Online reclame: het effect van de online context op de verwerking van de bannerreclame

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Online reclame: het effect van de online context op de verwerking van de bannerreclame"

Transcriptie

1 Online reclame: het effect van de online context op de verwerking van de bannerreclame Een onderzoek naar de invloed van thematische congruentie op de herinnering van de bannerreclame in een real-life setting Lonneke Nuytinck Masterscriptie Communicatiewetenschap Scriptiebegeleidster: mw. dr. M. Moorman Datum: 28 februari 2011

2 Inhoudsopgave Woord vooraf 3 Samenvatting 4 1. Inleiding 6 2. Theoretisch kader Conceptuele definities Bannerreclame De context Thematische congruentie Herinnering Thematische congruentie en reclameherinnering Positieve school Empirische studies Negatieve school Empirische studies De modererende variabele productbetrokkenheid Huidig onderzoek Methode Veldexperiment Design Respondenten Pretest Ontwikkeling onderzoeksmateriaal Procedure Vragenlijst 27 1

3 Operationalisatie onafhankelijke variabele Operationalisatie afhankelijke variabele Operationalisatie modererende variabele Controlevariabelen Achtergrondvariabelen Resultaten Respondenten Manipulatie van thematische congruentie Resultaten per deelvraag Invloed thematische congruentie op de herinnering van bannerreclame Modererende variabele productbetrokkenheid op de relatie thematische congruentie op de herinnering van bannerreclame Conclusie en discussie Invloed thematische congruentie op de herinnering van bannerreclame Modererende variabele productbetrokkenheid op de relatie thematische congruentie op de herinnering van bannerreclame Discussie Tot slot 48 Literatuurlijst 50 Bijlage 1: Stimulusmateriaal 56 Bijlage 2: Vragenlijst 59 2

4 Woord vooraf In het kader van mijn studie Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam heb ik deze masterscriptie geschreven. Deze scriptie bestaat uit zowel een literatuurstudie als een beschrijving van kwantitatief onderzoek dat is verricht. In dit onderzoek is getracht inzicht te verschaffen in het effect van de omgeving van online bannerreclame in relatie tot de herinnering van de bannerreclame. In het bijzonder is gekeken naar de invloed van thematische congruentie tussen banner en website op het verwerkingseffect herinnering. In dit rapport zijn de totstandkoming, realisatie en resultaten van het onderzoek gedetailleerd beschreven. De literatuurstudie is daarbij van belang geweest om het onderzoek theoretisch te kunnen onderbouwen. Ik zou graag van het woord vooraf gebruik willen maken om mijn begeleidster Marjolein Moorman te bedanken voor haar begeleiding. Onder meer door haar kritische kijk is deze scriptie tot stand gekomen. Ook gaat mijn dank uit naar de respondenten die mij ontzettend hebben geholpen door hun medewerking te verlenen. Lonneke Nuytinck Utrecht, februari

5 Samenvatting In het huidige onderzoek is achterhaald wat de invloed van thematische congruentie tussen banner en website is op de herinnering van de bannerreclame. In de literatuur zijn verschillende visies te vinden over de passendheid tussen de inhoud van de website en het geadverteerde product. Enerzijds heerst de opvatting dat het effect van thematische congruentie een positieve werking heeft op de herinnering van reclame. Anderzijds wordt gedacht dat het effect van thematische congruentie negatieve invloed heeft op de herinnering van reclame. De mate van betrokkenheid wordt in deze studie meegenomen, omdat deze het effect van congruentie zou beïnvloeden. Er is tijdens het onderzoeken van het effect van de congruentie gecontroleerd voor bekendheid met de webpagina en bekendheid met de bannerreclames. Er is kwantitatief onderzoek gedaan om de centrale vraag binnen dit onderzoek te kunnen beantwoorden. Er is een veldexperiment verricht. Dit betekent dat de gegevens in een voor de respondent zo natuurlijk mogelijke omgeving worden verzameld. Er is daarbij gekozen voor een digitale enquête. Aan het onderzoek namen in totaal 138 vrouwelijke studenten tussen de 17 en 27 jaar deel. Men werd daarbij blootgesteld aan een webpagina met daarop zowel één congruente als twee incongruente bannerreclames. De respondenten kregen bestaande webpagina s te zien, waarop drie bannerreclames zijn geplaatst. Door middel van de online vragenlijst zijn resultaten verkregen die essentieel waren in de beantwoording van de vraagstelling. Aan de hand van verschillende analyses is gebleken dat thematische congruentie niet leidt tot een positievere herinnering van de bannerreclame. Er blijkt een grotere invloed van thematische incongruentie tussen banner en website op de herinnering te bestaan. Thematische incongruentie tussen banner en website zorgen voor een betere herkenning van de bannerreclame. Dit geldt niet voor de vrije herinnering van de banners. In de resultaten is één onlogische uitkomst te vinden, namelijk dat de geholpen herinnering hoger is dan de herkenning van de bannerreclame van één geadverteerd product in het 4

6 onderzoek. Dit resultaat kan niet buiten beschouwing worden gelaten, maar dit punt in ogenschouw genomen, lijkt er een vrij constant beeld te bestaan dat thematische incongruentie zorgt voor een betere geholpen herinnering en herkenning. In dit geval gaat de theorie van de negatieve school op. Tot slot blijkt productbetrokkenheid een goede voorspeller voor de relatie tussen thematische congruentie en de geholpen herinnering. Thematisch incongruente banners blijken daarbij een sterker effect te hebben als mensen minder betrokken zijn. 5

7 1. Inleiding Banner-blindheid, dat is waaraan wij volgens Cho en Cheon (2004) online lijden. Websitebezoekers vermijden alles wat lijkt op bannerreclame, zo wordt door de auteurs gesteld. Voor de adverteerder is dit een negatieve trend, aangezien zij zoveel mogelijk aandacht voor hun reclame willen. Banners zijn de meest voorkomende reclamevorm op internet en groeien nog steeds als naar de online-advertentiebestedingen wordt gekeken (Faasse, Moorman & Neijens, 2010). Voor adverteerders is het dus interessant om te achterhalen of deze besteding daadwerkelijk effectief is. Om op te vallen worden al verschillende technieken toegepast (Yang & Oliver, 2004). Allerlei kleur- en animatietechnieken worden gebruikt. Daarnaast zijn er technische eigenschappen van het medium die het kijken beïnvloeden (Floor & Van Raaij, 2006). Kortom, de adverteerder kan met allerlei aspecten rekening houden als het om succesvol inzetten van reclame gaat. Een van deze aspecten is context. Voor veel media geldt dat reclame over een product in een bepaalde context staat geplaatst (Goldberg & Gorn, 1987; Moorman, Neijens & Smit, 2002; King, 2010). Reclame wordt binnen verschillende contexten bekeken. Reclame komt voor naast een krantenartikel, maar net zo goed naast een tekst op een webpagina. Het is de vraag wat voor invloed de context van de reclame op de reclameverwerking heeft. In de wetenschap is al veel onderzocht hoe de context van reclame de reclame binnen verschillende media zou beïnvloeden. Binnen deze studies is gekeken naar kenmerken van de inhoud van een bepaald medium waarin een reclame is geplaatst. Er is bijvoorbeeld onderzocht dat gebruik van dezelfde soort emotie, humor, maar ook kleur in zowel reclame als de context van de reclame ervoor zorgen dat reclame beter of slechter wordt verwerkt (Goldberg & Gorn, 1987; Murphy, Cunningham & Wilcox, 1979; Choi & Rifon, 2002). Dit zijn voorbeelden van congruentieonderzoek. Een specifieke vorm van congruentie is thematische congruentie, wat inhoudt dat reclame en de context van reclame overeenkomen op onderwerp in de inhoud. Thematische congruentie is voor verschillende en vooral traditionele media onderzocht (Murphy, Cunningham & Wilcox, 6

