Inleiding. Leeswijzer

Transcriptie

1

2 Uitvoeringsprogramma Wonen monitor juli

3 Inleiding De raad heeft op 1 juli 2014 zowel de regionale woonvisie als het uitvoeringsprogramma Wonen gemeente Terneuzen vastgesteld. Het uitvoeringsprogramma is kortweg een concrete en praktische vertaling van datgene wat beleidsmatig in het regionale visiedocument is neergelegd. Het betreft hier dus geen verslaglegging van (fysieke) projecten die in het kader van de stedelijke vernieuwing worden uitgevoerd. Zoals aangegeven in dit uitvoeringsprogramma brengen we jaarlijks verslag uit over de voortgang van onze activiteiten. Met deze monitor geven wij hier dus voor de eerste keer uitvoering aan. De agenda die in het uitvoeringsprogramma is opgenomen fungeert als leidraad. Leeswijzer In het uitvoeringsprogramma is een kalender voor de jaren 2014, 2015 en 2016 opgenomen. De kalender voor de jaren 2014 en 2015 is in deze monitor opgenomen. De activiteiten worden nader omschreven waarna de stand van zaken per 1 juli 2015 (peildatum 1 mei 2015) wordt weergegeven. Gemakshalve is een kleurcode toegevoegd. Rood = activiteit niet uitgevoerd Oranje = activiteit nog in uitvoering Groen = activiteit gestart/afgerond cfm programma Blauw = activiteit aangepast/gewijzigd 2

4 ONDERDEEL A Activiteiten 2014 nr. Naam Opmerkingen 1 Verordening Impuls Wonen gemeente Terneuzen juli: voorstel aan raad 2 Stimuleringsregeling Duurzame Particuliere juli: voorstel aan raad woningverbetering gemeente Terneuzen 2 e ronde (DPW-2) 3 Woningbouwplanning juli: voorstel aan raad. 4 e kwartaal: presentatie eerste resultaten voorgestelde aanpak. 4 KLUS (krottenlijst Uitvoeringsstrategie) Jaarlijkse evaluatie t.b.v. raad. Evaluatie 2014 wordt in maart 2015 aan raad gepresenteerd. 5 Enquête nieuwe inwoners Betreft een doorlopende activiteit: rapportage aan b&w 6 Prestatieafspraken met corporaties Lokale afspraken in raad september Regionale afspraken in raad december 7 Nieuwe gemeentelijke Meer Met Minderpremie Haalbaarheid in december 2014 duidelijk: rapportage aan college 1. Verordening Impuls Wonen Gemeente Terneuzen Omschrijving: Verstrekken van subsidie ten behoeve van opwaardering van de particuliere woningvoorraad, woonomgeving, woonkwaliteit en openbare ruimte Doel(en): Kwalitatieve opwaardering particuliere woningvoorraad Waardebehoud onroerende zaken Stimuleren economische activiteit Verbetering openbare ruimte Tegengaan verloedering, verpaupering Vergroten toekomstbestendigheid Saneren onderkant particuliere woningmarkt Stand van zaken per juli 2014: Collegevoorstel en raadsbesluit in vergadering van juli 2014 Datum gereed: Na vaststelling in raad van juli 2014 Verordening per augustus 2014 van kracht Inzet gemeente Ontwerpen verordening Begeleiden, toetsen en honoreren van aanvragen aan de hand van de verordening Financieel: ,00 Opmerkingen: Financiële inzet wordt per initiatief a.d.h.v. verordening bepaald. 3

