DOCENTEN HANDLEIDING OORLOGSGEHEIMEN. Over vriendschap, vert. rouwen & verraad. bij het werkboekje over de film Oorlogsgeheimen

Transcriptie

1 E LES IGITAL MET D ar DOCENTEN HANDLEIDING, m ap ad fil ch ra n ds r E in v vr n & r w ov ou rtr v 1 Ga na l/ owds.n oungcr n sghim oorlog bij ht wrkbokj ovr d film Oorlogsghimn Schrijvr ins Jacqus Vr is trots : lm fi d op bok Dat mijn imn Oorlogsgh md, il rf v nu is vind ik as nt fa tisch. ONDERWIJS BOVENBOUW BASIS WERKBOEKJE VOOR OORLOGSGEHEIMEN rouwn & vrraad Ovr vrindschap, vrt Bij dz lrzam, Ndrlands film is n wrkbokj gmaakt. In ht wrkbokj komn d vrschillnd (historisch) ondrwrpn uit d film aan bod n wordn d ondrwrpn in historisch prspctif gplaatst. Daarnaast makn d lrlingn knnis mt d hoofdrolsplrs n krijgn z n kijkj achtr d schrmn op d filmst. TEST jij Dl kklijk gma n mt im gh dn? vrin In ht wrkbokj komn d krndoln basisondrwijs Oriëntati op jzlf n d wrld aan bod: n. t? n zijn vrind God of fou zs van Tuur Ovr d ku Spln & schuiln tn Naar school, mindr imn. n spannnd gh vn nt aal allm ging Ht andrs tijdns d oorlog. Op 4 mi om uur zndt KRONCRV d film Oorlogsghimn uit op NPO Zapp. D film is gbasrd op ht glijknamig bok van Jacqus Vrins n is gschikt voor kindrn vanaf 9 jaar. Wat nm jij m? hun Kindrn van nu ovr dirbar spulln. Lkkr rnnn n katapult schitn! n Acturs Pippa, Maas. Jos ovr hun rolln zl kr intrviws puz EN VERDER woordzo Op d filmst Ho wordt Oorlogsghimn gmaakt? Kijk m! filmwtjs bldraadsl & Tijd krndol 52: D lrlingn lrn ovr knmrknd aspctn van d volgnd tijdvakkn: wrldoorlogn n holocaust. Tijd krndol 53: D lrlingn lrn ovr d blangrijkst historisch prsonn n gburtnissn uit d Ndrlands gschidnis n kunnn di voorbldmatig vrbindn mt d wrldgschidnis. D ls is gschikt voor grop 6, 7 n 8. D lrlingn kunnn d opdrachtn individul, in gropjs of klassikaal don. In dz handliding vindt u n kort uitlg bij d opdrachtn in ht wrkbokj n aanvullnd vragn of opdrachtn. Naast dit wrkbokj is r ook n digital ls bschikbaar. Di kunt u vindn op ondr ht kopj 'Digital ls'. Aan d hand van filmfragmntn krijgn d lrlingn n aantal situatis voorglgd waar vragn ovr bantwoord kunnn wordn.

2 2 docntnhandliding Pagina 1 (wrkbokj Oorlogsghimn) Chck voordat u ht wrkbokj uitdlt wat d lrlingn al wtn ovr Oorlogsghimn. Zijn r kindrn di ht bok glzn hbbn? Of d film hbbn gzin? Gf d lrlingn na ht uitdln vn tijd om door ht wrkbokj t bladrn. Schrijvr Jacqus Vrins is trots op d film: D a t m i j n b o k Oorlogsghimn nu is vrfilmd, vind ik fantastisch. WERKBOEKJE VOOR BOVENBOUW BASISONDERWIJS OORLOGS- GEHEIMEN Ovr vrindschap, vrtrouwn & vrraad TEST Dl jij gmakklijk ghimn mt vrindn? God of fout? Ovr d kuzs van Tuur n zijn vrindn. Spln & schuiln Naar school, mindr tn n spannnd ghimn. Ht ging allmaal nt vn andrs tijdns d oorlog. Wat nm jij m? Kindrn van nu ovr hun dirbar spulln. Lkkr rnnn n katapult schitn! Acturs Pippa, Maas n Jos ovr hun rolln. Op d filmst Ho wordt Oorlogsghimn gmaakt? Kijk m! EN VERDER woordzokr intrviws puzzl bldraadsl & filmwtjs

3 docntnhandliding 3 Pagina 2 & 3 (acturs aan ht woord) Inhoud COLOFON Dit wrkbokj gaat ovr d film Oorlogsghimn, gbasrd op ht glijknamig bok van Jacqus Vrins (Uitgvrij Van Holkma & Warndorf). D film is vanaf 3 juli 2014 in d bioscoop t zin. Dit is n uitgav van Bijkr Film & TV, Rinkl Film, DutchFilmWorks n Young Crowds. Rdacti Carolin Dirckn, Janntt Jonkr (indrdacti), Claudia Lagrmann, Mans Kuiprs (corrcti), Marrit Schuddburs, Lisbth Vijfvinkl Fotografi ANP, Joost Hoving, Rgionaal Historisch Cntrum Limburg Coördinati Lislott Pll Vormgving Susy Cascado, Imlda van dr Hlm, Mariska Schotman (art dirction) Druk Dijkman Print, Dimn Bij dit wrkbokj hoort n digital ls n n docntnhandliding. Kijk voor mr informati op: Mt dank aan Wi kist wat God of fout? Lvn in oorlogstijd Achtr d schrmn 10 Inpakkn & wgwzn Tst: Kun jij n ghim bwarn? Echt vrindn Filmwtjs Do d Oorlogsghimn-quiz Dz uitgav is md moglijk gmaakt door Nationaal Comité 4 n 5 mi n d gmnt Eijsdn-Margratn. Oorlogj spln Wi zijn d hoofdrolsplrs in Oorlogsghimn n is ht moilijk om t spln dat ht oorlog is? Maas, Jos n Pippa vrtlln ht. S p l n a l s o f h t oorlog is, vond ik lastig Maas Bronkhuyzn (13) splt Tuur Ramakrs Molijk rol vol avontuur Tuur is n avontuurlijk jongn n d bst vrind van Lambrt. Samn don z suprluk dingn n z vindn d oorlog bst spannnd. Dan komt Tuur rachtr dat zijn famili tgn d Duitsrs is n Lambrts famili voor. Nt als Tuur houd ik van avontuur, maar soms was dz rol toch moilijk. Ik most god op mijn woordn lttn n bijvoorbld gn woordn uit ht Engls gbruikn. Di gbruiktn z in 1943 nog nit. Spln