Sociaal-democratie en religie: de omgekeerde Doorbraak
|
|
- Norbert de Haan
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Geloof en politiek (2) Sociaal-democratie en religie: de omgekeerde Doorbraak job cohen De vraag hoe men zich tot religie als politieke factor verhoudt, is een vraag die iedere politieke beweging, en dus ook de PvdA zich stellen moet om in de 21 ste eeuw aan geloofwaardige politiek te kunnen doen. Of anders geformuleerd: als religie in de samenleving van de 21 ste eeuw een politieke factor is, dan moet de sociaal-democratie een relatie met de religie aangaan. Dat betekent niet alleen naar buiten kijken, naar de religies en de gelovigen, maar ook een proces van bezinning op gang brengen over de morele grondslagen en over de doelstellingen van de sociaal-democratie zelf: wat wil je bereiken en hoe en met wie wil je dat bereiken. Wat goed is, wat minder goed of zelfs kwaad is, en waarom een morele afweging dus. Ik doe dat met enige schroom. Ik ben weliswaar sinds mijn achttiende sociaal-democraat, maar over religie weet ik als seculiere jood vrijwel niets. Ik ben geen Banning, de vrijzinnig hervormde dominee en oprichter van de PvdA, die vanuit een diep doorleefd christendom én diep beleefd socialisme in 1946 de zogenaamde doorbraakgedachte formuleerde. Ik ben een pragmatische, sociaal-democratische politicus die door zijn werk als burgemeester van de grootste stad van Nederland tot de conclusie is gekomen dat religie in de 21 ste eeuw een politieke factor van Over de auteur Job Cohen is burgemeester van Amsterdam Noten zie pagina 53 formaat is. In mijn lezing Binden 1 uit december 2003 heb ik deze stelling uitgewerkt. Hier wil ik die stelling verder toespitsen op de relatie tussen religie en sociaal-democratie. Ik begin met het laatste: de bezinning op de morele grondslagen van de sociaal-democratie. Het hemd is nader dan de rok, en over het eigene hebben we in ieder geval nog iets te zeggen. Ook al zijn we de zogenaamde linkse kerk over andere religies iets zeggen ligt verder van ons bed gewoon, omdat we er niet over gaan. Ik ga bij mijn uiteenzetting enigszins intuïtief en verkennend te werk. Klip en klare antwoorden heb ik niet. vrijzinnige moraal Bij de totstandkoming van de PvdA in 1946 geloofde Banning dat deze oprichting een morele noodzaak had die verder ging dan de particuliere belangen van de verschillende partijen die in de PvdA een tehuis vonden. Het was geen eng, arbeideristisch klassebelang dat met de oprichting van de PvdA werd beoogd, nee, het doel was niets minder dan het tot stand brengen van een rechtvaardige samenleving. Om dit te bereiken, was verbreding nodig van de basis waaruit de oude sdap opereerde en was het nodig dat samenwerking met progressieve krachten dwars door de zuilen heen realiteit zou worden. Het vereiste kortom samenwerking met gelovigen, confessionelen van verschillende denominaties. Dat 49 S&D7/ indd :19:16
2 50 was een Doorbraak, gelet op de toenmalige sterk verzuilde samenleving. Dat dit geen sinecure was kan men lezen in het mooie essay van Herman Noordegraaf Doorbraak toen en nu zestig jaar Partij van de Arbeid 2. Iemand die christen was kon een socialistische oriëntatie vaak innerlijk niet verenigen. Maar ook omgekeerd waren er weerstanden. Een socialist stond anders in het leven en in de politiek dan een christen. Dat de Doorbraak binnen de PvdA grotendeels is gelukt, hoewel dat niet zonder meer te zeggen is voor de gehele Nederlandse samenleving, kunnen we ook bij Noordegraaf lezen. Totdat de secularisering en de individualisering van de jaren zestig kwamen en het hele vraagstuk aan betekenis verloor. Een hele generatie partijgenoten is vervolgens, denk ik, min of meer seculier in de partij groot geworden. Velen van ons meenden tot voor kort of menen nog steeds dat het seculiere leven de toekomst is, en hadden nooit kunnen geloven in een comeback van de religie. Nu dat in vele opzichten wél het geval is, hebben wij seculieren het vaak moeilijk om onze houding te bepalen. Religie als een relikwie uit vervlogen tijden, religie als een obstakel op weg naar de vooruitgang en een progressieve maatschappij. Als dat al niet voor alle religies geldt, dan toch zeker voor de islam! En in het verlengde daarvan: progressief en gelovig gaan niet goed samen. Waarom dan toch die hernieuwde belangstelling, óók binnen de PvdA voor het thema religie? Want ook dat is een realiteit: de fascinatie met religie binnen onze partij. Het feit dat dit thema leeft, zegt iets. Wat? Dat is weer veel moeilijker te zeggen. Het zou kunnen duiden, zoals Paul Kalma opmerkte, op een tekort aan moraal en zingeving binnen de nauwe parameters van de pragmatische politiek, het eenzijdige economische paradigma, en het dogma van het welbegrepen eigenbelang. Dat tekort wordt niet opgeheven door onze welvaart die nooit eerder in de geschiedenis groter is geweest. Een welvaart die we als iets vanzelfsprekends lijken te accepteren, sterker nog, waarvan we lijken te vinden dat we daar recht op hebben. En toch maakt die welvaart niet tevreden of gelukkig. We lijken soms wel een beetje op verwende kinderen, die alles wat hen omringt maar heel gewoon vinden en klagen als het tegen zit. We verzuren onszelf en de samenleving met dat geklaag. Die verwendheid