5 Stand van zaken per juli 2015 De verordening impuls wonen gemeente Terneuzen is op 1 juli 2014 door de raad akkoord bevonden en op 17 juli 2014 in werking getreden. In 2014 zijn drie aanvragen tot sloop van een woning ingediend en toegekend. Één te slopen pand betreft een woning die is aangeschreven in het kader van het project KLUS (zie verder). In 2015 zijn nog geen aanvragen ingediend. Beschikbaar tot en met eind 2015: ,- Toegezegd: ,- Eind 2015 gaan wij deze regeling evalueren. We bezien dan in hoeverre de regeling voldoet aan de verwachtingen en of deze, om redenen, moet worden gewijzigd. Bijvoorbeeld een verhoging van het subsidiebedrag, bredere inzet en/of andere doelgroep, bijstellen van de voorwaarden etc.. 2a. 2 e Stimuleringsregeling Duurzame Particuliere Woningverbetering (DPW-2) Omschrijving: Doel(en): Stand van zaken per juli 2014: Verstrekken van laagrentende leningen aan particulieren ter verbetering van het eigen woningbezit. Kwalitatieve opwaardering particuliere woningvoorraad Waardebehoud onroerende zaken Stimuleren economische activiteit Tegengaan verloedering, verpaupering Na goedkeuring GS wordt verordening gepubliceerd, waarna ze in werking treedt. Looptijd van de regeling is afhankelijk van omvang budget en mate waarin beroep wordt gedaan op de regeling. Datum gereed: Collegevoorstel en Raadbesluit juli 2014 Inzet gemeente: Toetsen aanvragen aan de stimuleringsregeling Financiële inzet (zie hieronder) Financieel: Toebedeeld provinciaal budget ,- Inzet gemeentelijke middelen ,- Rekening courant (SVn) ,- + Totaal beschikbare budget ,- Opmerking: Dit betreft een aangepast vervolg op een eerdere provinciale regeling. 4

6 Stand van zaken per juli 2015 Ook deze verordening is op 1 juli 2014 door de raad vastgesteld en op 17 juli 2014 akkoord bevonden. Tot op heden zijn een 19 tal aanvragen voor een lening door de gemeente ontvangen. Het SVn (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten) toetst de leningen en verzorgt de administratieve afhandeling. Door deze stichting is inmiddels ruim ,- toegezegd. Er is dus vooralsnog minder toegezegd dan de voor Terneuzen gereserveerde provinciale middelen van De provincie heeft voor de Zeeuwse gemeenten in totaal voor deze regeling beschikbaar gesteld. Thans resteert hiervan ca ,-. Op het moment dat deze gelden zijn vergeven zullen wij onze gereserveerde middelen ad ,- inzetten om de regeling te kunnen continueren. De verwachting is dat hiervan sprake zal zijn vanaf de tweede helft van Daarna zullen wij onze rekening courant bij de SVn aanspreken. 2b. Nationale Energiebespaarlening SVn Hoewel destijds niet opgenomen in de kalender wordt in het uitvoeringsprogramma Wonen ook melding gemaakt van de Nationale Energiebespaarlening. Dit is een laagrentende lening om energiebesparende maatregelen te financieren bij bestaande particuliere woningen. Deze lening wordt eveneens verstrekt door het SVn en is een landelijke regeling. Minimum te lenen bedrag: 2500,-, maximum: ,-. De regeling is van start gegaan op 21 januari Binnen de gemeente Terneuzen zijn er inmiddels 4 leningen aangevraagd. Hiervan zijn er drie gehonoreerd. 5

7 3. Woningbouwplanning Omschrijving: Doel (en): Stand van zaken per juli 2014: Actualiseren woningbouwplanning Komen tot een afgewogen woningbouwplanning Aansluiten bij de regionale woningmarktafspraken Concreet in beeld brengen gevolgen bijstellen planning De raad is schriftelijk geïnformeerd over de mismatch tussen de planningslijst (bouwinitiatieven) en de lijst woningbouwplannen zoals met provincie is afgesproken. Beide lijsten ter informatie aangeboden aan de raad. Hieruit volgen de acties: *planningslijst actualiseren (incl. financiële gevolgen in beeld brengen) * bouwtitels schrappen (onderzoeken welke onbenutte bouwtitels er zijn en de juridische gevolgen in beeld brengen bij schrappen) * aanpassen initiatievenlijst * periodieke verslaglegging Datum gereed: 4 e kwartaal 2014 Inzet gemeente: Ambtelijke uren Financieel: n.n.b. Opmerkingen: Doel is om te komen tot een werkbaar overzicht t.b.v. de (interne) organisatie, de afstemming met de provincie en het periodiek informeren van de raad. Stand van zaken per juli 2015 In de raadsvergadering van 25 september 2014 is het advies betreffende het actualiseren van de planningslijst Woningbouw in uw raad aan de orde geweest. U heeft kennis genomen van de uit te werken vervolgstappen met betrekking tot het actualiseren van de planningslijst woningbouwinitiatieven. Concrete uitwerking van deze stappen heeft eveneens plaatsgevonden. Dit heeft ertoe geleid dat wij momenteel over een geactualiseerde planningslijst beschikken en ons een realistisch inzicht hebben verschaft over de woningbouwmogelijkheden. Deze herziening heeft per saldo geleid tot een vermindering van de geplande opgave. Deze planning strook echter nog niet geheel met de regionale afsprakenkader. Wij wijzen u op de raadsinformatiebrief waarin wij onze vervolgstappen uiteenzetten en hoe de afspraken met de provincie in de toekomst vorm zullen krijgen. 6

