Verslag. van het Project

Transcriptie

1 Verslag van het Project ONTWIKKELING VAN PROTOCOLLEN VOET-/ SCHOENVOORZIENING VOOR ORTHOPEDISCH SCHOENTECHNISCHE BEDRIJVEN EN ORTHOPEDISCH SCHOENTECHNICI BIJ CLIËNTEN DIE ZIJN VERWEZEN Amersfoort juni 2010

2

3 Verslag van het Project ONTWIKKELING VAN PROTOCOLLEN VOET-/ SCHOENVOORZIENING VOOR ORTHOPEDISCH SCHOENTECHNISCHE BEDRIJVEN EN ORTHOPEDISCH SCHOENTECHNICI BIJ CLIËNTEN DIE ZIJN VERWEZEN Y.F. Heerkens C.B.N. Beers R. Jansen R. Verwaard F.H.M. Elferink Th. Bougie K. Postema Amersfoort juni 2010

4 eindverslag-nvos-15.doc Trefwoorden: voet- / schoenvoorzieningen, hulpmiddelen, hulpmiddelenproces, functiegerichte aanspraak, richtlijn Informatie over het project kan worden verkregen bij NVOS/Orthobanda en bij het NPi ( ; heerkens@paramedisch.org)

5 Voorwoord Het ontwikkelen van het NVOS-protocol zoals dat in de loop van de tijd is gaan heten, waarover in dit verslag wordt gerapporteerd, is een major task geweest voor alle betrokkenen. Gepland om in een jaar tijd te realiseren heeft het uiteindelijk drie jaar gekost om het voorliggende product te realiseren. Ik ben alle betrokkenen die hebben getoond te beschikken over uithoudingsvermogen c.q. een zekere verbetenheid uitermate erkentelijk voor alle energie die ze in het project hebben gestoken: Rob Verwaard, Rob Jansen, Franc van der Linden, Frans Elferink en Claudia Beers die vanuit NVOS/Orthobanda in verschillende rollen bij het project betrokken waren. De leden van de klankbordgroep die aardig wat extra hebben vergaderd: de hr. B. van der Ende (CG-Raad) 1 ; dr. H. van der Linde (VRA); drs. E. Keijzer, in 2009 opgevolgd door de drs. B. van Pagee en drs. P. Bisschop (allen Achmea); hr. M. Houben (UVIT); dr. H.C. Doets (NOV); dr. P. van t Pad Bosch (NVR); drs. F. Holtkamp (HBO-Bacheloropleiding Orthopedisch (Schoen) Technologie / Fontys Hogeschool), mw. drs. M. Tuinhout (physician assistant / Sint Maartenskliniek). De adviseurs: ir. Th. Bougie (BRT-advies) en prof. dr. K. Postema (UMCG), die me vanuit hun expertise zeer hebben ondersteund. De experts, die een omschrijving hebben aangeleverd van een ziektebeeld en/of een inventarisatie van relevante aspecten van het functioneren van cliënten met deze ziekte: dr. H.C. Doets, mw. dr. A. van den Hark (VUmc), dr. P. van t Pad Bosch, mw. drs. M. Tuinhout, dr. H. van der Linde, dr. N. Rijs (Sint Maartenskliniek), prof. dr. K. Postema, dr. C. Rommers (UMCG) en prof. dr. J. Becher (VUmc). En vanzelfsprekend De mensen in het veld, de pilotbedrijven die hun tijd hebben geïnvesteerd in het invullen van het formulier en die daarmee de praktische input hebben gegeven die zo onmisbaar is voor een project als dit. Het is aan de positieve inzet van alle bovengenoemde partijen te danken dat het voorliggende protocol breed wordt gedragen door alle betrokkenen en daarmee een solide uitgangspunt vormt voor het functioneringsgericht verstrekken van voet-/schoenvoorzieningen. Yvonne Heerkens, projectleider Amersfoort, juni Zie voor afkortingen bijlage 10.

6

7 Inhoudsopgave Voorwoord 1 Inleiding 1.1 Aanleiding project Uitgangspunten project Doel en doelgroep project Opzet 3.1 Onderzoeksfasen Geplande activiteiten in de verschillende onderzoeksfasen Projectduur Taken Resultaten 4.1 Verloop project Organisatorische taken Inhoudelijke taken Resultaten elektronische enquête onder revalidatieartsen Activiteiten en beslissingen orthopedisch schoentechnici Inhoudelijke vulling protocollen De registratieformulieren Resultaten pilotfasen Overige resultaten Beschouwing Vervolg / aanbevelingen Literatuurlijst & geraadpleegde websites Bijlagen Bijlage 1 Deelnemers aan de pilotfasen Bijlage 2 Samenvatting enquête revalidatieartsen Bijlage 5 Beschrijving indicatiegebieden / ziektebeelden Diabetische voet Reumatische voet Degeneratieve voet Perifeer neurologische voet Centraal neurologische voet Amputatie Bijlage 4 Omschrijving van de activiteiten van de OST Bijlage 5 Beslismomenten OST Bijlage 6 Tabellen Bijlage 7 Definitief formulier + toelichting Bijlage 8 Overeenstemming tussen Basisrichtlijn Hulpmiddelenzorg en NVOS-protocol Bijlage 9 Omschrijvingen Bijlage 10 Lijst afkortingen...115

