Wat is ondervoeding? Oorzaken van ondervoeding
|
|
- Sofie Koster
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1
2 Inhoudsopgave
3 Voorwoord De Vierstroom heeft ervoor gekozen om het screeningsinstrument, de SNAQrc (Short Nutritional Assessment Questionnaire for Residential Care) te implementeren in de strijd tegen ondervoeding. Wellicht heeft u dit al in de wandelgangen vernomen. Zo zijn er enquêtes gehouden over de SNAQrc en zijn er lessen ter uitleg geweest. Mocht u dit gemist hebben of wilt u nog eens weten hoe de SNAQrc ook alweer werkt, in dit boekje staat alles nog eens duidelijk omschreven. Dit boekje is bedoeld als handleiding om u te begeleiden bij de uitvoering van de screenings- en behandelmethode SNAQrc. Op elke afdelingspost zult u dit boekje vinden, evenals het SNAQrc kaartje met draaischijf en een meetlint. Alles wat nodig is om eenvoudig en snel de SNAQrc toe te passen en ondervoeding tegen te gaan. Het doel van de SNAQrc is vroegtijdig het risico van ondervoeding te signaleren en vervolgens snel te behandelen zodat maximale gezondheidswinst behaald kan worden bij uw cliënten.
4 Wat is ondervoeding? Definitie ondervoeding : Bij ondervoeding krijgt het lichaam minder calorieën (energie) en/of onvoldoende essentiële voedingsstoffen binnen dan nodig is voor de gezonde instandhouding van het lichaam. Er is sprake van ondervoeding wanneer er gewichtsverlies is volgens de volgende regel: Onbedoeld meer dan 6kg gewichtsverlies in de afgelopen 6 maanden of meer dan 3kg gewichtsverlies in de afgelopen maand. Verder is er ook sprake van ondervoeding bij een Body Mass Index (BMI) kleiner dan 18,5 voor patiënten onder de 65 jaar en een BMI kleiner dan 20 voor patiënten vanaf 65 jaar. BMI staat voor Body Mass Index: de verhouding tussen lengte en gewicht dat het gezondheidsrisico bepaalt. (Voor het bepalen van de BMI zie pagina 9) Oorzaken van ondervoeding In de normale situatie zorgen voedingsstoffen voor de opbouw en het onderhoud van het lichaam. Zie de tabel Richtlijnen Goede Voeding van het voedingscentrum (pagina 5) voor een indicatie wat een normale oudere zou moeten binnenkrijgen per dag. Wanneer er te weinig voedingsstoffen (door bv: kauw- of slikproblemen, misselijkheid, anorexie) als energie, eiwitten en andere nutriënten voor het lichaam beschikbaar zijn, kan dit leiden tot een verminderd functioneren van het lichaam. Tevens kan het zo zijn dat het lichaam wel voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt maar een verhoogde behoefte aan voedingsstoffen (door bv: COPD, decubitus, brandwonden) heeft. De laatste mogelijkheid die tot ondervoeding kan leiden is het verlies van voedingsstoffen (door bv: braken, diarree, decubitus). 4
5 Richtlijnen Goede Voeding (Voedingscentrum) 5
6 Gevolgen van ondervoeding Verlies lichaamsgewicht; voornamelijk spiermassa Verminderde darmwerking Daling weerstand Afname hart- en longcapaciteit Grotere kans op ziekten en complicaties Langere opnameduur, langzamere genezing/herstel Hogere behandelingskosten Achteruitgang kwaliteit van leven Geestelijke achteruitgang Overlijden De afbeelding van een neerwaartse spiraal geeft de vicieuze cirkel aan waar mensen in kunnen blijven verkeren zolang ze onbehandeld blijven voor ondervoeding. 6
7 Wat is de SNAQrc? Voor de verpleeg- en verzorgingshuizen is de SNAQrc (Short Nutritional Assessment Questionnaire for Residential Care) ontwikkeld. Let bij gebruik dus op dat de SNAQrc alleen toe te passen is bij cliënten van 65 jaar en ouder. Voor cliënten jonger dan 65 jaar is de SNAQ65- ontwikkeld. Zie hiervoor bijlage 2: SNAQ65-. Door middel van de SNAQrc kan op eenvoudige wijze gescreend worden op ondervoeding. De combinatie van 3 vragen met de BMI blijkt uit onderzoek (Kruizenga et. al.) voldoende voorspellend om (het risico op) ondervoeding te constateren. Om de BMI te bepalen zal de bewoner bij opname gewogen moeten worden en moet de lengte worden bepaald. De weegmomenten moeten vervolgens iedere 1-3 maanden herhaald worden. Met behulp van een draaischijfje op het officiële SNAQrc kaartje kan de BMI met de lengte en gewicht gegevens bepaald worden. Via een stoplichtmethode van groen,oranje en rood wordt het behandelplan opgesteld en bepaald of er sprake is van geen, matige of ernstige ondervoeding. De stappen van de SNAQrc in het kort 1. De verzorgende weegt de cliënt bij opname. 2. De lichaamslengte wordt bij opname gemeten. (in het geval de bewoner niet staand gemeten kan worden, kan de onderbeenlengte* gemeten worden om de lichaamslengte te berekenen). 3. De verzorgende neemt bij opname en iedere 1-3 maanden de SNAQRC af (het screenen) bij de cliënt en bepaalt de BMI met de draaischijf op het SNAQrc kaartje. 4. De stoplichtscore (groen, oranje, rood) wordt vermeld in het cliëntendossier van de cliënt en wordt besproken in een evaluatiemoment of het MDO. 5. Het behandelplan wordt gevolgd zoals beschreven op de achterzijde van de SNAQRC *Deze methode is terug te vinden in bijlage 3: onderbeenlengtemeting op pagina 21 7
