PensioenPraat. Het pensioen is een zaak van ons allemaal. Uitgave van Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics. Nr.

Transcriptie

1 PensioenPraat Uitgave van Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics Nr. 40 Oktober 2010 Het pensioen is een zaak van ons allemaal Even voorstellen: Theo Dekkers Waarom belegt een pensioenfonds? Prijswinnaar bekend

2 Nr OKTOBER 2010 Secretariaat bestuur Postbus AC Bergen op Zoom Administratie TKP Postbus AM Groningen Pensioendesk Tel. (050) pensioendesk@tkppensioen.nl Redactie Debbie Hameetman, Carla Ligtenberg, Lau de Smet, Arthur Smit, Saskia Op het Veld (TKP) Fotografie Albert Joosen, Bergen op Zoom Vormgeving Kreateam Communicatie bv, Wouw PensioenPraat is bestemd voor alle actieve deelnemers en gepensioneerden. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. Bepalend is het pensioenreglement. Klachten Heeft u een klacht over de pensioenregeling of de dienstverlening? Op vindt u een klachtenformulier. Wat gedachten van de voorzitter van uw pensioenfonds Het pensioen is een zaak van ons allemaal U leest natuurlijk allemaal de PensioenPraat. Of legt u hem ergens apart om hem later op een rustig moment eens te bekijken en komt het daar dan vaak niet van? Nu is pensioen niet iets dat, zolang we nog jong zijn, nog werken en heel veel andere zaken aan ons hoofd hebben, in het middelpunt van onze belangstelling staat. Als we er aan denken en als we al die sombere berichten over problemen met de financiering van de pensioenen en van de AOW leeftijd in de kranten lezen, krijgen we er misschien zelfs wel hoofdpijn van. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Toch blijft het pensioenfonds u met informatie bestoken. Daar zijn twee redenen voor: dat moet volgens de Pensioenwet en het bestuur van het fonds vindt het belangrijk dat u weet en begrijpt waar wij in uw en ook in ons belang mee bezig zijn. De regering en demissionair minister Donner voorop wil dat iedereen begrijpt dat pensioenen niet zomaar uit de lucht komen vallen. En dat bij het beleggen van de pensioenvermogens altijd risico s genomen moeten worden. Er kan voor grotere of kleinere risico s gekozen worden, maar iedere vorm van beleggen brengt risico s met zich mee. Daarbij geldt dat een lager risico minder oplevert. Een hogere opbrengst helpt om de premie op een redelijk peil te houden of om het mogelijk te maken de uitkeringen aan de stijging van de prijzen aan te passen. Van het bestuur van uw pensioenfonds mag u verwachten dat zij verstandige keuzes maakt. Niemand kan echter de toekomst met voldoende zekerheid voorspellen. Nu valt het niet mee in een vlot leesbare stijl over zo iets ingewikkelds en technisch als pensioenen te schrijven. We begrijpen daarom heel goed dat u niet verlangend uitziet naar de volgende PensioenPraat en die ons niet uit de handen rukt. De redactiecommissie van de Pensioen- Praat heeft daar iets op gevonden en heeft u opgeroepen aan een lezerspanel deel te nemen. Vijf personen hebben hierop, na wat lobbyen, gereageerd en zij gaan voor deze PensioenPraat al aan de slag. Laat eens weten wat u van PensioenPraat vindt en of u een verandering waarneemt. Het gebeurt overigens maar zelden dat iemand reageert op artikelen of vraagt om over een bepaald onderwerp te schrijven. Wie durft en helpt ons aan ideeën of onderwerpen zodat we de PensioenPraat voor iedereen interessant kunnen maken? Heeft u vragen of wilt u ons met ideeën helpen, dan kunt u contact opnemen met onze directeur Arthur Smit of met een van de bestuursleden. Vergeet nooit: het pensioen is een zaak van ons allemaal. Tot een volgende PensioenPraat, Frederik Grever Kijkt u maar eens in het jaarverslag welke keuzes uw bestuur gemaakt heeft. U kunt het jaarverslag vinden op de website van het pensioenfonds. PensioenPraat 2

