Pedagogisch kader kindercentra 4 13 jaar
|
|
- Geert van den Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Pedagogisch kader kindercentra 4 13 jaar Verslag van twee bijeenkomsten participatief werken in de BSO (januari/februari 2010) Input Pedagogisch kader 4-13 jaar Verslag door Marja van Dijk, JSO Wat is kinderparticipatie? kinderen hebben de neiging om over de grens te gaan, zodat ze de wereld verder kunnen ontdekken. Kinderparticipatie is samen met de kinderen grenzen verleggen. kinderen de mogelijkheid geven om te groeien op hun eigen manier zodat ze vertrouwen krijgen in zichzelf en elk kind op zijn eigen manier tot volle bloei komt. 1. Waarom is het belangrijk om participatief te werken in de BSO? a. Door participatief werken worden de kinderen opgevoed tot democratische burgers Democratisch burgerschap De BSO heeft de taak om de kinderen op te voeden tot democratische burgers. Over 10 jaar moeten zij als democratisch burger participeren in de maatschappij. Daar heeft de BSO nu al een rol in. Democratisch burgerschap leer je in de BSO door te participeren in een groep. De kinderen leren dat ze wat te vertellen hebben en dat hun mening er toe doet. Kinderen leren verantwoording nemen voor de inbreng van hun eigen ideeën. Zij leren hoe zij hun mening kenbaar kunnen maken en kunnen delen met de anderen in de groep. Naast het kenbaar maken van hun eigen mening, moeten ze ook leren luisteren naar de mening van anderen. En tot slot leren ze om samen compromissen te sluiten. Kinderen leren op deze wijze ook te presenteren en te formuleren: Hoe krijg ik de ander zover dat er geluisterd wordt naar wat ik te zeggen heb? De BSO biedt hier een fijne oefensituatie voor. De voorwaarden zijn aanwezig: geen grote groep, bekend met de groep, een veilige situatie. Elk kind moet invloed uit kunnen oefenen. Als kinderen ervaren dat ze geen invloed hebben op de situatie in de groep, resulteert dit in negatief gedrag zoals zich afzetten, terugtrekken, slachtofferrol. Het is belangrijk om ervoor te waken dat er steeds gestemd wordt. Ook moet je zien te voorkomen dat de meerderheid altijd gelijk krijgt. De kinderen moeten leren en oefenen dat er ook andere manieren zijn om tot een keuze te komen. Kinderen kunnen worden aangesproken worden op hun eigen verantwoordelijkheid. Het gaat om het proces. De kinderen leren ervaren hoe het proces van besluitvorming gaat. Het proces maakt de kinderen tot democratisch burgers niet het resultaat! Een kind leert wat kan er allemaal in mis gaan, hoe het niet moet en waarom iets niet kan. Ook dit vraagt veel van de pedagogisch medewerker. De pedagogisch medewerker moet kijken door de ogen van de kinderen. b. Participatief werken versterkt de persoonlijke, sociale en morele competenties Persoonlijke competenties Door participatief werken wordt: De eigenheid van de kinderen gevormd Het zelfstandig denken versterkt; ik heb een idee Het zelfvertrouwen vergroot; ik krijg iets voor elkaar De eigenwaarde vergroot; ik doe er toe 1
2 De eigen identiteit ontwikkelt; ik heb een eigen mening De eigen mening van kinderen gestimuleerd; er wordt naar mij geluisterd Sociale competenties Door participatief werken Leren de kinderen om met elkaar in groepsverband om te gaan Leren de kinderen van elkaar dat ze anders zijn Wordt de saamhorigheid versterkt Leren de kinderen compromissen te sluiten Leren de kinderen keuzes maken Voelen de kinderen zich verantwoordelijk en meer betrokken bij de groep Zijn de kinderen met de pedagogisch medewerker(s) op een positieve en actieve manier in interactie Ontdekken de kinderen dat ze invloed hebben en dat hun mening gehoord wordt. Morele competenties Door participatief werken Leren kinderen respect op te brengen voor elkaar en elkaars ideeën Voelen kinderen zich serieus genomen Leren kinderen om te gaan met inspraak; ik mag meedenken, meebeslissen, uitvoeren en meedoen. Leren kinderen dat ze invloed kunnen uitoefenen Leren kinderen met verschillen omgaan Leren kinderen benoemen wat ze nodig hebben Overig Het belang voor (democratisch) functioneren in de maatschappij Het is bijna onmogelijk om kinderen geen inspraak te geven, met name de oudere kinderen. Er ontstaat meer vertrouwen tussen de kinderen en de pedagogisch medewerker De pedagogisch werker laat zich inspireren door de kinderen Er ontstaat een gevarieerder activiteitenaanbod Kinderen zijn gemotiveerder Kinderen zien vaak mogelijkheden en kansen waar je ze zelf niet had vermoed 2. Hoe wordt rekening gehouden met de verschillende leeftijden en moet je rekening houden met sekseverschillen? De vorm van kinderparticipatie pas je aan, aan de leeftijdsgroep en belevingswereld van de kinderen. Oudere kinderen kunnen deelnemen aan bijvoorbeeld kindervergaderingen (vanaf 8/9 jaar). Zij hebben zelf al in ruime mate het besef wat mogelijk is binnen gestelde grenzen. Jonge kinderen bied je een wat meer beperkte keuze mogelijkheid (bijv. Een keuzelijstje wat betreft eten in een vakantie). Zo leren ze langzaamaan deel te nemen aan het participatief werken. Sekseverschillen Er zijn verschillen in interesses tussen jongens en meisjes, en deze verschillen mogen er zijn. Je houdt rekening met sekseverschillen, maar je laat je er niet door beperken. Meisjes kunnen zich over het algemeen langer focussen en jongens zijn meestal meer to-the-point. Kinderen worden steeds meer alleen maar door vrouwen opgevoed. In het onderwijs en ook in de kinderopvang/bso werken voornamelijk vrouwen. Belangrijk is dat de Pedagogisch medewerker zich bewust is van zijn/haar eigen opvattingen over de verschillende rolpatronen. Hoe kijken de Pedagogisch medewerkers aan tegen de sekseverschillen en hoe gaan zij daar mee om? Er is geen goed of fout als het gaat over sekseverschillen. Bij de BSO van Vlietkinderen werd door de kinderen gekozen voor een aparte meidenkamer. De kinderen van de BSO van Kinderrijk kozen voor een lounge, die de ene keer door de meiden gebruikt wordt en de andere keer door de jongens. De wens van de groep moet worden gevolgd. De denkbeelden van de PM kunnen daarbij wel in de weg staan (bv. Inrichting ruimte of activiteitenaanbod) 2
3 Het gaat niet zozeer om leeftijd- of sekseverschillen, maar het zijn allemaal andere kinderen. Er moeten verschillende vormen worden gebruikt, zodat ieder kind tot zijn recht komt. In het dagelijks werk zijn de kinderen meestal verdeeld naar leeftijd; kinderparticipatie wordt dan aangepast aan de leeftijdsgroep. Jongens en meisjes verschillen qua interesse en aanpak, hier wordt zo veel mogelijk rekening mee gehouden. In de praktijk blijkt het voor veel vrouwelijke PMers lastig te zijn om zich te verplaatsen in wat jongens leuk vinden. Zij zijn sneller geneigd om de ideeen en het gedrag van de jongens te verwerpen. Bijvoorbeeld het naspelen van tekenfilms waarin schieten een rol speelt. Veel vrouwelijke PMers hebben hier moeite mee terwijl ze dit niet hebben bij bijvoorbeeld het naspelen van Idols. 3. Participatief werken en de rol van de Pedagogisch medewerker Belangrijk is dat de Pedagogisch medewerkers een duidelijk beeld hebben van democratisch burgerschap. Democratisch burgerschap zou binnen de gehele organisatie moeten worden voorgeleefd en in de organisatie verankerd moeten zijn. Ook de Pedagogisch medewerkers moeten hun invloed kunnen uitoefenen. De pedagogisch medewerker vindt haar/zijn inspiratie door nieuwsgierig te zijn naar wat de kinderen willen. Het zou de basishouding van de pedagogisch medewerker moeten zijn: door te luisteren kan ik mij door de kinderen laten inspireren. Binnen kinderopvangorganisatie Kinderrijk wordt veel gewerkt volgens de principes van de pedagoog Malaguzzi. Binnen deze werkwijze is het belangrijk dat kinderen voor vol worden aangezien, als onderzoekers. Het is de taak van de pedagogisch medewerkers om de ideeën van de kinderen te helpen verwezenlijken. Dit komt tot uiting in het handelen van de pedagogisch medewerker en bijvoorbeeld in de inrichting van de ruimte. De werkwijze volgens de pedagoog Malaguzzi ( Reggio Emilia) gaat uit van een open, nieuwsgierige houding naar het kind en geeft het kind de ruimte en stimuleert het kind om zijn/haar gedachten en gevoelens onder woorden te brengen. Het kind leert zijn gevoelens en mening onder woorden te brengen en zichzelf en de ander serieus te nemen. Belangrijk bij kinderparticipatie is dat het niet een kunstje is wat we elke laatste vrijdag van de maand doen, maar een rode draad door het werk. De BSO kan eigenlijk niet om kinderparticipatie heen. Als de pedagogisch medewerker niet luistert naar het kind, is er een grote kans dat het kind zich gaat afzetten. Het is belangrijk dat de pedagogisch medewerker zich hiervan bewust is. De houding en de rol van de pedagogisch medewerker komt de volgende keer uitgebreider aanbod. Welke houding vereist participatief werken van de PM? Kinderparticipatie is een grondhouding. De PM moet kansen grijpen. De PM moet zichzelf niet blokkeren in de mogelijkheden die kinderen zien; de PM moet dus niet direct de deur dichtdoen, als kinderen met vragen komen die ongebruikelijk zijn. Soms is het makkelijker om nee te zeggen of ik wil dat niet. Het gaat er juist om op dat moment de kans te zien, dit brengt nieuwe initiatieven en perspectieven met zich mee. Houding naar kind: Open/toegankelijk Flexibel Spontaan Brede blik: mogelijkheden en kansen zien Actief luisteren Nieuwsgierig Inlevingsvermogen Voortdurend in interactie Geen angst voor ongebaande paden Respect voor individu Hoe bewerkstellig je zo n houding? Je beroepshouding naar het kind is ook je houding naar je mede teamleden toe. Respect voor het individu is belangrijk; iedereen is anders, maar heeft een eigen inbreng. Het is belangrijk dat iedereen zich veilig voelt en dat de grenzen worden aangeven. Het vereist een heel traject. Niet ieder team is toe aan kinderparticipatie. Dit moet je met elkaar opbouwen. Vertrouwen hebben in elkaar. Weten wat je aan elkaar hebt. 3
4 Welke vaardigheden zijn nodig? Naast een aantal vaardigheden is het is ook belangrijk om kennis te hebben van of inzicht te hebben in de ontwikkelingsfases van kinderen. Door deze kennis kan de PM aanhaken op de ontwikkeling, en bijvoorbeeld weten waar een vraag vandaan kan komen. Hier moet je ook je werkvormen op afstemmen. Vaardigheden: o Luisteren naar kinderen o Geduld hebben o Eigen opvattingen los kunnen laten o Meedenken, uitvragen o Proces begeleiden o Reflecteren op eigen handelen o Verschillende werkvormen kunnen gebruiken Houding naar het team: Overleg/afstemming/eenduidigheid Zelfde einddoel met respect voor individu Houding naar ouders: Communicatie o Info o Uitleg o Wisselwerking Door middel van digitale foto s, internet en nieuwsbrieven Over het algemeen staan ouders open voor het participatief werken, tenzij de veiligheid van het kind in het geding komt. Ouders zijn vaak (te) beschermend, dit werkt beperkend. Ouders betalen veel geld voor de opvang, er wordt wel eens gezegd: ik wil dat mijn kind geëntertaind wordt, terwijl de BSO de kinderen zelf laten bepalen wat ze willen doen. Dit vraagt veel communicatie met ouders. Het is vaak 1 richtingsverkeer. Je moet inzichtelijk maken wat je doet. Daadwerkelijk laten zijn wat er wordt gedaan. Ouders worden dan nieuwsgierig. Wat mag je verwachten van een PM (gemiddeld) Niet alle PM ers hoeven bovenstaande houding en vaardigheden te bezitten, maar in de teamsamenstelling kun je er wel voor zorgen dat alle vaardigheden aanwezig zijn. De PM moet in ieder geval de wil hebben en nieuwsgierig zijn om met kinderparticipatie aan de slag gaan. De PM moet bereid zijn om zichzelf te ontwikkelen. De PM moet een lerende houding hebben en kunnen reflecteren op eigen handelen. Als PM ers van de opleiding komen hebben ze wel de kennis paraat, maar binnen de organisatie moeten deze jonge mensen worden gecoacht en geschoold op kinderparticipatie. Kinderparticipatie zou niet een los onderdeel binnen de opleiding moeten zijn maar het moet ook daar de basis zijn. De PM in opleiding zou het aan de lijve moeten voelen wat participatie is in de eigen opleidingsgroep. Daarnaast zou het goed zijn als een BSO stage verplicht zou worden voor zowel een groep jonge kinderen als een groep oudere kinderen. Als PM ers weerstand hebben om met kinderparticipatie aan de slag te gaan, dan moet het vanuit het management worden aangestuurd. 4. Hoe geef je kinderparticipatie een structurele plek? Binnen de hiërarchische organisatie van de BSO moet kinderparticipatie vorm worden gegeven. Dit zal op alle niveaus moeten gebeuren. Het moet zo worden vormgegeven dat het voor iedereen prioriteit heeft en in alle lagen van de organisatie serieus wordt genomen. Hiervoor is een hoger doel nodig, en moet worden geformuleerd waarom het zo belangrijk is. Een duidelijke visie op participatief werken is noodzakelijk. Participatief werken zal op alle niveaus binnen de organisatie zichtbaar en voelbaar moeten zijn. Het moet opgenomen worden in de structuur en in de cultuur van de organisatie. 4
5 Opnemen in de structuur van de organisatie Kinderparticipatie een plek geven in functioneringsgesprekken, beoordelingsgesprekken en sollicitatiegesprekken Kinderparticipatie opnemen in het functieprofiel Het middenkader zal meer pedagogisch inhoudelijk onderlegd moeten zijn Cultuur: Kinderparticipatie zal meer geïntegreerd moeten worden in de cultuur van de organisatie. Nu nog te vrijblijvend Er zal een duidelijke visie op kinderparticipatie geformuleerd moeten worden en een beleid. Nu veelal losse stukken en geen consistente lijn Participatief werken zal een basishouding moeten zijn voor alle medewerkers binnen de organisatie. Het vormt een onderdeel van de beroepsinhoud Overig Kinderparticipatie opnemen in de opleidingen SPW train de trainer middenkader Op welke manier wordt het participatief werken ondersteund en gestimuleerd door het management? De rode draad in de discussie is dat het management ruimte moet laten voor de PM en de PM moet ruimte laten aan kind. Participatie niet alleen richting kinderen, maar ook vanuit het management richting PM. Je kunt als management wel willen dat PM participatief werken, maar het management moet het zelf ook voorleven. Door middel van bijscholing PM PM de mogelijkheden geven om bijvoorbeeld mee te discussiëren over concept beleid Regelmatig het onderwerp kinderparticipatie agenderen op vergaderingen Kindtevredenheids-onderzoeken houden o Op welbevinden focus op kind o Op project evaluatie focus op project (bijv. Sport BSO) Zelfsturende teams Participeren moet je leren o Introductie voor nieuwe medewerkers Good practice laten zien (door management) Welke plek heeft participatief werken in het personeelsbeleid: aannamebeleid, functieprofiel, de functioneringsgesprekken? Kinderparticipatie is de grondhouding van de medewerkers. Maar het gaat niet alleen om medewerkers, het gaat ook om management en de hele organisatie. Daar horen een aantal vaardigheden bij. Als je dit hebt vastgesteld als organisaties, kun je het ook meenemen in je profiel en naar de vragen in je sollicitatiegesprekken. 5. Welke werkvormen kun je gebruiken om kinderen te laten participeren? De kunst is om kinderparticipatie levendig te houden en open te staan voor verschillende werkvormen. De Kinderraad wordt vaak ingezet, maar op verschillende manieren. Een van de organisaties vergadert s avonds met de kinderen. Na eerst samen gegeten te hebben. Een andere organisatie werkt met een afvaardiging van verschillende BSO s en vergadert overdag. Alleen de oudere kinderen participeren in de Kinderraad. De jongere kinderen geven d.m.v. bijvoorbeeld tekeningen aan wat ze zouden willen. Deze tekeningen worden door de oudere kinderen meegenomen naar de vergadering. Kinderparticipatie is moeilijker naarmate kinderen jonger zijn. Voor de hele jonge kinderen is vergaderen niet interessant, maar ze moeten wel worden gehoord. Dit gebeurt spelenderwijs en kan op allerlei manieren, als ze maar betrokken worden. De Kinderraad is optie, geen must 5
6 Stel je hebt een groep van 20 kinderen, die kinderen komen allemaal met ideeën, hoe ga je daarmee om? Je kunt natuurlijk niet altijd elk idee honoreren, hoe geef je dat dan vorm? - Je zult duidelijk moeten maken wat al dan niet mogelijk is op dat moment. Goed dat je ideeën hebt, maar niet alles kan gehonoreerd worden. De kracht zit in het waarderen en belonen van initiatief. Uitleg en kaderen is belangrijk. Niet alles kan altijd en al helemaal niet tegelijk. Dat is ook een leerproces voor kinderen. - Soms kan je niet meteen iets ergens mee doen. Je moet dan wel bewaken, dat je het na het parkeren wel weer oppakt. Een kind komt niet altijd nog een keer met hetzelfde idee. Je moet het dus onthouden. Beter is natuurlijk het ijzer te smeden als het heet is. Later is het misschien minder interessant. Wat zou je kunnen doen om het niet te vergeten? - De beste vorm is nog niet gevonden. Triangel gebruikt een deur waar alle wensen op vast kunnen worden gelegd. Daar kan een kind alles kwijt. Wasko heeft daar een prikbord voor. De deur wordt in de kinderraad afgehandeld. Prikbord gaat onder de arm mee naar de kinderraad. Overige werkvormen - bak met foto s van activiteiten - individuele gesprekken - gesprekken aan tafel - kindervergadering - kinderraad - prikbord - wensendeur - De kinderen krijgen 100 euro om speelgoed te kopen, dit gaan ze met elkaar kopen. Niet alleen praten maar ook doen. Dus ook overleggen met elkaar en leren van fouten (bijvoorbeeld als blijkt dat iets snel kapot gaat) Waar haal je je ideeën vandaan? - van de kinderen - je laten inspireren door het kind - map van JSO - cursus kinderparticipatie - boekje van Korczak. Er is ook een boekje hierover van Joop Berding Voorbeeld van Triangel De kinderen wilden graag cola en hazelnootpasta. Dit was op dat moment niet aanwezig. Vervolgens zijn de kinderen het zelf gaan maken. Er wordt opgemerkt dat er een spanningsveld zit tussen resultaat en proces. Ouders willen graag resultaat zien (het mooie olifantje), terwijl de PM wil dat iemand lekker zit te knutselen op eigen initiatief. Participatief werken gaat om het proces waar het kind door heen gaat. Het vereist veel van de PM om ouders uit te leggen waarom iets is zoals het is. Belangrijkste vraag is: Wat willen de kinderen. Soms is dit in strijd met wat ouders willen. Dit geeft regelmatig wrijving want je wilt het leukste/beste voor de kinderen maar de ouder blijft de betalende klant. Het Pedagogisch kader kindercentra 4 13 jaar wordt ontwikkeld in opdracht van Bureau Kwaliteit Kinderopvang / BKK te Utrecht door het Kohnstamm Instituut en het Nederlands Jeugdinstituut. 6
Kindervergadering Zo gaat het bij ons!
Pedagogisch kader kindercentra 4 13 jaar Kindervergadering Zo gaat het bij ons! Introductie voor de groepsleiding Is kinderinspraak belangrijk? Denken vanuit de groep is logisch en praktisch, maar toch
Nadere informatieSamen de Wereld Kleuren. Pedagogische visie
Samen de Wereld Kleuren Pedagogische visie 2 SWK-Kinderopvang Samen de Wereld Kleuren Samen de Wereld Kleuren SWK-Kinderopvang: Samen de Wereld Kleuren Onze kinderopvangorganisaties hebben aandacht voor
Nadere informatiePedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien
Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien Inleiding Kinderopvang Haarlem heeft één centraal pedagogisch beleid. Dit is de pedagogische basis van alle kindercentra van Kinderopvang Haarlem.
Nadere informatieVreedzame VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats
VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de als democratische oefenplaats Het beleid van SKH is gebaseerd op de visie van Mischa de Winter, met name wat betreft de opvang
Nadere informatieInhoud van de ochtend
Inhoud van de ochtend 1. Introductie in Pedagogisch kader 2. Begeleiden van de groep 3. Ontwikkelingsgericht werken 4. Pauze (15 minuten) 5. Kinderparticipatie 6. Vragen over andere onderwerpen 7. Voornemens
Nadere informatiePedagogisch werkplan BSO Bussloo
Pedagogisch werkplan BSO Bussloo 1. De locatie Onze buitenschoolse opvang biedt opvang aan kinderen in de leeftijd van 4 tot 13 jaar. BSO Bussloo is gelegen in het gelijknamige dorp Bussloo(gemeente Voorst).
Nadere informatieHart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats
VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Vreedzame BSO Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats Good practice van SKH, Stichting Kinderopvang Hoorn Januari 2013 Het project
Nadere informatieSamen... opgroeien in Rotterdam
KindeRdam Samen... opgroeien in Rotterdam 2011-2014 Van inventarisatie tot borging 2013: hebben een stem 2012: Bij mij thuis Welkom bij KindeRdam 2011: Het Fundament Oriëntatie en inventarisatie door alle
Nadere informatie1.1. Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving
Pedagogisch Beleidsplan 1.1. Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving Een veilige en vertrouwde omgeving is de basis van waaruit een kind zich kan gaan ontwikkelen. Het is dus belangrijk dat
Nadere informatieElementen van een professionele leergemeenschap
Professioneel Statuut Op de Groen van Prinstererschool werken we aan een professionele leergemeenschap: een cultuur waarin alle betrokkenen in de school samenwerken, reflecteren, onderzoeken en professionaliseren.
Nadere informatieVisie (Pedagogisch werkplan)
Visie (Pedagogisch werkplan) Gastouderopvang De Krummeltjes stelt zich tot doel om een omgeving te bieden waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige en evenwichtige mensen met respect voor anderen
Nadere informatieA. Kinderparticipatie in beleid door BSO De stal Liemeer
VOORBEELDEN KINDERPARTICIPATIE IN PEDAGOGISCH BELEID. A. Kinderparticipatie in beleid door BSO De stal Liemeer B. B4 Kids te Leiden Handvest Handvest vertaald voor kinderen C. COKD, Dordrecht A. Beleidsplan:
Nadere informatieKids2b. Een koffer vol bagage. Kleine kinderen worden groot. REIS vormt de kern van ons handelen; RES PEC VOOR. Het pedagogisch beleid
Op REIS met Kids2b Kids2b Kids2b is zeer verheugd dat u uw kind aan ons toevertrouwd. Wij begrijpen dat het voor S I E R u als ouder een grote stap is om een deel van de zorg en opvoeding van uw kind te
Nadere informatieProgramma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf
Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan Buitenschoolse Opvang Mathil Rouveen
Pedagogisch beleidsplan Buitenschoolse Opvang Mathil Rouveen Inhoud: Voorwoord 2 Pedagogisch doel 3 Visie op ontwikkeling en opvoeding 4 Sociaal- emotionele veiligheid 5 Sociale ontwikkeling 5 Emotionele
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieBeleid Pedagogisch Coach
Beleid Pedagogisch Coach Versie: Januari 2019 1 Werken in de kinderopvang is een vak. Er worden hogere eisen gesteld aan de professionaliteit van onze medewerkers. Om de kwaliteit binnen Kinderparadijs
Nadere informatiePedagogisch beleid Flexkidz
Pedagogisch beleid Flexkidz Voor u ligt het verkorte pedagogisch beleidsplan van Flexkidz. Hier beschrijven we in het kort de pedagogische visie en uitgangspunten. In dit pedagogisch beleidsplan beschrijven
Nadere informatieZelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.
Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.
Nadere informatiePedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam
Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam Inleiding: ATB de Springplank, een algemeen toegankelijke basisschool en Vlietkinderen, maatwerk in kinderopvang, beiden gehuisvest
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieSamenwerking. Betrokkenheid
De Missie Het Spectrum is een openbare school met een onderwijsaanbod van hoge kwaliteit. We bieden het kind betekenisvol onderwijs in een veilige omgeving. In een samenwerking tussen kind, ouders en school
Nadere informatieHet Pedagogisch Beleidsplan
2015 BSO de Bosplaats M Moura MSvan Wijnen Het Pedagogisch Beleidsplan 1 Inleiding Voor u ligt het pedagogisch beleidsplan van BSO de Bosplaats. Dit pedagogisch beleidsplan is een leidraad van waaruit
Nadere informatiePedagogisch beleid. buitenschoolse opvang. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd en/-of verspreid zonder. maatwerk kinderopvang voor elk gezin
Pedagogisch beleid buitenschoolse opvang maatwerk kinderopvang voor elk gezin Pedagogisch beleidsplan 1.1 Visie 1.2 Missie 1.3 Uitgangspunten 1.4 Pedagogische doelen 1.4.1. Emotionele en lichamelijke veiligheid
Nadere informatieDe Klankhof t Kofschip waar iedereen tot zijn recht komt
Positionering De Klankhof en t Kofschip, Etten-Leur Kernwoorden: Je mag er zijn Vertrouwen Positief kijken naar jezelf en anderen Meervoudige intelligentie Samen de merkbelofte van De Klankhof t Kofschip:
Nadere informatieGEEN ACTIVITEIT MAAR EEN HOUDING
E L L E N Z A N D E R I N K KINDERPARTICIPATIE GEEN ACTIVITEIT MAAR EEN HOUDING Een onderzoek naar de inbedding van kinderparticipatie I N D E B U I T E N S C H O O L S E O P V A N G SCRIPTIE HBO PEDAGOGIEK
Nadere informatieVisie en Methoden Mondiaal Burgerschap
Visie en Methoden Mondiaal Burgerschap De KNVB gelooft in de maatschappelijke meerwaarde van voetbal. Voetbal brengt de samenleving in beweging. Zo n 300.000 vrijwilligers zijn in Nederland actief bij
Nadere informatieZelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.
Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van
Nadere informatieActiviteitenbeleid 2013
Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Hoofdstuk 2: Hoofdstuk 3: Hoofdstuk 4: Hoofdstuk 5: Hoofdstuk 6: Pedagogisch beleid TintelTuin De 6 competenties Visie Activiteitenbeleid binnen het (dag)programma Laat zien
Nadere informatiePOP Martin van der Kevie
Naam student: Martin van der Kevie Studentnr.: s1030766 Studiefase: leerjaar 1 Datum: 18 okt 2009 Interpersoonlijk competent Overzicht wat leerlingen bezig houdt dit kun je gebruiken tijdens de les. Verder
Nadere informatieVisie in de praktijk
Gastlessen voor studenten 2 e leerjaar PW 3 en 4 Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar - Docentenhandleiding Visie in de praktijk Gastles visie in de praktijk - Docentenhandleiding Theorie over dit onderwerp:
Nadere informatieHet spel der democratische opvoeding Wat vooraf ging: Aan de hand van de 4 pijlers deden de ambassadeurs van Triodus samen goed voor later en de werkgroep wat iedere kindwijzerorganisatie deed, inventariseren!
Nadere informatieWaarom een BSO-Kinderraad en een BSO-centrale kinderraad?
Waarom een BSO-Kinderraad en een BSO-centrale kinderraad? Kinderparticipatie is een recht van ieder kind Het biedt kinderen de mogelijkheid hun wensen en ideeën naar voren te brengen Het stimuleert de
Nadere informatiePiet Voorbeeld MIJN PROFIEL. Voornaam. Achternaam. Dienst. Schaal Tot schaal 8. Piet. Voorbeeld. Stadswerken
MIJN PROFIEL Voornaam Piet Achternaam Voorbeeld Dienst Stadswerken Schaal Tot schaal 8 1 DIT BEN IK Wanneer heb je een goede werkdag gehad? Waarom? Als ik alles gedaan heb dat ik wilde doen en er ook onverwachte
Nadere informatieHoe kom je verder met de participatieladder? Kinderparticipatie; praktische voorbeelden.
Hoe kom je verder met de participatieladder? Kinderparticipatie; praktische voorbeelden. De volgende pijlers van het project "samen goed voor later" komen hierin naar voren: - Samen meedoen: de kinderen
Nadere informatieAppendix bij Pedagogisch Beleidsplan voor Buiten Schoolse Opvang
Appendix bij Pedagogisch Beleidsplan voor Buiten Schoolse Opvang INLEIDING Algemeen: Om tegemoet te komen aan de vraag van ouders vervullen wij op dezelfde locatie ook een BSO functie. Zij dit wel in beperkte
Nadere informatieCOMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen
COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij
Nadere informatieOnderwijskundige Visie
Onderwijskundige Visie 1 Inleiding Missie Het kind Het kind staat voorop en dus centraal. Ieder kind is uniek en heeft talenten. Elk kind is bijzonder en elk kind mag er zijn. Kinderen zijn niet gelijk,
Nadere informatiePedagogisch werkplan BSO De Toermalijin het Rooster
Pedagogisch werkplan BSO De Toermalijin het Rooster 1. De locatie BSO De Toermalijn het Rooster bevindt zich in de wijk Zuidbroek in Apeldoorn. De locatie heeft 2 basisgroepen waar kinderen in de leeftijd
Nadere informatieSollicitatietraining: op weg naar stage & werk
Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk De jongeren die zich aanmelden bij Maljuna Frato hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt en hebben weinig of geen zicht op hun mogelijkheden, kwaliteiten
Nadere informatieDiversiteit en beroepsvaardigheden Leer jezelf kennen Basishouding en diversiteit Discriminatie Gedrag bij diversiteit Pesten. Hoofdstuk 2: werken
Diversiteit en beroepsvaardigheden Leer jezelf kennen Basishouding en diversiteit Discriminatie Gedrag bij diversiteit Pesten Hoofdstuk 2: werken Werkwijze en opdrachten Boek en laptop nodig voor iedere
Nadere informatiePedagogische Visie en Beleid
Pedagogische Visie en Beleid Inleiding Voor ouders, medewerkers en alle anderen die betrokken zijn bij, en geïnteresseerd zijn in onze kinderopvang. Voor verantwoorde kinderopvang is veel nodig, om te
Nadere informatieCOMPETENTIEPROFIEL BIJLAGE 3D-MAP
COMPETENTIEPROFIEL BIJLAGE 3D-MAP Dit competentieprofiel is een (zelf)reflectiedocument betreffende het functioneren van de BIO op een bepaald moment. Het wordt ingevuld: 1) door de begeleider zelf tijdens
Nadere informatie5 pedagogisch medewerkers
5 pedagogisch medewerkers In dit hoofdstuk gaan we in op de pedagogisch medewerker. Zij heeft grote invloed op het welzijn en de ontwikkeling van kinderen in de opvang. Door individuele interactie met
Nadere informatieZorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl
Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Hoe presenteer ik mijzelf? Wat wil ik? Zorg voor je carrière Door het dagelijkse contact met mijn coach
Nadere informatieTrainingsopzet voor medewerkers van de BSO s gericht op democratische vaardigheden van kinderen èn medewerkers.
Trainingsopzet voor medewerkers van de BSO s gericht op democratische vaardigheden van kinderen èn medewerkers. Vooraf Voordat je begint met het opzetten van een kinderraad, is het raadzaam om de pedagogisch
Nadere informatievaardigheden - 21st century skills
vaardigheden - 21st century skills 21st century skills waarom? De Hoeksteen bereidt leerlingen voor op betekenisvolle deelname aan de wereld van vandaag en de toekomst. Deze wereld vraagt kinderen met
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
Heutink ICT ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE op de C.B.S. De Bruinhorst 22-5-2012 Inhoudsopgave Inleiding 3 Pagina 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool 3 2. Kerndoelen 3 3. Visie 4 4. Hoofddoelen
Nadere informatieBeeldcoaching in de. kinderopvang. Visie In Beeld. Leren coachen met video
Beeldcoaching in de kinderopvang Leren coachen met video V i s i e I n B e e l d H u z a r e n l a a n 2 4 7 2 1 4 e c E p s e Gebruik van video is de duidelijkste en snelste manier om te reflecteren op
Nadere informatieMijn kind heeft een LVB
Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar
Nadere informatieKinderen profiteren van trainingen. Kinderen profiteren van training pm ers
Bron: website Kinderopvang totaal d.d. 28 mei 2015 Kinderen profiteren van trainingen Zoals u misschien wel weet, zijn pedagogisch medewerkers nooit uitgeleerd. Maar hebben die trainingen zin? En hebben
Nadere informatieDE 12 VAN DOK12. Dit ben ik
Dit ben ik Op DOK12 verwerf ik kennis, vaardigheden en ontwikkel ik mij als persoon. Ik krijg ruimte om mijzelf goed te leren kennen, te zijn wie ik ben en mijn talenten te ontwikkelen. Ook leer ik oog
Nadere informatieMet het hele gezin gezond het nieuwe jaar in
Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.
Nadere informatieONDERNEMEN IS VOOR HELDEN
ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat
Nadere informatieInge Test 07.05.2014
Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij
Nadere informatiePedagogisch fundament. handboek ikc leeuwarden
Pedagogisch fundament handboek ikc leeuwarden pedagogisch fundament Inhoud Moreel kader IKC Leeuwarden Dit handboek is een hulpmiddel te komen tot een pedagogisch fundament voor een IKC s. Uitgangspunt
Nadere informatieOntwikkeling. Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling
Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Waarom? Ik heb het idee dat ik wel eens tekortschiet als het erom gaat anderen duidelijk te maken wat ik bedoel. Ik
Nadere informatieEvaluatie Weerbaarheidtraining voor volwassenen Koekkoek & Co
Evaluatie Weerbaarheidtraining voor volwassenen Koekkoek & Co 76 respondenten Cijfer algehele training 7 8 9 10 De deelnemers hadden beschikking over lesbrieven, hierin stond informatie over de bijeenkomsten
Nadere informatieCompetenties verbonden aan het ComPas
Competenties verbonden aan het ComPas 5 kerncompetenties en 8 erg waardevol competenties 1. Kunnen samenwerken... 2 2. Contactvaardig zijn... 3 3. Inlevingsvermogen/empathie bezitten... 4 4. Zelfreflectie...
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan Fris! Kinderdagverblijven
Pedagogisch beleidsplan Fris! Kinderdagverblijven Algemeen Pedagogisch Beleid Fris! Kinderdagverblijven Inleiding Uw kind maakt gebruik van opvang bij Fris! Kinderdagverblijven en u verwacht van ons dat
Nadere informatieWaar een wil is, is een Weg!
5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht
Nadere informatieBijlage 1: Matrix vierogenprincipe (Deze matrix wordt ingevuld aan het pedagogisch werkplan toegevoegd)
Bijlage 1: Matrix vierogenprincipe (Deze matrix wordt ingevuld aan het pedagogisch werkplan toegevoegd) Naam locatie:vrijbuiters Datum: 02-11-2017 Ingevuld door:tessa Murre Onderwerp Algemeen beleid Knelpunten
Nadere informatieGastvrijheid ontwikkelen en borgen: 25 handvatten
Analyseer 1. Meet de beleving van de gast. Meet regelmatig zodat je blijft monitoren en verbeteren. Tools voor gastbelevingsonderzoek: a. Klanttevredenheidsonderzoek, zoals NPO, stel vooral relevante vragen
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieCompassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman
Compassie leven 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Inhoudsopgave Voorwoord Wekelijkse inspiraties 01 Geweld in de taal? Wie, ik?
Nadere informatieGoed toegerust op ontdekkingsreis
PE DAGO G I S C H B E L E I D S PL A N Goed toegerust op ontdekkingsreis Inhoudsopgave INLEIDING Voor alle duidelijkheid 5 Colofon SAMENVATTING Goed toegerust op ontdekkingsreis 7 TEKST Vlietkinderen UITGANGSPUNTEN
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieKids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen
Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou
Nadere informatieTrainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg
Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie
Nadere informatieMoeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis
1 Eetproblemen bij kinderen Sommige kinderen zijn zeer moeilijke eters. Voor ouders en kind kan dit heel lastig zijn. Ouders proberen van alles. Ouders zijn angstig dat hun kind niet genoeg binnen krijgt
Nadere informatieHoe maak ik mijn kind weerbaar? Saskia de Ridder, MSc Kinder-& Jeugdpsycholoog
Hoe maak ik mijn kind weerbaar? Saskia de Ridder, MSc Kinder-& Jeugdpsycholoog 1 Vragen Wie vindt dat zijn kind voldoende weerbaar is? Wie zou graag zien dat zijn kind wat weerbaarder is? 2 Wat is weerbaar?
Nadere informatieogen en oren open! Luister je wel?
ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak
Nadere informatiePedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem
spelend groeien Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Inleiding Het pedagogisch beleid vormt de basis voor het pedagogisch handelen op alle kindercentra van Kinderopvang Haarlem. Het pedagogisch beleid
Nadere informatieCompetenties De Fontein
Competenties De Fontein We werken met de volgende 4 competenties: 1. Verantwoordelijkheid 2. Samenwerken 3. Organisatie en planning, zelfstandigheid 4. Motivatie - In klas 1 wordt gewerkt aan de volgende
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieOPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters
OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters Leuk dat je ons e-book hebt gedownload! In dit e-book vertellen we je graag meer over opvoeden. Want het opvoeden van je kind(eren)
Nadere informatieRUIMTE VOOR HELDEN Ouderbrochure
GOO! voor Opvang en Onderwijs RUIMTE VOOR HELDEN Ouderbrochure Elk kind heeft een held of heldin in zich om moeilijke situaties te overwinnen. Hiervoor is niet alleen moed nodig, maar ook inzicht, de juiste
Nadere informatieMats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.
Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. WWW.MATSWERKT.NL Mats werkt: Dé cursus voor het begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer.
Nadere informatieKinderparticipatie. Hoofdstuk 14
176 In samenwerking met Marja van Dijk, JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding. 177 Het is woensdagmiddag. Een aantal jongens en meisjes in de groep wil voetballen. Helaas is de bal
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatiePedagogische trainingen
Pedagogische trainingen Hoekgericht werken Kinderen leren het beste door te doen, te ontdekken en te beleven en waar kunnen ze dat beter dan in een heuse speelhoek. Een bouwhoek, een poppenhoek, een huishoek,
Nadere informatieSWOT. Werkblad 1 Sterke punten. 1.Omgevingsgericht heid
SWOT Werkblad 1 Sterke punten Sterke punten 1.Omgevingsgericht heid 2. Vermogen tot groei en vernieuwing Voorbeelden Ik ben echt iemand die midden in de maatschappij staat. Ik heb veel interesses binnen
Nadere informatieParticipatie betrokkenheid
5 Participatie en betrokkenheid De mate van participatie in de sessies die je organiseert kan erg verschillen. Soms wil je gebruik maken van de ideeën van de medewerkers door een brainstorm te organiseren
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan buitenschoolse opvang het Zwammeke
Pedagogisch beleidsplan buitenschoolse opvang het Zwammeke Inhoud 1. Inleiding 2. Onze visie 3. Doelstellingen 4. Pedagogische uitgangspunten voor het kind 5. Pedagogische uitgangspunten voor de groepsleiding
Nadere informatieInformatie voor ouders
Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!
Nadere informatieSamen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z
Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z Wat en hoe? 3 W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse
Nadere informatieAandacht, affectie, waardering, respect en ondersteuning.
Het Pedagogisch Klimaat Schooljaar 2007 / 2008 Wat is een pedagogisch klimaat? Als we praten over een pedagogisch klimaat binnen Breedwijs Zuid Berghuizen gaat het over de sfeer die de partners willen
Nadere informatieEvaluatieverslag mindfulnesstraining
marijke markus spaarnestraat 37 2314 tm leiden Evaluatieverslag mindfulnesstraining 06 29288479 marijke.markus@freeler.nl www.inzichtinzicht.nl kvk 28109401 btw NL 079.44.295.B01 postbank 4898261 14 oktober
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatie360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels
360 feedback 3.1 Student: M. camp Studentnummer: 11099003 Klas: WDH31 Datum: 2-02-2014 Personen welke de formulieren hebben ingevuld: - M. Camp - Menno Lageweg - Ir. S.W.L. van Herk - D.J. Jager M. Camp
Nadere informatieToetsopdracht. Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra. Studentnummer: 500646500. Klas: 2B2
Toetsopdracht Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra Studentnummer: 500646500 Klas: 2B2 Datum: 15 januari 2013 Reflectieverslag bijeenkomst 1,2 en 3 Zingevingsgesprekken Dit
Nadere informatieSamen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE
Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE Geboeid kijk je de wereld in om je te blijven verwonderen. Of je nu oud of jong bent, die verwondering moet je vasthouden. 2 SWK-Kinderopvang SWKGroep Kinderopvang
Nadere informatieSamen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE
Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE SWKGroep Geboeid kijk je de wereld in om je te blijven verwonderen. Of je nu oud of jong bent, die verwondering moet je vasthouden. Stichting SWKGroep staat voor
Nadere informatiePedagogische visie. Welkom bij Op Stoom. Zin in taart? Altijd wat te doen
Welkom bij Op Stoom Kwaliteit en service zijn belangrijke kenmerken van Op Stoom zodat ouders hun kinderen met een gerust hart achterlaten bij de medewerkers. We bieden liefdevolle zorg en inspiratie aan
Nadere informatieWelkom Boek. Deel 2; Pedagogisch beleid. Welkom-Kind Z.O. Friesland Willinge Prinsstraat PE Oldeberkoop
Welkom Boek Deel 2; Pedagogisch beleid Welkom-Kind Z.O. Friesland Willinge Prinsstraat 22 8421 PE Oldeberkoop www.gastouder-friesland.nl info@welkomkindfriesland.nl 0516-850338 Inhoudsopgave: Inleiding
Nadere informatieHet functioneringsgesprek
Het functioneringsgesprek Gewoon betrokken Werknemer Het functioneringsgesprek Gewoon betrokken Inhoudsopgave Inleiding... 5 Wat is een functioneringsgesprek?... 7 Waarom is een functioneringsgesprek
Nadere informatieSKS Alles Kids. Ieder kind is uniek. Onze visie. De 5 speerpunten
GEEF ZE DE VIJF! SKS Alles Kids De wereld om ons heen verandert. Ook in de kinderopvang zijn nieuwe ontwikkelingen aan de orde van de dag. SKS Alles Kids biedt al jaren kinderopvang en loopt voorop als
Nadere informatieCursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN
Cursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN PRAKTISCHE INFORMATIE Wat voor cursus? Het is een cursus voor mensen die, om wat voor reden dan ook, geen stevige vriendenkring (meer) hebben en die actief willen onderzoeken
Nadere informatieEen vragenlijst voor de Empowerende Omgeving
Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Introductie Met de REQUEST methode wordt getracht de participatie van het individu in hun eigen mobiliteit te vergroten. Hiervoor moet het individu voldoende
Nadere informatie