8 1979; Goldberg & Gorn, 1987; Moorman, Neijens & Smit, 2002; Furnham, Bergland en Gunter, 2002; Moore, Stammerjohan & Coulter, 2003; Dahlen, Rosengren, Torn en Ohman, 2008). Nog weinig onderzoek is hiernaar gedaan voor het medium internet (Choi & Rifon, 2002). Internet biedt in vergelijking met traditionele media veel variatie in context, aangezien webpagina s nogal van elkaar kunnen afwijken. Hierdoor is inzicht in het effect hiervan noodzakelijk. In de mediaplanning wordt nog te weinig rekening gehouden met de werking van de context op de consument. Juist omdat dit medium meer dan ooit wordt ingezet als reclamemiddel (Calisir, 2003), is onderzoek naar het effect van thematische congruentie voor het medium internet relevant. In de literatuur bestaan tegenstrijdige visies over de effectiefste werking van reclame binnen de context van het medium. Enerzijds zijn er positieve effecten gevonden op de reclamewerking. Er wordt dan gedacht dat thematische congruentie de consument de reclame beter doet verwerken (Yi, 1990; Moorman et al., 2002; Russell, 2002). Zo zou het omschakelen van de mediuminhoud naar reclame gemakkelijker gaan als het om dezelfde onderwerpen gaat, omdat de reclame sneller wordt herkend (Yi, 1990). Dit versterkt de reclameherinnering. Anderzijds wordt gedacht dat congruentie tussen inhoud van de website en geadverteerd product niet de effectiefste werking op reclameverwerking heeft (Hunt, 1995). Incongruente reclames in plaats van congruente reclames zouden juist de aandacht trekken. Het nieuwe, onverwachte onderwerp dat in de reclame wordt besproken binnen de reclamecontext, zou ervoor zorgen dat de reclame opvalt en daardoor beter wordt herinnerd. Op basis van deze onderzoeken kan men zich afvragen of de onderzoeksresultaten ook gelden voor andere mediumtypen, zoals internet. Het is de vraag of de positieve dan wel negatieve werking van thematische congruentie en de resultaten ook voor het medium internet en specifiek voor banners gelden. Ik tracht hierop antwoord te vinden in dit onderzoek. Uit voorgaand onderzoek blijkt met name de invloed van thematische congruentie op de herinnering te zijn gevonden (Murphy, Cunningham & Wilcox, 1979; Furnham, Bergland en Gunter, 2002; Dahlen, Rosengren, Torn en Ohman, 2008). Omdat dit onderzoek 7

9 betreft binnen traditionele media, zal voor het huidige onderzoek worden onderzocht of herinnering van reclame als effect optreedt binnen het medium internet. Herinnering is tevens de basis van verschillende reclame-effecten en dus een belangrijke variabele om mee te nemen in onderzoek. Nadat een reclame is opgemerkt, is de herinnering van de reclame de eerste stap waarin de consument iets doet met de reclame (Franzen, 1992). Bovendien blijkt de reclameherinnering een prominente voorspeller te zijn van andere reclame-effecten, zoals het kopen van een product. Mensen kopen sneller een product uit een reclame die zij zich goed herinneren, dan een product in de reclame die hun niet is bijgebleven (Higie & Sewall, 1991). De mate van betrokkenheid wordt in deze studie meegenomen, omdat deze het effect van congruentie kan beïnvloeden (De Pelsmacker, Geuens & Anckaert, 2002; Moorman, Neijens & Smit, 2007). Websitebezoekers bepalen zelf wanneer zij informatie bekijken. Daarvoor worden activiteit en betrokkenheid van de websitebezoeker verwacht. Omdat de mate van aandacht van betrokken en niet betrokken mensen varieert, kan er verschil zijn in het effect (De Pelsmacker et al., 2002). Incongruentie tussen reclame en omgeving vergt meer cognitieve capaciteit om de reclame te verwerken. Deze capaciteit is aanwezig bij mensen die zich betrokken voelen bij het product. Betrokken mensen worden geprikkeld door het contrast tussen de onverwachte reclameboodschap en de context, waardoor hij kan worden gestimuleerd de informatie over het geadverteerde product centraal of beter te verwerken. Mensen die zich minder betrokken voelen bij een geadverteerd product, zullen de reclame gemakkelijk overslaan en dus niet goed verwerken. Zij letten meer op de omgeving ervan. De omgeving kan bepaalde informatie over het onderwerp in de reclame activeren. Eveneens omdat congruente reclame minder cognitieve capaciteit vergt om de reclame te verwerken, wordt de reclame met een vergelijkbaar onderwerp of vergelijkbare boodschap gemakkelijker verwerkt. Of deze uitkomsten ook specifiek opgaan voor thematische congruentie binnen de context van het internet, dient nog te worden onderzocht. In het onderhavige onderzoek wordt getracht deze mogelijk variërende relatie helder te krijgen. 8

10 Aan de hand van de bestaande onderzoeken kunnen de volgende vragen worden gesteld. Welke invloed heeft thematische congruentie op de werking van banners? Worden de banners beter herinnerd als deze congruent of juist incongruent zijn met de website? Wat is de invloed van productbetrokkenheid op deze relatie? Deze vragen vormen de essentie van dit onderzoek. De probleemstelling die hierbij zal worden gehanteerd, is de volgende. Wat is de invloed van thematische congruentie tussen internetsite en banner op de herinnering van de reclameboodschap? Er zal worden geprobeerd antwoord te geven op de volgende onderzoeksvragen. RQ1: Wat is de invloed van thematische congruentie op de herinnering van de bannerreclame? RQ2: Wat is de invloed van productbetrokkenheid op de relatie van thematische congruentie met herinnering van de bannerreclame? Dit onderzoek zal worden gebaseerd op de studie van Moorman et al. (2002), maar binnen een andere mediumcontext. Daardoor wordt getracht bestaande resultaten aan te vullen met nieuwe informatie. Omdat nauwelijks is onderzocht wat de werking van thematische congruentie bij het zien van banners is, wordt door middel van het onderhavige onderzoek een volgende stap gezet in het overzicht ervan. De wetenschappelijke relevantie hierbij is dus dat inzicht kan worden verkregen in de herinnering van banners bij thematische (in)congruentie, waarbij wordt gecontroleerd voor productbetrokkenheid. De maatschappelijke relevantie is dat adverteerders naar aanleiding van dit onderzoek reclame efficiënt kunnen inzetten als wordt gekeken naar de reclameherinnering. Inzicht in de werking van banners kan hun geld, maar ook tijd besparen als duidelijk is hoe de context van reclame de reclameboodschap beïnvloedt. In de volgende hoofdstukken worden eerst belangrijke begrippen, theorieën en empirische bevindingen besproken. Vervolgens wordt toelichting op de opzet en uitvoering van het onderzoek gegeven. Daarna zullen de resultaten die zijn verkregen uit dit onderzoek, aan bod komen. Tot slot worden de deelvragen en de uiteindelijke vraagstelling beantwoord in de conclusie. In dit hoofdstuk zullen ook beperkingen aan 9

11 het onderzoek en aanbevelingen voor vervolgonderzoek worden besproken. Het gebruikte onderzoeksmateriaal is in de bijlage terug te vinden. 10

