oktober nr 11 Prioriteit Zuid-Holland is de eerste provincie waar de uitvoeringswerkzaamheden langs de kust starten.

Transcriptie

1 schakelen ROL VAN DE PROVINCIE IS NIET VOORBIJ oktober nr 11 Op 5 september werd de starthandeling van de zwakke schakels Noordwijk en Flaauwe Werk feestelijk gevierd. Staatssecretaris mevrouw Tineke Huizinga-Heringa gaf daar het startsein voor de uitvoering van de kustversterking. Nu de uitvoeringsfase zich bij een aantal schakels aandient is de vraag: Wat wordt de rol van de provincie Zuid-Holland? OPdeHOOGTE is de nieuwsbrief over de veiligheid en ruimtelijke kwaliteit van uw kustgebied. Rijkswaterstaat, provincie Zuid-Holland, hoogheemraadschap van Rijnland, Hoogheemraadschap van Delfland, waterschap Hollandse Delta en de gemeenten Noordwijk, Katwijk, Den Haag, Rotterdam, Westland, Westvoorne, Goedereede en deelgemeente Hoek van Holland werken samen aan de kustveiligheid en de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. Rol provincie niet voorbij Programmadirecteur Kleij over kustontwikkeling 1/6 Projectbureau Delflandse Kust van start Interview projectleiders 2/3 Planning en actuele situatie zwakke schakels 4/5 Het getij Achtergrond 7 Strandhoofden Vraag en antwoord 8 Niet alle schakels zijn al zover, maar bij Noordwijk en Flaauwe Werk gaat nu echt de eerste schop de grond in. De planfase die werd uitgevoerd onder regie van de provincie gaat daarmee geleidelijk over in de uitvoeringsfase. In het geval van Noordwijk en Flaauwe Werk zijn respectievelijk het hoogheemraadschap van Rijnland en het waterschap Hollandse Delta aan zet. Zij voeren de werkzaamheden uit, maar de rol van de provincie is daarmee niet voorbij, zegt Hans Kleij, programmadirecteur kust van de provincie Zuid-Holland. De provincie blijft de uitvoering van de schakels van zeer dichtbij volgen. Waar nodig zullen we het proces stimuleren en de waterschappen te hulp schieten. We blijven de inwoners van Zuid-Holland informeren via Over de voortgang van de uitvoering van de afzonderlijke zwakke schakels zullen de waterschappen de omwonenden informeren. Prioriteit Zuid-Holland is de eerste provincie waar de uitvoeringswerkzaamheden langs de kust starten. Daarmee loopt ze voorop vergeleken met andere provincies. En dat is geen wonder, want de zwakke schakels staan boven aan de provinciale actielijst. Hans Kleij: De zes zwakke schakels langs de Zuid-Hollandse kust hebben topprioriteit. De provincie vindt het belangrijk dat de kust op orde is. Met het oog op de toekomst én met het oog op de economische ontwikkeling van de Randstad. > lees verder op pagina 6 Programmadirecteur Hans Kleij: De provincie blijft de uitvoering van dichtbij volgen 1

2 visie van UNIEKE SAMENWERKING VOOR UITVOERING PLANNEN Projectbureau Delflandse Kust van start Voor de Delflandse kust is de planfase achter de rug en komt de uitvoering in zicht. Dat geldt ook voor de aanleg van extra duingebied, ter compensatie van de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Voor het hoogheemraadschap van Delfland en Rijkswaterstaat hét moment om de samenwerking onder te brengen in het projectbureau Delflandse Kust. Het projectbureau bundelt de expertise en ervaring van beide organisaties. Twee projectleiders vertellen hoe en wat. Het projectbureau Delflandse Kust zorgt voor de voorbereiding en de begeleiding van de uitvoeringswerkzaamheden. Die starten eind 2008 met de aanleg van het extra duingebied en duren drie jaar. Een projectbureau waarin het hoogheemraadschap van Delfland en Rijkswaterstaat Zuid-Holland samenwerken bij de uitvoering is uniek voor de aanpak van de zwakke schakels. Rob Ammerlaan, projectleider