BIER PROEVEN & BEOORDELEN

Transcriptie

1 BIER PROEVEN & BEOORDELEN

2 Inleiding Belgische bieren proeven en beoordelen Het is fijn om samen met vrienden een avond te vullen met het ontdekken van Belgische Bieren. Een bier proeven, en daarna dit bier beoordelen, is echter een discipline op zich. Een bier proeven en beoordelen is meer dan lekker of niet lekker Beoordelingen als "niet lekker", "stinkt" en dergelijke zijn waarde oordelen en zeggen in feite niets over hoe een bier nu echt smaakt. Dit is een subjectieve mening, en niet waar we naar zoeken bij het beoordelen van een bier. Om onze Belgische bieren de waarde te geven die ze verdienen is het belangrijk om met een aantal factoren rekening te houden alvorens we starten met proeven. We zetten deze even op een rijtje: De temperatuur en het bierglas Bij bier proeven is de temperatuur van het bier van groot belang. Laagalcoholische dorstlessers (pils, geuze, ) worden kouder geserveerd dan zwaardere bieren. Een te lage temperatuur breekt immers de aroma s van de hogegistingsbieren af. Abdijbieren mogen dus niet te koud gedronken worden. Het bewaren van bier doe je best rond de 15 c. Als je het bier gaat drinken gelden volgende richtlijnen: Bier op vat 3 c aan tapkraan Dorstlessend bier 3 c Degustatiebier 6-8 c Ook de vorm en de diepte van het bierglas beïnvloeden het aroma. Zo is het aroma intenser in een tulpglas dan in een recht glas. Een kelkvormig glas zorgt er voor dat de schuimkraag niet te dik wordt. Het belangrijkste is echter dat het glas goed gewassen, gespoeld én afgedroogd is. (met uitzondering van pilsbieren, hier moet het glas niet bij afgedroogd worden) Een zuiver glas zorgt voor een stevige schuimkraag. Om alle aroma s goed te kunnen beoordelen is het belangrijk dat je proeft met een glas dat naar boven toe smaller wordt. Het inschenken van een bier Houd het glas schuin en schenk het bier in één rustige beweging uit. Hoe schuiner het glas, hoe minder schuimvorming. Bier van goede kwaliteit dat op de juiste manier is uitgeschonken, kun je aan een aantal zaken herkennen. Het schuim kleeft aan de wand van het glas, de schuimbelletjes zijn klein en regelmatig en de kleur is helder. Voor troebele witbieren en donkere bieren geldt dat laatste uiteraard niet. Bij bieren met nagisting op fles rust er wat gistbezinksel op de bodem. Wil je dat niet opdrinken, dan laat je de laatste centimeter in de fles. Wie het sediment wél wil opdrinken, schenkt alles uit en dan vermengt de gist zich met het bier waardoor het troebel wordt.

3 Hoe reageren je smaakpapillen? Decennialang zijn we er vanuit gegaan dat de tong verdeeld werd in smaakgebieden. De tekening hieronder is hier een mooi voorbeeld van: Hier zien we dat je de 5 basissmaken overal ervaart. Men dacht dat onze smaakpapillen verdeeld werden over de tong, waardoor we bijv. zoet op het puntje proefden, bitter helemaal achteraan, en zout en zuur aan de zijkant. Het is echter niet zo dat bepaalde smaken verbonden zijn met specifieke plaatsen op de tong. Sterker nog, smaken zijn ongebonden aan gebieden: de verschillende smaken zijn over de gehele tong te proeven. De opdeling van de tong is dus een misverstand. Er bestaan geen verschillende gebieden op de tong. De dader hiervan is Edwing G. Boring, hij publiceerde dit in een artikel in De afbeelding van de tong hieronder is wel een juiste weergave van hoe onze smaakwaarneming werkt: De tong bevat drie soorten smaakpapillen, de papillae circumvallatae achterop de tong, de papillae foliatae aan de achterzijkant van de tong en de papillae fungiformis en filiformis verspreid bovenop de tong. Naast de waarneming van zoet, zuur, zout en bitter wordt in de mondholte ook de structuur, temperatuur, scherpte en kruidigheid waargenomen. Hoe proef je bier? Om de geur van het bier goed op te kunnen nemen wals je eerst voorzichtig het glas bier rond om zo het aroma vrij te laten komen en dan aan het bier te ruiken. Doe dit niet te veel, want dan verliest het bier zijn koolzuurgas. Vervolgens neem je een goede slok, breng je het bier naar achteren, dan weer naar voren, laat je het rondgaan in je mond en slik je het door. Het bier heeft dan alle delen van de tong goed kunnen passeren inclusief de zijflanken. Vooral het doorslikken van het bier is van belang om de bitterheid van het bier goed te kunnen proeven. Proeven is leren, geef niet op! Ik ken diverse beginnende bierproevers die zeggen dat ze niet kunnen proeven. Bij de meesten van hen is het helemaal niet