8 Stap 1: Het gewicht Bij opname van een nieuwe cliënt wordt in de eerste week gewogen volgens het weegbeleid van de Vierstroom. Noteer dit gewicht (tot 1 cijfer achter de komma) in het cliënten dossier. Let hierbij goed op de aandachtspunten bij het wegen: Gebruik steeds dezelfde weegschaal en houdt deze weegapparatuur op een vaste plek. Weeg de cliënten zoveel mogelijk onder dezelfde omstandigheden: s morgens in pyjama zonder schoenen na urineren vermeld of er sprake is van oedemen of ascites als er sprake is van een weegplateau i.v.m. rolstoel, vooraf aan elk weegmoment de rolstol wegen (i.v.m. toevoegen/afnemen van hulpmiddelen). Bij onbedoeld gewichtsverlies van > 3 kg in de laatste maand en / of > 6 kg in de laatste 6 maanden dient de arts en/of diëtist te worden geïnformeerd. Stap 2: De lichaamslengte Bij opname van een nieuwe bewoner/cliënt wordt eenmalig de lichaamslengte gemeten en in het cliënten dossier genoteerd. Het is ook mogelijk recente gegevens van het identiteitsbewijs te gebruiken. Wanneer bewoners niet staand gemeten kunnen worden zal dit zittend of liggend moeten gebeuren. Hier is een gemakkelijke methode voor ontwikkeld aan de hand van het meten van de onderbeenlengte* en een simpele formule. *Deze methode is terug te vinden in bijlage 3: onderbeenlengtemeting op pagina 21 8
9 Stap 3: Het screenen Gebruik voor het screenen het SNAQrc kaartje met draaischijf die op de afdelingspost ligt. Zie onderstaande afbeelding. Gebruik het gewicht van stap 1 en de lengte van stap 2 en draai het schijfje zo dat de streepjes van lengte en gewicht aan elkaar staan. Hierbij is de binnenste ring met witte letters de lengte en de buitenste ring met blauwe letters het gewicht (zie onderstaand voorbeeld). Vervolgens leest u bij de rode pijl de BMI af in getal en kleur. Registreer dit in het cliëntendossier. Voorbeeld: Bij een lengte van 1.70m en een lichaamsgewicht van 55kg geeft de rode pijl van de BMI 19 aan wat ondervoeding betekent. Bij dezelfde lengte van 1.70m en een lichaamsgewicht van 60kg geeft de rode pijl van de BMI 21 aan wat een risico op ondervoeding is. 9
10 Vervolgens stelt u de 3 dikgedrukte vragen (zie afbeelding) aan de cliënt en registreert u deze in het cliëntendossier als het antwoord ja is. Wanneer de cliënt niet in staat is dit zelf aan te geven kunt u deze vragen mogelijk stellen aan familie of contactpersoon. 10
11 Stap 4: De stoplichtscore De BMI in combinatie met de antwoorden van de 3 vragen leveren een stoplichtscore op. Deze score bepaalt vervolgens het te volgen behandelplan van stap 5. De stoplichtmethode werkt als volgt: BMI groen en alle vragen nee = groene eindscore BMI groen en 1 vraag oranje = oranje eindscore BMI groen en 1 vraag rood of 2 vragen oranje = rode eindscore BMI oranje en alle vragen nee = oranje eindscore BMI oranje en 1 of meer vragen ja = rode eindscore BMI rood = automatisch rode eindscore ongeacht het antwoord van de vragen Naast het behandelplan bepaalt de stoplichtscore tevens de weeg- en screenfrequentie. Elke 1-3 maanden is er een nieuw weegmoment en wordt er opnieuw gescreend via de vragen en de BMI van de SNAQrc. Dit is nodig om het gewicht(sverloop) te monitoren, een eventuele voedingsbehandeling te evalueren en het tijdig herkennen van veranderingen in de voedingstoestand. Dit gaat volgens hetzelfde weegbeleid als bij opname. Vanzelfsprekend mag zijn dat het om een aanbevolen frequentie gaat. Overleg tussen arts, diëtist, verzorgende en cliënt en/of familie is natuurlijk altijd gewenst. Wegen en screenen is in ieder geval aanbevolen voor een evaluatiemoment of MDO. Ook bij een niet-pluis gevoel of wanneer er nieuwe gezondheidsklachten voordoen is het verstandig. 11
12 Stap 5: Het behandelplan Op de achterkant van het SNAQrc kaartje (zie afbeelding) staat aangegeven welk behandelplan gevolgd dient te worden bij welke stoplichtscore. Een groene score behoeft hier geen actie. Een oranje score betekent dat gestart mag worden met 2 tot 3x per dag een extra tussentijdse verstrekking uit het SNAQrc assortiment. Dit assortiment kunt u vinden in bijlage 1: Assortiment SNAQrc op pagina 13. De monitoring van de inname gebeurt aan de hand van de vocht- en voedingslijst en wordt minimaal 3 dagen bijgehouden. Bij twijfel of vragen kan de diëtist ingeschakeld worden. Een rode score betekent altijd het inschakelen van arts en diëtist. Daarnaast kan ook direct gestart worden met het verstrekken van 2 tot 3 SNAQrc producten per dag. Zo wordt het gat tussen inschakelen arts/diëtist en de werkelijke start van de behandeling opgevangen en worden verdere gevolgen van ondervoeding bij de cliënt direct tegengegaan. Naast extra verstrekkingen kan bij ernstige ondervoeding ook gebruik worden gemaakt van eiwit/energie poeders om de hoofdmaaltijd te verrijken. Schakel bij vragen hierover de diëtist in. Ook de monitoring van de inname wordt hier gedaan en op de vocht- en voedingslijst ingevuld voor minimaal 3 dagen. 12
13 Bijlage 1: Assortiment SNAQrc In deze bijlage is een voorbeeld assortimentlijst weergegeven om een idee te geven welke producten mogelijk zijn om in te zetten als extra tussentijdse verstrekking bij matige (oranje) en/of ernstige (rode) ondervoeding. De producten hebben hier gemiddelde eiwit en energie waarden of die van bepaalde merken. Soortgelijke producten van een ander merk zijn vaak ook prima om in te zetten wanneer globaal gelet wordt op de waarden van minimaal 200kcal (kilocalorieën) en minimaal 5g (gram) eiwit per portie van het product. Bij twijfel kan altijd de diëtist ingeschakeld worden. De assortimentslijst bevat geen dieetproducten als drink- en bijvoedingen. Wanneer gewenst kunnen deze natuurlijk altijd ingezet worden in overleg met arts of diëtist. 1. Zoete snacks 2. Hartige snacks 3. Broodproducten 4. Melkproducten en ijs 13