8 4. KLUS (Krottenlijst Uitvoeringsstrategie) KLUS (krottenlijst Uitvoeringsstrategie) Jaarlijkse evaluatie t.b.v. raad. Evaluatie 2014 wordt in maart 2015 aan raad gepresenteerd. Stand van zaken per juli 2015 U bent hierover onlangs geïnformeerd. Conform de kalender van het uitvoeringsprogramma is namelijk in de raadsvergadering van 19 maart 2015 de evaluatie 2014 aan u voorgelegd. Met betrekking tot de inhoudelijke gang van zaken verwijzen wij u dan ook naar deze rapportage. De aanpak in de binnenstad van Terneuzen en de kernen Axel en Sas van Gent zal in ieder geval worden voortgezet. In maart 2016 volgt de evaluatie over Enquête nieuwe inwoners Omschrijving Toesturen vragenlijst aan nieuwe inwoners van de gemeente Terneuzen Doel (en) Inzicht in beweegredenen vestiging, woonwensen en behoeften Stand van zaken per juli 2014 Betreft een doorlopende activiteit (vanaf 2011) Datum gereed - Inzet gemeente Ambtelijke uren Financieel - Opmerkingen Resultaten worden periodiek ter kennisneming aan het college gebracht. Stand van zaken per juli 2015 Sinds 2011 wordt aan huishoudens die zich in de gemeente vestigen een vragenlijsten toegestuurd. Aan de hand van deze gegevens wordt een beeld gevormd van de voornaamste redenen om hier te komen wonen. Ons college wordt periodiek op de hoogte gebracht van de resultaten van de ontvangen vragenlijsten. De respons ligt veelal tussen de 30% en 40%. 7

9 Voornaamste bevindingen: - Verreweg de meeste huishoudens betrekken een koopwoning maar een huurwoning is in de afgelopen periode (2013 e.v. ) steeds meer in trek. Dit geldt niet voor inwoners vanuit Vlaanderen. - Werkgelegenheid en (familiaire) relaties blijven de meest bepalende reden voor vestiging. Huishoudens vanuit Vlaanderen geven juist in ruime mate aan dat het aantrekkelijke woonmilieu (prijs/kwaliteitverhouding een doorslaggevende reden voor vestiging is. - Vestiging in Terneuzen wordt over het algemeen als definitief beschouwd (i.c. minimaal 10 jaar). - Nieuwe huishoudens dragen over het algemeen niet bij aan een vergroening van de bevolking. Wij zullen het uitzetten van deze vragenlijsten continueren. Zo mogelijk zal dit op termijn in regionaal verband plaatsvinden. Zowel de gemeente Hulst als Sluis hebben hiervoor namelijk interesse getoond. Medio september 2015 zal hierover duidelijkheid zijn verkregen. 6. Prestatieafspraken met corporaties Omschrijving: Doel (en): Stand van zaken per juli 2014: Datum gereed: Inzet gemeente: Financieel: Opmerkingen: Corporaties en de gemeente maken meerjarige afspraken over het uitvoeren van volkshuisvestelijke- en sociaal maatschappelijke activiteiten. Inzicht en afstemming activiteiten corporaties en gemeenten. Komen tot toetsbare en afrekenbare inspanningen Eenduidigheid en continuïteit van de werkzaamheden. Voorbereiding in uitvoering Afspraken op gemeentelijk niveau in raad september 2014 Afspraken op regionaal niveau in raad december Ambtelijke uren Nog niet bekend, is afhankelijk van de aard en omvang van de afspraken. Voor wat betreft de lokale afspraken is sprake van een herziening van eerder gemaakte afspraken Regionale prestatieafspraken betreft een uitwerking van een concrete aanbeveling uit de Regionale woonvisie 8

