Hoofdstuk 15 Koekoeksbijen in nestblokken (tubebijen Stelis, viltbijen Epeolus, kegelbijen Coelioxys)
|
|
- Mirthe de Meyer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoofdstuk 15 Koekoeksbijen in nestblokken (tubebijen Stelis, viltbijen Epeolus, kegelbijen Coelioxys) Een koekoeksbij verzamelt zelf geen voedsel voor haar nageslacht, maar legt een ei in het nest van een soort die dat wel doet. De larve van de koekoeksbij doodt het ei of de larve van de waardbij en leeft daarna zelf van het aanwezige bijenbroodje. Tubebijen profiteren van het werk van verschillende soorten die van nesthulp gebruik maken. Van viltbijen is dat niet zeker. Kegelbijen zijn veelal gespecialiseerd op bepaalde soorten behangersbijen. Uit elk van deze bijengenera worden voorbeelden besproken Lastige gasten Bijen die zelf niet zorgen voor het verzamelen van voedsel voor hun larven, maar dat aan andere soorten bijen overlaten, zijn broedparasieten, die koekoeksbijen worden genoemd. In totaal kennen we er meer dan 100 soorten van in ons land waaronder een zevental koekoekshommels. In hoofdstuk 4 komen alle genera van koekoeksbijen ter sprake. De betreffende soorten hebben allemaal één of slechts een paar soorten bijen waarbij ze parasiteren. De geparasiteerde soort wordt waardbij, ook wel gastheer, genoemd. Koekoeksbijen zijn zo gespecialiseerd dat ze bij gebrek aan hun waardbijen niet kunnen overschakelen op andere soorten. Een waardbij ontmoet een koekoeksbij zelden, hooguit bij toeval als de waardbij thuiskomt op het moment dat de koekoeksbij binnengedrongen was in haar nest. Dan gaat de koekoeksbij er snel vandoor. Maar die bij laat wel een geur achter in het nest van de waardbij, die langzaam vervliegt. Waarschijnlijk worden sommige waardbijen, als de geur nog sterk genoeg is, daardoor gealarmeerd en gaan actief op zoek, ruikend en voelend, naar een eventueel ei van de lastige gast om het te vernietigen. Er zijn aanwijzingen dat sommige parasitaire bijen, waaronder tubebijen, hun geur camoufleren door wat van het aanwezige voedsel op hun lichaam te brengen, of zich van een plantengeurtje te voorzien. Van lang niet alle koekoeksbijen is precies bekend bij welke waardbij(en) ze parasiteren. Ook is hun levenscyclus dikwijls niet in detail bekend. Op nestblokken in ons land komen drie genera als koekoeksbijen in aanmerking: tubebijen, viltbijen en kegelbijen. Hieronder worden soorten uit elk van die genera besproken Tubebijen Stelis Tubebijen moeilijk te herkennen De meeste tubebijen hebben een vrijwel zwart lichaam en zijn schaars behaard. Door hun onopvallende uiterlijk en hun heimelijkheid zijn tubebijen niet gemakkelijk te herkennen. Daarbij zijn de meeste soorten klein. Er is in ons land één (heel zeldzame) geelzwarte soort, de gele tubebij, die parasiteert bij de kleine harsbij (zie 4.7.7) en daar ook sprekend op lijkt. Vrijwel alle soorten worden weinig opgemerkt en komen voornamelijk in het zuiden en oosten van ons land voor. Ze zijn van mei tot eind augustus aan te treffen. Hieronder volgen enkele soorten tubebijen die direct in relatie staan tot bijen die in nestblokken voorkomen De gewone tubebij Stelis breviuscula De gewone tubebij is ongeveer net zo groot (tot 7 mm) als haar waardbij, de tronkenbij (zie hoofdstuk 13). Als tronkenbijen in een nestblok actief zijn, dan is de kans groot dat de gewone tubebij er ook te zien is. In eerste 15.1 Een toevallige ontmoeting: een vrouwtje gewone tubebij zit achter haar waardbij, een vrouwtje tronkenbij. 291
2 Gasten van bijenhotels 15.2 Dit mannetje gewone tubebij foerageert op gele ganzenbloem Een mannetje gewone tubebij ruikt aan een gang of er een vrouwtje in aankomst is Het komt vaker voor dat tijdens de paring van gewone tubebijen het vrouwtje half verscholen zit in een gang Dit mannetje gewone tubebij heeft na de paring zijn geslachtsorganen nog niet ingetrokken Een vrouwtje gewone tubebij inspecteert een nestgang van een tronkenbij om haar kansen te beoordelen. opkijk lijkt ze op de tronkenbij, maar een buikschuier ontbreekt en het achterlijf loopt wat spitser toe. In het gedrag doet ze denken aan dat van mannetjes van tronkenbijen. Ze snuffelt voortdurend aan de nestgangen en gaat er af en toe wat verder in. Heel soms blijft ze veel langer binnen en verricht dan haar stiekeme werk. Mannelijke gewone tubebijen vliegen ook steeds rond op de plaatsen waar de vrouwtjes actief zijn. Ze lijken er wel erg op maar hun achterlijf is gekromd, waardoor ze ook veel weg hebben van de mannetjes van tronkenbijen Een gewone tubebij juist nadat ze haar ei heeft gelegd en met stuifmeel uit het nest van een tronkenbij naar buiten komt.