14 1. Zoete snacks 14
15 2. Hartige snacks 15
16 3. Broodproducten 16
17 4. Melkproducten en ijs 17
18 Bijlage 2: SNAQ65- Voor cliënten jonger dan 65 jaar is een ander instrument ontwikkeld, namelijk de SNAQ 65-. De kaartjes met uitleg hiervan vindt u aan het meetlint op de afdelingspost. Gebruik het 65- gedeelte. Verschil met de SNAQrc zijn de stappen die ondernomen worden, evenals andere vragen en afkapwaarden. Dit verschil komt doordat ouderen van 65 jaar en ouder een andere lichaamssamenstelling hebben dan volwassenen van 65 jaar en jonger. Hierbij ligt het risico op ondervoeding hoger bij ouderen dan bij volwassenen. Vandaar dat er verschillende SNAQ methoden ontwikkeld zijn naar doelgroep. Hoe de SNAQ65- toegepast kan worden staat duidelijk uitgelegd op de kaartjes zelf. Het betreft hier een 3 stappenplan als weergegeven in de afbeelding: Stappenplan Gewicht & gewichtsverlies 65- op pagina
19 Een korte toelichting op de stappen: Stap 1: Gewichtsverlies Stel de vragen die op het kaartje staan en bepaal de stoplichtscore. Stap 2: BMI Weeg de cliënt volgens het weegbeleid van de Vierstroom net als bij de SNAQrc. Wanneer dit niet mogelijk is wordt de bovenarmomtrek gebruikt zoals op het kaartje uitgelegd en vraag tevens de lengte na. Wanneer dit niet bekend is kan net als bij de SNAQrc de onderbeenlengte meting gebruikt worden. Om de BMI vervolgens te bepalen heeft u een liniaal of ander recht voorwerp nodig waarmee u op het kaartje: BMI tabel een lijn trekt vanaf de lengte van de cliënt naar het gewicht. Aan het eind van de lijn leest u nu de BMI af. Stap 3: Behandelbeleid Volgens de stoplichtscore kunt u nu het behandelbeleid bepalen. Op het kaartje staat wat dit inhoudt. Bij verdere vragen of hulp met de SNAQ65- kunt u altijd de diëtist raadplegen. 19
20 20
21 Bijlage 3: Onderbeenlengte meting Deze lengtemeting is een handig en eenvoudig toe te passen hulpmiddel om de lichaamslengte van bewoners die niet rechtop kunnen staan te verkrijgen. Dit is bruikbaar wanneer een recente lichaamslengte niet bekend is, wat het geval kan zijn wanneer de laatste datum van lengte op het paspoort erg verouderd is of geheel niet bekend, of er zichtbaar sprake is van krimp door ouderdom. Instructie meting onderbeenlengte: 1. Vertel de bewoner wat u gaat doen en waarom; dat u de kniehoogte gaat berekenen, om uit eindelijk de lichaamslengte van de bewoner te kunnen vaststellen. U gebruikt deze meettechniek omdat de bewoner zittend of liggend gemeten dient te worden. 2. Vraag en eventueel help de bewoner zijn of haar schoen uit te trekken aan een willekeurige kant. 3. Vraag en eventueel help de bewoner op een stoel te gaan zitten. Indien dit niet mogelijk is, kan de kniehoogte ook liggend worden gemeten. Figuur 1: De kniehoogte liggend meten Figuur 2: De kniehoogte zittend meten 21
22 De uitvoering van de onderbeenlengte meting doet u als volgt: 1. De bewoner zit met de knie en enkel in een hoek van 90 graden (figuur 2) 2. Let op dat de voet van de bewoner zo plat mogelijk op de egale vloer staat (of liggend met de knie in een hoek van 90 graden (figuur 1)) 3. De kniehoogte wordt gemeten vanaf de bovenkant van de knieschijf tot de onderkant van de voetzool. 4. Plaats het meetlint vanaf de rand van de voetzool recht omhoog tot de bovenkant, midden op de knieschijf (figuur 2) 5. Lees de waarden nauwkeurig af in aantal centimeters 6. Registreer de gemeten waarden van de onderbeenlengte in het cliëntendossier bij de persoonsgegevens. Bereken de lichaamslengte volgens onderstaande formule: Mannen: Lengte = (2.31 x gemeten onderbeenlengte) Vrouwen: Lengte = (1.84 x gemeten onderbeenlengte) Deze verkregen lichaamslengte kan nu gebruikt worden om de BMI te berekenen volgens instructie op het SNAQrc kaartje met de draaischijf. 22
23 Deze handleiding is ontwikkeld door Arjan Koolwijk, student Voeding&Diëtetiek aan de Haagse Hogeschool te s Gravenhage in samenwerking met diëtiste Mieneke van den Heuvel van de Vierstroom. De handleiding is bedoeld in het kader van de afstudeeropdracht: Implementatie van de SNAQrc bij de Vierstroom te Zoetermeer. De internetsite heeft een grote bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van deze handleiding en fungeert als bron van dit werk. Voor meer informatie over de SNAQ en ondervoeding kunt u deze site raadplegen. 23
Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in Nederlandse Verpleegen Verzorgingshuizen ACHTERGRONDINFORMATIE
Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in Nederlandse Verpleegen Verzorgingshuizen ACHTERGRONDINFORMATIE December 2008 INLEIDING Uit de LPZ meting van 2007 blijkt dat in verpleeg- en verzorgingshuizen
Nadere informatieVroege herkenning en behandeling van ondervoeding in het ziekenhuis
Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in het ziekenhuis Uitgangspunten: Vroege herkenning: - binnen 24 uur na opname - hoogrisicopatiënten tijdens polikliniekbezoek Snelle en optimale behandeling
Nadere informatieIn onderstaande beslisboom is het stappenplan voor het gebruik van de SNAQ 65+ schematisch weergegeven.