12 2. Theoretisch kader Voordat de invloed van thematische congruentie op de bannerreclame kan worden onderzocht, zullen eerst de belangrijkste begrippen binnen dit onderzoek worden gedefinieerd en wordt het reclame-effect herinnering afgebakend. Vervolgens zullen verschillende theorieën worden toegelicht die de onderzoeksresultaten kunnen verklaren en worden belangrijke resultaten uit eerdere onderzoeken besproken Conceptuele definities De belangrijkste begrippen binnen dit onderzoek zijn bannerreclame, de context, thematische congruentie en herinnering. Deze zullen hierna worden toegelicht Bannerreclame Bannerreclame is een vorm van online reclame die op het scherm verschijnt als een website wordt geraadpleegd (Hofacker & Murphy, 2000). De opties voor online reclame zijn divers en bannerreclame komt hierbinnen steeds meer voor (Moore, Stammerjohan & Coulter, 2003; Faasse et al., 2010). Binnen banners is er diversiteit in de grootte van de banner, de inhoud van de banner en de plek op de website (Faasse, Moorman & Neijens, 2010). Er bestaan breedbeeldbanners, vierkante banners en lange verticale banners in verschillend formaat. De banner kan op een website op specifieke plekken worden gezet, waardoor deze door iedereen in dezelfde mediacontext wordt bekeken. In dit onderzoek zal worden geprobeerd deze diversiteit in banners constant te houden. Behalve in formaat kunnen banners ook van elkaar verschillen in inhoud. Deze bestaan uit simpele tekst en animaties, maar ook uit beweegbare animaties met geluid. Als op de banner wordt geklikt, komt de websitebezoeker op de website van de adverteerder, waar meer informatie over de reclame kan worden gevonden (Newman, Stem & Sprott, 2004) De context Reclame wordt altijd in een bepaalde context geplaatst. Context is gedefinieerd als de redactionele mediumomgeving van een reclameboodschap (Moorman, 2003). Voorbeelden van reclame in een bepaalde context zijn advertenties in een tijdschrift, 11

13 reclame tijdens een televisieprogramma en bannerreclame op een website (De Pelsmacker et al., 2002). De context van de reclame kan de percepties van de websitebezoeker beïnvloeden (Choi & Rifon, 2002). Het medium zorgt voor een zogenaamd contexteffect. Dit houdt in dat reclame per mediumomgeving anders kan worden bekeken en de reclame anders wordt verwerkt Thematische congruentie Congruentie kan worden omschreven als de mate van passendheid tussen de reclame en de context waarin de reclame verschijnt (Choi & Rifon, 2002; Moorman et al., 2002). Een voorbeeld van congruentie is reclame over schoenen in een modetijdschrift, waarbij de onderwerpen in het medium en de reclame dus bij elkaar passen. In verschillende studies is onderzocht hoe de herinnering van reclame wordt beïnvloed door congruentie tussen de context en een reclame. Verschillende vormen van congruentie zijn hierbij onderzocht. Voorbeelden zijn congruentie van emotie/gevoel (Goldberg & Gorn, 1987), congruentie van humor (Murphy, Cunningham & Wilcox, 1979), congruentie van modaliteit (Russell, 2002) en congruentie van onderwerp in de inhoud tussen de context en reclame (Moorman et al., 2002; Furnham, Gunter & Richardson, 2002). Zo hebben dezelfde soort emotie, humor, modaliteit en onderwerpen in zowel de reclame als de context ervan effect op de reclamewerking. Om bij het voorbeeld van het tijdschrift te blijven: Moorman et al. (2002) denken dat reclame over een product van een designer in een interieurtijdschrift een positiever effect heeft op de reclameherinnering dan reclame over shampoo. In het onderhavige onderzoek zal worden ingegaan op dit laatste voorbeeld, congruentie van onderwerpen in de inhoud van reclame en context. Deze vorm van congruentie heet thematische congruentie. De term thematische congruentie verwijst naar een conditie waarbij een functionele relatie bestaat tussen de inhoud van een medium en de reclame binnen dat medium (Howard & Barry, 1994). Voor het huidige onderzoek wordt gekeken naar de mate waarin de reclame op de website relevant is voor de inhoud van de website. Het is hierbij de vraag of en zo ja, wanneer banners worden herinnerd door websitebezoekers, bij reclame die aansluit op de website of juist niet? Ofwel bij thematische congruentie of incongruentie. 12

14 Herinnering In dit onderzoek zal worden nagegaan hoe thematische (in)congruentie cognitief wordt verwerkt. Het is relevant de cognitieve verwerking van de reclameboodschap te onderzoeken, aangezien het kennen en het overdenken van de reclameboodschap de basis van verschillende reclame-effecten zijn (Franzen, 1992). Het is niet alleen de blootstelling aan de banner die de adverteerder tot doel heeft (Faasse et al., 2010). Het is de verwerking van reclame die in dit onderzoek wordt meegenomen. De onmiddellijke reactie van de websitebezoeker op de reclame is belangrijk (Franzen, 1992). Dat mensen de reclame moeten hebben opgemerkt, is een eerste stap van het verwerkingsproces. Een volgende stap is hetgeen de websitebezoeker doet met de reclame, zoals de herinnering van de reclame. De reclameherinnering blijkt een prominente voorspeller van het kopen van een product, aangezien mensen sneller een product kopen uit een reclame die zij zich goed herinneren, dan een product in de reclame die hun niet is bijgebleven (Higie & Sewall, 1991). Herinnering wordt in deze studie als effect onderzocht, omdat uit voorgaand onderzoek binnen traditionele media blijkt dat voornamelijk het effect op herinnering is gevonden (Yi, 1990; Furnham, Bergland en Gunte, 2002; Moore, Stammerjohan & Coulter, 2003; Dahlen, Rosengren, Torn en Ohman, 2008). Het is interessant te achterhalen of het effect op herinnering ook wordt gevonden binnen het medium internet. Specifiek zal worden gevraagd naar de vrije herinnering, de geholpen herinnering en herkenning van de reclame. In het onderzoek zal worden nagegaan in hoeverre de websitebezoekers de bannerreclames uit zichzelf kunnen herinneren, zich deze herinneren als hun een reeks van producten wordt voorgelegd en deze herkennen als hun de banner, zoals deze is geplaatst op de webpagina, wordt voorgelegd Thematische congruentie en reclameherinnering Er is veel theorie over de relatie tussen de context van het medium en de inhoud van de reclame (Murphy, Cunningham & Wilcox, 1979; Goldberg & Gorn, 1987; Moorman et 13

15 al., 2002; Furnham, Gunter & Richardson, 2002; Russell, 2002). Zoals in de inleiding al is vermeld, zijn in de literatuur verschillende visies te vinden over de passendheid tussen de inhoud van de website en het geadverteerde product. Enerzijds heerst de opvatting dat thematische congruentie een positieve werking heeft op de herinnering van reclame. Anderzijds wordt gedacht dat thematische congruentie negatieve invloed heeft op de herinnering van reclame. Hierop zal in de volgende paragrafen worden ingegaan Positieve school Een theorie die uitgaat van de positieve werking van thematische congruentie, is cognitieve priming. Bij priming wordt verwacht dat mensen bepaalde stimuli sneller herkennen of sneller reageren op stimuli als zij deze eerder hebben waargenomen (Haller, Dorries en Rahn, 2006). Mensen interpreteren informatie op basis van kennis die men hier al over heeft (Yi, 1990; Lee & Mason, 1999). Deze kennis over een onderwerp wordt een mentaal schema genoemd. Schema s die momenteel actief en het meest toegankelijk zijn in de hoofden van mensen worden gebruikt bij het interpreteren van informatie. Priming van een onderwerp blijkt de effectiviteit van de reclame te beïnvloeden (Yi, 1990; Furnham, Gunter & Richardson, 2002). Als in een medium bepaalde onderwerpen worden behandeld, zorgen deze voor een top of mind -bewustzijn als reclame wordt getoond die hetzelfde onderwerp bevat. Het idee hierbij is dat de context van de reclame bepaalde informatie uit de reclameboodschap primed. Het overeenkomstige onderwerp is dan geactiveerd. Op deze manier is de kans groter dat de informatie in de reclame beter wordt verwerkt. Bovendien zien websitebezoekers bij congruentie het nut en de bruikbaarheid van de reclame in en zouden zij deze daardoor beter verwerken (Choi & Rifon, 2002). Op basis van deze theorie kan worden gesteld dat cognitieve priming de boodschap gemakkelijk doet verwerken Empirische studies Er zijn verschillende studies die de hiervoor genoemde positieve effecten rapporteren. De positieve werking van thematische congruentie wordt gevonden door Moorman et al. (2002). Zij hebben via face-to-face-gesprekken onder 263 vrouwen onderzocht wat de 14