3 Hoofdstuk 15 Koekoeksbijen in nestblokken (tubebijen Stelis, viltbijen Epeolus, kegelbijen Coelioxys) 15.8 Soms vliegt een mannetje tronkenbij een vrouwtje gewone tubebij aan, in de hoop dat het een bereidwillig vrouwtje tronkenbij is Hier gaat een vrouwtje tronkenbij nog achter een vol stuifmeel geraakt vrouwtje gewone tubebij aan, dat ze uit haar nest heeft verjaagd Twee tubebijen op een bloemhoofdje van beemdkroon terwijl een mannetje lathyrusbij (iets kleiner dan een honingbij) meedrinkt Op beemdkroon in een tuin zitten soms veel bijtjes hun avondmaal te nuttigen, zoals hier voornamelijk gewone tubebijen Een mannetje gewone tubebij zit verkleumd onder een waterdruppel beter weer af te wachten Het vrouwtje gewone tubebij dringt een nest binnen waarin het bijenbroodje nog niet af is. Waarschijnlijk maakt ze daarin in het midden of aan een zijkant met haar kaken en voorpoten een holletje, draait zich om en legt er een ei in. Vervolgens keert ze zich weer om, waarna ze haar ei onder het aanwezige voedsel verbergt. Dan komt ze achteruit lopend naar buiten met vlokjes geel en vochtig stuifmeel aan haar kaken en soms ook voorpoten. Aan haar achterlijf heeft ze nooit stuifmeel, dus bij het leggen van het ei komt dat niet in aanraking 293
4 Gasten van bijenhotels met de voedselvoorraad. Ze gaat echter dikwijls in zulke smalle gangen binnen dat het niet waarschijnlijk is dat ze zich daarin kan omkeren. Dat maakt ook een denkbaar maar nog nooit waargenomen scenario mogelijk dat ze zich voor het leggen van het ei niet in de gang omkeert, maar het ei in de gang legt, achteruit daar overheen loopt en het met de kaken oppakt om het dan in de voedselvoorraad te verbergen. Dat zou wel verklaren waarom haar achterlijf nooit stuifmeel heeft, zoals dat bij andere parasieten die in de voedselvoorraad leggen het geval is (zie ). Meestal gaat ze na een geslaagde poging om een ei te leggen dicht bij de nestgang zitten. Ze eet dan rustig een deel van het voedsel op dat aan haar kop zit en poetst zich uitvoerig. Soms vallen mannetjes van tronkenbijen haar daarbij lastig. Het kan ook voorkomen dat ze wordt betrapt in de nestgang en dat ze daarbij flink wordt aangepakt door de eigenaresse van het nest. Als ze zich moet verdedigen komt ze soms in het bijenbroodje terecht en weet uiteindelijk met een lichaam vol stuifmeel de wijk te nemen. Het is de bedoeling dat de eigenaresse van het nest het koekoeksei niet ontdekt, de voedselvoorraad verder aanvult en er een eigen ei in aanbrengt. De larve die uit het koekoeksei komt, baant zich een weg naar het ei of de larve van de waardbij om die te doden en (gedeeltelijk) leeg te zuigen, waarna ze de aanwezige voedselvoorraad verorbert, wat enkele weken duurt. Ze ontdoet zich van alle uitwerpselen en spint zich in. Waarschijnlijk overwinteren alle soorten als rustlarve in de cocon, die aan de kopkant een typerend kegeltje draagt (zie foto 15.21). Ze ontwikkelen zich in het voorjaar verder. Tegen de avond zijn zowel de mannetjes als de vrouwtjes te vinden op bloemen in de buurt van het nest, zoals beemdkroon. Gewone tubebijen slapen in gangen met hun achterlijf naar de opening De minitubebij Stelis minima Minitubebijen zijn de kleinste bijen die op nestblokken kunnen worden aangetroffen. Nooit meer dan 5 mm lang, nauwelijks behaard, vrijwel zwart met twee witte vlekjes op de zijkanten van de eerste twee achterlijfssegmenten. Ze parasiteren bij de kleine klokjesbij en mogelijk ook bij de zuidelijke klokjesbij (zie hoofdstuk 12). De soort is nog zeer zelden waargenomen in ons land, maar deze bijzonder kleine bijtjes worden gemakkelijk over het hoofd gezien Een vrouwtje minitubebij Een mannetje minitubebij Een vrouwtje minitubebij vliegt naar de nestgang van een kleine klokjesbij. 294
5 Hoofdstuk 15 Koekoeksbijen in nestblokken (tubebijen Stelis, viltbijen Epeolus, kegelbijen Coelioxys) De kleine tubebij Stelis minuta De kleine tubebij is groter dan de minitubebij, tot 7 mm, en heeft aan haar zijkant twee of drie witte vlekjes. Het onderscheid met de minitubebij is moeilijk. De kleine tubebij parasiteert bij enkele soorten metselbijen die vooral nestelen in merghoudende stengels. In nestblokken leeft ze ten koste van de grote klokjesbij en de tronkenbij. Ook de kleine tubebij is zeldzaam, maar wordt sinds een aantal jaren in enkele tuinen op nesthulp gezien Dit vrouwtje kleine tubebij heeft boerenwormkruid uitgezocht als voedselbron Een mannetje kleine tubebij drinkt nectar van een klokje De geelgerande tubebij Stelis punctulatissima De geelgerande tubebij is de grootste van onze tubebijen en kan tot 11 mm lang