen» aangetekend. Het saldo fr 69 millioen komt in mindering van de vordering der Unie op de E.C.A. en werd op de kapitaalrekening ingeschreven. * De Economische Unie verhoogde haar nettotegoed op het buitenland en haar goudvoorraad met een bedrag gelijk aan het gunstig, saldo van haar lopende balans. De bewegingen der particuliere kapitalen, op lange termijn, in de vreemde door BelgischLuxemburgse ingezetenen of in de Unie door vreemdelingen geïnvesteerd, sloten voor de Unie met een nettodesinvestering van fr 0,5 milliard (zie tabel xviix). In 948 bedroeg de desinvestering fr 4, milliard. Deze vermindering houdt hoofdzakelijk verband met de inkrimping der gerepatrieerde tegoeden en achterstallige inkomsten (fr 0,6 milliard tegen fr 4,0 milliard in 948). De investeringen, leningen en terugbetaling van leningen door het buitenland namen eveneens af. Hun totaal bedrag beliep nog slechts fr 0,9 milliard tegen fr,3 milliard in 948. Daarentegen bereikten de nieuwe investeringen, leningen en terugbetaling van leningen door de Unie een peil dat het halfjaargemiddelde van 948 benadert. De Overheid en Banken gingen tijdens de beschouwde periode twee nieuwe leningen aan in het buitenland : de Schatkist verkreeg van de Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling een lening van $ 6 millioen () (fr 70 millioen), waarvan de opbrengst aan de Nationale Bank van () Lening goedgekeurd bij besluit van de Regent van 9 Februari 949 (Staatsblad van 3 Februari 949). 96.