leidt tot zelfgenoegzaamheid, en daarmee verliezen we ons vermogen om te strijden voor de zaken waar we voor staan. Hoe het tij te keren? Kan het zijn dat er sprake is van een moreel tekort dat niet wordt aangevuld vanuit een hernieuwde bezinning op de bronnen van de sociaal-democratie die slechts weinigen nog kennen? Er is, voor zover ik kan overzien, weinig discussie in onze partij over de vraag welke betekenis aan belangrijke sociaal-democratische begrippen als solidariteit, gelijkheid, gerechtigheid, naastenliefde en verantwoordelijkheid in deze postmoderne tijd gegeven moet worden. Zeker, een aantal van deze begrippen komt terug in het Beginselmanifest van de PvdA om aan te geven dat ze belangrijk zijn voor de sociaal-democratie, maar daar blijft het meestal bij. Over de moraal staat in het Beginselmanifest te lezen: Wij verdedigen een vrijzinnige moraal, waarin tegen de achtergrond van voor iedereen geldende grondrechten ruimte is voor verschillende levensbeschouwingen, levensstijlen en culturen. Wat die vrijzinnige moraal dan wel precies is, dat wordt verder niet uitgewerkt. Zonder verdere verduidelijking of nadere begripsbepaling lopen wij het risico dat deze begrippen tot loze woorden worden zonder veel betekenis. omgekeerde doorbraak? Pragmatiek, economie en welbegrepen eigenbelang kunnen wat mij betreft onvoldoende antwoord geven op de politieke en maatschappelijke vragen waar we ons voor gesteld zien. Effectieve bestrijding van de vorming van een gekleurde onderklasse in eigen land; steun aan de herverdeling van welvaart, strijd voor vrijheid en het tegengaan van armoede op nationale en internationale schaal; het omgaan met de gigantische milieuproblematiek; het samenleven van verschillende groeperingen: we zullen daar alleen in slagen als wij ons morele kompas op orde S&D7/ indd :19:17
3 hebben, als we moreel geladen begrippen als gerechtigheid en solidariteit een centrale plaats in ons politieke denken en handelen geven. Net als begrippen als wederzijdse? afhankelijkheid en dankbaarheid. En dat zijn stuk voor stuk begrippen die even zovele religieuze connotaties hebben. Daarom is het niet vreemd dat er naar de religies wordt gekeken. Die hebben door de eeuwen heen de behoefte aan zingeving van de Verwendheid leidt tot zelfgenoegzaamheid, en daarmee verliezen we ons vermogen om te strijden voor de zaken waar we voor staan mensheid gevoed. En die hebben nog steeds heilige boeken waaruit tot op de dag van vandaag inspiratie wordt geput. Tegelijkertijd moeten we ons realiseren dat aanhangers van het christendom en de islam en van andere godsdiensten een morele agenda hebben die vaak haaks staat op een aantal min of meer geaccepteerde praktijken in onze samenleving: denk aan opvattingen over alcohol- en drugsgebruik, echtscheiding, pornografie, fraude, de commercialisering van het bestaan, menselijke relaties. Dat kan ons een spiegel voorhouden, het kan ook een appèl uitoefenen op mensen die de existentiële leegte van de seculiere samenleving willen ontstijgen. Wat dat laatste betreft: de werkelijke dynamische kracht van religie kan alleen maar worden begrepen als we inzien dat religies aan hun gelovigen een perspectief bieden op een rechtvaardige of rechtvaardigere samenleving. Wanneer samenlevingen dat perspectief niet meer op andere wijze kunnen bieden, ligt het voor de hand dat religies terrein winnen. En wat de spiegel betreft: zijn wij bereid om kritisch naar onze eigen samenleving te kijken en zijn wij bereid om die kritiekpunten werkelijk ter discussie te stellen? Ik denk dat wij deze vraag, in de beste traditie van onze beweging, volmondig met ja zouden moeten beantwoorden. De zoektocht naar een rechtvaardige samenleving zou juist het punt kunnen zijn waarop gelovigen en seculieren elkaar de hand kunnen reiken. Je zou in dat perspectief kunnen spreken van een omgekeerde doorbraak. Tóen, net na de oorlog moesten christenen worden overtuigd dat ze mèt de PvdA, dwars door de zuilen heen, konden samenwerken aan een rechtvaardige en sociale samenleving. Nu zouden seculieren binnen de partij, veruit in de meerderheid, ervan kunnen worden overtuigd dat je voor een morele herijking óók te rade kunt gaan bij die religies. Dat daarbij een samenwerking met gelovigen van verschillende denominaties kan lonen als het gaat om de realisering van de doeleinden van de sociaal-democratie en om de vraagstukken het hoofd te kunnen bieden waar we met z n allen voor staan. En dat de inspiratie die van een geloof uitgaat een bron kan zijn bij het verwezenlijken van sociaal-democratische doeleinden, zonder dat dat betekent dat je zelf gelovig bent of wordt. Het alternatief is verschraling en het missen van de maatschappelijke aansluiting. partij met ruimte Laten wij aannemen dat samenwerking met gelovigen een goede zaak is. Dan nog zitten we met de vraag: hoe overtuigen we gelovigen dat het goed toeven is in onze partij? Dat zij binnen onze partij welkom zijn, als gelovigen en met hun geloof, en dat zij niet alleen aanvaard worden omdat zij ons onze doelstellingen kunnen laten bereiken. Een relatie is alleen maar een relatie als beide partijen er wat aan hebben. Met andere woorden, hoe ziet de PvdA eruit als een partij waar ruimte is voor gelovigen van verschillende pluimage en hun geloof? Bij het beantwoorden van die vraag kunnen we opnieuw bij Banning te rade gegaan. Banning verwoordde een aantal principes, door Noordegraaf op een rijtje gezet, die nog steeds actueel zijn. Ik noem de volgende: > Levensbeschouwing en religie zijn wezenlijk voor het democratisch socialisme 51 S&D7/ indd :19:17