alsof ht oorlog is, vond ik lastig. In één scèn komt r n vligtuig ovr n Jos Braurs (14) splt Lambrt Nijskns Vl gvolns tglijk Lambrt is d zoon van d burgmstr van ht dorp n d bst vrind van Tuur. Hij is nogal ghcht aan mnsn n kan daardoor snl tlurgstld rakn. Eignlijk is hij n luk jongn, maar ht zit hm nit m. Hij maakt fout kuzs mt grot gvolgn. In sommig dingn lijk ik wl op Lambrt: ik houd ook van lol makn, vind snl mnsn aardig n wil ht lifst dat idrn ht naar zijn zin hft. Ht moilijkst aan dz rol was dat ik soms n aantal gvolns tglijk most spln. Dan was vlign d kogls om mijn orn. Maar ik wt nit ho dat volt. Glukkig hilpn d rgissur n splcoach m dan. In d film mocht ik lkkr vl rnnn n mt n katapult schitn, dat vond ik rg luk. D opnams duurdn d hl zomrvakanti n warn rg gzllig. Tijdns d opnams, was idrn hl gconcntrrd, maar zodra w klaar warn, was ik wr gwoon Maas n kondn w kltsn n lachn. Ik dnk dat dit n suprgod film is ovr d oorlogstijd. J lrt r vl van, maar j kunt r ook om lachn. I k w i s t d a t a l l s n p was, maar ht vold alsof ik middn in d oorlog zat A l s j d z f i l m zit, vol j ho d oorlog was Pippa Alln (13) splt Maartj Holtrmans Kriblkousn n idrn binnnblijvn afgtrapt schonn n als r vligtuign Maartj vrhuist naar ovrvlogn, most n dorp in Limburg idrn naar d waar z bvrind raakt schuilkldr. J kunt mt Tuur n Lambrt. dat lrn uit n Z is hl vrolijk, gschidnisbok, dappr n durft vl. maar als j ht zlf Nt als Maartj bn ik mmaakt, nm j bst lnig n ook vaak vl mr in j op. vrolijk, maar zij is vl Spln alsof ht oorlog dapprdr. Zij durft was, vond ik nit ovr n hl hog moilijk. Door d boomstam t lopn, klrn di ik aanhad, dat zou ik nooit don. vold ht alsof ik in Di scèn opnmn di tijd zat. Ik drog vond ik ook ng. rokjs, blosjs n Tijdns d opnams kriblkousn mt hb ik glrd dat r in afgtrapt schonn. d oorlog vl dingn Dat was nit cht nit mochtn. Born comfortabl, maar wl mochtn gn dirn hl cht. Als j dz mr houdn, na d film zit, vol j ho d avondklok most oorlog was. Lambrt boos n vrdritig n had hij n brok in zijn kl. D rgissur hft m daar god bij gholpn. Hij koppld ht trug naar its in mijn ign lvn, zodat ht makklijkr was om d situati voor t stlln. Tijdns d opnams kon ik m god inlvn ho ht was in d oorlog. In n scèn komn r vrachtwagns ht dorp binnnrijdn om vrztsldn op t pakkn. Ik most daar tussndoor fitsn. Ton krg ik cht n adrnalinkick. Ik wist dat alls np was, maar ht vold alsof ik middn in d oorlog zat. Hl spannnd. acturs aan ht woord I Tuur Lambrt n Tuur zijn bst vrindn bok of film? Er schuilt n Engls piloot op zoldr bij Tuur bok of film? Ht vrhaal van d film Oorlogsghimn is nit hlmaal htzlfd als ht bok. Wt jij wat waar voorkomt? Kruis ht juist antwoord aan! Tuur hft n Engls stripbok gvondn op n ghim plk bok of film? Lo, d bror van Tuur, is ondrgdokn bok of film? Jacqus Vrins ovr d hoofdrolsplrs k vind d acturs van Oorlogsghimn ontzttnd god gkozn. Maas is nt als Tuur n wat springrig n niuwsgirig jongtj dat zich vrbaast ovr d dingn om hm hn. Hij gaat op zijn gvol af. Trwijl Jos, di Lambrt splt, mr nadnkt voor hij its dot. En Pippa, oftwl Maartj, zit daar hl mooi tussnin. Di splt dat bijdhant misj uit Amstrdam hl god. Wat ik zo mooi vind, is d scèn waarin zij voor ht rst d klas binnnkomt. J zit di jongns dan naar lkaar kijkn. Pippa hft n uitstraling waarvan ik m hl god kan voorstlln dat j als jongn dnkt: Wat komt daar binnn zg, dat is hl wat andrs dan di misjs uit ht dorp. Dat hft z hlmaal, dat vind ik cht fantastisch. 3 *D oplossing kun j navragn bij j juf of mstr (di staat in d docntnhandliding). TIP Do rst d digital ls op Maas Bronkhuyzn (Tuur), Jos Braurs (Lambrt) n Pippa Alln (Maartj) spln d hoofdrolln in Oorlogsghimn. Z vrtlln ovr hun rol. Vraag na ht lzn of uw lrlingn ook in dz film zoudn willn spln. Wlk rol zoudn z ht lifst spln? Ho lijkt ht z om t spln alsof ht oorlog is? Maas vrtlt dat hij dit lastig vond, trwijl Pippa zgt dat ht haar gn moit kostt. Lambrt n Tuur zijn bst vrindn bok of film? Er schuilt n Engls piloot op zoldr bij Tuur bok of film? Tuur hft n Engls stripbok gvondn op n ghim plk bok of film? Lo, d bror van Tuur, is ondrgdokn bok of film? In d opdracht zokn d lrlingn naar d vrschilln tussn ht bok n d film. Jacqus Vrins hft ht bok gschrvn waarop d film gbasrd is. Knnn d lrlingn nog mr bokn van dz schrijvr? Jacqus Vrins hft norm vl bokn gschrvn sinds in 1976 zijn rst bok Di rotschool mt di fijn klas vrschn. Op vindt u n ovrzicht van zijn wrk. Oorlogsghimn is ht drd bok van Vrins dat vrfilmd is. Erdr kwam Achtst groprs huiln nit in d bioscoop. Van Tin torns dip is n tlvisisri gmaakt.

