Je kunt met een heleboel mensen een mooie relatie opbouwen. Wie het uiteindelijk wordt, daar speelt toeval een belangrijke rol in.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Je kunt met een heleboel mensen een mooie relatie opbouwen. Wie het uiteindelijk wordt, daar speelt toeval een belangrijke rol in."

Transcriptie

1 dixit s e Regio Je kunt met een heleboel mensen een mooie relatie opbouwen. Wie het uiteindelijk wordt, daar speelt toeval een belangrijke rol in. Roos Vonk, sociaal psycholoog Radboud Universiteit Nijmegen, p.19 Vlaamse Ardennen (Oudenaarde) Vrijdag 7 februari krant over samenleving gezondheid werk ACV BIE luidt de alarmbel Tewerkstelling bouw in gevaar Femma-vrouwen praten over seksualiteit 2 Filipijnen: 3 maanden na tyfoon Haiyan Filipijnse vakbondsmilitanten starten met de heropbouw van het land. Mensen van de christelijke werknemersbeweging hebben al euro ingezameld om hen daarin te steunen. 3 Sinds begin vorig jaar gingen in de Belgische bouwsector al jobs verloren. Het volume aan bouwprojecten is niet in dezelfde mate gedaald. Belgische bedrijven die de regels en verplichtingen volgen, worden uit de markt geprijsd door bedrijven die via allerlei omwegen met diezelfde regels een loopje nemen, zegt Stefaan Vanthourenhout, voorzitter van ACV bouw - industrie & energie (BIE). Onder impuls van ACV BIE stellen de sociale partners van de bouwsector binnenkort hun strategisch plan voor de bouwsector voor aan de federale regering. In dat plan vragen ze dat de overheid de nodige maatregelen neemt om sociale dumping in de bouwsector tegen te gaan. Wij willen hiervoor samenwerken met de overheid. Als er niets gebeurt, gaat de bouwsector in België kapot. Het is 5 voor 12. We zijn de ontslagen beu en stellen dringende maatregelen voor, benadrukt Vanthourenhout. Sociale dumping houdt in dat Belgische bedrijven uit de markt worden geweerd of het moeilijk krijgen om bouwprojecten binnen te halen, doordat buitenlandse bedrijven via detachering, schijnzelfstandigen en andere constructies de regels niet naleven. Het adres van de postbusfirma s mag dan wel in het buitenland zijn, vaak voeren ze uitsluitend werken uit in België. Loonsvoorwaarden, arbeidstijden en veiligheidsvoorschriften worden met de voeten getreden. De arbeiders wonen hier in barakken en werken soms zeven dagen op zeven zo goed als de klok rond. Na lageloonlanden, nu lageloonarbeiders. Stefaan Vanthourenhout, voorzitter ACV BIE, over sociale dumping in de Belgische bouwsector. Je kan het vergelijken met textielfabrieken in lageloonlanden die werknemersrechten niet respecteren. Alleen: de bouw kan je niet verplaatsen naar lageloonlanden, maar arbeiders komen wel tegen dezelfde erbarmelijke voorwaarden naar hier. Met alle gevolgen vandien voor Belgische ondernemingen die wél de Belgische regels, werktijden en veiligheidsvoorschriften volgen. Na de lageloonlanden, nu lageloonarbeiders. (JDO) jaargang 70 visie nummer 03 afgiftekantoor brussel x p volgend nummer op 21 februari voorstellen uit het strategisch plan voor de bouw De beperking van onderaannemers tot maximaal twee. Aansprakelijkheid van de opdrachtgever die werken laat uitvoeren door bedrijven die de regels niet volgen. Regelmatig lokaal overleg tussen werkgevers, syndicale afgevaardigden en inspectiediensten om sociale dumping sneller op het spoor te komen. Lees verder op pagina 6 over het strategisch plan voor de bouwsector: interview met Stefaan Vanthourenhout Niet alleen de laagste prijs, ook werken volgens de regels telt. Het gaat beter met de Belgische economie De Belgische economie groeit dit jaar met 1 procent en dat is vooral goed nieuws voor werkloze jongeren. Jan Smets, directeur van de Nationale Bank van België en ondervoorzitter van de Hoge Raad voor Werkgelegenheid, geeft tekst en uitleg. 8 Emiel Dehaes in de bres voor orgaandonatie 10 Regionieuws 20

2 2 onze samenleving ver ING WOORD Grijze letters In mijn brievenbus steekt een grote blanco enveloppe, strikt voorbehouden voor Leen Grevendonck. In de enveloppe vind ik een persoonlijk aanbod voor direct cash. Binnen 48 uur kan ik over een bedrag beschikken tot euro, vrij te gebruiken. Want stel dat ik een buitenkansje tegenkom dat ik niet kan laten liggen of een factuur van de autogarage niet kan betalen, dan helpt deze kredietverstrekker mij uit de nood. Mijn voordeelcode prijkt in vetjes op de aanvraag, die al vooraf ingevuld is met mijn gegevens. Ik zou wel zot zijn om niet te profiteren van dit aanbod. Uiteraard helemaal onderaan u weet wel, bij het sterretje in grijze letters lees ik dat het jaarlijks kostenpercentage van dit krediet 12,50 procent bedraagt. Dat wil zeggen dat als ik euro direct cash opneem en het een jaar later terugbetaal, ik daarvoor 687,50 euro moet ophoesten. Het kan ook iets meer of minder zijn, want hoeveel de exacte kost is vind ik niet terug in de brief. Maar daar kun je in elk geval een mooie reis mee maken. Ik vind het erg verontrustend hoe die kredietverstrekker aan mijn gegevens komt en op welke gratuite manier hij mij ongevraagd een duur krediet aanprijst. Stel dat deze brief in de bus valt bij iemand met geldproblemen, die niet de kleine lettertjes leest en die verleid wordt door dit snel en makkelijk krediet. Dat duwt die mens gewoon nog dieper in de schulden. Dus beste mijnheer of mevrouw de kredietverstrekker: luister naar uw geweten en stop met zulke bedenkelijke reclamepraktijken. U bewijst de samenleving er een grote dienst mee. En laat u gerust inspireren door de aanbevelingen op Leen Grevendonck Visie vrijdag 7 februari 2014 Femma neemt seks onder de loep Vrouwen over seksualiteit Het Femma-magazine van februari staat helemaal in het teken van seks. En geen taboe is de vrouwenbeweging vreemd: zo kom je bijvoorbeeld meer te weten over transgender zijn en hulpmiddeltjes voor in de slaapkamer. Ook laten drie generaties vrouwen hun licht schijnen over seksualiteit. Hieronder vind je een voorsmaakje. Sarah (31), getrouwd met Jeroen Als jonge moeder is het niet simpel om altijd en overal te vrijen Seks is belangrijk in onze relatie, maar het is zeker niet het allerbelangrijkste. Genegenheid en me beschermd voelen, komen op de eerste plaats. Als jonge moeder is het niet simpel om altijd en overal te vrijen. Ik ben nu meer een ochtendmens op dat gebied. s Avonds ben ik er meestal te moe voor. Vaak hoor je verhalen over pas bevallen moeders waarbij de seks moeilijker gaat, maar daarover mag ik niet klagen. Ik had geen kwaaltjes, maar ik was wel wat voorzichtiger. Na een maand was ik er opnieuw klaar voor. Ik denk dat Jeroen en ik een gemiddelde seksuele relatie hebben. 5 à 6 keren seks per week is niet aan ons besteed, maar aan twee keer per week komen wij zeker. Uiteindelijk is dat voor iedereen anders. Zolang je je maar goed voelt, dat is het allerbelangrijkste. KNIPSELS Het Grote Naaiboek nu al bestseller Prijs voor Vrijwilligerswerk 2014 Rita (49), anderhalf jaar samen met Gert Seks staat momenteel niet in mijn top vijf Momenteel staat seks niet in mijn top vijf. Mijn kwakkelende gezondheid van het laatste halfjaar heeft hier een groot aandeel in. Gelukkig is er verandering in zicht en zie ik de toekomst hoopvol tegemoet. Ook de menopauze deed enkele maanden geleden haar intrede. Daarbovenop neem ik een antidepressivum. Die pilletjes hadden na enkele dagen zeer duidelijk hun invloed op mijn seksualiteitsbeleving: de lustgevoelens waren gewoon weg. Eigenlijk vind ik dit zeer spijtig voor mijn partner. Gelukkig begrijpt hij als geen ander wat er gaande is. Dagelijkse intimiteit zou ik niet kunnen missen. Op dat vlak zit het tussen Gert en mij goed. Hij is een warme, zachte en gevoelige man. Er gaat bij ons geen dag voorbij zonder knuffels, kusjes of in elkaars armen liggen. Lees de volledige getuigenissen op (klik rechts op Ledenblad, dan op Een voorproefje ). Prijs Armoede Uitsluiten Na amper een maand is Het Grote Naaiboek van Femma aan zijn tweede druk toe. Al exemplaren gingen over de toonbank. We zijn natuurlijk ontzettend blij met dit succes, zegt Eva Brumagne, algemeen directeur van Femma. De interesse voor onze workshops en naaisalons is groter dan ooit. Honderden vrouwen hebben via een flyer in het boek een kennismakingspakket aangevraagd. We konden ons geen betere start wensen. Op 2 april wordt voor de zesde keer de Prijs voor het Vrijwilligerswerk 2014 uitgereikt. Organisaties en pro jecten die hun vrijwilligers willen bedanken, kunnen zich kandidaat stellen tot en met 28 februari. De winnaar gaat naar huis met euro. Schrijf je in en bekijk het filmpje op Te veel jongeren verlaten de school zonder diploma en krijgen weinig kansen op de arbeidsmarkt. In Vlaanderen en Brussel proberen grote én kleine initiatieven hier iets aan te doen: schoolmoeheid tegengaan, school- en thuismilieu beter op elkaar afstemmen, de overgang naar werk begeleiden Die initiatieven wil Welzijnszorg dit jaar in de kijker plaatsen met de Prijs Armoe de Uitsluiten Tot 15 maart kun je je organisatie nomineren. Meer info:

3 Visie vrijdag 7 februari 2014 Filipijnen: 3 maanden na tyfoon Haiyan onze samenleving 3 Filipijnse vakbondsmilitanten starten met heropbouw euro: dat bedrag zamelden mensen van de christelijke werknemersbeweging in voor de slachtoffers van de tyfoon Haiyan op de Filipijnen. Met dat geld hebben wij al twee medische missies gesteund, zegt Jeroen Roskams van Wereldsolidariteit. De rest zal dienen voor de wederopbouw van de getroffen regio. Morgen is het exact drie maanden geleden dat de zwaarste storm van 2013 over de Filipijnen raasde. Meer dan mensen verloren hierbij het leven. Miljoenen Filipino s werden dakloos en sloegen op de vlucht. In enkele dagen tijd werden vanuit de ganse wereld grootschalige hulpacties opgezet. Ook Wereldsolidariteit, de ngo van de christelijke werknemersbeweging, droeg haar steentje bij. Medische missies Samen met bediendenvakbond LBC- NVK werken wij al vele jaren samen met de Alliance of Health Workers, AHW, vertelt Jeroen Roskams van Werel dsolidariteit. Dat is de grootste vakbond van dokters en verplegend personeel op de Filipijnen. Na de doortocht van Haiyan heeft AHW deelgenomen aan twee medische missies naar enkele dorpen op de eilanden Samar en Leyte, waar de storm veel ravage aanrichtte. Dat deed de vakbond niet alleen, maar samen met andere Filipijnse noodhulporganisaties. De vrijwilligers bedeelden voedsel en drinkbaar water, verleenden eerste medische zorg en psychosociale hulp. Zo verzorgden zij op Samar mensen families kregen een hulppakket. Wederopbouw Wereldsolidariteit ondersteunde de twee medische missies financieel en zal dat ook doen voor de volgende twee missies in februari en maart. De rest van het ingezamelde geld willen we inzetten voor de wederopbouw van de getroffen regio. Vandaag zijn de grote buitenlandse noodhulporganisaties nog aanwezig in het land, maar die gaan op een dag terugkeren. Het is dus belangrijk dat wij lokale organisaties steunen die zich verder toeleggen op de wederopbouw. De kwaliteit van de medische zorg in de Filipijnen is niet goed en de mensen kunnen het niet betalen. Dat is een enorm probleem. Jeroen Roskams, Wereldsolidariteit Vrijwilligers van AHW brengen eerst in kaart wat de mensen nodig hebben. Het gaat over hulp om nieuwe huizen te bouwen, het opleiden van lokale gezondheidswerkers en het weer opstarten van medische centra en ziekenhuizen. Deze Filipijnse vrouw is blij met het hulppakket dat zij van de Filipijnse noodhulporganisaties heeft gekregen. Het is de eerste keer sinds de tyfoon dat ze rijst en gedroogde bonen heeft om te eten. Tegen privatisering AHW roept haar leden op om de privatisering van de gezondsheidszorg tegen te houden. Wereldsolidariteit vindt het belangrijk om AHW ook hierin te steunen. De kwaliteit van de medische zorg in de Filipijnen is niet goed en de mensen kunnen het niet betalen. Dat is een enorm probleem. Ook de loon- en arbeidsvoorwaarden van gezondheidswerkers zijn ondermaats. Daardoor vertrekken veel mensen naar het buitenland. Om dit te verbeteren, is het van tel dat een vakbond als AHW versterkt en verder uitgebouwd wordt. Zo is ver beeld ing Armoedevereniging Welzijnszorg heeft vorige week een sleutel en handtekeningen overhandigd aan politici. Daarmee wil de organisatie dringend aandacht vragen voor armoede op het platteland. Armoede blijft op den buiten vaak verborgen achter gesloten deuren mensen ondertekenden daarom een petitie met de vraag om deuren te openen naar een leven zonder armoede. Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) kondigde aan dat er dit jaar nog geld gaat naar een proefproject voor sociale taxi s in Bilzen en naar een wijkgezondheidscentrum in het Meetjesland. Minister van Armoedebestrijding Ingrid Lieten (SP.A) benadrukt dat ze verder werkt om het Vlaams actieplan voor armoedebestrijding uit te voeren. (LVDB) het land ook beter gewapend om toekomstige rampen aan te pakken. Leen Grevendonck Wil jij AHW op de Filipijnen steunen, dan kun je een bijdrage storten op BE van Wereldsolidariteit. Of op BE van , een samenwerkingsverband van 13 Belgische ngo s, actief op de Filipijnen. Telkens met vermelding Heropbouw Filipijnen. Ministers beloven om armoede op platteland aan te pakken Patrick Develtere, voorzitter ACW 'Ook Wereldsolidariteit maakt deel uit van het ACW-netwerk. Het doet deugd te zien dat we met onze steun via Wereldsolidariteit iets kunnen betekenen voor de getroffen mensen in de Filipijnen. In de Filipijnen kan je voor medische hulp niet veel van de overheid verwachten. De overheid verkoopt veel van haar ziekenhuizen en laat de organisatie van medische zorg over aan commerciële initiatieven. De manier waarop de gezondheidszorg wordt georganiseerd, komt niet iedereen ten goede. Het werk van Wereldsolidariteit en onze steun aan AHW is daarom van bijzonder groot belang om de lokale bevolking te helpen bij het uitbouwen van sterke initiatieven.' Welzijnszorg - K. Mertens