zijn. De mannelijke en vrouwelijke dieren lijken erg op elkaar. Kenmerkend zijn de gele haarbandjes aan de eindranden van de rugplaten. Bovendien is de zwarte huid opvallend voorzien van kleine putjes. Ze parasiteert in ons land voornamelijk bij de grote wolbij (zie hoofdstuk 10), maar zou ook bij de slangenkruidbij (zie 14.5), de kauwende metselbij (zie 14.6) en enkele andere soorten metselbijen leven. De soort is op veel plaatsen in ons land aan te treffen waar ook de grote wolbij voorkomt. Deze tubebij komt trouw elke avond slapen in een boorgang. Gewoonlijk kiest ze steeds dezelfde gang uit. Ze staat s morgens op met haar rug naar buiten en hangt zo soms enige tijd aan de slaapgang. Tegen de avond en bij toenemende bewolking keert ze als een van de eersten terug naar haar schuilplek. Ze is, net als haar mannelijke soortgenoot, dikwijls te vinden op dicht bij de slaapplaats staande bloemen zoals knoopkruid en beemdkroon Een vrouwtje geelgerande tubebij Dit mannetje geelgerande tubebij ontbijt op een margriet. 295
6 Gasten van bijenhotels Een vrouwtje geelgerande tubebij met mijten is bezig op knoopkruid, een favoriete nectarplant voor deze bijen Een cocon van een geelgerande tubebij aangetroffen in het nest van een grote wolbij met het voor tubebijen karak teristieke kegeltje aan de kopkant (foto Albert Jacobs) De gewone viltbij Epeolus variegatus Viltbijen zijn heel herkenbaar, maar de vier Nederlandse soorten zijn van elkaar nogal lastig te onderscheiden. Misschien dat de gewone viltbij in de zomer op nestblokken gezien kan worden. De wormkruidbij (zie hoofdstuk 8) is daar dan haar waardbij. Ze kan echter bij meer soorten zijdebijen parasiteren. Mogelijk legt deze viltbij haar koekoeksei niet in het nest van een zijdebij, maar in de aarde daarbuiten. Als dat zo is, is het niet waarschijnlijk dat de gewone viltbij een kans heeft om succesvol te zijn bij wormkruidbijtjes die in nestgangen wonen. De gewone viltbij komt in grote delen van ons land voor, vooral op zand- en lössgronden Een vrouwtje gewone viltbij haalt nectar uit het bloemhoofdje van boerenwormkruid Dit mannetje gewone viltbij heeft zich zojuist vastgebeten aan een grashalm om tijdens zware bewolking wat te rusten Kegelbijen Coelioxys Herkennen van kegelbijen Kegelbijen zijn koekoeksbijen die leven ten koste van behangersbijen (zie hoofdstuk 11). De vrouwtjes van kegelbijen hebben een kenmerkend spits uitlopend achterlijf en zijn min of meer rond in doorsnede, zodat hun achterlijf kegelvormig is, vandaar hun naam. Daarnaast zijn ze over het algemeen zwart met opvallende witte haarbandjes aan de randen van zowel de rug- als de buikplaten. De mannetjes zijn ook zo getekend, maar missen het spitse achterlijf en hebben daarvoor in de plaats een reeks puntige uitsteeksels. Het zijn allemaal zeldzame tot zeer zeldzame dieren, die niet op eenvoudige wijze van elkaar zijn te onderscheiden. 296
7 Hoofdstuk 15 Koekoeksbijen in nestblokken (tubebijen Stelis, viltbijen Epeolus, kegelbijen Coelioxys) Het leven van kegelbijen Kegelbijen zoeken een nest van hun waardbij op. Dat zijn vrijwel altijd behangersbijen. Hoe ze die nesten vinden is onbegrepen. Immers hun waardbijen komen gewoonlijk in lage dichtheden voor. Het gericht zoeken moet dus ergens door aangestuurd worden. Waarschijnlijk spelen daarbij geuren een belangrijke rol. Zo zouden de kegelbijen in eerst instantie door de geur van drachtplanten van hun waardbij kunnen worden aangetrokken, om vervolgens in de buurt op kansrijke plaatsen te gaan zoeken naar het nest van een waardbij. Van een paar soorten is min of meer bekend hoe ze te werk gaan. Een kegelbij dringt binnen in een nest dat nog niet klaar is, zodat de voedselvoorraad nog niet zo dik is. Ze duwt haar spitse achterlijf door de voedselbrij heen naar de achterwand, doorboort die en drukt een ei in de opening. Dit verklaart de vorm van vrouwtjes van kegelbijen, en ook waarom de waardbij zo n ei niet ontdekt. Uit dit ei ontwikkelt zich een larve die na enkele vervellingen forse kaken blijkt te krijgen. In dit stadium gaat ze op zoek naar het ei of de larve van haar waardbij en eet die op. Als er meerdere eitjes van kegelbijen aanwezig waren, vermoordt er één eerst alle rivalen. Pas al ze de enige is in de broedcel, verandert ze in een onschuldig ogende larve zonder grote kaken. Ze consumeert dan de vegetarische voedselvoorraad van haar waardbij. Binnen een paar weken spint ze een cocon en overwintert als rustlarve. Volwassen kegelbijen voeden zich met de nectar van veel soorten bloemen Enkele soorten kegelbijen De gouden kegelbij Coelioxys aurolimbata (14 mm) draagt aan de achterrand van de vijfde buikplaat een band van gouden haren. Vandaar haar naam. Ze parasiteert waarschijnlijk uitsluitend bij de lathyrusbij (zie 11.7). Ook op plaatsen in ons land waar lathyrusbijen vrij veel voorkomen wordt de gouden kegelbij maar zelden aangetroffen Een vrouwtje gouden kegelbij Coelioxys aurolimbata (foto Tim Faasen) Een vrouwtje slanke kegelbij Coelioxys elongata (foto Albert de Wilde) Een vrouwtje gewone kegelbij Coelioxys inermis zit te zonnen op een boomstam Een mannetje gewone kegelbij. 297