4 4 docntnhandliding Pagina 4 & 5 (wi kist wat) D hoofdrolsplrs krijgn t makn mt dilmma s n moilijk kuzs. Tuur, Lambrt n Maartj vrtlln ovr di kuzs. D vadr n bror van Tuur zittn in ht vrzt. Tuur mag hir van zijn vadr nits van wtn. - Zoudn d lrlingn aan hun kindrn vrtlln dat z bij ht vrzt zittn? Waarom wl/nit? Zoudn z in ht vrzt durvn gaan? Lambrts vadr is lid van d NSB n Lambrt mot bij d Jugdstorm. - Zoudn d lrlingn bij d Jugdstorm gaan als hun oudrs dat willn? Waarom wl/nit? Lambrt wordt op school gpst n in lkaar gslagn wgns zijn vadrs rol. - Vindn d lrlingn dit trcht? Zoudn zij Lambrt ook pstn, hm hlpn of niks don? Waarom? Mag j imand vroordln om d idën van zijn/haar oudrs? Maartj vrklapt haar grootst ghim aan Tuur. - Zoudn d lrlingn hun grootst ghim aan imand vrklappn? Waarom wl/nit? 4 wi kist wat wi kist wat GOED OF FOUT? Zwijgn is viligr Wi? D vadr n bror van Tuur Kizn: tgn Hitlr Ho? Z zittn in ht vrzt Tuur mrkt dat r thuis van alls aan d hand is. Hij hoort s nachts vrmd gluidn n hij zit zijn bror in ht donkr ht huis uit sluipn. Nimand vrtlt hm wat. Alln zijn gkk tant ropt af n to its ovr d Duitsrs di ht land zijn binnngvalln. Maar of ht waar is wat z zgt? Tuur gaat zlf op ondrzok uit. Gvaarlijk om t wtn Oorlog is niks voor kindrn, vindt Tuurs vadr. Daarom gft hij gn antwoord op d vragn van Tuur. Ht is t gvaarlijk om its t wtn. Zijn vadr n bror Lo zittn bij ht vrzt tgn d Duitsrs. Als z wordn gsnapt, hangt r n zwar straf bovn hun hoofd! Wat zou jij don? Ik vrtl wl/nit aan mijn kindrn dat ik bij ht vrzt zit, want Luistrn naar vadr Wi? Lambrt Kist: nit, maar dot wat hm gvraagd wordt Ho? Hij gaat bij d National Jugdstorm Lambrts vadr is lid van d Nationaal- Socia listisch Bwging (NSB). Dat is n politik partij di zich aansluit bij d idën van Adolf Hitlr. Daarom gft hij zijn zoon n uniform van d Jugdstorm, n soort NSBvrniging voor kindrn. Op ht rst gzicht zin d kindrn r stor uit: z marchrn op straat n zingn lidjs. Toch was ht nit zo onschuldig als ht lk, want dz jugdbwging volgd d idën van Hitlr ovr ht vorn van oorlog. Lambrt wordt op school gpst n in lkaar gslagn vanwg zijn vadrs rol. Wat zou jij don? Ik ga wl/nit bij d Jugdstorm als mijn oudrs dat graag willn, want Tuur, d lfjarig hoofdrolsplr in Oorlogsghimn, zit mt vl vragn ovr wat r allmaal gburt. Snap jij d kuzs di hij, zijn vrindn n famili makn tijdns d oorlog? Vrhuizn naar Limburg Wi? Maartj Kist: nit, maar mot vrhuizn Ho? Naar haar oom n tant, bor n borin Holtrmans, in Limburg Maartj woont al n halfjaar bij haar oom n tant in Limburg. Wat nimand wt, is dat z n groot ghim hft. Toch vrklapt z ht aan Tuur. Z vrtrouwt hm, ook al is ht hl gvaarlijk om ht ghim t vrtlln n t wtn. Kun jij d woordn uit d oorlog vindn in d woordzokr? D woordn staan van bovn naar bndn, van bndn naar bovn, van links naar rchts, van rchts naar links n schuin. Kruis d lttrs van d woordn af di j vindt, sommig lttrs mag j mrdr krn gbruikn. Wlk zin kun j makn mt d ovrgblvn lttrs? BEVRIJDING BEZETTER GEALLIEERDE HITLER JEUGDSTORM JOOD LUCHTALARM MOF NAZI NSB ONDERDUIKER ONDERGRONDSE OORLOG PRUIS VERZET Wat zou jij don? Ik vrklap mijn grootst ghim wl/nit aan imand, want M O S B D E O N D U O E R O I E I T N S S N E D A R U V V R D R D B O R L L R R S E E E Z O I E A O P I J N R L J D E E T G T J W D G Z T E E I H D E D U M R W E I E L C R E I L O O D O T H L U O K N R F N A Z I L A L E O G G B D E G O N E R J E U G D S T O R M G B E Z E T T E R N E N! Oplossing: * In d woordzokr zokn d lrlingn d dikgdrukt woordn di allmaal mt oorlog t makn hbbn. D lttrs di ovrblijvn vormn n zin. D Duitsrs zijn d Twd Wrldoorlog bgonnn! M O S B D E O N D U O E R O I E I T N S S N E D A R U V V R D R D B O R L L R R S E E E Z O I E A O P I J N R L J D E E T G T J W D G Z T E E I H D E D U M R W E I E L C R E I L O O D O T H L U O K N R F N A Z I L A L E O G G B D E G O N E R J E U G D S T O R M G B E Z E T T E R N E N! 5 *D oplossing n d btknis van d woordn kun j navragn bij j juf of mstr (di staan in d docntnhandliding).