van het hoogheemraadschap in de planfase, legt uit waarom gekozen is voor deze vorm van samenwerking. Wij zijn verantwoordelijk voor de kustversterking en Rijkswaterstaat voor de natuurcompensatie, maar we zijn in de planfase samen opgetrokken. Dat is succesvol gebleken. We zijn langzaam naar elkaar toe gegroeid. Tijdens de uitvoering willen we nog duidelijker één gezicht naar buiten tonen. Nico Bootsma van Rijkswaterstaat Zuid-Holland en projectleider voor de uitvoering, beaamt dat laatste. Als twee overheden zo dicht naast elkaar werken in hetzelfde gebied, moet je gezamenlijk naar buiten treden. Rob Ammerlaan noemt ook praktische redenen voor de intensieve samenwerking. Als je onafhankelijk van elkaar de plannen gaat uitvoeren, zal er meer overlast ontstaan. Dan zijn bepaalde stranddelen tijdens het ene project niet bereikbaar, en andere delen maanden daarna onbereikbaar. Integraal werken en het werk op elkaar afstemmen, is natuurlijk beter. Tot slot zijn er financiële voordelen omdat we zaken bij elkaar voegen. We hoeven nu bijvoorbeeld maar één keer aan te besteden. En door de omvang is het werk aantrekkelijker voor aannemers. Wat is de belangrijkste taak van het projectbureau naar de buitenwacht? Nico Bootsma: Communicatie. We hebben afgesproken dat we publieksgericht werken. Zo wordt met verschillende paviljoens en andere strandlocaties in overleg gezocht naar oplossingen als het gaat om terugkeer in de nieuwe situatie, dus na de werkzaamheden. Een voorbeeld daarvan is de situatie in het duincompensatiegebied. Sommige strandlocaties kunnen niet blijven in de nieuwe situatie. Voor die uitspanningen moet straks iets nieuws gemaakt worden. Samen met de betrokken partijen zoeken we naar een oplossing. 2

3 Waar kun je terecht met vragen? Nico Bootsma: Als het gaat over de uitvoering is het projectbureau de aangewezen vraagbaak. Als het gaat om andere zaken, zoals vergunningen, het hoogheemraadschap of andere organisaties, afhankelijk van het onderwerp. Ammerlaan draagt het stokje nu over aan Nico Bootsma, maar zal het proces goed blijven volgen. Hij bekent dat de versterking van de zwakke schakel bij Delfland een beetje zijn kindje is geworden. Daar moet ik nu afscheid van nemen. Best lastig, maar ik heb alle vertrouwen in de goede afloop. De uitvoering begint eind volgend jaar. Wat zal de grootste uitdaging zijn voor het projectbureau? Nico Bootsma: Technisch gezien is het geen moeilijke klus, organisatorisch wel. Er zijn veel partijen bij betrokken en de relatie met de Tweede Maasvlakte legt een grote druk op het project. De natuurcompensatie komt voort uit de vergunning om de Tweede Maasvlakte aan te leggen, dus daar zijn grote belangen mee gemoeid. Maar de samenwerking tussen het hoogheemraadschap en Rijkswaterstaat maakt het ook tot een heel leuk project. Daarnaast draag je daadwerkelijk bij aan de veiligheid van de kust tussen Hoek van Holland en Kijkduin. Dat is heel concreet en motiveert enorm. Rob Ammerlaan merkt op dat in de uitwerking van de plannen al een behoorlijke slag is gemaakt. Dat er medewerkers uit twee organisaties in één nieuw projectbureau werken, ziet hij vooral als een kans. Je kunt van elkaar leren, dat maakt je alleen maar sterker. Nico Bootsma (links op de foto, Rijkswaterstaat) en Rob Ammerlaan (Hoogheemraadschap Delfland): tijdens de uitvoering nog duidelijker één gezicht naar buiten in Projectbureau Delflandse Kust. Projectbureau Delflandse Kust Het projectbureau werkt langs drie pijlers: Contract, Techniek en Omgeving. Bij deze pijlers zijn in totaal vijftien parttime medewerkers vanuit Delfland en Rijkswaterstaat gezocht. Voor Omgeving is bijvoorbeeld een manager aangetrokken van het hoogheemraadschap, omdat die organisatie al contacten heeft met gebruikers van de kust. Het projectbureau werkt voorlopig vanuit het kantorengebouw Leidsche Poort in Den Haag. Het is de bedoeling om eind volgend jaar, bij de start van de uitvoering, dichter bij de werkzaamheden zelf te gaan zitten. Meer weten? Nico Bootsma, projectbureau Delflandse Kust, telefoon , 3