16 invloed van thematische congruentie is op de herinnering van reclame in tijdschriften. Drie tijdschriften zijn voor het onderzoek uitgekozen, waarbij thematisch congruente en thematisch incongruente reclames werden getoond in de tijdschriften. Hieruit bleek dat thematisch congruente reclame beter werd onthouden dan thematisch incongruente reclame. Congruente informatie trekt meer de aandacht, omdat het onderwerp al in de hoofden van mensen zit. Ander onderzoek waaruit blijkt dat thematische congruentie zorgt voor betere herinnering, is dat van Furnham, Bergland en Gunter (2002). In dit onderzoek is in experimentvorm gekeken naar een aflevering van een televisiedramaserie onder 79 participanten. In de serie werd wel of geen alcohol gedronken en tijdens de reclame wel of geen bierreclame getoond. Naderhand is via een vragenlijst de herinnering gemeten. Uit dit experiment blijkt dat herkenning van het biermerk was gerelateerd aan de inhoud van de televisieserie. De reclame werd meer herinnerd als in de serie na het reclameblok alcohol werd gedronken. Congruentie tussen reclame en televisieprogramma zorgde in deze situatie voor een betere herinnering van de reclame dan bij incongruentie. In het onderzoek van Kellaris, Cox en Cox (1993) deden 231 participanten mee om de verwerking van radioreclames te bestuderen. Zij kregen muziek te horen met daarbij congruente of incongruente reclames. Als muziek bijvoorbeeld spannende avontuurlijke gedachten opriep, werd daarbij reclame over een avonturierfilm als congruente reclame gezocht. Negen verschillende productcategorieën zijn in de reclames gebruikt. Het merk werd per reclame drie keer genoemd. Na het beluisteren van het fragment moesten de participanten een vragenlijst invullen. Hieruit kwam naar voren dat congruente reclames beter werden herinnerd dan incongruente Negatieve school Twee theorieën liggen ten grondslag aan de negatieve werking van thematische congruentie. In de literatuur wordt gesproken over een meltdown-effect (Bryant & Zillmann, 1994; Gunter, Baluch, Duffy & Furnham, 2002). Volgens deze auteurs wordt 15

17 de verwerking van reclame verstoord door versmelting van informatie. Dit houdt in dat reclame en de inhoud van het medium als teveel bij elkaar horend worden gezien als deze congruent zijn. Het gevolg hiervan is dat reclame minder goed wordt herkend als reclame en vervolgens ook minder goed wordt herinnerd. Het effect van thematische congruentie wordt binnen deze theorie als negatief gezien, omdat reclame niet opvalt. Naast het meltdown-effect bestaat het Von Restorff-effect, waarbij het effect van incongruentie als positief wordt gezien, omdat dit de aandacht trekt (Green, 1956; Hunt, 1995). Het Von Restorff-effect houdt in dat het ongewone, het bizarre, het onderscheidende beter in het geheugen blijft zitten dan gewone dagelijkse gebeurtenissen. Dit wordt ook wel het isolatie-effect genoemd, dat inhoudt dat een bepaald aspect anders is dan andere aspecten en daardoor opvalt. Het ongewone, incongruente aan het onderwerp verrast mensen en is prominent aanwezig, waardoor mensen worden gestimuleerd om de reclame te verwerken en tevens meer cognitieve moeite zullen doen om vat te krijgen op de reclame Empirische studies Er zijn verschillende studies die de hiervoor genoemde negatieve effecten ondersteunen. Dahlen, Rosengren, Torn en Ohman (2008) hebben het onderzoek van Moorman et al. (2002) nagebootst met twee volstrekt verschillende typen tijdschriften, namelijk een glamourtijdschrift en een sporttijdschrift. Aan dit onderzoek deden 157 participanten mee, die elk een van de gemanipuleerde tijdschriften kregen te zien. Naderhand werd hun gevraagd een vragenlijst in te vullen. Via de vragenlijst is de herinnering van de reclame in het tijdschrift gemeten. De onderzoekers komen, in tegenstelling tot Moorman et al. (2002), tot de conclusie dat thematische incongruentie positieve invloed op de reclameverwerking heeft. Een verkeerde mediakeuze, ofwel thematische incongruentie, is volgens hen meer stimulerend in aandacht en verwerking van de reclame. De reclame wordt hierdoor beter herinnerd. In een van de experimenten van Moore, Stammerjohan en Coulter (2003) komt naar voren dat thematische incongruentie voor positieve cognitieve verwerking zorgt in 16

18 vergelijking met thematische congruentie. De onderzoekers hebben een website gebruikt waarop appartementen te koop staan. Op de website was een thematisch congruente banner of een thematisch incongruente banner geplaatst. 195 Participanten moesten na het bekijken van de website een vragenlijst invullen om te achterhalen of zij zich de reclame op de site herinnerden. Uit dit onderzoek blijkt dat de aandacht voor een reclame wordt versterkt als deze niet binnen de context past. Dit valt op en zorgt voor betere herinnering van de reclame. In het onderzoek van Lee en Faber (2007) is onder 155 participanten een experiment gedaan. Thematische congruentie binnen het medium games is getoetst. Aan de participanten werd in het computerlaboratorium verteld dat zij een online autoracegame zouden gaan spelen. In de speciaal ontwikkelde 3d-game werden drie producten geplaatst. Twee incongruente producten en één congruent product werden tweemaal in één ronde op het racecircuit getoond. Verschillende versies van de game werden ontwikkeld om volgorde-effecten van de reclame te beperken. Na de game werd de participanten een vragenlijst voorgelegd met vragen over onder andere de herinnering van de merken in de game. Uit dit experiment is gebleken dat incongruente merken beter werden herinnerd. Deze merken bleken de respondenten te verrassen en werden beter onthouden. De theorie en de empirische studies over de invloed van de online context op de herinnering van het geadverteerde product kennen geen eenzijdig beeld. Er is evenveel bewijs voor de positieve als voor de negatieve school. Daarom worden voor dit onderzoek geen hypothesen opgesteld, maar is de volgende deelvraag opgesteld: Wat is de invloed van de thematische congruentie tussen de inhoud van een website en het geadverteerde product op de banner op de reclameherinnering? 2.3. De modererende variabele productbetrokkenheid Binnen dit onderzoek zal productbetrokkenheid worden meegenomen, omdat deze variabele het effect van congruentie beïnvloedt (De Pelsmacker et al., 2002). 17

19 Betrokkenheid van de consument verwijst naar de mate waarin een reclame persoonlijk relevant is voor de consument (Dijkstra, Buijtels & Van Raaij, 2003). De relatie tussen de inhoud van een medium en het geadverteerde product in de reclame kan variëren als consumenten meer of minder betrokken zijn bij het product (De Pelsmacker et al., 2002). Volgens De Pelsmacker et al. (2002) kunnen de twee tegenstrijdige scholen over de werking van thematische congruentie op twee manieren worden uitgelegd, waardoor beide relevant zijn in verschillende situaties. De factor productbetrokkenheid zou deze tegenstrijdige resultaten kunnen verklaren. Door de auteurs wordt namelijk gedacht dat zowel thematische congruentie als thematische incongruentie een positief effect heeft op de verwerking van reclame. Alleen is men in de ene situatie betrokken en in de andere situatie niet. In het algemeen worden activiteit en betrokkenheid van de websitebezoeker verwacht om informatie goed te kunnen verwerken. Toch wordt volgens de auteurs informatie ook verwerkt als er geen betrokkenheid bij het product is. Thematische congruentie heeft dan alleen een andere uitwerking op de consument. Dit zal hierna worden toegelicht. Uit onderzoek van De Pelsmacker et al. (2002) is gebleken dat betrokken mensen een incongruente reclame beter verwerken dan niet betrokken mensen. Door betrokkenheid bij een geadverteerd product is men beter in staat de reclame te verwerken. Er is meer aandacht voor het contrast tussen de inhoud van de website en het geadverteerde product en het onverwachte aspect hieraan. Deze aandacht voor het onverwachte aspect stimuleert de verwerking van reclame. Voor minder betrokken mensen geldt het tegenovergestelde (Dijkstra et al., 2003). Indien betrokkenheid bij een geadverteerd product afwezig is, zullen mensen de reclame gemakkelijk overslaan en dus niet goed verwerken (De Pelsmacker et al., 2002). Hierbij let men meer op de omgeving dan op de reclame. Zoals in de inleiding al is vermeld, kan de omgeving bepaalde informatie over het onderwerp in de reclame activeren, waardoor de reclame met een vergelijkbaar onderwerp of vergelijkbare boodschap gemakkelijker wordt verwerkt. De gedachte hierbij is dat alleen congruente informatie op de website wordt meegenomen in de verwerking van reclame. 18