5 docntnhandliding 6 in oorlogstijd in oorlogstijd BUITEN SPELEN Tijdns d Twd Wrldoorlog vrandrd r vl. Er viln bommn, mnsn wrdn opgpakt n r was mindr t tn. Maar sommig dingn vrandrdn nit. Lambrt n Tuur spln in Oorlogsghimn nog gwoon buitn n z gaan naar school. Wat gburd r nog mr? Englsn probrdn Duitsland t bombardrn. Dat was gvaarlijk, want soms slogn bommn ook in op d vrkrd plkkn. In Maastricht bijvoorbld. En prsoonsbwijs Soms brachtn mnsn d hl nacht door in n schuilkldr. Ghim Foto s: Rgionaal Historisch Cntrum Limburg, ANP Rottrdam vrwost Stl j voor: j bnt tin jaar oud n j woont in Rottrdam. J hbt luk klasgnootjs, n fijn huis n luk burn. Dan valt r n bom n j huis is wg. J bnt alls kwijt n knt j ign stad nit mr trug. Dat maaktn Rottrdams kindrn m in 1940, ton d Duitsrs hun stad bombardrdn. D oorlog was ton in Ndrland cht bgonnn. potj t votballn mt j vrindjs. En kindrn mostn nog stds naar school. Daar krgn z soms inns Duits ls of r kwam n niuw lraar. En NSB r, n Ndrlandr di d Duitsrs hilp. Maar zolang j niks t vrbrgn had, was r nog winig aan d hand. Ondrduikn Buitn spln Maar nit all kindrn mrktn mtn dat ht oorlog was. Er lipn Duits soldatn rond, vooral in d stdn, maar j kon gwoon naar buitn om n Jammr gnog warn r vl kindrn di wl its t vrbrgn haddn. Joods kindrn kondn in d oorlog namlijk zomaar opgpakt wordn, omdat d Duitsrs n hkl haddn aan jodn. D joods mnsn in Amstrdam wrdn naar d Hollandsch Schouwburg gbracht. Mstal wrdn z vanaf daar mt d trin naar spcial kampn gbracht, waar joods mnsn mostn wonn n wrkn. Tw splnd kindrn in Maastricht (foto J. Vots). Daarom dokn vl jodn ondr. Zoals Ann Frank, in ht Achtrhuis in Amstrdam. Soms kondn joods kindrn n vals paspoort krijgn. Dan gingn z in n andr plaats wonn n ddn z nt of z famili van imand warn. Ht kon dus gburn dat r zomaar zin waar z vlogn als z bommn op Duitsland wildn gooin. Schuiln inns n niuw klasgnootj opdook. Of dat r klasgnootjs vrdwnn. Pikdonkr Op ht plattland mrktn kindrn mindr van d oorlog dan in d stad. Al most j wl oppassn mt wat j zi. Ovral woondn NSB rs, di j ghimn doorvrtldn aan d Duitsrs. Dd j its wat nit mocht? Dan paktn z j zo op, ook al was j n kind. Ovrdag kon j ook in d stad wl buitn spln. Maar zodra ht avond wrd, mocht j d straat nit mr op. Ht was daar ook pikdonkr. D Duitsrs wildn dat idrn zijn ramn vrduistrd. Zo kondn d Amrikaans n Engls pilotn nit 7 Soms most j juist wl naar buitn in ht donkr. Als ht luchtalarm ging, bijvoorbld. Dan kwamn r vligtuign mt bommn ovr n most j naar n schuilkldr. Vooral in Zuid-Limburg, waar Oorlogsghimn zich afsplt, kwamn vl vligtuign ovr. D Amrikann n Bonnn Ho langr d oorlog duurd, ho mindr r t tn was. En btj pap, wat aardappls n gront: dat was ht wl. Dat kwam omdat d Duitsrs alls plundrdn voor hun ign soldatn. Op ht plattland hildn born wlns wat v achtr, maar in d winkls lag bijna niks. Om t zorgn dat ht klin btj tn wl god vrdld wrd, warn r bonnn. Idrn krg vnvl bonnn voor zp, vls n brood bijvoorbld. Daar most j soms wl urn voor in d rij staan. En als j pch had, was ht op. Bvrijding Na vir jaar llnd, kwamn d rst Amrikaans n Engls tanks Ndrland binnn. In sptmbr 1944 wrd als rst d gmnt Eijsdn-Margratn bvrijd, d plaats waar d film Oorlogsghimn zich afsplt. Kindrn in ht middn n wstn van ht land haddn mindr gluk. Z mostn nog n lang, koud wintr zondr tn doorkomn voor z bvrijd wrdn van d Duitsrs. 8 achtr d schrmn Wt jij wlk tw plaatjs bij lkaar horn? Trk lijnn tussn d tw foto s di bij lkaar horn! Op dz tw pagina s staan wtjs ovr d oorlog. Wat wtn d kindrn al? Maak klassikaal of in gropjs n woordwb mt in ht middn Twd Wrldoorlog. Als u dit dot voordat d lrlingn d tkst lzn, tst u d voorknnis van uw grop. In ht stukj pikdonkr staat dat j nit mr d straat op mocht als ht avond wrd. Ho nom j dit? avondklok In ht stukj Bvrijding staat dat d kindrn in ht middn n wstn van ht land mindr gluk haddn omdat zij nog n lang, koud wintr zondr tn mostn doorkomn voordat z bvrijd wrdn. Ho htt dz wintr? Hongrwintr Bij d opdracht vrbindn d lrlingn d tw foto s di