Activiteitenprogramma

Transcriptie

1 Activiteitenprogramma 2011

2 2011 Nederlands Jeugdinstituut Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op enige andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming. Nederlands Jeugdinstituut Catharijnesingel 47 Postbus DE Utrecht Telefoon (030) Website

3 Inhoud Inleiding 5 Missie 5 Voor wie en hoe we werken 5 Onze kerntaken 5 Programmeringskader 6 Profilering en communicatie 8 Organisatieontwikkeling 9 Krimp en groei activiteiten in Afdelingsplannen Kenniscentrum 12 Domein 12 Kennisprogramma 12 Praktijkprogramma s en thema s 13 Overige activiteiten 14 Samenwerkingspartners en opdrachtgevers 14 Overzicht Activiteiten Kenniscentrum in Afdeling Communicatie 25 Domein 25 Activiteiten op hoofdlijnen 25 Overzicht voornaamste activiteiten Afdeling Communicatie in Afdeling Internationaal 30 Domein 30 Praktijkprogramma s 30 Thema s 32 Overige activiteiten 32 Samenwerkingspartners en opdrachtgevers 33 Overzicht activiteiten Afdeling Internationaal in Afdeling Educatie & Opvang 36 Domein 36 Praktijkprogramma s 36 Thema s 37 Samenwerkingspartners en opdrachtgevers 37 Overzicht activiteiten Afdeling Educatie & Opvang in

4 Afdeling Jeugdzorg & Opvoedhulp 39 Domein 39 Activiteiten op hoofdlijnen 39 Praktijkprogramma s 40 Thema s 41 Overige activiteiten 41 Samenwerkingspartners en opdrachtgevers 41 Overzicht activiteiten Afdeling Jeugdzorg & Opvoedhulp in Afdeling Onderwijs & Jeugdzorg 56 Domein 56 Praktijkprogramma s 56 Overige activiteiten 57 Thema s 58 Samenwerkingspartners & opdrachtgevers 59 Overzicht activiteiten Afdeling Onderwijs & Jeugdzorg in Programma-implementatie & Training 62 Domein 62 Activiteiten op hoofdlijnen 62 Samenwerkingspartners & opdrachtgevers 64 Overzicht activiteiten Programma-implementatie & Training in

5 Inleiding Missie Het Nederlands Jeugdinstituut is het landelijk kennisinstituut voor jeugd- en opvoedings-vraagstukken. Onze bestaansgrond ligt in het streven naar een gezonde ontwikkeling van jeugdigen, en verbetering van de sociale en pedagogische kwaliteit van de omgeving waarin zij leven. Om dat te kunnen bereiken is kennis nodig. Kennis waarmee de kwaliteit en de effectiviteit van de jeugd- en opvoedingssector kunnen verbeteren. Kennis van de normale ontwikkeling en opvoeding van jeugdigen, van preventie en behandeling van opvoedings- en opgroeiproblemen, effectieve werkwijzen en programma s, professionalisering en stelsel- en ketenvraagstukken. Het Nederlands Jeugdinstituut ontwikkelt, beheert en implementeert die kennis. Voor wie en hoe we werken Het Nederlands Jeugdinstituut werkt voor beleidsmakers, staffunctionarissen en beroepskrachten in alle sectoren van jeugd en opvoeding. Wij maken kennis beschikbaar voor de praktijk, maar genereren ook kennisvragen vanuit de praktijk en ondersteunen de praktijk bij de implementatie van kennis en het realiseren van verbeteringen. Op die manier wordt een kenniscyclus georganiseerd, die de jeugdsector helpt het probleemoplossend vermogen te vergroten en de kwaliteit en effectiviteit van de dienstverlening te verbeteren. Bij de uitvoering van onze werkzaamheden gaan wij uit van de kernwaarden gezaghebbend (gebaseerd op kennis en onafhankelijkheid), praktijkgericht (onze kennis moet toepasbaar zijn in de praktijk), interactief (we willen samenwerken, kennis delen en netwerken ontwikkelen, nationaal en internationaal) en innovatief (we beschikken over de nieuwste inzichten, we werken met vernieuwende werkwijzen). We hebben een internationale en integrale blik: we kijken over lands- en sectorgrenzen. Onze kerntaken Het NJi heeft twee kerntaken: kennisbeheer en kennisontwikkeling en -implementatie. Onze kerntaken staan niet los van elkaar. Wij zijn erop gericht kennis te ontwikkelen, te beheren, te delen en te implementeren vanuit een praktijkgericht en internationaal perspectief. De noodzakelijke samenhang tussen de kerntaken krijgt vorm in programmatische en thematische samenwerking tussen de afdelingen. Kennisbeheer in de sector Wij verzamelen, verrijken, valideren en verspreiden praktijkrelevante kennis voor professionals op het terrein van jeugd en opvoeding: de 4 v s. 5

