1. DE NOTARIS. Maart 2014

Transcriptie

1 DOSSIER: DE NOTARIS

2 1. DE NOTARIS Maart 2014 Op sleutelmomenten in je leven kan je onafhankelijk advies gebruiken. Bij een huwelijk of bij de aankoop van een woning bijvoorbeeld maar ook bij een echtscheiding of overlijden. Daarvoor kan je terecht bij een notaris. Soms is zijn tussenkomst zelfs verplicht. Ambt De notaris is een onafhankelijk openbaar ambtenaar die afspraken tussen mensen rechtsgeldig vastlegt. Je kan hem aanstellen om akten en contracten op te maken, officieel te dateren en om ze in bewaring te houden en ervan uitgiften af te leveren. Daarenboven moet de notaris de belangen van alle partijen bewaken. Hij geeft je een zicht op tegenstrijdigheden, onevenwichtige afspraken en alle gevolgen van je beslissingen. Takenpakket Het notarieel werkterrein situeert zich van familierecht en erfrecht, onroerende goederen, ondernemingen tot bemiddeling. De notaris kan bijvoorbeeld advies geven bij de aangifte van een nalatenschap, een schenking, afspraken rond ongehuwd samenleven en conflictbemiddeling. In een aantal gevallen is de tussenkomst van een notaris ook wettelijk verplicht. Dit is het geval bij het afsluiten van een huwelijkscontract, de aankoop van onroerende goederen, het afsluiten van een lening en de oprichting van vennootschappen. Vrije keuze Je kan een notaris in alle vrijheid kiezen. Het is belangrijk iemand te vinden die je vertrouwt en die als onafhankelijk raadgever kan optreden In een dossier kunnen zelfs meerdere notarissen werken. Bij een verkoop kunnen de verschillende partijen bijvoorbeeld elk een notaris aanstellen. De notarissen verdelen het ereloon dan onder elkaar. De notariële voorschriften bepalen dan welke notaris de akte moet opmaken. De andere houdt toezicht. Als je niet tevreden bent Wanneer je niet tevreden bent over je notaris kan je een persoonlijk onderhoud vragen. Bij ernstige problemen kunnen de Provinciale Kamers van notarissen bemiddelen. Zij geven ook onpartijdig advies rond onduidelijkheden over de berekening van de erelonen. Je stuurt daarvoor een brief naar de syndicus van de Provinciale Kamer. Klachten met betrekking tot de werking van notariskantoren kan je sturen aan de Benoemingscommissies voor het Notariaat. Meer info? Op vind je meer info over het werkterrein van de notaris. Je kan er ook zelf de kosten voor de aankoop van een onroerend goed, een lening of een schenking berekenen.

3 Provinciale Kamers van notarissen: Koningin Elisabethlei 10 te 2018 Antwerpen; Bergstraat te 1000 Brussel; Guffenslaan 25 te 3500 Hasselt; Notarisstraat 1 te 9000 Gent; Bondgenotenlaan 134 te 3000 Leuven; Notarishuis West- Vlaanderen; Spanjaardstraat 9 te 8000 Brugge. Voor een klacht via de Benoemingscommissies voor het Notariaat:

4 2. TARIEVEN NOTARIS Erelonen De aktekost valt uiteen in drie grote groepen. Een eerste groep, de erelonen, is vastgelegd bij Koninklijk Besluit. Iedere notaris moet deze tarieven eerbiedigen. Hij mag je geen hoger honorarium aanrekenen en ook geen kortingen toestaan. Binnen deze groep zitten soms ook vergoedingen voor prestaties die de notaris in jouw naam doet, bijvoorbeeld het aanvragen van een attest. Sinds 1 januari 2012 betaal je btw op deze erelonen. De tweede groep van aktekosten zijn de kosten die bestemd zijn voor allerlei overheden. Hieronder valt het registratierecht, de btw, het recht op geschriften en de vergoeding voor het hypotheekkantoor. Tot slot is er de derde grote groep met diverse kosten zoals bijdrage in kosten van computer, telefoon en verzekeringen. Uiterlijk bij het verlijden van de notariële akte moet je de aktekost betalen. Aangifte nalatenschap Als erfgenaam moet je een fiscale aangifte doen van de nalatenschap. Vaak wordt deze aangifte aan een notaris toevertrouwd. Het tarief dat de notaris hanteert wordt berekend op de waarde van alle bezittingen van de overledene en volgens een degressief barema. Voor een erfenis in de rechte lijn (ouder - kind) is dit: Bruto actief Barema Ereloon notaris per schijf euro 1 % 320 euro , euro 0,75 % 660 euro , euro 0,50 % 900 euro , euro 0,25 % euro Meer dan ,01 euro 0,15 % Deze tarieven kunnen nog stijgen wanneer de notaris specifieke opzoekingen moet doen. Als de aangifte eenvoudig is, kan je dit eventueel ook zelf doen. Tussenkomst van de notaris bij de aangifte van een nalatenschap is immers niet verplicht. Opmaken testament Als de notaris het testament opmaakt volgens de aanduidingen van de cliënt kost dat in de meeste gevallen tussen de 200 en de 400 euro, de inschrijving in het register inbegrepen. Veel hangt natuurlijk af of het testament veel bepalingen bevat of complex is. Vraag bij de notaris vooraf een indicatie van de kostprijs die hij verwacht.

