Epilepsie. Informatie over leefregels

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Epilepsie. Informatie over leefregels"

Transcriptie

1 Epilepsie Informatie over leefregels

2 In het verleden werd door huisartsen en specialisten vaak veel nadruk gelegd op een regelmatige, rustige leefwijze voor mensen met epilepsie. Voldoende slaap, medicijnen precies op tijd innemen, geen alcohol, enzovoort. Tegenwoordig krijgt u dit soort adviezen nauwelijks meer. Sommige mensen met epilepsie kunnen door bepaalde omstandigheden, zoals slaapgebrek en alcoholgebruik, aanvallen krijgen (gelegenheidsaanvallen). Voor de meeste mensen met epilepsie geldt dat echter niet. In veel gevallen vermoeden mensen met epilepsie een relatie tussen het optreden van aanvallen en bepaalde omstandigheden. Wanneer echter niet bij herhaling gebleken is dat een omstandigheid aanvallen opwekt, is het onverstandig voorzorgen te nemen in de vorm van leefregels. Alleen in heel duidelijke gevallen zal de arts dat tegenwoordig nog adviseren. In de huidige opvatting is het beter een zo normaal mogelijk leefpatroon aan te houden en te zoeken naar een behandeling die onder alle omstandigheden werkt, liefst zonder bijwerkingen. Beperkende leefregels zijn dan niet nodig. Toch kunnen alledaagse zaken voor mensen met epilepsie net even anders liggen. Baden De meeste mensen nemen dagelijks een douche of bad. Het nemen van een bad kan voor mensen met epilepsie een risico zijn. Als u meer dan twee jaar geen aanvallen heeft gehad, is er geen bezwaar tegen het nemen van een bad. Als u nog wel aanvallen heeft, ook al zijn dat er maar weinig, wordt het nemen van een bad afgeraden. De kans bestaat namelijk dat u kunt verdrinken. Door het optrekken van de benen bij een grote aanval kunt u zelfs in een klein bad onder water glijden en verdrinken. Als voortdurend toezicht bij het baden niet gegarandeerd is dan is douchen het beste. Tijdens een epileptische aanval kunt u zich verbranden door het draaien aan de warmwaterkraan. Een thermostatisch beveiligde mengkraan, die water van een maximale temperatuur van 40 C afgeeft, kan dit voorkomen. Houdt toezicht bij kinderen die spelen in een opblaasbadje. Zolang een kind nog aanvallen heeft is continue toezicht een vereiste. Een kind kan bij een aanval in een laagje water van 10 cm al verdrinken Sauna/zonnebank Mensen met epilepsie kunnen gewoon gebruik maken van een sauna. Als u nog last heeft van aanvallen is het beter om niet alleen te gaan. Of u ook gebruik kunt maken van een zonnebank hangt af van uw vorm van epilepsie. Aangeraden wordt dit met de neuroloog te overleggen Doorademkussen Dikke, zachte hoofdkussens kunnen een gevaar vormen voor verstikking bij nachtelijke aanvallen. Een dun stevig kussen is veiliger. Er bestaat een zogenaamd 'doorademkussen'. Dit is gevuld met kunststof schuimstaafjes. Er bestaat (nog) geen kussen speciaal ontworpen voor mensen met epilepsie. Het is niet voor iedereen nodig een dergelijk kussen te gebruiken. In geval van twijfel kunt u het beste met de neuroloog overleggen of de aanschaf van zo n kussen in uw geval voordelen biedt. 2

3 Het doorademkussen is te bestellen bij de Stichting Epilepsie Instellingen Nederland (SEIN): Stichting Epilepsie Instellingen Nederland (SEIN) Achterweg SW Heemstede Telefoon info@sein.nl Disco Ongeveer drie tot vijf procent van de mensen met epilepsie heeft last van lichtflitsgevoelige epilepsie. Hoewel deze vorm van epilepsie goed te behandelen is, kunnen deze mensen toch last hebben van het licht in de discotheek. Dat kan bijvoorbeeld bij zogenaamd stroboscooplicht, dat tussen de 15 en 25 flitsen per seconde geeft. De ervaring kan leren of men de disco beter kan vermijden. Heeft u last van lichtflitsgevoeligheid dan kan met EEG-onderzoek nagegaan worden voor welke frequenties u lichtflitsgevoelig bent. Alcohol Tegen het gebruik van enkele glazen alcoholhoudende drank (sociaal alcoholgebruik) bestaat geen bezwaar. De kans op aanvallen neemt daardoor bij vrijwel niemand toe. Eén vergeten tablet veroorzaakt eerder een aanval dan één drankje. Wel kan het drinken van alcohol extra risico s geven. Het is daarom verstandig op een aantal zaken te letten: Bij het gebruik van anti-epileptica is de gevoeligheid voor alcohol groter en de werking ervan sterker. U kunt dus sneller dronken worden. Véél drinken wordt sterk afgeraden. Veel drinken gaat vaak samen met late nachten, ongecontroleerdheid, een onregelmatig leven, enzovoort. Sommige mensen met epilepsie kunnen daardoor een aanval krijgen. Een ander nadeel van alcoholgebruik kan zijn dat men vergeet de medicijnen in te nemen op het gebruikelijke tijdstip. Drugs Het gebruik van drugs hoeft niet tot meer aanvallen te leiden, dit verschilt van persoon tot persoon. Bij veel en vaak gebruik van soft- en harddrugs, maar ook van alcohol, raken mensen ontregeld. Een overmatig gebruik van drugs gaat samen met onregelmatig leven en vergeetachtigheid (het innemen van medicijnen bijvoorbeeld). Ook dan is het risico op een aanval groter. Op een feest waar meer mensen drugs gebruiken, is de kans groot dan anderen een eventuele aanval niet opmerken en geen hulp kunnen bieden als dit nodig is. 3

4 Roken Het roken van sigaretten of sigaren vergroot de kans op een aanval niet. Wel is er een risico dat tijdens een aanval met bewustzijnsverlies een sigaret of sigaar uit iemands hand glijdt en brand veroorzaakt. Fietsen Voor mensen die nog aanvallen hebben kan fietsen gevaarlijk zijn. Het meeste risico geeft fietsen langs het water; tijdens een relatief lichte aanval zou men gemakkelijk kunnen verdrinken! Toch wordt fietsen niet snel achterwege gelaten, omdat het erg veel bewegingsvrijheid geeft. Maar mensen met veel aanvallen kunnen beter geen lange fietstochten maken zonder begeleiding. Kinderen en fietsen Het hangt van diverse factoren af of een oogje in het zeil gehouden moet worden: óf het kind samen met een ander (kind) laten fietsen óf dat het voorlopig maar beter de fiets kan laten staan. Een eventuele beslissing daarover hangt af van de aanvallen van het kind, de afstand naar school, de fietsroute (langs gevaarlijke wegen, vaarten of eventuele gevaarlijke kruisingen) en de hulp en begeleiding van ouders of anderen die op de hoogte zijn. Brommer rijden Iedereen die zestien jaar of ouder is en in het bezit is van een rijbewijs AM, mag met een bromfiets, snorfiets of brommobiel rijden. Hiervoor moet wel een aantal examens behaald zijn: een theorie-examen en een praktijkexamen bromfiets (of het aparte praktijkexamen voor brommobiel). Kijk voor meer informatie op de website Vrijstelling U kunt vrijstelling krijgen als u een rijbewijs A of B hebt. Sinds 1 oktober 2009 krijgen mensen met een rijbewijs A of B automatisch het rijbewijs AM erbij. Zonder rijbewijs rijden Rijdt u zonder rijbewijs AM toch met een snorfiets, bromfiets of brommobiel? Dan bent u strafbaar en riskeert u een forse geldboete. Bovendien loopt u het risico dat de verzekeringsmaatschappij eventuele schade niet dekt. Zware overtredingen op de bromfiets tellen ook mee voor het beginnersrijbewijs. Brommer rijden met epilepsie Ook al is uw rijbevoegdheid voor rijbewijs A of B tijdelijk ingetrokken vanwege uw epilepsie, u mag theoretisch wel brommer blijven rijden. Voor het bromfietsrijbewijs heeft u geen Medische Verklaring van geschiktheid nodig en u hoeft dus ook geen Eigen Verklaring in te sturen. In de praktijk moet u echter altijd rekening met mogelijke aanvallen houden. De verzekering kan namelijk moeilijk doen als u door een aanval een ongeluk veroorzaakt. Overleg dus eerst met de neuroloog en met de verzekeraar. 4

5 Brommobiel rijden met epilepsie Een brommobiel mag bestuurd worden met een rijbewijs AM, een rijbewijs A of B. U moet echter altijd rekening houden met mogelijke aanvallen. De verzekering kan moeilijk doen als u door een aanval een ongeluk veroorzaakt. Overleg dus eerst met de neuroloog en met de verzekeraar. In het geval het rijbewijs A of B vanwege medische redenen niet langer geldig is en u heeft nog geen AM op uw rijbewijs, dan bestaat de mogelijkheid om in bezit te komen van een rijbewijs AM. Hiermee kan men een brommobiel (blijven) besturen. Informatie hierover geeft de afdeling Burgerzaken van de gemeente. Autorijden Een epileptische aanval tijdens het rijden kan ernstige gevolgen hebben. Daarom zijn er in de wet regels opgenomen over rijden en epilepsie. Of mensen met epilepsie mogen deelnemen aan het gemotoriseerde verkeer kan alleen uitgemaakt worden aan de hand van officiële keuringseisen. Deze zijn gebaseerd op het type aanval en de kans op herhaling van een aanval binnen een bepaalde tijd. Regeling eisen geschiktheid Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft in de Regeling eisen geschiktheid 2000 de regels vastgelegd die gelden voor (auto)rijden en epilepsie. De algemene regel is dat mensen met epilepsie voor het kleine rijbewijs (groep 1) een jaar aanvalsvrij moeten zijn voordat zij (weer) mogen autorijden. Maar er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld bij één enkele epileptische aanval. Die uitzonderingen staan in de Regeling vermeld. Voor het groot rijbewijs zijn de regels veel strenger. Het advies is om na een epileptische aanval met uw neuroloog door te spreken welke aanvalsvrije periode voor u geldt. U bent wettelijk niet verplicht om uw epilepsie te melden bij het Centraal Bureau voor Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Maar u kunt in problemen komen als er onverhoopt een ongeluk gebeurt en u zonder toestemming rijdt. De meldingsprocedure bij het CBR en de Regeling eisen geschiktheid 2000 staan uitgebreid beschreven in de brochure Epilepsie en rijgeschiktheid'. Deze brochure unt u bestellen of downloaden via ww.epilepsie.nl/webshop. Code 105 De Regeling eisen geschiktheid 2000 is in januari 2013 gewijzigd. Als u epilepsie hebt en geen andere aandoening die de rijgeschiktheid beïnvloedt, krijgt u code 105. Bij code 105 geldt geen onderscheid tussen het rijbewijs voor privégebruik en voor het werk. Met code 105 zijn beroepsmatig personenvervoer, of bijvoorbeeld het geven van rijles, niet toegestaan. De nationale codes 100 en 101 zijn van toepassing als u epilepsie hebt en een andere aandoening die de rijgeschiktheid beinvloedt. Bijvoorbeeld: hebt u epilepsie, maar ook een ICD (defibrillator) waarvoor code 100 of code 101 geldt? Dan geldt code 100 of 101 en komt u niet in aanmerking voor code

6 Gemiddeld 4 uur per dag Sinds 1 januari 2014 is er ook een nieuw advies voor het aantal uren dat iemand mag rijden. Na de vereiste aanvalsvrije periode wordt geadviseerd gedurende twee jaar niet meer te rijden dan maximaal 28 uur per week. Hierbij maakt het niet uit of u deze uren besteedt aan privégebruik of aan beroepsmatig rijden. Deze 28 uur mogen, gedurende de eerste twee jaar, naar eigen inzicht over de week verdeeld worden. Dit komt neer op gemiddeld 4 uur per dag. De verantwoordelijkheid ligt bij de bestuurder zelf. Stress Sterke emoties kunnen bij sommige mensen aanvallen uitlokken. Vaak komen de aanvallen niet tijdens emotionele of stressvolle periodes, maar daarna. Werk Als iemand nog regelmatig epileptische aanvallen heeft kunnen er problemen ontstaan met het werk. In het algemeen geldt dat de meeste mensen met epilepsie gewoon kunnen (blijven) werken. In de praktijk heeft van de mensen met epilepsie (voor zover ze tot de beroepsbevolking horen) zo'n zeventig procent een baan. Voor mensen die nog regelmatig aanvallen hebben ligt dit anders; voor hen is de kans groter dat zij problemen zullen krijgen met het vinden of behouden van werk. Informatie over onder meer solliciteren en de gang van zaken rondom een medische keuring vindt u in de brochure 'Epilepsie en werk'. U kunt de brochure telefonisch bestellen via de Epilepsie informatielijn: telefoon Onderwijs Epilepsie hoeft een goede schoolloopbaan niet in de weg te staan. De meerderheid van de kinderen met goed behandelbare epilepsie heeft geen direct met epilepsie samenhangende leerproblemen. Natuurlijk ondervinden deze kinderen (ernstige) hinder van hun epilepsie op het moment van een aanval. Maar de effecten van een aanval blijven min of meer beperkt tot de periode van de aanval zelf. Wanneer er wel leerstoornissen ontstaan bij kinderen met epilepsie kan dat te maken hebben met problemen die samenhangen met de psychosociale omstandigheden van het kind of gezin, of leerproblemen die samenhangen met de epilepsie zelf. Leerproblemen die samenhangen met psychosociale omstandigheden Bekend is dat een chronische aandoening psychosociale gevolgen kan hebben voor het dagelijks leven. Dergelijke problemen kunnen bij epilepsie niet alleen het gevolg zijn van vooroordelen die bestaan tegen de aandoening, maar ook van de reële beperkingen die de aandoening met zich mee kan brengen. Dit kan stoornissen opleveren bij het leren en bijvoorbeeld de werkhouding beïnvloeden. 6

7 Leerproblemen die samenhangen met epilepsie Epilepsie is primair een functiestoornis van de hersenen. Dat kan betekenen dat de instrumenten waarmee we leren (de hersenen) soms minder goed functioneren. Zoals gezegd valt dit in de praktijk bij de meeste kinderen wel mee, maar wanneer er leerproblemen optreden zijn die vooral het gevolg van: geheugenstoornissen (waardoor er minder leerrendement is), aandachtsstoornissen (vooral 'minder alert zijn'), tempostoornissen (trager reageren en trager opnemen van informatie). Deze stoornissen kunnen ook een gevolg zijn van bijwerkingen van de medicijnen. Het is soms moeilijk om te bepalen wat de werkelijke oorzaak is. Kinderen die bijvoorbeeld een moeilijk behandelbare epilepsie hebben slikken vaak ook veel medicijnen. De schoolarts of behandelend arts kan echter wel een onderverdeling aanbrengen en bekijken of er wat aan gedaan kan worden. Soms kan dit aanleiding zijn tot neuropsychologisch onderzoek. Meer informatie Boekje 'Schoolkinderen met epilepsie' (voor leerkrachten basis- voortgezet onderwijs). Naast een toelichting over epilepsie en een beschrijving van de verschillende soorten aanvallen gaat het boekje verder in op de invloed van epilepsie op het functioneren op school. Dit boekje kunt u bestellen via de Epilepsie informatielijn telefoon Voor leerkrachten die in de klas aandacht willen besteden aan epilepsie en/of kinderen die hier een werkstuk of spreekbeurt over willen houden zijn lesbrochures en/of videobanden verkrijgbaar. Deze kunt u via de epilepsie informatielijn bestellen telefoon Sport Mensen met epilepsie kunnen in het algemeen aan bijna alle sporten deelnemen. Sport wordt zelfs aangeraden, want het is goed voor lichaam en geest. Sport is dus doorgaans goed mogelijk. Wel zijn soms enkele voorzorgsmaatregelen nodig. Ook moet bekeken worden welk risico bepaalde sporten met zich meebrengen. Zwemmen Een aanval in het water is altijd gevaarlijk. Dit betekent niet dat mensen met epilepsie niet mogen zwemmen. Het risico hangt van een aantal factoren af, zoals de vorm van de epilepsie, hoe vaak men een aanval heeft, wat voor aanvallen dit zijn, enzovoort. Voor meer informatie kunt u de brochure 'Epilepsie, zwemmen en andere sporten' bestellen via de Epilepsie informatielijn telefoon Zwangerschap Mensen met epilepsie die een kinderwens hebben doen er verstandig aan dit ruim van te voren te bespreken met de behandelend arts. De meeste mensen met epilepsie kunnen gewoon kinderen krijgen. De kans dat het kind ook epilepsie heeft is in sommige gevallen iets groter dan normaal. Ook de kans dat het kind door de medicijnen aangeboren afwijkingen heeft ligt iets hoger dan normaal. In de meeste gevallen zal er met het kind niets aan de hand zijn. 7

8 De belangrijkste feiten op een rij Bespreek uw kinderwens met de neuroloog ruim vóór de gewenste zwangerschap. Anti-epilepticagebruik van de moeder maken de kans op een aangeboren afwijking bij uw kind wat groter dan normaal. Anti-epilepticagebruik door de vader heeft voor zover bekend geen invloed. In Nederland worden per jaar kinderen geboren, waarvan 40 met een aangeboren afwijking door anti-epilepticagebruik van de moeder. Circa 80% van de vrouwen met epilepsie gebruikt anti-epileptica tijdens de zwangerschap. Het gebruik van anti-epileptica blijft vaak noodzakelijk om epileptische aanvallen te onderdrukken. Een (grote) aanval kan risico s met zich meebrengen, voor zowel de moeder als het kind. Van belang is tijdige aanpassing van de anti-epileptische behandeling, ruim vóór de zwangerschap. Dit kan de kans op een aangeboren afwijking verminderen. Als dat mogelijk is, wordt gestreefd naar monotherapie (één medicijn) in een zo laag mogelijke dosis. De totale dosis van anti-epileptica moet verspreid over de dag worden ingenomen, liefst drie maal daags gedoseerd. Dit om pieken in de bloedspiegel te voorkomen. Gebruik van foliumzuur wordt aanbevolen. Vrouwen met epilepsie komen in aanmerking voor prenataal onderzoek (echo en/of vruchtwateronderzoek). De invloed van zwangerschap op de epilepsie (aanvallen) valt niet te voorspellen. Bij vragen over erfelijkheid kan een klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) advies geven. Deze kan ook voorlichting geven over welke afwijkingen er bij de verschillende anti-epileptica kunnen voorkomen en hoe hoog de risico s zijn. Zie voor meer informatie de brochure 'Epilepsie, erfelijkheid en zwangerschap': te bestellen via de Epilepsie informatielijn telefoon Seksualiteit Bij mensen met epilepsie kunnen seksuele problemen voorkomen, maar lang niet iedereen zal hiermee te maken krijgen. Problemen Sommige medicijnen kunnen invloed hebben op de seksualiteit. Het kan dat iemand door de medicijnen sneller vermoeid raakt. Het gevolg is minder behoefte aan seks. Sommige anti-epileptica hebben mogelijk invloed op de hormonen in het lichaam. Omdat een aantal van deze hormonen ook een rol speelt bij de seksualiteit, kunnen deze medicijnen voor problemen met seks zorgen. De gevolgen van een chronische aandoening kunnen ook leiden tot seksuele klachten. Ook bij epilepsie kan dit het geval zijn. Deze gevolgen kunnen psychisch zijn en hebben dan bijvoorbeeld te maken met hoe iemand over zichzelf denkt, of hoe de partner denkt over de aanvallen. 8

9 Misverstanden Veel mensen denken dat seks een aanval kan uitlokken. Dat is niet zo. Wel kan het gebeuren dat iemand na seksueel contact, als hij/zij erg ontspannen is, een aanval krijgt. Seksuele problemen worden soms aan de epilepsie geweten. Seksuele problemen kunnen bij iedereen voorkomen, of iemand epilepsie heeft of niet. Het kan dus zijn dat seksuele klachten niets met de epilepsie te maken hebben. Wat kunt u doen? Vraag aan uw neuroloog of de medicijnen een oorzaak kunnen zijn van uw probleem. Als de medicijnen niet de oorzaak zijn, kunt u zich, eventueel via uw huisarts of neuroloog, door laten verwijzen naar een professionele hulpverlener Meer informatie Epilepsie Vereniging Nederland De Epilepsie Vereniging Nederland (EVN) is een landelijke patiëntenbelangenvereniging. Zij richt zich op mensen met epilepsie en hun direct betrokkenen. De EVN beschikt over ervaringsdeskundigen, vrijwilligers die, zowel op regionaal niveau als landelijk niveau, het merendeel van de activiteiten verzorgen. Enkele voorbeelden: Regionale voorlichtings- en gespreksbijeenkomsten Telefonisch lotgenotencontact Ontmoetingen met mensen met epilepsie: ouderen, jongeren, partners of ouders Opvoedcursussen voor ouders Inhoudelijke bijdrage aan het magazine Episcoop, dat samen met het Nationaal Epilepsie Fonds 4x per jaar uitgegeven wordt Transmissie, het landelijke EVN-blad met informatie over onder meer activiteiten in de eigen regio, komt 4 x per jaar uit. Adres EVN Epilepsie Vereniging Nederland (EVN) Postbus 8105, 6710 AC Ede (Stationsweg 64) Telefoon: , fax: info@epilepsievereniging.nl Voor meer informatie over de EVN, kunt u op de site terecht. EpilepsiePlus Bij de meeste kinderen is epilepsie goed te behandelen. Voor ouders van een jong kind met een moeilijk te behandelen vorm van epilepsie (syndroom gerelateerd) en waarbij stilstand in ontwikkeling of zelfs achteruitgang optreedt, is de EpilepsiePlus groep opgericht. Ook ouders van een kind met een verstandelijke beperking, waarbij zich na het 5e levensjaar epilepsie heeft geopenbaard, kunnen zich aansluiten. 9

10 EpilepsiePlus is te bereiken via de EVN of per mail. adres: Nationaal Epilepsie Fonds Het Nationaal Epilepsie Fonds (NEF) zet zich in voor een goede behandeling en begeleiding van mensen met epilepsie. De middelen die uit fondsenwerving worden verkregen, worden gebruikt voor voorlichting, wetenschappelijk onderzoek, de organisatie van aangepaste vakantiereizen, gespecialiseerde epilepsiezorg, individuele hulpverlening en voor epilepsieprojecten in ontwikkelingslanden. Het NEF geeft voorlichting over epilepsie. Het gaat vooral om (mondelinge) informatie en advies, ondersteund door een groot assortiment folders, brochures, boekjes, videomateriaal en de internetsite Adres Nationaal Epilepsie Fonds Nationaal Epilepsie Fonds De Molen DA Houten Postbus GB Houten Tel (030) Fax (030) Epilepsie Infolijn (10 cent per minuut) 10

11 Neurologie Meldpunt West 06 Afsprakennummer Op werkdagen: en uur Informatienummer Op werkdagen: en uur Internet

Epilepsie. Informatie over leefregels

Epilepsie. Informatie over leefregels Epilepsie Informatie over leefregels In het verleden werd door huisartsen en specialisten vaak veel nadruk gelegd op een regelmatige, rustige leefwijze voor mensen met epilepsie. Voldoende slaap, medicijnen

Nadere informatie

Epilepsie NEUROLOGIE. Leefregels

Epilepsie NEUROLOGIE. Leefregels NEUROLOGIE Epilepsie Leefregels U bent momenteel opgenomen in het Laurentius ziekenhuis in verband met epilepsie. Wanneer u met ontslag gaat, is het belangrijk dat u goed op de hoogte bent van de leefregels

Nadere informatie

Leefregels bij epilepsie

Leefregels bij epilepsie Leefregels bij epilepsie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te gaan. Baden 1 Sporten 2 Zwemmen 2 Werken 2 Doorademkussen 2 Disco 2 Alcohol / Drugs 2 Roken 3 Fietsen / Brommer rijden 3 Kinderen

Nadere informatie

Neurologie. Eerste hulp en leefregels bij epilepsie.

Neurologie. Eerste hulp en leefregels bij epilepsie. Neurologie Eerste hulp en leefregels bij epilepsie. Inleiding U bent onder behandeling van een neuroloog in het Groene Hart Ziekenhuis in verband met epilepsie. Het is belangrijk dat u kennis heeft van

Nadere informatie

Leefregels bij epilepsie

Leefregels bij epilepsie Neurologie Leefregels bij epilepsie Algemene informatie Inleiding U heeft van uw arts gehoord dat u epilepsie heeft. U gaat naar huis en hebt al allerlei leefregels vernomen. In deze folder hebben we ze

Nadere informatie

Epilepsie. en rijgeschiktheid

Epilepsie. en rijgeschiktheid Epilepsie en rijgeschiktheid Wat is epilepsie? Epilepsie is een aandoening die zich uit in de vorm van aanvallen. Deze aanvallen zijn het gevolg van een plotselinge, tijdelijke verstoring van het elektrisch

Nadere informatie

Epilepsie. en koortsstuipen bij kinderen

Epilepsie. en koortsstuipen bij kinderen Epilepsie en koortsstuipen bij kinderen Jonge kinderen zijn bij koorts gevoeliger voor stuipjes dan volwassenen. Ongeveer vijf procent van de kinderen tussen de zes maanden en vier jaar heeft wel eens

Nadere informatie

Sportief bewegen met epilepsie. Epilepsie

Sportief bewegen met epilepsie. Epilepsie Sportief bewegen met epilepsie Epilepsie Sportief bewegen met epilepsie...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid

Nadere informatie

INFO. Epilepsie en Seksualiteit

INFO. Epilepsie en Seksualiteit INFO Epilepsie en Seksualiteit INLEIDING In deze folder vindt u informatie over seksuele problemen bij epilepsie, de eventuele behandeling daarvan en praktische tips om seksualiteit te bespreken met uw

Nadere informatie

MEDICIJNEN IN HET VERKEER

MEDICIJNEN IN HET VERKEER MEDICIJNEN IN HET VERKEER MINDER GOED RIJDEN MET MEDICIJNEN MAG IK RIJDEN MET MIJN MEDICIJN WAT KAN DE APOTHEKER VOOR MIJ DOEN BEOORDELING RIJGESCHIKTHEID BIJ MEDICIJNGEBRUIK ADVIEZEN OM VEILIG TE RIJDEN

Nadere informatie

Een normaal leven met epilepsie

Een normaal leven met epilepsie Een normaal leven met epilepsie U kunt goed leven met epilepsie Epilepsie is de meest voorkomende aandoening van het zenuwstelsel en treft wereldwijd zo'n 50 miljoen mensen. Ondanks dit grote aantal zijn

Nadere informatie

Epilepsie. bij adolescenten

Epilepsie. bij adolescenten Epilepsie bij adolescenten Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende

Nadere informatie

Autorijden na een CVA of een TIA

Autorijden na een CVA of een TIA Autorijden na een CVA of een TIA AUTORIJDEN NA EEN CVA OF TIA Het rijbewijs is voor de meeste mensen een groot goed, want het staat voor mobiliteit en vooral voor zelfstandigheid. Bij het behalen van

Nadere informatie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie 00 Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie Uw arts heeft u als medicijn benzodiazepine voorgeschreven. Deze medicijnen kunnen tijdens een zwangerschap gebruikt worden. Deze

Nadere informatie

H.264339.0715. Autorijden na een beroerte (CVA) of een TIA

H.264339.0715. Autorijden na een beroerte (CVA) of een TIA H.264339.0715 Autorijden na een beroerte (CVA) of een TIA Inleiding Het rijbewijs is voor de meeste mensen een groot goed, want het staat voor mobiliteit en vooral voor zelfstandigheid. Bij het behalen

Nadere informatie

Thuis verder na een CVA of TIA

Thuis verder na een CVA of TIA Thuis verder na een CVA of TIA U bent in het St. Anna Ziekenhuis te Geldrop opgenomen vanwege een beroerte, ook wel een Cerebro Vasculair Accident (CVA) genoemd. Een beroerte is een ongeluk in de bloedvaten

Nadere informatie

NVOG Voorlichtingsbrochure BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED

NVOG Voorlichtingsbrochure BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED NVOG Voorlichtingsbrochure BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1 BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1. In het kort 2. Wat zijn benzodiazepinen? 3. Als u zwanger wilt

Nadere informatie

Rijvaardigheid met of na een hersentumor

Rijvaardigheid met of na een hersentumor Rijvaardigheid met of na een hersentumor Inleiding Een aandoening aan de hersenen kan gevolgen hebben voor uw rijvaardigheid. Deze folder is bestemd voor patiënten die een hersentumor hebben (gehad) en

Nadere informatie

Adviezen na een hersenoperatie

Adviezen na een hersenoperatie Adviezen na een hersenoperatie Informatie voor patiënten F0982-3415 januari 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

TIA / Beroerte. Aandachtspunten. Neurologie

TIA / Beroerte. Aandachtspunten. Neurologie 00 TIA / Beroerte Aandachtspunten Neurologie 1 U gaat naar huis na opname in het ziekenhuis voor een Tia of beroerte. In deze folder staan de belangrijkste gevolgen en aandachtspunten voor u op een rij.

Nadere informatie

Autorijden na een CVA of een TIA

Autorijden na een CVA of een TIA Autorijden na een CVA of een TIA AUTORIJDEN NA EEN CVA OF TIA Het rijbewijs is voor de meeste mensen een groot goed, want het staat voor mobiliteit en vooral voor zelfstandigheid. Bij het behalen van uw

Nadere informatie

Geriatrie. Patiënteninformatie. Flauwvallen (syncope) Slingeland Ziekenhuis

Geriatrie. Patiënteninformatie. Flauwvallen (syncope) Slingeland Ziekenhuis Geriatrie Flauwvallen (syncope) i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Syncope (uitgesproken: sin-co-péé) is de medische term voor flauwvallen: een aanval waarbij u kort het bewustzijn verliest.

Nadere informatie

Epilepsie. en rijgeschiktheid

Epilepsie. en rijgeschiktheid Epilepsie en rijgeschiktheid Wat is epilepsie? Epilepsie is een hersenaandoening die zich uit in de vorm van aanvallen. Deze aanvallen zijn het gevolg van een plotselinge, tijdelijke verstoring van het

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Afbouwen medicatie voor epilepsie

Afbouwen medicatie voor epilepsie Afbouwen medicatie voor epilepsie Van de kinderneuroloog heeft u gehoord dat uw kind de medicatie tegen de epilepsie mag afbouwen en uiteindelijk kan stoppen met het slikken van de anti-epileptica. In

Nadere informatie

Thuis herstellen na een gynaecologische operatie. Verpleegafdeling Oost 43

Thuis herstellen na een gynaecologische operatie. Verpleegafdeling Oost 43 Thuis herstellen na een gynaecologische operatie Verpleegafdeling Oost 43 Binnenkort ondergaat u een gynaecologische operatie in Zuyderland Medisch Centrum. Deze folder informeert u over de herstelperiode.

Nadere informatie

Logboek. Polikliniek hartfalen

Logboek. Polikliniek hartfalen Logboek Polikliniek hartfalen Inleiding Uw cardioloog heeft u naar de hartfalenpolikliniek verwezen. De hartfalenverpleegkundige is er om u te begeleiden hoe u met uw hartklachten om kunt gaan. Hij/zij

Nadere informatie

Klachten na een hersenschudding algemene informatie

Klachten na een hersenschudding algemene informatie Een hersenschudding ontstaat door een klap op het hoofd, bijvoorbeeld bij een ongeluk. Je wordt duizelig of raakt bewusteloos. Meestal duurt het enige tijd voor de hersenen hiervan herstellen. Zolang de

Nadere informatie

Epilepsie. en rijgeschiktheid

Epilepsie. en rijgeschiktheid Epilepsie en rijgeschiktheid Wat is epilepsie? Epilepsie is een hersenaandoening die zich uit in de vorm van aanvallen. Deze aanvallen zijn het gevolg van een plotselinge, tijdelijke verstoring van het

Nadere informatie

Hoofdpijn Duizeligheid Vermoeidheid Concentratieproblemen Vergeetachtigheid

Hoofdpijn Duizeligheid Vermoeidheid Concentratieproblemen Vergeetachtigheid Hersenschudding In deze folder vertellen we wat de gevolgen van een hersenschudding kunnen zijn en wat u kunt verwachten tijdens het herstel. Ook geven we adviezen over wat u het beste wel en niet kunt

Nadere informatie

Leefregels na opname kind met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Leefregels na opname kind met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Leefregels na opname kind met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Uw kind is in het ziekenhuis opgenomen geweest met een licht traumatisch hoofd- of hersenletsel en mag weer naar huis. In deze folder

Nadere informatie

SLAAPPROBLEMEN APOTHEEK.NL

SLAAPPROBLEMEN APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN WAT KAN IK ZELF DOEN MEDICIJNEN BIJ SLAAPPROBLEMEN (BENZODIAZEPINES) AUTORIJDEN STOPPEN MET EEN BENZODIAZEPINE WAT KAN DE APOTHEKER VOOR MIJ DOEN INFORMATIE APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN Slaapproblemen

Nadere informatie

Kempenhaeghe. Epilepsiecentrum Sterkselseweg 65 5591 VE Heeze 040-2279022. Presentatie: Maria Stijnen Epilepsieverpleegkundige

Kempenhaeghe. Epilepsiecentrum Sterkselseweg 65 5591 VE Heeze 040-2279022. Presentatie: Maria Stijnen Epilepsieverpleegkundige Kempenhaeghe Epilepsiecentrum Sterkselseweg 65 5591 VE Heeze 040-2279022 Presentatie: Maria Stijnen Epilepsieverpleegkundige Wat is epilepsie: Verschijnselen die optreden bij plotseling overmatige ontlading

Nadere informatie

Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie. 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog

Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie. 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie + Algemeen + Diagnostiek + Behandeling + StartPoliEpilepsie + Marjolein Kalse, Epilepsieconsulent

Nadere informatie

Logboek Polikliniek hartfalen

Logboek Polikliniek hartfalen Logboek Polikliniek hartfalen Inleiding Uw cardioloog heeft u naar de hartfalenpolikliniek verwezen. De hartfalenverpleegkundige is er om u te begeleiden hoe u met uw hartklachten om kunt gaan. Hij/zij

Nadere informatie

Rusteloze benen restless legs syndrome (RLS)

Rusteloze benen restless legs syndrome (RLS) Rusteloze benen restless legs syndrome (RLS) Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2015 pavo 1159 Wat zijn rusteloze benen? Het rusteloze benen syndroom (ofwel restless legs syndrome, afgekort RLS) is een

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen

Kinderneurologie.eu.  Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen Wat is epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen? Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen is een verzamelnaam voor epilepsiesyndromen

Nadere informatie

Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar. Afdeling Spoedeisende Hulp

Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar. Afdeling Spoedeisende Hulp 00 Hersenschudding Volwassenen en kinderen > 6 jaar Afdeling Spoedeisende Hulp U of een van uw naasten heeft een hersenschudding opgelopen door een ongeluk of plotselinge beweging van het hoofd. Dit wordt

Nadere informatie

Uw kind, alcohol en drugs

Uw kind, alcohol en drugs Uw kind, alcohol en drugs Kelly is 13 jaar. Zij heeft vrienden die alcohol drinken. Ze kopen blikjes bier. Ze drinken het bier op straat op. Kelly drinkt nog geen alcohol. Als Kelly uw dochter was. Wat

Nadere informatie

Revalidatie Autorijden

Revalidatie Autorijden Revalidatie Autorijden Inleiding Deze informatie is bestemd voor revalidanten (en familie) die meer willen weten over het zelf weer gaan autorijden na ziekte of handicap. Meer informatie kunt u lezen in

Nadere informatie

Autorijden. na een ziekte of met een handicap

Autorijden. na een ziekte of met een handicap Autorijden na een ziekte of met een handicap Deze folder is bestemd voor revalidanten (en hun familie) die meer willen weten over het zelf weer gaan autorijden na een ziekte of met een handicap. Is mijn

Nadere informatie

Periodieke beenbewegingen van de slaap periodic limb movement disorder (PLMD)

Periodieke beenbewegingen van de slaap periodic limb movement disorder (PLMD) Periodieke beenbewegingen van de slaap periodic limb movement disorder (PLMD) Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2015 pavo 1160 Wat zijn periodieke beenbewegingen van de slaap? Bij periodic limb movement

Nadere informatie

Downsyndroom In dit informatieblad leest u meer over Downsyndroom. Pagina 1 van 3

Downsyndroom In dit informatieblad leest u meer over Downsyndroom. Pagina 1 van 3 Downsyndroom In dit informatieblad leest u meer over Downsyndroom. Pagina 1 van 3 Wat is Downsyndroom? Downsyndroom is een aangeboren aandoening. Het wordt veroorzaakt door een extra chromosoom. Chromosomen

Nadere informatie

Richtlijnen na een halsslagaderoperatie

Richtlijnen na een halsslagaderoperatie VAATCHIRURGIE Richtlijnen na een halsslagaderoperatie ADVIES Richtlijnen na een halsslagaderoperatie Onlangs hebt u een vaatoperatie ondergaan. Na de operatie kunt u de dagelijkse activiteiten langzaam

Nadere informatie

Kinderwens spreekuur Volendam

Kinderwens spreekuur Volendam Kinderwens spreekuur Volendam Voor wie is deze folder? Deze folder is voor mensen afkomstig uit Volendam met kinderwens. Wat is het kinderwens spreekuur? Het spreekuur is een samenwerking tussen de afdelingen

Nadere informatie

Autorijden na een neurologische aandoening

Autorijden na een neurologische aandoening Neurologie en Neurochirurgie Autorijden na een neurologische aandoening www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU014 / Autorijden na een neurologische

Nadere informatie

Rusteloze benen. restless legs syndrome (RLS) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Rusteloze benen. restless legs syndrome (RLS) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Rusteloze benen restless legs syndrome (RLS) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Wat zijn rusteloze benen? Het rusteloze benen syndroom (ofwel restless legs syndrome, afgekort

Nadere informatie

Rijvaardigheid na een hersenbloeding

Rijvaardigheid na een hersenbloeding Rijvaardigheid na een hersenbloeding Inleiding Een aandoening aan de hersenen kan gevolgen hebben voor uw rijvaardig heid. Deze folder is bestemd voor pa tiënten die een hersenbloeding hebben gehad en

Nadere informatie

Syncope. Uitleg en adviezen

Syncope. Uitleg en adviezen Syncope Uitleg en adviezen Syncope Syncope is het moeilijke woord voor aanvallen van kortdurend bewustzijnsverlies dat veroorzaakt wordt doordat de bloeddruk even weg valt. De meest voorkomende oorzaak

Nadere informatie

Genetica Lip-kaak-gehemeltespleet

Genetica Lip-kaak-gehemeltespleet Genetica Lip-kaak-gehemeltespleet Cheilo-gnato-palato-schisis Genetica Inleiding Uw kind staat onder behandeling van het schisisteam van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), het Medisch

Nadere informatie

TSC op vakantie. Informatie en Tips. voor mensen met TSC die op vakantie willen

TSC op vakantie. Informatie en Tips. voor mensen met TSC die op vakantie willen TSC op vakantie Informatie en Tips voor mensen met TSC die op vakantie willen De vakantietijd is weer aangebroken! Veel mensen kiezen ervoor om naar het buitenland op vakantie te gaan. Voor een bepaalde

Nadere informatie

Leefregels en adviezen na een hartinfarct

Leefregels en adviezen na een hartinfarct Leefregels en adviezen na een hartinfarct Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Herstel thuis 1 Bewegen 1 Autorijden 2 Werken 2 Vakantie 2 Seksualiteit 3 Dieet 3 Alcohol 3 Roken 3 Psychische

Nadere informatie

LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND

LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding U bent onlangs opgenomen geweest na een beroerte (een herseninfarct, een hersenbloeding). Via deze folder willen wij u informatie geven over de

Nadere informatie

Patiënteninformatie. De epilepsieconsulent. De epilepsieconsulent De Epilepsieconsulent.indd 1

Patiënteninformatie. De epilepsieconsulent. De epilepsieconsulent De Epilepsieconsulent.indd 1 Patiënteninformatie De epilepsieconsulent De epilepsieconsulent 1522275 De Epilepsieconsulent.indd 1 1 20-12-13 10:48 De epilepsieconsulent Polikliniek Neurologie, route 0.6 Telefoonnummer (050) 524 5665

Nadere informatie

Licht traumatisch hersenletsel

Licht traumatisch hersenletsel Neurologie i Licht traumatisch hersenletsel Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een ongeval of een klap tegen uw hoofd. In

Nadere informatie

UMC St Radboud. Schisis: Erfelijkheidsadvisering. jong-volwassenen

UMC St Radboud. Schisis: Erfelijkheidsadvisering. jong-volwassenen UMC St Radboud Schisis: Erfelijkheidsadvisering voor jong-volwassenen Patiënteninformatie Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder gaat over schisis en erfelijkheid en is vooral bedoeld voor jong-volwassenen

Nadere informatie

Epilepsie. bij 60-plussers

Epilepsie. bij 60-plussers Epilepsie bij 60-plussers Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende

Nadere informatie

Astma en COPD VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER

Astma en COPD VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER Astma en COPD WAT ZIJN DE KLACHTEN MEDICIJNEN OM UW KLACHTEN TE VERMINDEREN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK INFORMATIE MEDICIJNEN OP RECEPT VRAAG OVER UW MEDICIJNEN?

Nadere informatie

Adviezen na een hersenoperatie

Adviezen na een hersenoperatie Adviezen na een hersenoperatie U hebt zojuist te horen gekregen dat u het ziekenhuis mag verlaten. Om problemen na de opname te beperken en vragen te beantwoorden, vindt u in deze folder aanvullende informatie

Nadere informatie

Diabetes en zwanger worden

Diabetes en zwanger worden Diabetes en zwanger worden Inhoudsopgave Inleiding... 1 Meld de (wens tot) zwangerschap aan uw arts... 1 Goede voorbereiding... 1 Foliumzuur... 2 Zelfcontrole... 2 De zwangerschap in vogelvlucht... 2 Medicijngebruik...

Nadere informatie

Autorijden na uw zeventigste?

Autorijden na uw zeventigste? Autorijden na uw zeventigste? Uitleg over de verplichte keuring Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ook nu u wat ouder wordt, wilt u actief blijven. U doet blijven

Nadere informatie

POLIKLINIEKEN. Poliklinieken van SEIN

POLIKLINIEKEN. Poliklinieken van SEIN POLIKLINIEKEN Poliklinieken van SEIN 1. Gespecialiseerde zorg GESPECIALISEERD Welkom op de polikliniek van SEIN Naast de klinieken (in Zwolle en in Heemstede) heeft SEIN twaalf poliklinieken. Deze zijn

Nadere informatie

Osteoporose VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER

Osteoporose VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER Osteoporose WAT IS OSTEOPOROSE WAT VERGROOT DE KANS OP OSTEOPOROSE GEVOLGEN VAN OSTEOPOROSE MEDICIJNEN BIJ OSTEOPOROSE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK

Nadere informatie

Informatie lichttraumatisch hoofd-/hersenletsel

Informatie lichttraumatisch hoofd-/hersenletsel Informatie lichttraumatisch hoofd-/hersenletsel PATIENTENINFORMATIE AAN VOLWASSENEN MET LICHT TRAUMATISCH HOOFD-/HERSENLETSEL U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een ongeval

Nadere informatie

Licht Traumatisch Hoofd-/ Hersenletsel (LTH)

Licht Traumatisch Hoofd-/ Hersenletsel (LTH) SPOEDEISENDE HULP Licht Traumatisch Hoofd-/ Hersenletsel (LTH) bij volwassenen Licht Traumatisch Hoofd-/ Hersenletsel (LTH) Door een ongeval of een klap tegen het hoofd hebt u een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Nadere informatie

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms

Nadere informatie

Met een handicap veilig achter het stuur

Met een handicap veilig achter het stuur Met een handicap veilig achter het stuur Een rijbewijs betekent mobiliteit en vooral zelfstandigheid. Maar wat als u afhankelijk bent van een rolstoel? Of een arm of been niet goed kunt gebruiken? Kunt

Nadere informatie

Periodieke beenbewegingen van de slaap

Periodieke beenbewegingen van de slaap Periodieke beenbewegingen van de slaap periodic limb movement disorder (PLMD) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Wat zijn periodieke beenbewegingen van de slaap? Bij periodic

Nadere informatie

Autorijden na een TIA

Autorijden na een TIA Autorijden na een TIA Inleiding U heeft pasgeleden een TIA gehad. Een TIA is een kortdurende beroerte waarbij uitvalsverschijnselen, zoals een verlamming of een spraak- en/of taalstoornis, binnen 24 uur

Nadere informatie

Behandelingen bij Obstructief Slaap Apneu Syndroom (OSAS)

Behandelingen bij Obstructief Slaap Apneu Syndroom (OSAS) Slaapcentrum Slingeland Keel-, neus- en oorheelkunde Longziekten Neurologie Behandelingen bij Obstructief Slaap Apneu Syndroom (OSAS) i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uit slaaponderzoek

Nadere informatie

Slaapproblemen, angst en onrust

Slaapproblemen, angst en onrust Slaapproblemen, angst en onrust WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WAT GEBEURT ER ALS U STOPT AUTORIJDEN INFORMATIE ADRESSEN HULPVERLENING VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN,

Nadere informatie

Autorijden na ziekte of met een handicap

Autorijden na ziekte of met een handicap Autorijden na ziekte of met een handicap 1 Inhoud Inleiding 3 Is mijn rijbewijs nog geldig? 4 Rijvaardigheid 4 Eigen verklaring 4 Verandering gezondheid 4 Wie beslist of ik weer mag autorijden? 5 Wat is

Nadere informatie

Licht traumatisch schedelhersenletsel

Licht traumatisch schedelhersenletsel Spoedeisende Hulp / Spoedpost Licht traumatisch schedelhersenletsel www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl SEH015 / Licht traumatisch schedelhersenletsel

Nadere informatie

Testen op HIV, ja of nee?

Testen op HIV, ja of nee? Afdeling Verloskunde, locatie AZU Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Wat is HIV, wat is aids en wat zijn de gevolgen tijdens de zwangerschap. HIV is het virus dat de ziekte aids

Nadere informatie

Het besturen van een voertuig na een TIA of beroerte

Het besturen van een voertuig na een TIA of beroerte Het besturen van een voertuig na een TIA of beroerte Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Neurologie februari 2012 pavo 0594 Inleiding U heeft een TIA of een beroerte gehad. Waarschijnlijk wilt u weer

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn

Nadere informatie

Volwassenen met licht traumatisch hoofd / hersenletsel

Volwassenen met licht traumatisch hoofd / hersenletsel Volwassenen met licht traumatisch hoofd / hersenletsel Neurologie alle aandacht U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel door een ongeval of een klap tegen uw hoofd. Deze folder beschrijft de

Nadere informatie

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel bij kinderen

Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel bij kinderen Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel bij kinderen Uw kind heeft licht traumatisch hoofd-/ of hersenletsel opgelopen door een ongeval of een klap tegen het hoofd. In deze folder leest u over de mogelijke

Nadere informatie

1. Aanleiding 3 2. Stappenplan 3 3. Persbericht 4 4. Overige materialen voor het benaderen van de media 5

1. Aanleiding 3 2. Stappenplan 3 3. Persbericht 4 4. Overige materialen voor het benaderen van de media 5 MEDIAHANDLEIDING Inhoudsopgave 1. Aanleiding 3 2. Stappenplan 3 3. Persbericht 4 4. Overige materialen voor het benaderen van de media 5 Bijlagen Bijlage 1 Conceptmail redactie persbericht 6 Bijlage 2

Nadere informatie

Leefstijladviezen voor hoofdpijnpatiënten

Leefstijladviezen voor hoofdpijnpatiënten Leefstijladviezen voor hoofdpijnpatiënten Afdeling neurologie Locatie Eindhoven De eerste gedachte bij de behandeling van hoofdpijn en of migraine is vaak het gebruik van medicatie. Echter voeding, stress

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

Weer thuis na een grote gynaecologische operatie. Nazorg en leefregels

Weer thuis na een grote gynaecologische operatie. Nazorg en leefregels Weer thuis na een grote gynaecologische operatie Nazorg en leefregels 2 U gaat binnenkort naar huis of u bent weer thuis na uw operatie. U moet het thuis de eerste weken rustig aan doen. In deze folder

Nadere informatie

Spoedeisende hulp. Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel volwassenen

Spoedeisende hulp. Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel volwassenen Spoedeisende hulp Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel volwassenen Inhoudsopgave Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel...4 Verschijnselen eerste 24 uur...5 Verschijnselen eerste dagen...5 Wat u wél

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

Adviezen voor patiënten met licht schedel/hersenletsel

Adviezen voor patiënten met licht schedel/hersenletsel Patiënteninformatie Adviezen voor patiënten met licht schedel/hersenletsel rkz.nl In deze folder leest u wat de gevolgen van een hersenschudding kunnen zijn en wat u kunt verwachten tijdens het herstel.

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel volwassenen

Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel volwassenen Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel volwassenen Door een ongeval of door een klap tegen uw hoofd heeft u licht traumatisch hoofd- of hersenletsel opgelopen. In deze folder vindt u informatie over de

Nadere informatie

Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Alcohol Informatie voor patiënten F0931-3415 september 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH

Nadere informatie

ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE

ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE In deze folder geeft het Ruwaard van Putten ziekenhuis u enkele algemene leefregels na de beroerte (= CVA (Cerebro Vasculair Accident) die u heeft gehad. Dit kan zijn

Nadere informatie

Leefregels bij hartfalen

Leefregels bij hartfalen Leefregels bij hartfalen Leefregels bij hartfalen Deze informatie gaat over de leefregels bij hartfalen. Dit is een belangrijk onderdeel bij de behandeling. U kunt het verloop van hartfalen beïnvloeden

Nadere informatie

Morning-afterpil VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL

Morning-afterpil VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL Morning-afterpil WAT IS DE MORNING-AFTERPIL WANNEER WEL WANNEER GEEN MORNING-AFTERPIL WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL

Nadere informatie

Examen doen voor het bromfietsrijbewijs Informatie over het theorie- en het praktijkexamen

Examen doen voor het bromfietsrijbewijs Informatie over het theorie- en het praktijkexamen Examen doen voor het bromfietsrijbewijs Informatie over het theorie- en het praktijkexamen www.cbr.nl Voor het verkrijgen van het bromfietsrijbewijs officieel het rijbewijs AM moet je vanaf 1 maart 2010

Nadere informatie

Paramedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson. Neurologie

Paramedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson. Neurologie Paramedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson Neurologie Inleiding U bent in behandeling bij de neuroloog en de Parkinsonverpleegkundige in het ziekenhuis in verband met de ziekte van Parkinson.

Nadere informatie

Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert

Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert afdeling logopedie Deze folder is bedoeld voor mensen met de ziekte van Steinert (Myotone Dystrofie). In deze folder vindt u meer informatie over de

Nadere informatie

Zwangerschap bij een chronische darmziekte

Zwangerschap bij een chronische darmziekte Maag-, Darm- en Leverziekten Zwangerschap bij een chronische darmziekte www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Vruchtbaarheid... 3 Erfelijkheid... 4 Medicijnen... 4 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap...

Nadere informatie

Leefregels en adviezen na een hartinfarct

Leefregels en adviezen na een hartinfarct Leefregels en adviezen na een hartinfarct Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Herstel thuis 1 Bewegen 1 Autorijden 2 Werken 2 Vakantie 3 Seksualiteit 3 Dieet 3 Alcohol 3 Roken 3 Psychische

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Patiënteninformatie Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Informatie over mobilisatie na een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Nadere informatie

Epilepsie. erfelijkheid en zwangerschap. Nationaal Epilepsie Fonds

Epilepsie. erfelijkheid en zwangerschap. Nationaal Epilepsie Fonds Epilepsie erfelijkheid en zwangerschap Nationaal Epilepsie Fonds Wat is epilepsie? Epilepsie is een hersenaandoening die zich uit in de vorm van aanvallen. Deze aanvallen zijn het gevolg van een plotselinge,

Nadere informatie