Het screeningsinstrument: SNAQ 65+ (geschikt voor revalidatie) Screenen op ondervoeding dient bij voorkeur op de dag van opname in het revalidatiecentrum te gebeuren. De vragen en acties uit het screeningsinstrument
Nadere informatiePROJECTPLAN Vroege herkenning en behandeling ondervoeding in revalidatiecentra
PROJECTPLAN Vroege herkenning en behandeling in revalidatiecentra Voorbeeldversie A. Inleiding en deelnemende afdelingen Inleiding Ondervoeding is sinds 2010 een prestatie indicator voor de revalidatiecentra.
Nadere informatieRisico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname
DIETETIEK Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname Deze folder is voor u en uw familieleden bestemd, omdat bij u (risico op) ondervoeding is geconstateerd. In deze folder is te lezen wat ondervoeding
Nadere informatieZiek zijn en voeding. Informatie voor de ondervoede patiënt
Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt Deze folder is bedoeld voor patiënten en familieleden van patiënten waarbij ondervoeding is geconstateerd. Het doel is u schriftelijk te informeren
Nadere informatieScreening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen
Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen Renaldo Secchi 3 juni 2010 Inhoud Introductie Wat is ondervoeding? Gevolgen van ondervoeding? Prevalentie van ondervoeding Voeding
Nadere informatieZiek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet
Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Deze folder is bedoeld voor patiënten met een natrium en/of vochtbeperkt dieet waarbij ondervoeding
Nadere informatieKennisclip Signaleren van ondervoeding bij dementie. Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk
Kennisclip Signaleren van ondervoeding bij dementie Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk Inhoud 1. Hoe vaak komt ondervoeding voor? 2. Oorzaken en gevolgen van ondervoeding 3.
Nadere informatieHet stappenplan. Gewichtsverlies minder dan 4 kg 4 kg of meer. Bovenarmomtrek. Eetlust en functionaliteit. Behandelbeleid.
1 2 3 4 Gewichtsverlies minder dan 4 kg 4 kg of meer Bovenarmomtrek Eetlust en functionaliteit Behandelbeleid 25 cm of meer goede eetlust en/of functionaliteit niet ondervoed weinig eetlust én verminderde
Nadere informatieOndervoeding of risico op ondervoeding in het revalidatiecentrum Revalidatiecentrum Breda
Ondervoeding of risico op ondervoeding in het revalidatiecentrum Revalidatiecentrum Breda Inleiding Ondervoeding is een veel voorkomend probleem bij mensen in revalidatiecentra. Ruim 1 op de 3 mensen is
Nadere informatieDiëtetiek. Ondervoeding, wat doen we eraan. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 in het Ikazia Ziekenhuis? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden. Toch komt ondervoeding ook in het welvarende Nederland voor
Nadere informatieSignalering van ondervoeding in de eerstelijnszorg en thuiszorg
Signalering van ondervoeding in de eerstelijnszorg en thuiszorg 1. Achtergrond Ziektegerelateerde ondervoeding komt voor in alle sectoren van de gezondheidszorg en heeft grote gevolgen voor een patiënt.
Nadere informatieVERPLEEGKUNDIGE ZORG. 3.2 Ondervoeding
3.2 Ondervoeding Het probleem van ziektegerelateerde ondervoeding in ziekenhuizen is al jaren bekend. De prevalentie is hoog (20-40 procent bij volwassenen en kinderen) en zonder systematische screening
Nadere informatieOndervoeding, wat doen we eraan
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Ondervoeding, wat doen we eraan 1 ? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden. Toch komt ondervoeding ook in het welvarende Nederland
Nadere informatieOndervoeding, wat doen we eraan Diëtetiek
Ondervoeding, wat doen we eraan Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Ondervoeding, wat doen we eraan in het Ikazia Ziekenhuis? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden.
Nadere informatie8.2 Ondervoeding. 72 Inspectie voor de Gezondheidszorg
8.2 Ondervoeding Het probleem van ziektegerelateerde ondervoeding in ziekenhuizen is al jaren bekend. De prevalentie is hoog (20-40 procent bij volwassenen en kinderen) en zonder systematische screening
Nadere informatieBetter in, better out, goede voeding voor en na een operatie bij ouderen. zaterdag 15 maart 2014, Marion Theuws
Better in, better out, goede voeding voor en na een operatie bij ouderen zaterdag 15 maart 2014, Marion Theuws Wie werkt er samen met een diëtist? Wie houdt rekening met voeding bij de behandeling? Slaat
Nadere informatieGezond gewicht. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Gezond gewicht Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Overgewicht 3 Oorzaken 4 Gezond gewicht 4 Tailleomvang 5 Voorkomen van overgewicht 6 Wat kun je
Nadere informatieOndervoeding bij ziekte tijdens opname
Ondervoeding bij ziekte tijdens opname Deze folder is voor u en uw familieleden bestemd, omdat bij u (risico op) ondervoeding is geconstateerd. In deze folder is te lezen wat ondervoeding is, wat de oorzaak
Nadere informatieGezond gewicht. Wat kunt u er zelf aan doen? altijd dichtbij. Vraag ons gerust om advies.
Gezond gewicht Wat kunt u er zelf aan doen? Vraag ons gerust om advies altijd dichtbij www.alphega-apotheek.nl Gezond gewicht De meeste mensen willen graag een aantal kilo s afvallen. Maar is dat wel nodig?