10 Stand van zaken per juli 2015 Voor wat betreft de lokale afspraken (afspraken tussen corporaties en de gemeente Terneuzen) wordt vastgesteld dat de voorbereiding meer tijd in beslag heeft genomen dat oorspronkelijk was ingepland. Dit heeft onder meer te maken met de veranderde positie van de corporaties als gevolg van op handen zijnde inwerkingtreding van de Herzieningswet (juli 2015). Hierin wordt de rol van corporaties op het terrein van de sociale huursector onderstreept. Activiteiten die hiermee niets te maken hebben, mogen slechts onder strenge voorwaarden worden uitgevoerd Een concreet raadsvoorstel in dit kader is overigens in de commissie Omgeving van 4 maart 2015 aan de orde gekomen. De behandeling heeft geleid tot de nodige vragen en opmerkingen. Dit onderwerp komt daarom opnieuw aan de orde in de raadscyclus van juli Op aangeven van het Regionaal Platform Zeeuwsch-Vlaanderen worden er overigens geen regionale prestatieafspraken vastgesteld. In plaats hiervan hebben de gemeenten om praktische redenen een aantal regionale thema s benoemd die opgenomen worden binnen de lokale prestatieafspraken. De gemeenten worden zo in staat gesteld om binnen deze regionale kaders maatwerk te kunnen leveren. In de loop van 2015 zullen ook de gemeenten Hulst en Sluis prestatieafspraken hebben gemaakt met de corporaties. 7. Nieuwe gemeentelijke Meer met Minderpremie Omschrijving: Doel(en): Stand van zaken per juli 2014 Datum gereed Inzet gemeente Financieel Opmerkingen De mogelijkheden onderzoeken voor een nieuwe gemeentelijke subsidie voor energiebesparende maatregelen bij particuliere woningeigenaren (de Meer Met Minderpremie). Stimuleren van energiebesparende maatregelen en duurzame energie bij particuliere woningeigenaren Onderzoek naar haalbaarheid loopt. December 2014 besluitvorming door het college Ambtelijke uren, informatieverstrekking, plaatsing op gemeentelijke website en social media Bijdrage gemeente: n.n.b. Deze lening kent geen beperkende voorwaarden qua bouwjaar en WOZ-waarde. Daarom kan deze lening complementair zijn aan de gemeentelijke Stimuleringslening Duurzame Particuliere Woningverbetering 2 (zie hierboven). 9

11 Stand van zaken per juli 2015 Een nieuwe gemeentelijke Meer Met Minderpremie is om financiële redenen niet haalbaar gebleken. Daarnaast is de schaal van de gemeente Terneuzen te klein voor de uitvoering van een nieuwe premieregeling door de landelijke stichting Meer Met Minder. De twee regelingen van 2011 en 2012 waren voor alle Zeeuwse gemeenten en de provincie Zeeland. ONDERDEEL B Voorgenomen activiteiten 2015 Opmerking vooraf Zoals aangegeven is deze monitor in de periode april/mei opgesteld. Dit kan betekenen dat de informatie inzake de voortgang op onderdelen achterhaald is. Voor wat betreft de agenda 2015 beperken we ons tot de activiteiten die tot de maand juli 2015 staan gepland. De activiteiten genoemd onder 4 en 5 betrekken we dus niet in deze monitor en de activiteiten 7 en 8 zijn reeds aan de orde gekomen. Activiteit 3 betreft deze monitor. Agenda 2015 nr. Naam Opmerkingen 1. Woningmarktmonitor maart: rapportage aan raad 2. Digitaal loket stimulering Stads- en dorpsvernieuwing (haalbaarheid regionale informatie voorziening) mei: rapportage aan college 3. Monitoring uitvoeringsprogramma Wonen juli: rapportage aan raad 4. Rapportage Leegstand en tweede woningen gemeente oktober: rapportage aan raad Terneuzen 5. Evaluatie Toetsingskader nieuwe woningbouw initiatieven november: rapportage aan college 6. Woningbouwplanning juni/juli: rapportage aan raad 7. KLUS (krottenlijst uitvoeringsstrategie) maart: evaluatie over 2014 aan raad 8. Enquête nieuwe inwoners Betreft een doorlopende activiteit: rapportage aan b&w 10