8 Gasten van bijenhotels Een vrouwtje gewone kegelbij Coelioxys inermis vliegt voor een nestgang van een Lapse behangersbij Een vrouwtje gewone kegelbij is geland om een nestje van de Lapse behangersbij nader te onderzoeken. Voor de slanke kegelbij Coelioxys elongata (13 mm) lijken verschillende soorten behangersbijen in aanmerking te komen als waardbij. Daaronder zijn de tuinbladsnijder en de grote bladsnijder (zie hoofdstuk 11). Toch zijn daar nog vraagtekens bij, want beide behangersbijen komen op zo veel meer plaatsen voor dan de slanke kegelbij, dat een grotere waardspecificiteit te verwachten is. Het is een mooie uitdaging om uit te zoeken wat het voorkomen van deze kegelbij zo beperkt. De gewone kegelbij Coelioxys enermis (11 mm) parasiteert bij verscheidene soorten behangersbijen, zoals de tuinbladsnijder, de gewone behangersbij en de Lapse behangersbij. In bijgaande foto s (15.28 en 15.29) is te zien hoe een gewone kegelbij met haar antennes ruikt aan een nestje van de Lapse behangers bij. De gewone kegelbij is één van de meest Een vrouwtje gewone kegelbij drinkt op wilgenroosje. algemene kegelbijen en wordt weinig, maar vrijwel in het hele land waargenomen. Vooral in de kuststreek wordt de duinkegelbij Coelioxys mandibularis (zie foto s 4.40 en 4.41) aangetroffen. Het is een vrij kleine soort (ongeveer 10 mm), die bij enkele soorten bijen in nestblokken zou kunnen parasiteren, zoals bij de tuinbladsnijder en de gewone behangersbij. 298
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016. Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heel aangename dag, maar er was minder te zien dan ik had gehoopt/verwacht. Twee dagen eerder waren we in de Hortus
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 26 juni Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 26 juni 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Volgens de weerprofeten zou het een mooie dag worden en ze kregen helemaal gelijk. De temperatuur was aanzienlijk hoger
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was een mooie dag, meestal zonnig en soms bewolkt. Er stond wel een stevige wind, maar al met al was het een dag waarop
Nadere informatieWorkshop. Bijenhotel
Workshop Bijenhotel 1 Blauwe ertsbij 2 Kleine roetbij Wespbij Zweefvlieg - grote ogen - 1 paar vleugels 3 - korte antennes 4 Bij of Wesp? Bijen - Stuifmeel en nectar (larvenvoedsel) - Verzamelapparaat
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 oktober Beste natuurliefhebber/-ster
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 oktober 2016 Beste natuurliefhebber/-ster Het was een prachtige dag en ik was graag ook na de excursie nog een paar uurtjes op de tuin gebleven, maar dat zat er
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 april Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 april 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Doordat we anderhalve week afwezig waren komt dit verslag later dan gebruikelijk. Intussen ben ik vergeten hoe de omstandigheden
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16 mei Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een zomerse dag met vrij veel zon en weinig wind. Dat laatste vind ik prettig, maar wat betreft de temperatuur ben
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 8 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 8 augustus 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Dit keer fietste ik met gemengde gevoelens richting De Wiershoeck. Het was bewolkt, dat was niet erg, maar in de loop
Nadere informatieHoofdstuk 12 Klokjesbijen Chelostoma in nestblokken
Hoofdstuk 12 Klokjesbijen Chelostoma in nestblokken Klokjesbijen zijn zwarte bijen die nestelen in bestaande gangen. Ze danken hun naam aan hun gewoonte om stuifmeel te verzamelen op de bloemen van klokjes.
Nadere informatieHoofdstuk 9 Maskerbijen Hylaeus in nestblokken
Hoofdstuk 9 Maskerbijen Hylaeus in nestblokken Maskerbijen danken hun naam aan het kenmerkend gele of witte gezicht van de mannetjes. Vrouwtjes wijken af van andere bijen door het ontbreken van verzamelharen.