8

9 1 Inleiding project 1.1 Aanleiding project Het veld van de gezondheidszorg en de hulpmiddelenzorg is in beweging. De positie en het beleid van de overheid, de zorgverzekeraars, de verstrekkers en de rol van cliënten zelf is aan verandering onderhevig. Daarbij zijn de volgende ontwikkelingen van belang: de rol van cliënten zelf: cliënten krijgen meer verantwoordelijkheid ten aanzien van de eigen gezondheid en de kosten van de gezondheidszorg (zorgconsument, zelfzorg, informatie om positie consument te versterken, empowerment, rugzakje, etc.) de huidige zorgverzekeringswet geeft de verzekeraar een belangrijke rol als regisseur van hulpmiddelenzorg de functiegerichte omschrijving van zorg: de verzekerde prestaties in de zorgverzekeringswet worden uitgedrukt als functiegerichte verstrekkingen (dit betekent voor de hulpmiddelenzorg dat het probleem van de gebruiker en het beoogde gebruik van oplossingen gematcht moeten worden) de deregulering van de zorg met inzet van andere disciplines om het zorgstelsel te ontlasten en de noodzakelijke zorg beter toegankelijk te maken. Hierbij ontstaan nieuwe beroepen (zoals de nurse practitioner (tussen arts en verpleegkundige in) en de optometrist (tussen oogarts en opticien in)) en er vindt een taakverschuiving plaats (vaak van hoger opgeleide professionals naar minder hoog opgeleide professionals, zoals van arts naar diabetesverpleegkundige en/of naar fysiotherapeut). Ook de orthopedisch schoentechnicus wordt, als onderdeel van het proces van hulpmiddelenzorg, geconfronteerd met deze veranderingen tijdens zijn/haar zorgverleningsproces. Om op die veranderingen op verantwoorde wijze in te springen is er behoefte aan een beschrijving van het proces in de vorm van protocollen dat door de orthopedisch schoentechnicus wordt doorlopen bij cliënten die: verwezen worden voor een voet-/schoenvoorziening naar een orthopedisch schoentechnisch bedrijf: de schoentechnicus in de rol van leverancier van complexe schoenen en orthopedische voetvoorzieningen (vaak maatwerk) op basis van een advies/indicatie die door een arts - vaak in een multiprofessionele setting wordt opgesteld; zelf aankloppen bij een orthopedisch schoentechnisch bedrijf voor het laten aanmeten van een voet-/schoenvoorziening: de schoentechnicus in de rol van aanspreekpunt voor mensen met chronische ziekten en voetproblemen, waarbij de schoentechnicus als voetexpert geconsulteerd wordt en als leverancier optreedt van (vaak confectie maar ook maatwerk) oplossingen. In het kader van het voorliggende voorstel worden alleen protocollen ontwikkeld voor het proces zoals dat wordt doorlopen bij cliënten die door een arts naar een orthopedisch schoentechnisch bedrijf zijn verwezen. Het - wat bredere - proces zoals dat wordt doorlopen bij cliënten die zelf bij een orthopedisch schoentechnicus aankloppen voor hulp, komt mogelijk in een later stadium aan bod. De voet-/schoenvoorziening die een cliënt krijgt op basis van de verwijzing, hangt mede samen met het orthopedisch schoentechnische bedrijf of de orthopedisch schoentechnicus waarheen de cliënt wordt verwezen dan wel waarbij de cliënt aanklopt. Dit leidt tot onduidelijkheid bij cliëntenorganisaties, verwijzers en financiers van zorg. Bij de cliëntenorganisaties, verwijzers en zorgverzekeraars is momenteel een behoefte aan heldere protocollen die de verstrekking van schoentechnische voorzieningen beschrijven. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 1

10 1.2 Uitgangspunten project Het afgelopen jaar is er een aantal ontwikkelingen geweest die in het voorliggende project zijn meegenomen: project Voet-schoen richtlijnen (Brouwer et al, 2003) proefschrift MJA Jannink: Usability of custom-made orthopaedic shoes in patients with degenerative disorders of the foot (2004) rapport Doelmatige receptuur voor orthopedisch schoeisel (CVZ, 2004) procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg (CVZ, 2005) project PROGUIDE (van der Linde, 2004) en project ORIVOO (RRD, 2005), waarin richtlijnen zijn ontwikkeld voor de verstrekking en het indicatieproces van respectievelijk prothesen en orthesen de CBO-richtlijn diabetische voet (CBO, 2006) de module schoenvoorzieningen in het kader van het Cliq-project (in ontwikkeling) een Leesten-Advies-Systeem (LAS), waarin maatgegevens zijn opgeslagen van leesten voor semi-orthopedische schoenen (NVOS, 2006) een enquête onder gebruikers van schoenvoorzieningen (Van Netten et al, 2009a,b). Bij de beschrijving van het proces zoals de orthopedisch schoentechnicus die doorloopt is uitgegaan van de Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg van CVZ. Dat betekent dat die stappen in de protocollen moeten worden opgenomen, waarbij orthopedisch schoentechnici een rol spelen in de zorg aan cliënten die zijn verwezen naar een orthopedisch schoentechnisch bedrijf. In Figuur 1.1 staan de stappen uit de procesbeschrijving weergegeven. Het gaat in de te ontwikkelen protocollen met name om de stappen 4 t/m 8. Figuur 1.1 Stappen uit de procesbeschrijving hulpmiddelenzorg (CVZ, 2005) Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 2

11 2 Doel en doelgroep project Doel Het ontwikkelen van een aantal handzame protocollen voet-/schoenvoorziening bij cliënten die zijn verwezen naar orthopedisch schoentechnische bedrijven en orthopedisch schoentechnici: die kunnen rekenen op draagvlak in het veld van orthopedisch schoentechnische bedrijven die onderschreven worden door de andere zorgverleners die betrokken zijn bij het verstrekkingsproces van voet-/schoenvoorzieningen die helderheid bieden aan cliënten en financiers van zorg die zijn gebaseerd op de producten van de projecten genoemd in de inleiding. De protocollen moeten de orthopedisch schoentechnicus ondersteunen bij het geven van advies, het maken van een keuze, het leveren en het evalueren van een voet-/schoenvoorziening. Het gaat om de 1 e verstrekking van een voet-/schoenvoorziening op basis van een verwijzing. Doelgroep Orthopedisch schoentechnische bedrijven en orthopedisch schoentechnici. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 3

12 Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 4

13 3 Opzet 3.1 Onderzoeksfasen In het projectvoorstel is uitgegaan van de volgende onderzoeksfasen (a) voorbereidingsfase (b) ontwerpfase (c) commentaarfase (d) formaliseringsfase (e) afrondingsfase 3.2 Geplande activiteiten in de verschillende onderzoeksfasen Ad a voorbereidingsfase Hierin vinden de volgende activiteiten plaats: samenstellen van het projectteam overleg met vertegenwoordigers van voor het project relevante partijen over deelname aan het project (deelname aan projectteam en aan werkgroep / klankbordgroep). Daarbij gaat het minimaal om de volgende partijen: - de patiënten: hiertoe wordt gesproken worden met dr. P. Vreeswijk van de Chronisch Zieken en Gehandicapten Raad Nederland (CG-Raad) - de revalidatieartsen: hiertoe wordt gesproken met prof.dr. K. Postema en met dr. H. van der Linde van de Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (VRA) - de verzekeraars: o.a. UVIT, Agis, Achmea, CZ (en Delta Lloyd), Menzis en Multizorg - de orthopedisch chirurgen: hiertoe wordt gesproken met een vertegenwoordiger van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) - de huisartsen: hiertoe wordt gesproken met de heer dr. K. Gorter van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) - de reumatologen: hiertoe wordt gesproken met een vertegenwoordiger van de Nederlandse Vereniging van Reumatologie (NVR), dr. P. van t Pad Bosch - de HBO-Bacheloropleiding Orthopedisch (Schoen) Technologie / Fontys Hogeschool: hiertoe wordt gesproken met drs. F. Holtkamp - de orthopedisch schoentechnische bedrijven: hiertoe wordt met vertegenwoordigers van de Nederlandse Vereniging van Orthopedisch Schoentechnici (NVOS) overlegd. samenstellen van de werkgroep / klankbordgroep op basis van het overleg met de bovengenoemde partijen en overleg met de adviseurs: van alle genoemde partijen wordt één vertegenwoordiger gevraagd voor de werkgroep / klankbordgroep. De verzekeraars mogen samen twee vertegenwoordigers afvaardigen voor de werkgroep / klankbordgroep, evenals de NVOS zelf. In totaal levert dat een werkgroep op van ca. tien personen. bestuderen van de resultaten van de bij de inleiding genoemde projectverslagen 2 een eerste bijeenkomst van de werkgroep / klankbordgroep over de opzet van het project en over de vraag welke protocollen ontwikkeld moeten worden. 3 2 Vooralsnog is er door de NVOS van uitgegaan dat extra literatuuronderzoek niet nodig is, gezien de vrij recente afronding van de bij de inleiding genoemde projecten. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 5