Nadere informatieToolkit Ondervoeding
Doel Het vaststellen van (risico op) ondervoeding. Het aanbieden van de juiste interventies ter preventie of behandeling van ondervoeding. Achtergrond Definitie Ondervoeding is een voedingstoestand, waarbij
Nadere informatieOuderen en ondervoeding
Ouderen en ondervoeding Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Angela van Liempd, Huisarts/medisch directeur RCH Ellen Mathijssen, Diëtist De Wever Inleiding Casus Ondervoeding in de huisartsen praktijk,
Nadere informatieEr zijn verschillende meetmethodes waarmee u kunt vaststellen of u een gezond gewicht hebt:
Een gezond gewicht Een gezond gewicht Hebt u een gezond gewicht? Energiebalans Bewegen Hoe behoudt u een gezond gewicht? Tips voor het behouden van een gezond gewicht Tips voor het bereiken van een gezond
Nadere informatieBerekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016
70 kg Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016 Voedingstoestand Daling van het gewicht (BMI) en ALSFRS-R gerelateerd, wijst
Nadere informatieOndervoeding. 1.1 Begrippen
1 Ondervoeding Wanneer is er sprake van ondervoeding? Welke soorten ondervoeding zijn er? En wat is eraan te doen? Voor een antwoord op deze en andere vragen volgt eerst een uiteenzetting van de diverse
Nadere informatieOndervoeding bij Ouderen 14/11/2013. S. Lonterman; Klinisch Geriater
Ondervoeding bij Ouderen 14/11/2013 Inhoud Presentatie Definitie Ondervoeding Verschillende schalen Ouderen Centrum & Ondervoeding HagaZiekenhuis & Ondervoeding Eigen Onderzoek Voedingsgebied Supplementen
Nadere informatieA Behandelt u patiënten met voetwonden? ja nee* B Is de uitkomst van patiënten met diabetische ja nee voetwond(en) geregistreerd?
Inclusiecriteria: Patiënten geclassificeerd met de Texasclassificatie. Per patiënt wordt de wond met de ernstigste graad aan enig been geteld, mocht er sprake zijn van een recidief nadat de wond volledig
Nadere informatieOndervoeding. Een aanpak waar we mee aankomen
Ondervoeding Een aanpak waar we mee aankomen 14 maart 2011 Programma Wat is ondervoeding? Behandeling door de diëtist Onze producten bij ondervoeding Wat is ondervoeding? Ondervoeding treedt op bij onbedoeld
Nadere informatieGewicht in kg. Lengte in m. 5 % gewichtsverlies binnen 1 maand
Bijlage 1 Samenwerkingsafspraken diëtisten binnen DBC COPD GHC 1. Criteria voor verwijzing naar diëtist Afspraken over diëtetiek welke gefinancierd worden binnen de DBC hebben alleen betrekking op dieetadvisering.
Nadere informatieVoeding & Dementie. Inge Cantatore, zelfstandig gevestigd dietist
Voeding & Dementie Inge Cantatore, zelfstandig gevestigd dietist Inhoud programma Voeding bij dementerende ouderen Ondervoeding Wanneer ben je ondervoed? Prevalentie ondervoeding Screenen/Diagnostiek Wat
Nadere informatieOndervoeding bij ouderen
Ondervoeding bij ouderen Caroline Boomkamp Klinisch geriater Bernhoven Inhoud Definities Screening en assessment Prevalentie Oorzaken Gevolgen Behandeling van ondervoeding Definitie geriatrische patiënt
Nadere informatieOndervoeding,wat doen we eraan
Ondervoeding,wat doen we eraan Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Ondervoeding, wat doen we eraan in het Ikazia Ziekenhuis? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden.
Nadere informatieFrailty en ondervoeding doet (veel) vallen
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen Ann Gryp, Hoofdverpleegkundige geriatrie Frailty Frailty heeft te maken met kwetsbaarheid. Frailty zegt iets over de ernst
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek
PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is
Nadere informatie12-10-2012. Voedingszorg rondom de COPD-patiënt. 2. In welke gold klasse valt mevrouw?
Voedingszorg rondom de COPD-patiënt Landelijk Diëtisten Netwerk COPD (LDN COPD) Gonnie Geraerts Heleen Froon Paula van Melick Anke Kalisvaart 1. Welke gegevens vraag je na en welke antropometrie voer je
Nadere informatieVoedingszorg rondom de COPD-patiënt
Voedingszorg rondom de COPD-patiënt Landelijk Diëtisten Netwerk COPD (LDN COPD) Gonnie Geraerts Heleen Froon Paula van Melick Anke Kalisvaart 1. Welke gegevens vraag je na en welke antropometrie voer je
Nadere informatieVoorkomen van ondervoeding bij ouderen Een zorg voor ons allen
Voorkomen van ondervoeding bij ouderen Een zorg voor ons allen Dr. Canan Ziylan, voedingswetenschapper Onderzoeker Kenniscentrum Zorginnovatie Docent HBO Verpleegkunde Nursing Experience, Ede, 6/7 december
Nadere informatieEindexamen wiskunde B 1 havo 2009 - I
Vetpercentage Al heel lang onderzoekt men het verband tussen enerzijds het gewicht en de lengte van volwassen mensen en anderzijds hun gezondheid. Hierbij gebruikt men vaak de Body Mass Index (BMI). De
Nadere informatieDecubitus, terug naar de basis!