6 Het NJi ontwikkelt kennisbestanden voor oplossingen van vraagstukken die leven in het veld. Kennis die toepasbaar is in de praktijk en professionals helpt hun werk te verbeteren. Deze activiteiten zijn belegd bij het Kenniscentrum. Medewerkers van alle afdelingen leveren bijdragen aan de opbouw en het onderhoud van dit collectieve kennisbestand. De afdeling Communicatie is verantwoordelijk voor de verspreiding van deze kennis o.a. via NJi website en -tijdschrift. Daarnaast is de afdeling Internationaal specifiek verantwoordelijk voor internationale kennisuitwisseling. Kennisontwikkeling en kennisimplementatie in de sector Wij voeren onderzoeksprojecten uit, ontwikkelen kennis, methoden, instrumenten en richtlijnen voor professionals, ondersteunen de implementatie van kennis en voeren opleidingsactiviteiten uit (de 4 o s). Deze activiteiten worden uitgevoerd binnen vier afdelingen: Educatie & Opvang richt zich vooral op praktijken als lokaal onderwijs- en jeugdbeleid, brede scholen, kinderopvang, voor- en vroegschoolse educatie en jeugdwelzijnswerk. Onderwijs & Jeugdzorg houdt zich vooral bezig met de ontwikkeling en implementatie van zorg- en adviesteams (ZAT s) in het onderwijs en jeugdbeleid; sociale veiligheid in het onderwijs; onderwijszorgarrangementen, reboundprogramma s, samenwerking (speciaal) onderwijs en jeugdzorg. Jeugdzorg & Opvoedhulp is betrokken bij praktijkontwikkeling op het gebied van opvoed- en opgroeihulp en de centra voor jeugd en gezin, de bureaus jeugdzorg, aanpak van kindermishandeling, kwaliteit en effectiviteit van jeugdzorg en jeugdinrichtingen. Programma-implementatie & Training ondersteunt de implementatie van programma s en kennisoverdracht, onder andere door middel van trainingen, implementatieadviezen voor het hele veld van algemene, preventieve en curatieve jeugd- en opvoedingsvoorzieningen. Programmeringskader Wij hebben onze missie, visie en kerntaken verder geconcretiseerd in een kader dat richtinggevend is voor onze activiteiten. Dat kader bestaat uit 2 pijlers: Kennis vraagstukken: de kennismatrix Verbinding van kennis- en praktijkontwikkeling: het lemniscaat Kennisvraagstukken: de kennismatrix Wij richten ons op vraagstukken rond twee kennisdomeinen: Algemene ontwikkelings- & opvoedingsvraagstukken die betrekking hebben op (het optimaliseren van) de normale, gezonde ontwikkeling en opvoeding van jeugdigen binnen het gezin en de pedagogische basisvoorzieningen (zoals kinderopvang, brede school en jeugdwelzijnswerk, sport en buurtvoorzieningen) als ook de sociale en pedagogische kwaliteit van de leefomgeving. Preventie, zorg en bescherming bij opvoed- & opgroeiproblemen. Dit betreft met name vraagstukken van (verbetering van de effectiviteit van) preventie, zorg en bescherming in de pedagogisch preventieve voorzieningen, jeugdzorg (in brede zin), jeugdbescherming en de voorzieningen op het snijvlak van enerzijds jeugdzorg en anderzijds onderwijs en gezondheidszorg. 6

7 Drie vraagstukken staan centraal als leidraden voor kennis- en praktijkontwikkeling samenhangend met drie aspecten van kwaliteitsverbetering van de sector: Wat zijn werkwijzen, programma s, interventies in de zorg- en dienstverlening die een goede ontwikkeling en opvoeding én een effectieve zorg- en dienstverlening tot stand brengen? Welke professionaliseringsvraagstukken zijn er in dat licht aan de orde? Welke stelsel (inrichtings-) vraagstukken verdienen in dit kader de aandacht (waaronder vraagstukken van vraag en aanbod)? Deze twee insteken leveren bij elkaar een matrix op van aandachtsgebieden langs verticale en horizontale lijnen - waarbinnen meer specifieke thema s en kennisvragen te plaatsen zijn waar het NJi zich op richt (zie figuur 1). Het lemniscaat: verbinding kennis en praktijkontwikkeling Het Nederlands Jeugdinstituut ziet als kern van haar werk het verbinden van kennis en praktijkontwikkeling. Het louter beschikbaar stellen van kennis is onvoldoende om tot verbetering van de praktijk te komen. Het is noodzakelijk instellingen en professionals ook te ondersteunen bij kennisimplementatie. Andersom is het ook belangrijk om impliciete kennis in de praktijk te expliciteren, door te ontwikkelen en op te nemen in het collectieve kennisbestand en deze ook verder te verspreiden. Het Nederlands Jeugdinstituut ziet deze taken of functies dus als onderdelen van een cyclus van kennis- en praktijkontwikkeling om op die manier te zorgen voor een daadwerkelijke verbetering van kwaliteit in de sector. We hanteren daarvoor het schema van het lemniscaat (zie figuur 2). Daarin zijn kennismanagement ( de 4 v s) en praktijkontwikkeling (de 4 o s) in een doorgaande cyclus met elkaar verbonden. A. Vraagstukken van gezonde ontwikkeling en opvoeding B. Vraagstukken van preventie, zorg en bescherming O&O problemen 1. Effectieve werkwijzen, programma s, interventies 2. Professionaliseringsvraagstukken 3. Stelsel vraagstukken Aan de kant van praktijkontwikkeling gaat het om de doorontwikkeling van praktijkinzichten en ervaringen (practice based evidence) die opgenomen dienen te worden in het collectieve kennisbestand én om (ondersteuning van) implementatie van evidence based inzichten in de praktijk (evidence based praktijk). Aan de kant van kennismanagement gaat het om de ontwikkeling van een evidence based kennisbestand, geschikt gemaakt voor diverse toepassingen in de praktijk (practice based kennis). Figuur 1. Matrix kennisvraagstukken Nederlands Jeugdinstituut 7