14 Uitgaande van vertegenwoordiging vanuit zorgverzekeraars, voorschrijvers, patiëntenverenigingen, onderwijs en de branche zelf zal de klankbordgroep bestaan uit in totaal 10 deelnemers. Ad b Ad c Ad d Ad e ontwerpfase Hierin vinden de volgende activiteiten plaats: het maken van een opzet voor de protocollen door het projectteam een tweede bijeenkomst van de werkgroep / klankbordgroep over de opzet van de protocollen bijstellen van de protocollen op basis van het commentaar van de werkgroep / klankbordgroep opstellen van een eerste tussenrapportage een derde en vierde bijeenkomst van de werkgroep / klankbordgroep om te komen tot ontwerp protocollen; waarna de vertegenwoordigers als huiswerk meekrijgen om de ontwerpprotocollen voor te leggen aan een aantal mensen binnen de eigen organisatie. commentaarfase Hierin vinden de volgende activiteiten plaats organisatie door het projectteam van een plenaire bijeenkomst voor orthopedisch schoentechnische bedrijven om de ontwerpprotocollen voor te leggen en te bediscussiëren een vijfde bijeenkomst van de werkgroep / klankbordgroep over het commentaar van de eigen achterban en de resultaten van de plenaire bijeenkomst met de orthopedisch schoentechnische bedrijven opstellen door het projectteam van voorlopige protocollen (vooralsnog in papieren vorm) opstellen van een tweede tussenrapportage. formaliseringsfase Hierin vinden de volgende activiteiten plaats: daadwerkelijk gebruik van de voorlopige protocollen in tenminste 12 orthopedisch schoentechnische bedrijven (verdeeld over het land, zowel grote en kleine bedrijven, preferred providers voor verschillende zorgverzekeraars) evalueren van het gebruik een zesde bijeenkomst van de werkgroep / klankbordgroep om de laatste puntjes op de i te zetten opstellen door het projectteam van definitieve protocollen. afrondingsfase Hierin vinden de volgende activiteiten plaats: opstellen van een (financiële) eindrapportage over het project formuleren van een advies over het maken van een elektronische versie van de protocollen formuleren van een advies over het beheer van de protocollen opstellen van tenminste één publicatie over het project in de vakliteratuur. 3 Het kan gaan om bijvoorbeeld een protocol voet-/schoenvoorziening voor cliënten met diabetes (het uitgangspunt van het voet-/schoenprotocol), maar wellicht is het verstandiger om protocollen te ontwikkelen voor groepen cliënten met een bepaald niveau van functioneren ; bijvoorbeeld een protocol voet-/schoenvoorziening voor mensen die aan huis gebonden zijn dan wel voor cliënten met een bepaalde stoornis in de structurele eigenschappen of de functies van de voet. De keuze zal worden gemaakt in overleg met de werkgroep / klankbordgroep; naar verwachting tijdens de eerste bijeenkomst. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 6

15 De protocollen zullen, nadat zij zijn ontwikkeld, via de NVOS zowel in het initiële onderwijs als in het werkveld (onder meer via het postinitiële onderwijs) worden geïmplementeerd. Het implementatieproces valt buiten het huidige project. 3.3 Projectduur Bij de start van het project is uitgegaan van een projectduur van 12 maanden; met een start per 1 maart , zou het project dan eind februari 2008 kunnen worden afgerond. 3.4 Taken De activiteiten zoals die door het projectteam worden doorlopen zijn ondergebracht in een aantal organisatorische taken en een aantal inhoudelijke taken. Tot de organisatorische taken behoren: het samenstellen van het projectteam het betrekken van adviseurs bij het project het samenstellen van een klankbordgroep Tot de inhoudelijke taken horen vooral: een elektronische enquête onder revalidatieartsen: onder de leden van de VRA is een elektronische enquête uitgezet. Gevraagd is naar de betrokkenheid bij voet-/ schoenvoorzieningen, de bekendheid met de Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg, de ICF, Cliq en bestaande protocollen, de verantwoordelijkheid van de revalidatiearts en de orthopedisch schoentechnicus voor de stappen uit de procesbeschrijving, de inhoud van de verwijsbrief en het gewenste uitgangspunt bij het opstellen van protocollen. een uitwerking van de activiteiten van de OST tijdens de verschillende stappen in de procesbeschrijving hulpmiddelen: door het projectteam is een eerste opzet gemaakt van de activiteiten van de orthopedisch schoentechnicus aan de hand van de acht stappen uit de procesbeschrijving hulpmiddelen. Deze beschrijving is voorgelegd aan de adviseurs en de klankbordgroep en vervolgens steeds bijgesteld aan de hand van de commentaren en op basis van voortschrijdend inzicht een inhoudelijke invulling van de protocollen: hiertoe is door de experts in beeld gebracht welke functioneringsproblemen (in termen van stoornissen, beperkingen en participatieproblemen) voorkomen bij patiënten met een aandoening vallend onder de indicatiegebieden en welke persoonlijke en externe factoren van invloed kunnen zijn op het functioneren de ontwikkeling van papieren protocollen: hoewel mag worden voorzien dat op termijn de protocollen in elektronische vorm beschikbaar zullen komen, is besloten in eerste instantie papieren registratieformulieren op te stellen en pas als er daarvoor consensus is bereikt de stap te maken naar een elektronische vorm (zie hoofdstuk 5) het testen van de papieren protocollen in de praktijk: het in de praktijk laten gebruiken van de ontwikkelde papieren protocollen door orthopedisch schoentechnici het maken van een plan voor vervolg. 4 Afhankelijk van daadwerkelijke goedkeuring en de beschikbaarheid van een projectmedewerker. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 7