4 4 post VACATURE m/v MOB Verzekeringen CM Vlaanderen Manager verzekeringsbemiddeling Onbepaalde duur voltijds Brussel Meer vacatures en info op de jobsite van CM: ACV Software specialist (CRM en Sharepoint) Functionele analisten Databeheerder en data-analist Onbepaalde duur - voltijds - Brussel Info: UW GEDACHT Bewegen in menopauze Het artikel Vijf redenen om meer te bewegen tijdens de menopauze (Visie nr. 2 ) klopt volledig. Ik ben 69 jaar en voel mij nog prima. Op 54-jarige leeftijd ben ik onder impuls van mijn man beginnen joggen. Ik heb het heel langzaam opgebouwd. Na drie maanden kon ik drie kilometer lopen. Het heeft mij wel veel moed en zweet gekost, maar ik voelde mij ineens tien jaar jonger. Samen met mijn man ga ik nu twee keer per week joggen. Door te joggen en ook op mijn voeding te letten, ben ik destijds twaalf kilo verloren. Ik kreeg veel meer adem bij het fietsen. Ik leerde te zweten, waardoor ik opvliegers onder controle kreeg. De pijn die ik soms voelde in mijn knieën en mijn rug verminderde zelfs. Tot twee jaar geleden liep ik vlot tien kilometer, nu hou ik het op acht kilometer. Met goede loopschoenen en steunzolen krijg ik nog altijd carte blanche van mijn orthopedist. Zowel mijn man als ik zijn nog medicatievrij. Ik hoop nog een tijdje te kunnen joggen en te fietsen. Want bewegen en dagelijks een portie buitenlucht zijn voor ons de beste middelen om kwaaltjes te voorkomen. Anny Verhaeghe Twee keer betalen voor griepvaccin? Als je je laat vaccineren tegen griep, moet je daarvoor twee keer naar de huisarts. Een keer om het vaccin te laten voorschrijven en een keer om je de prik te geven. Mag de huisarts daarvoor twee keer een consultatie aanrekenen? Monique De Caluwé, Brugge Visie vrijdag 7 februari 2014 Ga je bij de huisarts langs alleen om een voorschrift af te halen, dan mag hij enkel een advies aanrekenen. Het honorarium daarvoor bedraagt 3,72 euro. Als de huisarts ook naar je gezondheidstoestand informeert of je onderzoekt (bijvoorbeeld bloeddruk meten), mag hij wel een raadpleging aanrekenen. Om het vaccin te laten inspuiten, moet je een raadpleging betalen. Jozef Cardijn De laatste tijd verschijnen er artikels die voorstellen om Jozef Cardijn zalig te verklaren. Wie Cardijn en zijn bezieling even onder de loep neemt, voelt onmiddellijk dat dat volledig indruist tegen het zijn zelf van Cardijn. Hij vocht voor de waardigheid van eenieder, zonder uitzondering. Hij is de laatste persoon die op een piëdestalletje zou willen staan. Leonie Clicq (in naam van Alex Ericx) Kapot geëvalueerd Bepaalde politici vinden dat de federale ambtenaren te weinig geëvalueerd worden. Ons personeelsbeleid lijdt aan verzakelijking. Wat wordt er geëvalueerd? De menselijke factor en groepsdynamiek, of de individuele productie? Het menselijk vermogen tot creativiteit en zelfstandig denken, of de slaafsheid? Binnen een goede bedrijfscultuur wordt er elke dag informeel feedback gegeven: soms een beetje bijsturing, maar ook de nodige schouderklopjes en blijken van waardering. We hebben geen behoefte aan een overheidsmachine. Wel aan zorgzame overheidsdiensten, aangedreven vanuit motiveren in plaats van bevelen. Mensen worden in hun korte leven kapot geëvalueerd, al van kindsbeen af. Onze samenleving wordt koeler, meedogenloos soms. Hier mogen we niet apathisch bij staan kijken. Felix Bergers, As Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden citaat-175&_citaat-175&.qxd :20 Pagina 1 en van links naar rechts een citaat. 1. Boot; 2. op het spel zetten; 3. spelleiding; 4. gemeen; 5. snoer; 6. tint; 7. steen soort; 8. insect; 9. mannelijk dier; 10. loopstok; 11. onsportief; 12. schat ten; 13. klus; 14. braspartij. Citaat-175 advertentie JE HOORT NIET MEER ZO GOED? Blijf er niet mee zitten! Kom langs in een Aurilis hoorcentrum. GRATIS hoortest 1 W S L A T O E P 2 W E A G E E N N 3 A R F E G G I E 4 V R A IJ L S S E 5 L K IJ A K B E L 6 K B L E E U E R 7 M A S R T M E R 8 I V L S I E E G 9 K E N A T F E R 10 A S T T E L T S 11 U O N F E A I R 12 R A N M E L IJ N 13 K K A M R W E I 14 G E E L N S A G Citaat Oplossing - Het citaat is van Fjodor Dostojevski: Wat een afgrijselijk beest is een fatsoenlijk mens. Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. vrijblijvend advies door gediplomeerde audiologen uitgebreid gamma hoortoestellen, hoorhulpmiddelen en gehoorbescherming hoortoestel vrijblijvend op proef herstelling en onderhoud 5 jaar garantie op hoortoestellen Bel ons voor info of een afspraak: Limburg Midden-Vlaanderen Turnhout-Mechelen-Waas&Dender Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Zo hoort het.

5 Visie vrijdag 7 februari 2014 DE VLOER uw job, ons werk MDK - veerponten over kanaal Gent-Terneuzen 5 Wij varen bij weer en wind De werknemers in de industriezone Gent-Zelzate, de scholieren uit de buurt, de vrachtwagenchauffeurs en de grote groepen wielertoeristen in de zomer: allemaal rekenen ze op schipper Reinhard Pamperl en zijn collega s om aan de overkant van het kanaal te raken. Maar overheidsbesparingen maken het de schippers van de veerponten moeilijk. Om 4.30 uur steekt de veerpont Terdonk elke ochtend van wal, geladen met de eerste shift passagiers. Reinhard en zijn collega s nemen werknemers mee van Cargill, Volvo, ArcelorMittal, Honda en andere bedrijven in de industriezone aan het kanaal Gent-Terneuzen. De vaart begint zo vroeg omdat de eerste ploegarbeiders om 5 uur beginnen te werken, zegt Reinhard. Aan de andere kant staan dan weer de mensen te wachten die van de nacht af komen. Veel bedrijven in de buurt draaien dag en nacht. Als je de uren van hun ploegdiensten bekijkt, zijn de uren van onze veerdiensten zeer logisch. Joost De Bock Voor de twee schippers van het veer begint de werkdag om 4 uur. Het veer zet zes tot acht keer per halfuur over. Ook voor één voetganger, vrachtwagen of fietser, dat speelt geen rol. Is dat verlieslatend? Wij hebben een verplichting tegenover de klant. Als u op tijd op uw werk wil zijn, wil u niet wachten tot er een andere passagier aankomt om mee te varen. De Vlaamse overheid heeft, in het kader van mobiliteit, de plicht om zo n dienstverlening aan te bieden en te behouden, ook naar de belastingbetaler toe. Wat doe je als militant voor ACV Transcom? Ik zat onder andere in de werkgroep voor de verloning van gevaarlijk werk. Op zee vaar je continu rechtdoor en zie je op de radar dat je een ander schip gaat kruisen. Maar op het veer moeten wij de hele tijd manoeuvreren en soms schepen op amper tien meter passeren. Het kanaal Gent- Terneuzen is extreem druk bevaren. Een aanvaring kan ervoor zorgen dat niemand meer van de boot komt. Daarom krijgen we een toelage voor gevaarlijk werk. Vroeger werd die zonder reglementaire onderbouwing toegekend. De interne controle van de Vlaamse overheid besliste vorig jaar dat die toelage een duidelijke verantwoording moesten krijgen. Binnenkort krijgen we daardoor 0,60 euro bruto minder per dag. Ik vecht ervoor om die toelage zeker te behouden. Merk je veel van de besparingen bij de overheid? Dat merk je aan alles. Er wordt bespaard op matrozen die het onderhoud doen. Eén keer in de zoveel jaar gaat een veerpont naar een extern bedrijf voor een groot onderhoud, dat is het. De overheid heeft ook besloten dat we zes procent moeten besparen op personeel. Vroeger voeren we met twee schippers, een matroos en een werktuigkundige. Nu moeten de schippers alles zelf doen. Als er problemen zijn met de motor, moet de schipper het zelf oplossen. Als dat niet lukt, switchen wij naar de reservepont die klaarligt. Je kunt tegen de mensen niet zeggen: fiets maar tien kilometer om. Het grote probleem is dat we ook geen nieuwe kandidaat-schippers meer krijgen, omdat de lat zodanig hoog ligt. Tegenwoordig heb je een opleiding van kapitein op een sleepboot nodig. Er moet echt verjonging komen. Lukt dat, zes procent besparen op personeel? Op een veer móet je met twee schippers zijn, voor de veiligheid. De overheid telt koppen en kijkt niet naar hoeveel uren we kunnen presteren. Iemand die halftijds werkt, telt voor de overheid ook als één man. We kunnen de dienst alleen nog maar draaiend houden als onze mensen tot 200 uur per maand werken. Er zit geen logica in de besparingen. Onze directie erkent het probleem, maar kan niets veranderen. Een mini-overheid? Het ACV pakt uit met de campagne Mini Is Back, een pleidooi voor solidariteit. De vakbond pleit ervoor dat de overheidsdiensten niet zomaar afgebouwd worden. ACV wil dat de overheid de welvaart verdeelt via belastingen, sociale zekerheid en goede openbare diensten. De overheid moet de economie stimuleren door haar centen zinvol te investeren in de maatschappij. Hoe solidair ben jij? Doe de minitest op Wat zou je de Vlaamse overheid laten weten? Kijk niet enkel naar de cijfers, naar hoe en hoeveel je kunt besparen. Het is gevaarlijk werk. Uit respect voor de veergebruikers, de zwakke weggebruikers, varen wij bij weer en wind. Zelfs bij zeven Beaufort. Tussen Zelzate en Gent, een goede 15 kilometer, heb je geen andere oversteek. Veel werknemers die niet over een auto of rijbewijs beschikken, zijn voor honderd procent aangewezen op onze dienst. In Langerbrugge lopen de wachttijden tijdens de spits zelfs op tot 45 minuten om de veerpont te nemen. Dat is toch een teken dat er een grote nood aan is? Lieve Van den Bulck

6 6 uw job, ons werk vak bondig DUOdag, 27 maart 440 horecazaken tekenen in op witte kassa Visie vrijdag 7 februari 2014 Horeca zonder zwartwerk kan wel Op DUOdag op 27 maart zetten bedrijven hun deuren open voor werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Een werknemer van het bedrijf leidt de werkzoekende rond. Deze laatste krijgt de kans om zijn talenten te tonen. Trajectbegeleiders lichten toe welke ondersteuning mensen met een arbeidsbeperking kunnen krijgen. Wil jouw bedrijf meedoen aan DUOdag of ben je werkzoekende met een arbeidsbeperking? Neem dan zeker een kijkje op ACV vraagt versterking diversiteitsplannen De cijfers van de Vlaamse inburgerings- en integratiemonitor zijn niet positief. Het ACV vraagt aan de Vlaamse regering om werk te maken van versterkte diversiteitsplannen met slimme streefcijfers. Wanneer ondernemingen of organisaties subsidies krijgen, vindt ACV dat bindende sociale clausules afgesproken moeten worden. Dat kan bijvoorbeeld rond rekrutering, opleiding en competentieverwerving. Als bedrijven die sociale clausules niet naleven, dan moet het mogelijk zijn om (een deel van) de subsidie terug te vorderen. ACV Metea sluit sectorakkoorden ACV Metea, de centrale voor onder meer de metaal- en textiel industrie, maakt vorderingen bij de sectorale onderhandelingen. Er zijn nu zeven (ontwerp) akkoorden. Vier akkoorden zijn ondertekend. In zeven sectoren hebben ACV Metea en de andere sociale partners een (ontwerp)akkoord be reikt: Metaalrecuperatie, Ga ra ges, Metaalbouw, Metaalhandel, Non Ferro, Koetswerk en Textielrecuperatie. In volgende sectoren zijn de akkoorden al ondertekend: Staal, Jute, Vlas en Meester kleer makers. Meer informatie lees je op acv-csc-metea.acv-online. be. Klik bovenaan op Dagklapper, nieuws uit de onderhandelingen. Claude Rolin verlaat ACV Claude Rolin legt zijn functie als algemeen secretaris bij ACV-CSC neer om bij de komende verkiezingen de Europese lijst van cdh te trekken. Rolin wordt gewaardeerd voor zijn kennis over Europa en als verdediger van de sociale dialoog. Nog maar 440 horecazaken hebben zich opgegeven voor de witte kassa. Dat is een kassa die alle transacties bijhoudt, waardoor de fiscus makkelijker kan controleren en zwartwerk wordt tegengegaan. De witte kassa wordt verplicht vanaf 1 januari 2015, maar horecazaken kunnen ze nu al invoeren. Dat de witte kassa niet gekoppeld is aan de btwverlaging, is een gemiste kans, zegt Frans Dirix van ACV Voeding en Diensten. Zwartwerk en zwart geld in de horeca zijn een oud zeer. De precieze omvang ervan is moeilijk te bepalen. Een studie van de KU Leuven zegt dat één derde van de jobs in de horeca officieel niet bestaat. Ik lees in de krant dat de werkgevers zelf schatten dat 25 tot 60 procent van het geld in de horeca, dus de omzet en uitbetaalde overuren, zwart is, weet Frans Dirix, nationaal secretaris van ACV Voeding en Diensten. Maar de echte wil om hieraan iets te veranderen, is er niet. Btw-verlaging Enkele jaren geleden sloten de vakbonden en de sectorfederaties voor de horeca een pact. Hierin toonden de sociale partners zich bereid om samen met de overheid maatregelen te nemen om de sector een stuk witter te maken. Jammer genoeg is het bij goede voornemens gebleven langs de kant van de horecafederaties. En dat komt omdat hun achterban niet volgt. Meteen daarop zijn zij beginnen lobbyen bij de overheid voor een btw-verlaging. De vakbonden waren niet welkom op dat overleg. Op 1 januari 2010 verlaagde de overheid de btw op maaltijden van 21 naar 12 procent. Maar, wat ik een gemiste kans vind: de invoering van de witte kassa was geen voorwaarde om die btw-verla Frans Dirix, ACV Voeding en Diensten: Een verwitting van de horeca kan niet zonder de prijzen meer, als ik weet dat de baas tenminste zijn personeel correct betaalt. ging te krijgen. De sector heeft dat tegengehouden, met als argument dat er veel faillissementen zouden volgen. Ondanks de felle tegenkanting wordt de witte kassa nu toch ingevoerd. Eerst vrijwillig in 2014, maar vanaf 2015 verplicht. Eind vorig jaar riepen de horecafederaties op tot een boycot van de witte kassa. Ik ben enorm ontgoocheld. Enerzijds heeft de sector een btw- en lastenverlaging gekregen. Ultiem zijn het alle Belgische belastingbetalers die hiervoor een duit in het zakje doen. Maar anderzijds is het te veel gevraagd dat de werkgevers eerlijk hun bijdragen betalen en voor duurzame tewerkstelling zorgen werknemers Is de sector zonder zwartwerk dan niet Guy Puttemans leefbaar? Er zijn evengoed horecazaken die in het wit werken en goed draaien. Of je een bloeiende zaak hebt, hangt niet alleen af van de loonlast. Maar hoe meer werkgevers frauderen, hoe moeilijker de eerlijke werkgevers het krijgen. Er is dus nood aan een grote verwittingsoperatie, zoals in de bouw- en de vleessector. In de horeca werken meer dan werknemers. Zij verdienen het om op sociaal vlak au sérieux genomen te worden. Zolang het uitgangspunt is dat er ruimte moet blijven voor zwartwerk en dat maaltijden zo goedkoop mogelijk moeten zijn, raak je nergens. Ik besef ook wel dat een verwitting niet kan zonder de prijzen te verhogen. Maar ik betaal graag iets meer wanneer ik weet dat de baas tenminste zijn personeel correct betaalt. Geen fout en dus geen ontslag voor délégué Grote opluchting bij de werknemers van textielbedrijf Hades-Elis in Anderlecht: hun hoofddélégué Mario (midden op foto) heeft geen zware fout begaan volgens de rechtbank. De werkgever mag hem dus niet ontslaan. Vorige zomer had de directie een ontslagprocedure opgestart tegen hoofddélégué Mario, vertelt Bart Deceukelier, secretaris bij ACV Metea. Mario werkt er als vrachtwagenchauffeur en zou fouten gemaakt hebben bij de levering van tapijttegels. Maar wellicht zocht de werkgever een aanleiding om hem buiten te gooien. Vroeger was er een goed sociaal overleg in dit bedrijf, maar nu gedraagt de werkgever zich als een dictator. Hij wilde niet eens luisteren naar de uitleg van Mario. Daarom zijn wij als vakbond naar de rechtbank gestapt en hebben wij er alles aan gedaan opdat hij niet geschorst zou worden. Ik ben blij dat de rechter ons nu in het gelijk stelt.