3 Een overzicht Verkiezingsjaar 2010 Dit jaar is een verkiezingsjaar geworden, niet alleen voor het land maar ook voor ons fonds. Misschien goed om alles even op een rijtje te zetten en wat overzicht te geven. Eind december liep de bestuurstermijn van Jan Aerts af. Daarom werden verkiezingen uitgeschreven voor een pensioengerechtigde in het bestuur. Albert Both stelde zich als enige kandidaat en werd in maart door het bestuur tot bestuurslid benoemd. Rick Lisapaly gaf in februari aan zijn functie als bestuurslid niet meer te kunnen combineren met zijn overige werkzaamheden en trad terug als bestuurslid. Willem Grin en Theo Dekkers stelden zich kandidaat om namens de deelnemers zitting te nemen in het bestuur, Theo werd nipt verkozen. Bestuurssamenstelling De bestuurssamenstelling ziet er als volgt uit: Namens de werkgever Frederik Grever - voorzitter Jos van Gisbergen - plaatsvervangend secretaris Jurgen Stockbroeks - voorzitter beleggingscommissie Debbie Hameetman Namens de deelnemers Theo Dekkers - secretaris Lau de Smet Jan-Leen Boot (nog officieel te benoemen) Namens de pensioengerechtigden Willem Grin Theo Dekkers werd hierop in het bestuur benoemd en is na bekrachtiging door De Nederlandsche Bank (DNB) inmiddels verkozen tot secretaris, lid van het dagelijks bestuur en van de beleggingscommissie. Albert Both gaf in juni aan zijn functie als bestuurslid niet meer te kunnen combineren met zijn nieuwe werkomstandigheden en trad terug als bestuurslid. Omdat de benoeming niet was bekrachtigd door DNB is hij feitelijk dus geen bestuurslid geweest. Maar één persoon stelde zich vervolgens kandidaat voor de verkiezing van een pensioengerechtigde, namelijk Willem Grin. Hij was inmiddels met pensioen en had nog steeds de ambitie om bestuurslid te worden. André Volkers vertrok per 1 juli bij SABIC-IP om te gaan werken bij Q8, waardoor hij uit het bestuur terugtrad. Er hebben zich geen kandidaten gemeld voor de functie van André. Het bestuur is bezig met een selectieprocedure. Op de bestuursvergadering van 16 september is Willem Grin benoemd als bestuurslid. Op 16 september is ook besloten Jan-Leen Boot te vragen als bestuurslid. Hij heeft daarop positief gereageerd. De procedure voor de officiële benoeming is in gang gezet. Het Bestuur Afscheid van André Volkers André Volkers heeft afscheid van ons genomen als bestuurslid. André, werkzaam bij Technology, heeft begin dit jaar besloten om zijn carrière voort te zetten als professioneel technologist bij Q8 in de Botlek. Daar wensen wij hem het allerbeste mee natuurlijk. We willen u dit als lezers laten weten. We staan graag nog even stil bij het feit dat we in André een bevlogen bestuurslid verliezen. Zelden hebben we iemand zich zo snel zien inwerken en zich de soms taaie pensioenmaterie eigen zien maken. Binnen de kortste keren was André een betrokken lid van het dagelijks bestuur en deed volop mee aan het actieve bestuurswerk. Ook tijdens zijn revalidatie, na zijn ongeluk met de fiets, was hij al dan niet op krukken druk bezig met de bestuursstukken. André, bedankt voor je inzet. Het Bestuur PensioenPraat 3

4 Even voorstellen... Theo Dekkers, een van de bestuurders van het Pensioenfonds Op de eerste plaats wil ik de mensen die hun stem op mij hebben uitgebracht, bedanken. Ik zal mijn uiterste best doen om het in mij gestelde vertrouwen niet te beschamen. In het kader hiernaast kunt u meer lezen over mijn achtergrond. Hieronder wil ik vertellen waarvoor ik me wil inzetten. Theo Dekkers Ons pensioenfonds gaat door een moeilijke periode. Net als bij vele andere pensioenfondsen in Nederland is de dekkingsgraad sterk gedaald. We verkeren in een ongewone situatie die om ongewone oplossingen vraagt. Het pensioenfonds moet zich daarom inspannen om betere oplossingen te vinden om de financiële situatie weer gezond te krijgen. Een aantal oplossingen die de toezichthouder, De Nederlandsche Bank, voorstelt, klinkt voor mij als autorijden met een geblindeerde voorruit waarbij je alleen achteruit kunt kijken. Er moet iets anders worden bedacht om uit de huidige impasse te komen en aan dat proces wil ik heel graag mijn bijdrage leveren (en ik meen dat ook te kunnen). Theo Dekkers Na mijn studie chemische techniek ging ik bij GE in Bergen op Zoom werken. Kort daarna trouwde ik met Wilma. Samen kregen we een zoon en dochter en inmiddels is ons leven verrijkt met een prachtige kleindochter waar we graag veel tijd mee doorbrengen. Naast mijn werk bij GEP heb ik mijn studie natuur- en scheikunde aan de Universiteit van Utrecht voltooid. Bijna dertig jaar heb ik met heel veel plezier bij GEP in verschillende fabrieken en locaties gewerkt als respectievelijk QA manager, TM-manager en Site Manager. Daarbij stelde GEP me steeds in de gelegenheid me verder te bekwamen in diverse vaardigheden, waaronder het financiële beheer. Na mijn periode bij GEP heb ik voornamelijk in leidinggevende posities gewerkt voor multinationals. Als laatste voor Gate Gourmet, een multinational met een beursnotering in Zürich. Bij Gate Gourmet droeg ik wereldwijd de verantwoordelijkheid voor de productiebedrijven. Ik heb Gate Gourmet onlangs verlaten om mijn eigen bedrijf op te richten: Waste Energy Recovered BVBA. PensioenPraat 4