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag en donderdag Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 30-08 en donderdag 01-09 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was afgelopen dinsdag heerlijk nazomerweer, maar ik zag maar weinig interessante insecten. Gelukkig
Nadere informatieDit boomblauwtje fladderde er lustig op los en liet zich moeilijk fotograferen, maar ook hier geldt De aanhouder wint.
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 9 augustus 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Regelmatig wordt het weer iets anders dan de deskundigen hadden verwacht. Maar dit keer kregen ze toch gelijk. In de
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was donderdag de 20 ste een stuk aangenamer dan de dinsdag ervoor en dus koerste ik al fietsend weer richting De
Nadere informatieIets over mijzelf. Wilde Bijen. Dit zijn wel bijen. Wat zijn bijen en wat niet? Honingbij. Goudwesp. Zweefvlieg. Sluipwesp Zweefvlieg
Iets over mijzelf Wilde Bijen Frans van Alebeek februari 2013 Onderzoek Bijen & Bloemen in de stad (Lelystad) Wat zijn bijen en wat niet? Dit zijn geen bijen Zweefvlieg Goudwesp Sluipwesp Zweefvlieg Zweefvlieg
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De weersverwachting was niet best. Het zou koud zijn en er werd 6 mm regen verwacht. Gelukkig viel het mee. Het heeft heel
Nadere informatieWORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE
WORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE Hoe fotograferen we wilde bijen om ze later als soort te herkennen? Arie Koster www.denederlandsebijen.nl Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer) www.bijenhelpdesk.nl
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 23 mei Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 23 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heerlijke dag. De zon scheen, maar de sluierbewolking maakte het fotograferen tot een prettige bezigheid. Er
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 18 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 18 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was weer een heel aardige dag en ik heb met plezier bijna een volledige werkdag doorgebracht op de tuinen van De Wiershoeck
Nadere informatieHoofdstuk 16 Spinnendoders (Pompilidae)
Hoofdstuk 16 Spinnendoders (Pompilidae) Een spinnendoder verlamt één spin, die als voedselvoorraad van een nakomeling voldoende is. De verlamde spin wordt verstopt in een holte die een spinnendoder zelf
Nadere informatieTRONKENBIJ/HERIADES TRUNCORUM LÖCHERBIENE (D) DAISY CARPENTERBEE (GB) HERIADES TRUNCORUM (F) Tronk
TRONKENBIJ/HERIADES TRUNCORUM LÖCHERBIENE (D) DAISY CARPENTERBEE (GB) HERIADES TRUNCORUM (F) Tronk In Nederland vliegt slechts een soort. Het is een echte zomerbij. De tronkenbij heeft zijn naam te danken
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 september 2015. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 september 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was opnieuw een heel aardige dag. Er stond vrij veel wind, dat was jammer / lastig, maar het bleef langer droog
Nadere informatieHoofdstuk 8 De wormkruidbij Colletes daviesanus in nestblokken
Hoofdstuk 8 De wormkruidbij Colletes daviesanus in nestblokken Wormkruidbijen zijn de enige pootverzamelende bijen die in bovengrondse nestgangen komen wonen. Wormkruidbijen bekleden hun nestgangen met
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 12 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 12 juli 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Er stond een vrij stevige bries en de weersverwachting voor in de loop van de middag was niet bijzonder gunstig, maar het
Nadere informatieHoofdstuk 4 De bijen van Nederland
Hoofdstuk 4 De bijen van Nederland Er zijn in ons land gegevens verzameld over meer dan 350 soorten bijen. Daaruit blijkt dat het met veel soorten niet echt goed gaat. Om een beeld te geven van de grote
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 juli 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heerlijke, zonnige dag met niet teveel wind. Met een beetje sluierbewolking zou het een ideale dag zijn geweest
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Eindelijk was het weer eens een zonnige dinsdag, de temperatuur was aangenaam en er was redelijk veel te zien op de tuinen.
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 juni Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 juni 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Ondanks de eerder minder gunstige weersverwachting werd het toch een heel aangename dag. Met af en toe enige sluierbewolking,
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, maandag 7 juli 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, maandag 7 juli 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Omdat er voor de dinsdag erg veel regen werd verwacht en er dan misschien weinig of geen leuke foto s zouden kunnen worden
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, woensdag 8 juni Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, woensdag 8 juni 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Op deze druilerige woensdagochtend fietste ik naar Sipkes in de stad (Groningen) met in de fietstas oude fotoapparatuur
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag.
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg Beste natuurliefhebber/- ster, Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. Een week geleden zag ik alleen nog maar
Nadere informatieINHOUD Handelsonderneming Vlamings BV Steenbergen/De Mortel. Copyright Pieter van Breugel, Veghel 1
Gebruik insectenhotels en natuurlijke vijanden Pieter van Breugel Veghel INHOUD Inleiding Schadelijke insecten Predatoren Lieveheersbeestjes Gaasvliegen Papierwespen Metselwespen Graafwespen Insectenhotels
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Eend Inleiding Ik hou mijn werkstuk over eenden omdat ik het leuke dieren vind en ik wil er wat over leren. Dit wil ik er over weten: Wat doen eenden de hele dag? Wat eten eenden? Wat voor soorten eenden
Nadere informatieHoofdstuk 10 De grote wolbij Anthidium manicatum
Hoofdstuk 10 De grote wolbij Anthidium manicatum De grote wolbij is een markante, grote bijensoort met een opvallende geel-zwarte tekening. Deze bij nestelt in bestaande holtes, maar maakt niet vaak gebruik
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 mei Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 mei 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was weer een zomerse voorjaarsdag, daar zal ik niet over klagen. Maar ook dit keer viel het aantal insecten nogal tegen.