4 dat zij iets mankeren aan hun neus of mond, ze zijn gewoon niet getraind in het herkennen en benoemen van wat ze proeven. Want zoals bijna elke vaardigheid is het proeven te leren door het vooral veel te doen. Dit trainen gaat het beste samen met een paar anderen, zo leer je van elkaar. En uiteraard is het ook veel gezelliger. Proef commerciële bieren en amateurbieren door elkaar. Bij die amateur-bieren kun je rustig bieren met fouten voegen, per slot van rekening moeten we vooral van onze fouten leren. Vergelijk je smaakbevindingen met die van anderen. Tegenwoordig kan je eenvoudig je bevindingen vergelijken met die van anderen, dit kan op Belgischebieren.be, maar ook op websites als Ratebeer.com of Untappd.

5 Word een betere bierproever in 7 stappen Voor je start met het beoordelen van bieren moet je beseffen dat er heel wat te leren is! Hieronder de 7 regels alvorens je aan de slag gaat: 1. Bescherm je smaken Eet niet te pikant of met veel look voor je bieren gaat proeven Wees voorzichtig met parfum of aftershave, dit beïnvloed je geuropname Draag geen lippenbalsem of lippenstift Geef je smaak en geur de kans om tot rust te komen tussen het proeven door Drink water en eet een droge kraker of wat brood tussendoor Proef uit kleinere proefglaasjes zodat je niet beïnvloed wordt door de alcohol Indien je rookt, rook ver genoeg weg van waar je proeft 2. Wees beleefd Als je feedback geeft over een bier, of een discussie aangaat over smaak, wees dan steeds beleefd en objectief Hou rekening met de gevoelens van de brouwer! Als je dus proeft, proef dan zoals je zou proeven als de brouwer bij je aan tafel zou zitten, blijf respectvol! Als je een score geeft aan een bier, leg deze dan uit op een manier zoals je zelf feedback zou willen ontvangen. Oprecht, volledig en bruikbaar. Als je klaar bent met het vormen van je oordeel, beïnvloed dan geen anderen die nog bezig zijn met proeven. 3. Wees eerlijk Kijk steeds welke biersoort je beoordeelt, geef geen scores aan bieren als je geen ervaring hebt binnen deze biersoort. Als je een slecht flesje zou hebben, beoordeel dit dan niet, proef dan een tweede en beoordeel dit opnieuw. Laat je mening niet beïnvloeden door de brouwerij die het bier gebrouwen heeft, wees niet bevooroordeeld. 4. Leer hoe te ruiken en te proeven Eerst ruik je aan je bier met enkel je neus, ontdek de vervliegende aroma s. Dan houd je het glas zo dat je de aroma s zowel met je neus als mond binnenkrijgt en ruik je tot achter in je mond, en hoog in je neus. Nip aan het bier zodat er een beetje op je tong komt, onthoud de eerste smaaksensaties. Proef opnieuw en laat het bier rondgaan in je mond, slik het dan door. Beschrijf het mondgevoel en de smaken die zich ontwikkelen als het bier opwarmt in je mond. Proef opnieuw en let op de nasmaak, op hetgeen dat blijft hangen na het proeven. Blijf je smaken trainen, doe dit bij alles wat je drinkt of eet. Ruik ook aan wat je ziet, aan bloemen, kruiden, Beeld je hierbij verschillende smaken en geuren combinaties in. Doe beroep op je geheugen, denk na waar je die smaken of geuren reeds bent tegengekomen. Zo ontwikkel je jezelf. 5. Vul zorgvuldig je proeffiche in Jouw beschrijving geeft de brouwer een snapshot van hoe zijn bier was op het moment dat jij het geproefd hebt, hoe goed het bier paste in zijn stijl, of er afwijkingen op waren en hoe goed het was. Deze beschrijving kan een