5 Waarom belegt een pensioenfonds? Kan het pensioenfonds niet beter een spaarrekening nemen? En wat doet Pensioenfonds SABIC-IP om het risico van beleggen beheersbaar te houden? Waarom belegt een pensioenfonds? Pensioenfondsen beleggen de premie die ze iedere maand ontvangen van de werknemers en de werkgever. Door te beleggen probeert een pensioenfonds een kapitaal op te bouwen. Dat kapitaal is nodig om alle huidige en toekomstige pensioenen te kunnen betalen. Als pensioenfondsen niet zouden beleggen, zou dat uiteindelijk leiden tot lagere óf onbetaalbare pensioenen. En dat is voor de deelnemer en de werkgever niet wenselijk. Waarom beleggen op de lange termijn beter is dan sparen* Als pensioenfondsen de laatste 25 jaar alleen hadden gespaard, dan waren de pensioenen nu 40% lager geweest, zo wijzen ervaringsgegevens uit. Om dat effect te ondervangen, zou de premie 70% hoger moeten zijn geweest. Een voorbeeld: elke e 100 die 25 jaar geleden door pensioenfondsen is belegd, is nu aangegroeid tot gemiddeld e 514, ondanks de beursdrama s in 1987, 2002 en Dezelfde e 100 op een spaarrekening zou e 308 hebben opgeleverd. Dit bevestigt de algemene regel dat beleggen op lange termijn dus meer oplevert dan sparen. Hoe komt een pensioenfonds tot een beleggingsbeleid? Het pensioenfonds maakt een afgewogen keuze tussen de risico s die beleggen met zich mee brengt en de opbrengsten die het pensioenfonds moet halen om de pensioenen uit te kunnen betalen. Geld investeren in aandelen brengt een hoger risico met zich mee dan bijvoorbeeld staatsobligaties of het geld storten op een spaarrekening. Maar historisch gezien geven aandelen op de lange termijn een relatief hoog rendement. En dat is nodig. De kunst is natuurlijk om dat risico beheersbaar te houden en toch voldoende rendement te behalen. Het nemen van een afgewogen risico is dus goed, ondanks dat het rendement (opbrengst) soms tegenzit. Op lange termijn biedt een beetje risico de deelnemer meer resultaat dan wanneer er helemaal geen risico wordt genomen. Hoe kan een pensioenfonds beleggen? Er zijn verschillende soorten beleggingsmogelijkheden. De belangrijkste zijn aandelen 1, obligaties 2 en deposito s 3. Ze kennen allemaal een ander risico en andere mogelijkheden voor rendement. Voorbeelden zijn: beleggingen kunnen minder waard zijn: verkopen daarvan leidt tot lagere opbrengsten dan verwacht; een obligatie wordt minder waard als de rente stijgt; aandelenkoersen kunnen heel erg sterk wisselen in hoogte binnen heel korte tijd; een deposito heeft tegenpartijrisico. Dit is het risico dat de partij (bank) aan wie geld in bewaring is gegeven dat geld of de vergoeding niet kan teruggeven, bijvoorbeeld in het geval van een faillissement. Lees verder op pagina 6 * Bron: Het rekenvoorbeeld komt uit een onderzoek van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen. PensioenPraat 5

6 VERVOLG VAN PAGINA 5 Beperken van het beleggingsrisico Het bestuur wil goed inzicht hebben in de karakteristieken en risico s van het beleggingsbeleid. Daarom laat het bestuur in 2010 een uitgebreide ALM-studie (Asset Liability Management) uitvoeren. De studie vormt de basis voor het beleggingsbeleid. Het is een hulpmiddel voor het pensioenfonds om het geld in het fonds gunstig te verdelen over de verschillende beleggingsmogelijkheden. Verschillende scenario s worden hierbij uitgewerkt. Tijdens deze studie komen de drie belangrijkste beleidsterreinen van het pensioenfonds samen: het premiebeleid, het beleggingsbeleid en het toeslagenbeleid (indexatie). Wanneer dat beleid is vastgesteld wordt dit geëvalueerd. Hierbij meet het pensioenfonds of de werkelijke risico