8 Evidence based praktijk Praktijkontwikkeling onderzoek, ontwikkeling, ondersteuning en opleiding Practice based evidence Figuur 2. De kennis- en praktijkcyclus Evidence based kennis Kennis: body of knowledge verzamelen, verrijken, valideren en verspreiden van kennis Practice based kennis Dat zijn: Positief jeugdbeleid: kwaliteit van de pedagogische basisvoorzieningen. Centra voor jeugd en gezin en zorg in en om de school. Effectieve jeugdzorg. Daarnaast vindt afstemming plaats tussen activiteiten van het kenniscentrum en praktijkafdelingen rond specifiekere thema s, zoals bijvoorbeeld kindermishandeling, diversiteit in jeugdbeleid, vrijwillige inzet jeugd en gezin e.d. In 2011 zal er meer accent komen te liggen op de samenhang tussen de programma s mede tegen de achtergrond van de aanstaande stelselherziening, waarbij gemeenten de verantwoordelijkheid (financiering en regie) krijgen voor de keten van jeugdzorg, inclusief de eerste- en tweede-lijns jeugdzorg. Ook zullen een aantal product-marktcombinaties als speerpunten voor acquisitie in het kader van de programmaplannen worden ontwikkeld en geïmplementeerd. Afdelingsoverstijgende programma s In 2008 zijn we begonnen de activiteiten van de praktijkafdelingen (de 4 o s) en van het kenniscentrum (de 4 v s) meer in samenhang te brengen in lijn met het strategisch beleid gericht op de verbinding van kennis en praktijkontwikkeling. Daarmee wilden we zowel het externe rendement van onze inspanningen vergroten als ook de interne samenwerking en gemeenschappelijke focus versterken. Drie programma s zijn uitgewerkt waarin de afdelingen samenwerken aan de verbinding van kennis- en praktijkontwikkeling. Profilering en communicatie Voortgaand op de ingeslagen weg, zal de communicatie en informatievoorziening van het Nederlands Jeugdinstituut in 2011 verder worden geprofessionaliseerd en vernieuwd. Communicatie is een verantwoordelijkheid van alle medewerkers van het Nederlands Jeugdinstituut. De afdeling Communicatie ondersteunt hen daarbij door kaders te scheppen, te adviseren en een aantal communicatiemiddelen te ontwikkelen en door verantwoordelijkheid te dragen voor de uitvoering. 8

9 Geregeld en terzake deskundig optreden in de media is van groot belang voor de herkenbaarheid en geloofwaardigheid van het instituut. De veelvuldige persreflecties laten zien dat de media de weg naar het Nederlands Jeugdinstituut steeds beter weten te vinden. Het Nederlands Jeugdinstituut zal ook zelf de publiciteit blijven zoeken, bijvoorbeeld met themaberichten, blogs en het tweemaal per jaar verschijnende relatiemagazine Zhidi (voor beslissers in de sector jeugd en opvoeding). Eind 2010 is de indeling en navigatie van de NJi-website drastisch gewijzigd. De verbeterde navigatiestructuur bevordert de snelheid van zoeken, terwijl de uitstraling van een omvangrijke kennisbron overeind blijft. Onderzoek laat zien dat gebruikers van de informatie van het Nederlands Jeugdinstituut zeer tevreden zijn over de website. De gewijzigde navigatie en bezoekcijfers zullen zorgvuldig worden gemonitord om in 2011 zo nodig verdere verbeteringen door te voeren. Daarbij kan worden gedacht aan méér interactie, de inzet van social media en de mogelijkheid om medewerkers makkelijker en rechtstreeks via internet te benaderen over hun expertise. In 2010 is de marketingfunctie binnen het Nederlands Jeugdinstituut ingericht en vormgegeven en zal in 2011 bijdragen aan de realisatie van acquisitietaakstellingen. Voor de profilering van het Nederlands Jeugdinstituut is ook een goede inzet van interne communicatiemiddelen zoals lijncommunicatie, intranet, het personeelsblad &JIJ, de &WIJ-lunches en het digitale RvB-bulletin van belang. We gaan meer focus aanbrengen in de samenhang tussen deze middelen, de effectiviteit ervan op de kennis van de medewerkers over de koers van het Nederlands Jeugdinstituut. Tevens zullen we de behaalde organisatieresultaten meer zichtbaar gaan maken. Organisatieontwikkeling Personeel & Organisatie In 2011 zal extra worden geïnvesteerd in de uitvoering van een collectief opleidingsprogramma gericht op het versterken van medewerkers op het gebeid van accountmanagement, marketing, acquisitie en adviesvaardigheden. Voorts wordt door de afdeling P&O gewerkt aan de doorontwikkeling en implementatie van de PRO (Planning, Resultaten en Ontwikkeling) cyclus, het competentiehandboek en het strategisch personeelsbeleid Planning & Control In 2011 zal de focus van de afdeling Planning & Control liggen op het verbeteren en automatiseren van de P&C-processen, het vergroten van onze acquisitiekracht in de 3 e geldstroom en een verdere uitwerking van onze toekomstscenario s. In 2010 is een start gemaakt met het digitaliseren van het offerteproces met behulp van het Virtueel Samenwerkings Platform (zie ICT). In 2011 worden meerdere processen geautomatiseerd, waaronder het goedkeuringsproces van de inkoopfacturen en het facturatieproces, waarbij speciale aandacht besteed wordt aan het facturatieproces van de trainingen. 9

10 De managementinformatie wordt verder ontwikkeld en onder meer uitgebreid met kengetallen met betrekking tot de acquisitie. De managers krijgen de beschikking over digitale managementinformatie. Eind 2010 starten we met het selectietraject voor een (eenvoudig) urenplanningssysteem; in 2011 zal dit systeem geïmplementeerd worden. ICT De basis die in 2010 is gelegd, wordt in 2011 voortgezet: de implementatie van het documentbeheersysteem dat het fundament is voor de verdere ontwikkeling van kennismanagement, wordt in de eerste helft 2011 afgerond. Dit systeem wordt in 2011 uitgebouwd door de databanken van het Nederlands Jeugdinstituut erin te ondersteunen om zo kennis eenvoudig vast te leggen, met elkaar te verbinden en te ontsluiten zowel voor interne als externe doeleinden. Tevens wordt in 2011 het Customer Relation Management systeem (CRM) ingericht en ingevoerd in de organisatie teneinde acquisitie en het relatiebeheer efficiënter te laten verlopen. Het HR menscapaciteit planningssysteem (kortweg resourceplanning) zal in de vorm van een pilot nadere invulling krijgen. De ervaringen in de pilot leiden tot definitieve keuze en implementatie ervan. Krimp en groei activiteiten in 2011 Het jaar 2011 is een jaar van krimp en groei voor het Nederlands Jeugdinstituut. In deze enigszins financieel onzekere tijden houden we rekening met op de midden-lange termijn teruglopende subsidies. Tegelijkertijd zijn wij bezig onze inkomsten uit opdrachten derden en uit trai- ningen verder te vergroten (16% groei ten opzichte van begroting 2010). Al met al mikken we in 2011 nog op een lichte groei van onze omzet vergeleken met de begroting 2010 van 2,5%, dat is ongeveer gelijk aan prognose realisatie omzet Was in 2010 de verhouding tussen 1 e, 2 e en 3 e geldstroom (instellingssubsidie, projectsubsidies en opdrachten derden/ inkomsten trainingen) ongeveer 30:40: 30, voor 2011 gaan we uit van een verhouding 30:35:35. Instellingssubsidies In 2011 loopt het Kennisprogramma Jeugd af dat het Nederlands Jeugdinstituut in opdracht van het ministerie van VWS uitvoert in samenwerking met ZonMw, RIVM en Nederlands Centrum Jeugdgezondheid. Het Nederlands Jeugdinstituut heeft daarin de taak van kennisbeheer (de 4 v s) voor de jeugdsector. Het Nederlands Jeugdinstituut heeft inmiddels een enorm kennisbestand opgebouwd dat moet worden onderhouden en uitgebreid. In 2010 zijn we begonnen met de evaluatie van onze werkzaamheden en resultaten over de periode Het in 2010 gehouden gebruikersonderzoek geeft een bijzonder hoge waardering voor onze informatievoorziening (8,1). Ook aanvullend onderzoek wijst op een zeer hoge waardering van het veld voor de uitvoering van onze kennisbeheerfunctie. In 2011 zullen we met het ministerie van VWS, onze partners en het veld verder in gesprek gaan over de hoofdlijnen van het Kennisprogramma Jeugd Ook zijn wij in gesprek met het ministerie van OCW en het veld van onderwijs over verdere afstemming van onze kennisbeheer activiteiten met die van de kennisinfrastructuur voor het onderwijs. 10

11 Projectsubsidies In 2010/ 2o11 lopen een aantal meerjarige projectsubsidies af van o.a. de ministeries van OCW en VWS op het terrein van aanpak kindermishandeling, school en veiligheid en zorg- en adviesteams in het onderwijs. Met de ministeries zijn wij in gesprek over mogelijkheden deze ontwikkelingen verder te ondersteunen. Dat geldt ook voor onze bijdragen aan (landelijke) beleidsprogramma s als de ontwikkeling van de Centra voor jeugd en gezin en zorg in en om de school, Aktieplan professionalisering, Richtlijnontwikkeling, Prestatie-indicatoren en de stelselherziening jeugdzorg. Wij verwachten in 2011 ook nieuwe en/of uitbreiding van activiteiten op deze onderwerpen te realiseren. Opdrachten derden en inkomsten trainingen In overeenstemming met het door de Raad van Bestuur in 2008 geformuleerde uitgangspunt voor de ontwikkeling van het NJi-meerjarenbeleid, streven we naar een toename van opdrachten van derden bij de praktijkafdelingen. We willen daarmee de participatie van veldorganisaties en decentrale overheden in de praktijkontwikkelingsprogramma s vergroten. Deze ontwikkeling is in 2009 en 2010 al licht op gang gekomen en zal in 2011 krachtig worden doorgezet. Wij hebben daartoe een aantal product-marktcombinaties uitgewerkt als speerpunten voor de instituutsbrede acquisitie. Ook is extra ruimte begroot voor acquisitie en productontwikkeling in Afdelingsplannen 2011 In het Activiteitenprogramma 2011 van het Nederlands Jeugdinstituut worden de activiteitenplannen van de verschillende afdelingen gepresenteerd. Wij onderscheiden drie typen activiteiten: Programmatische activiteiten: activiteiten die worden ontwikkeld en uitgevoerd in het kader van de gemeenschappelijke, instituutsbrede programma s. Thematische activiteiten: activiteiten waarbij minstens sprake is van samenwerking tussen het Kenniscentrum en een van de praktijkafdelingen. Voor een groot deel betreft het thema s die in opdracht van en met projectsubsidies van de ministeries van VWS en OCW ter hand zijn genomen. Overige activiteiten. Dit zijn alle resterende niet-programma- en thema-gebonden activiteiten op het praktijkdomein van de betreffende afdeling. 11

12 Kenniscentrum met opvoeden. In de achterliggende jaren is ook aandacht besteed aan de pedagogische kwaliteit in algemene voorzieningen voor jeugd en aan preventie van problemen. Dit zal ook in 2011 het geval zijn. Het kenniscentrum heeft een belangrijke taak gekregen op het terrein van kennisverzameling en verspreiding over gezinnen en gezinsbeleid. In 2011 blijven kindermishandeling en diversiteit in de jeugdsector belangrijke thema s. Domein Het Kenniscentrum heeft als taak het verzamelen, verrijken, valideren en verspreiden van praktijkrelevante kennis gericht op het beleidsterrein Jeugd. Doel is een bijdrage te leveren aan een optimale ontwikkeling van kinderen en jongeren door professionals die in de jeugdsector werken toe te rusten met betrouwbare kennis. Het centrum ontvangt voor deze taak een meerjarige subsidie uit het zogeheten Kennisprogramma Jeugd van het ministerie voor Jeugd en Gezin. In 2005 zijn afspraken gemaakt over de activiteiten die het Kenniscentrum in de periode moet uitvoeren 1.De focus is daarbij vooral gericht op de kennis over de hulp aan jeugdigen met problemen met opgroeien en ouders met problemen 1 Meerjarenprogramma Jeugd , in 2005 door het toenmalige NIZW Jeugd op verzoek van het ministerie van VWS opgesteld. De taakstelling die het ministerie van VWS met het Kenniscentrum daarin heeft afgesproken, luidt: het binnen de kaders van het Kennisprogramma Jeugd vormgeven aan het beheer van de kennisfunctie, door het verzamelen, verrijken, valideren en verspreiden van praktijkrelevante kennis gericht op het beleidsterrein Jeugd, met name de hulp aan jeugdigen met problemen met opgroeien en ouders met problemen met opvoeden. Het financiële kader voor het Kenniscentrum is vastgelegd in de brief van VWS kenmerk DBO d.d. 18 aug Het Kenniscentrum richt zich bij de uitvoering van zijn taak zowel op nationale als internationale kennisuitwisseling. Dit resulteert in kennis waarover iedereen vrij kan beschikken. Als doelgroep richt het Kenniscentrum zich vooral op zorg- en dienstverleners, ondersteuners, opleiders, onderzoekers en beleidsmedewerkers van overheden en belangenorganisaties binnen het veld. Kennisprogramma De opdracht aan het Kenniscentrum is kennis voor het veld te bieden. Daarvoor is het nodig dat het Kenniscentrum flexibel inspeelt op vragen die in het veld leven. Tegelijk moet het Kenniscentrum een betrouwbare vraagbaak door de jaren heen zijn. Daarvoor is een stabiele focus nodig op kennisvragen die over een lange periode voor de sector relevant zijn. Deze kennisvragen zijn in de periode met het veld voorlopig vastgesteld, in 2009 aangevuld. In 2010 is gebruikersonderzoek verricht waaruit blijkt dat de informatievoorziening zeer wordt gewaardeerd. In 2011 worden gebruikers wederom geraadpleegd over waardering voor producten en activiteiten van het kenniscentrum. 12