4 52 > Dit impliceert een expliciete formulering van grondslagen en doeleinden van het democratisch socialisme, ook in morele termen. Dat betekent een poging tot herdefiniëren van de al eerder door mij genoemde begrippen zoals solidariteit, gelijkheid, gerechtigheid, naastenliefde en verantwoordelijkheid die zo belangrijk zijn binnen de sociaal-democratische traditie. Maar zoals gezegd zijn dat niet alleen belangrijke begrippen binnen de sociaal-democratie, maar ook binnen verschillende godsdienstige tradities. En dat betekent de erkenning dat religies partners zijn in het werken aan een rechtvaardige samenleving. Bovendien is de omgekeerde doorbraak waar ik het zojuist over had niet mogelijk als we ons niet opnieuw bezinnen op onze morele grondslagen. > De gedachte aan confessionele partijvorming wordt verworpen, maar ook die van godsdienst als louter privé zaak. Dus: de partij staat open voor mensen van zeer verschillende levensovertuiging, die instemmen met het beginselprogramma van de partij. In het Beginselmanifest 2005 komt dat ook met zoveel woorden tot uiting: Sociaal-democratische idealen binden en inspireren mensen met de meest uiteenlopende achtergronden en levensovertuigingen al meer dan een eeuw. De Partij van de Arbeid wil al deze mensen mobiliseren en een plek bieden van waaruit zij zich voor hun idealen in kunnen zetten, binnen en buiten de politiek maar altijd langs democratische weg. Voorop staat de overtuiging dat politiek het verschil kan maken tussen een marginaal en een fatsoenlijk bestaan, tussen vernedering en emancipatie, tussen rivaliteit van natiestaten en internationale samenwerking, tussen apartheid en vrijheid: politiek doet er toe. Er is dus zoals Banning en het Beginselprogram van de PvdA uit 1947 al constateerden een innig verband tussen levensovertuiging en politiek inzicht en de partij waardeert het ook als dit in de arbeid voor de partij tot uiting komt dit geldt voor mij nog onveranderd. Maar dat wil, zoals de Doorbraak-beweging wist, allerminst zeggen dat er een rechtstreekse lijn loopt van levensbeschouwing naar politiek programma. Hier geldt om meerdere redenen: heb oog voor de banden tussen geloof en politiek, maar verwar geloof en politiek niet. > De expliciete erkenning van het recht van kerken om zich ter wille van het geestelijk en zedelijk heil van het volk uit te spreken met betrekking tot het staatkundige en maatschappelijk leven. Dit betekent ook in de 21 ste eeuw: ruimte geven aan kerken en andere religieuze groeperingen om zich in het publieke domein, dus ook binnen de partij, te manifesteren en actief deel te nemen aan het publieke debat. Met alle consequenties van dien: enerzijds dat gelovigen daardoor worden beïnvloed, anderzijds dat deze opvattingen juist omdat ze deel uit maken van het publieke discours, kritisch onder de loep kunnen worden genomen zoals dat in ieder publiek debat betaamt. Want ruimte geven aan religieuze groeperingen betekent niet dat je alles wat er vanuit die kant wordt geroepen klakkeloos accepteert. Een kritisch luisteren naar elkaar, dialoog en discussie zijn voorwaarden voor een optimaal gebruik van de geboden ruimte in het publieke domein. Ruimte geven aan de kerken om zich in het publieke domein te manifesteren is geen vrijbrief om maar over alles en nog wat de mening van de kerken te eisen of omgekeerd een mening te willen geven. Jacques Janssen citeerde in de Bazuinlezing van 2001 instemmend Ella Kalsbeek: Als Kamerlid noemde zij het spreken van de kerken vaak pover en gemakkelijk. Het spreken van de kerken moet niveau hebben en diepgang, pastoraal verantwoord zijn, waardig zijn en ruimte laten. De kerken, en bepaald niet alleen de christenen, zei Janssen zelf, vertonen tekenen van sectarisme sinds zij in een individualiserende samenleving aan hun lot worden overgelaten. Daar valt, kan ik mij zo voorstellen, nog wel het een en ander te winnen in het belang van het geestelijke en zedelijk heil van ons volk. Om met oud-burgemeester Schelto Patijn te spreken: ook de kerken moeten hun geestelijk huis op orde hebben. In een toespraak uit 2000, sprekende tot S&D7/ indd :19:17
5 een verbond van samenwerkende christelijke kerken zei Patijn: Hoe gaat het met u en ons als straks het oude geloofsverhaal niet of nauwelijks meer gehoord, gevierd en geleefd wordt? Als je in het Uffizi Museum in Florence niet één middeleeuws schilderij meer kan begrijpen, omdat je geen weet hebt van het Oude en het Nieuwe Testament. Ik vraag me dan ook af of u niet snel naast uw werk voor de naasten uw eigen huis op orde moet brengen. Nadruk op de andere goede boodschap van het Evangelie als contrast met de dagelijkse, nadrukkelijke boodschappen van de werelden van management en commercie. Nadruk op het vormen van een gemeenschap van christenen in een multiculturele samenleving. De prioriteit van de kerken zou dan ook moeten zijn het opnieuw doordenken en doorspreken van de Ruimte geven aan religieuze groeperingen betekent niet dat je alles wat er vanuit die kant wordt geroepen klakkeloos accepteert christelijke waarden en normen in de stedelijke, multiculturele, samenleving. Daarnaast is de zorgzame kerk in Nederland en daarbuiten van levensbelang. Wat hier over de christelijke kerken wordt gezegd zou natuurlijk ook kunnen gelden voor andere denominaties de bijdrage van de islam aan actuele maatschappelijke discussies wordt wat mij betreft op dit moment nog te veel gemist. > Als laatste Doorbraak-principe: De staat zelf is echter op geen enkele kerkelijke of godsdienstige grondslag georganiseerd. Dit komt overeen met mijn al bij verschillende gelegenheden beleden opvatting dat alleen de seculiere staat de ruimte creëert voor het accommoderen van de grote diversiteit aan groeperingen, levensstijlen, levensovertuigingen en religies, die het kenmerk zijn van onze moderne westerse samenleving. bescherming bieden Aan deze aan Banning ontleende doorbraakprincipes, zou ik de volgende willen toevoegen: 1. Ruimte voor een positieve invulling van de grondwettelijke vrijheid van godsdienst zoals door Thijs Wµltgens bepleit. Dus godsdienstvrijheid niet alleen gedefinieerd als het recht om niet lastig te worden gevallen door de overheid of door andere goed- dan wel kwaadwillenden, maar ook als het recht dat een religie zich mag en kan ontplooien in het publieke domein. 2. Ruimte om van elkaar te mogen verschillen is in een pluralistische samenleving een noodzaak. Deze ruimte om van elkaar te mogen verschillen moet worden gekoppeld aan een opvoeding waarin respect voor deze pluraliteit wordt bijgebracht en men tegelijkertijd wordt doordrongen dat men het gezamenlijk moet doen in onze samenleving. 3. Ruimte om het eigen leven gestalte te geven is één van de grote verworvenheden en vrijheden van onze samenleving. Deze ruimte impliceert zowel de vrijheid om als ongelovige door het leven te gaan, als de vrijheid om als religieus in het leven te staan. De overheid moet beide keuzes respecteren en de burgers ten opzichte van elkaar bescherming bieden als dat nodig is. Dit is een verkorte bewerking van de lezing die Job Cohen op 9 juni uitsprak tijdens de conferentie Geloof en Politiek, georganiseerd door de Wiardi Beckman Stichting in samenwerking met het Trefpunt van Socialisme en Levensbeschouwing in de PvdA. 53 Noten 1 Binden. Opgenomen in: Religie als bron van sociale cohesie in de democratische rechtsstaat? B.C. Labuschagne (red.) Ars Aequi Herman Noordegraaf, Doorbraak toen en nu zestig jaar Partij van de Arbeid. Uit: Socialisme en Democratie 1/ S&D7/ indd :19:17
Moraal kan ook zonder religie
Geloof en politiek (4) Moraal kan ook zonder religie marijke linthorst 62 Er gaan, ook binnen de PvdA, steeds meer stemmen op om het geloof een grotere plaats te geven in het publieke domein. Zo hekelde
Nadere informatieIdentiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen
Identiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen Inleiding De commissie identiteit, in opdracht van het bestuur en de directies van de Stichting St. Josephscholen, heeft de identiteit van de
Nadere informatieZondag 19 januari 2014. Viering in de Week van Gebed. voor de eenheid van de christenen. Paulusgemeenschap en. Protestantse Gemeente de Eshof
Zondag 19 januari 2014 Viering in de Week van Gebed voor de eenheid van de christenen Paulusgemeenschap en Protestantse Gemeente de Eshof Hoevelaken Thema: Is Christus dan verdeeld? (1 Kor. 1,13) 1 / 7
Nadere informatiePvdA Amsterdam, 7 mei 2012
PvdA Amsterdam, 7 mei 2012 Ten geleide Voor de Partij van de Arbeid geldt wet en regel én onze eigen moraal van soberheid en dienstbaarheid. In ons dagelijks politiek handelen laten wij ons daar door leiden.
Nadere informatieDe spanning van vandaag de dag: Rood of Rooms?
De spanning van vandaag de dag: Rood of Rooms? Wat voor geloof je hebt, is iets van jou achter de voordeur betoogde Mark Rutte enkele weken geleden in Trouw. Wat bedoelde Rutte hiermee? De stelling kan
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord 5. Inleiding 11
Inhoudsopgave Voorwoord 5 Inleiding 11 1 Eerste verkenning 15 1.1 Waarom is kennis van religie belangrijk voor journalisten? 16 1.2 Wat is religie eigenlijk? 18 1.2.1 Substantieel en functioneel 18 1.2.2
Nadere informatieVan Waarde(n) HUB 28 november 2015, Miranda Meijerman
Van Waarde(n) Al voor de oprichting van het Humanistisch Verbond in 1946 bestond er buitenkerkelijke uitvaartbegeleiding. vandaag staan we stil bij de HUB die nu 10 jaar als zelfstandige stichting functioneert.
Nadere informatieLiefde. De sociale leer van de Kerk
Liefde De sociale leer van de Kerk De sociale leer van de Kerk Over de liefde Het evangelie roept ons op om ons in te zetten voor onze naasten. Maar hoe weet je nu wat er gedaan moet worden, zeker in een
Nadere informatielevensbeschouwelijke identiteit van catent Scholen zijn als bomen Leven niet alleen Zonder grond en wortels Leeft geen school, niet één
levensbeschouwelijke identiteit van catent Scholen zijn als bomen Leven niet alleen Zonder grond en wortels Leeft geen school, niet één De scholen van Catent - afzonderlijk en gezamenlijk - zijn als een
Nadere informatieRaad van Kerken Conferentie Nieuwe Krachten met Kerk en Stage. Diaconaal leren Wanneer wijkt de duisternis voor het licht?
Raad van Kerken Conferentie Nieuwe Krachten met Kerk en Stage 14 mei 2014 Herman Noordegraaf Diaconaal leren Wanneer wijkt de duisternis voor het licht? Ter inleiding van deze conferentie wil ik enige
Nadere informatietoespraak CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de inwijding van de Sefer Thora in de Grote Synagoge Deventer
toespraak CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de inwijding van de Sefer Thora in de Grote Synagoge Deventer Deventer, 8 november 2014, rond 11.00 uur Geachte leden van de Joodse Gemeente Beth Shoshanna in Deventer,
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2010 - II
Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien
Nadere informatieleren omgaan met Diversiteit In je gemeente
Bijbelstudie 1 Korintiërs Diversiteit in de kerk is van alle tijden. En nu onze cultuur en de kerk minder goed op elkaar aansluiten dan wel eens gedacht, worden we vaker bepaald bij de verschillen tussen
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
. > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat
Nadere informatieAANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?
AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op
Nadere informatieinformatie Identiteit in woorden
informatie Identiteit in woorden Identiteit in woorden Stichting Sint Josephscholen Nijmegen Colofon Tekst brochure M.m.v. Vormgeving Foto s : Werkgroep Identiteit : Harriëtte Blankers en Tonnie Poort
Nadere informatie4 Opvattingen over kerk en godsdienst 1
4 Opvattingen over kerk en godsdienst 1 4.1 Het prestige van de kerken De kerken zijn niet meer de gezaghebbende instanties van vroeger. Dat is niet alleen zo in Nederland. Zelfs in uitgesproken godsdienstige
Nadere informatieOp 18 november 2009 heeft het raadslid Flos (VVD) onderstaande motie ingediend:
Reactie van het College van B en W op de motie inzake Aanpak Discriminatie Amsterdam (openstellen functies voor iedereen bij ingehuurde organisaties) van het raadslid Flos (VVD) van 18 november 2009. Op
Nadere informatieHC zd. 3 nr. 32. dia 1
HC zd. 3 nr. 32 deze zondag verzet zich tegen fatalisme als grondtrek van veel menselijk denken fatalisme wil zeggen dat het gaat zoals de goden besloten hebben jij kunt daar niets aan veranderen dia 1
Nadere informatie2012-2016. Beleidsplan Beraadgroep Samenlevingsvragen 2012-2016. Hettie Pott-Buter Trinus Hoekstra Greetje Witte-Rang
2012-2016 Hettie Pott-Buter Trinus Hoekstra Greetje Witte-Rang Beleidsplan Beraadgroep Samenlevingsvragen 2012-2016 Augustus 2012 0 Inhoud Inleiding... 1 Geschiedenis van de Beraadgroep Samenlevingsvragen...
Nadere informatieHandreiking bij een spirituele zoektocht.
Handreiking bij een spirituele zoektocht. Deze handreiking hoort bij: Oud- en nieuw- katholiek. De spirituele zoektocht van die andere katholieken. Door Joris Vercammen. Valkhof pers 2011. Het boek is
Nadere informatieIdentiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in
Identiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in 1. We willen gereformeerd zijn 2. We geloven in genade 3. We zijn samen op reis Gereformeerd onderwijs voor christenen Met de Bijbel op weg de wereld
Nadere informatieF r a n c i s c u s. v a n. Leven met aandacht. w e g D e. Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot
Leven met aandacht Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot w e g D e v a n F r a n c i s c u s 2 Leven met aandacht Inhoud 1 De weg van Franciscus 9 2 De oprichting van de congregatie
Nadere informatieOpeningsgebeden INHOUD
Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus
Nadere informatieAantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen
Aantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen Aantekening door C. 814 woorden 16 januari 2014 5,6 52 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Standpunt Waarden, normen en moraal Waarde:
Nadere informatieLevensvragen tevoorschijn luisteren
Levensvragen tevoorschijn luisteren Westervoort Wout Huizing 10 oktober 2014 Pietje, patje, poe Opdracht : Wat zijn levensvragen? Van wie zijn levensvragen? Hoe signaleer je een levensvraag? Wat doe je
Nadere informatieEen goede politicus.
Een goede politicus. Tijdens het project Meeting Development werden door Nederlandse studenten, die de gelegenheid hadden om naar Ghana en Kirgizië te reizen, films gemaakt. Ze hebben naar hun opvattingen
Nadere informatieTekst herdenking Brabantse gesneuvelden: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst
Tekst herdenking Brabantse gesneuvelden: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst Dames en heren, allen hier aanwezig. Het is voor mij een grote eer hier als pas benoemde burgemeester
Nadere informatieEdukans Dik Verboom Sen. Program Advisor
Edukans Dik Verboom Sen. Program Advisor Religieuze Waarden, Onderwijs en Doel van deze workshop 1. 2. 3. Inzicht krijgen in religie als drijfveer voor sociaalmaatschappelijk handelen; Verkennen van morele
Nadere informatiedat organisaties als Sharia4Belgium en steekpartijen in metrostations die vooroordelen in de hand werken.
1 Toespraak door viceminister-president en Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand Geert BOURGEOIS Bezoek aan de Al Fath Moskee Gent, 16 juni 2012
Nadere informatieCOMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK
COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK INHOUDSTAFEL INLEIDING Een integraal en solidair humanisme a) Bij het aanbreken van het derde millennium 1 b) De betekenis van dit document 3 c) Ten dienste van
Nadere informatiePresentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen,
Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen, over fondsenwerving (Bron The Spirituality Of Fundraising
Nadere informatiePreek De vrouw die Jezus beslissing veranderde. Lieve gemeente,
Lieve gemeente, We zien het niet vaak in de Bijbel, maar in het verhaal dat we vandaag gelezen hebben is Jezus toch ronduit bot te noemen en buitengewoon onvriendelijk op het onbeschofte af, tegen een
Nadere informatiePreek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I
Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of
Nadere informatieCharter van de Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog
Charter van de Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog I. Preambule Levensbeschouwingen zijn waardevol in onze samenleving. Ze zijn een belangrijke zingever voor mensen en dragen bij aan de gemeenschapsvorming.
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo I
Opgave 3 Ramadan in de post-seculiere samenleving 12 maximumscore 4 verlichtingsfundamentalisme: laïciteit: verbannen van religie uit openbaar onderwijs en politiek 1 verlichtingsvijandig multiculturalisme:
Nadere informatieCHRISTENEN IN DE SAMENLEVING
Domènec Melé CHRISTENEN IN DE SAMENLEVING Inleiding op de sociale leer van de Kerk 2018 INHOUDSOPGAVE LIJST VAN AFKORTINGEN... 9 INLEIDING... 13 Hoofdstuk I DE SOCIALE LEER VAN DE KERK... 17 De maatschappelijke
Nadere informatieWat is realiteit? (interactie: vraagstelling wie er niet gelooft en wie wel)
Wat is realiteit? De realiteit is de wereld waarin we verblijven met alles wat er is. Deze realiteit is perfect. Iedere mogelijkheid die we als mens hebben wordt door de realiteit bepaald. Is het er, dan
Nadere informatieZin van een monastieke roeping in de 21ste eeuw
Philippe Vanderheyden Abt van de abdij van Chevetogne Het godgewijde leven Zin van een monastieke roeping in de 21ste eeuw Paus Franciscus kondigde in 2014 een jaar aan van het godgewijde leven. Godgewijden
Nadere informatieStelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten.
Opdracht Bespreek met je klas deze stellingen. Dit kan met alle leerlingen tegelijkertijd of jullie kunnen in groepjes antwoord geven, deze opschrijven en ze kort presenteren voor de klas. Bedenk in ieder
Nadere informatieDe drie-engelenboodschap, ACTUEEL!
De drie-engelenboodschap, ACTUEEL! Missie De missie van de Kerk van de Zevende-dags Adventisten is de verkondiging van het eeuwig evangelie zoals verwoord in de drieengelenboodschap van Openbaring 14:6-12.
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
Heutink ICT ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE op de C.B.S. De Bruinhorst 22-5-2012 Inhoudsopgave Inleiding 3 Pagina 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool 3 2. Kerndoelen 3 3. Visie 4 4. Hoofddoelen
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het zijn lezingen die er niet om liegen, vandaag. Mozes, die het volk de wet voorhoudt, als een keus tussen leven en dood. En Jezus lijkt er nog een
Nadere informatieWat zegt deze canon nu, zo n veertig momenten in de geschiedenis. van de Nederlandse christendemocratie? Het is een feest der
Dames en heren, Wat zegt deze canon nu, zo n veertig momenten in de geschiedenis van de Nederlandse christendemocratie? Het is een feest der herkenning, maar het kan ons ook neerdrukken. Kijken we terug
Nadere informatieDe gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten
De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieNaar een beleidsplan voor de PG Lemmer
Naar een beleidsplan voor de PG Lemmer Inleiding In de komende maanden willen we als kerkenraad een beleidsplan opstellen voor de komende vijf jaar. Iedereen die op dit moment op de één of andere manier
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2009 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Religieuze ervaring 1 maximumscore 5 een bruikbare definitie van religie 1 drie problemen die zich kunnen voordoen bij het definiëren van religie 3 meerdere religieuze tradities;
Nadere informatie12 RICHTLIJNEN VOOR INTERRELIGIEUZE DIALOOG OP LOKAAL NIVEAU
12 RICHTLIJNEN VOOR INTERRELIGIEUZE DIALOOG OP LOKAAL NIVEAU DE LOKALE RELIGIEUZE SITUATIE IN KAART BRENGEN EN BEGRIJPEN 01 Lokale overheden wordt verzocht zich bewust te zijn van het toenemende belang
Nadere informatieVERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen
VERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen Wees niet bang, al vormen jullie maar een klein groepje. Want jullie Vader is zo goed geweest Zijn koninkrijk voor je open te stellen. Verkoop
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming H9 en H10
Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming H9 en H10 Samenvatting door een scholier 1077 woorden 21 mei 2003 7,4 25 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdstuk 9 Knelpunten in het besluitvormingsproces
Nadere informatie8 Handreiking voor gesprek over Islamnota. met positiebepaling. april Expertisecentrum
8 Handreiking voor gesprek over Islamnota met positiebepaling april 2014 Expertisecentrum 8 Pagina 3 van 8 Inhoud 1 Het gesprek binnen de gemeente 5 2 Positiebepaling 6 Inhoudsopgave 8 Pagina 5 van 8
Nadere informatieIn welke mate kunt u zich vinden in het benoemen van vrijheid, gelijkheid/gelijkwaardigheid en solidariteit als basiswaarden voor
Ontwikkelteam Burgerschap Ronde Derde ronde () REFERENTIE BU000880 Naam Coen Gelinck Organisatie Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM) E-mailadres coengelinck@nvlm.nl Namens wie geeft
Nadere informatieIk ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus
AVONDMAALSVIERING KONINGSKERK 13-09 - 2009 door ds. L. Krüger Schriftlezing: Koloss. 1: 24-29 (NBV) Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag
Nadere informatie1) Gered worden is net zo gemakkelijk als een cadeau krijgen (Johannes 1:12)
Les 8 - Redding In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Heel veel mensen hebben er geen behoefte aan zich door Jezus te laten redden. Daarvoor hebben ze allerlei redenen. Bijvoorbeeld:
Nadere informatie1. Hebben deze feestdagen een religieuze betekenis voor jou?
Pasen Tweede paasdag Hemelvaart en tweede pinksterdag staan weer (bijna) voor de deur aankomend weekend wordt Pasen gevierd. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1. Hebben deze feestdagen een religieuze betekenis
Nadere informatieWe zingen: Ps. 42 : 1; Ps. 23 : 3 We lezen: Mattheus 26 : 26-30 We bespreken: zondag 28 H.C., vr. en antw. 76 en 77.
