TFI en de voedingstoestand op Curaçao. Francis van Eijndhoven NASKHO congres ouderenzorg 25 februari 2012

Transcriptie

1 TFI en de voedingstoestand op Curaçao Francis van Eijndhoven NASKHO congres ouderenzorg 25 februari 2012

2 inhoud!! Onder-, over- en gezond gewicht: definitie bij ouderen!! MUAC als maat voor BMI!!.gewicht ouderen Fuik/Boca!! Relatie TFI-gewicht!! Ondervoeding/Definitie ondervoeding!! LESA-ondervoeding!! Relatie TFI-ondervoeding!! Conclusie: TFI screening voor ondervoeding?

3 !! Het gebruikte cijfermateriaal is afkomstig van het onderzoek: Bario den Balansa uitgevoerd door het Wit Gele Kruis

4 BMI als parameter voor.gewicht!! Definitie BMI: gewicht in kg lengte 2 in m 2 ondergewicht Normaal gewicht < 65 jaar < > 25.0 > 65 jaar < > 28.0 overgewicht

5 MUAC als maat voor BMI. Ondergewicht: MUAC< 24 cm

6 Clinical Nutrition (2003) 22(3):

7

8 Meting BMI:MUAC!! Theoretical problems with MUAC Lack of data upon which to decide useful cutoff points!! There exists a need for more field studies during emergency faminerelief operations to evaluate the power of MUAC to predict adult mortality in different famine affected populations.age!! - The use of MUAC in adults may be affected by the redistribution of subcutaneous fat towards central areas of the body during ageing.!! Age specific MUAC cut-off points may be required for older children, adolescents, and the elderly!! Ethnic differences in MUAC have not been sufficiently studied to determine whether a single cut-off point for MUAC could be used for all ethnic groups!! inter- and intra- observer errors in MUAC measurements may occur

9 MUAC als meetinstrument in de wijk

10 ..gewicht in de 2 wijken man vrouw Onder- Gezond Over- Onder- Gezond overboca 7.6% 56.6% 35.9% 15.0% 51.9% 33.1% fuik 9.4% 56.6% 34.0% 4.5% 48.9% 46.6% Boca: n = 186 (53 mannen en 133 vrouwen) Fuik: n = 141 (53 mannen en 88 vrouwen)

11 BMI naar leeftijd man vrouw Onder- gezond over- Onder- gezond Overboca < % 52.8% 44.4% 9.9% 45.7% 44.4% > % 40.0% 23.5% 23.1% 31.3% 15.4% fuik < % 57.6% 33.3% 0.0% 43.8% 56.2% > % 52.4% 38.1% 10.3% 48.7% 41.0%

12 TFI!5 en BMI (mannen) Ondergewicht Gezond gewicht overgewicht boca < % (1) 10.5%(19) 25.0%(16) > % (3) 40.0%(10) 50.0% (4) fuik < %(3) 26.3%(19) 36.4%(11) > %(2) 45.5%(11) 37.5%(8)

13 TFI!5 en BMI (vrouwen) Ondergewicht Gezond gewicht Overgewicht boca < %(8) 2.7%(37) 19.5%(36) > %(12) 31.3%(32) 25.0%(8) fuik < %(21) 48.2%(27) > %(4) 57.9%(19) 56.3%(16)

14 % fragiliteit bij..gewicht Ondergewicht Gezond gewicht Overgewicht totaal < % (12) 18.8% (96) 31.1% (90) > % (21) 41.7 % (72) 44.4 % (36) Totaal aantal fragiel: < 78: Boca 14 van 115 (12.2%), Fuik: 35 van 81 (43.2%) > 78: Boca 21 van 68 (30.9%), Fuik: 32 van 60 (53.3%) Conclusie: - fragiliteit neemt toe met de leeftijd - gezond gewicht correleert met een lagere fragiliteit onder jong bejaarden -! om minder fragiel te worden kun je beter in Boca wonen dan in Fuik?