bij lkaar horn. 9 Rglwrk Voordat d opnams kunnn bginnn, mot r ontzttnd vl grgld wordn. Dat dot ht productitam. Zij zokn locatis om d film op t nmn. Voor Oorlogsghimn warn dat r wl drtin! Maar ht productitam rglt ook ht ontbijt voor d acturs, d hotls, stoln n tafls om aan t lunchn n d vrgunningn om t mogn filmn. Mt al dat rglwrk bgint n productitam al n jaar van tvorn. Ho maak j n film? Ls wat r allmaal mot gburn voordat jij naar d bioscoop kunt. En kijkj op d st! Hard wrkn Nphuizn Bstnbnd Op n kaart wrd bijghoudn hovl tn j had gkrgn. achtr d schrmn Nprgn n filmdirn Wi splt wi? D dri hoofdrolsplrs Pippa, Jos n Maas zijn uitgkozn uit mr dan hondrd kindrn. Z mostn god kunnn actrn n ruitzin alsof z in 1943 glfd zoudn kunnn hbbn. Ht was ook hl blangrijk dat z samn god vrindn zoudn wordn. Ton ht drital Maartj, Lambrt n Tuur complt was, zijn d filmmakrs op zok ggaan naar acturs di hun oudrs kondn spln. Wist j trouwns dat Jacqus Vrins, d schrijvr van ht bok Oorlogsghimn, ook n rolltj hft in d film? Hij is d bovnmstr van d school. *D oplossing kun j navragn bij j juf of mstr (di staat in d docntnhandliding). BOMMEN & Pagina 8 & 9 (achtr d schrmn) In d film spln ook dirn. D varkns, pozn n rattn zijn door n spciaal dirncasting burau uitgzocht. Dirn di in n film mspln, motn nit bang zijn n zich ovral op hun gmak voln. Rgn uit d tuinslang! Wat do j als j mot spln dat ht rgnt, maar ht rgnt nit? Dan gbruik j n tuinslang! Als d bwonrs van ht dorp s nachts ovr straat motn om naar d schuilkldr t gaan, rgnt ht. Di rgn komt uit n rgninstallati. In d schuilkldr zi j dat z nog nat zijn. Dat komt ignlijk omdat d acturs nt daarvoor ondr n tuinslang hbbn gstaan. En di bliksmflitsn dan? Dat zijn gwoon flitslichtn! Nit alls wat j in d film zit, is cht. Vl huizn zijn in d studio nagbouwd. Als d kindrn op ht schoolplin spln, lijkt ht alsof r achtr hn n cht school staat. Maar d murn van d school zijn hlmaal nit van stn. Ht zijn houtn wandn di zijn bschildrd. Onzichtbar mak-up D hoofdrolsplrs hbbn mak-up op, maar daar zi j nits van in d film. Op ht grot bioscoopschrm zi j namlijk all onffnhdn op j gzicht. Omdat ht mooir is om dat nit t zin, hft idrn mak-up op. Camra s Voor ht makn van n film zijn ontzttnd vl vrschillnd camra s nodig. Er is voor Oorlogsghimn bijvoorbld n Cabl Cam gbruikt. Dat is n camra di aan n kabl hangt. Di kabl wrd in ht bos gspannn n trwijl Tuur n Lambrt door ht bos rndn, kon dz camra rachtraan rotsjn. En film opnmn duurt lang. Pippa, Jos n Maas zijn r n hl zomrvakanti m bzig gwst. Z mostn idr dag om zvn uur op! Glukkig was ht ook hl gzllig op d st. Tussn d opnams door hbbn d acturs vl lol ghad n glachn. D rgissur n d ditor D rgissur bpaalt ho alls r in d film uitzit. Hij kijkt tijdns d opnams of d acturs spln zoals hij ht in zijn hoofd hft, of d camra s op d god plk staan n of alls god wordt opgnomn. Als all bldn gfilmd zijn, gaat d ditor rm aan d slag. Hij zt alls in d juist volgord, wisslt scèns n zt r gluid bij, zodat r n cht film ontstaat. Om aan d acturs duidlijk t makn ho n scèn ruit mot zin, laat d rgissur tkningn makn van stukkn van d film. Kun jij d tkningn n d filmbldn bij lkaar zokn di bij dzlfd scèn horn? Vrbind z mt n lijn. *D oplossing kun j navragn bij j juf of mstr (di staat in d docntnhandliding). Pagina 6 & 7 (in oorlogstijd) 5 Er komt hl wat bij kijkn om n film t makn. D tkst Nprgn n filmdirn gft d lrlingn n kijkj achtr d schrmn. Na ht lzn kunt u n paar vragn stlln om t zin of d lrlingn d tkst god glzn hbbn: Wlk rolltj splt schrijvr Jacqus in d film? Bovnmstr van d school (n soort hoofd van d school) Ho wordt bliksm gmaakt in d film? Mt flitslichtn Mostn Maas, Jos n Pippa nit naar school tijdns d opnams? N, d film is gdraaid in d zomrvakanti Wat dot n ditor? En ditor zt d bldn in d juist volgord, wisslt scèns n zt r gluid bij. Dit ht montrn. Extra opdracht: kis in ht wrkbokj n foto van n scèn n maak hirbij j ign storyboard. Bij d opdracht zokn d lrlingn d juist filmbldn bij d tkningn. Zo n tkning wordt ook wl storyboard gnomd.