s van het gekozen beleid overeen stemmen met de verwachte risico s. Wanneer nodig wordt het beleid aangepast. De ALM-studie zal dit jaar worden afgerond. Welk risico loopt het pensioenfonds? En welk risico loopt de deelnemer? Pensioenfondsen lopen het risico dat zij niet meer - geheel of gedeeltelijk - aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Dat kan worden veroorzaakt door een groot aantal factoren, zoals bijvoorbeeld lage rente, dalende beurskoersen, langere levensverwachting. De laatste twee jaren spelen al deze factoren een rol. Als een pensioenfonds niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen, is er een aantal mogelijkheden daar wat aan te doen: een ander beleid (premies, toeslagen en beleggingen) in de vorm van een herstelplan; bijstortingen door de werkgever als het gaat om een ondernemingspensioenfonds; het verlagen van de rechten van de deelnemers (pensioenen voor gepensioneerden en opgebouwde rechten van alle overige deelnemers). Bij ons pensioenfonds is geregeld dat als het pensioenfonds niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen, de werkgever bijspringt met extra stortingen. De jaarlijkse verhoging van het opgebouwde pensioen van actieve deelnemers is onvoorwaardelijk. De verhoging van ingegane pensioenen en opgebouwde rechten van deelnemers is voorwaardelijk: als de dekkingsgraad onder 105% is, mag het pensioenfonds van de wet de pensioenen niet verhogen (zoals in 2009 het geval was). Dit is een risico voor de deelnemers. In een heel extreem geval zouden zelfs de pensioenen van de deelnemers kunnen worden verlaagd. 1 Een aandeel is een bewijs van een financiële deelneming in het kapitaal van een onderneming, met aanspraak op dividend (bedrag uit de winst), wanneer de winst dit toelaat. 2 Een obligatie is een schuldbewijs voor een (langlopende) lening van een overheidsinstelling of bedrijf. Een bedrijf kan obligaties uitschrijven en zo een financiering regelen. Iemand die een obligatie koopt, ontvangt van de uitgever van de obligaties een rentevergoeding. Deze vergoeding is afhankelijk van de rentestand. Uiteindelijk betekent dit dat het risico door het fonds wordt afgewenteld op de werkgever en de deelnemers als het fonds het zelf niet kan dragen. Hier zijn in de Pensioenwet regels voor opgesteld. 3 Een deposito is een soort spaarrekening waarbij het geld voor een bepaalde periode tegen een (meestal) vaste rentevergoeding aan de bank in bewaring wordt gegeven. Hoe wordt het pensioen gefinancierd? Voor het opbouwen van pensioen wordt een kapitaaldekkingsstelsel gebruikt. Hierin wordt er meteen bij het toekennen van een pensioenaanspraak geld opzij gezet om later de pensioenen te kunnen betalen. De pensioenpremies worden gespaard en belegd. Voor iedere deelnemer bouwt de pensioenuitvoerder zo het kapitaal op dat nodig is om later het pensioen uit te betalen. Dit is anders dan bijvoorbeeld bij de AOW of VUT. Deze kennen een omslagstelsel. Hierbij betalen de werkenden premies, waarmee op hetzelfde moment uitkeringen aan pensioengerechtigden worden betaald. PensioenPraat 6

7 Hoe gaat het nu met uw pensioenfonds? Veelal wordt de financiële situatie van een pensioenfonds uitgedrukt in termen van dekkingsgraad. De dekkingsgraad is de verhouding tussen bezittingen en verplichtingen van pensioenfondsen. Bij een dekkingsgraad van 100% kan een pensioenfonds dus precies aan al zijn verplichtingen (pensioenbetalingen) voldoen. De toezichthouder, De Nederlandsche Bank (DNB), schrijft voor dat de dekkingsgraad minimaal 105% moet zijn. Daarnaast moet er een buffer zijn voor het geval er tegenvallende ontwikkelingen op de beurzen of andere financiële markten zijn. Dit om schommelingen in de berekende waarde van de pensioenbetalingen op te vangen. Voor ons pensioenfonds betekent dit dat we een dekkingsgraad van 127% zouden moeten hebben. De huidige werkelijke dekkingsgraad is lager en daarom heeft het pensioenfonds een herstelplan ingediend bij DNB waar het pensioenfonds zich aan moet houden. In eerdere PensioenPraten heeft u hierover kunnen lezen. Waarom schommelt de dekkingsgraad? Na een kortstondig herstel aan het eind van het eerste kwartaal van dit jaar, staan de dekkingsgraden van pensioenfondsen in Nederland