7 7 Visie vrijdag 7 februari 2014 uw job, ons werk leefbaar zijn ACV bouw - industrie & energie wil sociaal Europa Werknemers geven antisociaal Europa rode kaart te verhogen. Maar ik betaal graag iets De leden en militanten van ACV bouw - industrie & energie (BIE) spraken zich vorige vrijdag duidelijk uit tegen een neoliberaal Europa. Wij geloven in het Europese project, maar Europa stelt zich zeer eenzijdig en aanhoudend antisociaal op. Het kan en moet anders, zegt Tom Deleu van ACV BIE. De Europese verkiezingen op 25 mei komen dichterbij. Meer dan 150 militanten en leden van de vakbondscentrale ACV BIE, die onder andere werken in de bouw, de kappersector en de traditionele industrie, staken daarom de koppen bijeen. Ze evalueerden de voorbije regeerperiode van de Europese politici. Hun besluit is zeer kritisch. Wij zijn verbaasd, ontgoocheld en kwaad, klinkt het. De vakbondsleden geven Europa daarom een rode kaart. Er is grote ontevredenheid over de Europese Commissie, die het fenomeen van sociale dumping en fraude in de bouwsector niet op een overtuigende manier aanpakt (zie ook pagina 1 en 9, red.). Dat is nochtans een gezamenlijke vraag van werknemers én werkgevers, zegt Tom Deleu van ACV BIE. Intussen worden België en andere lidstaten op de vingers getikt, omdat zij op hun manier toch een oplossing proberen te zoeken voor die problemen. Van tafel geveegd Ook het REFIT-programma van de Europese Commissie kan op weinig goedkeuring rekenen. Met dat programma wil Europa naar eigen zeggen administratieve rompslomp beperken voor bedrijven, door EU-wetgeving in te trekken of te vereenvoudigen. Onder dat mom wil men volledig komaf maken met het beleid voor veiligheid en gezondheid, voor gelijkheid van mannen en vrouwen op de werkvloer, voor de bescherming van zwangere werknemers De Commissie ziet sociale bescherming en regels voor bedrijven steevast als last en hinder. Door REFIT werden zopas nog de voorstellen van tafel geveegd die kappers moesten beschermen tegen huidproblemen en andere gezondheidsrisico s. Zorgwekkend Wij geloven in het Europese project, maar Europa stelt zich zeer eenzijdig en aanhoudend antisociaal op, vat Tom Deleu samen. Er gebeuren ook goede dingen op Europees vlak. Maar het kan en moet anders. Wij willen dat Europa de sociale modellen van de lidstaten versterkt, in plaats van die aan te vallen. Wij willen dat Europa economische uitbuiting en sociale dumping aanpakt. De situatie voor werknemers in de bouwsector, maar ook in industriële sectoren zoals de glas- en cementindustrie, is zorgwekkend. Europa moet geloven in de toekomst van onze industrie en daarvoor de nodige stappen zetten. Wij laten daarom onze stem horen. Een positieve, sociale stem op 25 mei is belangrijk. (LVDB) Je zou het haast vergeten, maar in de sector gebeurt ook heel wat prachtig werk, bijvoorbeeld op het vlak van vorming en deeltijds werken en leren. Militanten van de vakbond doen hun werk met passie en zijn fier op de horeca. Al het personeel in de sector verdient eigenlijk een pluim. Zij werken op momenten waarop anderen zich willen ontspannen. Maar dat komt allemaal niet aan bod in de media. De enige geluiden die ik hoor zijn negatief en gaan over zwartwerk. Dat is niet bevorderend voor een beter imago van de sector. Leen Grevendonck De leden en militanten van ACV bouw - industrie & energie geven het neoliberale, antisociale Europa een duidelijke rode kaart. Bij verdere besparingen kunnen wij veiligheid luchtverkeer niet garanderen De luchtverkeersleiders in Europa hebben vorige week actie gevoerd. Daarmee protesteerden ze tegen de geplande besparingen en de verdere liberalisering van het luchtruim. Als gevolg van de actie heeft het Europees Parlement haar plannen licht gewijzigd. Ook de luchtverkeersleiders bij Belgocontrol, het overheidsbedrijf dat ons luchtverkeer regelt, voerden actie. Ze hielden stiptheidsacties, die weinig hinder veroorzaakten op de luchthaven van Zaventem. Met een actie voor het Europees Parlement toonden de luchtverkeersleiders hun ongenoegen. Sinds 2012 moet Belgocontrol samen met buitenlandse tegenhangers jaarlijks 3,5 procent besparen, verduidelijkt Kurt Callaerts van ACV-Transcom. De volgende vijf jaar zouden we nog eens 13,5 procent moeten besparen. Dat is onrealistisch. Europa gaat ons dwingen om te besparen op ondersteunende diensten, zoals weerdiensten, vorming en opleiding, de technici, ingenieurs en informatiediensten. Dat zou negatieve gevolgen hebben voor de veiligheid van het luchtverkeer boven Europa. Onbezonnen besparingen brengen de belangrijkste taak van de luchtverkeersleiders in het gedrang: de veiligheid van het luchtverkeer garanderen. De Europese Commissie heeft de liberalisering van het luchtruim intussen goedgekeurd. De luchtverkeersdiensten mogen wel zelf ondersteunende diensten blijven inrichten. (LVDB)

8 8 uw job, ons werk Visie vrijdag 7 februari 2014 Dossier: economie en werk in 2014 Het gaat beter met de Belgische economie De Belgische economie trekt weer aan, maar betekent dat ook het einde van de economische crisis? Voor wie op de arbeidsmarkt is dat goed nieuws? En hoe veilig is de bankensector vandaag? Jan Smets, directeur van de Nationale Bank van België en ondervoorzitter van de Hoge Raad voor Werkgelegenheid, geeft tekst en uitleg. Lies Willaert Is de economische crisis nu echt voorbij? Jan Smets: Het gaat beter met de Belgische economie. Het consumenten- en ondernemersvertrouwen zitten in de lift. De Nationale Bank verwacht dit jaar een groei van een goeie 1 procent. Dat is een stuk beter dan 2012 en 2013, toen er stilstand was. Maar ik ben er niet zeker van dat de crisis al helemaal verwerkt is. Enerzijds zijn er internationaal nog altijd grote risico s. Zo vertraagt de groei in opkomende landen als Brazilië, China en India. Zij geven nu minder impulsen aan de wereldeconomie. De VS en Japan kennen een grote overheidsschuld en in Europa is er enorm veel werkloosheid. Anderzijds heeft een crisis zoals deze een tamelijk lange nasleep. Op veel plaatsen in de wereld zijn er te veel schulden opgebouwd door particulieren, banken, overheden en zelfs landen. Om die schulden te kunnen terugbetalen, geven zij minder uit dan zij verdienen. Dat tempert de groei. Maar 1 procent is toch al positief en aanmoedigend. Brengt 2014 meer jobs? Ten opzichte van vorig jaar schatten wij dat er jobs bijkomen. Dat is niet heel veel, maar het is goed nieuws als je weet dat in 2013 zo n jobs verloren zijn gegaan. Jan Smets, Hoge Raad voor Werkgelegenheid, Nationale Bank Jan Smets: Het economisch herstel is goed nieuws voor de jongeren. Als het slecht gaat met de economie, worden jongeren het zwaarst getroffen. Omgekeerd genieten jongeren er als eerste van als de zaken weer beter gaan. Het economisch herstel is in het bijzonder goed nieuws voor de jongeren. Als het slecht gaat met de economie, worden jongeren het zwaarst getroffen. Want bedrijven zullen dan minder rekruteren of personeel met het minste aantal jaren dienst ontslaan. Maar omgekeerd is het ook zo dat jongeren er als eerste van genieten als de zaken weer beter gaan. Geldt dat ook voor jongeren zonder diploma? Een groot deel van de jeugdwerkloosheid treft jongeren met een beperkte kwalificatie. Dat is niet zozeer het gevolg van de crisis, maar wel omdat zij weinig kansen krijgen op de arbeidsmarkt. Dit probleem moet je oplossen met structurele maatregelen. Veel jongeren die de school voortijdig verlaten, zijn schoolmoe of passen niet in het klassieke schoolsysteem. Ik pleit sterk voor werkplekleren en voor een leerrecht: de kans om de school deels of tijdelijk te verlaten voor je achttiende en het recht om daarna weer opleiding te volgen. Bedrijven voorzien veelal opleiding voor hooggeschoolde werknemers, maar moeten dat ook doen voor hun laaggeschoold personeel. Een ander idee is job splitting: taken in een bedrijf die minder kwalificatie vereisen, bundel je dan in één job. Ik denk ook dat een extra loonlastenverlaging voor laaggeschoolde jobs nodig is. ACV pleit voor een verschuiving van de lasten op arbeid naar andere inkomens. Wat vindt u daarvan? Die verschuiving is absoluut een goed idee. Om de concurrentiekracht te verbeteren en om meer jobs te creëren, moeten de loonlasten omlaag. De Nationale Bank en het Planbureau (een onafhankelijke instelling die onder andere studies verricht over economische kwesties, red.) hebben onderzocht hoe we een lastenverlaging voor de laagste lonen kunnen financieren. Maatregelen die goed uitkwamen zijn een financiering via accijnzen, btw (zonder indexaanpassing), een milieubelasting of een algemene sociale bijdrage. Dat laatste is een bijdrage die de laagste inkomens ontziet, maar die verder op alle soorten inkomens geheven wordt: van werknemers, zelfstandigen, vrije beroepen, ondernemingen, vermogen, uitkeringen boven een bepaald niveau. Bij een lastenverlaging van 2 miljard euro kunnen we zo na zeven jaar voor à nieuwe jobs zorgen. Dat is dan werk aan de winkel voor de nieuwe regering. We mogen niet vergeten dat die ook een begrotingstekort moet oplossen. Dat moet niet alleen omdat Europa dat vraagt, maar ook om de pensioenen en de gezondheidszorg betaalbaar te houden. Tegelijk moeten alle regeringen samen de groei, concurrentiekracht en arbeidsmarkt verbeteren. Maar het ene kan het andere versterken. Als de groei duurzamer en de arbeidsmarkt dynamischer wordt, krijgen meer mensen kansen op een job. Dat zorgt voor belastingen en sociale bijdragen, waarmee de overheid het budget weer gezond kan maken. Door de financiële crisis zijn veel mensen het vertrouwen in hun bank De verschuiving van lasten op arbeid naar andere inkomens is absoluut een goed idee. Jan Smets, Hoge Raad voor Werkgelegenheid, Nationale Bank verloren. Moeten zij zich vandaag nog zorgen maken? Hebzucht is eeuwenoud en heeft in de bankenwereld grote schade toegebracht. Er zijn enorme excessen geweest, die mogelijk waren omdat de regulering niet voldeed en het risicobeheer in de banken ondermaats was. Maar sinds is er veel verbeterd. Er is absoluut veel vooruitgang gemaakt om het financieel systeem veiliger te maken. We werken volop aan een bankwezen dat weer dienend is voor de economie: door spaargelden te verzamelen en krediet te geven aan bedrijven die willen investeren en mensen die een huis willen kopen. Eind dit jaar komt er een gemeenschappelijk bankentoezicht op Europees niveau. En België heeft recent de tradingactiviteiten (waarbij banken handelen en speculeren met financiële producten om hun winst te verhogen, red.) aan banden gelegd. We moeten nog afrekenen met een erfenis van het verleden, maar het tij is gekeerd. Leen Grevendonck