6 6 docntnhandliding Pagina 10 & 11 (inpakkn & wgwzn) Maartj is van Amstrdam naar Limburg vrhuisd. Z hft n kistj mt prsoonlijk spulln mgnomn di haar aan thuis don dnkn. Vir kindrn vrtlln wat zij zoudn mnmn als z opns zoudn motn vluchtn. Wat zoudn d lrlingn in hun kistj mnmn? Bsprk d kuzs in d klas. - U kunt d lrlingn ook cht n kistj (of bijvoorbld n schonndoos) latn vulln. - En andr moglijkhid is om idr lrling op n vl papir d vijf dingn di z cht nit willn missn t latn tknn of n collag t latn makn. Wlk dingn di z nit kunnn mnmn zoudn z ht mst missn? 10 inpakkn & wgwzn OP DE VLUCHT Maartj vrhuist in d film plotsling van Amstrdam naar Limburg. Ht nig wat haar aan thuis dot dnkn, is haar kistj mt prsoonlijk spulln. Wat zou jij mnmn als j opns most vluchtn? Vir kindrn uit grop 8 van basisschool D Krkring uit Cadir n Kr vrtlln ht. Vrnon (12) Fnn (12) DIT NEEM IK MEE! Als j mot vluchtn, mot j altijd op j hod Ht rst wat ik in mijn kistj hb gstopt, is n zijn, ook s nachts. Daarom is n zaklamp handig. klin radio. Als ik mot vluchtn, kan ik daarop Daarm kun j als ht donkr is op d uitkijk staan. horn of d kust wr vilig is. Mijn zakms is handig En ms hb j ook nodig om t ovrlvn. Daarm om takkn m af t snijdn als ik n hut wil bouwn kun j n punt aan n stok slijpn, zodat j mt d n mijn zaklamp is onmisbaar als ht s nachts donkr stok op dirn kunt jagn. Dat klinkt zilig, maar als is. Ht is n knijpkat, di kun j zlf opladn door j ht nit dot, strf j van d hongr. Ht schrift n rin t knijpn. Dat is btr dan battrijn, want di potlood nm ik m om n dagbok bij t kunnn lg rakn. Mijn bror n ik spln vaak mt houdn. Als ik trugkr, kan idrn lzn wat ik onz katapult. Dan schitn w op lkaar mt pijltjs. hb mgmaakt. In mijn kistj zittn tw dingn Ik bn hl snl n mijn bror kan god schitn. Zo n di m cht aan thuis don katapult is handig als j vijandn mot dnkn. En foto van ons aanvalln. Ht blangrijkst in mijn gzin, zodat mijn kistj is d foto van mijn oma. oudrs n bror altijd Zij btknd hl vl voor bij m zijn, n mijn m, maar z is n paar jaar knuffl. Als ik daaraan gldn ovrldn. Dz ruik, wt ik wr ho foto staat op mijn kamr. Ik lkkr mijn bd thuis kijk r lk dag naar n vold. En als ik m voordat ik ga slapn, zg ik nzaam vol, kan ik r slaap lkkr tgn. tgn hm pratn. Rosali (11) Nils (13) 11 J wt nooit ho lang j mot vluchtn, daarom Vrogr woond ik in Niuwrkrk aan dn IJssl. zou ik n sjaal mnmn, di m kan opwarmn. Ik word r altijd vrolijk van om aan di tijd trug t Dz hft mijn modr vaak om. Hij ruikt naar haar, dnkn. Ik spld ton altijd mt mijn portmonn, daardoor lijkt ht nt alsof z bij m is. Mijn knuffl ik dnk omdat ik ht stor vond dat ik r al zo jong Timmtj is ook hl blangrijk voor m. Ik hb mijn n had. Nu zou ik m mnmn als hrinnring aan konijn naar hm vrnomd, maar dat konijn is hlaas vrogr. Ik hb ook tw stukkn splgod ovrldn. Glukkig hb ik Timmtj nog, bij hm uitgkozn. En lgomanntj n n autootj. vol ik m altijd vilig. Ht bokj n d potloodjs Di don m dnkn aan d lgo n radiografisch nm ik m om n dagbok bij t houdn. Daar auto s waar ik vl m spl. Van knuffls nm ik zou ik ook vl tkningn bij makn. Ik kan nit hl r ook tw m. Ht muisj is van mijn kattn. god tknn, maar ht gft m altijd n god Ht lifst nm ik natuurlijk mijn gvol. Mijn portmonn is kattn zlf m, maar als dat handig als ik its t tn wil nit kan, dan dot dit kopn n mijn tlfoon als muisj m aan z dnkn. ik imand wil blln. En D andr knuffl is d foto s van thuis Mnr Endj. Di hb ik nm ik natuurlijk m, al sinds mijn gboort n zodat ik aan idrn is nog stds hl blangrijk voor m. Mijn modr kan dnkn. splt r ook graag m. Dan dot z nt alsof hij praat n stlt z vragn aan m. Ik gf alln antwoord als d vragn nit t kindrachtig zijn. Hb jij nt als Fnn, Vrnon, Rosali n Nils spulln di j nit kunt missn? Schrijf r hir vijf op n lg uit waarom dz in jouw kistj zoudn gaan Pagina 12 & 13 (tst) In dz tst zin d lrlingn of z god zijn in ht bwarn van ghimn. Door d scors op t