Decubitus, terug naar de basis! Jolanda Gebben, Diëtist Cicero zorggroep Dit landschap is gemaakt van brocoli, erwtjes en basilicum. De wegen zijn bezaaid met kurkuma, de rotsen zijn broden en wolken van
Nadere informatieAanpak van ondervoeding bij kanker: screening, sonde- en bijvoeding. Sanne Mouha Competentiecentrum klinische voeding
Aanpak van ondervoeding bij kanker: screening, sonde- en bijvoeding Sanne Mouha Competentiecentrum klinische voeding Inhoud Inleiding Screening Aanpak na screening Energie-en eiwitrijke voeding Drinkvoeding
Nadere informatieAdviezen bij ondervoeding
Adviezen bij ondervoeding Bij ziekte en herstel heeft het lichaam extra energie en eiwitten nodig. Als u onbedoeld veel afvalt door ziekte is er sprake van ondervoeding. U krijgt dan onvoldoende energie
Nadere informatieVoorkomen van ondervoeding bij volwassenen
Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep hieraan extra aandacht. Ziek zijn is topsport
Nadere informatieINVOERING RICHTLIJN ETEN EN DRINKEN STICHTING LUDGERUS, GRONINGEN
INVOERING RICHTLIJN ETEN EN DRINKEN STICHTING LUDGERUS, GRONINGEN Dit is de vertaling van Stichting Ludgerus van de Multidisciplinaire richtlijn Verantwoorde vocht- en voedselvoorziening voor verpleeghuisgeïndiceerden.
Nadere informatieOndervoeding bij ouderen
Ondervoeding bij ouderen Dr. Harriët Jager-Wittenaar Senior onderzoeker Lectoraat Transparante Zorgverlening Hanzehogeschool Groningen Leeruitkomsten Aan het einde van deze workshop: Kunt u ondervoeding
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE COPD EN VOEDING
PATIËNTENINFORMATIE COPD EN VOEDING 2 COPD EN VOEDING Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informatie geven over de rol van voeding bij COPD. Indien u specifieke
Nadere informatieTabel 6. Overzicht van gevalideerde (screenings)instrumenten voor (risico op) ondervoeding
Tabel 6. Overzicht van gevalideerde (screenings)instrumenten voor (risico op) ondervoeding Screeningsinstrument + ontwikkelaar Onderdelen Setting waarin gevalideerd Validiteit Benodigde tijd Subjective
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens opname
Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op
Nadere informatieOndervoeding in revalidatiecentra Resultaten, discussie en afspraken. Projectteam: Dorijn Hertroijs Coby Wijnen Hinke Kruizenga
Ondervoeding in revalidatiecentra Resultaten, discussie en afspraken Projectteam: Dorijn Hertroijs Coby Wijnen Hinke Kruizenga Aanleiding onderzoek Ondervoeding sinds 2010 prestatie indicator (PI) voor
Nadere informatieWerkgroep 4 Meetinstrumenten en meetmethodes
Werkgroep 4 Meetinstrumenten en meetmethodes Werkgroepleden Astrid Lanslots, diëtist Thuiszorg Mark en Maas Martin van Leen, verpleeghuisarts en manager Advies- en BehandelCentrum Avoord Zorg & Wonen Inleiding
Nadere informatieThemabijeenkomst: Welke waarde voegt u toe aan kwetsbare ouderen in Ommoord? 13 november 2018
Themabijeenkomst: Welke waarde voegt u toe aan kwetsbare ouderen in Ommoord? 13 november 2018 Hoe ziet de avond er uit? Kennis en inzicht meegeven over de problematiek van ondervoeding Gezamenlijk aan
Nadere informatiedr. Bianca Buijck en Martijn van Gemst
dr. Bianca Buijck en Martijn van Gemst Symposium Honger voor Revalidatie dinsdag 19 februari 2019 Evoluon Eindhoven www.zorgboog.nl/symposium-grz Honger voor revalidatie: hoe vanzelfsprekend is eten in
Nadere informatieKwetsbare ouderen. Wat kunt u er zelf aan doen?
Kwetsbare ouderen. Wat kunt u er zelf aan doen? Hoeveel procent van Nederland is ouder dan 65 jaar? A 11 % B 5 % C 42% Hoeveel wonen er zelfstandig A. 50% van de 70 jaar en ouder B. 83 % van de 70 jaar
Nadere informatieGezonde voeding voor Rotterdamse ouderen
Gezonde voeding voor Rotterdamse ouderen Canan Ziylan Onderzoeker Kenniscentrum Zorginnovatie Docent HBO Verpleegkunde Evelyne Meynen Beleidsadviseur Publieke Gezondheid, Welzijn en Zorg Festival Rotterdam
Nadere informatieVoorstellen. Wanneer naar de diëtist?
Voorstellen COPD Nut van goede voeding Aafke Hermsen, diëtist Karin Janssen-van Hemmen, kaderhuisarts astma/copd i.o. Agenda owanneer naar de diëtist? olichaamssamenstelling ogewichtsverandering onut van
Nadere informatieWhitepaper. De lekkere aanpak van ondervoeding De praktijk van Zorgpartners Midden - Holland
Whitepaper De lekkere aanpak van ondervoeding De praktijk van Zorgpartners Midden - Holland PIT Actief besprak in een rond-de-tafelgesprek met bovenstaande medewerkers van Zorgpartners Midden-Holland de
Nadere informatieVoedingskundige ondersteuning bij ALS
Voedingskundige ondersteuning bij ALS Post-HBO cursus Voeding bij Spierziekten 4 juni 2009 Nicole Broekman-Peters, diëtist UMCU en De Hoogstraat Contact: n.broekman-peters@umcutrecht.nl Inhoud Diëtistisch/methodisch
Nadere informatieDaarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie.
Voeding bij COPD Inleiding Een gezond, afwisselend eetpatroon is voor iedereen goed. Voedsel is immers de brandstof van ons lichaam. Klachten als kortademigheid, vermoeidheid en hoesten kunnen uw lichamelijke
Nadere informatieWorkshop Ondervoeding
Workshop Ondervoeding Voedingsadviezen bij kanker Inge Cantatore 13-10-2016 Inhoud programma LESA Landelijke eerstelijns samenwerking afspraken Wanneer ben je ondervoed? Soorten ondervoeding Screenen op
Nadere informatieBasisvoedingszorg: terug naar de essentie. Bart Geurden RN, PhD
Basisvoedingszorg: terug naar de essentie Bart Geurden RN, PhD INHOUD Inleiding Het ideale voedingsbeleid Barrières Toekomst Inleiding Definitie Ondervoeding is een voedingstoestand waarbij een tekort
Nadere informatieEet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen
Ouder worden kan verschillende problemen op het gebied van voeding met zich meebrengen. Zo kan onder andere de eetlust afnemen en kunnen ouderen minder gaan drinken dan gewenst. Dit heeft gevolgen voor
Nadere informatieRelatie voeding en valpreventie
Relatie voeding en valpreventie Donderdag 10 oktober 2018 Suzan Bijleveld, diëtist Doel van deze presentatie Signaleren van factoren die de kans op vallen vergroten Voedings- en beweegtips om dit tegen
Nadere informatieOvergewicht Wat is een gezond gewicht en hoe bereik ik dat?