4 achtergrond PLANNING EN ACTUELE SITUATIE ZWAKKE SCHAKELS Per zwakke schakel is inmiddels de meest geschikte oplossing geselecteerd. De projectgroepen werken deze oplossingen nu verder uit tot een definitief verbeteringsplan. Twee schakels zijn begonnen met de uitvoering van de kustwerkzaamheden. In deze rubriek houden wij u op de hoogte van de voortgang van de ontwikkelingen. Flaauwe Werk Op 5 september gaf staatssecretaris mevrouw Tineke Huizinga-Heringa in Ouddorp het officiële startsein voor de versterking van zwakke schakel Flaauwe Werk. De starthandeling werd feestelijk gevierd met diverse strandactiviteiten voor jong en oud. Het waterschap Hollandse Delta coördineert de uitvoering van het project. De zeedijk het Flaauwe Werk wordt de komende maanden verhoogd en landinwaarts versterkt. De dijk wordt zo n 3 meter hoger en 30 meter breder. Tegelijkertijd wordt ook de ruimtelijke kwaliteit verbeterd. Er komen nieuwe strandopgangen. Er worden nieuwe fiets- en wandelpaden op de dijk aangelegd. Ook aan de natuur is gedacht door droge en natte ecologische verbindingen aan te leggen. Uitvoering: waterschap Hollandse Delta. Meer weten? Raadpleeg de site of projectleider Dick Waverijn bij waterschap Hollandse Delta, / info@wshd.nl. Voorne De Verenigde Vergadering van het waterschap Hollandse Delta heeft het definitieve versterkingsplan voor zwakke schakel Voorne op 28 juni vast - gesteld. Het versterkingsplan is goedgekeurd door de Gedeputeerde Staten van de Provincie Zuid-Holland. Het plan ligt van 1 oktober tot en met 12 november ter visie. Het plan stelt voor om de Punt van Voorne te versterken met een extra duinenrij aan de zeezijde van de bestaande duinen. Deze nieuwe duinenrij is 130 meter breed. Op het strand tussen de Punt van Voorne en Rockanje wordt een grote hoeveelheid zand opgespoten. Projectgroep: Rijkswaterstaat, provincie Zuid-Holland, waterschap Hollandse Delta en gemeente Westvoorne. Meer weten? Raadpleeg de site of projectleider Harm Kool bij waterschap Hollandse Delta, / info@wshd.nl. Delflandse kust In september is het versterkingsplan en de nota van beantwoording behandeld door de Verenigde Vergadering van het hoogheemraadschap van Delfland. Na de vaststelling van het definitieve versterkingsplan door de Verenigde Vergadering, gaat het plan voor goedkeuring naar de Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland. Op 7 september is in Kijkduin een convenant getekend tussen Rijkswaterstaat Zuid-Holland en het hoogheemraadschap van Delfland voor het project Realisatie Delflandse Kust. In het projectbureau Delflandse Kust werken beide partijen samen de voorbereiding en de begeleiding van de uitvoeringswerkzaamheden. De uitvoering start eind De Delflandse Kust wordt veilig gemaakt door de aanleg van extra strand en extra duinen. Als natuurcompensatie voor de nieuw aan te leggen Tweede Maasvlakte, komt ter hoogte van Hoek van Holland en s-gravenzande 35 hectare extra duingebied. Uitvoering: Rijkswaterstaat en het hoogheemraadschap van Delfland. Meer weten? Raadpleeg de site of projectleider Nico Bootsma bij projectbureau Delflandse Kust, of nico.bootsma01@rws.nl. 4