20 Het is nog niet voor het medium internet onderzocht of productbetrokkenheid de relatie tussen de thematisch (in)congruente context en banner op de reclameverwerking doet variëren. In hoeverre productbetrokkenheid de relatie context en banner doet variëren, zal uit dit onderzoek moeten blijken Huidig onderzoek In de besproken onderzoeken wordt duidelijk dat het meeste congruentie-onderzoek is gedaan binnen de media televisie en tijdschriften. Er is echter nog weinig onderzoek gedaan naar thematische (in)congruentie van banners op websites. Dit onderzoek dient contexteffecten van internet op (in)congruente bannerreclame overzichtelijk te maken. Er zijn immers nog steeds vragen over de cognitieve verwerking van banners. De resultaten van de traditionele media kunnen niet zonder meer worden overgenomen voor het medium internet. Daarvoor is onderzoek naar bannerreclame nodig. De media, zoals televisie, tijdschriften, games, radio en internet, hebben wellicht elk hun eigen impact op de consument. Hiermee wordt bedoeld dat de context van de media de effecten van reclame binnen dat medium verschillend zou kunnen beïnvloeden (Choi & Rifon, 2002). Dit zal hierna worden toegelicht. De kenmerken per medium zijn verschillend als naar de mogelijkheid om informatie terug te vinden en de informatiesnelheid wordt gekeken (Dijkstra et al., 2003). Dit betreft de technische eigenschappen van media. Binnen de verschillende media is de controle van de snelheid van de informatieoverdracht anders. Dit heet pacing. Binnen het ene medium kan bijvoorbeeld zelf worden bepaald hoe lang naar de inhoud kan worden gekeken, zoals bij het lezen van een tijdschrift. Dit heet interne pacing. Vanwege het zelf kunnen bepalen hoe lang de reclame wordt bekeken, wordt gedacht dat men de informatie goed kan verwerken. De consument dient echter wel gemotiveerd te zijn om de informatie te bekijken en te verwerken, aangezien de reclame gemakkelijk kan worden overgeslagen binnen deze media. Binnen andere media kan men niet zelf bepalen hoe lang naar de inhoud wordt gekeken, zoals bij televisie kijken. Dit heet externe pacing. Hier wordt het medium als actief en de ontvanger als passief gezien. Informatie wordt 19

21 immers ongevraagd aan het publiek gebracht. Enerzijds wordt binnen deze media gedacht dat reclame minder goed wordt verwerkt, omdat de reclame voor bepaalde en vaak korte duur aan de consument wordt blootgesteld. Anderzijds laat dit medium het overslaan van informatie amper toe. Het huidige onderzoek zal het effect van de informatiesnelheid op de herinnering van reclame voor het medium internet moeten uitwijzen. Naast verschil in pacing bestaat binnen media verschil in modaliteit ofwel hoe informatie is opgeslagen in media (Russell, 2002). Gesproken taal in reclame is belangrijk binnen auditieve media en geschreven taal ofwel beeld is belangrijk binnen visuele media. Over gesproken reclame wordt gedacht dat deze goed wordt verwerkt, omdat men niet om de reclame heen kan en als het ware wordt opgedrongen. Over visuele reclame wordt gedacht dat deze de aandacht naar reclame zou kunnen trekken, indien de reclame incongruent is aan de omgeving. Door de incongruente reclame zou de aandacht van de visuele prikkel groter zijn dan bij congruente reclame, omdat de reclame als ongewoon wordt gezien en daardoor beter wordt verwerkt. De reclame moet alleen niet teveel de aandacht van de context weghalen, aangezien het de kijker dan gaat irriteren. Hierdoor wordt geen aandacht meer aan de reclame gegeven, waardoor deze niet goed wordt verwerkt. Het is nog onduidelijk hoe pacing samengenomen met visuele stimuli de cognitieve verwerking binnen het medium internet beïnvloedt. Het huidige onderzoek zal dit moeten uitwijzen. Niet alleen de verschillende kenmerken van de verschillende media kunnen de resultaten in voorgaand onderzoek hebben beïnvloed. Ook zijn er vragen onbeantwoord over de onderzoekssituatie. Inconsistente resultaten kunnen worden verklaard door de onderzoeksomgeving (Moorman et al., 2002). Uit verschillende studies is gebleken dat er verschil in effect is van thematische congruentie op de herinnering van de bannereclame (Moorman et al, 2002; Moore et al., 2003). Veelal wordt een negatieve relatie gevonden van thematische congruentie op de verwerking van reclame binnen een experimentele omgeving. Deze relatie is positief wanneer de studie in een natuurlijke setting is verricht. In het huidige onderzoek is gekozen voor een experiment in de natuurlijke setting. 20

22 Hierdoor wordt het lastig de resultaten van voorgaande studies in experimentele dan wel natuurlijke setting door te trekken naar het huidige onderzoek. Zeker omdat het hier onderzoeken betreft binnen verschillende en veelal traditionele media, waardoor het onderhavige onderzoek zal moeten uitwijzen wat de werking van thematische congruentie tussen website en banner op de herinnering is. In dit onderzoek is gekozen voor een experiment in een natuurlijke omgeving waarin thematische congruentie wordt onderzocht, zodat zoveel mogelijk rekening kan worden gehouden met de context waarin mensen aandacht schenken aan webpagina s en bannerreclames. Het onderzoek kan in het onderstaande schema worden weergegeven. Thematische congruentie website en banner +/- Herinnering van de reclame Moderator: productbetrokkenheid 21

23 3. Methode Om de onderzoeksvraag te beantwoorden en de theorie te toetsen worden deelnemers blootgesteld aan verschillende geadverteerde producten op een banner binnen verschillende internetcontexten. In dit hoofdstuk zal de methode van onderzoek worden toegelicht. Hierbij worden de onderzoeksmethode en het onderzoeksdesign van het onderzoek van Moorman et al. (2002) als leidraad gebruikt. Hierna worden het veldexperiment, het design, de respondenten, de pretest, het onderzoeksmateriaal, de procedure, de vragenlijst en de operationalisatie van de te onderzoeken variabelen omschreven Veldexperiment Dit onderzoek betreft een veldexperiment. Dit betekent dat de gegevens in een voor de respondent zo natuurlijk mogelijke omgeving worden verzameld. Er is daarbij gekozen voor een digitale enquête. De respondenten hebben deze enquête in de vorm van een link geë-maild gekregen, via welke zij worden blootgesteld aan een webpagina met daarop drie bannerreclames. De respondenten bekijken de webpagina in hun eigen omgeving op hun eigen gekozen moment in plaats van in een laboratoriumsetting. Door de respondent bloot te stellen aan internetmateriaal op een vertrouwde plek wordt de kans groter dat resultaten ook in de echte wereld voorkomen. Zoals in het vorige hoofdstuk al is toegelicht, wordt geen laboratoriumexperiment gedaan, omdat deze situatie niet genoeg de werkelijkheid zou nabootsen. De respondenten worden echter wel geforceerd blootgesteld aan het onderzoeksmateriaal, waardoor de situatie niet geheel natuurlijk is. Daarom is het noodzakelijk dat de rest van de manier van onderzoek doen valide is. Het design, het trekken van de steekproef, het gebruik maken van het onderzoeksmateriaal en de procedure van onderzoek doen moeten allemaal correct zijn. Deze aspecten zullen hierna worden toegelicht Design In dit veldexperiment worden thematische congruentie en thematische incongruentie gemanipuleerd. Drie verschillende bannerreclames zullen op de drie verschillende 22