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 11 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 11 april 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was afgelopen dinsdag een nogal sombere en koele dag. Af en toe brak de zon even door, maar het was telkens van korte
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 augustus 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een mooie dag; lekker zonnig maar niet te, er stond weinig wind en het was droog. Een prima dag om te fotograferen,
Nadere informatieVoorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017.
Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht 11-12 maart 2017 Bijen in de tuin www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen - Insecten zijn dieren
Nadere informatie1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat?
Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat? Gewone Knuffelbijen
Nadere informatieBijen en hun leefomgeving. Lezing door Arie Koster d.d
Bijen en hun leefomgeving Lezing door Arie Koster d.d. 14-11-2013 Inhoud presentatie - Wat zijn bijen - Indeling bijen - Herkenning wilde bijen - Wilde bijen in stedelijk gebied - Groenbeheer voor bijen
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, 8 en 9 april Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, 8 en 9 april 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Dinsdag scheen af en toe even de zon, maar het was meestal erg bewolkt, het waaide stevig en het was regelmatig nat. Daarom
Nadere informatieHoofdstuk 11 Behangersbijen Megachile en de lathyrusbij Chalicodoma ericetorum in nestblokken
Hoofdstuk 11 Behangersbijen Megachile en de lathyrusbij Chalicodoma ericetorum in nestblokken We maken kennis met de broedzorg en het gedrag van behangersbijen, die bladstukjes gebruiken om hun nestgangen
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 21 april Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 21 april 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Dit verslag is oud nieuws. We waren een paar weken afwezig, daardoor was ik gescheiden van mijn computer en moest dit
Nadere informatieHoofdstuk 13 Tronkenbijen Heriades truncorum in nestblokken
Hoofdstuk 13 Tronkenbijen Heriades truncorum in nestblokken De tronkenbij is een vrij kleine bij, die van mei tot september is waar te nemen. Ze nestelt graag in bestaande gangen en is vele generaties
Nadere informatieNee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt.
Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons komen nog niet uit. Hoe kan dat? Knuffelbijen komen meestal uit in de tweede helft van april. Het uitkomen
Nadere informatie1 NAtuur & Milieu help de bijen! help de bijen! PLAATS EEN NATUUR & MILIEU BIJENHOTEL
1 NAtuur & Milieu help de bijen! help de bijen! PLAATS EEN NATUUR & MILIEU BIJENHOTEL Bijen hebben het moeilijk in ons land. Natuur & Milieu wil ze daarom samen met bedrijven en organisaties de helpende
Nadere informatieWilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?
Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? EEN PLUSPUNT VOOR DE NATUUR Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 28 juli 2015. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 28 juli 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, De verwachte (korte) regenbuien vielen inderdaad en ik kwam daardoor niet geheel droog aan bij De Wiershoeck. Ook de excursie
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 21 juli Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 21 juli 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Tot nu toe zijn de dinsdagen niet de beste dagen om te fotograferen. Dit keer stond er weer vrij veel wind en ook het
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 28 juni Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 28 juni 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was dit keer weer eens een heel aangename dinsdag. Het was nog wel een uurtje grijs (tijd voor een kop koffie), maar
Nadere informatieWilde bijen in de betuwe
Wilde bijen in de betuwe Arie Koster Wellantcollege Houten Lector Bijenbeheer en bijenvriendelijke tuinen Wellantcollege laat de bijen zoemen www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Welke factoren bepalen
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 juni Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 juni 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon grijs en met enig gespetter, maar toen ik op m n fiets stapte was het droog. In de loop van de dag brak de
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, maandag 14 en dinsdag 15 augustus 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Er werd ook dit keer voor de dinsdag minder aangenaam weer verwacht: veel regen en onweer. Daarom nam
Nadere informatieHoe krijg je wilde bijen in de tuin. In de Oude Ijsselstreek. Arie Koster. Arie Koster
Hoe krijg je wilde bijen in de tuin In de Oude Ijsselstreek Arie Koster www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen? Insecten! - Insecten zijn dieren met een uitwendig skelet met kop, borststuk,
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 3 mei Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 3 mei 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De excursie van dinsdag ging i.v.m. het miezerige weer niet door. Gelukkig was het donderdag wel aangenaam weer en dus fietste
Nadere informatieHoofdstuk 20 De vijanden van bijen en wespen
Hoofdstuk 20 De vijanden van bijen en wespen Er bestaan veel soorten insecten die als vijanden van bijen of wespen kunnen worden gezien. Enkele graafwespen verlammen volwassen bijen als voedsel voor hun
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 5 september Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 5 september 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, In de ochtend ging de zon schuil achter grijze wolken, gelukkig klaarde het later op en scheen de zon regelmatig. Dat
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Wat mij betreft viel er dit keer op het weer helemaal niets aan te merken. Het was werkelijk een prima dag. Er vlogen en
Nadere informatieHoofdstuk 21 Inwoners, meelifters, lastpakken, dieven en vogels
Hoofdstuk 21 Inwoners, meelifters, lastpakken, dieven en vogels Verschillende insecten profiteren van het afval in bijen- en wespennesten, waaronder enkele reuzen onder de zweefvliegen en een spekkever.