Bezinningsijeenkomst d.d. 5 maart 2015. We zingen: Ps. 42 : 1; Ps. 23 : 3 We lezen: Mattheus 26 : 26-30 We bespreken: zondag 28 H.C., vr. en antw. 76 en 77. We willen vanavond aan de hand van vraag en
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5 & 6
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5 & 6 Samenvatting door A. 2136 woorden 4 juni 2012 0 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer H5 1e orde = maken van groepen; zorgt voor voorspelbaarheid. 2e orde =
Nadere informatieverzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen
Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst
Nadere informatieHC zd. 42 nr. 31. dia 1
HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:
Nadere informatieEthische optiek = hoe is de benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.
Samenvatting door A. 1576 woorden 4 december 2014 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Paragraaf 2 De ethische optiek 1 inleiding Ethiek gaat over goed en kwaad in het menselijk handelen. Onderscheid
Nadere informatiewat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen
vandaag wil ik dit gebod toepassen op het geloofsgesprek onderwerp van de gemeenteavond komende week onze overtuiging is dat zulke gesprekken hard nodig zijn voor de opbouw van onze gemeente tegelijk is
Nadere informatieBeginselverklaring van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, 1980
Beginselverklaring van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, 1980 Noot van de editor De beginselprogramma's zijn gescand, en zover nodig gecorrigeerd. Hierdoor is het mogelijk dat de tekst niet meer
Nadere informatieWaarden, normen en moraal: Een moreel kompas voor herstel en verdere ontwikkeling van Suriname.
Waarden, normen en moraal: Een moreel kompas voor herstel en verdere ontwikkeling van Suriname. Toespraak van voorzitter Chan Santokhi bij de opening van de nationale conferentie rond het 70 jarig bestaan
Nadere informatieDe Linkeroever. werkplaats voor levende spiritualiteit. Vier avonden over de vraag wat dat is, en wat ervoor nodig is om een spiritueel mens te zijn
Spiritualiteit? [Ralf Grossert] M1 Iets voor mensen die graag zweverig doen? Of moet je met je beide benen op de grond staan om spiritueel te kunnen zijn? En welke spiritualiteit past bij mij? Er is zoveel
Nadere informatieDA91 Beginsel Programma
DA91 Beginsel Programma Democratisch Alternatief91 Februari 1991,Oktober 2013 OPO KONDRE MAN OEN OPO, SRANAN GRON E KARI UN! INLEIDING DEMOCRATISCH ALTERNATIEF 91 IS een politieke partij, die een radicale
Nadere informatieWat wil jij? Wat wil ik?
Alle formulieren bij het boek Wat wil jij? Wat wil ik? ALLE PAGINACIJFERS KOMEN OVEREEN MET DE PAGINANUMMERS IN HET BOEK UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM ZOETERMEER eens oneens 1 Ik vind mijzelf aantrekkelijk
Nadere informatie1. Veranderende wereld
1. Veranderende wereld Van: Mark Datum: 17 september 2013 Onderwerp: Omgaan met andersdenkenden Aan: Ds. W. Visscher Beste dominee, mag ik u een paar vragen stellen over de omgang met andersdenkenden?
Nadere informatieI N F O R M A T I E B R O C H U R E
I N F O R M A T I E B R O C H U R E BESTE OUDERS Het is de droom van ieder van ons dat onze kinderen en jongeren zich ontplooien tot fijne mensen die in staat zijn later hun eigen weg te gaan. Daarbij
Nadere informatieBeste ouder(s)/ verzorger(s) van leerlingen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar,
de kunst van het leren Nieuwveen, 19 maart 2015 Aan : Ouder(s)/verzorger(s) met kinderen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar Betreft : Informatie en aanmeldingsformulier, schooljaar 2015-2016;
Nadere informatieReligie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief
Religie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief - Het christelijke belemmert de politiek niet, maar maakt haar juist mogelijk en waardevol - Pieter Jan Dijkman Vereniging voor Wijsbegeerte
Nadere informatieobs Jaarfke Torum 15 9679 CL Scheemda Postbus 60 9679 ZH Scheemda 0597 592524 jaarfke@planet.nl
obs Jaarfke Torum 15 9679 CL Scheemda Postbus 60 9679 ZH Scheemda 0597 592524 jaarfke@planet.nl 1 Actief burgerschap en sociale integratie: Door de toenemende individualisering in onze samenleving is goed
Nadere informatieEnkele vragen aan Kristin Harmel
Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt
Nadere informatieDoorbreek je belemmerende overtuigingen!
Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als
Nadere informatieHartstocht voor je financiën
INHOUDSOPGAVE 1. Hartstocht voor je financiën................................ 5 2. Geld!...................................................... 7 3. De wet van de geleidelijke groei............................
Nadere informatieArtikelen Een uitvaart tussen kerk en niets
Artikelen Een uitvaart tussen kerk en niets Het omgaan met afscheid nemen, sterven en dood is in onze samenleving aan het veranderen. Steeds vaker zie je dat mensen zelf actief betrokken willen zijn bij
Nadere informatiePATIËNTENPARTICIPATIE IN EEN PSYCHIATRISCH ZIEKENHUIS Betekenisgevende processen
PATIËNTENPARTICIPATIE IN EEN PSYCHIATRISCH ZIEKENHUIS Betekenisgevende processen Door Annelies Verkest Verpleegkundig specialist Kliniek Sint-Jozef Pittem Inhoud van de presentatie 1. Totstandkoming 2.
Nadere informatieIs een Europese islam mogelijk?