24 webpagina s op een vaste plek worden geplaatst. Deze bannerreclames worden allereerst getest op thematische congruentie. De pretest zal later in het hoofdstuk worden toegelicht. Ten minste één banner op de webpagina is congruent met de website en ten minste één banner is incongruent met dezelfde webpagina. Op deze manier kan worden onderzocht en vergeleken wat de werking is van thematische (in)congruentie en in hoeverre thematische congruentie bij websites van invloed is op de herinnering van de betreffende banners. Om contexteffecten te kunnen bestuderen is in het tijdschriftenonderzoek van Moorman et al. (2002) rekening gehouden met een aantal voorwaarden. Deze voorwaarden zijn ook in het huidige onderzoek verwerkt. Allereerst moesten de drie tijdschriften van elkaar verschillen qua inhoud. Dit is gedaan om thematische congruentie het beste te kunnen manipuleren. Voor het onderhavige onderzoek geldt dat drie websites zijn gekozen die van elkaar verschillen qua inhoud. Ten tweede mochten de doelgroepen van de tijdschriften in het onderzoek niet significant verschillen wat betreft leeftijd, opleiding, werkgelegenheid, inkomen en woonplaats. In dit onderzoek wordt naar leeftijd, opleiding en woonplaats gekeken. Werkgelegenheid en inkomen worden niet meegenomen, omdat onderzoek onder Nederlandse, studerende vrouwen van 17 tot en met 27 jaar wordt gehouden. Door met de genoemde demografische variabelen rekening te houden worden alternatieve verklaringen voor de effecten grotendeels uitgesloten. Voor de websites en producten die op de banner komen te staan, is op studentenwebsites achterhaald welke onderwerpen leven onder de doelgroep. Op studenten.net onder de rubriek lifestyle komen verschillende onderwerpen als kleding, koken, evenementen, wintersport, dagjes uit en sporten naar voren. Op basis hiervan zijn websites gekozen voor het onderhavige onderzoek, die betrekking hebben op kleding, koken en sporten. De kledingwebsite van Conleys, de receptenwebsite van Yunomi en de website van Splash zijn gekozen voor dit onderzoek, omdat deze qua hoeveelheid beeld en tekst redelijk vergelijkbaar zijn. Aan de hand van de websites zijn congruente en incongruente producten gezocht. Er is gezocht naar banners met producten die aansluiten bij kleding, 23

25 koken en sport. De reclames die zijn gekozen, zijn een jurk van Mishumo, een pannenset van Tefal en een buiktrainer van Weider, omdat deze banners qua hoeveelheid beeld en tekst vergelijkbaar zijn. Daarnaast zijn de producten in de banner passend voor een van de drie websites (zie tabel 3.1). Om een betrouwbare vergelijking te maken tussen de thematisch congruente en incongruente producten in de banner, zal in de vragenlijst worden gecontroleerd voor bekendheid met zowel de bannerreclames als de webpagina. Als hierin verschil bestaat, kan dit het te onderzoeken effect van thematische congruentie op de aandacht en herinnering van reclame beïnvloeden. Het is relevant om uit te sluiten dat bekendheid met de bannerreclame en de webpagina de herinnering van reclame beïnvloedt. Tabel 3.1. Passendheid van banner met webpagina Test banner Kleding-webpagina Conleys Recepten-webpagina Yunomi Fitness First- webpagina Splash Reclame over jurk van Mishumo congruent incongruent incongruent Reclame over pannenset van Tefal incongruent congruent incongruent Reclame over buiktrainer van Weider incongruent incongruent congruent 3.3. Respondenten Aan dit onderzoek hebben 138 respondenten deelgenomen. Alleen studerende vrouwen tussen de 17 en 27 jaar zijn benaderd per . Iedere respondent werd random aan een onderzoeksgroep toegewezen. Op deze manier zaten in de groep die de webpagina van Conleys heeft gezien, 48 vrouwen, in de groep die de webpagina van Yunomi heeft gezien, 49 vrouwen en in de groep die de webpagina van Splash heeft gezien, 41 vrouwen. De respondenten zijn benaderd via de Universiteit van Amsterdam en via eigen kring. 24

26 3.4. Pretest Er is voorafgaand aan het hoofdonderzoek een pretest gedaan om te controleren of de manipulatie is gelukt. Als uit de pretest blijkt dat de thematische (in)congruentie tussen banner en context is geslaagd, kan het onderzoeksmateriaal in het hoofdonderzoek worden gebruikt om de probleemstelling te beantwoorden. Aan 10 respondenten is een aantal vragen gesteld om de manipulatie te testen. Er is geprobeerd om de leeftijd en de opleiding van de respondenten in de pretest zoveel mogelijk overeen te laten komen met de leeftijd en de opleiding van de respondenten van het echte onderzoek. De gemiddelde leeftijd van de respondenten in de pretest was 22,5 jaar, van wie 4 vrouwen een hboopleiding en 6 vrouwen een universitaire opleiding volgen. De thematische congruentie van verschillende webpagina s met bannerreclames is gemeten aan de hand van twee items die konden worden gescoord op een zeven-punts Likertschaal (1 = zeer mee eens, 7 = zeer mee oneens). Dit zijn de twee items passendheid en relevantie die zijn gebruikt in onderzoek van Moorman et al. (2002). Er is gekozen voor een zeven-punts Likertschaal, zodat er ruimte is om vragen genuanceerd te beantwoorden. Aan de hand van de uitkomsten van deze pretest zijn drie websites met drie banners gekozen. Deze keuze is gemaakt door te achterhalen wanneer de mate van congruentie en de mate van incongruentie tussen banner en context het grootst waren. Uit de pretest voor de bannerreclames (n = 10) blijkt dat de manipulatie is geslaagd voor de volgende webpagina s en bannerreclames. Op de webpagina over kleding (Conleys) wordt de bannerreclame over de jurk van Mishumo als congruent gezien (M = 1,60; SD = 0,97). Op de webpagina over fitness (Splash) wordt de bannerreclame over de buiktrainer van Weider als congruent gezien (M = 1,20; SD = 0,42). Als laatste wordt op de webpagina over recepten (Yunomi) de bannerreclame over de pannenset van Tefal als congruent gezien (M = 1,20; SD = 0,42). De congruentie blijkt dus iets beter te zijn geslaagd voor de banners van de buiktrainer en van de pannenset dan voor de banner van de jurk. Bovendien blijkt uit de pretest dat de voor de webpagina incongruente bannerreclames daadwerkelijk als incongruent worden gezien. Uit de test blijkt dat de jurk op de fitness- en receptenwebpagina incongruent is (M = 5,40; SD = 1,57). Ook de 25