Overgewicht Wat is een gezond gewicht en hoe bereik ik dat? Overgewicht Een gezond gewicht en een gezond lijf gaan hand in hand. Als je te veel weegt, heb je overgewicht. Dat is niet goed voor je gezondheid.
Nadere informatieCasus oudere vrouw met COPD
Casus oudere vrouw met COPD Een casus: Mevrouw de Wit 73 jarige vrouw 2003 tot 2005 herhaalde heupfracturen, kunstheup links Osteoporose Sinds een aantal jaren COPD gold 3, matige ziektelast Echtgenoot
Nadere informatieOndervoeding een zaak van gewicht
Ondervoeding een zaak van gewicht 2 Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas hier extra aandacht aan onder
Nadere informatiePraktijk voor Fysiotherapie. Altijd in beweging
Praktijk voor Fysiotherapie Altijd in beweging In samenwerking met. Viola Gijzen, diëtist Mieke Verschuren/Marijke Sligchers, fysiotherapeuten Inhoud Inleiding Wat is COPD? COPD en dan? COPD en voeding
Nadere informatieEiwitrijke voeding voor ouderen
Eiwitrijke voeding voor ouderen Dr. Canan Ziylan, voedingswetenschapper Onderzoeker Kenniscentrum Zorginnovatie Docent HBO Verpleegkunde Midden-Delfland en de gezonde stad, 9 april 2018 Hoe vaak komt ondervoeding
Nadere informatieGezonde voeding (voor ouderen)
Gezonde voeding (voor ouderen) We worden steeds ouder Europe 29% North America 25% Eastern Asia 21% LA & Caribbean 14% 1953 Schijf van vijf 2004 1981 voorjaar van 2016 1965 1991 Algemene voedingsadviezen
Nadere informatieImplementatie van screening naar ondervoeding in een Belgisch ziekenhuis stappenplan
Implementatie van screening naar ondervoeding in een Belgisch ziekenhuis stappenplan Auteurs: Sabrina Mattens - UZ Brussel Lia Reynders, Astrid Wijenbergh, Gwen Pieters ZNA Els Vercruyssen GasthuisZusters,
Nadere informatieInleiding. Wat is COPD?
COPD en overgewicht Inleiding Deze brochure is bedoeld voor mensen met COPD en overgewicht. De brochure bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD wanneer er sprake is van overgewicht.
Nadere informatieDe screening en (dieet)behandeling van ondervoeding in het Diakonessenhuis Utrecht/Zeist
De screening en (dieet)behandeling van ondervoeding in het Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Een analyse van de screening en (dieet)behandeling van ondervoeding in het Diakonessenhuis Utrecht/Zeist, het schrijven
Nadere informatieGOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER GENEZEN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN OPERATIE ONDERGAAN
GOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER GENEZEN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN OPERATIE ONDERGAAN FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Voeding doet meer dan u denkt! Goede voeding is van levensbelang om gezond
Nadere informatie11/6/2006. Oorzaken. Screening in de Geriatrie. Ondervoeding is frequent. Dienst BMI Albumine <3.5 g% Prof Dr M.Vandewoude G 15-40 16-60
11/6/006 Screening in de Geriatrie Prof Dr M.Vandewoude Universitair Centrum Geriatrie Ondervoeding is frequent Dienst BMI Albumine
Nadere informatieOndervoeding door ziekte bij kinderen
Kindergeneeskunde i Ondervoeding door ziekte bij kinderen Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Door ziekte eet uw kind (tijdelijk) minder of niet. Hierdoor krijgt uw kind mogelijk te weinig
Nadere informatieAfvallen? Bereken je BMI.
Afvallen? Bereken je BMI Afvallen? Bereken je BMI. Januari is de maand waarin afvallen vaak een belangrijke plaats inneemt. Ook voor jou? Bereken je BMI! In de media bulkt het van de berichten over afvallen.
Nadere informatieHet Refeeding Syndroom
Het Refeeding Syndroom Presentatie t.b.v. symposium Voeding op leeftijd Neeltje Nabuurs, diëtist 29 september 2016 Waarom? 14-15% ondervoed op 1 e opnamedag (meting NPOZ 2015) Refeeding kan fatale gevolgen
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieOuderen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis
Algemeen Ouderen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Inleiding Binnenkort wordt u opgenomen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Het kan ook zijn dat u onverwacht bent opgenomen in het ziekenhuis. De arts heeft
Nadere informatieDe rol van voeding bij wondzorg. Bo Delesie, diëtiste
De rol van voeding bij wondzorg Bo Delesie, diëtiste 2 Belang goede voedingstoestand Essentieel voor goede wondheling Ondervoeding = vertraagde wondheling Verkorte duur wondheling Ondervoeding = >risico
Nadere informatieGewicht meting. Standard Operating Procedures. Versie 1.0 6/13/2019 Auteurs: Heidi Zweers, Anneke van den Berg, Anneke Droop, Hinke Kruizenga
Gewicht meting s Versie 1.0 6/13/2019 Auteurs: Heidi Zweers, Anneke van den Berg, Anneke Droop, Hinke Kruizenga Doel: Doelgroep: Tijdsduur: Bepalen van de lichaamslengte Volwassenen en kinderen van alle
Nadere informatieMet goede voeding op weg naar beterschap
Met goede voeding op weg naar beterschap Ondervoeding bij ziekte Tijdens ziekte kan de behoefte aan voedingsstoffen verhoogd zijn. Door het ziek zijn is de eetlust echter vaak verminderd, bent u misselijk
Nadere informatieDr. Harriët Jager, diëtist-onderzoeker UMCG
Nutritional assessment and body composition Dr. Harriët Jager, diëtist-onderzoeker UMCG Inhoud Nutritional Assessment: wat, waarom, hoe? Methoden body composition Aanbevelingen voor de praktijk Ziektegerelateerde
Nadere informatieMeten is weten. ook. bij collum care
Meten is weten ook bij collum care Presentatie door Leny Blonk nurse practitioner orthopedie Alysis zorggroep 1 Meten een dagelijkse bezigheid Leveren van maatwerk 2 Meten een dagelijkse bezigheid Om ons
Nadere informatieDeze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD.