13 Centraal in de activiteiten van het Kenniscentrum staan drie programmalijnen waarin betrekkelijk stabiele kennisvragen van de sector geclusterd zijn. 1. Kennisprogramma Kwaliteit en effectiviteit van instrumenten en interventies Goed gereedschap is het halve werk Centraal staat in deze lijn het gereedschap dat professionals in de jeugdsector in hun werk nodig hebben: effectieve instrumenten en interventies, kennis over de werkzame factoren, onderzoek. De interventies worden beoordeeld door de Erkenningscommissie Interventies. In 2011 zullen beschrijvingen van methodieken die in pedagogische voorzieningen (denk aan kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, bredeschool kinder- en jongerenwerk) worden gebruikt, getoond op de website. 3. Kennisprogramma Kwaliteit Opvoeding en Stelsel Voorzieningen bieden een adequaat antwoord op de vraag van jeugd en ouders Deze programmalijn richt zich op het huis, de context waarin het werk van de professional gedaan wordt: de jeugdvoorzieningen, de samenwerkingsverbanden en het totaal van het stelsel. In deze lijn wordt ook inzicht gegeven in de vraag naar zorg en diensten en het aanbod. De activiteiten omvatten onder andere het verzamelen en verspreiden van feiten en cijfers over problemen en risicofactoren bij jongeren, informatie over het stelsel van voorzieningen, over wat goede samenwerking is, ondersteuning van de implementatie van prestatie-indicatoren in de jeugdzorg. De kennisbank Gezin valt organisatorisch ook onder deze programmalijn. In 2011 zal ook advies gegeven worden over de stelselwijziging in de jeugdzorg (decentralisatie van provincies naar lokaal niveau). 2. Kennisprogramma Kwaliteit van de beroepspraktijk De beroepskracht is de cruciale factor in de kwaliteit van het werk Deze lijn richt zich op de beroepskracht die kennis en vaardigheden nodig heeft om zijn/haar werk effectief te kunnen uitvoeren. Activiteiten in deze lijn zijn onder andere het verzamelen en verspreiden van kennis over innovatie en implementatie, ondersteuning van het actieprogramma Implementatie Professionalisering Jeugdzorg, de databank bij- en nascholing, kenniskringen, congressen en kennisnetwerken. Praktijkprogramma s en thema s Het Nederlands Jeugdinstituut heeft drie speerpunten in haar programmering benoemd, namelijk: Effectieve Jeugdzorg Ontwikkeling van het Centrum voor Jeugd en Gezin en Zorg in en om de School Positief Jeugdbeleid Veel projecten in het kenniscentrum zullen in 2011 input leveren aan deze drie programma s. 13

14 De Gezinsopdracht: de gezinswijzer De website gezinswijzer is in juni 2010 online gegaan. Voor de kennisbank Gezin gelden vier thema s: gezinsvorming, gezin en opvoeding, gezin en werk en gezin en omgeving. Onder elk thema vallen verschillende dossiers. In 2011 zullen 6 of 7 nieuwe dossiers worden geschreven. De bestaande dossiers worden actueel gehouden. Het kenniscentrum voert tevens activiteiten uit in het kader van het programma Diversiteit in het Jeugdbeleid. Resultaten van een aantal projecten dat in de achterliggende tijd is uitgevoerd, worden in de kenniscollectie opgenomen. Extra aandacht krijgt het thema kindermishandeling. Het kenniscentrum voert de kennisbeheerfunctie uit voor EC O3 (Expertisecentrum ontwikkeling, opvang en onderwijs voor 0-12 jarigen), waaronder de website en nieuwsbrieven. Overige activiteiten Internationale kennisuitwisseling De internationale activiteiten van het kenniscentrum zijn gericht op kennisuitwisseling, informatieverstrekking over relevante internationale ontwikkelingen en subsidiemogelijkheden en ondersteuning bij het opzetten en uitvoeren van internationale activiteiten. De activiteiten worden uitgevoerd door de afdeling Internationaal. Informatieproducten en infrastructuur Het kenniscentrum streeft naar verspreiding van kennis op een moderne en efficiënte manier die goed aansluit op de informatiebehoeften van de beroepskrachten. Een grote variatie aan middelen wordt ingezet: kenniskringen, kennisnetwerken, rapporten, congressen, lezingen, workshops, de infolijn, de digitale nieuwsbrief, de website, themadossiers en factsheets, en het tijdschrift Jeugd en Co Kennis. Een deel van deze activiteiten maakt deel uit van het activiteitenprogramma van de afdeling Communicatie. In 2011 wordt het werken met VSP (virtueel samenwerkingsplatform) ingevoerd, waardoor intern en extern kennisdelen wordt vergemakkelijkt. Er vindt implementatie plaats van werkprocessen die sterk door ICT worden ondersteund. Actuele Kennisvragen en overig Met verschillende veldpartijen zijn afspraken gemaakt om capaciteit beschikbaar te stellen om in te gaan op actuele kennisvragen door middel van presentaties, artikelen en het beantwoorden van vragen, deelname aan begeleidingscommissies en rapportages. Er wordt samengewerkt met het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, RIVM/Centrum Gezond Leven, en ZonMw. Tevens werkt het kenniscentrum mee in het Expertisecentrum Ontwikkeling, Opvang en Onderwijs 0-12 jarigen, EC O3. Samenwerkingspartners en opdrachtgevers Het Kenniscentrum ontvangt subsidie van het ministerie van VWS voor de kennisbeheer-opdracht. Voor enkele projecten worden aparte subsidies verleend door IPO, MOgroep jeugdzorg, ZonMw, en het ministerie van VWS. 14