9 Visie vrijdag 7 februari 2014 uw job, ons werk 9 'Strategisch plan bouw om eerlijke Belgische bouwsector te beschermen Niet alleen laagste prijs, ook werken volgens regels telt Sinds begin 2013 gingen in de bouw al jobs verloren. Maar die jobs worden geruisloos overgenomen door buitenlandse arbeiders, die hier vaak voor een hongerloon en in slechte omstandigheden komen werken, zegt Stefaan Vanthourenhout, voorzitter van ACV Bouw, Industrie en Energie (BIE). Overheid, werkgevers en werknemers moeten samenwerken om onze sector te beschermen tegen verdere aftakeling Christine Laureys De firma s die de regels niet volgen, hebben waarschijnlijk het voordeel dat ze goedkoper zijn. Stefaan Vanthourenhout: K lo p t, m o men teel speelt bij aanbestedingen voornamelijk het criterium van de laagste prijs. Buitenlandse bouwbedrijven respecteren de loon- en arbeidsvoorwaarden van de bouw niet en betalen geen bijdragen aan het Fonds voor Bestaanszekerheid. Wij willen dat ook sociale clausules worden opgenomen in de aanbestedingen, zodat de prijs niet gedrukt kan worden door te besparen op veiligheid of andere beschermingsregels. Het is logisch dat een opdrachtgever naar Europa laat toe om via achterpoortjes sociale dumping te organiseren. Stefaan Vanthourenhout, voorzitter ACV bouw - industrie & energie de prijs kijkt, maar dat mag niet het enige criterium zijn. Naast sociale verplichtingen in aanbestedingen, stellen we voor om ook attesteringen op te nemen in de aanbestedingen. Alleen iemand die volgens de regels werkt en de nodige attesten kan voorleggen, zou de werken mogen uitvoeren. De délégués merken in sommige gevallen ook dat de kwaliteit van de bouwwerken daalt, omdat de firma s ook laag gaan in prijs door met ongeschoolde in plaats van geschoolde arbeiders te werken. Kan België het probleem van de sociale dumping alleen oplossen? Neen. De federale overheid neemt al initiatieven om de sociale dumping tegen te gaan, maar die reiken niet ver genoeg omdat ze geremd worden door Europa. Voor alle duidelijkheid, wij willen niet onze Poolse of Portugese collega s treffen, maar wel de fraudeurs en koppelbazen, die op grote schaal sociale dumping en uitbuiting organiseren. De Belgische lonen en werktijden moeten gerespecteerd worden, maar Europa laat momen Sinds begin 2013 gingen in de bouw al jobs verloren. Overheid, werkgevers en werknemers moeten samenwerken om onze sector te beschermen tegen verdere aftakeling, zegt Stefaan Vanthourenhout, voorzitter van ACV Bouw, Industrie en Energie (BIE). teel te veel toe om via achterpoortjes sociale dumping te organiseren. Kunnen we dan niets ondernemen zonder Europa? Actie van Europa is immens belangrijk, maar we stellen in het strategisch plan bouw ook maatregelen voor waarvoor we niet langs Europa moeten passeren. De beperking van de keten van onderaannemers tot maximaal twee. Of het invoeren van de bouwbadge om de identificatie van de arbeiders op de werf sneller en eenvoudiger te maken, gelinkt aan de aanwezigheidsregistratie. We vragen bijvoorbeeld ook om sterk en regelmatig lokaal overleg te organiseren tussen werkgevers, syndicale afgevaardigden en inspectiediensten. Zo kan sociale dumping sneller worden aangepakt. Nu lopen we met een klacht of inspectie vaak achter de feiten aan. Dat komt omdat de bedrijven in overtreding via onderaanneming alles maskeren of al lang onder een andere naam werken vooraleer we hen op het spoor zijn. Jurgen D Ours de FOCUS Concurrentie ten koste van gezondheid? Dinsdag was het wereldkankerdag. En net op die dag stemde het Europees Parlement over belangrijke bijsturingen van het REFIT-programma dat de Europese Commissie in oktober lanceerde. Met REFIT steekt de commissie alle lopende voorstellen voor nieuwe wetgeving voor meer veiligheid en gezondheid op het werk in de diepvriezer. Zo blokkeert men bijvoorbeeld het voorstel van de Europese sociale partners om voor 17 kankerverwekkende stoffen veiligheidsnormen op te leggen in heel Europa. Ook de Europese cao s voor de kappers en voor de visserijsector, met daarin nieuwe veiligheidsmaatregelen gaan niet door. De Commissie kondigt in één adem ook voorstellen aan om belangrijke andere delen van de Europese veiligheidswetgeving te herzien. Bij de top 20 van die zogeheten meest hinderlijke wetgeving staan de regels over de maximale arbeidsduur (48 uren per week!), over minimale dagelijkse rusttijden, over gelijke behandeling van uitzendkrachten, over regels rond detachering, over gebruik van tachografen in voertuigen. De redenering is dat sociale en veiligheidswetgeving te hinderlijk is voor ondernemingen. Het voorspelbare resultaat is dat landen binnen Europa elkaar volop gaan beconcurreren door het minder nauw te nemen met veiligheid en gezondheid. Het ACV startte daarom in december een rethinkrefit-campagne ( Je kunt op die website de petitie tekenen of een sturen naar Europese parlementsleden. Tegelijk vroegen we het Europees Parlement ook om druk te zetten op de Europese Commissie. Voorlopig resultaat: het Europees Parlement keurde dinsdag een voorzichtige tekst goed waarin het zich uitspreekt tegen mogelijke negatieve gevolgen van het REFIT op de bescherming van de werknemers. Dat is een eerste stapje, maar zolang de Commissie REFIT inzake sociale en veiligheidswetgeving niet volledig terugtrekt, blijven veiligheid en gezondheid ondergeschikt aan concurrentie. En wordt een betere bescherming van werknemers tegen beroepskankers op de lange baan geschoven. Marc Leemans, voorzitter ACV Landen binnen Europa gaan elkaar volop beconcurreren door het minder nauw te nemen met de veiligheid en gezondheid.

10 10 Visie hoe gaat het met u? vrijdag 7 februari 2014 Emiel in de bres voor orgaandonatie Zonder donor had ik nog drie dagen te leven Zonder mijn donor zou ik hier niet meer zitten. Ik ben door het oog van de naald gekropen. Emiel Dehaes (73) uit Heverlee onderging vier jaar geleden een levensreddende levertransplantatie. Zal ik je iets verklappen? Emiel stapt naar zijn bureau. Enkele tellen later keert hij terug met een bundeltje in zijn hand. In mijn vrije tijd schrijf ik gedichten. Het helpt mij om mijn gevoelens uit te drukken. Emiel schuift er mij enkele onder de neus. In zijn gerenoveerde hoeve aan de rand van Leuven doet hij zijn verhaal. Een interview, met fragmenten uit de gedichten van Emiel als leidraad. Het leven komt, het leven gaat. Soms te vlug voor anderen laat. Soms gebeurt er een ongeluk. En gaat er een of ander stuk. Mijn levertesten waren al jaren slecht. Ik stond er niet bij stil, want last had ik er niet van. Ik oefende marketingfuncties uit in grote bedrijven. En het gebeurde wel eens dat ik met klanten afsprak op restaurant. Versta mij niet verkeerd. Ik leefde bourgondisch, maar ik kon het mij niet veroorloven om te veel te drinken. Blijkbaar heb ik een genetische aanleg voor leverproblemen. Eind 2008 liep het goed fout. Ik kreeg bloedingen in mijn dikke darm. Die bleken niet te stelpen. Ik had veel te weinig bloedplaatjes, een gevolg van mijn slecht werkende lever. Misschien is het wel je lever. Het meest noodzakelijke orgaan. Emiel Dehaes: Ik wil mensen blijven overtuigen van het belang van orgaandonatie. Ik kreeg een streng dieet opgelegd. Tijdens een kijkoperatie enkele maanden later ontdekten artsen verdachte vlekjes op mijn lever. Twee bleken kwaadaardig. De vlekjes werden verwijderd, maar keerden enkele maanden later terug. Ik had een sterk verhoogd risico op leverkanker. We gaan je op een wachtlijst plaatsen voor een levertransplantatie, liet de specialist van het UZ Leuven mij weten. Maar weet wel dat het nog 1 à 2 jaar kan duren voor jij aan de beurt bent. Dan hoop je op een milde gever. Gelijk ook waar hij komt vandaan. Zo lang hebben de artsen niet kunnen wachten. Met een groepje oud-scoutsvrienden ging ik in april 2010 op weekend. Ik voelde mij futloos. Terug thuis verergerde mijn toestand. Op een avond geraakte ik zelfs mijn bad niet meer uit. Bijna volledig verlamd, belandde ik in het ziekenhuis. De diagnose was hard. Mijn lever werkte niet meer. Mijn lichaam raakte stilaan vergiftigd. Zonder nieuwe lever zou ik het niet overleven. Ik word gered, ik mag nog leven. En hopen op een nieuwe mei. Een Godsgeschenk werd mij gegeven. Het bange wachten is voorbij. We hebben een nieuwe lever voor u. Het was de vooravond van Onze-Lieve-Heer- Hemelvaart toen de dokter aan mijn bed stond. Een ongelooflijke last viel van mijn schouders. Zes uur lang heb ik op de operatietafel gelegen. Toen ik wakker werd, voelde ik mij een nieuwe mens. Na twee dagen waren alle verlammingsverschijnselen verdwenen, na twee weken mocht ik naar huis. Ik ben door het oog van de naald gekropen. Zonder donor had ik nog drie dagen te leven. Ik buig mijn knie, ik buig mijn hoofd. En kijk in ootmoed om. Ik dank die mij nieuw leven bood. En weer tot leven kom. Wie mijn donor is, weet ik niet. Het kan een man zijn of een vrouw. En hij kan afkomstig zijn uit de Benelux, Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Kroatië of Slovenië. Jürgen Doom Dat zijn de acht landen die aangesloten zijn bij Eurotransplant. Wie hij of zij ook is, ik ben enorm dankbaar. Het is dankzij hem of haar dat ik vandaag nog in leven ben. Die 13de mei 2010 vier ik als een verjaardag. Het is de start van mijn nieuwe leven. Misschien dat ik het ooit eens weet. Wie je was en wat je vroeg van t leven. Maar er is iets dat ik nooit meer vergeet. Dat wat je mij voor altijd hebt gegeven. Soms vraag ik mij af wie mij zijn lever geschonken heeft. Een mens is van nature nieuwsgierig. Maar ik besef ook dat het beter is om dat niet te weten. Artsen zullen de naam van de donor nooit doorgeven. Het is ook een dubbel gevoel. Ik ben gelukkig, ik leef verder. Maar mijn donor is er niet meer. Voor zijn familie heb ik wel een gedicht geschreven en afgegeven aan mijn arts. Misschien kregen ze het ooit te lezen. Ik zou zo graag lang leven. Dat is toch ieders wens. Maar is t mij niet gegeven. Dan wil ik verder leven in een ander mens. Ik ben 73 nu. Mijn levertesten zijn prima. Ik kan gerust 100 jaar worden (lacht). En tot dan zal ik mensen blijven overtuigen van het belang van orgaandonatie. Ik ben bestuurslid van de Leuvense levertransplanten. Ik hou regelmatig lezingen over mijn transplantatie. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om je te laten registreren als donor. Je kunt er levens mee redden. Daar ben ik het levende bewijs van. Dieter Herregodts Vanaf 14 februari voert CM actie rond orgaandonatie. Je verneemt er meer over in het volgende nummer van Visie. Surf naar Vraag voor herstelverblijf nu rechtstreeks naar centrum CM-leden kunnen na een ziekenhuisopname voor een herstelverblijf terecht in drie centra die het CM-kwaliteitslabel dragen. Het zijn Ter Duinen in Nieuwpoort, Domein Hooidonk in Zandhoven en Domaine de Nivezé in Spa. Rechtstreeks aanvragen Tot nu liep de aanvraag voor een herstelverblijf via de adviserend geneesheer. Dat hoeft nu niet meer. Het uitvoerige aanvraagformulier kun je downloaden via de website, afdrukken en laten invullen door de huisarts of de behandelende arts. Het formulier is ook te verkrijgen via de sociale dienst van het ziekenhuis, het CM-kantoor of de dienst Maatschappelijk Werk. Je bezorgt de aanvraag rechtstreeks aan het herstelcentrum. Het centrum beoordeelt je aanvraag en neemt zelf contact op voor verdere afspraken. CM-tegemoetkoming CM geeft een aanzienlijke tegemoetkoming op de dagprijs (zie tabel). Wie aangesloten is bij het CM-Hospitaalplan krijgt in bepaalde gevallen de helft van het persoonlijk aandeel terugbetaald. De prijzen in de tabel gelden voor opnames sinds 1 januari Voor kinderen jonger dan 12 jaar die een ouder verge Dagbedragen 2014 in euro zellen, zijn er aangepaste tarieven. In Spa gelden de vermelde bedragen als je komt met een begeleider. Wie er verblijft zonder begeleider, betaalt een andere prijs. Totale kostprijs CM-tegemoetkoming Je betaalt Acuut zieke 84,30 35,20 49,10 Acuut zieke 84,30 67,00 17,30 met verhoogde tegemoetkoming Chronisch zieke 84,30 25,10 59,20 Chronisch zieke met verhoogde tegemoetkoming 84,30 50,30 34,00 Gezonde begeleider 53,70-53,70 Informatie op en

11 INTERSOC AL 65 JAAR ECHTE VAKANTIELIEFDE Zwitserland Toerisme : Christian Perret OVER INTERSOC EN ECHTE VAKANTIELIEFDE Intersoc en Zwitserland, da s liefde op het eerste gezicht. In 1949 al organiseerden we onze eerste gezonde bergluchtvakanties voor CMleden jongens en meis- jes trokken toen naar het Zwitserse Melchtal. Een groot succes! Andere Zwitserse bestemmingen volgden: Maloja, Disentis, Schwarzsee,... het zijn allemaal plaatsen waar velen als kind een onvergetelijke vakantie beleefden en nu nog met veel plezier aan terugdenken. Intussen zijn we enkele generaties verder. De kinderen van toen zijn groot geworden. Net als Intersoc trouwens. Vandaag bieden wij meer dan 30 bestemmingen aan in Europa en Boeiende plekken waar velen onder ons een onvergetelijke tijd beleefden. jaarlijks genieten tienduizenden gezinnen van een deugddoende vakantie bij ons. Sommige dingen veranderen gelukkig nooit. Zwitserland is nog steeds een topper in ons aanbod. En met de mutualiteit op reis gaan, is nog altijd een begrip. Vertrouwde kwaliteit, correcte informatie, betaalbaar en bereikbaar voor àlle gezinnen: dat zijn en blijven de pijlers in onze werking. Is er dan helemaal niets veranderd bij Intersoc? Natuurlijk wel. Onze vakantieservice evolueerde mee met de behoeften van onze gasten: een zorgeloze vakantie op maat van heel het gezin. Hotels met de juiste accommodatie, onthaal in eigen taal, animatie voor elke leeftijd, een lekkere en gezonde keuken, medische bijstand,... ieder puzzelstukje is belangrijk voor een gevoel van onthaasten en genieten. In deze Intersoc-special nemen drie gezinnen je mee naar enkele fijne Zwitserse bestemmingen. Proef de beleving en de hartelijke sfeer. Haal jeugdherinneringen op en ontdek wat echte vakantieliefde is. Heel graag tot ziens, Johan Swinnen Algemeen directeur Intersoc Deze bijlage kwam tot stand in samenwerking met Zwitserland Toerisme

12 VANAF 532 ALL-IN Zwitserland Toerisme : Christian Perret ZIN IN ZINAL Verslag Oekkie-reizigers: Paul (29), Sophie (27), Wout (4) en Marthe (2) Peuters, dat is 7 dagen op 7 leven in huis! Tijdens de vakantie laden we allemaal de batterijen weer op en zoeken we de optimale mix tussen actie en ontspanning. En daarvoor is Zinal onze droombestemming. We logeren er in het Intersoc-hotel Les Diablons in het Walliser-vakantieoord. Het ligt op meter hoogte, helemaal achteraan in het Val d Anniviers. Vanuit onze hotelkamer hebben we een prachtig zicht op bergtoppen van meter en hoger. De ontvangst is erg gastvrij en de sfeer is ontspannen. Het hotel is recent gerenoveerd en modern aangekleed. Dat merk je meteen aan de kamers. Ideaal om te relaxen na een dagje genieten in de gezonde berglucht. Zonder stress Onze vakantie begint meteen goed: met een stevige tocht in de bergen. Met de inbegrepen aximo-pas, van Intersoc, maken we onderweg gratis gebruik van bergbanen en de bekende gele postbussen. Je hebt hier maar liefst 300 km bewegwijzerde wandelpaden. Ook voor mountainbikers is Zinal een stukje paradijs. Een dagtrip uitstippelen? Je doet het zonder stress of gedoe. Wild spotten Zinal zelf is een gezellig, authentiek bergdorpje. Ook een tocht naar berghut La Tzoucdana is een aanrader. Het is dé uitvalsbasis voor een waaier aan bergwandelingen. Je kunt er lekker smullen van traditionele gerechten, ook voor de kleinsten. We lopen nog even door het dierenpark en daarna gaat het richting de Mirador, een uitkijkpost voor het spotten van wild. Wout heeft het nog altijd over die lenige berggeit met hoorns scherper dan zijn ridderzwaard. Meer informatie: OEKKIE GRATIS VOOR KINDEREN T/M 6 JAAR De Oekkie-vakanties van Intersoc, dat zijn te gekke kinderverwenweken buiten de schoolvakanties. En helemaal gratis voor kinderen tot en met 6 jaar. Deze zomer is Zinal de bestemming voor de Oekkie-vakanties. WANDEL- EN FIETSPARADIJS ST. MORITZ Verslag Charme-reizigers: Jef (65) en Suzanne (60) Het elegante Intersoc-hotel Stahlbad in het bekende St. Moritz is onze uitvalsbasis voor een actieve verwenvakantie. We wandelen, we fietsen, we ontdekken, we genieten. En s avonds is het heerlijk ontspannen in het binnenzwembad, sauna en hamam van het hotel. Zwitserland Toerisme: Christof Sonderegger Onze keuze voor St. Moritz is niet toevallig: je vindt hier meer dan 580 km bewegwijzerde wandelpaden en 400 km fietsroutes. Voor jonge en niet meer zo n jonge benen. Een groot deel van de wandelwegen is trouwens vlak, uniek en ideaal voor ons. Met de mountainbike geraak je gemakkelijk tot op de hoogste toppen. Nu ja, gemakkelijk... Ook het Nationaal Park in Zernez leent zich uitstekend voor wandel-, fiets- en mountainbiketochten. Nieuw: de Intersoc-fietsmonitor Een bergpas beklimmen en je voelt je... Tom Boonen. Let wel: de kuitenbijters in de buurt, zoals die van Maloja, Julier of Albula, zijn voor geoefende wielertoeristen. Tenzij je, zoals wij, graag af en toe een tandje bijsteekt. Maar ook een vlakke rit op een elektrische fiets behoort tot de mogelijkheden. De Intersoc-fietsmonitor stippelt voor jou het ideale parcours uit. Unesco-Werelderfgoed We sluiten onze vakantie af met een rit met de rode trein van de Rhätische Bahn langs het Albula-Bernina-traject. Dit langste smalspoor-treintraject ter wereld (130 km) behoort tot het Unesco-Werelderfgoed. Het verbindt Noord- met Zuid- Europa en brengt je langs de adembenemende gletsjers van Oberengadin tot aan de palmen in het Italiaanse Tirano. Meer informatie: VANAF 665 INCL. AXIMO-PAS Zwitserland Toerisme : Markus Greber OOK 65 IN 2014? Word jij net als Intersoc 65 jaar in 2014? Dan vieren we dit graag met jou. Als cadeau vertrek je voor maar 65 % van de normale verblijfsprijs naar St. Moritz.