opnieuw onder druk. De oorzaak van de sterk schommelende dekkingsgraden komt onder andere door de dalende marktrente, maar ook doordat mensen steeds ouder worden. Hierdoor moeten de pensioenen langer uitbetaald worden. Sinds de invoering van het nieuwe Financieel Toetsingskader (FTK) in 2006 zijn pensioenfondsen verplicht de actuele stand van de rente (RTS waarde) te gebruiken voor de waardebepaling van hun verplichtingen (de pensioenen die zij nu en in de toekomst moeten uitbetalen). Voor 2006 werd de historische rente van 4% gebruikt. Hoe lager de rente, hoe meer geld een pensioenfonds moet reserveren voor de toekomst. Op dit moment zijn vooral de hoge overheidsschulden van verschillende Europese landen de oorzaak van de dalende dekkingsgraad van Nederlandse pensioenfondsen. De financiële problemen in Zuid- Europa hebben de afgelopen maanden geleid tot een sterke daling van de marktrente, wat zorgt voor hogere pensioenverplichtingen en daarmee lagere dekkingsgraden. Ook zijn onder andere door de onrust in Griekenland de afgelopen maanden de koersen van aandelen flink in waarde gedaald. Oorzaak dalen dekkingsgraad augustus In de maand augustus is de dekkingsgraad stevig onderuit gegaan, namelijk van 104,6% eind juli naar 91,2% eind augustus. Dit komt door de daling van de rente van 3,531% naar 2,741%. Daling van de rente betekent namelijk dat het fonds nu meer in kas moet hebben om de huidige en toekomstige pensioenen te kunnen betalen. De waarde van de beleggingen is in dezelfde periode met 1 miljoen gestegen. Doordat de rente erg op en neer beweegt, is ook de dekkingsgraad erg onzeker. Ondertussen is de rente weer gestegen, waardoor ook de dekkingsgraad weer enigszins is gestegen. Actie Donner niet op ons van toepassing De huidige dekkingsgraad De ontwikkeling van de dekkingsgraad van het pensioenfonds wordt sinds enige tijd opgenomen in de PensioenPraat. In de tabel onder aan de pagina ziet u het verloop tot en met augustus Demissionair minister Donner heeft op dinsdag 17 augustus bekend gemaakt dat een aantal pensioenfondsen de pensioenen moeten verlagen. Dit niet geldt voor ons pensioenfonds. De pensioenen worden bij Pensioenfonds SABIC-IP niet gekort. De pensioenfondsen die moeten korten, hadden in hun herstelplan al aangekondigd dit eventueel in de toekomst te moeten doen. Minister Donner had de wettelijke termijn van drie jaar opgerekt naar vijf jaar. Dit heeft de minister nu teruggedraaid, waardoor het verlagen van de pensioenen nu toch eerder wordt ingezet. Dekkingsgraad zoals gerapporteerd aan DNB Maand (2010) jan. feb. maart april mei juni juli aug. Beleggingen e* 622,8 627,8 654,3 655,5 648,4 645,7 659,9 661,3 Verplichtingen e* 573,0 592,5 591,6 608,2 644,8 641,7 630,9 725,4 Dekkingsgraad % 108,7 106,0 110,6 107,8 100,6 100,6 104,6 91,2 RTS** % 4,184 3,938 3,9 3,75 3,445 3,449 3,531 2,741 * x ** De RTS (Rente Termijn Structuur zoals gepubliceerd door DNB) is de gemiddelde rente waartegen de pensioenbetalingen gewaardeerd worden. Hoe lager die rente staat op enig moment: hoe meer geld er moet zijn. Maatregelen wel nodig (zie herstelplan) Het verlagen van pensioenen is één van de laatste manieren om de financiële situatie van een pensioenfonds te verbeteren. Dit blijft echter een uiterste middel dat alleen in uiterste nood kan worden ingezet. In ons herstelplan is hierin niet voorzien, wel staan hierin andere maatregelen genoemd. We kunnen echter geen garantie voor de toekomst geven. De financiële crisis is immers nog niet voorbij. PensioenPraat 7

8 Even voorstellen: Uw lezerspanel In PensioenPraat 39 stond een oproep voor deelnemers aan een lezerspanel. Het doel: de communicatie van Pensioenfonds SABIC-IP nog beter afstemmen op de wensen van de deelnemers. Te beginnen met PensioenPraat. Vijf deelnemers meldden zich aan. Hieronder stellen ze zich voor. Ik ben Christine Blommerde, 48 jaar, sinds 1983 werkzaam binnen het bedrijf. Ik ben de secretaresse van Rajita D Souza, Director Human Resources Europe en het HR Team. Ik wilde graag in het lezerspanel, omdat ik merkte dat ik niet alle artikelen in de PensioenPraat begrijp. Ik neem aan dat er meerdere werknemers zijn met hetzelfde probleem en wil graag meehelpen om, voor zover dat mogelijk is natuurlijk*, de artikelen eenvoudiger, voor iedereen in duidelijkere taal, te maken. * Ik begrijp dat er een aantal standaard termen zijn die niet te veranderen zijn. Marketing Communications en Global Marketing. Sinds januari 2009 werk ik als assistant op de afdeling Shared Services Finance. De reden van mijn aanmelding voor het lezerspanel van PensioenPraat is dat ik het van het grootste belang vind dat er begrijpelijke taal wordt gebruikt in deze best wel complexe materie. Daarnaast hoop ik door wat meer reclame voor PensioenPraat te gaan maken mijn collega s en oud-collega s te overtuigen dit blad niet ongelezen op te bergen. Ik ben Hedwig Meesters. In 1988 begonnen op de afdeling Douane & Verzekeringen en sinds 1999 secretaresse Chem- Ops. Verder ben ik lid van de Gezondercommissie en zit ik in de redactie van Elements. In mijn vrije tijd schrijf ik korte verhalen en thrillers. Je zou kunnen zeggen dat taal een hobby van me is. Vandaar dat ik me aanmeldde voor het lezerspanel. Ik ben Roos Proto, 45 jaar, in 1989 begonnen bij GE Plastics. In de afgelopen 21 jaar ben ik werkzaam geweest op diverse afdelingen o.a. Technology, Mijn naam is Marcel Melsen. Sinds 1990 werkzaam bij SF&S als operator. Ik doe mee met het lezerspanel omdat ik van veel mensen hoor dat de PensioenPraat te ingewikkeld is en ze het daarom maar niet lezen. Ik ben gevraagd door Peter van Tilburg om met het lezerspanel mee te doen. En ik ben benieuwd of we het leesbaarder/toegankelijker kunnen maken, zodat alle mensen straks weten waar we nu voor aan het werken zijn. Ik ben Donald van Sintmaartensdijk, shiftcoach op de FCP. Pensioen was voor mij altijd een ver-van-mijn-bed-show. Maar veel mensen in mijn omgeving gaan nu wel de richting van pensionering op. Ik dacht, als ik nu lid ben van het lezerspanel kom ik meer te weten over pensioen. En dan kan ik een klankbord zijn voor de mensen in mijn omgeving. PensioenPraat 8

9 Door de crisis en de stijgende kosten van pensioenen kwam de vraag Is ons pensioenstelsel nog wel toekomstbestendig? Het antwoord van de commissies Goudswaard en Frijns 1 was duidelijk: nee. Maar hoe moet het dan wel? In juni is er een Pensioenakkoord gesloten over veranderingen die in de toekomst pensioenen betaalbaar moeten houden. Een aantal vragen en antwoorden om u te informeren over dit Pensioenakkoord. Vragen en antwoorden over het Pensioenakkoord Hoe houden we pensioenen betaalbaar? Wat is de aanleiding voor het Pensioenakkoord? Er zijn twee aanleidingen: de economische crisis en het feit dat mensen steeds ouder worden (vergrijzing). Door de economische crisis is de financiële situatie van veel pensioenfondsen verslechterd. Ook van ons pensioenfonds. Doordat mensen ouder worden, worden pensioenenkosten ook hoger. Dit omdat we pensioenuitkeringen steeds langer moeten uitbetalen. Als ons huidige (pensioen)systeem niet verandert, is het op de lange termijn niet meer mogelijk om alle pensioenen te kunnen betalen. Wat houdt het Pensioenakkoord in? In het Pensioenakkoord staat een aantal voorstellen om de AOW en de pensioenen aan de vergrijzing aan te passen. Ook staan er in het Pensioenakkoord voorstellen die de pensioenfondsen minder kwetsbaar zouden moeten maken voor ontwikkelingen op de financiële markten. De voorstellen uit het Pensioenakkoord zijn gebaseerd op de rapporten van de commissies Goudswaard en Frijns. Wat de adviezen precies inhouden, leest u in het kader op de volgende pagina. Wie heeft dit Pensioenakkoord opgesteld? Het Pensioenakkoord is opgesteld door de werkgevers- en werknemersorganisaties op landelijk niveau. Samen vormen zij de Stichting van de Arbeid (Star) 2. Wat zijn de voordelen? Het grote voordeel van dit Pensioenakkoord is dat er goed gekeken wordt naar het betaalbaar houden van de pensioenen en de AOW. En daar heeft op de lange termijn iedereen profijt van. Wat zijn de nadelen? Eén van de nadelen is dat het risico (zoals beleggingsrisico en het langlevenrisico 3 ) steeds meer bij de deelnemer Lees verder op pagina 10 1 De commissies Goudswaard en Frijns hebben van minister Donner de opdracht gekregen om te onderzoeken of ons pensioenstelsel wel toekomst heeft. In de vorige PensioenPraat heeft hierover kunnen lezen. 2 In de Stichting zijn vertegenwoordigd: Vereniging VNO-NCW (VNO-NCW), de Koninklijke Vereniging MKB-Nederland (MKB), de Federatie Land- en Tuinbouw-organisatie Nederland (LTO), de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV), het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV), de Vakcentrale voor Middengroepen en Hoger Personeel (MHP). 3 Langlevenrisico: Dit is het risico dat een deelnemer langer leeft dan op basis van algemene statistische gegevens met betrekking tot levensverwachting en sterftecijfers mag worden verwacht. PensioenPraat 9

10 VERVOLG VAN PAGINA 9 komt te liggen. Daarmee valt ook een stukje zekerheid weg. De gedachte Mijn pensioen, dat zit wel goed, is niet langer van deze tijd. Dit verandert steeds meer in: Pensioen, daar moet ik zelf actief wat mee doen. Wanneer ga ik iets van dit Pensioenakkoord merken? Het doel is om in 2011 de eerste veranderingen door te voeren. Maar omdat de Pensioenwet en fiscale wetgeving aangepast moeten worden, lijkt het bijna niet mogelijk om die datum te halen. Dat het gaat veranderen is bijna zeker: veel partijen zijn het erover eens dat er iets moet veranderen. De verwachting is daarom dat het nieuwe kabinet de voorstellen uit het Pensioenakkoord gaat overnemen. Wat dit precies voor u gaat betekenen, is nu nog niet te zeggen omdat er nog allerlei beslissingen genomen moeten worden. Welke adviezen over pensioenen staan er zoal in het Pensioenakkoord? Stel de pensioenleeftijd uit Door het uitstellen van de pensioenleeftijd wordt het pensioen minder lang uitgekeerd omdat de pensioenuitkering later ingaat. Hierdoor stijgen de kosten minder hard. In het Pensioenakkoord staat het advies om in 2011 de pensioenleeftijd te verhogen naar 66 jaar en in 2015 naar 67 jaar. Keer het pensioen voor een bepaalde vaste periode uit Door het pensioen een vaste periode uit te keren, zijn de kosten van het pensioen overzichtelijk. Is de verwachting dat we (nog) ouder worden? Dan kan het zo zijn dat de pensioenuitkering voor de mensen die op dat moment met pensioen gaan, wordt verlaagd. Hoe dit verder precies eruit komt te zien, is nog niet bekend. Maak de pensioenregeling meer flexibel Bij dit voorstel gaan de pensioenen als het ware mee met veranderingen op de financiële markten. Als de beleggingsrendementen tegenvallen wordt het gemakkelijker om pensioenen te verlagen. Het gevolg van deze verandering is dat er voor u minder zekerheid is over de hoogte van het uiteindelijke pensioen. Welke adviezen over de AOW staan er in het pensioenakkoord? De overheid beslist wat er met de AOW gebeurt. Toch heeft de Star ook voorstellen gedaan over de AOW. Zo stelt de Star voor om de AOW leeftijd uit te stellen naar 66 jaar in 2020 en in 2025 naar 67 jaar. Iedere vijf jaar zou bekeken moeten worden of de AOWleeftijd verder moet opschuiven. Gaat u verhuizen? Als u binnen Nederland verhuist, is het niet nodig om een adreswijziging door te geven. Deze ontvangen wij automatisch via de Gemeentelijke Basisadministratie. Een verhuizing naar en in het buitenland moet u wel zelf aan de administratie van het pensioenfonds doorgeven. Dit is ook belangrijk als u uit dienst treedt en uw pensioenrechten bij ons fonds achterlaat. Wij willen u immers wel kunnen bereiken rond uw pensioendatum om uw pensioen tot uitkering te kunnen laten komen. Nuttige links over pensioenen Wilt u meer informatie over pensioenen? Kijk dan eens op de volgende websites. De website is een onafhankelijke, niet commerciële informatiebron. Er staat een groot aantal organisaties achter. Zij doen dit, omdat ze vinden dat de Nederlander meer moet nadenken over zijn pensioen. Als u een probleem heeft met uw pensioen kunt u dit voorleggen aan de Ombudsman Pensioenen. Kijk eerst op Het postadres is: Ombudsman Pensioenen Postbus 93560, 2009 AN Den Haag Telefoon (070) Op vindt u meer nuttige links. PensioenPraat 10