6 ervaren brouwer helpen om zijn werk te verbeteren. Neem je tijd, vul alles zo volledig mogelijk in. Beschrijf eerst het bier dat je aan het proeven bent, kijk daarna pas hoe het past binnen zijn stijl en of er afwijkingen op zijn. Laat je niet beïnvloeden! Geef de belangrijkste zaken die je herkent de hoogste scores op je proeffiche Beschrijf ook de zaken die er niet zijn, als je een IPA aan het proeven bent en je mist bitterheid, geef dit bier dan hierop een lage score Ontdek hoe de smaak van het bier zich ontplooit naarmate je het aan het proeven bent, of de schuim stevig blijft en wat de smaakevolutie is als de temperatuur stijgt. Als je smaken of geuren herkent die niet op de proeffiche staan, noteer deze dan bij notities 6. Geef feedback! Gebruik het notities vakje op je proeffiche! Noteer hier kort wat je van het bier vond Noteer op een beleefde manier de eventuele afwijkingen en beschrijf ze kort Geef verbeterpunten, noteer wat jij een meerwaarde zou vinden aan dit bier Hoe gedetailleerder je feedback, hoe beter Als jij vindt dat het bier in een andere stijl beter zou passen, geef dit dan mee Overleg nadat je je evaluatie gedaan hebt met anderen en discussieer over wat je wel en niet goed vond 7. Geef een gepaste score Geef een score aan het bier, houd hierbij rekening met de bierstijl, een geuze hoort zuur te zijn, een IPA bitter en een Special Belge moutig Een hulp bij het geven van een score kan je hier vinden: Score Onder 1,4 1,5 tot 1,9 2,0 tot 2,4 2,5 tot 2,9 Omschrijving Ondrinkbaar Erg slecht bier, grote afwijkingen Slecht bier, afwijkingen of compleet buiten de bierstijl Gemiddeld bier, drinkbaar 3,1 tot 3,5 Goed bier 3,6 tot 4,0 4,1 tot 4,5 4,6 tot 5 5 Heel goed bier, bier dat jij zou kopen Uitzonderlijk bier, hier zou je een omweg voor maken Wow! Hier mogen ze je s nachts voor wakker maken Goddelijk! Dit drinkt men in de hemel!

7 Proeffiche Als bijlage bij dit document heb je een proeffiche ontvangen. Hieronder vind je de bijbehorende uitleg. Kruis zowel de kleur van het schuim als van het bier aan in de kleurenbalken. Verklarende woordenlijst proeffiche Binnen bierstijl Duur nasmaak Gebalanceerd Hoe hoger de score, hoe beter het bier past binnen zijn stijl Hoe lang de smaak blijft hangen. 1 is minder dan 15 sec., 4 is langer dan 1 minuut Zijn de smaken in evenwicht, niet extreem Geur & aroma Wat je ruikt en wat je retronasaal waarneemt (mond en neus) Grootte bellen De grootte van de bellen in het schuim Helderheid Mondvullend Smaak 1 is helder, 4 is troebel Komt het bier dik of waterig over, hoe wateriger hoe lager de score Wat je proeft in het bier, hoe intenser, hoe hoger de score Sprankeling Stevigheid Hoe hoger de score, hoe meer omhoog komend koolzuurgas Hoe lang de schuim blijft, 1 is minder dan 15 sec., 4 is langer dan 1 minuut.