15 Het Kenniscentrum werkt bij de uitvoering van zijn taak nauw samen met het RIVM en ZonMw. Het RIVM Centrum Jeugdgezondheid wordt eind 2010 opgeheven, de functies zijn overgegaan naar het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid. De samenwerking wordt met dit nieuwe centrum aangegaan. De samenwerking met RIVM/ Centrum Gezond Leven wordt gecontinueerd. Daarnaast onderhoudt het kenniscentrum relaties met tal van andere instituten zoals brancheorganisaties, waaronder de drie geledingen van de MOgroep en de branchevereniging Kinderopvang, Actiz, GGD Nederland, beroepsverenigingen zoals NIP/NVO, NVMW, BV Jong/beroepsvereniging jongerenwerk, Beroepsvereniging Kinderwerk, Landelijk Platform peuterspeelzalen koepels voor het MBO, HBO en Universitaire onderwijs, Kennis- en onderzoeksinstituten zoals MOVISIE, Kohnstamm Instituut, Sardes, TNO, het Trimbos-instituut, Pharos, E-quality, SCP, CBS, NISB, CMO-net, Verwey-Jonker instituut, PON, JSO. VNG, IPO, ministeries van VWS, OCW, BiZA (Integratie), Veiligheid en Justitie, en Verdiwel, Landelijke Contact Gemeentelijk Welzijn Scouting Nederland, NUSO, Nationale Jeugdraad, et cetera. In 2011 zal de samenwerking met CrossOver (kenniscentrum jongeren, werk en beperking) geïntensiveerd worden. Met het Landelijk Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie en het Trimbosinstituut zullen interventiedatabanken geharmoniseerd worden. 15

16 Overzicht Activiteiten Kenniscentrum in 2011 Naam activiteit Looptijd Doel Activiteiten Resultaten Programmalijn Kwaliteit instrumenten en interventies Databank Effectieve Jeugd interventies Structu reel Professionals in de jeugdsector kennen de Databank Effectieve Jeugdinterventies en Voortgang vulling databank, matrix interventies en problemen /risico s voor meer doelgroepen geschikt maken (virtueel CJG, 40 beschrijvingen en 15 up dates interventies, online overzicht van goed beschreven interventies, publicatie gebruiken de databank om de kwaliteit van ZonMw), update opgenomen inter ven ties, publicatie interven- 70 interventies op de website, overige content website, hun aanbod te verbeteren, onder andere ties, stimulering externe beschrijvingen d.m.v. pr en 2 /3 x internationaal netwerk versterkt, communicatiemate- door (steeds meer) effectieve interventies gratis cursus, ondersteuning aanlevering teksten aanbieders, riaal (boekje en /of filmpje 5 jaar Databank Effectieve aan te bieden. VSP kinderziektes overwinnen en overzetten huidige database Jeugdinterventies ), presentaties, artikelen, bijdragen aan naar VSP, internationale uitwisseling, overleg t.b.v. verbinding themadossiers, 2 keer per jaar overzichten van interventies /afstemming interne en externe databanken en websites. per probleem om lacunes vast te stellen, 2 of 3 feedbackbij- Online overzicht maken van interventies die nog niet effectief eenkomsten met externe schrijvers, afstemming met andere zijn, maar wel goed beschreven (als onderdeel van de rubriek externe databanken gerealiseerd, in ieder geval die van KC Op de drempel), interviews met ontwikkelaars van erkende KJP en MOVISIE, stuurgroep functioneert als denktank voor interventies t.b.v. boekje 5 jaar databank, stuurgroep door- het erkenningstraject. starten als denktank. Verdere afstemming werkwijze, prioritering en attendering met ZonMw, RIVM, NCJ, SJG en Justitie. Erkenning Jeugd- Structureel Erkenning van interventies als stimulans (I.s.m. RIVM en NCJ) financiering commissie, voeren secreta- Functionerende commis sie, met per deelcommissie een interventies voor kwaliteitsontwikkeling. riaat (voorbereiding en afwikkeling beoordelingen), informatie capaciteit van 30 beoordelingen. Afgeronde evaluatie verspreiden over commissie en over erkenning, afstemmen en implementatie van de resultaten. Verbeterde set van met andere beoordelingsstructuren, zoals de justitiële, criteria. Afstemming met andere relevante beoordelings- evaluatie (verder) uitvoeren en resultaten implementeren in structuren, zoals Justitie en KJP. Up-to-date overzicht van erkenningstraject, bestaande criteria verbeteren en aanvullen afgerond, lopend en ontbrekend onderzoek naar erkende en (toepasbaarheid, diversiteit), stuurgroep doorstarten als ingediende interventies, up-to-date webpagina s over de denktank, samenwerken met ZonMw in prioritering en atten- erkenningscommissie, Stuurgroep functioneert als denktank dering. voor het erkenningstraject. 16