27 buiktrainer blijkt incongruent, maar dan op de kleding- en receptenwebpagina (M = 5,80; SD = 1,51). Als laatste wordt de pannenset als incongruent gezien op de kleding- en fitnesswebpagina (M = 6,25; SD = 1,27) Ontwikkeling onderzoeksmateriaal In het onderhavige onderzoek is gebruik gemaakt van bestaande bannerreclames. Het gaat om bestaande merkreclame die op de Wehkampwebsite staan vermeld. De reclames zijn allemaal in full colour geplaatst op de website. De banners verschilden niet veel qua formaat. De banner van de buiktrainer was langer dan de andere twee banners en de banners van de buiktrainer en van de jurk waren net wat breder dan de banner van de pannenset. Qua beeld en tekst waren de drie banners vergelijkbaar. De drie verschillende banners zijn op alle drie de websites op eenzelfde plek geplaatst om deze factor constant te houden. Ook voor de websites waarop de banners zijn geplaatst, geldt dat deze al bestonden. Op deze manier is getracht een zo natuurlijk mogelijke reactie van de respondenten te krijgen. De websites zijn aangepast op een zodanige wijze, dat naast de inhoud van de website drie banners zijn geplaatst. Daardoor komt het materiaal waaraan de respondenten worden blootgesteld, niet geheel overeen met de werkelijke confrontatiesituatie. De inhoud van de drie websites is daarentegen niet aangepast. De inhoud van de website diende zich op één onderwerp te richten. Er mag geen twijfel bestaan over het onderwerp, omdat het bepalen van de thematische congruentie en incongruentie tussen banner en context anders lastig wordt Procedure Aan de hand van de link naar de online survey konden respondenten de vragenlijst invullen. De respondenten kregen automatisch één van de drie gemanipuleerde websites te zien. Men kreeg een halve minuut de tijd om de website te bekijken. Na deze blootstelling aan het gemanipuleerde materiaal kregen de respondenten de mogelijkheid om de vragenlijst in te vullen. De respondenten zijn per benaderd via de 26

28 sneeuwbalmethode. Via vrienden en kennissen is gevraagd de link door te sturen naar studerende vrouwen tussen de 17 en 27 jaar. De respondenten konden vervolgens zelf bepalen op welk moment en welke plek de vragenlijst werd ingevuld in een periode van vier weken. Op deze manier was het mogelijk om hen in een zo natuurlijk mogelijke omgeving mee te laten werken aan dit onderzoek. Niets werd verteld over het doel van het onderzoek. Alleen werd voorafgaand aan de blootstelling aan het gemanipuleerde materiaal kort aangegeven wat de procedure van het onderzoek is en achteraf werd bedankt voor de medewerking. Het deelnemen aan de online survey duurde ongeveer 10 minuten Vragenlijst Er is een digitale vragenlijst gebruikt om de invloed van thematische congruentie op de reclameherinnering te achterhalen. De vragenlijst is in de bijlage opgenomen. De vragen waren voor alle respondenten gelijk, ondanks het verschil in blootsteling aan de webpagina. Door middel van de vragenlijst is getracht antwoord te geven op de onderzoeksvraag betreffende thematische (in)congruentie, herinnering van de bannerreclame en productbetrokkenheid. Om alternatieve verklaringen te kunnen uitsluiten is ook de bekendheid met de banner, de bekendheid met de webpagina en de interesse in het geadverteerde product meegenomen. Om de gelijkheid in de te onderzoeken groep te achterhalen is gevraagd naar leeftijd, opleiding en woonplaats. Hierna zullen de verschillende onderzoeksvariabelen worden toegelicht Operationalisatie onafhankelijke variabele De onafhankelijke variabele die binnen dit onderzoek centraal staat, is thematische congruentie. Zoals hiervoor is toegelicht, is de onafhankelijke variabele thematische congruentie gemanipuleerd. Ook in de vragenlijst van het hoofdonderzoek is gecontroleerd of de manipulatie is geslaagd om betrouwbare resultaten na te streven. Aan de respondenten is gevraagd in hoeverre zij de bannerreclame bij de webpagina vonden passen op basis van twee items (passendheid en relevantie). Dit is gedaan aan de hand van een zeven-puntsschaal van (1) zeer mee eens tot (7) zeer mee oneens, gebaseerd op 27

29 het onderzoek van Moorman et al. (2002) Operationalisatie afhankelijke variabele De afhankelijke variabele die binnen dit onderzoek centraal staat, is herinnering. Verschillende begrippen zijn hierbinnen gemeten. Aandacht is gemeten door de respondent op een zeven-puntsschaal van (1) zeer mee eens tot (7) zeer mee oneens te laten aangeven of aandachtig naar de webpagina, de reclame en de inhoud van deze twee is gekeken. Herinnering is gemeten door een open vraag te stellen over wat men heeft gezien op de website en hen dit te laten omschrijven in een aantal woorden. Dit heet vrije herinnering. Vervolgens is de geholpen herinnering gemeten door 12 producten te geven en te vragen welk merk zij zich herinneren. Herkenning is gemeten door de drie banners te tonen en te vragen of zij deze hebben gezien. De respondent kon met ja, nee of weet niet antwoorden Operationalisatie modererende variabele De modererende variabele die binnen dit onderzoek centraal staat, is productbetrokkenheid. De mate van betrokkenheid bij de drie producten dient te worden gemeten om te achterhalen of deze variabele de relatie tussen thematische (in)congruentie en reclameherinnering doet variëren. De mate van productbetrokkenheid is gemeten door te vragen of de respondent het product van het merk zelf in huis heeft. De respondent kon met ja, nee of weet niet antwoorden Controlevariabelen De bekendheid met de webpagina is gemeten door te vragen of men de webpagina eerder heeft gezien, gehoord of bezocht (ja/nee/weet niet). Bekendheid met de bannerreclame van de drie merken is gemeten door te vragen of men de bannerreclame al eens eerder heeft gezien, of men eerder van het product heeft gehoord en of men het product op de bannerreclame in huis heeft (ja/nee/weet niet). 28

Mediacontext: thematische congruentie tussen context/advertentie en het effect op reclameverwerking in magazines

Mediacontext: thematische congruentie tussen context/advertentie en het effect op reclameverwerking in magazines Mediacontext: thematische congruentie tussen context/advertentie en het effect op reclameverwerking in magazines Universiteit van Amsterdam, The Graduate School of Communication Naam: Jean-michel Kerkhoff

Nadere informatie

Reclame op fietsen: de effecten van congruentie en de bestaande attitude ten opzichte van fietsreclame op de reclameverwerking

Reclame op fietsen: de effecten van congruentie en de bestaande attitude ten opzichte van fietsreclame op de reclameverwerking Reclame op fietsen: de effecten van congruentie en de bestaande attitude ten opzichte van fietsreclame op de reclameverwerking Een onderzoek naar de invloed van congruentie tussen de fiets als mediacontext

Nadere informatie

Management Summary. Auteur Tessa Puijk. Organisatie Van Diemen Communicatiemakelaars

Management Summary. Auteur Tessa Puijk. Organisatie Van Diemen Communicatiemakelaars Management Summary Wat voor een effect heeft de vorm van een bericht op de waardering van de lezer en is de interesse in nieuws een moderator voor dit effect? Auteur Tessa Puijk Organisatie Van Diemen

Nadere informatie

Theorie! Cognitive Bias Modification! Resultaten onderzoek!