15 Ondervoeding Ondervoeding wordt rechtstreeks gecorreleerd met Ondergewicht En Met ongewenst gewichtsverlies

16 ondervoeding ondervoeding Volwassenen tot 65 jaar! 5% gewichtsverlies in de laatste maand of! 10% gewichtsverlies in " jaar of! BMI< 18.5 Risico op ondervoeding! Gewichtsverlies tissen 5 en 10 % in het afgelopen halfjaar of! 3 dagen(vrijwel) niet gegeten hebben of! Gewichtsverlies tussen! 5 en 10 % in het! afgelopen halfjaar Volwassenen > 65 jaar! 5% gewichtsverlies in de laatste maand of! 10% gewichtsverlies in " jaar of! BMI< 20.0! 3 dagen(vrijwel) niet gegeten hebben of! 1 week< dan normaal gegeten of! Gewichtsverlies tussen 5 en 10 % in het afgelopen halfjaar Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Ondervoeding (LESA) Samenwerkings werkgroep NHG-V&VN-NVD

17 Prevalentie ondervoeding!! Prevalentiecijfers van ondervoeding in de nederlandse huisartspraktijk variëren tussen de 0 en 13%!! Op Curacao: 26.9%!! Boca 12.9 % (BMI) % (gewichtsafname) = 26.0%!! Fuik 6.4 % (BMI) % (gewichtsafname) = 28.1% NB: gewichtsafname is zelf gerapporteerde gewichtsafname

18 Gevolgen ondervoeding!! Ondervoeding veroorzaakt ernstige medische complicaties bij ondervoede cliënten en leidt tot hogere kosten van de gezondheidszorg.!! Bij mensen die nog thuis wonen, zorgt ondervoeding voor een toename van het aantal huisartsconsulten, verhoogd medicatiegebruik en een verhoogde kans op opname in het ziekenhuis.!! Bovendien veroorzaakt ondervoeding een verslechtering van de kwaliteit van leven en een grotere kans op sterfte.!! Een belangrijke risicogroep voor ondervoeding in de eerstelijnszorg en thuiszorg is de groep fragiele ouderen, omdat zij een grotere kans hebben op het krijgen van allerlei ziekten, waardoor het risico op ondervoeding groter is.!! Andere risicofactoren voor ondervoeding zijn bijvoorbeeld: het hebben van bepaalde chronische ziekten zoals COPD, hartfalen, CVA, depressie, dementie, IBD, decubitus, maar ook kenmerken als eenzaamheid, een slecht gebit en polyfarmacie. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Ondervoeding (LESA) Samenwerkings werkgroep NHG-V&VN-NVD

19 Risico op ondervoeding opsporen!! Het effect van vroegtijdig het risico op ondervoeding opsporen en vervolgens behandelen is vooral in verwachte gezondheidswinst uit te drukken.!! In de huisartsenpraktijk gaat het vaak om patiënten met risico op ondervoeding. Juist voor deze groep geldt dat verbetering van de voedingstoestand relatief eenvoudig is en secundaire pathologie (en dus kosten) in de (nabije) toekomst kan voorkomen.

20 Ondervoeding: kwaliteitsindicator in instellingen en de thuiszorg!! Eén van de zorgproblemen in ziekenhuizen en verpleeghuizen.!! Prevalentie wordt in Nederland jaarlijks gemeten in de LPZ (Landelijke Prevalentie Zorgproblemen) gestuurd vanuit de universiteit van Maastricht. (o.a Prof Halfsen: projectleider, Prof Schols: Senior onderzoeker)!! Aandacht voor ondervoeding en een multidisciplinaire aanpak doet de prevalentie dalen.

21

22 Stuurgroep ondervoeding!! LESA (Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak) ondervoeding!! Samenwerkingsprotocol ontwikkeld door!! NHG (huisartsen)!! V&VN (verpleegkundigen)!! NVD (dietisten)!! Doel: Betere zorg in de eerste lijn voor volwassen patienten in de eerste lijn met (risico op)ondervoeding door nauwe samenwerking.