5 Meer weten? kijk op Scheveningen Begin 2008 valt vermoedelijk de beslissing over het ontwerp-verbeteringsplan voor de zeewering en het ontwerp voor de boulevard. De besluitvorming van het hoogheemraadschap en de gemeente Den Haag zijn nauw met elkaar verbonden, omdat de versterking van de zeewering en de ruimtelijke kwaliteit samen worden aangepakt. Nadat Delfland en Den Haag zich hebben uitgesproken, ligt het plan ter visie bij de provincie. Vervolgens wordt het definitieve plan samen met de Nota van Beantwoording vastgesteld door de Verenigde Vergadering van Delfland en gaat het terug naar de provincie. In het voorjaar van 2008 wordt een informatieavond georganiseerd voor omwonenden en geïnteresseerden. Projectgroep: Rijkswaterstaat, provincie Zuid-Holland, hoogheemraadschap van Delfland en gemeente Den Haag. Meer weten? Raadpleeg de site of het projectteam Scheveningen kust bij het hoogheemraadschap van Delf - land, / mvanderwerve@hhdelfland.nl of projectmanager Boulevard Hans Alewijnse, ge - meente Den Haag, / h.alewijnse@dso. denhaag.nl. Katwijk De provincie heeft, mede namens de besturen van Katwijk en het hoogheemraadschap van Rijnland, de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat gevraagd om hogere prioriteit te geven aan de versterking van Katwijk. Momenteel wacht de provincie op een formele reactie van de staatssecretaris, die bij een bezoek aan Katwijk heeft aangegeven hier welwillend tegenover te staan. Uit een verkennende studie zijn eerder drie scenario s voortgekomen. In het eerste scenario blijft de primaire waterkering binnen de bebouwde kom van Katwijk liggen. De twee andere scenario s (Boulevardscenario s) omvatten een verdergaande zeewaartse versterking. De waterkering komt in beide gevallen buiten de bebouwde kom te liggen. Op basis van deze verkennende studie is een planstudie gestart. Die studie gebeurt onder verantwoordelijkheid van de kustbeheerder, het hoogheemraadschap van Rijnland. Er is hiervoor een projectgroep ingesteld. Projectgroep: Rijkswaterstaat, provincie Zuid-Holland, hoogheemraadschap van Rijnland en gemeente Katwijk. Meer weten? Raadpleeg de site of projectleider Johan Remijn of Johan.Remijn@rijnland.net. Noordwijk Naast het Flaauwe Werk gaf staatssecretaris Tineke Huizinga-Heringa op 5 september ook het officiële startsein voor de versterking van zwakke schakel Noordwijk. Ook in Noordwijk werd de starthandeling gevierd met diverse feestelijke activiteiten voor omwonenden, bestuurders en geïnteresseerden. Direct na de starthandeling zijn de kustwerkzaamheden begonnen. Na het verwijderen van de strandpaviljoens door de paviljoenhouders, is begonnen met het weghalen van de toplaag van de duinen. Als dit achter de rug is, begint het opspuiten van de tijdelijke nooddijk. Uiteindelijk komt er een zeewaartse duinverbreding van bijna vijftig meter te liggen. In het duin wordt een dijk aangebracht, die wordt afgedekt door het duin. De dijk is dus niet zichtbaar. Uitvoering: hoogheemraadschap van Rijnland. Meer weten? Raadpleeg de site kustversterking voor meer nieuws en actuele beelden of kustversterking@rijnland.net. 5

6 doorschakelen vervolg van pagina 1 Starthandelingen Gezien de klimaatverandering weten we dat de zeespiegel meer gaat stijgen. Ook weten we dat er een toenemende behoefte is aan recreatieve en groene gebieden. Daar spelen we nu al op in. Volgens de programmadirecteur kust staat het boeken van resultaten daarbij centraal. Er wordt genoeg gepraat en onderzocht. Het is belangrijk dat we ook iets doen. Dat is precies wat het kabinet en de bestuurlijke partners willen bereiken met het Urgentieprogramma Randstad. Er moet een versnelde uitvoering van projecten komen, en de kust is daar één van. Naast veiligheid