13 VRAGEN OVER JE VAKANTIE IN ZWITSERLAND? Zwitserland Toerisme Bel ons gratis op * of bestel onze actuele brochures op MySwitzerland.com Word fan op Facebook: MySwitzerland.com/facebook Abonneer je op onze nieuwsbrief: MySwitzerland.com/newsletter VANAF 644 INCL. AXIMO-PAS *Voor dit nummer kan een lokaal tarief gelden MOOIE DAGEN IN VILLARS-SUR-OLLON Verslag Family-gezin: Thomas (38), Sabine (37), Jonas (12), Emma (9) en Pauline (6) Eindelijk vakantie! Na een autorit van amper 750 km genieten we bij aankomst in Villars-sur-Ollon van een fris Zwitsers wijntje in ons prachtige hotel met uitzicht op het Rhônedal. De zon schijnt, de kinderen lachen. Wij hebben er zin in! Het Hôtel Villars Palace dateert van de jaren 20 en is met Zwitserse precisie in 2008 gerestaureerd. Restaurant, hal en theater zijn zelfs geklasseerd als historisch monument. De kamers zijn luxueus ingericht en er is een verwarmd buitenzwembad. Een paradijs. BABY OP KOMST? DAN MAG JE GRATIS LOGEREN Ben je deze zomer zwanger tijdens je vakantie? Dan verblijf je gratis in elk Intersoc-hotel. Kijk voor de voorwaarden op Perfecte gezinsactiviteiten Vind de perfecte activiteit voor je gezin tussen de meer dan tips voor uitstapjes in Zwitserland. Family Trips op MySwitzerland.com/familytrips, en als app voor ipad en Android smartphones geeft jou de spannendste belevenissen voor het hele gezin. Selecteer verschillende criteria en ontdek welke activiteiten bij je wensen passen. Topservice Wandelen en fietsen en kun je in Villars-sur-Ollon bij de vleet. Wandelschoenen vergeten? Geen probleem, je huurt ze in het hotel. De mooiste plekken en panoroma s ontdek je op één van de vele begeleide, kindvriendelijke wandelingen. Aximo-pas, de max Dit is echt een droombestemming voor jonge gezinnen met kinderen. En met de Aximo-pas van Intersoc nog voordelig ook. Met deze pas neem je gratis de bus, trein en kabelbaan én heb je toegang tot een pak leuke, spannende activiteiten in de buurt. Dit is echt een droombestemming voor jonge gezinnen met kinderen. Moet er nog zout zijn? Een uitstap naar de zoutmijn van Bex is een topper. Deze fascinerende, ondergrondse wereld bestaat uit 50 km gangen en schachten, en er wordt nog altijd zout ontgonnen. Het tunnelbaantje brengt je naar unieke plekjes en in het bijhorende museum ontdek je tal van verrassende weetjes. Tof voor het hele gezin. Enkele tips Neem de tandradbaan richting Bretaye. Dit is het vertrekpunt voor heel wat avontuurlijke wandelen mountainbiketochten. Ben je op Les Diablerets/Glacier 3 000, dan heb je het hoogste punt bereikt van de Waadtländer Alpen. Het uitzicht is er ronduit adembenemend. Ook een tocht naar de romantische bergmeren Lac de Chavonnes, Lac de Bretaye en Lac Noir mag op het programma niet ontbreken. Vlinders in de buik verzekerd! Meer informatie: Family Trips op internet Plan je volgende gezinsuitstap online: MySwitzerland.com/familytrips Family Trips Gratis mobiele apps Handige informatie, waardevolle tips en inspiratie altijd bij de hand MySwitzerland.com/mobiel PROMOTIE VOOR GROTE GEZINNEN! Heb je drie kinderen of meer? Dan geniet jouw gezin bij Intersoc van fikse kortingen. Kijk snel op Zwitserland Toerisme : Gian Marco Castelberg & Maurice Intersoc is de CM-vakantiedienst en werkt uitsluitend voor zijn leden. Swiss Events Swiss Hike Swiss Mag

14 WEDSTRIJD: Jouw vakantie terugbetaald! Boek vóór 21 februari je vakantie in La-Garde-Freinet of Carry-Le-Rouet met de melding Actie Visie en je maakt kans op terugbetaling van je vakantiefactuur (10 dagen volpension in juli of augustus voor één gezin van twee volwassenen en hun kinderen). Surf snel naar INTERSOC PARTNER Intersoc werkt ook nauw samen met partner-hotels, die een gelijkaardige infrastructuur bieden en voldoen aan onze hoge eisen. Je kinderen kunnen er terecht in clubs volgens leeftijd (3 maanden tot 14 jaar) met Nederlandstalige Intersoc-monitoren. Elk hotel biedt een kinderbuffet, kant-enklare babymaaltijden en verzorgingsmateriaal voor baby s. 5 TEKENEN VAN ECHTE VAKANTIELIEFDE Kinderen en Intersoc: twee handen op één buik. Duizenden kinderen genieten elk jaar in onze kinderclubs. Onze monitoren begeleiden kinderen van 3 maanden tot 17 jaar. Zo kun je ook zelf genieten. Vaste prijs en prijsgarantie. Bij Intersoc geen onaangename verrassingen. We hebben een vaste prijs. Daalt de prijs toch, dan krijg je het verschil terug met een waardebon. 100 % vakantiegarantie. Intersoc garandeert dat alles tot in de puntjes geregeld is. Toch nog een vraag? Onze medewerkers staan altijd klaar om je te helpen. VANAF 518 CARRY-LE-ROUET HÔTEL CLUB VACANCIEL Carry-le-Rouet - gelegen tussen de Camargue en Marseille - is een vakantiebestemming die je nooit meer vergeet. Dit kleine vissersdorpje in een prachtige baai, is een parel aan de Middellandse Zee. Het hotel biedt al het nodige comfort en ligt vlak aan het strand. Maar ook in het hotelzwembad is waterpret gegarandeerd. Intersoc verwelkomt jou ook in de paasvakantie al graag in deze Zuid-Franse bestemming. Het strand is vanuit het hotel bereikbaar. Gratis medische service. Voelt iemand zich niet lekker? Intersoc helpt je meteen met een eigen professionele medische service. Je gezin is in goede handen. Iedereen is een VIP bij Intersoc. Reizen met Intersoc is genieten van een topservice. We brengen je op een veilige en aangename manier naar je bestemming. VOOR MEER INFORMATIE EN BOEKINGEN, CONTACTEER ONS: INTERSOC Haachtsesteenweg 579 Postbus Brussel T: 070/ klantendienst@intersoc.be VANAF 637 ALL-IN LA GARDE-FREINET HÔTEL CLUB DOMAINE DE L ILE EN FORÊT Dit vakantiedorp ligt net buiten een oud Provençaals dorp in het Massif des Maures, een eindje boven St. Tropez en de Middellandse Zee. Een oase van rust, omringd door de mooiste plekjes van de Côte d Azur. Zon, zee, natuur, cultuur en rust in één vakantie. Op de zuidelijke helling van de heuvel Les Moulins liggen de kamers, het centrale complex en het mooie zwembad van Hôtel Club Domaine de L Ile en Forêt. Een ideale vakantiestek voor gezinnen met kinderen en voor iedereen die Zuid-Frankrijk wil verkennen. Vanaf deze zomer is de all-in-formule weer van de partij. In dit vakantiedorp is een heerlijk openluchtzwembad, een binnen- en een buitenspeeltuin. Vrijdag 27 juni is de laatste schooldag. Geniet nu met je hele gezin net iets vroeger van de vakantie en krijg er meteen een pak zakgeld bij door minder te spenderen aan je verblijf. GRATIS ZOMERBROCHURE IN JE BUS Wil je meer weten over al onze bestemmingen? Vraag dan nu de gratis zomerbrochure aan. 80 pagina s vol echte vakantieliefde. Stuur deze bon in een gefrankeerde omslag naar Intersoc of bestel de brochure via de website. VOORNAAM + NAAM DHR/MEVR ADRES POSTCODE + PLAATS Ik wil op de hoogte blijven van de vakantieaanbiedingen van Intersoc. Ik ontvang graag de maandelijkse nieuwsbrief van Zwitserland Toerisme. Intersoc verbindt er zich toe jouw persoonlijke gegevens vertrouwelijk te behandelen en niet aan derden te verstrekken. V.u.: Johan Swinnen Haachtsestwg. 579 PB 47 B-1031 Brussel Tel.: +32 (0) Fax: +32 (0) Creatie: Noticed Communicatiebureau

15 Visie vrijdag 7 februari 2014 hoe gaat het met u? 15 Ouderen kunnen langer thuis wonen Brug tussen thuis en woonzorgcentrum Kirsten kwam als een engel uit de hemel. Ze hielp ons met zoveel om de zorg thuis voor vader te organiseren, vertelt Jeanine Simons (63). Zij ondervond hoe waardevol Zorgbrug is, een initiatief van CM Limburg en het woonzorgcentrum Ocura in Montenaken. De ouders van Jeanine Simons stonden op de wachtlijst voor een plaats in het woonzorgcentrum. Jeanine: Moeder heeft altijd voor vader gezorgd. Zij was veel te goed voor het rusthuis. Vader ging eens per week naar het dagcentrum in Montenaken, maar wou altijd terug naar huis. Toen zijn toestand verergerde, bleef moeder hem verzorgen. Ik was haar steun en toeverlaat, deed de boodschappen, ging naar de bank en de post. Aangezien ik fulltime werk, nam ik vaak verlof. Het was zwaar maar het lukte wel. Je hoort van anderen dat je recht hebt op van alles. Maar waar krijg je informatie? Natuurlijk moet je ook hulp willen aanvaarden. Moeder was er niet erg voor. En toen kwam Kirsten van CM op bezoek. Zij gaf aan dat het makkelijker zou gaan met wat hulp en bijvoorbeeld een ziekenhuisbed en een matras om doorligwonden te voorkomen. Het persoonlijk contact gaf vertrouwen. En Kirsten informeerde nu en dan hoe het ging. Ik ben blij dat we vaders wens om thuis te sterven, konden vervullen. Wachtlijst Zoals ze langs ging bij de ouders van Jeanine, heeft maatschappelijk werkster Kirsten Sauwens van CM Limburg contact opgenomen met bijna alle 250 mensen die vorig jaar op de wachtlijst stonden Gerust naar het buitenland Een reisje naar het buitenland geboekt? De CM-reisbijstand biedt hulp bij medische problemen. Neem in elk geval voor jezelf en je reisgenoten een World Assistance Card (WAC) met daarop een gele klever mee. Naargelang je bestemming heb je nog andere documenten nodig. Voor Europa is dat een Europese Ziekteverzekeringskaart (EZVK). Die is meestal geldig tot het einde van het jaar. Voor gepensioneerden blijft ze twee jaar gelden. Vraag tijdig een nieuwe aan via de CM-website of in het CM-kantoor. De CM-reisbijstand vergoedt de kosten vanaf 200 euro voor dringende medische zorg in het buitenland. Ook kun je tijdens je vakantie 24 uur op 24 terecht bij de alarmcentrale Mutas op het telefoonnummer voor informatie, advies en ondersteuning. De CM-reisbijstand geldt wereldwijd. Jeanine Simons: Hulp aanvaarden, was moeilijk voor moeder. Met de bemiddeling van Kirsten lukte het. van het woonzorgcentrum Ocura in Montenaken. Het project Zorgbrug is er om de zorg thuis zo goed mogelijk te organiseren, in afwachting van een plaats in het woonzorgcentrum. Je inschrijven op de wachtlijst is vaak een duidelijke hulpvraag. Soms doen de kinderen het zonder medeweten van hun ouders, omdat ze zien dat moeder de zorg voor vader niet meer aankan of omgekeerd, zegt Marc Vanderstraeten van de thuiszorgdienst van CM. Maar het is geen garantie dat er snel een plaats vrijkomt in het woonzorgcentrum. Hoe kan de zorg thuis ondertussen zo goed mogelijk worden georganiseerd? Daarvoor gaat de maatschappelijk werker op stap. de VOORZET Staat u in de regen? Eind januari hield de Gezinsbond zijn congres onder het motto: Als het gezinsbeleid een paraplu is, wie staat er dan in de regen?. De gezinsbeweging wijst erop dat heel wat mensen niet mee zijn in de samenleving: ze kunnen niet meer mee op school, ze hebben een laag inkomen, of ze ondervinden stress op het werk. Iedereen mee in de samenleving: dit valt voor honderd procent samen met een van de fundamentele doelstellingen van CM. Naast het pleidooi voor het behoud van de kinderbijslag voor iedereen, geeft de gezinsvereniging bijzondere aandacht aan kinderen in armoede. Het congres vroeg ook om de begeleiding door een psycholoog of psychotherapeut terug te betalen via de ziekteverzekering. CM heeft al een tegemoetkoming voor jongeren die op raadpleging gaan bij een erkende psychotherapeut, maar ook wij ijveren voor een terugbetaling via de ziekteverzekering. Draagkracht Sommige mensen bleken overleden of ondertussen opgenomen in een ander woonzorgcentrum. De familie had het rusthuis daarvan niet verwittigd, ondervond Kirsten. Bij sommige mensen kwam de vraag tot inschrijving op de wachtlijst na een ziekteperiode, maar was het ondertussen niet meer dringend. Omgekeerd schreven mensen zich in op een moment dat het thuis goed ging maar was er ondertussen zware zorg nodig zonder dat het woonzorgcentrum op de hoogte was. Pas als je bij de mensen thuis komt, kun je samen bekijken waar de knelpunten zitten en hoe de draagkracht van de mantelzorgers kan versterkt worden, zegt Kirsten Sauwens. Hulp vragen en hulp De Gezinsbond richt de schijnwerpers ook op het kwaliteitsvol wonen voor ouderen. Ouderen zouden moeten kunnen kiezen voor een zo comfortabel mogelijk leven: zelfstandig als het kan, met ondersteuning waar het nodig is. De oudere kan de woonomgeving delen met anderen en er zijn best bereikbare diensten die geleidelijk meer taken kunnen overnemen. Zo n optimale afstemming van wonen en zorg is ook een hoofdbekommernis van CM. Ten slotte vraagt de Gezinsbond om de mantelzorg uitdrukkelijk te waarderen. Ze richt zich daarvoor niet alleen naar de overheid, maar ook naar de scholen en de werkgevers. Als voorzitter van CM zeg ik daarop: een pluim voor de Gezinsbond! Jürgen Doom toelaten, is voor veel mensen nog een grote drempel, soms een echt taboe. Dat is de reden waarom lang niet alle mensen die gezinszorg of andere diensten kunnen gebruiken, daar ook een beroep op doen. Kennismaken De nieuwe mensen die in de loop van vorig jaar contact namen met het woonzorgcentrum voor opname op de wachtlijst, kregen meteen een folder mee en de vraag of de zorg thuis ondertussen beter kon worden georganiseerd. Indien ze het goed vonden, kregen ze bezoek van Kirsten Sauwens. Is er nood aan gezinszorg of oppashulp? Kan de woning worden aangepast? Op die manier konden mensen langer thuis blijven wonen. Voor andere kwam het sneller tot een opname. In het woonzorgcentrum werden infosessies georganiseerd voor mantelzorgers en kandidaat-bewoners. Zo leerden die mensen het woonzorgcentrum en het dagcentrum beter kennen. Ondertussen is het project afgelopen en is Kirsten Sauwens weer maatschappelijk werkster in Gingelom. Conclusie? De thuiszorgdiensten en het woonzorgcentrum hebben elkaar beter leren kennen. Een win-winverhaal voor alle partners, zegt Ilse Liesmons, directeur van Ocura Montenaken. De thuiszorgdiensten zorgen ervoor dat kandidaat-bewoners langer thuis kunnen wonen en wij kregen een veel beter zicht op hun zorgnood. In de slottoespraak sprak de voorzitter van de Gezinsbond, Frans Schotte, zich uit voor een samenleving met een hart, in plaats van voor een harde samenleving. En dat was raak! Wie het schoentje past, trekke het aan. Een goed inkomen, zorg en ondersteuning voor wie het nodig heeft, een samenleving waarin iedereen mee is: de Gezinsbond houdt de paraplu vast zodat niemand in de regen staat. De vereniging kan rekenen op de sterke handen van uw ziekenfonds om die doelstelling waar te maken. Marc Justaert Voorzitter CM Chris Van Hauwaert De dienst Maatschappelijk Werk helpt om thuiszorg te organiseren. Info: of vraag naar de dienst Maatschappelijk Werk bij CM (contactgegevens op de regionale bladzijden). Eddy Fliers