17 Databank Nederlands Structureel Beroepskrachten in de jeugdsector en - Verzamelen van informatie over onderzoek met prioriteit - Nieuw gepubliceerde dossiers zijn voorzien van beschrij- onderzoek jeugd en andere doelgroepen kunnen over actuele, voor effectieve jeugdzorg, ontwikkeling CJG-ZAT en Positief vingen van lopend en recent afgesloten Nederlands opvoeding accurate en betrouwbare informatie Jeugdbeleid. onderzoek. beschikken over lopend en afgesloten - Benaderen van onderzoekers met het verzoek hun onderzoek - Bij de al bestaande dossiers is de lijst met onderzoeken onderzoek met betrekking tot jeugd, ofwel aan te melden voor de databank. aangevuld en geactualiseerd. direct via de databank, ofwel indirect via de - Beschrijven van onderzoeksprojecten en rapporten. - De databank is uitgebreid met beschrijvingen van ten themadossiers. - Afstemmen van opzet en activiteiten met themadossiers en minste 50 afgesloten en 30 lopende onderzoeken. De gebruiker kan aan de hand van de data- andere databanken. - Alle door ZonMw gehonoreerde onderzoeksvoorstellen op bank vaststellen wat er de afgelopen jaren - De aandacht vestigen op het bestaan van de databank en het terrein van de databank zijn opgenomen. aan onderzoek is gedaan over een bepaald daardoor het aantal directe en indirecte hits vergroten. - De presentatie van de databank op de webpagina s is onderwerp en wat er op een gegeven - Ontwikkelen van een afbakening van het terrein van de verbeterd. moment aan onderzoek loopt. databank ten opzichte van andere informatie over onderzoek - Meer onderzoekers melden, met behulp van het webfor- binnen het NJi. mulier, hun eigen onderzoek aan voor opname in de - Ontwikkelen van een beoordelingssysteem voor onderzoek databank. dat kan worden gebruikt in de databank. - De databank is gepresenteerd voor (potentiële) gebruikers. - Het terrein dat de databank bestrijkt is duidelijk gemarkeerd. - Er is een systeem waarmee onderzoek beoordeeld kan worden op kwaliteit en er is een begin gemaakt met de toepassing daarvan. Wat werkt Structureel Professionals krijgen goed leesbare en actuele informatie over de werkzame factoren van interventies, werksoorten en bij probleemgroepen. Uitvoeren literatuurverkenningen, schrijven van stukken voor themadossiers, schrijven van publicaties; bijdragen aan studiedagen, schrijven van factsheets en werkbladen. 6 wat werkt overzichten, 2 factsheets/werkbladen, updates van alle bestaande overzichten, herziening van stukken over risico- en beschermende factoren, 2 artikelen in vaktijdschriften, 6 presentaties. 17

18 Databank instru- Structureel Professionals in de jeugdsector gebruiken Onderhouden databank en openstellen op website NJi, Bijdragen aan 18 nieuwe themadossiers, actualisering van men ten, richtlijnen, gevalideerde instrumenten, richtlijnen/ toekennen van kwaliteitsoordeel aan de hulpmiddelen. de bestaande. Het geven van een kwaliteitsoordeel over de kwaliteits standaarden protocollen en kwaliteitsstandaarden. Samenstellen van overzichten over het gebruik van instru- hulpmiddelen. Bij alle hulpmiddelen wordt de geschiktheid menten en richtlijnen in het kader van de drie speerpunten. bij migrantengroepen vermeld. Minimaal 3 overzichtsar- De geschiktheid van de hulpmiddelen bij migrantengroepen tikelen / factsheets. Checklist voor keuze van de hulpmid- vermelden. Meewerken aan de andere systematiek van opslag delen. van gegevens. Onderzoeken hoe de kwaliteit in de praktijk met gebruikers vastgesteld kan worden. Een checklist ontwikkelen voor de keuze van de hulpmiddelen ten behoeve van de gebruikers. Databank Metho- Structureel Professionals, leidinggevenden en beleid- Inventarisatie en beschrijving van methodieken voor algemene Bijstelling kader, kwaliteitscriteria en format n.a.v. voort- dieken pedagogische smakers verbeteren het werk met kinderen jeugdontwikkeling (positief jeugdbeleid) en aspecten daarvan, schrijdend theoretisch en praktisch inzicht, overleg en basisvoorzieningen en jongeren in en om pedagogische basis- in samenwerkende en apart werkende voorzieningen: kinder- afstemming met verwante databanken. Databank is online. voorzieningen door kwalitatief verantwoorde opvang, peuterspeelzaalwerk, jeugdwelzijnswerk, vrijwillig 15 nieuwe beschrijvingen (totaal 30 beschrijvingen). methodieken te gebruiken jeugdwerk, samenwerkend met elkaar en met onderwijs (brede school). Doorontwikkeling kader, kwaliteitscriteria en beschrijvingsformat. Afstemming met verwante databanken binnen en buiten het NJI. Programma Effectieve 2011 Verbetering van de effectiviteit van de (geïn- Visie-ontwikkelen. Visie-document. jeugdzorg diceerde) jeugdzorg. De dienstverlening, het Draagvlak creëren door bijeenkomsten met veldpartijen. Draagvlak in het veld. handelen van professionals dient gebaseerd Advisering over gevolgen van stelselwijziging. Adviezen aan overheden. te zijn op kennis en inzichten over wat werkt en wat niet. Organisaties en het stelsel moeten zo zijn ingericht dat de effectiviteit van het primair proces, de zorg en hulpverlening optimaal kan worden gewaarborgd. 18