tlln, ontdkkn z wlk bschrijving ht bst bij hn past. Hrknnn z zich in d uitslag? Ho zoudn z ht lifst willn zijn? Ovr wlk vraag mostn z ht langst dnkn? En wlk was juist makklijk? Kis n van d dri hoofdprsonn (Tuur, Lambrt of Maartj) n vul d quiz in zoals j dnkt dat hij/zij dit zou don. Wlk typ zijn Tuur, Lambrt n Maartj? Is ht in idr situati d bst kuz om ghimn nit door t vrtlln? Of kunnn z ook situatis bdnkn waarin j j ghim btr kunt dln? (bijvoorbld als imand andrs in gvaar is?) 12 tst 1 Maartj, Tuur n Lambrt hbbn alldri its t vrbrgn. Bn jij god in ht bwarn van ghimn? Do d tst n j wt ht! Stl, j klin brortj of zusj pakt stikm n snopj uit d snoptromml n dnkt dat nimand ht zit. Wat do jij? a J zgt tgn hm/haar dat jij r ook wl ntj lust. b Nits, j laat hm/haar. Zo rg is dit nou ook wr nit. c J zgt ht tgn j oudrs, straks vrdnkn z jou hir latr van. 2 J vangt pr ongluk n tlfoongsprk op van j juf/mstr n hoort dat zij/hij ontslag gaat nmn. Vrtl j dit door? a Ja, maar alln aan j bst vrind(in). b Ja, j vrtlt ht thuis aan j oudrs. c N, want misschin hb j ht vrkrd vrstaan of bgrpn. 3 Julli spln mt n gropj kindrn votbal op ht schoolplin. Imand uit jouw tam scoort, maar hij/zij raakt d bal aan mt zijn/haar hand. Zg j r wat van? a N, als nimand ht vrdr gzin hft, laat j ht zittn. b N, maar j volt j r wl n btj rottig ovr. c Ja, ht is ruit voor j r rg in hbt. 4 J ontdkt dat n paar klasgnotn na schooltijd stds stikm fikki stokn op ht schoolplin. Z wtn dat jij z gzin hbt. Wat gburt r? a Z komn naar j to n zggn dat z ht nit mr zulln don. b Z komn naar j to n vragn of j ht nit wilt doorvrtlln. c Nits, want z wtn dat jij t vrtrouwn bnt. KUN JIJ EEN GEHEIM BEWAREN? 5 J vrind(in) vrtlt j n ghim ovr n andr vrind(in) dat jij al wist. Ho ragr j? a J dot alsof j van nits wt n vraagt of jij dit wl mag wtn. b J ragrt vrbaasd, maar vraagt daarna naar all dtails van ht ghim. c J zgt mtn dat j dat al wist. 6 J gaat bij famili tn, maar j vindt ht nit lkkr. Wat do j? a J t n btj n zgt dat j nit zo n hongr hbt. b J zgt rlijk dat j ht nit zo lkkr vindt. c J t ht gwoon op. 7 J vindt vijftig uro op straat. Ho ragr jij hirop? a J laat ht aan j oudrs zin n vraagt wat julli hirm motn don. b J vrstopt ht op j kamr n vrtlt ht aan nimand. c J bwaart ht n tijdj n vrtlt ht uitindlijk aan imand di j vrtrouwt. 8 J bror/zus is bijna jarig. Hij/zij vraagt j wat voor cadau julli hbbn gkocht. Vrraad j d vrrassing? a N, natuurlijk nit! b Ja, uitindlijk wl. c N, maar j gft wl n hint. 9 J zit in d winkl dat n oud vrouw n paar boodschappn nit afrknt. Wat do j? a J zgt tgn haar dat z wat boodschappn is vrgtn. b J twijflt n probrt t ontdkkn of z dit xprs dot of nit. c J zgt nits, want j bmoit j nit graag mt andrmans zakn. D scor Hovl puntn lvrn jouw antwoordn op? Bkijk d scor, tl j puntn op n ls d uitslag. 1 a = 5 b = 0 c = 10 2 a = 5 b = 10 c = 0 3 a = 0 b = 5 c = 10 4 a = 10 b = 5 c = 0 5 a = 0 b = 5 c = 10 6 a = 5 b = 10 c = 0 7 a = 10 b = 0 c = 5 8 a = 0 b = 10 c = 5 9 a = 10 b = 5 c = 0 13 D uitslag 0 30 puntn J kunt nt als Tuur ontzttnd god ghimn bwarn. Wat voor ghim j ook hbt, j zult ht nooit doorvrtlln. J dnkt god na ovr wat d gvolgn kunnn zijn als j ht wl zou doorvrtlln. Voor vrindn bn j n btrouwbaar prsoon om m t pratn ovr moglijk problmn. J bnt dan mr n luistraar dan n pratr puntn J wt dat j ghimn nit mot doorvrtlln, maar j hbt ht daar soms moilijk m. J praat graag mt andrn n als j n groot ghim hoort of hbt, dan vrtl j dat ht lifst wl aan d mnsn di j cht vrtrouwt. Maartj dot dat ook, zij dlt haar dipst ghim mt Tuur. Dat lucht op, want j kunt r dan samn ovr pratn puntn Ht gaat misschin nit xprs, maar j vrtlt ghimn gmakklijk door. J zgt vaak its zondr na t dnkn ovr d gvolgn. Lambrt hft dat ook. Hij vrtlt aan zijn vadr wat hij hft gzin bij bor Holtrmans n dat hft grot gvolgn di hij nit had voorzin. Door ghimn door t vrtlln pr ongluk of nit kun j soms in lastig situatis trchtkomn.