5 Schenking Een schenking is een overeenkomst waarbij je gratis en onherroepelijk afstand doet van een roerend of onroerend goed ten gunste van een begiftigde. Er bestaan verschillende technieken voor een schenking. De hand- en bankgift vereisen geen tussenkomst van een notaris en er zijn ook geen registratierechten verschuldigd. Bij de notariële schenking is dit wel het geval, en uiteraard is een notariële akte dan wel verplicht. Zo gebeurt de schenking van een onroerend goed verplicht via de notaris. Je kan een idee krijgen wat de aktekosten zijn via de rekenmodule op de website van de Nederlandstalige notarissen. Aankoop onroerend goed Het ereloon wordt berekend op de koopsom van het onroerend goed. Het percentage wordt kleiner naarmate de koopprijs hoger is. Koopsom Percentage per schijf tot euro 4,56 % van tot euro 2,85 % van tot euro 2,28 % van tot euro 1,71 % van tot euro 1,14 % van tot euro 0,57 % Boven euro 0,057 % Meer info? Op vind je meer info over het werkterrein van de notaris. Je kan er ook zelf de kosten voor de aankoop van een onroerend goed, een lening of een schenking berekenen.

6 3. HUWELIJKSCONTRACT EN SUCCESSIERECHTEN Maart 2014 Weinig mensen zien graag een groot stuk van hun erfenis naar de staatskas verdwijnen. Hun erfgenamen nog minder. Om de successiedruk enigszins te beperken, bestaan er heel wat mogelijkheden. Het huwelijksstelsel aanpassen is er één van. Welk huwelijksstelsel In België zijn er drie basisstelsels voor een huwelijk. Bij scheiding van goederen kiezen de echtgenoten ervoor om hun vermogen volledig gescheiden te houden. Ook het omgekeerde is mogelijk zoals in het stelsel van algehele gemeenschap, waarbij het volledige vermogen in de gemeenschap valt. Dan is het is nuttig om het vermogen van de beide echtgenoten duidelijk te omschrijven. Dit gebeurt via een huwelijkscontract. Kiezen pasgehuwden ervoor geen huwelijkscontract af te sluiten, is automatisch het wettelijk stelsel van kracht. Enkel de eigendom verworven voor het huwelijk blijft dan in het bezit van de partners afzonderlijk. Al wat ze hierna verwerven, komt in het gemeenschappelijk vermogen terecht. Hoewel er geen verplichting tot huwelijkscontract is, sluiten echtgenoten er soms toch ook een af om enkele afwijkende bepalingen vast te leggen. Verander je huwelijksstelsel Het stelsel van algehele gemeenschap kan uit fiscaal opzicht interessanter zijn dan het stelsel van scheiding van goederen. In een gemeenschapsstelsel valt bij overlijden slechts de helft van het gemeenschappelijk vermogen in de nalatenschap van de overleden partner. Bij een scheiding van goederen komt echter het totale eigen vermogen van de overleden echtgenoot in de erfenis. Als die echtgenoot de meest vermogende is, moeten er dus veel meer successierechten worden betaald. Mocht je daarom je huwelijksstelsel willen herzien, is dat nog steeds mogelijk. Schrap het verblijvingsbeding Voor 1981 kreeg de langstlevende echtgenoot alleen zijn helft van de gemeenschap en had hij geen recht meer op de andere helft. Om dit te vermijden, maakten koppels die huwden onder het wettelijk stelsel met gemeenschap van goederen meer dan eens de keuze om een verblijvingsbeding in hun huwelijkscontract op te nemen. In de volksmond kennen we dit principe als langs leeft al. De huwelijksgemeenschap bij een overlijden komt dan in volle eigendom toe aan de langstlevende ouder. In eerste instantie gaat er niets naar de kinderen. Juridisch biedt dit heel wat zekerheid maar fiscaal gezien kan hier een hoog prijskaartje aan vasthangen. De langstlevende dient bij het overlijden van de partner immers successierechten te betalen op de helft van het huwelijksvermogen. Wanneer de betrokkene zelf komt te sterven, zullen de afstammelingen nògmaals successierechten moeten betalen op datzelfde deel.

7 Voorbeeld Chris (80) en Paula (74) zijn destijds getrouwd in gemeenschap van goederen. In hun huwelijkscontract werd een verblijvingsbeding opgenomen. Momenteel ziet hun vermogen er als volgt uit: Woonhuis (onroerend): euro Spaargeld (roerend): euro Totaal vermogen: euro Chris komt plots te overlijden. De afrekening van hun successierechten (in hun geval de Vlaamse gewestbelasting) ziet er als volgt uit. De nalatenschap van Chris, euro, komt door het verblijvingsbeding in volle eigendom toe aan Paula. Zij betaalt op het roerend vermogen euro aan successierechten. De gezinswoning is vrijgesteld van successierechten. Pas wanneer Paula vijf jaar later overlijdt, komt de eigendom in handen van hun enige kind Els. Aan het vermogen is ondertussen niets veranderd waardoor zij successierechten betaalt op het totale vermogen, gelijk aan euro. In totaal betaalden Paula en Els euro aan successierechten of 14,17 procent van de volledige nalatenschap. Stond er geen verblijvingsbeding in hun huwelijkscontract, zouden ze in totaal slechts euro, of 6 procent betalen. Dit is minder dan de helft! Verblijvingsbeding of keuzebeding Wil je toch de zekerheid behouden van een verblijvingsbeding? Het keuzebeding vormt misschien een alternatief. Pas bij het overlijden van één van de partners moet de langstlevende echtgenoot kiezen om het beding al dan niet toe te passen. Op dat ogenblik kan men een verstandig besluit nemen rekening houdend met het vermogen, de gezondheid en de gezinssituatie. Het verblijvingsbeding onder last Het is tot slot ook mogelijk het gewone verblijvingsbeding af te zwakken tot een verblijvingsbeding onder last. Hierbij verkrijgt de langstlevende toch nog het volledige gemeenschappelijke vermogen. Hij betaalt hiervoor wel een bedrag aan de erfgenamen, gelijk aan de netto-helft van het gemeenschappelijk vermogen. Het is echter niet de bedoeling deze schuld effectief af te lossen tijdens het leven van de langstlevende echtgenoot. Pas wanneer de langstlevende zal overlijden, wordt deze schuld afgetrokken van de nalatenschap en pas daarna worden successierechten betaald. Door deze techniek zullen de erfenisrechten een stuk lager liggen. De techniek is echter vrij complex.

8 4. ERFENIS AANVAARDEN OF VERWERPEN Maart 2014 Erfgenamen zijn nooit verplicht een erfenis te aanvaarden. Het klinkt wat raar dat iemand er bewust voor zou kiezen om de nalatenschap van een overledene te weigeren, toch kan dit in sommige gevallen de financieel meest aantrekkelijke optie zijn. Zeker wanneer je net een geliefde verloren hebt wil je onprettige verrassingen vermijden. De gevolgen van een erfenis Het is belangrijk goed op de hoogte te zijn vooraleer een erfenis te aanvaarden. Bij het zuiver aanvaarden van de nagelaten goederen horen hier een aantal rechten bij, maar ook een aantal plichten. Als eigenaar kan je goederen (op)gebruiken, verkopen en zelfs wegschenken. Maar als overledene schulden had aangegaan, verbonden aan deze goederen, ben je verplicht deze te betalen. Als er meerdere erfgenamen zijn is ieder afzonderlijk verantwoordelijk oor de schulden van zijn ontvangen erfdeel. Sowieso betaal je daarnaast flink wat belastingen, de zogenaamde successierechten. Als je bijvoorbeeld een mooi huis erft, maar waar nog wel een hypothecaire lening op rust, zal jij de verplichting tot afbetaling moeten overnemen. Bij andere goederen kan je dan weer opdraaien voor afbetalingskredieten, betalingsachterstallen, persoonlijke leningen, verplichtingen van een vennootschap, investeringskredieten, enzovoort. Soms zijn de schulden zo groot dat je hier zelfs je eigen middelen moet voor aanspreken. Je moet dan meer schulden aflossen dan dat je goederen ontvangt, waardoor de vererving een stuk minder interessant kan zijn. Toch maar niet aanvaarden? Gelukkig ben je zoals eerder gezegd niet verplicht om de erfenis te aanvaarden als ze deficitair is. Als je ervoor kiest om de erfenis uiteindelijk te verwerpen wordt er met jou geen rekening meer gehouden bij de verdeling van de nalatenschap en krijg je niets van de goederen. Je betaalt dan ook geen successierechten. Indien andere erfgenamen wel aanvaarden ben je niet verplicht hetzelfde te doen. Een verwerping moet je altijd schriftelijk melden bij de griffie van de rechtbank van eerste aanleg. Ook de notaris kan dit voor jou regelen. Het is in ieder geval het beste om dit zo snel mogelijk te doen. In principe zou je ook kunnen verwerpen om aan successieplanning te doen. Dit kan bijvoorbeeld met de bedoeling om je kinderen in jouw plaats te laten treden. Dit ligt echter niet voor de hand. Wanneer iemand zijn erfdeel verwerpt, wordt dit stuk verdeeld over de andere erfgenamen. Pas als iedereen van dezelfde generatie erfgenamen verwerpt, kan de volgende in aanmerking komen.

9 Stilzwijgend aanvaarden Voorzichtigheid en een grondig onderzoek zijn dus geboden vooraleer de erfenis te aanvaarden. Let tijdens dit onderzoek op dat je geen daden van beheer verricht. De Staat kan immers veronderstellen dat je de erfenis stilzwijgend aanvaardt, wanneer je bepaalde handelingen hebt gesteld met betrekking tot de goederen uit de nalatenschap. En eens aanvaard, kan je ook niet meer verwerpen. Je vermijdt dus best goederen te gebruiken of te verkopen, niet-dringende schulden te betalen, geld af te halen van de bankrekening, Anders loop je het risico niet meer te kunnen verwerpen. Een aantal zaken kunnen dan weer wel, zoals dringende herstellingen uitvoeren, dringende facturen betalen, onderhoud verrichten, bederfelijke waren verkopen Dat zijn daden van behoud bedoeld om bepaalde bijkomende kosten te vermijden of om schade te vermijden. Bij het ontvreemden van voorwerpen wordt altijd geacht dat de dader de erfenis aanvaardt, zij het dat die ook nog eens het erfrecht op deze goederen verliest. De tussenoplossing Naast de keuze aanvaarden of verwerpen kan je tot slot ook nog opteren om te aanvaarden onder voorbehoud van boedelbeschrijving. Deze procedure geeft de zekerheid dat je nooit meer schulden zal moeten betalen dan het actief dat je erft. In het slechtste geval zal je dus niets ontvangen, maar ook niets moeten betalen. In de praktijk laat je dan een objectieve boedelbeschrijving opmaken bij notariële akte. Na een verklaring op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg volgt binnen de 15 dagen een publicatie in het Belgisch Staatsblad. Mogelijke schuldeisers krijgen zo de kans zich om hun rechten te doen gelden. Als blijkt dat de schulden groter uitvallen dan de erfenis moet je geen eigen middelen gebruiken om de schulden te vereffenen. Meer info? De Koninklijke federatie van het Belgisch Notariaat:

10 5. TESTAMENTEN Maart 2014 Wanneer je zonder testament overlijdt, bepaalt de wet aan wie je erfenis toekomt. Wil je echter zelf regelen wat er na je overlijden met je nalatenschap gebeurt, kies je voor een testament. Er zijn echter verschillende mogelijkheden. Welk testament jij het best kiest, hangt af van jouw situatie. Inhoud De inhoud van een testament is aan bepaalde vereisten en beperkingen onderworpen. Zo blijft een deel van de nalatenschap automatisch voorbehouden voor de echtgenoot wanneer die nog in leven is. Ook kinderen of afstammelingen en als die er niet zijn de ouders, krijgen zeker een deel van de koek. Wanneer je wilsbepalingen dat voorbehouden gedeelte overschrijden, kan het testament niet volledig gelden. Ook als er voorwaarden zijn die in strijd zijn met de openbare orde en goede zeden worden ze als niet-geschreven beschouwd. Dat kan bijvoorbeeld als je als voorwaarde stelt niet te huwen of het nagelaten goed aan iemand anders over te dragen. Drie soorten legaten Het 'legaat' is de bepaling in een testament waarbij je een bepaald goed of een bepaalde som geld aan iemand nalaat. Daarvoor bestaan drie mogelijkheden. De eerste is het algemeen legaat. Daarbij geef je de volledige nalatenschap aan een of meerdere personen. Ten tweede heb je het legaat onder algemene titel. Hierbij vermaak je slechts een deel (de helft, een derde) van de nalatenschap. Je kan tot slot ook kiezen voor een bijzonder legaat. Je laat enkel een bepaald goed of bedrag na, bijvoorbeeld boeken, meubelen of muntstukken. Bekwaamheid van de erflater Op het ogenblik dat je het testament opstelt, moet je bekwaam zijn. Je moet dus beschikken over al je verstandelijke vermogens en handelen uit vrije wil. Het is verboden dat verschillende personen samen één testament maken. Een tekst met verschillende handtekeningen eronder, bijvoorbeeld echtgenoten of samenwonende verwanten, is nietig. Het eigenhandig testament Met het eigenhandig testament geef je je laatste wil te kennen. Dit document kan je zelf opstellen. Dit soort testament moet je volledig met de hand schrijven. Typen kan niet. Je moet het document dateren en ondertekenen. Bij het schrijven van een eigenhandig testament hoeven er geen getuigen op te treden. Het grootste voordeel is waarschijnlijk dat enkel de persoon die het testament opstelt, ervan op de hoogte is. Achteraf kan je het dus zonder problemen vernietigen en vervangen door een nieuw testament. Of je kan relatief makkelijk wijzigingen of toevoegingen aanbrengen. Hier zijn uiteraard geen kosten aan verbonden. Je doet er echter goed aan om ook te overleggen met een advocaat of notaris als je een eigenhandig testament opstelt. Natuurlijk bestaat het gevaar

11 dat een eigenhandig testament verloren gaat. Zo kan iemand die er zich door benadeeld acht, het vernietigen. Internationaal In een internationaal testament verklaar en erken je dat dit jouw testament is en dat je de inhoud ervan kent. In het bijzijn van twee getuigen maakt de notaris een verklaring van ontvangst op. De erflater of zelfs iemand anders mag het geschrift typen of met de hand schrijven. De benaming internationaal testament slaat onder meer op de taal waarin het werd opgemaakt. Die speelt namelijk geen enkele rol. Een internationaal testament kan je dus overwegen wanneer de erfgenamen of de goederen in het buitenland zijn. Notarieel Een notarieel testament krijgt ook wel eens de naam openbaar testament. De erflater dicteert het aan een notaris, in het bijzijn van een tweede notaris of van twee getuigen. Maar de notaris schrijft dus het testament. Zowel de erflater als de twee getuigen en de notaris moeten het ondertekenen. Alle notariële testamenten worden ingeschreven in het Centraal Register voor Testamenten. Dat garandeert dat het testament steeds uitwerking zal krijgen. Het notarieel testament biedt ongetwijfeld de meeste waarborgen van de drie. De notaris oordeelt of je op het ogenblik van het opstellen van het testament over al je geestelijke vermogens beschikt en of je niet handelt onder dwang. Hierdoor zal het testament minder snel betwist worden. Daarnaast bekijkt de notaris of de inhoud van het testament wel klopt zodat al je wensen juridisch correct geformuleerd zijn en kunnen worden uitgevoerd. Bovendien bestaat er geen gevaar voor verlies. Tot slot kunnen de handtekening en het geschrift niet betwist worden. Een testament herroepen Het kan gebeuren dat je door omstandigheden je testament wenst te veranderen. Zolang je niet overleden bent, kan je het testament steeds herroepen en bepaalde beschikkingen toevoegen of zelfs een volledig nieuw testament opstellen. Dit doe je het best na overleg opdat de herroeping van je testamant geen aanleiding zou kunnen geven tot een betwisting ervan.