16 16 Visie hoe gaat het met u? vrijdag 7 februari 2014 zoek en win Speur je in Visie mee naar het antwoord? Dwars door Europa Op vakantie met CM Tip Maakt dat je niets meer ziet Oplossing F Stuur je antwoord voor 16 februari op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek Liefde aan het werk van Alfons Vansteenwegen (voorbeelden en tips uit de praktijk om relaties sterk te maken en te houden), uitg. Lannoo of het boek met cd Een vermoeden van Licht van Frank Boeijen (bevriende kunstenaars van Boeijen reageren op zijn nieuwe cd), uitg. Vantilt. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Oplossing Visie nr. 2 Bedevaart De winnaars worden persoonlijk verwittigd Neem ook deel aan de CM-webquiz op knipsel Zin in vakantie? De CM-vakantieorganisaties Kazou, Intersoc, Ziekenzorg CM en Massembre hebben heel wat moois in de aanbieding, van een weekendje Ardennen tot zeven of tien dagen Zwitserland of Zuid-Frankrijk. Kazou Gevecht met het water in Spanje Wat? Ga op canyoning-driedaagse, een combinatie van water, springen en aan koorden bengelen in het Spaanse Ordesa. Na een deathride en een flinke portie survivaltechnieken kun je zalig ontspannen in de chillcorner. Voor wie? Jongeren van 13 tot 14 jaar (geboortejaar ) Het aanbod aan vakanties verschilt per regio. Meer info: tel tel tel tel Massembre Sinaasappelbomen in de Ardennen Wat? Bewonder de 300 jaar oude sinaasappelbomen van het kasteel van Freÿr aan de Maas en geniet van de activiteiten voor kinderen en volwassen in het CM-vakantiecentrum Massembre, met een speeltuin, een avontuurlijk parcours en een dierenpark. Voor wie? Volwassenen en kinderen Wanneer? 30 april tot 2 mei Massembre Muziek in de Ardennen Wat? Geef je oren de kost met concerten van Smooth and the Bully Boys (rockabilly) en Chris Watson (boogie woogie) in het CM-vakantiecentrum Massembre met een waterparcours voor kinderen, een minimuseum en gratis wandelgidsen. Voor wie? Volwassenen en kinderen Wanneer? 28 tot 30 mei Intersoc-partner Zon, zee, natuur en cultuur in Zuid-Frankrijk Wat? Verken Zuid-Frankrijk vanuit het Hôtel Club Domaine de L Ile en Forêt in La Garde-Freinet, de ideale vakantiestek voor gezinnen met een voordelige all-in formule. Voor wie? Volwassenen en kinderen Wanneer? Verschillende periodes beschikbaar van 28 juni tot 28 augustus Flip Kowlier geeft toegankelijk concert Intro vzw, die jaarlijks allerlei evenementen toegankelijk maakt voor mensen met een handicap, bestaat 15 jaar. De organisatie viert haar vijftiende verjaardag met een spetterend concert van Flip Kowlier op 1 maart in de AB in Brussel. Er is heel wat voorzien om het concert toegankelijk te maken, zoals een rolstoelzone, ringleiding voor slechthorenden, een voeltoer voor blinden en slechtzienden, tolken in Vlaamse gebarentaal en een verzorgingsruimte (in samenwerking met de CM-Thuiszorgwinkel). Vergeet niet de nodige hulp aan te vragen eens je je ticket hebt gekocht. Tickets zijn te koop via abconcerts.be tegen 13 euro (+ reservatiekosten). Intro zorgt niet alleen voor een toegankelijke omgeving bij festivals, sportmanifestaties of beurzen. Ook maakt de organisatie werk van toegankelijke informatie. Frank Croes SMAKELIJK Thaise curry met wintergroenten Ingrediënten voor 4 personen: 2 aardappelen 200 g pompoen 200 g knolselderij 2 wortelen 1 pastinaak 1 ui 5 eetlepels olie 1 kleine spitskool of witte kool 1 blikje kokosmelk 1 eetlepel Thaise currypasta 1 bouillonblokje een handvol verse korianderblaadjes verwarm de oven voor op 180 C schil de aardappelen, snijd ze in blokjes en kook ze gaar in licht gezouten water snijd de pompoen en de knolselderij in blokjes en meng met wat olie spreid ze uit op de bakplaat en rooster ze 15 tot 20 minuten in de oven schil de wortelen en de pastinaak en snijd in blokjes pel de ui en snijd in partjes verhit olie en voeg de wortelen, de pastinaak en de ui toe en laat 10 minuten stoven snijd de spitskool in stukjes en voeg toe laat nog 5 minuten stoven voeg de rest van de groenten toe doe de kokosmelk, bouillonblokje en de currypasta erbij garneer met korianderblaadjes Recept uit het boek Vers Natuurlijk, een uitgave van De Praktische School partner van Femma. Het boek kun je bestellen via

17 HELPENDE Ziekenzorg CM Waterpret aan het Veerse Meer Vera Vryens (22) organiseert optredens in het jeugdhuis Ziekenzorg CM Kuren op hotel in Duitsland Wat? Lekker ontspannen en genieten van wandelingen, toeristische uitstap jes en terrasjes vanuit het Haus am Kurpark in Brilon, met onder andere een dakcafé en een kuurzwembad met een permanente temperatuur van 31 graden Voor wie? Mensen met een psychische kwetsbaarheid en hun familie, vanaf 18 jaar Wanneer? 21 tot 28 september Kazou Bergavonturen in Oostenrijk Intersoc-hotel Zwitserse luxe Wat? Logeer in het luxueus geres taureerde Palace-hotel hoog boven het Rhônedal, met gratis toegang tot een pak leuke activiteiten in de buurt. Voor wie? Volwassenen en kinde ren Wanneer? Verschillende periodes beschikbaar van 15 juni tot 17 sep tember?! HANDEN Wat? Hang de held uit in het gezel lige Mauterndorf. Na een hoogte parcours, een raftingavontuur en een deathride geniet je van een heerlijke hamburger rond het kampvuur. Voor wie? Jongeren van 13 tot 14 jaar (geboortejaar ) Het aanbod aan vakanties verschilt per regio. Geen jeugdhuis zonder vrijwilligers zoals Vera Vryens. Zowel achter de toog als in de boekhouding staat ze haar mannetje. Ik vind het heerlijk om samen met mijn vrienden optredens te organiseren waar veel volk op af komt. Ik ben ondertussen dik anderhalf jaar actief in het jeugdhuis in SintAmandsberg. Ik kwam er eerder toevallig terecht, via vrienden. Er was niet echt veel te doen, dus hebben we er met een paar mensen onze schouders onder gezet. Ik ben best trots op wat we sindsdien allemaal bereikt hebben. We wilden van bij het begin een eigen koers varen. Leuke optredens organiseren met muziek die je nergens anders hoort, nieuwe groepen lanceren, speciale feestjes op touw zetten en ga zo maar verder. Daar komt best wel wat werk bij kijken, maar dat hoort erbij. Ik heb al ongelooflijk veel geleerd in het jeugdhuis. Verder is een jeugdhuis runnen natuurlijk ook dikke fun. Een avondje achter de toog staan vind ik zalig, je hebt alles gezien zonder dat je er midden in staat. In een café werken zou me minder goed liggen, want daar moet je toch vooral luisteren naar de baas. Het jeugdhuis is ons eigen project, je krijgt er geen geld voor maar des te meer voldoening. Ik ken mijn vrienden al jaren, maar sinds we ons samen engageren voor het jeugdhuis, is onze vriendschap een pak hechter geworden. Samen achter de toog staan tot in de vroege uurtjes en de dag erna samen de rommel opruimen, dat schept een band (lacht). Bovendien leer je in het jeugdhuis ook heel wat nieuwe mensen kennen. Ik zou het voor geen geld meer willen missen. Nele Verheye Als voorzitter van de bestuursraad neem ik ook de boekhouding van het jeugdhuis voor mijn rekening. Eenvoudig is het niet, vooral de belastingen baren mij af en toe kopzorgen. Maar ik vind het razend interessant, hoe je omgaat met het budget en de rekeningen van zo n vereniging. Ik studeer sociaal werk en wil na mijn studies graag aan de slag in het jeugdwerk. De ervaring die ik nu opdoe, zal mij later zeker goed van pas komen. Lieven Van Assche Wat? Zeilen, kajakken en wind surfen op het Veerse Meer in Arnemuiden, met aangepast materiaal en ervaren monito ren. Voor wie? Mensen met een chronische ziekte of een licha melijke handicap Wanneer? 11 tot 17 augustus 17 hoe gaat het met u? Visie vrijdag 7 februari 2014 Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad. Hoe betaal ik minder belastingen bij invaliditeit? Door belastingen vooraf te betalen, doe je een voordeel en vermijd je dat je de rekening in één keer gepresenteerd krijgt. Word je arbeidsongeschikt, dan krijg je gedurende het eerste jaar een ziekte-uitke ring waarop bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden. Vanaf het tweede jaar krijg je een invaliditeitsuitkering. Daarop gebeurt enkel een kleine inhouding voor je pensi oen. Er gebeurt geen voorheffing voor de belastingen. De uitkering is nochtans niet belastingvrij. De afrekening gebeurt bij de belastingaanslag het jaar daarop. Hoe kun je vermijden dat je het hele bedrag ineens moet betalen? Je kunt de belasting volledig of gedeeltelijk op voorhand beta len. Elke voorafbetaling geeft recht op een bonus die wordt toegevoegd aan het reeds betaalde bedrag. Uiteindelijk zal je minder belastingen betaald hebben als je vooraf hebt gestort. Je kunt een schatting maken van het belas tingbedrag dat je zal moeten betalen zodra het bedrag van je laatste aanslag bekend is. Het is aangeraden elk kwartaal 25 procent van het geschatte belastingsupplement te storten. Voor het eerste kwartaal moet de voorafbetaling gebeuren ten laatste op 10 april CM-infopunt Chronisch Zieken, infochronischzieken@cm.be of Dienst voorafbetalingen Federale Overheidsdienst Financiën (contactcenter personenbelasting ) Familiecruise Venetië: kinderen tot 15 jaar gratis Deze zomer organiseren we voor het eerst een familiecruise. Een leuke en unieke manier om Venetië en omgeving eens van op het water te ontdekken. Bovendien gratis tot en met 15 jaar en met Intersoc-kinderclubs. Je logeert op de MS Michelangelo, een viersterrenschip met alle modern comfort. Je vaart van Venetië naar Chioggia, Taglio di Pô en Polesalla om terug te keren naar Venetië. Aan boord zijn de dranken (water, wijn, bier, fruitsap) inbegrepen. Periodes en prijs in volpension: zo 6 tot vr 11 juli en wo 20 tot ma 25 augustus 651 euro vanaf 16 jaar - 1 kind tot 15 jaar gratis per betalende volwassene Meer informatie, prijzen en reserveren via en Intersoc-werkvakanties Wil jij onze vakantiegasten een onvergetelijke tijd bezorgen? Stel je dan kandidaat voor een Intersoc-werkvakantie, de ultieme combinatie van werk en plezier. Deze winter zoeken we nog vrijwilligers voor onze hoteldiensten (schoonmaak, afwas of het restaurant). Interesse? Contacteer ons op Voor het zomerseizoen kun je je nog steeds registreren en kandidaat stellen voor zowel hoteldiensten als animatiediensten via Hopelijk tot binnenkort in één van onze vakantiecentra! Visie_07-02_Venetië.indd 1 30/01/ :42:03