7 docntnhandliding 7 Pagina 14 & 15 (vrindschap & puzzl) Naast oorlog is vrindschap n blangrijk thma in d film. D lrlingn krijgn tw stllingn voorglgd ovr vrindschap waarovr zij hun ign mning gvn. D rst stlling is: Bst vrindn zijn, lukt nit mt z n driën. Ht is logisch dat Lambrt af n to nit m mag spln. Zijn d lrlingn ht hirm ns? Hovl bst vrindn kun j hbbn? Mag j soms bst ns zggn dat imand nit m mag spln? Of mag idrn altijd mdon? Vraag naar d rvaringn n mningn van d lrlingn. Stlling tw is: Op ht schoolplin hft Lambrt ht zwaar omdat zijn vadr d Duitsrs stunt. Ht is bgrijplijk dat Tuur hm nit hlpt als hij in lkaar gslagn wordt. Wat zoudn d lrlingn don? Zoudn zij Lambrt ook pstn, hm hlpn of niks don? Waarom? Wat zoudn d gvolgn kunnn zijn als j Lambrt 14 vrindschap puzzl Echt vrindn Tuur, Maartj n Lambrt zijn god vrindn in d film. Z gaan op avontuur in d bossn n grottn van Limburg n makn d spannndst dingn m. Ht drital lacht wat af, maar r zijn ook vrdritig momntn. Nt als cht vrindn dln z lif n ld. Oorlogsghimn splt zich af tijdns d Twd Wrldoorlog, maar ht is vooral n film ovr vrindschap. D oorlog maakt hun vrindschap ingwikkld. Tuur n Lambrt staan soms lijnrcht tgnovr lkaar door hun familis. D vadr van Tuur zit in ht vrzt, trwijl di van Lambrt d Duitsrs stunt. En kan Maartj haar vrindn wl vrtrouwn mt haar ghim? Wat vind jij? Bkijk dz tw stllingn ovr vrindschap, omcirkl ht antwoord dat jij kist n gf j mning: Bst vrindn zijn, lukt nit mt z n driën. Ht is logisch dat Lambrt af n to nit m mag spln. M ns? Ja / N, want... Op ht schoolplin hft Lambrt ht zwaar omdat zijn vadr d Duitsrs stunt. Ht is bgrijplijk dat Tuur hm nit hlpt als hij in lkaar gslagn wordt. M ns? Ja / N, want... Schrijvr Jacqus Vrins voor zijn filmrol als bovnmstr zijn baard afschoor? P i p p a, d i d ro l va n M a a r t j splt, hl god is in taflvotbal? Tijdns d opnams van d film maakt z Jacqus Vrins n paar kr in. Oorlogsghimn dzlfd schrijvr, rgissur n scnarioschrijvr hft als Achtst-groprs huiln nit? Jacqus Vrins alwr druk bzig is mt n niuw vrhaal? Waar ht prcis ovr gaat, wil hij nog nit zggn, maar ht splt zich wr af in Limburg. D schrijvr in Gronsvld woont? Dat ligt in d Limburgs gmnt Eijsdn-Margratn waar ht vrhaal van Oorlogsghimn zich ook afsplt. Ga voor mr informati ovr d filmlocatis naar Nthrlands Amrican Cmtry and Mmorial ligt? En Amrikaans militair bgraafplaats uit d Twd Wrldoorlog. Daar liggn militairn bgravn. D mstn zijn gsnuvld tijdns d bvrijding van Ndrland. I n d z g m n t o o k h t pst, hm hlpt of nits dot? Mag j imand vroordln om d idën van zijn/haar oudrs? Bsprk na ht makn d antwoordn. Do d Oorlogsghimn-quiz! 18. Hb j dit bokj god glzn? Dan is ht invulln van dz vragn vast gn problm. Zt all god antwoordn in d horizontal vakjs. Klaar? Dan vrschijnt r in d gklurd vrtical balk n zin.* 1 Wat is d achtrnaam van d schrijvr van 5 Ho ht d actric di Maartj splt? ht bok Oorlogsghimn? 6 Ho ht d camra di aan n kabl 2 Van wlk vrniging mot Lambrt lid hangt n waarm z in ht bos wordn van zijn vadr? D gfilmd hbbn? 3 Wi staat r op d foto van Fnn di z 7 Op hovl locatis is Oorlogsghimn mnmt als z zou motn vluchtn? Haar opgnomn? 4 Wlk stad wrd als rst stad in Ndrland 8 Wlk lrling nmt n sjaal m als z gbombardrd? zou motn vluchtn? Ho ht d actur di Lambrt splt? 10 Tijdns d Twd Wrldoorlog mostn vl joods mnsn 11 Van wlk grop zijn d vadr n bror van Tuur lid? Ht 12 Wi van d dri vrindn kan ht bst ghimn bwarn? 13 Waar most j naarto als ht luchtalarm afging? Naar n 14 Wi bpaalt ho alls in d film ruitzit? D 15 Woordn uit wlk taal mocht actur Maas nit gbruikn? Uit ht 16 Uit wlk stad is Maartj vrhuisd? 17 Wlk gmnt wrd in Ndrland als rst bvrijd in 1944? 18 Ho ht d bor waar Maartj woont? *D oplossing kun j navragn bij j juf of mstr (di staat in d docntnhandliding). D Oorlogsghimn-quiz tst d knnis van d lrlingn na ht lzn van ht wrkbokj. Als all antwoordn zijn ingvuld, vrschijnt vrticaal in d gklurd balk n woord. 18. voor altijd vrindn V r i n s J u g d s t o r m 3. o m a 4. R o t t r d a m 5. P i p p a 6. c a b l c a m 7. d r t i n 8. R o s a l i 9. J o s 10. o n d r d u i k n 11. v r z t 12. T u u r 13. s c h u i l k l d r 14. r g i s s u r 15. E n g l s 16. A m s t r d a m 17. E i j s d n M a r g r a t n H o l t r m a n s

8 8 ins r va n J a c q u s V r l l s t s b d r a Na Maas Bronkhuyzn Pagina 16 Pippa Jos Alln Braur s Eva Stfan Duijvstin d Wall Nils Vrkooijn Lo Pt (advrtnti) Laat lrlingn hun ign filmpostr ontwrpn. Wat staat r allmaal op n postr? Laat z op zok gaan naar voorbldn. ADVERTENTIE rins r va n J a c q u s V Na ar d bstsll Maas Bronkhuyzn Pippa Jos Alln Braur s Stfan d Wall Eva Duijvstin Nils Vrkooijn Lok Ptrs m i h n g s g o l r o O En Ho strk is film va n vrindschap Dnnis als Bots oorlog dichtbij komt ln nit htts s t - g r o p r s h u i Bo s c va nia nn n D vas m r lk f ia nm Va n de n m i h g s g o l r o O Ho strk is vrindschap als oorlog dichtbij komt uiln nit a c h t s t - g r o p r s h Va n d m a k r s va n SCOOP IO B E D IN I L JU 3 F A N VA VANAF 3 JULI WOENSDAG 4 MEI OORLOGSGEHEIMEN, ZAPP O SC NP R OP UUD OOP IO EB IN :51