12 6. HET DUOLEGAAT Misschien denk jij ook af en toe aan je erfenis. Of misschien stelde je al een testament op samen met een notaris. Wist je dat je ook OKRA een deel van erfenis kan schenken. Bovendien kan je zo andere erfgenamen bevoordelen. Hoe werkt het? Wil je iets nalaten maar moet de begunstigde daarvoor hoge successierechten betalen, is het duolegaat een wettelijke manier om het verschuldigde bedrag te beperken. Regel je je erfenis op deze manier, dan laat je een deel van je kapitaal na een goed doel en een ander deel aan een erfgenaam naar keuze. Het goede doel zal dan alle successierechten betalen zodat het gedeelte voor de erfgenaam vrij is van successierechten. Vooral voor alleenstaanden zonder naaste familieleden is dit een interessante optie. Erfgenamen zonder familieband met de overleden worden immers belast tegen het tarief vreemden. De successierechten lopen snel hoog op. Een duolegaat kan dit vermijden. Schenking of legaat? Natuurlijk kan je ook tijdens je leven schenken aan een goed doel. Dan ben je schenkingsrechten verschuldigd. Woon je in Vlaanderen en doe je een schenking via een notaris, betaalt jouw goede doel zeven procent schenkingsrechten. Opteer je ervoor om niet tijdens je leven te schenken maar na je overlijden, kan dit laten opnemen in je testament. Dat noemen we een legaat. Je kan dit testament eigenhandig schrijven of laten vastleggen door een notaris. Uiteraard kan je vooraf bepalen welk goed doel jij wil begunstigen. Het goede zal echter successierechten moeten betalen op jouw legaat. De meeste erkende organisaties genieten het gunstige tarief van 8,8 percent. Duolegaat Het duolegaat is een aparte vorm van legaat. Maak je hiervan gebruik, laat je een bedrag na een goed doel. Je verplicht deze organisatie een bedrag uit te keren aan de persoon die je zelf aanwijst. Het goede doel betaalt de successierechten die de erfgenaam bij een gewoon legaat zelf zou moeten betalen. Zo zal de erfgenaam meer ontvangen dan wanneer hij direct van jou zou hebben geërfd Concreet Denk je er aan een duolegaat op te stellen, moeten er drie voorwaarden vervuld zijn: Je moet een testament opstellen, het liefst bij de notaris. In het testament vermeld je een legaat voor één of meerdere personen. Je koppelt hieraan een tweede legaat voor OKRA of een andere erkende vzw die verplicht wordt alle successierechten te betalen.

13 Voorbeelden 1. Madelijne is weduwe en heeft geen kinderen. Zij laat een geldsom na van euro voor haar nichtje Hilde. Bij een gewone erfenis krijgt Hilde de volledige soms waarop ze euro aan successierechten betaalt. Zij houdt euro over. Bij een duolegaat zal Madelijne euro aan Hulde schenken en euro aan OKRAA. OKRA zal dan de successierechten moeten betalen op het deel van Hilde en op het deel dat ze zelf krijgt. De successierechten hierop bedragen: Voor Hilde 45 procent van euro is euro. Voor OKRA: 8,8 procent van euro is euro. Zo ontvangt: De staat: euro plus euro, samen euro. Hilde: de volledige euro. OKRA: euro min euro is euro. In het eerste geval kreeg Hilde slechts euro, met een duolegaat ontvangt ze euro en is ook OKRA geholpen. 2. Madelijne heeft een vermogen van euro. Ze heeft een dochter, Paula. Bij een gewone erfenis betaalt Paula euro successierechten, ze houdt nog euro over. Stel Madelijne wil een duolegaat opstellen geeft ook euro aan OKRA. Dan betaalt OKRA de successierechten: Voor OKRA: 8,8 procent van is euro. Voor Paula: euro (3 procent van de eerste schijf van euro, 9 procent op de tweede schijf tot euro, 27 procent op de rest). Zo ontvangt: De staat: euro plus euro is euro. Paula: de volledige euro. OKRA: euro min euro is euro. Bij een duolegaat ontvangt Paula dus euro meer, en ook OKRA houdt er een mooi bedrag aan over. Meer info? Op