16 Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 8

17 4 Resultaten 4.1 Verloop project Het project heeft om allerlei redenen langer geduurd dan gepland en ook de opzet en de resultaten wijken af. De wijzigingen komen in de onderstaande paragrafen naar voren. 4.2 Organisatorische taken Ten aanzien van het projectteam - samenstelling projectteam Het projectteam is gestart in de volgende samenstelling: mr. Claudia B.N. Beers, projectmedewerker, CB Consulta Wil Harmsen, projectmedewerker, orthopedisch schoentechnicus bij Penders Voetzorg dr. Yvonne F. Heerkens, projectleider, programmaleider Classificatie & Verslaglegging bij het Nederlands Paramedisch Instituut / NPi - wijziging helaas is de heer Harmsen wegens ziekte sinds oktober 2007 niet meer beschikbaar; zijn taak is overgenomen door Rob Jansen, OST en betrokken bij verschillende activiteiten van de NVOS - overleg Het projectteam heeft een aantal maal overlegd, deels via lijfelijke vergaderingen, deels telefonisch en via de mail. De bezoeken aan potentiële leden van de klankbordgroep zijn voornamelijk uitgevoerd door Claudia Beers en Yvonne Heerkens. Claudia heeft in de loop van het project een groot deel van de organisatorische taken op zich genomen. De inhoudelijke taken zijn aanvankelijk vooral uitgevoerd door Wil Harmsen, later met name door Yvonne Heerkens die voor ondersteuning terecht kon bij Rob Jansen, Frans Elferink (NVOS), Rob Verwaard (NVOS) en Franc van der Linden. Ten aanzien van de adviseurs - betrekken adviseurs Als adviseurs zijn bij het project betrokken: prof.dr. K. Postema, vanuit het UMCG / revalidatiegeneeskunde ir. Th. Bougie, Bougie revalidatie techniek, o.a. projectleider van Cliq, lid normcommissie en lid van ISO/TC173/SC2/WG11 Beide adviseurs zijn zeer goed op de hoogte van de lopende ontwikkelingen rond hulpmiddelen in het algemeen en voet-/schoenvoorzieningen in het bijzonder. - inschakelen adviseurs Met de adviseurs is op verschillende momenten overleg geweest over de opzet en de inhoud van het project. De adviseurs zijn ook aanwezig geweest bij de vergaderingen van de klankbordgroep en spelen daarin een belangrijke rol. Na de 3 e pilotronde heeft nog een afsluitend gesprek plaatsgevonden met prof.dr. K. Postema over een aantal resterende vraagpunten. De resultaten van dat gesprek zijn meegenomen in de bespreking van de resultaten van de 3 e pilotfase. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 9

18 Ten aanzien van de klankbordgroep - samenstellen van de klankbordgroep De klankbordgroep heeft bestaan uit de volgende personen: hr. B. van der Ende, vanuit de patiënten: vanuit de Chronisch Zieken en Gehandicapten Raad Nederland (CG-Raad) dr. H. van der Linde, vanuit de Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (VRA) drs. E. Keijzer, vanuit Achmea; in 2009 opgevolgd door de drs. B. van Pagee (Achmea) en drs. P. Bisschop (Achmea) hr. M. Houben, vanuit UVIT dr. H.C. Doets, vanuit de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) dr. P. van t Pad Bosch, vanuit de Nederlandse Vereniging van Reumatologie (NVR) drs. F. Holtkamp, vanuit de HBO-Bacheloropleiding Orthopedisch (Schoen) Technologie / Fontys Hogeschool mw. drs. M. Tuinhout, als physician assistant werkzaam bij de Maartenskliniek en coördinator schoenenspreekuur hr. F. Elferink, vanuit de NVOS hr. R. Verwaard, vanuit de NVOS Geen zitting hebben genomen: de huisartsen: gesproken is met een vertegenwoordiger van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG); hoewel hij het belang van het project inziet, ziet hij geen mogelijkheid (vanuit financiële overwegingen) om in de klankbordgroep plaats te nemen, tenzij zeker is dat daaruit een project voortrolt voor de NHG. Die zekerheid kon niet worden geboden. - vergaderingen De klankbordgroep heeft negen keer vergaderd * 2 oktober 2007 * 19 december 2007 * 20 februari 2008 * 23 april 2008 * 10 september 2008 * 10 december 2008 * 4 maart 2009 * 15 januari 2010 * 14 april Inhoudelijke taken Resultaten elektronische enquête onder revalidatieartsen De resultaten van de elektronische enquête uitgezet onder de leden van de VRA staan vermeld in Bijlage Activiteiten en beslissingen orthopedisch schoentechnici In de discussie over de uitwerking van de activiteiten van de orthopedisch schoentechnicus aan de hand van de acht stappen uit de procesbeschrijving hulpmiddelen met de adviseurs en de klankbordgroep, zijn de volgende punten aan bod geweest: te ontwikkelen protocollen, reikwijdte protocollen, omschrijving verwijzer, aansluiting bij de classificaties ISO 9999 en Cliq, en de omschrijving van maatwerk. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 10

19 Te ontwikkelen protocollen Tijdens de eerste en tweede bijeenkomst van de klankbordgroep, maar ook in gesprekken met de adviseurs, is de vraag aan de orde geweest welke protocollen ontwikkeld zouden moeten worden. De basisvraag die daarbij voorlag is of er protocollen worden ontwikkeld voor specifieke ziektebeelden dan wel vanuit de beoogde functionaliteit (bijvoorbeeld een protocol voor die gebruikers die willen sporten, of waarbij aan de schoenen speciale eisen worden gesteld in verband met de hoge belasting van de voet). Uiteindelijk is gekozen voor de vijf indicatiegebieden zoals geformuleerd in de voetschoenrichtlijnen (Brouwer et al, 2003) 5, aangevuld met een protocol voor de posttraumatische voet en een algemeen protocol dat kan worden gebruikt voor die gebruikers die niet vallen in een van de genoemde indicatiegebieden. Dat betekent in totaal zeven protocollen. In de loop van het project is besloten om slechts één formulier te ontwikkelen (en niet zeven verschillende formulieren; één per protocol). De informatie is wel voorhanden en op termijn is het wel mogelijk verschillende versies te ontwikkelen. Reikwijdte protocollen Hoewel aanvankelijk niet in de planning, is besloten om de protocollen zodanig te maken dat ze ook bruikbaar zijn bij kinderen. Dat betekent dat er een aantal toevoegingen nodig was in de omschrijving van de activiteiten van de orthopedisch schoentechnicus. Omschrijving verwijzer Er bleek in het kader van recente ontwikkelingen (zoals de zorgverzekeringswet en de nieuwe rol van de zorgverzekeraars) behoefte om specifiek te omschrijven op welke verwijzers de binnen het project te ontwikkelen protocollen gericht zijn. Gekozen is voor drie groepen verwijzers: revalidatieartsen, reumatologen en orthopedisch chirurgen. De discussie wie er wel of niet mag verwijzen hoort niet thuis binnen het huidige project. Op deze manier is afgebakend welke cliënten in de protocollen centraal staan, namelijk de cliënten die zijn verwezen door revalidatieartsen, reumatologen en orthopedisch chirurgen. ISO 9999 en Cliq Van het begin af aan is aansluiting nagestreefd bij de indeling van voet-/schoenvoorzieningen in ISO 9999 (Hulpmiddelen voor mensen met functioneringsproblemen - Classificatie en terminologie) en in Cliq (Classificatie met IQ), een afgeleide van de ISO Diabetische voet, reumatische voet, perifeer neurologische voet, centraal neurologische voet, degeneratieve voet. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 11