Brahim Laytouss Imam, islam theoloog Is een Europese islam mogelijk? De islam is steeds prominenter aanwezig in de Europese samenlevingen, zoveel is duidelijk. Maar islamitisch extremisme en religieus
Nadere informatieVoorwoord Met oprechte blijdschap schrijf ik het voorwoord voor dit boek. Ik ken Henk Rothuizen al vele jaren en heb hem zien opgroeien tot een man van God, met een bediening die verder reikt dan zijn
Nadere informatieBetreft: Bijzonder onderwijs voorziet in maatschappelijke behoefte
Aan geadresseerde Den Haag, Ridderkerk, Voorburg, Zwolle, 28 juni 2006 Ons kenmerk: 60626119.HL/vhl Betreft: Bijzonder onderwijs voorziet in maatschappelijke behoefte Geachte heer, mevrouw, Nederland staat
Nadere informatieGeloven is vertrouwen. Ik geloof het wel. de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het
Geloven Geloven is vertrouwen GGeloven is ten diepste je vertrouwen hechten aan iets of iemand, de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het geloven in God zegt de Bijbel: Het geloof is de vaste
Nadere informatieVerslag voor Kerk en Wereld van de Debatavond Vrouwen Verbinden 8 maart 2011
www.vrouwensynode.nl Verslag voor Kerk en Wereld van de Debatavond Vrouwen Verbinden 8 maart 2011 Utrecht, 16 mei 2011 Inhoud Inleiding 1 Verslag van de debatavond 1 Evaluatie in vergelijking met het projectplan
Nadere informatieGeestelijke verzorging
Geestelijke verzorging Zorg met aandacht - Aandacht voor wat u gelooft Onlangs bent u opgenomen in het Havenziekenhuis. Opname in een ziekenhuis kan vragen en emoties oproepen. Het kan prettig zijn om
Nadere informatiePreekschets voor 26 mei 2013 Trinitatis. Lezingen : Spreuken 8:22-31 en Johannes 3:1-13
Preekschets voor 26 mei 2013 Trinitatis Lezingen : Spreuken 8:22-31 en Johannes 3:1-13 De teksten gelezen De twee schriftlezingen geven twee manieren van kijken naar God : Spreuken (het lied van de wijsheid)
Nadere informatieSolidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw
Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Lesimpuls 1 Materiaal: affiche Bespreken van de affiche aan de hand van frames of omkadering Wat zie je op de affiche?
Nadere informatieDE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER
DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER De PThU kent twee competentieprofielen, die voor de gemeentepredikant en die voor de geestelijk verzorger. Ze verschillen in onderdelen, maar
Nadere informatieSint Jansbasiliek - Laren NH, 18 januari 2015 Johannes 4
Sint Jansbasiliek - Laren NH, 18 januari 2015 Johannes 4 De vrouw bij de bron heeft de ware nog niet gevonden. Vijf mannen, vijf relaties heeft ze achter de rug. En nu is ze begonnen aan een zesde. Maar
Nadere informatieIn de loop van de vele jaren dat ik in mijn bediening sta, constateerde
INHOUDSOPGAVE Inleiding................................................... 5 1. Jezus en de doop........................................ 7 2. Het werk van de Heilige Geest.......................... 11
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015
Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015 Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities
Nadere informatieOntmoetingskerk Laren NH 1 mei Johannes 14
Ontmoetingskerk Laren NH 1 mei 2016 Johannes 14 Als iemand in deze tijd zou zeggen: Ik ben de weg, de waarheid en het leven, zouden we hem al snel fundamentalistisch noemen. We leven in een multiculturele
Nadere informatieIn gesprek over: Arm en Rijk
Bij Open Deur nummer 2, februari 2013 In gesprek over: Arm en Rijk Armoede en rijkdom. Twee woorden waar een hele wereld achter schuil kan gaan. Werelden waarin niet alleen geld en goederen een rol spelen,
Nadere informatieRapportage van de werkgroep identiteit en eigenheid
Rapportage van de werkgroep identiteit en eigenheid De rapportage van de werkgroep identiteit, samengesteld uit twee directeuren en twee GMR-leden (ouder en leerkracht) per bestuur, is door de stuurgroep
Nadere informatieHULDE MINISTER VAN STAAT LEO TINDEMANS HEIST-OP-DEN-BERG 30.04.2014
HULDE MINISTER VAN STAAT LEO TINDEMANS HEIST-OP-DEN-BERG 30.04.2014 Mevrouw de Voorzitster, Mijnheer de Voorzitter, Geachte Parlementsleden en Goede Vrienden, Marianne en de andere kandidaten bereiden
Nadere informatieMaandblad van het Religieus Genootschap der Vrienden (Quakers) www.quakers.nu 85e jaargang nr. 7 Juli/Augustus 2014
Maandblad van het Religieus Genootschap der Vrienden (Quakers) www.quakers.nu 85e jaargang nr. 7 Juli/Augustus 2014 Groepsfoto van de Nederlandse Jaarvergadering op zondag 18 mei 14 Kees Nieuwerth vertelt
Nadere informatiePOSITION PAPER wetsvoorstel verduidelijking burgerschapsopdracht in het funderend onderwijs
POSITION PAPER wetsvoorstel verduidelijking burgerschapsopdracht in het funderend onderwijs Algemeen De VGS constateert met dankbaarheid dat veel christelijkreformatorische scholen in onze achterban aandacht
Nadere informatieGids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst
Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,
Nadere informatieProbleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.
ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014.
Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014. Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities
Nadere informatiePinksteren 2015 -- oogst van de vruchten. Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11
Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11 Als wij Pinksteren vieren, dan vieren we toch ook dat de boodschap van Gods liefde wereldwijd rondgaat. Dat we in het
Nadere informatie1. Met andere ogen. Wetenschap en levensbeschouwing. De wereld achter de feiten
1. Met andere ogen Wetenschap en levensbeschouwing De wereld achter de feiten Dit boek gaat over economie. Dat is de wetenschap die mensen bestudeert in hun streven naar welvaart. Het lijkt wel of economie
Nadere informatie