Nadere informatieHoofdstuk 14 Metselbijen (Hoplitis en Osmia) in nestblokken
Hoofdstuk 14 Metselbijen (Hoplitis en Osmia) in nestblokken Metselbijen danken hun naam aan hun gewoonte om bevochtigde aarde te gebruiken bij de bouw van hun broedcellen. Er zijn echter ook soorten die
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een dag met veel bewolking, af en toe een regenbui en dan weer een tijdje een aangenaam zonnetje. Een dag waarop
Nadere informatieOpdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit?
Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit? Maak de houten puzzel van de bij. Opdracht 2: Bekijk de bij heel goed. Wat zie je allemaal? Zie je de kop, het borststuk en het achterlijf? Dit heb je nodig
Nadere informatieNieuwsbrief» Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. nummer 2 april 2012. Metselbijen
Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. Nieuwsbrief» nummer 2 april 2012 Het jaar 2012 is het jaar van de bever, van de das, van de historische buitenplaatsen, van de draak en van nog een
Nadere informatieDe zonnebloemen waren erg in trek bij de honingbijen (en hommels).
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 20 september 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon een beetje fris, maar het werd in de loop van de dag steeds aangenamer en s middags was het zelfs warm.
Nadere informatie7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum
7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum De zender de ontvanger de boodschap Kies uit: geschreven, gesproken, de brief, de telefoon, luistert, leest, de luisteraar, de lezer BOODSCHAP BOODSCHAP Ik deel
Nadere informatieBijen en volkstuinen
Bijen en volkstuinen Hoe maken we volkstuinen bijenvriendelijk Een selectie van de mogelijkheden Arie Koster Voor meer informatie Voor planten voor bijen, vlinders en andere bloembezoekers www.drachtplanten.nl
Nadere informatieAmfibieën. Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker. 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen.
Amfibieën Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker Inhoud 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen. Hulpmiddel Prezi les 1: http://prezi.com/hwpatwdyvqpv/?utm_campaign
Nadere informatieWist je dat?... Overwintering van vlinders. Vragen. De vlinder. De levenscyclus..
Lesbrief groep 5 6 Inhoudsopgave Wist je dat?... Vlinderwiel Stripverhaal.. Overwintering van vlinders. Vlinder mobiel Het voedsel van rupsen.. Vragen. De vlinder. De levenscyclus.. 1 Wist je dat Allerlei
Nadere informatieHoofdstuk 17 Metselwespen en nesthulp (subfamilie Eumeninae)
Hoofdstuk 17 Metselwespen en nesthulp (subfamilie Eumeninae) De bekendste plooivleugelwespen zijn de papierwespen ( limonadewespen ), die sociaal in grote volken leven. Daarnaast komen nog 40 soorten plooivleugelwespen
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 augustus 2018
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 augustus 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een prima dag. In de loop van de dag werd het warmer, een beetje benauwd zelfs en wat mij betreft had er iets
Nadere informatieDe kleine beestjesclub
Thema: mini Biologie Dieren Insecten en spinnen Moeilijkheid: * Tijdsduur: ** Juf Nelly De kleine beestjesclub Doel: Na deze opdracht weet je meer over verschillende insecten Uitleg opdracht Je luistert
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 6 mei 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 6 mei 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was eerst afwisselend zonnig en bewolkt, later nam de bewolking toen en (in overeenstemming met de weersverwachting)
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, woensdag 25 oktober Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, woensdag 25 oktober 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was dinsdag een grijze en, voor het grootste deel, natte dag. De excursie werd daarom afgelast. Woensdagmorgen was
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 13 mei Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 13 mei 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het lijkt een eeuwigheid geleden dat ik op de tuinen was, intussen heb ik veel andere dingen gedaan. Omdat het aangenaam
Nadere informatieBijen en hommels. En alles dat je moet weten om ze te beschermen. John Smit EIS Kenniscentrum Insecten
Bijen en hommels En alles dat je moet weten om ze te beschermen John Smit EIS Kenniscentrum Insecten Foto s Roy Kleukers Foto s Roy Kleukers Beschermen van bijen en hommels Honingbij Honingbij Sociale
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een beetje wisselvallige dag. In het begin was het bewolkt, en in het eerste half uur heb ik bijna geen insect gezien.
Nadere informatieWilde bijen in en rond Leiden
Wilde bijen in en rond Leiden Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? http://www.denederlandsebijen.nl/bijenperregio/leiden/index.htm Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer)
Nadere informatieSPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN
SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ONGEWERVELDEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE BIDSPRINKHAAN
Nadere informatie(Ge)wilde bijen monitoren! Bijen in het algemeen. Geleedpotigen. Bijen, wespen en vliegen. Dezelfde soort? Waar gaan we het over hebben vanavond?