20 Figuur 4.1 Gebruik classificaties en termen human en product related intended use tijdens de stappen van de procesbeschrijving hulpmiddelenzorg. In het begin van het project is besloten is om uit te gaan van de volgende subklassen en divisies van ISO 9999 en Cliq. ISO Orthopaedic footwear Footwear intended to treat and/or compensate for the impaired body functions or body structures of a person's feet Foot orthoses, see Shoes and boots, see Ready-made (off-the-shelf) orthopaedic footwear Mass-produced orthopaedic footwear Included are, e.g., deep-lasted, soft-interface and long-entry ready-made footwear Custom-made (bespoke) orthopaedic footwear Orthopaedic footwear produced to meet an individual's special requirements Included are, e.g., soft-interface custom-made footwear Customized footwear Standard shoes modified to meet an individual's special requirements Foot orthoses Devices that encompass the whole or part of the foot Included are, e.g., insoles and shoe inserts, pads, arch supports, heel cushions and heel cups Ankle-foot orthoses Devices that encompass the ankle joint and the whole or part of the foot Shoes and boots Orthopaedic footwear, see Assistive products for heel, toe or foot protection, see Assistive products for heel, toe or foot protection Shoes and boots, see Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 12

21 Cliq Orthopedische schoenvoorzieningen Voorkomen van standsafwijking (stabiliseren) Reduceren van standsafwijking Accepteren van standsafwijking Verminderen van bewegingsuitslag van gewricht(en) Verlengen van skelet Compenseren van te geringe spieractiviteit Beheersbaar maken van overmatige spieractiviteit Verminderen en/of herverdelen van belasting Voet orthesen Voorkomen van standsafwijking (stabiliseren) Reduceren van standsafwijking Accepteren van standsafwijking Verminderen van bewegingsuitslag van gewrichten Verlengen van skelet Compenseren van te geringe spierwerking Beheersbaar maken van overmatige spierwerking Verminderen of herverdelen van belasting Enkelvoet orthesen Voorkomen van standsafwijking (stabiliseren) Reduceren van standsafwijking Accepteren van standsafwijking Verminderen van bewegingsuitslag van gewrichten Verlengen van skelet Aanvullen van vorm van segment Compenseren van te geringe spierwerking Beheersbaar maken van overmatige spierwerking Verminderen of herverdelen van belasting Schoenen en laarzen (niet-orthopedische schoenen en laarzen) Schoenen met grote instapopening i.v.m. aantrekken Allergeenvrije schoenen (dermatologische) Comfortschoenen voor niet-orthopedische problemen Veiligheidsschoenen Uitwasbare schoenen Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 13

22 Sportschoenen Hulpmiddelen ter bescherming van hiel, voet of teen (Zitschoeisel pantoffels; rubber laarzen) In februari 2010 is er een DIS (Draft International Standard)-versie verschenen van de ISO 9999 zoals die in 2011 zal verschijnen. In de DIS-versie is een nieuwe indeling opgenomen van Deze indeling is in lijn met de indeling gebruikt in Cliq Orthopaedic footwear Footwear intended to treat or compensate for the impaired body functions or body structures of a person's ankles or feet Foot orthoses, see Shoes and boots, see Personal protective equipment at work, see Orthopaedic shoes to prevent deformity Included are, e.g., deep-lasted, soft-interface and long-entry ready-made footwear Orthopaedic shoes to reduce deformity Included are, e.g., soft-interface custom-made footwear Orthopaedic shoes to hold deformity Orthopaedic shoes to limit range of motion of joints in ankles or feet Orthopaedic shoes to increase range of motion of joints in ankles or feet Orthopaedic shoes to add to length of leg or foot Orthopaedic shoes to improve shape of leg or foot Orthopaedic shoes to compensate for weak muscle activity Orthopaedic shoes to control effect of muscle hyperactivity Orthopaedic shoes to reduce or distribute load on tissue Shoes and boots Included are, e.g., shoes for dedicated use, like sport shoes and inlays Orthopaedic inlays, see Orthopaedic footwear, see Assistive products for heel, toe or foot protection, see Assistive products for heel protection, toe protection or foot protection Shoes and boots, see Omschrijving maatwerk In de vigerende Europese regelgeving wordt onderscheid gemaakt tussen drie groepen medische hulpmiddelen: * geprefabriceerd (confectie): Een geprefabriceerd hulpmiddel is ontworpen om te voldoen aan bepaalde functionele vereisten van een individuele gebruiker en wordt in één of een aantal maatvoeringen gefabriceerd op basis van serie- of continue productiemethoden. Het geprefabriceerde hulpmiddel behoeft geen aanvulling om het geschikt te maken voor een individuele gebruiker die de essentiële vereisten van de Europese Richtlijn Medische hulpmiddelen (2007/47/EC) in gevaar brengen. Het geprefabriceerde hulpmiddel (confectie) behoort voorzien te zijn van een CEmarkering. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 14