12 1. Woningmarktmonitor Omschrijving Doel (en) Periodieke (jaarlijks) verslaglegging over de ontwikkelingen op de woningmarkt. Optimaliseren van de informatieverschaffing Uniformiteit en continuïteit van te hanteren gegevens. Vergroten basis en draagvlak te treffen maatregelen met betrekking tot woningbouwactiviteit. Stand van zaken per juli 2014 Nog niet geactiveerd. Datum gereed 1 e rapportage maart 2015 Inzet gemeente Ambtelijke uren Financieel n.n.b Opmerkingen De in de monitor te hanteren parameters hebben betrekking op: * demografische ontwikkelingen * mutaties woningvoorraad Verslaglegging vindt zo mogelijk plaats in regionaal verband door gebruik van uniforme parameters. Betreft een uitwerking van een concrete aanbeveling uit de Regionale Woonvisie. Stand van zaken per juli 2015 De rapportage is nog niet gereed vanwege het ontbreken van de benodigde gegevens. Wij hebben de raadsbehandeling daarom doorgeschoven van maart 2015 naar december i Regionaal loket stimulering stads- en dorpsvernieuwing Omschrijving: Doel (en): Inrichten van een digitaal regionaal informatieloket inzake stimulerende en duurzame maatregelen stads- en dorpsvernieuwing. Inzicht verschaffen over de aanwezige financiële faciliteiten en deze meer toegankelijk maken. Vergroten van de stadsvernieuwingsactiviteit Stand van zaken per juli 2014: n.v.t. Datum gereed: Haalbaarheid regionaal loket mei 2015 Inzet gemeente: Ambtelijke uren opzetten infosysteem Financieel: Via inzet DPW-2 en verordening impuls wonen gemeente Terneuzen. Opmerkingen: Bij onvoldoende regionaal draagvlak resteert optimalisering eigen informatievoorziening. 11

13 Stand van zaken per juli 2015 De opzet om te komen tot een dergelijk loket is door de actualiteit achterhaald. De Zeeuwse gemeenten hebben namelijk in de loop van 2014 een gezamenlijke financiële bijdrage gekregen van de VNG voor het verduurzamen van bestaande particuliere woningen. Dit ter uitvoering van het SER Energieakkoord. Per 1 september 2015 (streefdatum) zullen alle Zeeuwse gemeenten een gezamenlijk digitaal loket duurzaam bouwen (website) voor bestaande particuliere woningen starten. Dit gezamenlijke informatieloket is een verplichte voorwaarde voor de financiële bijdrage van de VNG. Op deze website kan de woningeigenaar heel gericht informatie vinden over duurzaam bouwen, energiebesparende maatregelen en duurzame energie. Ook de informatie over onze eigen regelingen zoals de Verordening Impuls Wonen Gemeente Terneuzen (zie p. 3), de 2 e Stimuleringsregeling Duurzame Particuliere Woningverbetering (zie p. 4) en andere relevante informatie van de gemeente Terneuzen kan eenvoudig met deze website worden ontsloten. Het is de bedoeling dat ook de gemeenten Hulst en Sluis en de andere Zeeuwse regio s hierbij aansluiten. De planning is dat per 1 september 2015 alle Zeeuwse gemeenten in gezamenlijkheid beschikken over dit digitale loket. Door aan te haken bij het regionale initiatief blijft de financiële inbreng (i.c. ambtelijk uren) beperkt. Informatie en communicatie Wij hebben overigens in de afgelopen periode op diverse manieren de nodige bekendheid gegeven aan bestaande gemeentelijke en provinciale regelingen welke betrekking hebben op de verduurzaming van de woningvoorraad. Wij zijn voornemens om dergelijke activiteiten, naast het digitale loket, de komende jaren te continueren. Een overzicht van onze inspanningen over de afgelopen periode: optimaliseren website: bedoelde regelingen staan nu overzichtelijk bij elkaar (zie 2 december 2014: Informatieavond: samen aan de slag met duurzame energie (stadskantoor) door Energieservicepunt Zeeland - o.a. workshop renoveren bestaande particuliere woningen - presentatie Platform 31: renovatiepakket ombouw rijtjeswoning naar EnergieNulWoningen 10 februari 2015: informatieavond (stadskantoor) gemeente Terneuzen/provincie Zeeland over de Impuls Wonen Gemeente Terneuzen, de Provinciale Impuls Wonen en de Nationale Energiebespaarlening (zie p ) 14 april 2015: informatieavond Het Zoneffect (stadskantoor). Betreft vierde collectieve inkoopactie van zonnepanelen voor particulieren van de ZMf en Zeeuwind Algemeen: de Infoavonden en financiële regelingen zijn actief gecommuniceerd via de facebookpagina, twitteraccount van de gemeente Terneuzen, Terneuzen Informatie (week /voorjaar 2015) en het Zeeuwsch Vlaams Advertentieblad (juli en augustus 2014). 12

14 6. Woningbouwplanning Woningbouwplanning juni/juli: rapportage aan raad Stand van zaken juli 2015 Op basis van het uitvoeringsprogramma doen wij jaarlijks verslag van de ontwikkelingen met betrekking tot deze planning. Wij verwijzen u naar de informatieve brief die in dit kader is opgesteld en ook in de raad van juli behandeld zal worden (zie verder p. 6). 13

15 ONDERDEEL C Voortgang overige initiatieven Het laatste onderdeel van deze monitor betreft een overzicht van lopende initiatieven en nieuwe ontwikkelingen. Enkele hiervan zijn reeds in het uitvoeringsprogramma aangehaald en beschreven maar destijds nog niet als zodanig opgenomen in de kalender. Up- Grade Omschrijving: Doel (n): Stand van zaken per juli 2014 Regionale aanpak sanering onderkant particuliere woningvoorraad door stichting Up-Grade * kwaliteitsverbetering woningvoorraad * terugdringen aanwezige overmaat aan niet-toekomstbestendige panden * tegengaan verpaupering * waardebehoud bestaande woningvoorraad Stichting in oprichting heeft bij de provincie een PIW subsidieaanvraag ingediend (Provinciale Impuls Wonen). Samenwerkingsovereenkomst tussen stichting en de gemeenten is opgesteld en wordt getoetst. Datum gereed Raadsvoorstel september 2014 Inzet gemeente Ambtelijke uren, voortgang en afstemming werkzaamheden van de stichting vindt plaats via Platform Wonen Financieel Bijdrage gemeente ,- (2015) en ,- (2016) = ,- Opmerkingen Momenteel is nog niet bekend in hoeverre de gemeente Hulst en Sluis een bijdrage beschikbaar zullen stellen en/of de het PIW budget ( ,-) daadwerkelijk zal worden toegekend door de provincie. Naar verwachting is hierover op korte termijn duidelijkheid verkregen zodat een voorstel in september 2014 aan de raad kan worden voorgelegd. Stand van zaken juli 2015 Dit initiatief kent inmiddels een lange voorgeschiedenis. Tijdens de totstandkoming van het uitvoeringsprogramma Wonen was het onduidelijk of de gemeenten Hulst en Sluis een bijdrage ter beschikking zouden stellen voor deze pilot. In de loop van 2014 heeft de gemeente Hulst aangeven niet meer te willen deelnemen. Het ondernemingsplan Up-Grade en de samenwerkingsovereenkomst zijn, met name op het aspect staatsteun, extern juridisch getoetst. Uit deze scan is onder andere naar voren gekomen dat het volledige project Upgrade in juridische zin alleen mogelijk is als er een zogenaamde melding bij de Europese Commissie wordt gedaan. Een melding duurt 3 maanden tot 1,5 jaar. 14

16 Juridische onzekerheden en beperkingen zijn aanleiding geweest om te bezien op welke andere wijze verpauperde panden van de markt kunnen worden gehaald. In plaats van een stichting wordt momenteel onderzocht in of publieke partijen zelf aan de slag kunnen. De aanvankelijke opzet wordt daarmee verlaten. Wij zullen u dit najaar informeren over de gewijzigde planopzet. Rappportage MKBA Rapportage MKBA Presentatie rapportage via congres 30 oktober 2013 Deze rapportage heeft een bouwsteen gevormd voor de regionale woonvisie en biedt eveneens input voor de prestatieafspraken met de corporaties (zie p. 7 ). Tot slot Met deze monitor hebben wij u in hoofdlijnen geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de geplande activiteiten zoals opgenomen in het uitvoeringsprogramma Wonen. Indien ontwikkelingen hiertoe aanleiding geven zullen wij uiteraard, naast de reeds geplande activiteiten (zie kalender 2015 en 2016), ook nieuwe initiatieven ontplooien en opnemen in de volgende monitor (juli 2016). *** 15