Waar gaan we het over hebben vanavond? over bijen in het algemeen en : waarom monitoren? wáár vind je bijen? En hoe kun je ze helpen? (Ge)wilde bijen monitoren! welke soorten doen mee? en wat valt er over
Nadere informatieBlije bijen ontdekkingsroute
Blije bijen ontdekkingsroute Handleiding vragen 1. Het vertrekpunt: START Vragen over de honingbij 2. De wandeling Vragen over de drie bijencategorieën: honingbijen, wilde bijen en hommels. Wilde bij Hommel
Nadere informatieHoe gaat het met de wilde bijen?
Hoe gaat het met de wilde bijen? Natuurgebieden het domein van natuurbeheerders Soortenrijk, maar wel achteruitgang t Het agrarische landschap het domein van de boeren Al lange tijd verdwenen Stedelijk
Nadere informatieDe Wiershoeck, dinsdag 14 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck, dinsdag 14 augustus 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het regende s morgens regelmatig, maar gelukkig was het tegen half elf droog. De hoogste tijd om op de fiets te stappen. Maar toen
Nadere informatieBijen en biodiversiteit in tuinen
Bijen en biodiversiteit in tuinen Hoe maken we natuurvriendelijke tuinen die ook geschikt zijn voor bijen Arie Koster Voor voorbeelden van bijenvriendelijke milieus, bijenhotels en een bijenkalender zie:
Nadere informatieNaam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6
Naam:_ KIKKERS _ De kikker is een amfibie. Er zijn veel soorten kikkers op de wereld. In Nederland zie je de bruine en de groene kikker het meest. De groene kikkers zijn graag veel in het water, de bruine
Nadere informatieNachtvlinders. Glasvleugelpijlstaart. De sint-jansvlinder is een dagactieve nachtvlinder
Nachtvlinders Wist je dat er 2 groepen vlinders zijn? De ene groep noemen we dagvlinders, de andere groep noemen we nachtvlinders. Het verschil tussen dag- en nachtvlinders lijkt heel simpel: dagvlinders
Nadere informatieHoofdstuk 22 Spinnen (Araneae)
Hoofdstuk 22 Spinnen (Araneae) Bijen en wespen kunnen ten prooi vallen aan spinnen. Krabspinnen liggen dikwijls op de loer op bloemen. Wielwebspinnen spinnen hun webben in de vliegroutes van bijen en wespen,
Nadere informatieLevenscyclus. Raten zijn 6hoekige kamers waar stuifmeel en honing wordt opgeslagen.
[Honingbij] Algemene Naam: Honingbij Wetenschappelijke Naam: Apis mellifera Raten zijn 6hoekige kamers waar stuifmeel en honing wordt opgeslagen. Het lichaam van een bij bestaat uit drie onderdelen: een
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 10 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 10 juli 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon grijs en miezerig, maar toen ik richting Beijum fietste was het droog. Volgens het weerbericht zou het in de
Nadere informatieWaarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les
B i B j O e E n K HET GONST! Er zijn al 100 miljoen jaar bijen op de planeet aarde. Dat is een stuk langer dan er mensen zijn en zelfs langer dan sommige dinosaurussen! Bijen zijn insecten die belangrijk
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 10 mei Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 10 mei 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was zomers warm en dan verwacht je in mei toch al een redelijk aantal vlinders en andere insecten op de tuinen, maar
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16-04-2019 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was ruim een half jaar geleden dat ik op de tuinen van De Wiershoeck en de Kinderwerktuin was, dus de hoogste tijd om
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 7 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 7 augustus 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De excursie was i.v.m. het tropische weer (terecht) afgelast. Voor mij was dat echter geen reden om thuis te blijven.
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 13 juni Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 13 juni 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Na de gebruikelijke dinsdagochtend-excursie op een ongebruikelijke locatie (Volkstuinen Froukemaheerd) spoedde ik mij richting
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, vrijdag 11 november Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, vrijdag 11 november 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was met zo n 5 à 6 graden nou niet direct lekker warm, maar er stond weinig wind en de zon scheen heel aangenaam.
Nadere informatieZo helpen de wilde metselbij en de fruitteler
1 van 6 2-6-2017 13:52 Zo helpen de wilde metselbij en de fruitteler elkaar De bij krijgt een luxeverblijf in ruil voor gratis arbeid Een groeiend aantal Nederlandse fruittelers experimenteert met de inzet
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, woensdag 19 augustus 2015
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, woensdag 19 augustus 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, De dinsdagexcursie ging niet door i.v.m. de regen, bovendien was ik verhinderd. Maar woensdag was een prachtige dag
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 september Beste natuurliefhebber/ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 september 2018 Beste natuurliefhebber/ster, Deze voor mij voorlopig laatste dag op de tuinen van De Wiershoeck en de Kinderwerktuin was een heerlijke najaarsdag.
Nadere informatieNME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8
NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Tijdens deze wandeling ontdekken we meer over de bijen, kleine maar belangrijke inwoners van de stad.
Nadere informatieZWERMEN IN LEWENBORG
ZWERMEN IN LEWENBORG De grote verhuizing Voor veel mensen heeft het iets angstaanjagends: de bijenzwerm die je in de maanden mei en juni kunt tegenkomen. 10.000, 20.000 of meer bijen in een snel bewegende
Nadere informatie