23 VOORBEELD: Prefab elastische ruggordel, therapeutische elastische confectiekous, bandage, confectieschoen. * geprefabriceerd met aanpassing (confectie): Hulpmiddelen ontworpen om te voldoen aan bepaalde functionele vereisten van een individuele gebruiker die volgens methoden van continue fabricage of van seriefabricage worden vervaardigd en die een aanpassing vereisen om te voldoen aan de specifieke behoeften van de arts of van een andere professionele gebruiker, worden beschouwd als geprefabriceerde hulpmiddelen (confectie) en niet als hulpmiddel naar maat. De kaders voor de aanpassing, af- of instelling om te voldoen aan de individuele specificaties zijn vastgesteld door de fabrikant en bindend. Voor de aanpassing, in- of afstelling ten behoeve van de individuele gebruiker kan expertise ten aanzien van het gebruik vereist zijn. Het hulpmiddel moet voorzien zijn van een CE-markering. VOORBEELD: therapeutische elastische maatwerkkous; aanpasbare orthese naar maat in- of af te stellen, semi-orthopedische schoen met aanpassingen binnen de voorschriften van de fabrikant. * naar maat gemaakt (maatwerk): Een medisch hulpmiddel naar maat is speciaal vervaardigd volgens schriftelijk voorschrift van een gekwalificeerde arts waarin onder zijn verantwoordelijkheid de specifieke kenmerken van het ontwerp zijn aangegeven, en is bestemd om uitsluitend door een bepaalde patiënt te worden gebruikt. Het medisch hulpmiddel naar maat wordt vervaardigd aan de hand van informatie afkomstig van een model, afdruk, maatneming, tekening of afbeelding. Het hulpmiddel naar maat heeft geen CE-markering. Indien in het gebruik gemaakt wordt gemaakt van geprefabriceerde componenten kunnen deze voorzien zijn van een CE-markering. Het integrale hulpmiddel heeft echter geen CEmarkering. VOORBEELD: Beenprothese met naar maat gemaakte koker; orthopedische maatschoen. Deze indeling spoort niet met het gangbare taalgebruik. Dat betekent dat in de protocollen zorgvuldig moet worden omschreven wat er met deze begrippen wordt bedoeld en hoe zij zich verhouden met gangbare termen zoals OVAC, OSA en OSB. Een overzicht staat in Tabel 4.1. Tabel 4.1 Relatie gangbare terminologie / terminologie in Europese wetgeving Confectie Confectie met door fabrikant toegestane aanpassing Maatwerk, inclusief confectie met andere aanpassing Inlay (confectievoetbed) X Veiligheidsschoenen X X Allergeenvrije schoenen X X Confectieschoenen X Kan t.z.t. X OSB X Kan t.z.t. X OVAC (orthopedische aanpassingen in en Kan t.z.t. X aan confectieschoenen) Voetbedden en steunzolen X OSA X VLOS X Pro- en orthesen X Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 15

24 Uiteindelijk zijn er 44 activiteiten beschreven. Deze zijn opgenomen in tabel 4.2. Een nadere omschrijving van de activiteiten is opgenomen in bijlage 4. Tabel 4.2 Activiteiten van de orthopedisch schoentechnicus per stap uit de Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg Stap Nr. Activiteit orthopedisch schoentechnicus activiteit 0 Kennisnemen 1 Kennisnemen van de verwijsbrief verwijzing / 2 Beoordelen verwijzing aanmelding 3 Formuleren van het indicatiegebied, als uitgangspunt voor het handelen van de OST I Probleem signaleren 4 Benoemen probleem cliënt II Zorgvraag formuleren 5 Afnemen (aanvullende) anamnese 6 Doen van (aanvullend) functieonderzoek 7 Formuleren functionaliteitsdiagnose 8 Geven van adequate informatie aan de cliënt over de bevindingen vanuit de (aanvullende) diagnostiek 9 Geven van informatie aan cliënt over de mogelijke financiële consequenties voor hem zelf en de financieringsmogelijkheden III IV V Zorgplan maken: bepalen oplossingsrichting Zorgplan maken: plan van eisen opstellen Selecteren, proberen en beslissen geprefabriceerd geprefabriceerd met aanpassing naar maat gemaakt uitgaande van individuele leest (maatwerk) 10 In overleg met cliënt formuleren van human related intended use (HRIU) 11 In overleg met de cliënt, en zo nodig in overleg met verwijzer, vaststellen of een voet-/ schoenvoorziening een geschikte manier is om de HRIU te realiseren 12 Vertalen cliëntkenmerken en verwachtingen ten aanzien van het hulpmiddel (human related intended use) naar benodigde (aanvullende) productkenmerken (product related intended use) in samenspraak met cliënt 13 Formuleren van de benodigde technische eisen en aanpassingen aan voorziening (zoals afwikkeling, zoolverstijving, hakafronding) 14 Opstellen programma van eisen (PvE) in overleg met de cliënt 15 Contact opnemen / overleggen met verwijzer als OST het oneens is met het door de verwijzer gemaakte keuze voor functionaliteit en/of specifieke voet-/schoenvoorziening 16 Verzamelen gegevens nodig voor productkeuze (incl. bepalen voetmaten) 17 Maken van een keuze (mede op basis van het LAS) geprefabriceerd, geprefabriceerd met aanpassing, volledig naar maat gemaakt 18 Maken keuze voor soort schoen 19 In overleg met de cliënt (akkoord voor productkeuze) volgt een go-nogo besluit 20 Maken van een keuze uit de beschikbare seriematig vervaardigde schoenen op basis van het PvE / matchen van beschikbare aanbod en gestelde eisen 21 Geven van schriftelijk advies aan de cliënt over de aan te schaffen confectieschoenen dan wel bestellen van de voorziening 22 Vaststellen of de cliënt zelf schoenen heeft die geschikt zijn om de aanpassingen in aan te brengen 23 Maken van een keuze uit de beschikbare voorzieningen op basis van het PvE / matchen van beschikbare aanbod en gestelde eisen 24 Zo nodig (als de cliënt zelf geen geschikt schoeisel heeft) geven van (schriftelijk) advies aan de cliënt voor de aankoop van ander confectieschoeisel dan wel bestellen van de voorziening 25 Achterhalen van de regels van de fabrikant ten aanzien van Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 16