23 Duidelijke taakverdeling

24 LESA Ondervoeding LESA Ondervoeding!! Aankondiging LESA voor huisartsen (Huisarts & Wetenschap)!! #Aankondiging LESA voor verpleegkundigen (V&VN magazine)!! Aankondiging LESA voor dietisten, De dietist als regisseur, interview met prof. Jaap van Binsbergen (NTVD)!! Aankondiging LESA voor praktijkondersteuners (TPO)!! Patiëntenbrief NHG: Voeding bij kans op ondervoeding!! Patiëntenbrief NHG: Kans op ondervoeding!! Samenvattingskaartje LESA TLVWSamenvattingskaartje LESA NTvV&D!! Samenvattingskaartje LESA H&W

25 Helpt multidisciplinaire aanpak op Curacao? Aangespoord door de mensen LPZ Nederland worden in enkele instellingen op Curacao jaarlijks metingen verricht. Voordeel van instellingen is dat de drie disciplines van de LESA (indien er een instellingsarts en dietist aanwezig zijn) een multidisciplinaire aanpak van de zorgproblemen bewerkstelligen, evt. nog aangevuld door andere disciplines o.a. logopedie, fysiotherapie

26 Resultaten van in een zorginstelling Totaal 2008 Totaal 2010 Totaal 2011 PG 66,1% 49,2 % 43,6 % Somatiek 33,7% 26,1 % 25,0 % Totaal 42,0% 35,1 % 32,5 % % ondervoeding op basis van BMI

27 Zelf gerapporteerde gewichtsafname in de wijk!! Boca 12.9 % (BMI) % (gewichtsafname) = 26.0%!! Fuik 6.4 % (BMI) % (gewichtsafname) = 28.1%

28 TFI en ondervoeding: -! Ondergewicht -! Ongewenst gewichtsafname

29 Relatie ondervoeding (BMI) en frailty Ondergewicht/TFI > 5 frail niet frail Boca < 78 (n=7) 14.3 % 85.7% > 78 (n=14) 21.4% 78.6% Fuik < 78 (n=3) 66.7% 33.3% > 78 (n=6) 50.0% 50.0% Geen duidelijke relatie met ondergewicht(=ondervoeding) en frailty

30 TFI en ondervoeding (gewichtsafname) Onbedoeld gewichtsverlies (vraag 12)

31 TFI voor ondervoeding!! 12. Bent u de afgelopen periode veel afgevallen zonder!! dit zelf te willen?!! (veel is: 6 kg of meer in de afgelopen 6 maanden of!! 3 kg of meer in de afgelopen maand)

32 Zelf gerapporteerde gewichtsafname TFI vraag 12 Boca Waarvan BMI < 20 Waarvan fragiel < 78 (n=112) 17 (15.2%) 4 4 (23.5%) > 78 (n=65) 12 (18.5%) 2 7 (58.3) Fuik < 78 (n= 70) 15 ( 21.4%) 2 13 (86.7%) > 78 (n=58) 14 (24.1 %) 1 10 (71.4%) In Fuik komt zelfgerapporteerde gewichtsafname vaak overeen met frailty, in Boka zien we die correlatie veel minder

33 conclusies!! TFI is geen instrument om ondervoeding op BMI te analyseren!! TFI screent wel op onbedoeld gewichtsverlies, maar zelfrapportage is niet altijd zuiver!! Voegt men een BMI meting toe, evt. m.b.v. MUAC,en controleert men de gewichtsafname dan kan een indicatie voor ondervoeding gegeven worden.!! Voor het signaleren van risico op ondervoeding moet verder navraag gedaan worden naar voeding gedurende de laatste periode!! Een Lesa-model zou overwogen kunnen worden om de behandeling van (risico op) ondervoeding te behandelen.

34 Cijfers?????

35 BMI= 17.8 kg/m 2

36 Ik dank u voor uw aandacht