18 18 Visie hoe gaat het met u? vrijdag 7 februari 2014 Weg met de winterblues Tips om je dag op te vrolijken Je hebt zo van die dagen: het is druilerig, je hebt nergens zin in, alles gaat mis. Met deze tien tips maak je een sombere dag toch nog zonnig. 1 Doe iets leuks Focus je niet op alles wat slecht loopt, want dan wordt je dag alleen maar erger. Doe iets wat je echt leuk vindt. Verwen jezelf bijvoorbeeld met een saunabezoek, kook iets lekkers of geniet van een heerlijke cocktail. 2 Ruim op Een net bureau of een opgeruimd huis kan bevrijdend werken. Sorteer alle papieren die rondslingeren en steek ze weg in een kaft. Doe eens grote kuis in je kleerkast of ruim eindelijk de zolder op. 3 Kruip vroeg onder de wol Slaaptekort kan er ook voor zorgen dat je je niet al te goed in je vel voelt. Ga daarom eens vroeg naar bed zodat je die rotdag ook snel kunt vergeten. De volgende dag heb je dubbel zoveel energie om van start te gaan. 4 Neem pen en papier Je gevoelens en bedenkingen neerschrijven kan een hele opluchting zijn. Reflecteren over de dingen helpt je vaak ook om ze te relativeren. 5 Denk aan wat je goed deed Ondanks het feit dat je vindt dat alles misloopt en dat je zelf niets goeds kunt doen, helpt het vaak om stil te staan bij de dingen die je tenminste wel goed gedaan hebt zoals gezorgd voor de kinderen, de vuilniszakken buitengezet of lekker gekookt. 6 Hup met die beentjes Sport of beweging zorgt ervoor dat er endorfines vrijkomen in de hersenen waardoor je je gelukkiger voelt. Bovendien focus je je gedachten eens op iets anders. Achteraf geeft het je een zeer voldaan gevoel en ben je ook weer mentaal fris. 7 Leer afstand nemen Vaak maak je van een mug een olifant. Probeer daarom voor jezelf de vraag te stellen of het probleem of het voorval nog zo belangrijk is, bijvoorbeeld binnen een jaar. Meestal is het antwoord nee. Relativeren is dus de boodschap. 8 Zoek mensen op Jezelf wegcijferen tijdens een slechte dag helpt je niet vooruit. Integendeel, je voelt je alleen maar ellendiger. Contact met vrienden, familie of kennissen zal je eerder een energieboost geven en je aan ande re dingen doen denken. Spreek daarom af en blijf niet bij de pakken zitten. 9 Doe iets goeds Wanneer je iemand anders helpt of iets nuttigs doet voor iemand anders, voel je jezelf ook een heel pak beter. Op deze manier help je de wereld en jezelf vooruit. 10 Wees dankbaar Probeer je op het einde van de dag drie dingen te herinneren waarvoor je dankbaar bent. Op die manier leer je ook je rotdag te relativeren. Het had nog altijd erger kunnen zijn. Moeilijke dag? De online Gelukscoach van CM leert je er beter mee omgaan en voorziet naast een schat aan informatie ook elke week een nieuwe tip in je mailbox. knipsel App helpt jongeren na zelfmoordpoging Met de nieuwe app On Track Again helpt het expertisecentrum Zelfmoord1813 jongeren die een zelfmoordpoging hebben ondernomen, weer op weg. Hallo, hoe gaat het met je vandaag? Met die vraag peilt de app eerst naar de stemming van jongeren. Nadien leidt de app hen naar tips, filmpjes, getuigenissen, positieve citaten of rechtstreeks naar hulplijnen. Jongeren kunnen ook zelf rustgevende muziek, leuke foto s en telefoonnummers van familie en vrienden toevoegen. Via deze app verzamelen ze opbeurende boodschappen voor als ze het moeilijk hebben. De app stuurt ook af en toe een berichtje om jongeren aan te moedigen goed voor zichzelf te zorgen en de beschikbare hulp niet te vergeten. HUIS dokter Waarom mag je niet in je oor peuteren? Omdat het oor zichzelf reinigt, doe je met een wattenstaafje of oorlepel eigenlijk meer kwaad dan goed. De klieren in je oor produceren oorsmeer om je oor te reinigen, en de haarcellen en de huid van het oor transporteren dat oorsmeer naar buiten. Onderweg neemt het oorsmeer dode cellen, inkomende vuiltjes en micro-organismen met zich mee. Verder beschermt het oorsmeer je oor ook tegen schimmels, bacteriën, uitdroging en beschadiging. Hoe ontstaat een oorprop? Een oorprop komt vaker voor bij mensen met een smalle gehoorgang, veel haar in het oor en hard oorsmeer. Los van die risicofactoren, ontstaat een oorprop dikwijls doordat mensen het oorsmeer met een wattenstaafje of oorlepel dieper het oor induwen. Daar stapelt het oorsmeer zich op en vormt het een prop. Wat zijn de symptomen? Door een oorprop ga je minder horen aan één kant. Je oor kan ook verstopt of pijnlijk aanvoelen of suizen. Vaak worden de symptomen erger tijdens het douchen of zwemmen, omdat de oorprop zwelt door het water. Hoe kun je het voorkomen? Op de vorm van je gehoorgang of de samenstelling van je oorsmeer heb je zelf natuurlijk geen invloed. Weet wel dat je beter niet in je oor peutert met een wattenstaafje of een oorlepel. Veel mensen doen dat om het oor te reinigen, terwijl ze op die manier het oorsmeer net dieper in het oor duwen. Een wattenstaafje of een oorlepel prikkelt ook de oorsmeerklieren, waardoor er meer oorsmeer kan ontstaan. Bovendien kunnen die hulpmiddelen ook de haarcellen beschadigen, waardoor het oorsmeer minder goed uit het oor geraakt. Reinig dus enkel de oorschelp en de ingang van het oor met lauw water en laat het oor verder zichzelf reinigen. Wat kun je zelf doen? Heb je vaak last van oorproppen, laat dan dagelijks 1 à 2 druppels fysiologisch water, sla-olie of olijfolie in je oor lopen. Dit maakt het oorsmeer zachter, waardoor het gemakkelijker uit je oor komt. Tijdens het douchen kun je de gehoorgang voorzichtig schoonsproeien met lauw water. Wanneer ga je naar de dokter? Laat een oorprop altijd verwijderen door een huisarts. Hij kan het probleem vrij eenvoudig oplossen met behulp van een speciaal haakje of oogje of door het oor uit te spuiten. Ga verder ook langs bij je huisarts als er slijm, bloed of vocht uit je oor loopt. Elise Rummens, preventie-arts CM Tekst: Nele Verheye dehuisdokter Eddy Fliers

19 Visie vrijdag 7 februari 2014 gewikt & gewogen 19 ZEGT sociaal psycholoog Roos Vonk over de geheimen van een geslaagde relatie Verliefdheid is een obsessie Neen, liefde is geen werkwoord. En liefde op het eerste gezicht? Een sprookje. Professor Roos Vonk windt er geen doekjes om. Maar toegegeven, na al die jaren is verliefdheid ook voor mij soms nog een mysterie. Zal ik je wat verklappen? Roos Vonk heet ons hartelijk welkom in haar kantoor op de Radboud Universiteit Nijmegen. Als sociaal psycholoog wil ik processen verklaren die zich kunnen afspelen tussen mensen. Liefde is daar een van. Het is een van de twaalf onderwerpen in mijn studieboek over sociale psychologie, maar het is bij studenten veruit het populairste. Al moet ik bekennen dat tachtig procent van hen meisjes zijn. Dat zal misschien ook een rol spelen (lacht). Linelle Deunk open voor elkaar. Ze leren elkaars hobby s kennen, ze gaan om met elkaars vrienden, ze tonen veel belangstelling voor elkaars interesses. Ze worden als het ware deel van elkaars leven. Op dat ogenblik is het belangrijk om veel dingen samen te doen. Koppels die in deze fase goed mengen, zijn later gelukkiger. Is je relatie niet meer zo pril, dan is het vooral belangrijk om in elkaar te geloven. Geef je partner de kans om zijn of haar talenten te ontwikkelen. Geloof in elkaars idealen. En communiceer open. Accepteer je partner ook zoals hij of zij is. Wat gebeurt er eigenlijk als we verliefd zijn? Veel mensen denken dat liefde emotie is, maar dat klopt niet. Liefde maakt veel emoties los, maar in feite is het een drift. Als we verliefd zijn, dan produceert ons lichaam dopamine. Dat is een stof, vergelijk het met een drug, die ervoor zorgt dat we ons heel goed voelen. We hebben massa s energie. Dopamine werkt verslavend. Verliefdheid is daarom een soort van obsessie. Je wil alleen nog bij de andere zijn. Maar waarom kunnen we plots zo gek zijn van iemand? Dat is nou net de vraag. Noem dat het mysterie van de liefde. Je achtergrond speelt een rol. Mensen die veel met elkaar gemeen hebben, dezelfde interesses delen of zich kunnen vinden in elkaars meningen, maken meer kans om verliefd te worden. Het is een fabeltje dat Accepteer je partner zoals hij of zij is. Roos Vonk, sociaal psycholoog tegenpolen elkaar aantrekken. Ook het uiterlijk is van belang. Al gaan we niet meteen voor de knapste man of vrouw ter wereld. We moeten het gevoel hebben dat een partner haalbaar is. Er moeten langs beide kanten signalen zijn dat het klikt. Anders beginnen de meeste mensen er niet aan. Liefde op het eerste gezicht, bestaat dat? Dat lijkt mij in de meeste gevallen een sprookje dat mensen achteraf creëren. Vaak duurt het minstens enkele weken voor verliefdheid wederzijds is. Voor mensen een relatie beginnen, zijn er altijd onzekerheden. Vergeet het ook dat ergens op de wereld de ene ware voor jou rondloopt. Je kunt met een heleboel mensen een mooie relatie opbouwen. Wie het uiteindelijk wordt, daar speelt toeval een belangrijke rol in. De kans is natuurlijk groter dat je valt voor iemand die je vaak ziet, dan voor iemand die je maar een keer in je leven tegenkomt. Wat is het geheim van een geslaagde relatie? Daar spelen heel wat zaken een rol in. In de eerste fase van hun relatie, de prille verliefdheid, staan partners erg Is liefde een werkwoord? Neen, grammaticaal klopt dat al niet. Liefde is een zelfstandig naamwoord. Het zou ook betekenen dat gelijk welke relatie kan slagen, als je er maar genoeg energie in stopt. Dat is natuurlijk niet het geval. Er zijn combinaties die niet werken, hoe hard je ook probeert. En ik spreek uit ervaring. Ik ben ook wel eens op foute mannen gevallen. Een goede relatie voelt goed en ontspannen. Daar hoef je niet steeds aan te trekken. Natuurlijk moet je tijd maken voor elkaar. Een romantisch weekendje weg vindt iedereen leuk. En je moet een beetje je best doen voor elkaar. Niemand wil een partner die zich slordig kleedt en alleen maar in de zetel hangt. Maar dat maakt van liefde nog altijd geen werkwoord. Wat als het toch fout loopt? Dan moet je vooral niet weken in een hoekje zitten wenen. Natuurlijk mag je verdrietig zijn, maar sluit je niet af van de buitenwereld. Uit onderzoek blijkt dat mensen na een relatiebreuk relatief snel hun oude geluks niveau bereiken. Vaak voelen ze zich na twee maanden terug even goed als toen ze nog een koppel waren. Ze gaan het weer van de positieve kant bekijken. Door uit elkaar te gaan, krijg je kansen om nieuwe zaken te ontdekken. Dieter Herregodts Het boek Liefde, lust en ellende, van Roos Vonk, Scripum uitgeverij, is te bestellen bij de boekhandel. Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite. UIT beeld ing Eddy Van - Preventieadviseur, trainer en coach Aanval op #extra #pensioen knack.be/nieuws/belgie - idd contractbreuk -> Blijf van mijn centen! Bart Staes - Lid van het Europees Parlement (Groen) #Refit Vakbonden in verweer tegen terugschroeven veiligheidswetgeving. Mijn steun hebben ze. acvonline.be/actualiteit Gerda Serbruyns - Agentschap voor Overheidspersoneel over Anders Werken, Telewerken, Integriteit, Sociale Bemiddeling, Eindeloopbaan Metro 04/02: uitgebreide antipestwet verplicht bedrijven risico s zoals stress, conflicten, werksfeer en burn-out nauwkeurig te onderzoeken.

20 24 uw vrije tijd Visie vrijdag 7 februari 2014 BOEK Interimmers worden elke week ontslagen Hij kreeg nog net geen etiket met streepjescode opgekleefd: de jonge West-Vlaming Tuur Viaene werkte een jaar lang als Wegwerpmens. Met een diploma geschiedenis op zak zocht hij zo snel mogelijk vast werk. Veel interimjobs en dagcontracten later schreef hij een boek over zijn frustrerende zoektocht. Tuur Viaene (25) begint in zijn boek Wegwerpmens met een brave kennismaking met het uitzendstatuut, als lader en losser bij een meubelfabrikant. Enkele hoofdstukken later ziet hij zich weggeconcurreerd door jobstudenten in een pastafabriek en getackeld door de kmomentaliteit. Na een jaar vol tijdelijke jobs wordt dat: gebrandmerkt met de I van interimmer. Als je met korte contracten werkt, doen weinig mensen moeite om een werkrelatie met je op te bouwen, blikt Viaene terug. Terwijl ik er niets aan kon doen. Ik zocht hard naar werk en deed overal mijn best. Wanneer besefte je: Het ligt niet aan mij, er is iets structureel mis? In het begin vond ik interimwerk een soort overgang, even een interim doen. Maar het werd een lijdensweg. De onzekerheid was het moeilijkst. Ga ik morgen nog kunnen werken? Waar? Voor hoelang? Wat als ik zonder werk zit? Op een bepaald moment zat ik echt in de put. Gelukkig ontmoette ik bij een job in een tabaksmagazijn een oudere werknemer, die me hielp om alles in perspectief te plaatsen. Je schrijft over een gebrek aan respect in je interimjobs. Hoe ervoer je dat? Je doet de hele week je best. Ze zien toch dat je een eerlijke, brave, hardwerkende jongen bent. Waarom belt het interimkantoor dan vijf minuten voor het einde van de werkweek dat je niet moet terugkomen? Dat begrijp ik echt niet. Tijdig contracten opmaken en je iets laten weten, dat was blijkbaar moeilijk. Je komt over als een rustige jongeman. Hoe komt het dat je je zo kwaad maakt op interimkantoren? Als je zo behandeld wordt, kun je niet anders dan kwaad worden. Interimkantoren halen het slechtste in je naar boven (lacht). Je bent werkwillig en krijgt toch het deksel op je neus. De eerlijkheid ontbreekt in veel interimkantoren. Ze verspreiden vacatures met optie vast waar dat in Tuur Viaene: Het is verschrikkelijk om zo lang in onzekerheid te zitten. de verste verte niet het geval is. Ze houden commerciële praatjes, terwijl je gefrustreerd en met lege handen terug thuis komt. Interimmer werd je identiteit. Hoe voelde dat? Er zijn mensen die helemaal aan de grond zitten door interimwerk. Door altijd onder druk te staan, neem je problemen mee naar huis. Het moeilijkste moment was toen ik met de nachtshift werkte. Ik heb een zoontje en een vriendin, en met nachtwerk valt ook je sociaal leven in het water. Wat was, afgezien van alle problemen, je beste ervaring? Mijn job bij een familiaal bedrijf. En natuurlijk, de beste ervaring was toen ik een vast contract kon ondertekenen bij het bedrijf waar ik nu werk. Ik ben er begonnen met dagcontracten, maar na enkele maanden kreeg ik een vaste job. Klopt het dan toch dat interim een ideaal opstapje is naar vast werk? Een opstapje van een jaar? Dan moet je niet spreken van een opstapje of sollicitatie, zoals minister van Werk Monica De Coninck (SP.A, red.). Bovendien blijven zoveel mensen erin hangen. Het is verschrikkelijk om zo lang in onzekerheid te zitten. Voor veel mensen is dat happy end van een vast contract er niet. Waarom moeten mensen je boek echt lezen? Als je naar het nieuws kijkt, zie en hoor je weinig over interimmers. Het gaat over grote bedrijven waar veel ontslagen vallen, maar interimmers worden elke week ontslagen. De mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt krijgen geen stem. Lieve Van den Bulck Wegwerpmens (Tuur Viaene). Uitgeverij EPO, 152 p. Patrick Holderbeke WIN Visie mag 6 keer het boek Wegwerpmens van Tuur Viaene weggeven. Antwoord voor 13 februari op deze vraag: Waar gaat het boek Wegwerpmens over? a. werken bij een afvalbedrijf b. werken in shiften c. interimwerk Een exemplaar van het boek Wegwerpmens Doe mee op (klik op de banner Visie-wedstrijd ). Of stuur een kaartje met het juiste antwoord naar: ACW Visie, wedstrijd Wegwerpmens, Postbus 20, 1031 Brussel. TODO 23 februari - Femma Reiscafé Op reis met alleen maar madammen Een citytrip naar Den Haag of New York? Een natuurreis door de Noorse fjorden of fietsen langs de Moezel? Femma Vrouwenreizen bezorgt je met plezier een heerlijke vakantie, in uitzonderlijk vrouwelijk gezelschap. Maak kennis met het uitgebreide reisaanbod voor op het Femma Reiscafé, op zondag 23 februari in Mechelen. Voor kinderen is er animatie voorzien. Er zijn ook enkele bestemmingen speciaal voor alleenstaande moeders met kinderen. Wanneer? uur; Waar? Thomas More Hogeschool (campus De Ham), Raghenoplein 28 bis, Mechelen - Inkom: 3 euro. Info: of vrouwenreizen@femma.be Visie is een uitgave van de Koepel van Christelijke Werknemersorganisaties Verantw. Uitg. nat. pag.: Gilbert Pex Hoofdredacteur: Jurgen D Ours Redactie ACW en ACV: Leen Grevendonck, colofonlieve Van den Bulck, Patrick Wirix, David Vanbellinghen redactie CM: Bram Swaerts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Dieter Herregodts, Chris Van Hauwaert, Nele Verheye Vormgeving: Bart Gevaert Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel lezers@visieredactie.be Druk: Corelio Printing, Keerstraat 10, 9420 Erpe-Mere Artikels op de regionale bladzijden (20-23) vallen onder de resp. verantw. uitgevers