25 VI Leveren en instrueren aanpassing product en vaststellen of de benodigde technische aanpassingen (vastgesteld bij activiteit 17) vallen binnen de regels van de fabrikant (type II) 26 Vaststellen en toestemming van cliënt verkrijgen voor de gekozen aanpassingen 27 (Laten) maken van de technische aanpassingen op basis van een (schriftelijke) omschrijving 28 In passituatie testen van het functioneren van de voorziening in relevante omstandigheden en controleren of de gekozen aanpassingen juist zijn, inclusief geven van instructie aan cliënt 29 (Laten) maken van de benodigde (tussen)producten (een afdruk en (laten) maken van een individuele leest / supplement / passchoen (foli, leer, vilt) / proefschoen op basis van een (schriftelijke) omschrijving 30 Controleren van (tussen)producten (leest / supplement / passchoen / proefschoen (incl. pasvorm, stand, uitlijning, slijtage)) 31 In passituatie testen van het functioneren van de voet- /schoenvoorziening in relevante omstandigheden en controleren of de gekozen aanpassingen juist zijn, inclusief geven van instructie aan cliënt 32 Vaststellen van karakteristieken definitieve voorziening in overleg met cliënt (akkoord voor definitieve voorziening) 33 (Laten) maken van de definitieve voorziening, op basis van een (schriftelijke) omschrijving van de eisen 34 In passituatie controleren of geleverde voet-/schoenvoorziening voldoet aan de gestelde eisen en voldoet aan verwachtingen cliënt 35 Voet-/schoenvoorziening (laten) bijstellen, op basis van een (schriftelijke) omschrijving 36 Leveren definitieve schoenvoorziening 37 Schriftelijke aanwijzingen over het gebruik van de schoenen aan de cliënt geven (zo nodig de tekst toelichten) en geven van onderhoudsinstructie aan cliënt 38 Bij twijfel met verwijzer overleggen over de door de cliënt te volgen therapie VII Gebruiken 39 Bieden van nazorg VIII Evalueren 40 Evalueren van het effect in relatie tot het HRIU (is doel wat met voorziening werd nagestreefd gerealiseerd), inclusief ervaring gebruiker 41 Afsluiten behandelepisode Generieke activiteiten 42 Verslagleggen / vastleggen van bevindingen in dossier 43 Maken van afspraken met de cliënt (voor vaststellen voetmaten, maken gipsafdruk, passen passchoen, proberen proefschoen, afleveren, evaluatie, nazorg) 44 Communiceren met andere professionals De beschrijving van de activiteiten is zeer uitgebreid. Dat bleek nodig omdat er nogal wat discussie mogelijk is over wie, wat wanneer doet. Het proces van indiceren is ingewikkeld en dat vereist een zeer nauwkeurige omschrijving. Om deze uitgebreide beschrijving te concretiseren is gekeken naar de beslismomenten die er in het proces zijn te onderkennen. De beslissingen staan in bijlage Inhoudelijke vulling protocollen Bij de inhoudelijke vulling van de protocollen is een aantal leden van de klankbordgroep betrokken en een aantal experts buiten de klankbordgroep. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 17

26 Beschikbaar zijn een omschrijving en een overzicht van de relevante stoornissen, beperkingen, participatieproblemen en externe/persoonlijke factoren voor: de reumatische voet: dr. Kees Doets en dr. Paul van t Pad Bosch de degeneratieve voet: drs. Mirjam Tuinhout HMSN (onderdeel perifeer neurologische voet): dr. Harmen van der Linde de diabetische voet: dr. Kees Doets in samenwerking met dr. Arianne van den Hark (VUmc) NMA, kinderen (onderdeel perifeer neurologische voet): dr. Niek Rijs spina bifida (onderdeel centraal neurologische voet): dr. Niek Rijs amputatie (posttraumatische voet): prof.dr. Klaas Postema & dr. Clemens Rommers cerebrale parese (onderdeel centraal neurologische voet): prof.dr. Jules Becher (alleen de relevante stoornissen, beperkingen, participatieproblemen en externe/persoonlijke factoren, geen omschrijving). Aanvankelijk nog wel gepland maar niet meer ontwikkeld zijn: peroneus parese (onderdeel perifeer neurologische voet) hemiparetische voet (onderdeel centraal neurologische voet). De volgende tabellen, deels per indicatiegebied, deels generiek zijn ontwikkeld: Achterliggende ziekten / aandoeningen en medische verrichtingen Stoornissen in anatomische eigenschappen onderste extremiteit Stoornissen in functies onderste extremiteit Overige stoornissen Activiteiten / beperkingen & participatie / participatieproblemen Externe factoren Persoonlijke factoren Functies / anatomische eigenschappen Productkenmerken (product related intended use) Benodigde voetmaten Eigenschappen / technische aanpassingen in en aan voet-/schoenvoorziening In de tabellen staan de waarden die de bij de activiteiten gegenereerde gegevens kunnen aannemen. De inhoud van de tabellen is afgeleid van de informatie die door de experts is aangeleverd. Gegevens uit de tabellen zijn verwerkt op het formulier. Een indeling van aandoeningen, functies, anatomische eigenschappen (negatief: stoornissen), activiteiten (negatief: beperkingen), participatie(problemen) en externe factoren staat in bijlage 6, tabel B6.1. De persoonlijke factoren staan in tabel B6.2. De benodigde voetmaten (lengtematen, omvangmaten) (tabel 10) zijn uiteindelijk niet op het formulier vermeld, omdat deze maten al elders in de organisatie worden vastgelegd; ter informatie zijn ze als tabel B6.3 opgenomen in bijlage 6. De indeling in tabel 11 is opgenomen in het formulier en is niet opgenomen in bijlage De registratieformulieren Voor de eerste pilotfase is een formulier ontwikkeld voor het indicatiegebied diabetische voet. De bedoeling was om naar analogie daarvan ook formulieren te ontwikkelen voor de andere indicatiegebieden. Daar er in het veld een duidelijke behoefte bestaat aan eenvoud, is op basis van de 1 e pilot besloten een algemeen formulier te maken en de uitsplitsing naar indicatiegebieden te bewaren voor de elektronische versie. Het formulier voor de 2 e en 3 e pilotfase en het definitieve formulier zijn dan ook algemeen. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 18

27 4.3.5 Resultaten pilotfasen In tabel 4.3 staat een aantal algemene gegevens over de gebruikte formulieren en de resultaten van de drie pilotfasen: het aantal deelnemende bedrijven, het aantal ontvangen formulieren en het gemiddelde eindcijfer voor het formulier. Tabel 4.3 Globale resultaten van de pilotfasen 1 e pilotfase 2 e pilotfase 3 e pilotfase Aantal pagina s, exclusief toelichting, pagina met 10,5 6,5 4 omschrijvingen en evaluatieformulier t.b.v. pilot Doelgroep Cliënten met diabetes Algemeen Algemeen Aantal deelnemende bedrijven Aantal ingevulde formulieren Gemiddeld cijfer 4,5 5,6 6,1 In deze paragraaf worden de resultaten van de 1 e en 2 e pilotfase kort samengevat. De resultaten van de 3 e pilotfase zijn wat verder uitgewerkt. Resultaten 1 e pilotfase De 1 e pilotfase vond plaats in de periode mei-juni Er werden 11 formulieren, afkomstig van acht bedrijven, ingevuld geretourneerd. De belangrijkste punten van kritiek waren als volgt: het formulier is veel te lang het invullen van het formulier kost veel te veel tijd het formulier is te onpersoonlijk het formulier is ingewikkeld en te theoretisch het taalgebruik sluit niet aan bij het taalgebruik in het bedrijf codes zijn verwarrend. Op basis van 1 e pilotfase aangebrachte veranderingen in het formulier Het formulier voor de 2 e pilotfase is op basis van het commentaar in de 1 e fase - nogal drastisch gewijzigd. Het is korter (het aantal pagina s dat moet worden ingevuld is van 10,5 verlaagd naar 6,5), de codes zijn verwijderd, de overlap is eruit gehaald en geprobeerd is de logica in het proces beter tot uiting te laten komen. Verder is besloten om vooralsnog te werken met maar één formulier voor alle indicatiegebieden. Door bij een aantal groepen gegevens nee / ja toe te voegen, kan sneller door het formulier heen worden gegaan (zeker als er niet zo veel bijzonderheden zijn). Alleen als er iets ja is (aanwezig en relevant), dienen ook de onderliggende gegevens, voor zover van toepassing, te worden vastgelegd. Via gekleurde wybertjes in de linkerkantlijn is geprobeerd om helder in beeld te brengen waar de OST in het proces zit (zie als voorbeeld figuur 4.2). Op basis van de kleur en de tekst in het wybertje kan de OST zien bij welke fase van de Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg de gegevens behoren. De stappen VII en VIII hoefden in het kader van de pilot niet te worden ingevuld. Ter verduidelijking zijn de omschrijvingen van de in het formulier gehanteerde begrippen apart vermeld. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 19