speelt ook ruimtelijke kwaliteit een rol. De kustversterkingen bieden een uitgelezen kans om gelijktijdig ook de omgeving te verbeteren, vertelt Kleij. Zo gaat de aanpak van de zeewering in Scheveningen hand in hand met de mooie herinrichting van de beroemde boulevard. In Noordwijk ligt een ambitieus plan om deze badplaats weer een luxe en voorname uitstraling te geven. De Delflandse kust en de Punt van Voorne krijgen er flink wat nieuw duingebied bij. En ook bij het Flaauwe Werk krijgt de natuur een stevige impuls. Zandmotor Door de versterking van de zwakke schakels kunnen de inwoners van Zuid-Holland de komende decennia veilig wonen. De huidige methode van kustonderhoud, door middel van zandsuppleties, is echter niet voldoende volgens Kleij. Het beschermt de kust, maar biedt geen antwoord op de vraag naar extra ruimte voor natuur en recreatie. Naast kustonderhoud is de provincie daarom ook bezig met kustontwikkeling. Zo onderzoekt de provincie momenteel een voorbeeld van innovatieve kustontwikkeling: de zandmotor. De zandmotor is een grote hoeveelheid zand, ter grootte van een superduin, die op een locatie ongeveer één kilometer voor de kust wordt aangebracht. Door wind, regen en storm verspreidt het zand zich op natuurlijke wijze langs de kust. Dit heeft veel voordelen denkt Kleij: De ondiepe kuststrook die ontstaat geeft een extra beveiliging tegen overstroming én biedt mogelijkheden voor natuur en recreatie. Door dit soort innovatieve vormen van kustuitbreiding ontstaat er bovendien meer ruimte voor deze functies. We spelen daarmee in op het ruimtetekort in de Zuidvleugel van de Randstad. De provincie streeft een integraal kustbeheer na. Veiligheid, ruimte, natuur, recreatie en wonen zijn thema s die nauw met elkaar samenhangen. Ook het verbeteren van de bereikbaarheid en infrastructuur is belangrijk voor het gebied. Al deze onderwerpen komen bij elkaar in de Zuid-Hollandse kustontwikkeling, aldus Kleij. Vanuit een shovel gaf staatssecretaris mevrouw Tineke Huizinga-Heringa het startsein voor de versterking van de zeeweringen van Noordwijk en Flaauwe Werk. Deze zeeweringen zijn de eerste zwakke schakels in de Nederland die worden aangepakt. Het hoogheemraadschap van Rijnland en waterschap Hollandse Delta voeren de kustversterking uit. Langs het Flaauwe Werk staan naast de dagvoorzitter v.l.n.r. burgemeester Van de Velde-de Wilde, staatsecretaris Tineke Huizinga-Heringa, gedeputeerde Lenie Dwarshuis-van de Beek, dijkgraaf Jan Geluk. Mail ons uw visie op de kustontwikkelingen in Zuid-Holland. redactie@kustvisiezuidholland.nl De staatsecretaris wordt door het Reddertje van Noordwijk uit de shovel geholpen. 6

7 achtergrond het getij De zee is altijd in beweging. Het water stijgt en daalt in een eeuwige cyclus van eb en vloed. Het getij bepaalt het ritme van de zee. De hartslag. Ontstaan van het getij Het getij ontstaat door het samenspel van de maan, de zon en het draaien van de aarde. De maan heeft de grootste invloed op het getij. Door de aantrekkingskracht van de maan vormt het water aan de maankant van de aarde een vloedgolf. Door de draaiing van de aarde wordt de watermassa naar buiten geslingerd, als bij een centrifuge. Zo ontstaat ook aan de andere kant van de aarde ook een vloedgolf. Omdat er twee vloedgolven zijn, is het tweemaal per dag vloed. De zon zorgt ervoor dat het niet precies 12 uur duurt van het ene hoogwater naar het andere, maar 12 uur en 25 minuten. Elke dag is het dus 50 minuten later hoogwater. aarde aarde maan figuur 1a De maan trekt het water aan en zorgt zo voor een vloedgolf aan de maankant van de aarde. maan Springtij en doodtij Vier keer per maand gebeurt er iets afwijkends met het getij. Het verschil tussen eb en vloed is dan ofwel extreem groot, of extreem klein. Staan de zon en de maan in elkaars verlengde, dan bundelen ze hun krachten en trekken ze meer water aan. Dit noemen we springtij. Bij hoogwater is het waterniveau dan ineens een stuk hoger, en bij laagwater een stuk lager dan normaal. De maan en de zon kunnen elkaar ook tegenwerken. Dat gebeurt als beide hemellichamen haaks op elkaar staan. Ze trekken dan van twee kanten tegelijk. Tijdens het zogenaamde doodtij stijgt het water veel minder dan gemiddeld. volle maan (springtij) volle maan (springtij) eerste kwartier (doodtij) eerste kwartier (doodtij) laatste kwartier (doodtij) laatste kwartier (doodtij) nieuwe maan (springtij) De reis van het getij Het getij gaat als een golf over de oceanen. De reis begint in de Zuidelijke IJszee (bij Antarctica). Onderweg komt het getij obstakels als eilanden en continenten tegen. Als de golf ons bereikt, is deze al meer dan twee dagen onderweg. Bij de Britse eilanden komt de getijgolf van twee kanten de Noord- vanuit het zuiden en noor- figuur 3 De getijgolf komt den de Noordzee binnen. zee binnen: vanuit het noorden en het zuiden. Het getij uit het noorden verplaatst zich zuidwaarts langs de Engelse kust. Bij de Belgische en Nederlandse kust buigt de stroom af en gaat weer terug naar het noorden, richting Denemarken en Noorwegen.De andere golf komt uit het zuiden met een snelheid van zo n tweehonderd meter per seconde. zon zon Het smalle Kanaal blokkeert de golf grotendeels. De golf verliest daar het meeste van haar kracht en heeft daardoor weinig invloed op het illustraties: Piraña Nederlandse getij. nieuwe maan (springtij) figuur 1b De draaiing van de aarde slingert de watermassa naar buiten, waardoor er ook aan de andere kant van de aarde een vloedgolf ontstaat. figuur 2 Door de stand van de zon en de maan is het twee keer per maand springtij en doodtij. Het verschil tussen eb en vloed is dan ofwel extreem groot, of extreem klein. 7

8 Vraag en antwoord Strandhoofden In de rubriek Vraag en Antwoord geeft de redactie antwoord op veelgestelde, bijzondere of specifieke vragen. Deze keer een vraag die tijdens een informatieavond over dedelflandsekust werd gesteld. Vraag Als er zand wordt opgespoten voor een nieuw breed strand langs de Delflandse kust, zijn de strandhoofden dan nog te zien? In 1791 werden de eerste stenen strandhoofden langs de Delflandse kust aangelegd, ter hoogte van Ter Heijde. Tegenwoordig liggen tussen Hoek van Holland en Scheveningen 47 strandhoofden. Antwoord De strandhoofden komen gedeeltelijk onder het zand te liggen. Op sommige plekken zullen ze nog wel te zien zijn. De aanleg van strandhoofden is een eeuwenoude methode om golven te breken en daarmee zandafslag en kusterosie tegen te gaan. Op plekken waar de duinen een smalle of lage strook vormen, zorgen strandhoofden voor extra bescherming tegen de zee. Strandhoofden alleen zijn niet voldoende om kusterosie tegen te gaan. Door klimaatverandering stijgt de zeespiegel. De koppen van de strandhoofden komen daardoor dieper in zee te liggen, en hun effectiviteit neemt af. Daarom zijn ook zandsuppleties nodig. Doordat de strandhoofden gedeeltelijk onder het zand komen te liggen, zullen de sterke muistromen rondom de hoofden afnemen. COLOFON Redactie: Provincie Zuid-Holland, Jack Vessies, Postbus 90602, 2509 LP DEN HAAG, Karien Dibbets, Interviews, eindredactie, grafisch ontwerp en realisatie: Communicatiebureau PODIUM, Utrecht Drukkerij: Labor Grafimedia B.V. Fotografie en cartografie: Provincie Zuid-Holland, RIKZ, Communicatiebureau PODIUM, Utrecht 8