11 40 jaar pensioenfonds De nieuwe prijsvraag Het Pensioenfonds bestaat dit jaar 40 jaar. In het najaar van 1970 is ons pensioenfonds gestart. In PensioenPraat willen we aandacht besteden aan dit heugelijke feit. Om u te prikkelen heeft de redactie voor dit jaar een prijsvraag opgezet met vragen uit onze rijke historie. Dit keer de tweede prijsvraag Er is ongelofelijk veel gebeurd in de afgelopen veertig jaar. Met name de groei van het fonds in de jaren 80 en 90 (van de vorige eeuw alweer) was opvallend. Niet alleen door de personeelsgroei van de vestiging Bergen op Zoom, maar ook dankzij het instromen van bijna alle GE ondernemingen in Nederland. Als u naar het huidige deelnemerbestand kijkt, zo n vijfduizend, is dat dus een gigantische groei ten opzichte van de 93 deelnemers waarmee we begonnen. Voor de tweede prijsvraag hebben we onze vraag daar weer op gebaseerd. Op de website vindt u de huidige statistieken in het kwartaaloverzicht: deelnemers en 642 miljoen euro pensioenverplichtingen. Dit ten opzichte van 93 deelnemers en???? euro in Stuur uw antwoord op de vraag vóór 1 november naar: prijsvraagsabic-ip@tkppensioen.nl of naar Stichting Pensioenfonds SABIC IP, Postbus 117, 4600 AC Bergen op Zoom, o.v.v. Prijsvraag PensioenPraat. De redactie De vraag van deze PensioenPraat: WAT WAS HET STARTKAPITAAL VAN HET PENSIOENFONDS IN 1970? A) e B) e C) e We hebben de gulden van toen op e 2,20 gezet en de getallen op afgerond. De winnaar is bekend... De eerste jubileumprijsvraag in de vorige PensioenPraat heeft een winnaar! Christ Hopmans stuurde het juiste antwoord in. We begonnen dus met 93 deelnemers in 1970 (antwoord A). Jammer dat we zo weinig reacties kregen. Christ was de enige inzender. Ik woon bij hem in de buurt, dus meteen maar even langs gefietst. Maar..., zoals een goed pensionado betaamt, was Christ lekker op vakantie. Op zijn 06 trof ik hem in de camper ergens langs s Heren wegen. Gefeliciteerd Christ!, hoe kwam je aan het goede antwoord? Nou ik was het eerste personeelslid in Bergen op Zoom en ik ken mijn personeelsnummer nog, dus dat was makkelijk raden. Begin september fietste ik nogmaals naar Christ met de cadeaubon van 25 euro. Lau de Smet Christ Hopmans (rechts) krijgt de cadeaubon van Lau de Smet. PensioenPraat 11

12 Bestuur van het pensioenfonds Frederik Grever - voorzitter Theo Dekkers - secretaris Jos van Gisbergen - plaatsvervangend secretaris Debbie Hameetman Lau de Smet Jurgen Stockbroekx Willem Grin Jan-Leen Boot (nog officieel te benoemen) Directeur Arthur Smit arthur.smit@sabic-ip.com Heeft u een klacht? Vindt u dat uw pensioen niet juist is vastgesteld? Of heeft u een klacht over de pensioenregeling of dienstverlening? Dan kunt u uw klacht kenbaar maken. Hoe legt u een klacht voor? U kunt hiervoor gebruik maken van het klachtenformulier. Deze vindt u op onder de knop Contact. Uw klacht kunt u richten aan TKP. Zij zorgen dat uw klacht in behandeling wordt genomen. Zoeken naar een oplossing Pensioenfonds SABIC-IP wil met de klachtenprocedure zorgen dat de deelnemers op een makkelijke manier een klacht kunnen indienen en zorgen dat deze naar tevredenheid wordt opgelost. Administratief assistent Carla Ligtenberg Deelnemersraad Huib van den Durpel - voorzitter Gerrit op den Dries - vice-voorzitter Jan van Es - secretaris Peter van Tilburg Arnold van Valen Ben Jonker Ed Schlarmann Administratie Carla Ligtenberg carla.ligtenberg@sabic-ip.com (0167) Verantwoordingsorgaan Peter Broers - voorzitter pmbroers@gmail.com Jan van Es - secretaris Joop Tillema Huib van den Durpel Bernard Klazema Vacature Het verantwoordingsorgaan bestaat uit vertegenwoordigers namens de werkgever, de werknemers en de gepensioneerden. Het orgaan beoordeelt het door het bestuur gevoerde beleid, de gemaakte beleidskeuzes en de naleving van de principes van Goed Pensioenfonds Bestuur. PensioenPraten vindt u op Wilt u nog eens een PensioenPraat opnieuw lezen of bent u op zoek naar een bepaald artikel? Op de website van het pensioenfonds vindt u de PensioenPraten van de afgelopen jaren terug. Ook staat daar een overzicht van de belangrijkste artikelen die in PensioenPraat hebben gestaan. Neemt u gerust een kijkje op onder de kop Publicaties. Pensioendesk Correspondentieadres TKP Postbus 501, 9700 AM Groningen Bezoekadres TKP Europaweg 27, 9723 AS Groningen Contactpersonen TKP Pensioendesk Telefoon pensioendesk TKP (050) adres pensioendesk TKP pensioendesk@tkppensioen.nl Internetadres TKP Helpdesk Delta Lloyd (Geflex/Gesave) Informatie over beleggingsbeleid: (020) Informatie over uw saldo: (020) PensioenPraat 12