19 Aanpassing data Doel van het project is het versterken van de Websites en databanken technisch aanpassen. Aangepaste databanken en websites. banken vrijwillige Subsidie landelijke kennis- en ondersteuningsstruc- Inventariseren van interventies, instrumenten, methoden, Notitie over de inventarisatie. inzet ZonMw tuur voor de veldpartijen rondom vrijwillige good practices en links. Beschrijvingen van interventies, instrumenten, methoden, inzet voor en door jeugd en gezin. De doel- Beschrijvingen maken van deze items in de verschillende good practices en links in databanken van MOVISIE en NJi. groepen zijn gemeenten, vrijwilligerscen- bestaande databanken van MOVISIE en NJi. trales, professionals en veelbelovende nog niet landelijke vrijwilligersorganisaties. Het inhoudelijke thema is versterken van de pedagogische civil society door middel van vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin. Programmalijn Kwaliteit beroepspraktijken: professionalisering Strategieën inno vatie Structureel Methodiekontwikkelaars, kwaliteitsfuncti- Activiteiten in het kader van invulling leerstoel onderzoek en Databank is gevuld met 100 strategieën (inclusief contact- en professionali- onarissen, onderzoekers en managers in ontwikkeling effectieve jeugdzorg bij de UU. legging eigenaren). Doorontwikkeling implementatiewijzer sering de praktijk beschikken over een handzaam, B. Aanvullen en bijstellen van de databank tot 100 stra- middels feedback focusgroep, panel en gebruikersgroep. actueel en praktisch toepasbaar overzicht tegieën; implementatiewijzer verder ontwikkelen; nader Verbinding met andere databanken binnen het NJi is van succesvolle verbeterstrategieën in de inrichten en verfijnen van de implementatiewijzer; bekend- vormgegeven. jeugdzorg, preventie en jeugdwelzijn. making en presentatie databank; schrijven balansnotitie die Databank is beschikbaar voor de doelgroep; definitief voortgang beschrijft en bepalen doorontwikkeling en onder Product wordt gepresenteerd binnen NJi en Het overzicht bevat informatie over verschil- houd implementatiewijzer. twee congressen. Monitor voor gebruikersinformatie is lende soorten strategieën. Dit middels een ingericht. implementatiewijzer met daarachter een databank, ingericht via een website. Actieplan Professiona De resultaten van het Actieplan Professiona- Voeren van het secretariaat, rapporteren, uitwerken commu- Plan wordt ten uitvoer genomen, wordt momenteel uitge- lisering Jeugdzorg 2: Project- lisering Jeugdzorg implementeren. nicatieplan, aansturen van de projectgroep en afstemming werkt door alle samenwerkende partijen. implementatie subsidie met het ministerie van Jeugd en Gezin, in samenwerking met ministerie MOgroep, NVMW, NIP, NVO, HBO-raad, LCJ en MOVISIE. van VWS 19

20 Professionalisering Werkers en beleidsfunctionarissen in de Uitbreiding en verdieping kennisdossier, beschrijving good Actuele kennisdossiers professionalisering jeugdzorg, jeugdsector jeugdsector (jeugdzorg, preventie en practices voor de drie werkvelden, interactieve bijeenkomsten algemene en preventieve jeugdzorg / CJG en algemene basisvoorzieningen) hebben kennis van de met werkveld rond professionalisering, verkennen en aanjagen basisvoorzieningen, beschrijving good practices profes- theoretische en praktische stand van zaken actieplan professionalisering CJG en Positief Jeugdbeleid. sionalisering voor de drie werkvelden, aanzet actieplan in hun sector rond professionalisering. professionalisering CJG en Positief Jeugdbeleid. Informatie bij- en Structureel Professionals en management hebben over- Up date aanmeldformulier maken; up date databank; Permanent overzicht na/bij scholing werkers in de justitiële nascholing zicht van op kwaliteit beoordeeld aanbod bijdragen aan themadossiers; inventariseren bij- en nascho- en provinciaal gefinancierde jeugdzorg en voor werkers in van na- en bijscholing voor beroepskrachten ling voor professionals in algemene jeugdvoorzieningen, de Centra voor Jeugd en Gezin; vernieuwd aanmeldformu- in verschillende jeugdsectoren. verkenning bij- en nascholing Jeugd-ggz en LVG. lier, beschrijving bij- nascholing algemene voorzieningen, notitie over Jeugd-ggz en LVG. Kenniskringen & Structureel mpliciete/expliciete kennis delen interactie Realisatie van kenniskringen, programmatafels en expertmee- 8 kenniskringen, 3 programmatafels en 6 expertmeetings (2 expertmeetings met presentanten uit het werkveld, waarmee tings die zowel voor deelnemers en Kenniscentrum relevant per speerpunt). een antwoord wordt geformuleerd op actuele zijn, gekoppeld aan geprogrammeerde inhoudelijke thema s. kennisvragen. Bijdrage congres Posi- Eenmalig Uitvoerenden, beleidsmakers, managers van In samenwerking met vele organisaties wordt het congres Congres in tief Jeugdbeleid algemene jeugdvoorzieningen informeren georganiseerd. en gelegenheid tot uitwisseling bieden over vorderingen in Positief Jeugdbeleid. Bijdrage Congres Jaarlijks Professionals en onderzoekers kennis In samenwerking met het ministerie van Jeugd en Gezin, Congres in 2011, voorbereiding congres Jeugd in onderzoek verschaffen over lopend onderzoek en RIVM/Centrum Jeugdgezondheid en ZonMw wordt het congres resultaten. georganiseerd voor de brede jeugdsector. Kennisnetwerk oplei- Structureel Opleidingen, beroepsverenigingen en Bestendiging bestaand kennisnetwerk rond HBO, en MBO Bijeenkomsten met netwerkpartners waarin experts kennis dingen en beroeps- functionarissen in het werkveld zijn op de opleidingen, beroepsverenigingen (NVMW, Phorza, NIP, NVO) overdragen: 6 masterclasses diverse beroepsverenigingen, verenigingen hoogte van de laatste stand van zaken van en werkveld jeugdzorg en preventieve jeugdzorg en verdere 6 bijeenkomsten kennisnetwerk opleidingen (MBO, HBO, de kennis op het gebied van de (preventieve) uitbreiding kennisnetwerk naar actoren rond algemene basis- Universiteit) en benutting kennisnetwerk jeugdzorg en JGZ jeugdzorg en van de eerste resultaten van voorzieningen en preventief jeugdbeleid. voor kennisverspreiding. het programma over de algemene basisvoorzieningen 20