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl R O S A D E D I E F Arco Struik Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl In de winkel 3 Bart 5 Een lieve dief 7 De telefoon 9 Bij de dokter 11 De blinde vrouw 13 Een baantje 15 Bijna betrapt

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

ONS ENGAGEMENT VOOR UW TOEKOMST ONTCIJFERD

ONS ENGAGEMENT VOOR UW TOEKOMST ONTCIJFERD ONS ENGAGEMENT VOOR UW TOEKOMST ONTCIJFERD UW TOEKOMST ONTCIJFERD we creëren sociale welvaart met vier bouwstenen 1 meer jobs 2 stijgende koopkracht 3 sociale zekerheid voor iedereen 4 een toekomst voor

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

doorheen de metaal welkom!

doorheen de metaal welkom! doorheen de metaal welkom! Welkom bij de metallo s Welkom op je nieuwe job in de metaalsector. Spannend? Allicht wel en misschien ben je ook een beetje onwennig tijdens de eerste dagen. Dat is normaal.

Nadere informatie

Elk kind heeft het recht om...

Elk kind heeft het recht om... Elk kind heeft het recht om... Rechten is hetgeen je mag doen en mag hebben. Je hoeft er niet eerst iets anders voor te doen. Rechten heb je gewoon. Ook jij hebt rechten. Iedereen heeft ze. Kinderrechten

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

standpunt noodhulp 18 augustus 2009

standpunt noodhulp 18 augustus 2009 Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen vzw Aromagebouw / Vooruitgangstraat 323 bus 6 (3 de verdieping) / 1030 Brussel / tel. 02-204 06 50 / fax : 02-204 06 59 info@vlaams-netwerk-armoede.be

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Versie 2008 9 Erkenning van je rechten en hoe kan je ze verdedigen?

Versie 2008 9 Erkenning van je rechten en hoe kan je ze verdedigen? Versie 2008 9 Erkenning van je rechten en hoe kan je ze verdedigen? Verantwoordelijke Uitgever: Daniël Samyn, Dienst Beroepsopleiding, departement Onderwijs en Vorming, Koning Albert-II laan 15, 1210 Brussel

Nadere informatie

een goed jaar voor jou, voor mij en voor de hele buurt.

een goed jaar voor jou, voor mij en voor de hele buurt. een goed jaar voor jou, voor mij en voor de hele buurt. Dames en Heren Beste vrienden Een gelukkig Nieuwjaar. Van harte Voor u, voor wie u dierbaar is, en voor ons allemaal. Een gelukkig Nieuwjaar. Een

Nadere informatie

TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden.

TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. 5. Onderweg naar een feestje doe je nog even snel een boodschap.

Nadere informatie

Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze

Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze Vrienden, Kameraden, Socialisten, Laat mij beginnen met jullie allemaal een gelukkig en gezond 2017 te wensen. Vandaag zijn we hier niet toevallig in

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Bladgroen emailbericht nr 127 14 mei 2014

Bladgroen emailbericht nr 127 14 mei 2014 Bladgroen is het informatieblad van Groen! Oud-Heverlee. Meer info op www.bladgroen.be Dit krantje sturen we uitsluitend naar wie erom vraagt. Klikken op inschrijven volstaat. Bladgroen emailbericht nr

Nadere informatie

in de school Adv ocaat

in de school Adv ocaat Advocaat in de school LAGER ONDERWIJS Wat is het recht? Scheiding der machten Iemand pesten is niet tof, door het rode licht fietsen of lopen is gevaarlijk, met mes en vork eten is beleefd, roepen in de

Nadere informatie

augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8

augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8 Pensioen krant augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8 Pensioenheld Nieuws Ik vind het leuk om iets nieuws te leren

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

het werk na langdurige ziekte

het werk na langdurige ziekte TERUG in het ZADEL OPNIEUW aan het werk na langdurige ziekte Wat? Sinds januari 2017 zijn er nieuwe wettelijke regelingen om langdurig zieken terug aan het werk te helpen. In deze folder vind je de belangrijkste

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 5 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 6 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Wie

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Uitgave Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postadres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag Telefoon (070) 340 79 11 Informatie Voor informatie en vragen

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Beste kandidaten, Beste vrienden,

Beste kandidaten, Beste vrienden, TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW EN PLATTELANDSBELEID CD&V Kandidatendag 28 mei 2012 Beste kandidaten, Beste vrienden,

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten?

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Zit je met een vraag over school? Of wil je weten wat je rechten

Nadere informatie

7.6. Boekverslag door S woorden 18 januari keer beoordeeld. Vak Maatschappijleer 1. Maatschappijleer Werk. Paragraaf 1.

7.6. Boekverslag door S woorden 18 januari keer beoordeeld. Vak Maatschappijleer 1. Maatschappijleer Werk. Paragraaf 1. Boekverslag door S. 1058 woorden 18 januari 2015 7.6 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Maatschappijleer Werk Paragraaf Werk: als je iets doet, omdat andere mensen daar behoefte aan hebben. Goed

Nadere informatie

Er vaart een boot op het grote meer

Er vaart een boot op het grote meer Er vaart een boot op het grote meer Er vaart een boot op het grote meer, met discipelen en de Heer. Maar bij storm en lelijk weer, roepen de vrienden: Help ons Heer! De Here zegt dan: Zwijg,wees stil.

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL

LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL @ LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL ! inleiding ONDERNEMEN Voor het maken van deze opdrachten moet je eerst het stripboek De 9 levens van Van Bommel hebben gelezen. Om de onderneming zo succesvol mogelijk

Nadere informatie

De VDAB ook. voor personen met een arbeidshandicap

De VDAB ook. voor personen met een arbeidshandicap De VDAB ook voor personen met een arbeidshandicap Onze dienstverlening op een rijtje Je bent werkzoekend, werknemer of zelfstandige en je hebt een langdurige beperking van fysieke, verstandelijke, psychische,

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

waarin mensen niet zomaar zelf kunnen beslissen of ze in de zomer wat minder waarin mensen niet zomaar extra vakantiedagen kunnen vragen bij collega s

waarin mensen niet zomaar zelf kunnen beslissen of ze in de zomer wat minder waarin mensen niet zomaar extra vakantiedagen kunnen vragen bij collega s Vrienden, Socialisten, 1 mei, dat is het verhaal van vrouwen en mannen, zoals Geert. 1 mei, dat is het verhaal van het échte leven. Het leven, waarin mensen niet zomaar zelf kunnen beslissen of ze in de

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering!

Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering! Beste vrienden, Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering! Vooreerst, en vanuit de grond van mijn hart: Bedankt! Bedankt om al weken keihard campagne te voeren. Bedankt voor jullie tijd, energie,

Nadere informatie

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het

Nadere informatie

Een goed praktijkvoorbeeld in woonzorgcentrum Sint Vincentius in Deinze

Een goed praktijkvoorbeeld in woonzorgcentrum Sint Vincentius in Deinze Een goed praktijkvoorbeeld in woonzorgcentrum Sint Vincentius in Deinze Als je als persoon met een arbeidsbeperking op zoek gaat naar werk verloopt dit niet altijd van een leien dakje. In het kader van

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. www.s-p-a.be. tijdenveranderen.be. PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA.

Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. www.s-p-a.be. tijdenveranderen.be. PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA. Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. tijdenveranderen.be www.s-p-a.be PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA.indd 1 24/02/14 11 NA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen

Nadere informatie

Aflevering 2: Solliciteren

Aflevering 2: Solliciteren Aflevering 2: Solliciteren Vragen vooraf: Heb je wel eens gesolliciteerd naar een baan? Hoe deed je dat? Heb je een curriculum vitae? Hoofditem Fragment 1 Korte inhoud: Milouska en Bayu kijken hoe je kunt

Nadere informatie

Wij hebben oplossingen

Wij hebben oplossingen Scheikunde Samen sterk DE DRUK VERMINDEREN Wij hebben oplossingen SAMEN VOOR GOEDE ÉN GEZONDE JOBS We werken om te leven, we leven niet om te werken! Werk moet werkbaar zijn. We willen dat er ruimte en

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Waar kan je vrijwilligerswerk doen?

Waar kan je vrijwilligerswerk doen? werk vrijwilligers Je wil je graag inzetten als vrijwilliger, maar je hebt geen idee waar? Nochtans zijn er mogelijkheden genoeg. Rechten en plichten van de vrijwilliger: nooit van gehoord? Toch zijn er

Nadere informatie

Beroep Man Vrouw M/V Opmerking 1... 2... 3... 4... 5... 6... 7... 8...

Beroep Man Vrouw M/V Opmerking 1... 2... 3... 4... 5... 6... 7... 8... 1.2 Vul nu de tabel aan en kruis je antwoord aan. Beroep Man Vrouw M/V Opmerking 1.............................................. 2.............................................. 3..............................................

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen De Zorgmakelaar aan huis Zonder zorgen thuis blijven wonen Mijn vrouw en ik kunnen onszelf nog goed uit de slag trekken. Wel organiseert Debbie al wat praktische hulp bij ons thuis waardoor we nu opnieuw

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele

Nadere informatie

10 ZAKEN DIE JE MOET WETEN VOOR JE IN HET

10 ZAKEN DIE JE MOET WETEN VOOR JE IN HET WERKEN MET EEN ZIEKTE- EN INVALIDITEITSUITKERING TOEGELATEN ARBEID 10 ZAKEN DIE JE MOET WETEN VOOR JE IN HET SYSTEEM STAPT WERKEN MET EEN ZIEKTE- EN INVALIDITEITSUITKERING TOEGELATEN ARBEID Vorig jaar

Nadere informatie

MODULE II. Wat heb jij aan de Europese Unie?

MODULE II. Wat heb jij aan de Europese Unie? MODULE II Wat heb jij aan de Europese Unie? In de Europese Unie ben je als consument goed beschermd. Producten moeten aan allerlei veiligheidsvoorschriften voldoen, reclame mag niet misleidend zijn en

Nadere informatie

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Zelfmoordgedachten Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfmoordgedachten Zelfmoordlijn 1813 Die kan je bellen, chatten of mailen als je aan zelfdoding denkt. Op de website

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Voorwoord 3 Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Gedragscode. Gewoon goed doen

Gedragscode. Gewoon goed doen Gedragscode Gewoon goed doen 2 Inhoudsopgave pagina 1. Missie, ambitie en kernwaarden 4 2. Gewoon goed doen 5 3. Waarom een gedragscode? 6 4. Omgaan met de patiënt/klant: respectvol en gastvrij 7 5. Professioneel

Nadere informatie

Startkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te vinden. Het gaat dan om een diploma, havo, vwo of mbo.

Startkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te vinden. Het gaat dan om een diploma, havo, vwo of mbo. Samenvatting door D. 1363 woorden 7 februari 2016 0 keer beoordeeld Vak Economie Paragraaf 1; De werknemer Startkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te

Nadere informatie

10. Gebarentaal [1/3]

10. Gebarentaal [1/3] 10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien

Nadere informatie

Jouw avontuur met de Bijbel

Jouw avontuur met de Bijbel Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk

Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk Hulp op weg naar inkomen Soms gebeuren er dingen in het leven die u liever anders had gezien. U wordt werkloos of mag minder uren werken, uw relatie strandt.

Nadere informatie

Wie kan terecht in een centrum voor basiseducatie? Wat kan je er leren?

Wie kan terecht in een centrum voor basiseducatie? Wat kan je er leren? basis educatie Wie niet goed kan lezen, schrijven en rekenen, is geen uitzondering. In ons land heeft meer dan half miljoen mensen er moeite mee. In een centrum voor basiseducatie kan je die achterstand

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 30. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van:

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

http://toelatingsexamen.110mb.com

http://toelatingsexamen.110mb.com Arts-patiëntgesprek Dit onderdeel bestaat uit meerkeuzevragen met 4 antwoordmogelijkheden, waarvan je er meestal al meteen 2 kan elimineren omdat ze te extreem zijn. Je moet eigenlijk op je gevoel afgaan

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps

Nadere informatie

scheiding Ouders blijven ouders Recht van spreken

scheiding Ouders blijven ouders Recht van spreken Het is niet niks als je ouders gaan scheiden. Misschien verschiet je er geweldig van. Misschien vind je de nieuwe duidelijkheid juist wel goed. Hoe dan ook, bij zo n scheiding moet er van alles worden

Nadere informatie

Detachering: wat zijn je rechten?

Detachering: wat zijn je rechten? Detachering Detachering: wat zijn je rechten? Door vrij verkeer van diensten in Europa kunnen werknemers of zelfstandigen uit elk ander Europees land in België werken als gedetacheerde. En dit voor een

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

WIJ HEBBEN RECHTEN SOLIDARITEIT 1. D3. KINDERRECHTENVERDRAG

WIJ HEBBEN RECHTEN SOLIDARITEIT 1. D3. KINDERRECHTENVERDRAG WIJ HEBBEN RECHTEN SOLIDARITEIT 1 Kinderrechten tellen voor iedereen die jonger is dan 18 jaar. Zowel kleuters van 3 jaar als jongeren van 17 worden beschermd door het Kinderrechtenverdrag. Kinderrechten

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie