Jaarverslag SPMS 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag SPMS 2009"

Transcriptie

1 Jaarverslag SPMS 2009

2 Toeslagverlening De pensioenen worden (ook na ingang) jaarlijks met 3% verhoogd. Echter, SPMS streeft naar welvaartsvastheidsbescherming. Dit houdt in dat geprobeerd wordt jaarlijks een toeslag te verlenen ter hoogte van de stijging van het CBS-indexcijfer van de CAO-lonen bij de overheid. Indien deze stijging hoger is dan 3% en het ligt in de lijn van de ontwikkeling van het honorarium van de medisch specialist in Nederland kan het bestuur, indien de financiële middelen van het fonds voldoende zijn, besluiten de pensioenen te verhogen in de lijn van deze CBS-index. Dit betekent dat een stijging boven 3% een voorwaardelijke toeslag is. Het pensioenfonds heeft geld gereserveerd om het pensioen in de toekomst te verhogen met 3%. Hierdoor ontvangt de deelnemer bijna altijd een groot deel van deze stijging van de CBS-indexcijfer van de CAO-lonen bij de overheid. Voor de goede orde dient te worden opgemerkt dat de jaarlijkse stijging afwijkend kan zijn wanneer een deelnemer destijds bij een keuzeverzekeraar een verzekering heeft afgesloten. Indien de financiële positie van het pensioenfonds het toelaat, kan het bestuur tevens besluiten tot een extra toeslag (winstdeling). De verhoging kan per jaar verschillen. Over 2009 is, gelet op de lage dekkingsgraad, geen winstdeling toegekend. Disclaimer Uw pensioenfonds verhoogt ieder jaar uw (opgebouwde) pensioen met 3%. U heeft recht op een jaarlijkse verhoging van uw (opgebouwde) pensioen (het onvoorwaardelijke deel van de toeslagverlening). Daarbovenop probeert SPMS uw (opgebouwde) pensioen jaarlijks extra te verhogen (het voorwaardelijke deel van de toeslagverlening). Uw (opgebouwde) pensioen is dit jaar (over 2009) met 3% verhoogd. Uw pensioenfonds heeft uw (opgebouwde) pensioen de afgelopen drie jaar als volgt verhoogd: Over het jaar 2008 met 3,0%. De prijzen* gingen toen met 2,5% omhoog. Over het jaar 2007 met 3,6%. De prijzen* gingen toen met 1,6% omhoog. Over het jaar 2006 met 5,0%. De prijzen* gingen toen met 1,2% omhoog. Uw pensioenfonds betaalt de toekomstige verhogingen van uw (opgebouwde) pensioen uit reserves van het pensioenfonds. (Ten aanzien van het voorwaardelijke deel van de toeslagverlening) U heeft door deze verhoging en de verwachting voor de komende jaren niet meteen ook recht op verhogingen in de toekomst. * gebaseerd op de Consumenten Prijs Index (2006=100)

3 Jaarverslag SPMS 2009

4 4

5 Inhoudsopgave Kerncijfers 6 Belangrijke ontwikkelingen in Bestuursverslag BPMS 8 Bevindingen jaarverslag en jaarrekening Themapagina 1: 2009 in het teken van herstel 12 Hoofdstuk 1: Karakteristieken van het pensioenfonds 1.1 Personalia Missie & organisatie 17 Themapagina 2: Nieuwe prognosetafels voor SPMS 20 Hoofdstuk 2: Bestuursverslag 2.1 Samenvatting Goed pensioenfondsbestuur Pensioenen Beleggingen Financieel verslag Actuarieel verslag Risicobeleid Toekomst 51 Themapagina 3: Resultaten kwantitatief onderzoek pensioencommunicatie SPMS 52 Hoofdstuk 3: Jaarrekening 3.1 Balans Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Toelichting op de jaarrekening Toelichting op de balans Toelichting op staat van baten en lasten 80 Themapagina 4: AOW 84 5 Hoofdstuk 4: Overige gegevens 4.1 Statutaire regeling over bestemming saldo van baten en lasten Actuariële verklaring Accountantsverklaring 88 Themapagina 5: Deskundigheidsbevordering 90 Bijlagen I Samenstelling Vergadering van Afgevaardigden van BPMS 94 II Nevenfuncties 98 III Begrippenlijst 99

6 Kerncijfers Aantal deelnemers* Actieve deelnemers Premievrije rechten ( slapers ) Ex-partners met zelfstandig recht op ouderdomspensioen Pensioentrekkenden Totaal Reglementvariabele (in %) toeslagverlening actieven en inactieven per 1 januari 3,0 3,0 3,6 5,0 2,0 0,5 6 Pensioenuitvoering (x 1.000) Feitelijke premie Pensioenuitvoeringskosten Uitkeringen Vermogenssituatie en solvabiliteit Pensioenvermogen (x 1 miljoen) Pensioenverplichtingen (x 1 miljoen)** Aanwezige dekkingsgraad (in %)** Vereiste dekkingsgraad (in %)*** Beleggingsportefeuille (in %) Vastrentende waarden Aandelen Vastgoedbeleggingen Derivaten Alternatives Beleggingsperformance (in %) Beleggingsrendement 17,1-16,2 2,5 8,7 11,8 Benchmark 18,4-11,8 2,9 7,2 11,1 BPMS representativiteit (in %) Leden Buitengewone leden * Met ingang van 1 januari 2007 worden het aantal personen gepresenteerd in plaats van het aantal regelingen. ** In de periode zijn deze gegevens gebaseerd op een toekomstige toeslagverlening van 3,75%. Vanaf 2007 is een toekomstige indexatiegarantie van 3% gehanteerd. De voorziening 2009 is inclusief de extra gevormde voorziening voor het langlevenrisico. *** Verplicht sinds 2007.

7 Belangrijke ontwikkelingen in 2009 Financieel resultaat 2009 de dekkingsgraad van SPMS steeg van 98% naar 110% het herstel loopt een aantal jaren voor op het herstelplan (er is nog wel een reservetekort) het rendement bedroeg 17,1% Pensioenen 3% toeslagverlening per 1 januari 2010 over 2009 is vanwege de financiële positie geen extra toeslag (winstdeling) verleend een sterke stijging van de verplichtingen door een toename van het langlevenrisico; het bestuur reserveert hiervoor een extra voorziening; zonder deze extra voorziening zou de dekkingsgraad 6% hoger zijn geweest een lichte stijging van de lange rente had een positief effect op de ontwikkeling van de verplichtingen besluitvorming uitbreiding verplichtstelling met specialisten die niet in Nederland wonen, maar wel werken meer flexibele keuzemogelijkheden voor niet-spmsnormpensioenen door een nieuw contract met vrijwel alle keuzeverzekeraars SPMS sloot met de pensioenuitvoerder, Doctors Pension Fund Services (DPFS), een nieuw Service Level Agreement (SLA) voor pensioenbeheer af Beleggingen zeer sterk herstel van de markten na de kredietcrisis in 2008 alle categorieën droegen bij aan het resultaat met uitzondering van niet-beursgenoteerd vastgoed aandelen waren de best presterende beleggingscategorie met 32% rendement SPMS had een groot deel van het jaar relatief veel aandelen in de beleggingsportefeuille het resultaat op vastrentende waarden was zeer goed; absoluut 14,6% en een outperformance van 5,7% verschuiving naar meer risicodragende obligaties in 2009 resultaat op vastgoed -/- 15,5%; enkele niet-beursgenoteerde fondsen zijn fors afgewaardeerd besluitvorming over een actiever beleid wat het beleggen in commodities betreft herinrichting van de vastrentende waarden binnen Europa een forse beperking van de omvang van het securities lending programma implementatie van het nieuwe beleid van SPMS op het gebied van Environmental, Social en Governance Communicatie SPMS heeft een Uniform Pensioenoverzicht (UPO) aan de deelnemers verstuurd en ook een soortgelijk overzicht aan de gepensioneerden voorbereiding van de nieuwe website, die SPMS begin 2010 heeft gelanceerd vernieuwen en invoeren van de brochurelijn introductie van een elektronische nieuwsbrief voor de leden van de Vergadering van Afgevaardigden Beroepspensioenvereniging Medisch Specialisten (BPMS) start van een klankbordgroep voor de evaluatie van communicatiemiddelen Audit & Risicomanagement verhoging van de rentehedge van 50% naar 65% indienen van een herstelplan bij De Nederlandsche Bank (DNB) in maart 2009 vaststellen korting van pensioenrechten deelnemers indien herstel niet volgens plan zou optreden bij onderdekking ALM update 2009 en een nieuwe continuïteitsanalyse voor het herstelplan SPMS won alle juridische procedures tegen het pensioenfonds studie naar sterftegrondslagen en andere grondslagen overgang naar prognosetafels nieuwe studie naar een kostendekkende premie die heeft geleid tot een premiestijging in 2010 Governance selectie potentiële nieuwe uitvoerders voor het pensioen- en vermogensbeheer van SPMS in 2011 het streven is om eind 2010 in goed onderling overleg de dienstverlening door DPFS te beëindigen bijna 80% van de actieve deelnemers is lid van BPMS een nieuw deskundigheidsplan voor bestuursleden 7

8 8 Bestuursverslag BPMS De Beroepspensioenvereniging Medisch Specialisten (BPMS) heeft volgens haar statuten op de eerste plaats als doel het verzorgen van een beroepspensioenregeling voor de vrij gevestigde medisch specialisten. De Vergadering van Afgevaardigden (VvA) behartigt deze taak in de praktijk. Het gaat bij de VvA om afgevaardigden die door de BPMS-leden in de ziekenhuizen zijn benoemd. Daarnaast worden de niet aan een ziekenhuis verbonden specialisten vertegenwoordigd door een afgevaardigde. De afgevaardigden namens de gepensioneerden worden door de gepensioneerden zelf gekozen. Daarnaast heeft deze VvA een tweede belangrijke taak als verantwoordingsorgaan. Het bestuur van het pensioenfonds legt aan zo n orgaan verantwoording af over het gevoerde beleid. Verder oefent het bestuur van BPMS toezicht uit op het bestuur van SPMS. Ook behartigt het bestuur de lopende zaken binnen de vereniging en bereidt zij de vergaderingen van de VvA voor. Draagvlak Bij het verzorgen van de pensioenregeling als doelstelling van BPMS is het draagvlak van groot belang. Het gaat daarbij om het aantal specialisten dat lid is van de BPMS. De minimale organisatiegraad bedraagt 60% volgens de Wet verplichte beroepspensioenregeling (Wvb). Als BPMS dit percentage niet haalt, komt de verplichte deelneming en daarmee de pensioenregeling in gevaar. Bij ons fonds schommelt het percentage van de minimale organisatiegraad de laatste jaren rond de 79%. Circa 79% van de actieve deelnemers is dus lid van BPMS. BPMS haalt de 80% steeds net niet, maar overtreft het vereiste percentage van 60% ruimschoots. Hiermee is duidelijk dat er in de beroepsgroep draagvlak is voor een verplichte pensioenregeling. Eind 2009 was ruim 66% van de gepensioneerden en gewezen deelnemers buitengewoon lid van BPMS. Dit is een lichte stijging ten opzichte van een jaar eerder. Het bestuur heeft in 2009 nieuwe initiatieven genomen om met name de doelgroep nieuwe deelnemers te bereiken. In de VvA is besproken dat de afgevaardigden in hun eigen ziekenhuis de starters benaderen. Ze wijzen hen dan op het belang van een goed pensioen en het lidmaatschap van BPMS. Inhoud van de pensioenregeling In 2009 zijn enkele belangrijke wijzigingen aangebracht in de taakverdeling tussen de VvA en het pensioenfonds. In de statuten van SPMS was opgenomen dat de VvA op een aantal terreinen instemmingsrecht had bij besluiten van het SPMSbestuur. Het ging hier met name om het goedkeuren van wijzigingen in reglementen en statuten en om een eventueel besluit tot het korten van aanspraken en uitkeringen ( afstempelen ) vanwege de financiële situatie van het fonds. De wet staat dergelijke instemmingsrechten niet meer toe sinds SPMS heeft ze daarom uit de statuten verwijderd. Het bestuur van SPMS kan daarmee zelfstandig een besluit tot afstempelen nemen als dat ooit noodzakelijk is. Voorstellen die de hoofdlijnen van de regeling betreffen, zal het bestuur van SPMS in het vervolg eerst aan de VvA voorleggen. Hiermee kan de VvA haar taak van het verzorgen van de pensioenregeling blijven waarmaken. Na het bespreken van de voorstellen met de VvA kan SPMS het reglement dan aanpassen. De VvA besloot in 2009 ook tot een inhoudelijke wijziging van de pensioenregeling. Deze houdt in dat ook specialisten tot de pensioenregeling worden toegelaten die in Nederland werken, maar in het buitenland wonen. Dit vraagt overigens ook om een wijziging van de verplichtstellingsbeschikking. Het bestuur van BPMS vraagt deze wijziging aan bij de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Intern toezicht Het bestuur van BPMS had in 2009 vijf keer een toezichtvergadering met een delegatie van het SPMS-bestuur. Naast de algemene strategische continuïteitsonderwerpen stonden beide partijen met name stil bij de uitbesteding van de pensioenuitvoering aan DPFS. Daarnaast kwamen in de vergaderingen onder meer de volgende punten aan de orde:

9 het door de visitatiecommissie uitgebrachte rapport en de opvolging van de adviezen door het bestuur van SPMS de instelling van een klankbordgroep (lezerspanel) die de communicatie door SPMS beoordeelt deskundigheidsbevordering van de leden van de VvA de positie van de gepensioneerden in de VvA wijzigingen van het reglement en de statuten van SPMS en ook een aanpassing van de statuten van BPMS. Vergadering van Afgevaardigden De Vergadering van Afgevaardigden (VvA) kwam in 2009 vier keer bij elkaar. In iedere vergadering schonk ze uitgebreid aandacht aan de beleggingen en de ontwikkeling van de dekkingsgraad. Met name in het begin van 2009 heeft de VvA kritisch gekeken naar de ontwikkelingen bij het fonds. In haar rol als verantwoordingsorgaan heeft de VvA de jaarstukken van het fonds beoordeeld en het rapport dat de visitatiecommissie uitbracht. Na de positieve beoordeling is de VvA overgegaan tot goedkeuring van de jaarstukken. Daarmee verleende ze décharge aan het bestuur en de directie van SPMS. In 2009 besteedden we in drie bijeenkomsten aandacht aan deskundigheidsbevordering van de VvA en deskundigheidsbevordering van de besturen van BPMS en SPMS. De sprekers en de onderwerpen waren S. van Kempen en M. Lohman (accountants PWC): Hoe lees ik een jaarverslag? H. Thoman (oud-directeur Blue Sky Group en oud-voorzitter OPF): Trends in de pensioenmarkt W.W. Boonstra (chief economist Rabobank): Kredietcrisis en macro-economische outlook Op basis van een wijziging van de statuten (her)benoemt het bestuur van BPMS voortaan de SPMS-bestuursleden. Uitvoeringsovereenkomst BPMS is een uitvoeringsovereenkomst aangegaan met SPMS. Deze overeenkomst is voor onbepaalde tijd en is opzegbaar. Het aangaan van een uitvoeringsovereenkomst met een toegelaten pensioenuitvoerder is wettelijk verplicht. In 2009 onderging de uitvoeringsovereenkomst geen wijzigingen Bestuur BPMS in 2009 Het BPMS-bestuur bestond in 2009 uit zeven leden. Daarmee was er een voltallige bezetting. De samenstelling was als volgt: dr. R. Bieger, internist (namens de buitengewone leden) dr. R.P.L.M. Hoogma, voorzitter W. ten Hove J. de Jonge (namens de Orde van Medisch Specialisten) T.P.W. de Rooij dr. R.A. Verweij dr. W.S.I.M. van den Wijngaart secretaris (namens de Orde van Medisch Specialisten) Zeist, 8 juni 2010, Namens het BPMS-bestuur, dr. R.P.L.M. Hoogma (voorzitter) dr. W.S.I.M. van den Wijngaart (secretaris) 9 Daarnaast is in 2009 begonnen met de cursussen voor de afgevaardigden. Deze cursussen worden verzorgd door medewerkers van het bestuursbureau. Inmiddels zijn twee sessies gehouden, met als onderwerpen het besturen van een organisatie, goed pensioenfondsbestuur, wet- en regelgeving en de SPMS-pensioenregeling. De cyclus van 6 cursus-avonden wordt gedurende 2010 vervolgd. Benoeming bestuursleden SPMS In 2009 ging de VvA akkoord met de herbenoeming van de heren dr. E.C.M. Heinerman en dr. E.N.W. Janssens tot bestuurslid van SPMS.

10 10 Bevindingen jaarverslag en de jaarrekening 2009 Bevindingen Vergadering van Afgevaardigden BPMS 8 juni 2010: De VvA is volgens de statuten van SPMS bevoegd een oordeel te geven over het handelen van het bestuur van het pensioenfonds aan de hand van het jaarverslag, de jaarrekening en andere informatie. Daarnaast heeft de VvA de bevoegdheid zich uit te spreken over het door het bestuur van SPMS gevoerde beleid alsmede over beleidskeuzes voor de toekomst. De VvA heeft deze bevoegdheden vanwege haar taak als verantwoordingsorgaan. In de vergadering van 8 juni is door de directeur van het pensioenfonds een uitgebreide toelichting op het jaarverslag gegeven. Hij ging daarbij ondermeer in op de thema s die in het jaarverslag extra worden uitgelicht, te weten 2009 in het teken van herstel, prognosetafels en voorziening langlevenrisico, AOW naar 67 en deskundigheidsbevordering. Vervolgens ging hij ondermeer in op de deelnemersaantallen in 2009, de ontwikkeling van de dekkingsgraad en de rente, het rendement, het gegeven dat de dekkingsgraad vanwege de gunstige ontwikkelingen in 2009 ver vóór ligt op het pad zoals voorzien in het herstelplan, de indexatie van 3% die hoger is dan de verhoging van de ambtenarenlonen (2,7%) en de trend vanaf 2006 wat betreft de gemaakte kosten. Tot slot besteedde hij aandacht aan de uitbesteding van de pensioenuitvoering en de initiatieven op het gebied van communicatie, waarbij hij melding maakte van de eervolle vermelding voor de nieuwe website bij de communicatieprijzen van Pensioen Bestuur & Management. Vervolgens gaf de certificerend actuaris, de heer Valkenburg van Towers Watson, een toelichting op het actuarieel rapport 2009 en besprak de heer Baan van DPFS de beleggingsresultaten in het verslagjaar. De VvA sprak een positief oordeel over het jaarverslag 2009 uit. Wel zag de vergadering graag een rectificatie aangebracht op blz. 8. In de eerste alinea staat dat het bij de VvA gaat om afgevaardigden die de ziekenhuizen hebben benoemd. Dit is onjuist, omdat er ook afgevaardigden zijn die door de gepensioneerden worden gekozen. Gevraagd werd naar de oorzaak van de fluctuatie van de rendementen sinds Vóór dat jaar waren de rendementen redelijk stabiel, maar daarna komen er forse uitschieters voor, zowel positief als negatief. Daarnaast kwam de vraag aan de orde of het bestuur een verklaring kan geven voor de premieverhoging per 1 januari 2010 en of er extra premies nodig zijn vanwege de daling van de dekkingsgraad dan wel de slechte beleggingsresultaten. Conclusie De VvA concludeert dat het bestuur en de directie van SPMS hun taken naar behoren hebben uitgevoerd en dat aan hen voor de gang van zaken in 2009 decharge kan worden verleend. Zeist, 8 juni 2010 Vergadering van Afgevaardigden BPMS

11 Reactie SPMS die een verhoging hebben veroorzaakt. In de eerste plaats is thans een kostendekkende premie voorgeschreven, zodat in de premie onder andere rekening moet worden gehouden met een solvabiliteitsopslag van 23%. En verder is niet onbelangrijk dat de nieuwe levensverwachting maakt dat pensioenen langer moeten worden uitgekeerd, zodat een premieverhoging noodzakelijk is gebleken. Het bestuur van SPMS wil in de eerste plaats de VvA danken voor de wijze waarop zij haar taak als verantwoordingsorgaan heeft vervuld. Daardoor is het bestuur in staat op een degelijke manier verantwoording af te leggen aan de achterban. De VvA heeft gevraagd om een correctie op blz. 7. Het bestuur komt graag aan dit verzoek tegemoet. De derde zin in het bestuursverslag BPMS komt daardoor te luiden: Het gaat bij de VvA om afgevaardigden die door de BPMS-leden in de ziekenhuizen zijn benoemd. Daarnaast worden de niet aan een ziekenhuis verbonden specialisten vertegenwoordigd door één afgevaardigde. De afgevaardigden namens de gepensioneerden worden door de gepensioneerden zelf gekozen. Gevraagd is naar de oorzaak van de fluctuatie van de rendementen sinds De oorzaak hiervan is dat zowel de bezittingen als de verplichtingen op een andere manier gewaardeerd worden. Aanvankelijk werd bij de bezittingen uitgegaan van de boekwaarde, zijnde veelal de historische kostprijs. Deze prijs was daarmee een vast gegeven die niet in de loop van de tijd fluctueerde. Vervolgens werd echter een waardering op marktwaarde voorgeschreven. Eenzelfde ontwikkeling hebben we bij de verplichtingen gezien. Aanvankelijk werden de verplichtingen met een vaste rekenrente van 4% berekend. Sinds de invoering van het financieel toetsingskader in 2007 is ook hier waardering op marktwaarde vereist. De verplichtingen worden per die datum berekend op basis van de actuele rentetermijnstructuur. Het spreekt voor zich dat ook de verplichtingen hiermee nogal aan schommelingen onderhevig zijn. Om de fluctuatie van de dekkingsgraad als gevolg van renteschommelingen te beperken, dekt het bestuur van SPMS een gedeelte van het renterisico af. Het bestuur hoopt hiermee de vragen van de VvA voldoende te hebben beantwoord. Verder is het bestuur verheugd over de positieve oordeel dat de VvA heeft gegeven. Zeist, 22 juni 2010 Bestuur SPMS 11 Ten aanzien van de premieverhoging per 1 januari 2010 kan worden opgemerkt dat er meerdere elementen zijn

12 12 >> 2009 heeft in het teken van herstel gestaan. Het ging om herstel van de financiële markten en herstel van de financiële positie van SPMS. De dekkingsgraad steeg in 2009 dan ook sterk. Desondanks is onze dekkingsgraad nog altijd lager dan de wettelijk vereiste dekkingsgraad. Van volledig herstel is dan ook nog geen sprake en de risico s op korte termijn zijn nog aanzienlijk. In 2008 stond de financiële positie van SPMS sterk onder druk, net als die van de meeste andere pensioenfondsen. In dat jaar daalde de dekkingsgraad van 146% tot 98%. SPMS diende daarom in 2009 een herstelplan in bij DNB. In dat herstelplan kon SPMS aantonen dat voortzetting van het gevoerde beleid voor voldoende herstel kan zorgen. De verwachting is dat SPMS binnen de door DNB gestelde termijnen herstelt. Volledig herstel betekent in het geval van SPMS dat de dekkingsgraad hoger is dan circa 124%. Op dat moment zijn de reserves volgens DNB weer voldoende om financiële schokken op te vangen. Sinds het begin van 2009 steeg de lange rente. Hoewel SPMS een deel van het renterisico heeft afgedekt, leidt een rentestijging per saldo tot een daling van de waarde van de verplichtingen. Een dergelijke daling betekent niet dat de deelnemers en gepensioneerden minder pensioen krijgen. Het betekent alleen dat SPMS nu minder vermogen hoeft aan te houden om de pensioenen in de toekomst te kunnen uitkeren. Eind november 2008 heeft SPMS de portefeuille in overeenstemming gebracht met de strategische weging. Dat is de

13 Themapagina in teken van herstel verdeling van het vermogen over de verschillende beleggingscategorieën. Dit kwam neer op het bijkopen van aandelen, die immers door de crisis in 2008 sterk in waarde waren gedaald, en het verkopen van obligaties. Veel pensioenfondsen hebben gewacht met dit zogenaamde rebalancen. SPMS heeft echter vastgehouden aan zijn beleid en dat pakte in 2009 goed uit. SPMS heeft 34% van het vermogen belegd in aandelen. We beleggen het grootste deel daarvan in ontwikkelde landen, maar ook een deel in zich ontwikkelende economieën zoals China, Brazilië en India. Met name in de zich Inflatie en inflatieverwachtingen waren laag in De categorie inflation linked bonds bleef dan ook achter qua rendement. Vastgoed heeft een strategisch gewicht van 15% in de portefeuille van SPMS. De vastgoedportefeuille is echter nog in opbouw, waardoor de feitelijke weging van vastgoed in de portefeuille circa 10% bedraagt. Daarvan hebben we ongeveer 20% belegd in beursgenoteerde vastgoedfondsen. Deze vastgoedfondsen zijn liquide omdat ze een beursnotering hebben. Je kunt ze heel gemakkelijk kopen en verkopen. SPMS belegt zo n 80% van sprake van herstel. Hier was de klap al eerder gevallen. De oorzaak van het lage rendement van niet-beursgenoteerd vastgoed is leverage. De besloten vastgoedfondsen werken met een hoog percentage geleend geld. Hierdoor kan een kleine waardedaling leiden tot een grote afname van de waarde van het fonds en tot problemen om de financiering te verlengen. Een gedwongen verkoop zou momenteel tot grote schade leiden, vanwege de relatief lage opbrengst van het vastgoed. SPMS belegt circa 10% van het vermogen in hedgefunds. Het idee achter hedgefunds is dat 13 ontwikkelende landen hebben we in 2009 een de vastgoedportefeuille in niet-beursgenoteerde ze een zogenaamde absolute return behalen, die uitstekend rendement behaald. Ook de vastgoedfondsen. Dit zijn besloten vastgoed- niet afhangt van de marktontwikkelingen. rendementen in de ontwikkelde landen waren fondsen waarin SPMS participeert. Dit gebeurt In 2008 bleek echter dat hedgefunds bepaald echter zeer goed. meestal samen met een aantal andere niet los staan van de marktontwikkelingen. institutionele beleggers. We behaalden toen een teleurstellend resultaat Vastrentende waarden vormen 39% van het Deze fondsen kunnen bijna onmogelijk worden met deze beleggingscategorie. In 2009 is het belegde vermogen van SPMS. Onder vastren- verhandeld, omdat er geen beursnotering is. beeld echter weer min of meer normaal tende waarden vallen staatsobligaties, Ieder kwartaal vindt een taxatie van de besloten geworden. Hedgefunds behalen een lager rende- bedrijfsobligaties (ook wel credits genoemd), vastgoedfondsen plaats, maar er is in feite geen ment dan aandelen, maar hoger dan obligaties. inflation linked bonds en emerging market debt. sprake van marktwaardering. In tegenstelling Met name bedrijfsobligaties presteerden in 2009 tot aandelen en bedrijfsobligaties liet het Samengevat heeft het herstel van de financiële uitstekend. SPMS heeft het hele jaar een overweging niet-beursgenoteerd vastgoed in 2009 geen markten sterk bijgedragen aan de verbetering gehad in bedrijfsobligaties en dat heeft dus goed herstel zien. Het tegenovergestelde zelfs, want van de financiële positie van SPMS. Van volledig uitgepakt. Ook emerging market debt heeft het de absolute performance was -27%. Hiermee herstel is echter nog geen sprake. Zolang dat erg goed gedaan. Het nemen van risico leverde in 2009 geld op. Dit in tegenstelling tot 2008, blijft de categorie niet-beursgenoteerd vastgoed sterk achter bij de benchmark van +6,5%. Bij niet het geval is, zijn de risico s op korte termijn nog aanzienlijk. << toen de beurs risico nemen sterk afstrafte. beursgenoteerd vastgoed was in 2009 wel

14 Hoofdstuk 1: Karakteristieken van het pensioenfonds 1.1 Personalia Bestuur naam functie lid sinds einde zittingsduur herkiesbaar dr. R.J.A. Diepersloot Voorzitter ja drs. T.J.A. Bernt Plaatsvervangend voorzitter nee dr. O.G.J.M. van Aubel Secretaris/Penningmeester ja drs. A.Ph. Booij Lid nee dr. E.C.M. Heinerman Lid nee dr. E.N.W. Janssens Lid nee dr. M. Kiewiet de Jonge Lid ja mw. dr. M.Th.P. Odenthal Lid ja *1. Namens Orde van Medisch Specialisten, sinds 1 januari 2007 regulier bestuurslid en voorzitter *2. Namens Orde van Medisch Specialisten, sinds 1 januari 2007 regulier bestuurslid Directie drs. J.A.G. Steenvoorden Actuaris Towers Watson 14 Accountant PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. ALM Consultant Ortec Uitvoerder Doctors Pension Funds Services B.V.

15 BESTUURSCOMMISSIES Beleggingscommissie drs. T.J.A. Bernt, namens het bestuur (voorzitter) dr. E.C.M. Heinerman, namens het bestuur dr. M. Kiewiet de Jonge, namens het bestuur ir. J.D. Doets, zelfstandig adviseur en oud-directeur ING Real Estate (tot 22 maart 2010) prof. dr. R.A.H. van der Meer, hoogleraar economie aan de Rijksuniversiteit van Groningen drs. J. Mensonides, zelfstandig adviseur drs. J.W. Baan, namens DPFS drs. A.J. Enting, namens het bestuursbureau SPMS (secretaris) Pensioencommissie drs. A.Ph. Booij, namens het bestuur (voorzitter) mw. dr. M.Th.P. Odenthal, namens het bestuur dr. C. Petersen, zelfstandig adviseur en hoofdredacteur van Pensioen Bestuur & Management A.M.J. de Bekker AAG, oud-algemeen directeur bedrijfstakpensioenfonds voor de media PNO (tot 4 juni 2009) mr. J.H.J. Meijer, Senior Manager Pensions, Actuarial & Insurance Services PWC (vanaf 1 september 2009) mr. M.J. Alsma, namens het bestuursbureau SPMS (secretaris) Auditcommissie dr. O.G.J.M. van Aubel, namens het bestuur (voorzitter) dr. E.N.W. Janssens, namens het bestuur Mw. drs. M.C.M. Slabbers AAG, actuaris bij Shell Pensioenbureau (vanaf 3 maart 2009) H. Schuijt RA, directeur Ahold pensioenfonds drs. A.J. Enting, namens het bestuursbureau SPMS (tot 1 juli 2009) drs. J.A.G. Steenvoorden, namens het bestuursbureau SPMS (secretaris tot 1 juli 2009) Mw. dr. M.N. van den Berg, namens het bestuursbureau SPMS (secretaris vanaf 1 juli 2009) 15

16 Rob Diepersloot (voorzitter bestuur SPMS) Eduard Heinerman (bestuur SPMS en Beleggingscommissie) Olav van Aubel (secretaris/penningmeester bestuur SPMS en voorzitter Auditcommissie) Alex Booij (bestuur SPMS en voorzitter Pensioencommissie) 16 Emile Janssens (bestuur SPMS en Auditcommissie) Michiel Kiewiet de Jonge (bestuur SPMS en Beleggingscommissie) Monica Odenthal (bestuur SPMS en Pensioencommissie) Jeroen Steenvoorden (directeur SPMS) Teus Bernt (vice-voorzitter bestuur SPMS en voorzitter Beleggingscommissie)

17 1.2 Missie & organisatie Organisatie Missie SPMS wil vrijgevestigde medisch specialisten een basispensioenregeling bieden en deelnemers ondersteunen bij hun financiële (pensioen)planning. Kernactiviteiten Kernactiviteiten van het pensioenfonds zijn pensioenbeleid, pensioenadministratie (pensioenrechten, premie), beleggingen, (financieel) risico- en balansmanagement, uitbestedingmanagement en communicatie met de deelnemers. Daarnaast helpt SPMS zijn deelnemers met onafhankelijke financiële (pensioen) planning. SPMS biedt namelijk een basispensioenvoorziening en veel deelnemers bouwen ook nog op een andere wijze pensioen op. Producten De voornaamste producten van SPMS zijn: ouderdomspensioen nabestaandenpensioen o nabestaandenpensioen op kapitaalbasis o tijdelijk nabestaandenpensioen op risicobasis (vervanging Algemene nabestaandenwet) premievrije opbouw bij arbeidsongeschiktheid onafhankelijke financiële planning. Bestuur Het bestuur van SPMS is eindverantwoordelijk voor de uitvoering van de pensioenregeling en laat zich hierbij bijstaan door een directeur en een bestuursbureau. Zij zorgen voor de beleidsvoorbereiding en assisteren het bestuur bij het monitoren van de pensioenuitvoering. SPMS maakt waar nodig ook gebruik van externe adviseurs. De bestuurscommissies pensioenen, beleggingen en audit adviseren het bestuur. Deze commissies bereiden bestuursbesluiten en/of beleid voor. Van de commissies maken ook twee of drie externe deskundigen deel uit. Incidenteel doet SPMS een beroep op ad-hoc-commissies als een onderwerp extra aandacht verdient. BPMS: Verantwoordings- en intern toezichtsorgaan Het bestuur van SPMS legt verantwoording af aan de Vergadering van Afgevaardigden (VvA) van de Beroepspensioenvereniging voor Medisch Specialisten (BPMS). Het bestuur van BPMS houdt toezicht op het bestuur van SPMS en laat zich minstens één keer per drie jaar bijstaan door een visitatiecommissie. Deze bestaat uit drie onafhankelijke deskundigen. Het bestuur van BPMS benoemt de SPMS-bestuursleden en kan ze eventueel ook weer ontslaan. Profiel Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) is een verplichtgesteld beroepspensioenfonds voor vrijgevestigde medisch specialisten. Onder het motto Uw pensioen. Ons specialisme wil SPMS op pensioengebied toegevoegde waarde en hoogwaardige dienstverlening leveren aan de deelnemers. Het pensioenfonds onderscheidt zich door zijn garantie qua toeslagverlening en door zijn persoonlijke communicatie, zoals de advisering bij pensioenplanning door financiële planners. Er zijn ruim premiebetalende deelnemers, bijna voormalige deelnemers die nog niet gepensioneerd zijn (slapers) en bijna gepensioneerden. Met een belegd vermogen van 4,9 miljard euro behoort SPMS tot de top 25-pensioenfondsen in Nederland. Ook is SPMS het tweede beroepspensioenfonds. Het pensioenfonds wil de beloftes aan zijn deelnemers en de verwachtingen van de deelnemers waarmaken. SPMS hanteert daarom een degelijke financiële opzet die past bij het karakter van het pensioenfonds. 17 SPMS is gevestigd in Zeist en opgericht op 16 januari De laatste statutenwijziging was op 29 maart De pensioenregeling is formeel van start gegaan op 1 januari In 1968 ging al een voorloper van het pensioenfonds van start. De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer Ons pensioenfonds is aangesloten bij de koepelorganisatie Unie van Beroepspensioenfondsen (UvB).

18 Samenhang bestuursorganen Leden BPMS Buitengewone leden BPMS Orde van Medisch Specialisten BPMS Bestuur Vergadering van Afgevaardigden BPMS Visitatie commissie toezicht inhoud regeling verantwoording Auditcommissie Beleggingscommissie Pensioencommissie SPMS bestuur Directie SPMS Bestuursbureau Draagvlak voor delen van risico s en opbrengsten Het is van groot belang dat er een breed (risico) draagvlak is voor de pensioenregeling onder de beroepsgenoten. Dat is nodig voor de continuïteit van het pensioenfonds en voor het delen van risico s en opbrengsten. De verplichtstelling is een cruciaal instrument voor een breed draagvlak. Dat er draagvlak is voor de verplichtgestelde pensioenregeling blijkt uit het feit dat 79% van de actieve premiebetalende deelnemers lid is van BPMS. Van de gepensioneerden is 66% buitengewoon lid van BPMS. Bij de beleggingen voert DPFS het tactische en overlay-beleid (afdekking van het renterisico en afdekking van het valutarisico) uit. DPFS verzorgt de aansturing van de tientallen externe managers aan wie SPMS het vermogensbeheer uitbesteedt. De uitvoeringsorganisatie beschikt over SAS 70 II-rapportages Pensioenbeheer en Vermogensbeheer (SAS staat voor Statement on Auditing Standards, het is een kwaliteitskeurmerk). Uitgangspunt is dat het bestuur van SPMS volgens de eisen van de Wet verplichte beroepspensioenregeling (Wvb) verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken. 18 Welvaartsvastheid en winstdeling SPMS heeft als voorwaardelijke doelstelling dat het pensioen meegroeit met de ontwikkeling van de lonen (welvaartsvastheid). Onze garantie qua toeslagverlening is 3% per jaar. SPMS wil het pensioen op lange termijn mee laten groeien met de loonontwikkeling. Ook willen we extra winstdeling bovenop het basispensioen mogelijk maken voor onze deelnemers. We nemen daarom beheerste beleggingsrisico s. Vanaf 2011 is SPMS van plan de uitvoering onder te brengen bij andere uitvoerders. Zie voor een toelichting paragraaf 2.2 van het bestuursverslag. Uitvoering uitbesteed aan DPFS SPMS heeft de uitvoering van het pensioenbeheer en de beleggingen uitbesteed aan Doctors Pension Funds Services bv (DPFS). DPFS is een joint venture van SPMS en Stichting Pensioenfonds voor Huisartsen (SPH). SPMS streeft een klant/leverancierrelatie na met DPFS.

19 19

20 >> Prognosetafels Pensioenfondsen treffen een voorziening pensioenverplichtingen (VPV) om nu en in de toekomst de pensioenen uit te keren. Bij het vaststellen van de omvang van de VPV spelen overlevingskansen een rol. De pensioenuitkeringen hangen immers af van het in leven zijn van de gepensioneerde (ouderdomspensioen) of de partner (partnerpensioen). Hoe langer een deelnemer leeft, hoe langer SPMS het ouderdomspensioen moet uitkeren en hoe hoger de VPV moet zijn. Tot en met het boekjaar 2008 baseerde SPMS zich bij het vaststellen van de overlevingskansen op de overlevingstafels GB van het Actuarieel Genootschap, vermeerderd met een opslag van 8%. We pasten op deze overlevingstafels leeftijdsterugstellingen toe, omdat de deelnemers van SPMS langer leven dan de gemiddelde Nederlander. Een leeftijdsterugstelling van vijf jaar voor mannen en twee jaar voor vrouwen was voor SPMS adequaat. 20 Per 31 december 2009 heeft SPMS de overlevingskansen geactualiseerd. De overlevingskansen volgen nu de prognosetafels van het Actuarieel Genootschap (startjaar ). Ook hier gaan we uit van een leeftijdsterugstelling van vijf jaar voor mannen en twee jaar voor vrouwen. De prognosetafels zijn op een andere manier tot stand gekomen dan de overlevingstafels GB De overlevingskansen zijn in GB alleen gebaseerd op sterftegevallen uit het verleden. De prognosetafels houden ook rekening met de voor de toekomst verwachte sterfteontwikkelingen tot De levensverwachting is toegenomen In de bijgevoegde tabel laten we de resterende levensverwachting van een 65-jarige man en vrouw zien volgens de oude overlevingstafels (GB ) en volgens de prognosetafels In deze cijfers hebben we rekening gehouden met de leeftijdsterugstelling van vijf jaar voor mannen en twee jaar voor vrouwen. De cijfers hebben betrekking op de situatie per 1 januari 2010.

21 Themapagina 2 Nieuwe prognosetafels voor SPMS Uit de tabel blijkt dat de levensverwachting voor mannen sterk is gestegen. Een mannelijke deelnemer die in 2010 de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, heeft dan een resterende levensverwachting van 21 jaar en negen maanden. Dit betekent een stijging van twee jaar ten opzichte van de oude overlevingstafels GB Een vrouwelijke deelnemer die in 2010 de 65-jarige leeftijd bereikt, leeft naar verwachting nog zo n 21 jaar en elf maanden. De toename van de levensverwachting is kleiner dan bij de mannen, maar bedraagt nog altijd zo n driekwart jaar ten opzichte van de oude overlevingstafels. Hoewel de verschillen kleiner worden, gaat het Actuarieel Genootschap ervan uit dat de levensverwachting van vrouwen ook na 2050 iets hoger blijft dan de levensverwachting van mannen. De levensverwachting van mannen ligt bij SPMS dichter bij die van vrouwen dan het gemiddelde verschil in levensverwachting tussen beide geslachten voor heel Nederland. Dit komt tot uitdrukking in de grotere leeftijdsterugstelling voor mannen (vijf jaar) dan voor vrouwen (twee jaar). Zowel de mannen als de vrouwen bij SPMS worden dus naar verwachting ouder dan de gemiddelde inwoner in Nederland. Het door SPMS geconstateerde verschil met de gehele bevolking is voor mannen echter groter dan voor vrouwen. Voorziening langlevenrisico bij SPMS In de bovenstaande tabel presenteren we de levensverwachting per 1 januari Uit recente cijfers van het CBS blijkt echter dat de toekomstige levensverwachting nog verder stijgt. Pensioenfondsen moeten hiermee bij het opstellen van de jaarrekening 2009 al rekening houden. Op basis van de CBS-ramingen heeft SPMS besloten om een extra voorziening langlevenrisico te treffen. Eind 2009 bedroeg deze voorziening 6,5% van de voorziening pensioenverplichtingen (zie ook paragraaf van dit jaarverslag). Door de uitbreiding van de voorziening langlevenrisico daalde de dekkingsgraad eind 2009 met 6%. In 2010 zal het Actuarieel Genootschap met nieuwe prognosetafels komen, waarin de toename van de toekomstige levensverwachting is verwerkt. Zodra de cijfers van het Actuarieel Genootschap bekend zijn, rekenen de actuarissen uit wat de gevolgen zijn voor de VPV en premies << van SPMS. 21 Levensverwachting SPMS, afgerond in jaren en maanden Resterende levensverwachting Leeftijd GB Prognosetafels , meetmoment 1/1/2010 Mannen jaar en 9 maanden 21 jaar en 9 maanden Vrouwen jaar en 2 maanden 21 jaar en 11 maanden

22 Zonder deze aanvullende voorziening zou onze dekkingsgraad 6% hoger zijn uitgekomen op 116%. Hoofdstuk 2: Bestuursverslag 2.1 Samenvatting De financiële gezondheid van SPMS verbeterde in De dekkingsgraad steeg van 98% eind 2008 naar 110% eind Deze ontwikkeling is vooral te danken aan sterk herstel van aandelen en meer risicodragende obligaties. Ook hedgefunds en commodities leverden een goed resultaat op in Het beleggingsrendement bedroeg 17%. De pensioenverplichtingen daalden iets door de gestegen lange rente. Ze stegen echter per saldo fors door een extra voorziening voor de langleventrend eind 2009 (zie thema nieuwe prognosetafels in 2009 op pagina 20). Dekkingsgraad aan het einde van de kwartalen 104% 98% 94% De dekkingsgraad geeft de verhouding weer tussen het aanwezige vermogen (teller) en de pensioenverplichtingen (noemer). Bij de pensioenverplichtingen hebben we al rekening gehouden met de financiering van de jaarlijks gegarandeerde toeslag van 3%. Dit is bij de meeste Nederlandse pensioenfondsen niet het geval. Deze gaan namelijk bij het berekenen van hun dekkingsgraad uit van 0% stijging (dus van gelijkblijvende pensioenen). Om de capaciteit van de toeslagverlening te vergelijken met andere pensioenfondsen, heeft SPMS de dekkingsgraad geschat op basis van 0% toekomstige stijging. In dat geval bedraagt onze theoretische dekkingsgraad circa 170%. We kunnen de dekkingsgraad van SPMS dan ook beter vergelijken met de reële dekkingsgraad van andere pensioenfondsen. Volgens DNB was eind 2009 de gemiddelde nominale dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen 109%, maar lag gemiddelde reële dekkingsgraad nog ver onder de 100 procent. 112% 116% 110% 22 1 jan 1 e kwartaal 2 e kwartaal 3 e kwartaal 4 e kwartaal Na voorziening lang leven Herstelplan SPMS heeft in 2009 een herstelplan voor de korte en lange termijn ingediend bij DNB. Dit plan is goedgekeurd door DNB. Op grond van de continuïteitsanalyse gaat het bestuur ervan uit dat autonoom herstel voor de korte en lange termijn mogelijk is. Het herstelplan streefde een dekkingsgraad na van 102% voor eind De dekkingsgraad lag feitelijk echter 8% dekkingsgraadpunten hoger. Ons pensioenfonds kwam dus in economisch opzicht in 2009 alweer uit de situatie van onderdekking. Het minimaal vereist eigen vermogen bedraagt namelijk 104,2%. SPMS beschikte dus eind 2009 over voldoende middelen om aan de toekomstige pensioenverplichtingen te kunnen voldoen. In het herstelplan staat ook dat SPMS pas geen reservetekort meer heeft als de dekkingsgraad boven de 124% ligt. SPMS heeft hier nog veertien jaar de tijd voor. Als het herstel volgens plan verloopt dan bereiken we dit punt al binnen vier jaar.

23 In het herstelplan heeft SPMS met DNB afgesproken dat we een opslag hanteren van 2% bovenop het berekende vereist eigen vermogen. De reden hiervoor is dat SPMS gebruik wil blijven maken van actief beleid binnen de bandbreedte van de assetmix (procentuele verdeling van de beleggingen). In 2009 heeft SPMS bijvoorbeeld bewust meer belegd in aandelen en credits dan volgens onze standaard assetmix. Dit droeg bij aan ons herstel. Doordat er sprake is van reservetekort is er meer kans dan we wensen dat SPMS opnieuw in een situatie zou kunnen komen van onderdekking (een dekkingsgraad lager dan de wettelijke toegestane minimum dekkingsgraad). Het bestuur heeft vanuit het herstelplan afspraken gemaakt hoe het zal handelen als SPMS niet binnen de door DNB toegelaten maximale termijnen uit onderdekking kan komen. In dat geval gaat het bestuur over tot het afstempelen van rechten en pensioenaanspraken. Afstempelen is een noodmaatregel. De maatregel die SPMS dan als eerste zou nemen, is het één of meerdere jaren niet toepassen van de gegarandeerde toeslagverlening. Het bestuur vindt dat een dergelijke noodmaatregel het beste invulling geeft aan de evenwichtige belangenafweging tussen de diverse belanghebbenden. Het één of meerdere jaren niet toepassen van de gegarandeerde toeslagverlening is evenwichtiger dan bijvoorbeeld het heffen van extra inhaalpremies of het verhogen van de pensioenleeftijd. Deze laatste twee maatregelen raken namelijk alleen de actieve deelnemers. SPMS moet de pensioenverplichting berekenen op basis van marktwaarde. In 2009 is de korte rente sterk gedaald en de lange rente licht gestegen. Door deze renteontwikkelingen daalden de verplichtingen met circa 150 miljoen euro. Voor het langleven risico heeft SPMS een voorziening getroffen van circa 270 miljoen euro. Als we ook uitgaan van alle overige mutaties dan zijn onze verplichtingen per saldo circa 130 miljoen hoger dan eind pensioenverplichtingen met 16% toe. Vanuit dit renterisicoprofiel heeft SPMS besloten om strategisch circa 50% van de rentemismatch tussen verplichtingen en de beleggingen af te dekken met renteswaps. Volledig afdekken is ongewenst. Het mismatchrisico biedt namelijk onder normale economische omstandigheden ook deels een bescherming tegen stijgende inflatie. In de visie van het bestuur kunnen onder andere stimuleringsmaatregelen van overheden tijdens de kredietcrisis op langere termijn leiden tot hogere inflatie. Gezien de onderdekking die in het eerste kwartaal van 2009 optrad, besloot het bestuur ook de afdekking te verhogen tot 65%. Dit omdat het bestuur het renterisico te groot vond gezien de actuele dekkingsgraad. Deze hogere afdekking maakt geen onderdeel uit van het herstelplan. Hierdoor heeft het bestuur de mogelijkheid om een deel van deze afdekking te verminderen indien dit past in zijn rentevisie en in de totale risicofoto van het pensioenfonds. Het afdekken van de rente werkt positief in economieën met deflatie zoals Japan. In 2009 is het bestuur niet overgegaan tot het verlagen van het renteafdekkingspercentage. Door de gestegen rente heeft het afdekken van de rente SPMS circa 43 basispunten aan beleggingsrendement gekost (dat is 0,43%, 100 basispunten staat gelijk aan 1%). Per saldo is een stijging van de rente goed voor de dekkingsgraad van SPMS en daarmee voor de financiële gezondheid van het pensioenfonds. Doordat SPMS een aanzienlijk deel van de obligatieportefeuille heeft belegd in de Verenigde Staten ontstaat er een mismatch tussen de Europese en Amerikaanse rentecurve. Ook dit verschil dekken we af met renteswaps. Deze afdekking droeg 70 basispunten bij aan ons beleggingsrendement in De Amerikaanse kapitaalmarktrente steeg in 2009 namelijk sterker dan de Europese kapitaalmarktrente. 23 Ter informatie melden wij de rentegevoeligheid van de pensioenverplichting. Als de rentetermijnstructuurcurve parallel omhoogschuift met 1%-punt, nemen de pensioenverplichtingen eind 2009 zo n 14% af. Bij een verschuiving van 1%-punt omlaag nemen de

24 Nominale rentetermijnstructuur DNB 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% jaar Beleggingen van het langlevenrisico in In tegenstelling tot SPMS belegt ook voor een groot deel in zakelijke 2008 is het nemen van beleggingsrisico s in 2009 weer waarden in de verwachting dat dit zorgt voor een beter goed beloond. Pensioenfondsen zijn langetermijnbeleggers. beleggingsrendement. Dit extra rendement gebruiken Vanaf onze oprichting in 1973 heeft het nemen van we met name voor verhoging van pensioenen en risico s een zo hoog rendement opgeleverd dat SPMS eventuele extra winstdeling. We zetten het ook in voor de pensioenen jaarlijks met gemiddeld 7% kon verhogen. het opvangen van andere risico s zoals de verhoging 24 Beleggingsrendement per jaar (rendement SPMS )

25 Beleggingsresultaat Het absolute beleggingsresultaat van 17,1% in 2009 is bijzonder goed te noemen. Slechts in enkele jaren lag het rendement hoger. Dit hoge rendement volgde na het bijzonder slechte jaar Het bestuur is dan ook tevreden dat het in hoofdzaak heeft vastgehouden aan zijn strategisch beleggingsbeleid. Ook is het bestuur blij dat het eind november 2008 tijdens de crisis na interne beraadslagingen overging tot herbalancering van de beleggingsportefeuille. De conclusie was op dat moment dat er onvoldoende grond was om af te wijken van het lange termijn strategisch SPMS-beleggingsbeleid. Een stuk van het herstel moet immers ook weer komen uit de stijging van de aandelen. Daarnaast is het perfect timen van de markt in de praktijk niet goed mogelijk. In het eerste kwartaal van 2009 heeft onze herbalancering niet bijgedragen aan herstel. Na het dieptepunt van de kredietcrisis in maart 2009, heeft de beslissing tot herbalancering in de overige kwartalen echter krachtig bijgedragen aan het herstel. Alle beleggingscategorieën droegen bij aan het resultaat met uitzondering van niet-beursgenoteerd vastgoed. Deze categorie heeft in 2009 uitermate teleurstellend gepresteerd. Het absolute rendement is sterk negatief. Bovendien is er bij niet-beursgenoteerd vastgoed net als in 2008 sprake van underperformance ten opzichte van de benchmark. Aandelen waren de best presterende categorie met een rendement van 32%. Binnen de categorie aandelen deden vooral de emerging market aandelen het geweldig goed met rendementen die boven 70% lagen. SPMS belegde een groot deel van het jaar relatief veel in aandelen. Dit komt enerzijds automatisch door de stijging van de waarde van de aandelen en anderzijds doordat we hier bewust voor kozen tijdens een groot gedeelte van De beleggingscategorie vastrentende waarden liet ook een zeer goede absolute opbrengst zien van 14,6%. Er was in deze belangrijke categorie ook sprake van een mooie outperformance (verschil tussen het behaalde rendement en het rendement van de benchmark) van 5,7%. De opslag voor faillissementsrisico s bij bedrijfs- en andere meer risicovolle obligaties liep sterk terug in Deze was in 2008 door de kredietcrisis juist sterk opgelopen. In 2009 is de obligatieportefeuille van SPMS om strategische en tactische redenen meer verschoven naar meer risicodragende obligaties. In Europa zijn we overgegaan tot een herinrichting van de vastrentende waarden Europa. Hierbij krijgen de managers ook meer ruimte om te spreiden over de diverse obligatiemarkten en strategieën. In 2009 maakte SPMS een begin met de uitvoering van het besluit van eind 2008 om circa 5% van de beleggingsportefeuille te gaan beleggen in Inflation Linked Bonds. Dit gebeurt voornamelijk passief in index linked obligaties uitgegeven door Frankrijk, UK en USA. Deze beleggingen veroorzaken een kleine mismatch met nominale verplichtingen. Ze kunnen echter wel bijdragen aan het behoud van koopkracht als er tijden komen met hoge inflatie boven de 3%. Met 13% absoluut rendement leverden de hedgefunds in 2009 een mooi resultaat op. Deze categorie had ook een mooie relatieve hoge outperformance van 8%. Dat kwam mede doordat de benchmark voor hedgefunds gekoppeld is aan de in 2009 fors gezakte korte rente (een voorbeeld van deze korte rente is Euribor). Bij de GTAA-beleggingen (GTAA staat voor Global Tactical Asset Allocation) waren er forse resultaatverschillen per manager en lieten enkele fondsen zeer goede resultaten zien. Het beeld bij de hedgefunds was evenwichtiger. Ondanks de positieve resultaten heeft het bestuur eind 2009 besloten dat SPMS in 2010 het belang in hedgefunds iets terugbrengt. Dit gebeurt geleidelijk. Bij vastgoed was het beeld verdeeld. Beursgenoteerd vastgoed had net als aandelen een bijzonder goed jaar. Bij niet-beursgenoteerde beleggingsfondsen was nog steeds sprake van forse afwaarderingen en verliezen. Het rendement bedroeg -15,5% omdat SPMS het grootste gedeelte van de vastgoedportefeuille heeft belegd in niet-beursgenoteerd vastgoed. Met name bij enkele meer recente beleggingen met ontwikkelingskarakter (opportunistisch vastgoed) waren de resultaten ronduit zorgelijk. Hieraan heeft het bestuur in 2009 doorlopend uitgebreid aandacht besteed. Zo was er bij een beleggingsfonds een toegezegde herfinanciering van Lehman die na het faillissement niet kon worden ingevuld. Bij een paar andere beleggingsfondsen werd het rendement extra gedrukt door de bij de vastgoedfondsen aanwezige 25

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012.

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Kwartaalbericht 2012 Samenvatting 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Meer informatie over de dekkingsgraad vindt u op de website. Beleggingsrendement 4,2%

Nadere informatie

Kwartaalbericht 2e kwartaal 2009

Kwartaalbericht 2e kwartaal 2009 Kwartaalbericht 2e kwartaal 2009 Dekkingsgraad 100% Belegd vermogen 74,7 miljard Rendement tweede kwartaal 8,4% Herstelplan goedgekeurd In het tweede kwartaal heeft Pensioenfonds Zorg en Welzijn een rendement

Nadere informatie

Persbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011

Persbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Persbericht Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Hoofdpunten: Dekkingsgraad van 94% is te laag: aanvullende maatregelen nodig Beschikbaar vermogen stijgt met ruim 11 miljard Door gedaalde rente nemen

Nadere informatie

2013 verkort in beeld. Ontwikkelingen. Pensioenen Beleggingen Organogram

2013 verkort in beeld. Ontwikkelingen. Pensioenen Beleggingen Organogram 02 verkort in beeld 03 Ontwikkelingen 05 08 10 Pensioenen Beleggingen Organogram Aantal deelnemers dat pensioen opbouwt Aantal personen dat een ouderdomspensioen ontvangt Aantal deelnemers met slapende

Nadere informatie

Kwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014

Kwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Kwartaalbericht 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015 Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Dekkingsgraad: 111,5% Beleidsdekkingsgraad: 112,6% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2014: 27,6%

Nadere informatie

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Persbericht ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Hoofdpunten: Verlaging pensioen met 0,5% per 1 april 2013 definitief Mogelijk aanvullende

Nadere informatie

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het Jaarverslag 2012 legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

2011 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG

2011 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 2011 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het jaarverslag legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2015

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2015 KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2015 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2015 bedroeg 112,6% Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2015 bedroeg -1,6% Het pensioenvermogen

Nadere informatie

Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux

Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux Beleggingen Het totaal rendement over het afgelopen boekjaar 2010 is uitgekomen op 15,6%. Als we naar de onderverdeling kijken zien we het

Nadere informatie

Datum Briefnummer Behandeld door Doorkiesnummer 15-2-2012 20120215 N.W. Dijkhuizen 630

Datum Briefnummer Behandeld door Doorkiesnummer 15-2-2012 20120215 N.W. Dijkhuizen 630 Pensioenfonds Productschappen Bezoekadres Laan van Zuid Hoorn 165 2289 DD Rijswijk Postadres Postbus 3042 2280 GA Rijswijk Telefoon 070 4138630 Fax 070 4138650 E-mail info@pbodnl Website wwwpbodnl KvK

Nadere informatie

Een overzicht van de kerncijfers vindt u op <pagina 8 en 9> van het volledige jaarverslag.

Een overzicht van de kerncijfers vindt u op <pagina 8 en 9> van het volledige jaarverslag. 12 vragen over het jaarverslag 2013 De hoofdpunten uit het jaarverslag van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (SPV) behandelen we aan de hand van 12 vragen en antwoorden. Een volledig exemplaar

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics. Verkort Jaarverslag 2009

Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics. Verkort Jaarverslag 2009 Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics Verkort Jaarverslag 2009 Inleiding 2009 is voor de Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics (hierna Pensioenfonds SABIC-IP) weer een bijzonder

Nadere informatie

Marktwaardedekkingsgraad per 30 september ,8%, een toename van 1,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2013.

Marktwaardedekkingsgraad per 30 september ,8%, een toename van 1,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2013. Kwartaalbericht 2013 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 september 2013 122,8%, een toename van 1,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2013. Meer informatie vindt u op de website. Beleggingsrendement

Nadere informatie

2013 in het kort SAMENVATTING VAN HET JAARVERSLAG

2013 in het kort SAMENVATTING VAN HET JAARVERSLAG 2013 in het kort SAMENVATTING VAN HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het Jaarverslag 2013 legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

Geef pensioen de aandacht die het verdient. Jaarbericht Stichting Pensioenfonds

Geef pensioen de aandacht die het verdient. Jaarbericht Stichting Pensioenfonds Geef pensioen de aandacht die het verdient Jaarbericht Stichting Pensioenfonds Vijf mythes over pensioen Over pensioenen zijn meerdere mythes in omloop. Het is belangrijk om te weten hoe het wel zit. De

Nadere informatie

Uw (opgebouwde) pensioen is dit jaar (over 2011) met 3% verhoogd.

Uw (opgebouwde) pensioen is dit jaar (over 2011) met 3% verhoogd. Jaarverslag 2011 Toeslagverlening De pensioenen worden (ook na ingang) jaarlijks met 3% verhoogd. Echter, SPMS streeft naar welvaartsvastheidsbescherming. Dit houdt in dat geprobeerd wordt jaarlijks een

Nadere informatie

Marktwaarde van de pensioenverplichtingen in het tweede kwartaal gestegen van 15.941 miljoen naar 16.893 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013).

Marktwaarde van de pensioenverplichtingen in het tweede kwartaal gestegen van 15.941 miljoen naar 16.893 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013). Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 juni 2014 129,5%, een toename van 0,9%-punt ten opzichte van 31 maart 2014. Over de eerste zes maanden steeg de marktwaardedekkingsgraad

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2016

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2016 KWARTAALVERSLAG EERSTE KWARTAAL 2016 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 maart 2016 bedroeg 109,6% Het rendement van 1 januari tot en met 31 maart 2016 bedroeg 5, Het pensioenvermogen per 31

Nadere informatie

2e kwartaal 2016 Den Haag, juli 2016

2e kwartaal 2016 Den Haag, juli 2016 Kwartaalbericht 2e kwartaal 2016 Den Haag, juli 2016 Samenvatting cijfers per 30 juni 2016 Dekkingsgraad (UFR): 99,0% Beleidsdekkingsgraad: 99,6% Belegd vermogen: 23,3 miljard Rendement 1 e halfjaar 2016:

Nadere informatie

Nieuws. Gezond maar alert. Pensioenfonds IN DIT NUMMER: Verkort jaarverslag. De financiële situatie van het pensioenfonds verbeterde in 2017.

Nieuws. Gezond maar alert. Pensioenfonds IN DIT NUMMER: Verkort jaarverslag. De financiële situatie van het pensioenfonds verbeterde in 2017. Pensioenfonds Verkort jaarverslag Gezond maar alert De financiële situatie van het pensioenfonds verbeterde in 2017. Nieuws IN DIT NUMMER: Augustus 2018 Hierdoor was het mogelijk de opgebouwde pensioenen

Nadere informatie

Beleggingsrendement 3% over het vierde kwartaal van 2012 (14,4% over geheel 2012); waarde van de beleggingen gestegen naar miljoen.

Beleggingsrendement 3% over het vierde kwartaal van 2012 (14,4% over geheel 2012); waarde van de beleggingen gestegen naar miljoen. Kwartaalbericht 2012 Samenvatting DNB-dekkingsgraad 125,2% per 31 december 2012, toename van 3,6%-punt ten opzichte van 30 september 2012. Meer informatie over de dekkingsgraad vindt u op de website Beleggingsrendement

Nadere informatie

Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013.

Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Meer informatie vindt u op de website. Beleggingsrendement

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 EERSTE KWARTAAL 2017

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 EERSTE KWARTAAL 2017 KWARTAALVERSLAG EERSTE KWARTAAL 2017 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 maart 2017 bedroeg 110,3% Het rendement van 1 januari tot en met 31 maart 2017 bedroeg 1,2% Het pensioenvermogen per 31

Nadere informatie

SPNG. veranderingen. was voor. een jaar van grote. Verkort jaarverslag 2013 >

SPNG. veranderingen. was voor. een jaar van grote. Verkort jaarverslag 2013 > 2013 was voor SPNG een jaar van grote veranderingen. Verkort jaarverslag 2013 > 2013 was voor SPNG een jaar van grote veranderingen. Eind 2012 liep het herverzekeringscontract met Nationale-Nederlanden

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2016

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2016 KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2016 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2016 bedroeg 107,9% Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2016 bedroeg 2,3% Het rendement van 1 januari

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 TWEEDE KWARTAAL 2017

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 TWEEDE KWARTAAL 2017 KWARTAALVERSLAG TWEEDE KWARTAAL 2017 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 juni 2017 bedroeg 112,5% Het rendement van 1 april tot en met 30 juni 2017 bedroeg 0,8% Het rendement van 1 januari tot

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Vierde kwartaal 2017-1 oktober 2017 t/m 31 december 2017 Samenvatting: De (12 maands)beleidsdekkingsgraad is gestegen van 112,7% eind september 2017 naar 115,3%

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Eerste kwartaal 2017-1 januari 2017 t/m 31 maart 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind maart 2017 is 112,6% en is gestegen ten opzichte

Nadere informatie

Terugblik 2011 in cijfers

Terugblik 2011 in cijfers Terugblik 2011 in cijfers U vindt hier een samenvatting van het jaarverslag 2011. Het volledige jaarverslag kunt u downloaden via www.pensioenfondsricohnederland.nl. Financiële situatie Door de kredietcrisis

Nadere informatie

1e kwartaal 2016 Den Haag, 20 april 2016

1e kwartaal 2016 Den Haag, 20 april 2016 Kwartaalbericht 1e kwartaal 2016 Den Haag, 20 april 2016 Samenvatting cijfers per 31 maart 2016 Dekkingsgraad (UFR): 97,7% Beleidsdekkingsgraad: 102,0% Belegd vermogen: 21,9 miljard Rendement 1 e kwartaal

Nadere informatie

Kwartaalbericht 3e kwartaal 2009

Kwartaalbericht 3e kwartaal 2009 Kwartaalbericht 3e kwartaal 2009 Dekkingsgraad 107% Belegd vermogen 81,9 miljard Rendement derde kwartaal 9,1% Premie- en indexatiebesluit in vierde kwartaal Het Pensioenfonds Zorg en Welzijn heeft in

Nadere informatie

Kwartaalbericht 1e kwartaal 2009

Kwartaalbericht 1e kwartaal 2009 Kwartaalbericht 1e kwartaal 2009 Dekkingsgraad 89% Belegd vermogen 68,3 miljard Herstelplan ingediend In het eerste kwartaal heeft Pensioenfonds Zorg en Welzijn een verlies op beleggingen geleden van 4,5%.

Nadere informatie

In september 2016 werd het contract met Syntrus Achmea Pensioenbeheer opgezegd. In 2017 werd een nieuwe pensioenuitvoeringsorganisatie

In september 2016 werd het contract met Syntrus Achmea Pensioenbeheer opgezegd. In 2017 werd een nieuwe pensioenuitvoeringsorganisatie 2017in vogelvlucht Deelnemers Financieel Beleggingen Kosten Communicatie In juni 2018 hebben we ons jaarverslag 2017 uitgebracht. We hebben de belangrijkste ontwikkelingen van 2017 voor u samengevat. Het

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2019

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2019 KWARTAALVERSLAG EERSTE KWARTAAL 2019 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 maart 2019 bedroeg 118,7%. Het rendement van 1 januari tot en met 31 maart 2019 bedroeg 7,1%. Het pensioenvermogen per

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013

Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013 Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur

Nadere informatie

Herstelplan 2015 Compartiment SPDHV

Herstelplan 2015 Compartiment SPDHV Herstelplan 2015 Compartiment SPDHV Versie 1.0 17 juni 2015 Auteur: Corné van Bokhoven Status: vastgesteld door bestuur Inleiding Nadat Stichting Pensioenfonds DHV in 2008 in dekkingstekort kwam heeft

Nadere informatie

VERKORT JAARVERSLAG 2017

VERKORT JAARVERSLAG 2017 VERKORT JAARVERSLAG 2017 De belangrijkste ontwikkelingen in 2017 bij Pensioenfonds TNT Express op een rij in deze verkorte en vereenvoudigde versie van het jaarverslag. Het volledige jaarverslag vindt

Nadere informatie

Kwartaalverslag Tweede kwartaal 2019

Kwartaalverslag Tweede kwartaal 2019 Kwartaalverslag Q2-2019 Kwartaalverslag Tweede kwartaal 2019 1 In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 juni 2019 bedroeg 117,3%. Het rendement van 1 april tot en met 30 juni 2019 bedroeg 3,5%. Het pensioenvermogen

Nadere informatie

De marktwaardedekkingsgraad per 30 juni 2015 was 135,1%. Dit is een toename van 5,7% ten opzichte van 31 maart 2015.

De marktwaardedekkingsgraad per 30 juni 2015 was 135,1%. Dit is een toename van 5,7% ten opzichte van 31 maart 2015. Kwartaalbericht 2015 Samenvatting De marktwaardedekkingsgraad per 30 juni 2015 was 135,1%. Dit is een toename van 5,7% ten opzichte van 31 maart 2015. De reële dekkingsgraad ultimo tweede kwartaal was

Nadere informatie

Extra informatie pensioenverlaging

Extra informatie pensioenverlaging Extra informatie pensioenverlaging Wat is de invloed van de verlaging op mijn netto pensioen? Als u nog niet met pensioen bent, kunnen we u nu niet zeggen hoe uw netto pensioen

Nadere informatie

Organogram. Buitengewone leden BPMS. Leden BPMS. Vergadering van Afgevaardigden BPMS. BPMS-bestuur. toezicht inhoud regeling. Toezicht.

Organogram. Buitengewone leden BPMS. Leden BPMS. Vergadering van Afgevaardigden BPMS. BPMS-bestuur. toezicht inhoud regeling. Toezicht. Organogram Leden BPMS Buitengewone leden BPMS BPMS-bestuur Vergadering van Afgevaardigden BPMS Raad Raad van van Toezicht Toezicht toezicht inhoud regeling verantwoording SPMS-bestuur 1 Ortec ALM Organogram

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m 30 juni 2012 Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad is gedaald van 110,0% naar 105,1% Beleggingsrendement

Nadere informatie

Organogram. Buitengewone leden BPMS. Leden BPMS. Vergadering van Afgevaardigden BPMS. BPMS-bestuur. toezicht inhoud regeling. Toezicht.

Organogram. Buitengewone leden BPMS. Leden BPMS. Vergadering van Afgevaardigden BPMS. BPMS-bestuur. toezicht inhoud regeling. Toezicht. Organogram Leden BPMS Buitengewone leden BPMS BPMS-bestuur Vergadering van Afgevaardigden BPMS Raad Raad van van Toezicht Toezicht toezicht inhoud regeling verantwoording SPMS-bestuur 1 Ortec ALM Organogram

Nadere informatie

Verder in deze nieuwsbrief een samenvatting van het rapport van de visitatiecommissie.

Verder in deze nieuwsbrief een samenvatting van het rapport van de visitatiecommissie. Van het SPAN bestuur De maand mei staat in het teken van het afronden van het SPAN jaarverslag over 2012. Eind deze maand verwachten we dat het verslag wordt goedgekeurd door actuaris en accountant. Het

Nadere informatie

Goed jaar Metro Pensioenfonds, toch geen verhoging pensioenen

Goed jaar Metro Pensioenfonds, toch geen verhoging pensioenen Verkort jaarverslag 2014 In dit verkorte jaarverslag 2014 zetten we de hoofdpunten uit het volledige jaarverslag van Metro Pensioenfonds voor u op een rij: we blikken terug op het pensioenjaar 2014 en

Nadere informatie

Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad

Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2012-1 juli 2012 t/m 30 september 2012 Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal 2014-1 oktober 2014 t/m 31 december 2014

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal 2014-1 oktober 2014 t/m 31 december 2014 Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2014-1 oktober 2014 t/m 31 december 2014 Samenvatting: dalende euro en dalende rente Nominale dekkingsgraad gedaald van 117,4% naar 115,1%

Nadere informatie

Later AOW en pensioen

Later AOW en pensioen Pensioenflits Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Betonproductenindustrie + Verkort jaarverslag Juli 2017 De Pensioenflits is een uitgave van uw Bedrijfstakpensioenfonds voor de Betonproductenindustrie

Nadere informatie

Marktwaarde van de pensioenverplichtingen in het derde kwartaal gestegen van 16.893 miljoen naar 17.810 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013).

Marktwaarde van de pensioenverplichtingen in het derde kwartaal gestegen van 16.893 miljoen naar 17.810 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013). Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 september 2014 130,4%, een toename van 0,9%-punt ten opzichte van 30 juni 2014. Over de eerste negen maanden steeg de marktwaardedekkingsgraad

Nadere informatie

Het jaarverslag 2014 samengevat

Het jaarverslag 2014 samengevat Het jaarverslag 2014 samengevat Uw pensioenfonds blikt terug én vooruit Deelnemers 1.711 In 2014 verdiende het fonds 55,1 miljoen dankzij beleggen. Dat bedrag staat voor een rendement van 20,1%. Het fonds

Nadere informatie

Kwartaalbericht. 2e kwartaal 2015 Den Haag, 14 juli 2015. Samenvatting cijfers per 30 juni 2015

Kwartaalbericht. 2e kwartaal 2015 Den Haag, 14 juli 2015. Samenvatting cijfers per 30 juni 2015 Kwartaalbericht 2e kwartaal 2015 Den Haag, 14 juli 2015 Samenvatting cijfers per 30 juni 2015 Dekkingsgraad (UFR): 108,3% Beleidsdekkingsgraad: 110,0% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2015 1 e halfjaar:

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 TWEEDE KWARTAAL 2016

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 TWEEDE KWARTAAL 2016 KWARTAALVERSLAG TWEEDE KWARTAAL 2016 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 juni 2016 bedroeg 108,2% Het rendement van 1 april tot en met 30 juni 2016 bedroeg 5,1% Het pensioenvermogen per 30 juni

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 VIERDE KWARTAAL 2017

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 VIERDE KWARTAAL 2017 KWARTAALVERSLAG VIERDE KWARTAAL 2017 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 december 2017 bedroeg 117,2% Het rendement van 1 oktober tot en met 31 december 2017 bedroeg 3,0% Het rendement van 1

Nadere informatie

Jaarverslag verkorte versie STICHTING BEROEPSPENSIOENFONDS LOODSEN

Jaarverslag verkorte versie STICHTING BEROEPSPENSIOENFONDS LOODSEN Jaarverslag 2013 - verkorte versie STICHTING BEROEPSPENSIOENFONDS LOODSEN Verkort jaarverslag 2013 In deze verkorte versie van het jaarverslag 2013 leest u de belangrijkste ontwikkelingen van het afgelopen

Nadere informatie

Wanneer gaat u met pensioen: eerder of later? AOW-leeftijd verschuift opnieuw

Wanneer gaat u met pensioen: eerder of later? AOW-leeftijd verschuift opnieuw Pensioenflits Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Betonproductenindustrie + Verkort jaarverslag Juli 2017 De Pensioenflits is een uitgave van uw Bedrijfstakpensioenfonds voor de Betonproductenindustrie

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 VIERDE KWARTAAL 2016

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 VIERDE KWARTAAL 2016 KWARTAALVERSLAG VIERDE KWARTAAL 2016 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 december 2016 bedroeg 108,0% Het rendement van 1 oktober tot en met 31 december 2016 bedroeg -2,8% Het rendement van 1

Nadere informatie

Kwartaalbericht ING CDC Pensioenfonds communiceert over de resultaten van Q4. Kwartaalbericht 4e kwartaal

Kwartaalbericht ING CDC Pensioenfonds communiceert over de resultaten van Q4. Kwartaalbericht 4e kwartaal Kwartaalbericht 2016 ING CDC Pensioenfonds communiceert over de resultaten van Q4 Als je werkt bij ING voert ING CDC Pensioenfonds vanaf 1 januari 2014* jouw huidige pensioenregeling uit. Samen met je

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2017-1 januari 2017 t/m 31 maart 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 105,7% naar 110,5%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 DERDE KWARTAAL 2017

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 DERDE KWARTAAL 2017 KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2017 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2017 bedroeg 114,8% Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2017 bedroeg 1,4% Het rendement van 1 januari

Nadere informatie

Kwartaalbericht 2015. Samenvatting ING CDC Pensioenfonds communiceert over de resultaten van Q3. Kwartaalbericht 3e kwartaal 2015 1

Kwartaalbericht 2015. Samenvatting ING CDC Pensioenfonds communiceert over de resultaten van Q3. Kwartaalbericht 3e kwartaal 2015 1 Kwartaalbericht 2015 Samenvatting ING CDC Pensioenfonds communiceert over de resultaten van Q3 Als je werkt bij ING Bank voert ING CDC Pensioenfonds vanaf 1 januari 2014* jouw huidige pensioenregeling

Nadere informatie

2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017

2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017 Kwartaalbericht 2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017 Samenvatting cijfers per 30 juni 2017 Dekkingsgraad (UFR): 104,9% Beleidsdekkingsgraad: 101,8% Belegd vermogen: 23,5 miljard Rendement 2017 t/m juni:

Nadere informatie

VERKORT JAARVERSLAG 2016

VERKORT JAARVERSLAG 2016 VERKORT JAARVERSLAG 2016 2016: wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen van 2016 bij Pensioenfonds TNT Express? U leest het in deze verkorte en vereenvoudigde versie van het jaarverslag. Het volledige

Nadere informatie

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 9 maart Stand van zaken SVG. 1 van 21

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 9 maart Stand van zaken SVG. 1 van 21 Stichting Voorzieningsfonds Getronics 9 maart 2016 Stand van zaken SVG 1 van 21 Programma Pensioenfonds SVG Financiële positie SVG Terugblik 2015 Vooruitblik 2016 Derivaten Vragen 2 van 21 Pensioenfonds

Nadere informatie

J A A R V E R S L A G 2016 ( F I N A N C I E E L ) S T I C H T I N G P E N S I O E N F O N D S M E R C E R. 16 juni 2017

J A A R V E R S L A G 2016 ( F I N A N C I E E L ) S T I C H T I N G P E N S I O E N F O N D S M E R C E R. 16 juni 2017 H E A L T H W E A L T H C A R E E R J A A R V E R S L A G 2016 ( F I N A N C I E E L ) S T I C H T I N G P E N S I O E N F O N D S M E R C E R 16 juni 2017 Bestuur Stichting Pensioenfonds Mercer F I N

Nadere informatie

3e kwartaal 2016 Den Haag, oktober 2016

3e kwartaal 2016 Den Haag, oktober 2016 Kwartaalbericht 3e kwartaal 2016 Den Haag, oktober 2016 Samenvatting cijfers per 30 september 2016 Dekkingsgraad (UFR): 99,7% Beleidsdekkingsgraad: 99,1% Belegd vermogen: 24,3 miljard Rendement 2016 t/m

Nadere informatie

De wereld verandert. SPH Jaarbericht. Highlights van 2015

De wereld verandert. SPH Jaarbericht. Highlights van 2015 De wereld verandert. SPH Jaarbericht Highlights van 2015 Veranderingen vragen om wendbaarheid Vooraf De wereld om ons heen verandert, dat hebben we ook in 2015 ondervonden. De financiële markten bleven

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal april 2015 t/m 30 juni 2015

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal april 2015 t/m 30 juni 2015 Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 De maand dekkingsgraad ultimo juni is sterk gestegen t.o.v eind maart De beleidsdekkingsgraad is gedaald van

Nadere informatie

1e kwartaal 2017 Den Haag, april 2017

1e kwartaal 2017 Den Haag, april 2017 Kwartaalbericht 1e kwartaal 2017 Den Haag, april 2017 Samenvatting cijfers per 31 maart 2017 Dekkingsgraad (UFR): 103,3% Beleidsdekkingsgraad: 100,4% Belegd vermogen: 23,5 miljard Rendement 2017 t/m maart:

Nadere informatie

Verkort Jaarverslag 2013

Verkort Jaarverslag 2013 Verkort Jaarverslag Han Thoman: Ons bestuur is zich echt goed bewust van de risico s die het pensioenfonds loopt. Voorzitter Han Thoman Onze financiële positie is redelijk maar moet nog beter Een jaar

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2018

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2018 KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2018 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2018 bedroeg 120,7%. Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2018 bedroeg 0,6%. Het rendement van 1

Nadere informatie

Belanghebbendenvergadering. 24 september 2015

Belanghebbendenvergadering. 24 september 2015 Belanghebbendenvergadering 24 september 2015 Agenda 1. Opening 2. Actuele ontwikkelingen Ballast Nedam N.V. 3. Jaarverslag 2014 4. Nieuwe pensioenregelgeving en herstelplan 5. Toekomst pensioenfonds 6.

Nadere informatie

Reservetekort weggewerkt, pensioenen verhoogd

Reservetekort weggewerkt, pensioenen verhoogd Verkort jaarverslag 2013 In dit verkorte jaarverslag 2013 zetten we de hoofdpunten uit het volledige jaarverslag van Metro Pensioenfonds voor u op een rij: we blikken terug op het pensioenjaar 2013 en

Nadere informatie

Toeslag- verlening Uitgave mei 2015

Toeslag- verlening Uitgave mei 2015 Toeslagverlening Uitgave mei 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds DSM Nederland, gevestigd te Heerlen (het pensioenfonds ) is van algemene aard, uitsluitend

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015. Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015. Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is fors gestegen van 105,7% naar 115,4%. Dit komt

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2018

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 EERSTE KWARTAAL 2018 KWARTAALVERSLAG EERSTE KWARTAAL 2018 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 maart 2018 bedroeg 119,0%. Het rendement van 1 januari tot en met 31 maart 2018 bedroeg -0,6%. Het pensioenvermogen per

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014. Samenvatting: dalende rente

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014. Samenvatting: dalende rente Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014 Samenvatting: dalende rente Nominale dekkingsgraad gestegen van 123,6% naar 123,7% Reële dekkingsgraad

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m ultimo juni 2012 Samenvatting: Nominale dekkingsgraad gedaald van 107,6% naar 101,9% Beleggingsrendement is 1,6%

Nadere informatie

Veel veranderingen in druk pensioenjaar 2015

Veel veranderingen in druk pensioenjaar 2015 Verkort jaarverslag 2015 Elk jaar legt Metro Pensioenfonds in het jaarverslag verantwoording af over het gevoerde beleid van het afgelopen jaar. Voor degenen die liever een overzicht willen lezen van de

Nadere informatie

datum onze referentie uw referentie doorkiesnummer 15-11-2010 0523 288420

datum onze referentie uw referentie doorkiesnummer 15-11-2010 0523 288420 Aan: alle actieve deelnemers alle gewezen deelnemers alle pensioengerechtigden datum onze referentie uw referentie doorkiesnummer 15-11-2010 0523 288420 Betreft: de risico s van het pensioenfonds voor

Nadere informatie

Jaarbericht Terugblikken en vooruitkijken. delta lloyd pensioenfonds

Jaarbericht Terugblikken en vooruitkijken. delta lloyd pensioenfonds delta lloyd pensioenfonds Jaarbericht 2010 Terugblikken en vooruitkijken In dit Jaarbericht leest u wat er in 2010 bij het pensioenfonds gebeurde. We gaan wat dieper in op onze beleggingen en andere financiële

Nadere informatie

Uw (opgebouwde) pensioen is dit jaar (over 2013) met 3% verhoogd.

Uw (opgebouwde) pensioen is dit jaar (over 2013) met 3% verhoogd. Jaarverslag 2013 Toeslagverlening De pensioenen worden (ook na ingang) jaarlijks met 3% verhoogd. Echter, SPMS streeft naar welvaartsvastheidsbescherming. Dit houdt in dat geprobeerd wordt jaarlijks een

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2016 t/m 31 december Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2016 t/m 31 december Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2016-1 oktober 2016 t/m 31 december 2016 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 98,8% naar 105,7%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Brochure Toeslagverlening

Brochure Toeslagverlening Brochure Toeslagverlening Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie genoemd. Door pensioenen

Nadere informatie

Het jaarverslag 2012 in vogelvlucht

Het jaarverslag 2012 in vogelvlucht Het jaarverslag 2012 in vogelvlucht De hoofdpunten uit het jaarverslag van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (SPV) behandelen we aan de hand van 10 vragen en antwoorden. Een volledig exemplaar

Nadere informatie

Jaarlijks gemiddeld Cumulatief vanaf 1970 2008 Q2 2008 Q1 2008 Q4 2007 Q3 2007 Q2 2007 Dekkingsgraad (kwartaalultimo) 143% 137% 148% 153% 153%

Jaarlijks gemiddeld Cumulatief vanaf 1970 2008 Q2 2008 Q1 2008 Q4 2007 Q3 2007 Q2 2007 Dekkingsgraad (kwartaalultimo) 143% 137% 148% 153% 153% Kwartaalbericht 2e kwartaal 2008 Dekkingsgraad op 143% Rendement 0,2% in tweede kwartaal Belegd vermogen 86,3 miljard Klein positief resultaat in moeilijke markt In het tweede kwartaal is een totaalrendement

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 1. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 1. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 1 Eerste kwartaal 2017-1 januari 2017 t/m 31 maart 2017 Samenvatting: De beleidsdekkingsgraad is gestegen van 114,6% naar 117,4%. Het beleggingsrendement

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds VIERDE KWARTAAL In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds VIERDE KWARTAAL In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 KWARTAALVERSLAG VIERDE KWARTAAL 2018 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 31 december 2018 bedroeg 119,8%. Het rendement van 1 oktober tot en met 31 december 2018 bedroeg -3,8%. Het rendement van

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst voor Nalco 24 januari 2019

Informatiebijeenkomst voor Nalco 24 januari 2019 Informatiebijeenkomst voor Nalco 24 januari 2019 Agenda Wie zijn wij Jaarverslag 2017 kerncijfers Ontwikkeling van de dekkingsgraad van het pensioenfonds Financiële spelregels voor pensioenfondsen - Kortingen

Nadere informatie

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Pensioenregeling uitgevoerd door BNPF 3. Vergelijking andere pensioenfondsen 4. Herstelplan

Nadere informatie

Pensioenfonds Robeco. Populair Jaarverslag 2014

Pensioenfonds Robeco. Populair Jaarverslag 2014 Pensioenfonds Robeco Populair Jaarverslag 2014 2014 was een bewogen jaar voor Pensioenfonds Robeco door de sterk dalende rente en de veranderende wet- en regelgeving. In het jaarverslag blikken wij als

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 TWEEDE KWARTAAL 2018

KWARTAALVERSLAG. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 TWEEDE KWARTAAL 2018 KWARTAALVERSLAG TWEEDE KWARTAAL 2018 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 juni 2018 bedroeg 119,9%. Het rendement van 1 april tot en met 30 juni 2018 bedroeg 1,4%. Het pensioenvermogen per 30

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Op woensdagmiddag 9 maart, aansluitend aan de jaarbijeenkomst van de Vereniging Gepensioneerden Getronics (VGG), organiseerde Stichting Voorzieningsfonds Getronics

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014. Samenvatting: stijgende aandelen

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014. Samenvatting: stijgende aandelen Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014 Samenvatting: stijgende aandelen Nominale dekkingsgraad gestegen van 123,0% naar 123,6% Reële dekkingsgraad

Nadere informatie

Verkort jaarverslag 2013

Verkort jaarverslag 2013 Verkort jaarverslag 2013 Uitgave van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houtverwerkende Industrie en Jachtbouw Voorwoord 2013 was een bijzonder jaar. Het was het eerste jaar samen voor het Pensioenfonds

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2017-1 juli 2017 t/m 30 september 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind september 2017 is 117,8% en is gestegen ten opzichte

Nadere informatie

Welkom namens. Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK. AMSTERDAM, 26 juni 2014

Welkom namens. Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK. AMSTERDAM, 26 juni 2014 Welkom namens Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK AMSTERDAM, 26 juni 2014 AGENDA 1. Opening en voorstellen leden van het bestuur 2. Mededelingen van de voorzitter 3. Notulen deelnemersvergadering 27

Nadere informatie