COPD en voeding Deze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. Wat is COPD? De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease.
Nadere informatieOuder, Kind en Eten Onderzoek
Ouder, Kind en Eten Onderzoek Informatiebrochure Voorwoord Fijn dat u interesse heeft in het Ouder, Kind & Eten onderzoek. Op dit moment doen er al 165 ouders mee aan het onderzoek en we zoeken nog 40
Nadere informatieGoed eten en drinken in het CWZ
Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u
Nadere informatieZakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen
Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Onder redactie van: G.A.E.G. van Asseldonk BSc J.J. van Duinen MSc M. Former-Boon R. van
Nadere informatieVUmc Basispresentatie
Sarcopenie Sarcopenie en ondervoeding Vorm van ondervoeding Gekarakteriseerd door verlies van spiermassa en spierkracht Risico op verminderd fysiek functioneren en een verminderde kwaliteit van leven Marian
Nadere informatieDieetadvies tijdens en na oncologische behandelingen. Tinne Roodhooft- Onco- diëtiste AZ Herentals Lies Schrauwen Onco diëtiste AZ Turnhout
Dieetadvies tijdens en na oncologische behandelingen Tinne Roodhooft- Onco- diëtiste AZ Herentals Lies Schrauwen Onco diëtiste AZ Turnhout Overzicht Taak oncodiëtiste Ondervoeding bij kanker Voedingsadvies
Nadere informatieDienst geriatrie Gevecht tegen ondervoeding. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie
Dienst geriatrie Gevecht tegen ondervoeding Informatiebrochure voor de patiënt en de familie INLEIDING Met ouder worden veranderen uw dagelijkse activiteiten en gewoonten. Het is niet altijd eenvoudig
Nadere informatie19/10/2017 INHOUDSTAFEL SARCOPENIE IN DE REVALIDATIE
SARCOPENIE IN DE REVALIDATIE Silke Droeshout, diëtiste Revalidatieziekenhuis Inkendaal 24/10/2017 INHOUDSTAFEL 1. Revalidatieziekenhuis Inkendaal 2. Prevalentie revalidatie 3. Praktijk 4. Casus 5. Link
Nadere informatieHHS Workshop Ondervoeding en chronische nierschade. Verminderen Chronische Nierschade. Leerdoelen
8-0-00 Workshop Ondervoeding en chronische nierschade Verminderen Chronische Nierschade Hans van Overbeeke, specialist ouderengeneeskunde Maria Lutke Schipholt Pouderoijen, dietiste Ton v.d. Maas, internist-nefroloog
Nadere informatieROL VAN DE DIËTISTE IN HET ONCOLOGISCH PROCES. Gebracht door Nadieh Verhoest
ROL VAN DE DIËTISTE IN HET ONCOLOGISCH PROCES Gebracht door Nadieh Verhoest Programma Nationaal kankerplan Kankercachexie Voedingsplan bij cachexie Andere voedingsrichtlijnen Nationaal kankerplan L. Onkelinx
Nadere informatieMETING TANITA INNERSCAN. NAAM:. LEEFTIJD:. LENGTE cm:. GESLACHT: M / V. Gewicht. Vetpercentage. Watergehalte % Spiermassa.
METING TANITA INNERSCAN NAAM:. LEEFTIJD:. LENGTE cm:. GESLACHT: M / V DATUM DATUM DATUM DATUM Gewicht Vetpercentage Watergehalte % Spiermassa Lichaamsbouwtype Basismetabolisme Metabolische leeftijd Botmassa
Nadere informatieImplementatie van GLIM criteria en Sarcopenie richtlijn in de praktijk. Heidi Zweers
Implementatie van GLIM criteria en Sarcopenie richtlijn in de praktijk Heidi Zweers Disclosure-slide Geen belangenverstrengeling te melden CV Lid van NAP PhD student voeding bij Mitochondriële ziekten
Nadere informatieVoeding bij kanker. Rolverdeling diëtist, patiënt en verpleegkundige. Multidisciplinaire Zorg: Samen Werken. Liesbeth Haverkort MSc - 10 januari 2014
Voeding bij kanker Rolverdeling diëtist, patiënt en verpleegkundige Multidisciplinaire Zorg: Samen Werken Liesbeth Haverkort MSc - 10 januari 2014 Rolverdeling en interactie patiënt - diëtist - verpleegkundige
Nadere informatieGezondheidsraad. 29 november Daan Kromhout Commissievoorzitter Vicevoorzitter Gezondheidsraad. Gezondheidsraad
Gezondheidsraad 29 november 2011 Gezondheidsraad Daan Kromhout Commissievoorzitter Vicevoorzitter Gezondheidsraad Het adviesproces Adviesaanvraag: 18 augustus 2009 7 vergaderingen van multidisciplinaire
Nadere informatieVluchteling en ondervoed
Vluchteling en ondervoed Herkennen en behandelen Marianne Zwolsman Dietist kindergeneeskunde UMCG Wat bespreken we Ondervoeding wereldwijd Vormen van malnutritie Vluchteling in Nederland Herkennen van
Nadere informatie