28 Dit is de nazorg VII / VIII Evalueren, incl. gebruiken Type nazorg Afsluiten behandelperiode Dit zijn de resultaten Evalueren effect voorziening positief neutraal negatief Ruimte voor opmerkingen Figuur 4.2 Gedeelte uit het formulier voor de 2 e pilotfase als voorbeeld van de opbouw en het gebruik van wybertjes Resultaten 2 e pilotfase In de 2 e pilotfase zijn 33 formulieren ingevuld door 10 bedrijven. Hoewel iets verbeterd is het rapportcijfer nog steeds laag te noemen (5,6) (variërend tussen 3 en 7). De belangrijkste punten van kritiek waren als volgt: het formulier is (nog steeds) veel te lang het invullen van het formulier kost te veel tijd het formulier is (nog steeds) niet logisch het is jammer dat het formulier niet stuurt in het maken van een keuze 6 het voorzien in een digitale versie zou het invullen vergemakkelijken de wybertjes hebben weinig toegevoegde waarde de gegevens over het LAS zijn overbodig het vergroten van de bewegingsuitslag van gewrichten (onder het kopje gewenste functionaliteit) is onzin de nummering I t/m IV (bij stap V) is lastig. Op basis van 2 e pilotfase aangebrachte veranderingen in het formulier Ook nu weer is het formulier op basis van het commentaar in de 2 e fase - aanzienlijk gewijzigd. De wybertjes zijn weggelaten, waardoor het formulier voor de 3 e pilotfase met drie kolommen kon werken in plaats van twee. De info over het LAS is weggelaten. Op basis van het commentaar van Franc van der Linden is de volgorde van de items bij met name het onderzoek aangepast (meer logisch gemaakt). Met name bij de spieren en bij stand van de achtervoet, middenvoet en voorvoet zijn de antwoordalternatieven vereenvoudigd. Er zijn tekens geplaatst bij de items die ingevuld moeten worden. Het aangepaste formulier is besproken op de bijeenkomst voor de pilotbedrijven op 26 januari 2010 en is op basis van de daar gevoerder discussies nog iets gewijzigd. 6 Bijvoorbeeld in de vorm van een algoritme / beslisboom). Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 20

29 Resultaten 3 e pilotfase Algemeen In de 2 e pilotfase zijn 95 7 formulieren ingevuld door 12 8 bedrijven plus twee losse evaluatieformulieren. Niet bij alle formulieren is ook een evaluatieformulier ingevuld. In totaal zijn er 61 evaluatieformulieren (gedeeltelijk) ingevuld. Hiermee hebben we de van te voren gestelde eisen - minimaal 80 formulieren van ca. 12 bedrijven - gehaald. Er is 59 keer een rapportcijfer gegeven: gemiddeld een 6,1 (variërend tussen 1 en 8). In de beschrijving van de resultaten van de 3 e pilot zijn ook de opmerkingen gemaakt tijdens de laatste vergadering van de klankbordgroep, de opmerkingen gemaakt tijdens drie afsluitende ledenvergaderinen georganiseerd door NVOS/Orthobanda en de resultaten van het afsluitende gesprek met prof.dr. K. Postema meegenomen. Algemene gegevens, verwijsgegevens, gegevens aandoening, indicatiegebied en gegevens operaties De gegevens van de cliënten waarvoor een formulier is ingevuld, de verwijsgegegevens en het indicatiegebied staan in tabel 4.4. Voor de groep cliënten waarvan de leeftijd bekend is, is de gemiddelde leeftijd 58 jaar oud en 64,4% van de groep bestaat uit vrouwen. Bij het merendeel van de formulieren is het formulier ingevuld door verwijzer en OST samen. Hoewel verplicht is maar bij 79 cliënten een verwijsdiagnose ingevuld (83,2%). Van de aangekruiste aandoeningen komt artrose het meest voor, gevolgd door diabetes. Daarmee samenhangend is het belangrijkste indicatiegebied de degeneratieve voet; gevolgd door de posttraumatische voet en de diabetische voet. In overleg met dhr. Postema en naar aanleiding van de ledenvergadering is besloten om als door de verwijzer confectie verbandschoen als oplossingsrichting wordt aangegeven dat direct doorgegaan kan worden naar stap IV. Bij de overige, door de cliënt genoemde, aandoeningen komen drukplekken het meeste voor. Osteoporose, tendinitis, allergie en bursitis komen weinig voor; deze aandoeningen zijn uit het formulier verwijderd. Omdat de OST zelf vaststelt of er sprake is van ulcera, zijn deze verplaatst naar pagina 3; bij anamnese staan alleen nog eventuele ulcera in het verleden. De meest genoemde operaties zijn de amputatie van de grote teen en de artrodese van de enkel. Besloten is om een aantal weinig voorkomende amputaties van het formulier af te halen; zij zijn in tabel 4.4 grijs gearceerd. Tabel 4.4 Algemene gegevens, verwijsgegevens, aandoeningen, het geselecteerde indicatiegebied en gegevens van de relevante operaties tijdens de 3 e pilotfase; de grijs gearceerde gegevens komen niet meer voor in het definitieve formulier Leeftijd: n=74 (77,9%) Gemiddelde leeftijd, range Geslacht: n=87 (91,6%) % van voor geslacht N ingevulde formulieren Mannen 31 35,6% Vrouwen 56 64,4% 7 8 Er zijn na de sluitingsdatum nog ca.15 formulieren binnengekomen, maar die zijn niet meer verwerkt. Het 12 e bedrijf bestaat eigenlijk uit twee bedrijven; de formulieren zijn in een envelop aangeleverd en ons is niet bekend welke van de formulieren uit welk bedrijf afkomstig zijn; vandaar dat het als één bedrijf is gerekend. Conceptverslag NVOS-project / juni 2010 Pagina 21