Theorie! Cognitive Bias Modification! Resultaten onderzoek! Cognitive Bias Modification Resultaten onderzoek December 2013 Jules Reijnen Ron Jacobs Theorie Cognitive Bias Modification (CBM) is een recent onderzoeksgebied dat zich richt op de vertekening (bias)

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Kritisch reflecteren 2.1. Kritisch reflecteren: definitie Definitie: Kritisch reflecteren verwijst naar een geheel van activiteiten die

Hoofdstuk 2: Kritisch reflecteren 2.1. Kritisch reflecteren: definitie Definitie: Kritisch reflecteren verwijst naar een geheel van activiteiten die Hoofdstuk 2: Kritisch reflecteren 2.1. Kritisch reflecteren: definitie Definitie: Kritisch reflecteren verwijst naar een geheel van activiteiten die worden uitgevoerd om uit het gevonden bronnenmateriaal

Nadere informatie

het laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en

het laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en Samenvatting In de laatste 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de psychosociale gevolgen van kanker. Een goede zaak want aandacht voor kanker, een ziekte waar iedereen in zijn of haar leven wel eens

Nadere informatie

How to present online information to older cancer patients N. Bol

How to present online information to older cancer patients N. Bol How to present online information to older cancer patients N. Bol Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Goede informatievoorziening is essentieel voor effectieve

Nadere informatie

Onderzoeksopzet. Marktonderzoek Klantbeleving

Onderzoeksopzet. Marktonderzoek Klantbeleving Onderzoeksopzet Marktonderzoek Klantbeleving Utrecht, september 2009 1. Inleiding De beleving van de klant ten opzichte van dienstverlening wordt een steeds belangrijker onderwerp in het ontwikkelen van

Nadere informatie

Trendsvormers. Hoe de nieuwe mode- consument zich informeert en de trend bepaalt. Ranking van reclame- en redactionele bronnen / Mode

Trendsvormers. Hoe de nieuwe mode- consument zich informeert en de trend bepaalt. Ranking van reclame- en redactionele bronnen / Mode Trendsvormers Hoe de nieuwe mode- consument zich informeert en de trend bepaalt Ranking van reclame- en redactionele bronnen / Mode September Sanoma Afdeling Sales Uitgevers 2008 Bron: Rapportage Trendsvormers

Nadere informatie

Onzichtbare voice-over in beeld

Onzichtbare voice-over in beeld Onzichtbare voice-over in beeld Een explorerend onderzoek naar de vormgeving van de documentaire in afstemming op het publiek met betrekking tot de onzichtbare voice-over in tekst en beeld Masterscriptie

Nadere informatie

Samenvatting. Dutch Summary.

Samenvatting. Dutch Summary. Samenvatting Dutch Summary. 125 126 Dutch Summary Nederlandse Samenvatting (Summary in Dutch) Door de aanwezigheid van omstanders helpen mensen elkaar minder snel en minder vaak. Dit geldt voor zowel noodsituaties,

Nadere informatie

Van simultaan schaken naar simultaan reclame maken.

Van simultaan schaken naar simultaan reclame maken. Van simultaan schaken naar simultaan reclame maken. Wat zijn de effecten van de kijker schaakmat zetten? Een scriptie naar de rol van thematische congruentie en programmawaardering van simultane reclame

Nadere informatie

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het

Nadere informatie

ONDERZOEKSRAPPORT CONTENT MARKETING EEN ONDERZOEK NAAR DE BEHOEFTE VAN HET MKB IN REGIO TWENTE AAN HET TOEPASSEN VAN CONTENT MARKETING

ONDERZOEKSRAPPORT CONTENT MARKETING EEN ONDERZOEK NAAR DE BEHOEFTE VAN HET MKB IN REGIO TWENTE AAN HET TOEPASSEN VAN CONTENT MARKETING ONDERZOEKSRAPPORT CONTENT MARKETING EEN ONDERZOEK NAAR DE BEHOEFTE VAN HET MKB IN REGIO TWENTE AAN HET TOEPASSEN VAN CONTENT MARKETING VOORWOORD Content marketing is uitgegroeid tot één van de meest populaire

Nadere informatie

Samenvatting. Odinot_4.indd :19:06

Samenvatting. Odinot_4.indd :19:06 In veel strafzaken wordt de verdachte uitsluitend of vrijwel uitsluitend veroordeeld op grond van getuigenverklaringen. Objectieve middelen voor het toetsen van de juistheid van de getuigenverklaringen

Nadere informatie

Geven en ontvangen van steun in de context van een chronische ziekte.

Geven en ontvangen van steun in de context van een chronische ziekte. Een chronische en progressieve aandoening zoals multiple sclerose (MS) heeft vaak grote consequenties voor het leven van patiënten en hun intieme partners. Naast het omgaan met de fysieke beperkingen van

Nadere informatie

ANALYSE PATIËNTERVARINGEN ELZ HAAKSBERGEN

ANALYSE PATIËNTERVARINGEN ELZ HAAKSBERGEN ANALYSE PATIËNTERVARINGEN ELZ HAAKSBERGEN Dr. C.P. van Linschoten Drs. P. Moorer Definitieve versie 27 oktober 2014 ARGO BV Inhoudsopgave 1. INLEIDING EN VRAAGSTELLING... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Vraagstelling...

Nadere informatie

Voorbeeldcase RAB RADAR

Voorbeeldcase RAB RADAR Voorbeeldcase RAB RADAR Radio AD Awareness & Respons Private Banking (19725) Inhoud 2 Inleiding Resultaten - Spontane en geholpen merkbekendheid - Spontane en geholpen reclamebekendheid - Herkenning radiocommercial

Nadere informatie

Factoren die invloed hebben op de effectiviteit van online advertenties

Factoren die invloed hebben op de effectiviteit van online advertenties Factoren die invloed hebben op de effectiviteit van online advertenties Student: Marijn van Doorn Studentnummer: 6070337 Datum: 22 juni 2011 BA Afstudeerseminar: Social network sites, videogames en virtuele

Nadere informatie

Effecten van embedded advertising. Vandaag. Waarom Werkt Embedded Advertising? Bewijs van effectiviteit en 3 verklaringen. Effecten van regelgeving

Effecten van embedded advertising. Vandaag. Waarom Werkt Embedded Advertising? Bewijs van effectiviteit en 3 verklaringen. Effecten van regelgeving Effecten van embedded advertising en de bijbehorende regelgeving dr. Eva van Reijmersdal (dr.) Sophie Boerman Universiteit van Amsterdam Vandaag Bewijs van effectiviteit en 3 verklaringen 1. Likeability

Nadere informatie

Inhoud Voorwoord Steekproefsamenstelling Resultaten Conclusies

Inhoud Voorwoord Steekproefsamenstelling Resultaten Conclusies Onderzoek Instagram Uitgevoerd door Scholieren.com in november 2015 Inhoud Voorwoord Steekproefsamenstelling Resultaten Conclusies Voorwoord Scholieren.com heeft haar bezoekers middels een enquête vragen

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting 8. * COgnitive Functions And Mobiles; in dit advies aangeduid als het TNO-onderzoek.

Samenvatting. Samenvatting 8. * COgnitive Functions And Mobiles; in dit advies aangeduid als het TNO-onderzoek. Samenvatting In september 2003 publiceerde TNO de resultaten van een onderzoek naar de effecten op het welbevinden en op cognitieve functies van blootstelling van proefpersonen onder gecontroleerde omstandigheden

Nadere informatie

Werkinstructies voor de CQI Revalidatiecentra Kinderen en Jongeren

Werkinstructies voor de CQI Revalidatiecentra Kinderen en Jongeren Werkinstructies voor de Kinderen en Jongeren 1. De vragenlijsten Waarvoor is de bedoeld? De is bedoeld om de kwaliteit van zorg rond revalidatie te meten vanuit het perspectief van de jonge patiënt. Het

Nadere informatie

IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY

IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY - eindrapport - Y. Bleeker MSc (Regioplan) dr. M. Witvliet (Regioplan) dr. N. Jungmann (Hogeschool Utrecht) Regioplan Jollemanhof

Nadere informatie

Rapport Consumentenonderzoek 2016 Keurmerk Klantgericht Verzekeren

Rapport Consumentenonderzoek 2016 Keurmerk Klantgericht Verzekeren Rapport Consumentenonderzoek 2016 Keurmerk Klantgericht Verzekeren Stichting toetsing verzekeraars Datum: 8 februari 2016 Projectnummer: 2015522 Auteur: Marit Koelman Inhoud 1 Achtergrond onderzoek 3 2

Nadere informatie

Memo. Datum: 19 oktober 2015 Onderwerp: Enquête Studieadvies

Memo. Datum: 19 oktober 2015 Onderwerp: Enquête Studieadvies Memo Datum: 19 oktober 2015 Onderwerp: Enquête Studieadvies Inhoud Hoofdstuk 1: Introductie... 1 Hoofdstuk 2: Algemene uitkomsten... 1 2.1 De weg naar de studieadviseur... 1 2.2 Hulpvraag... 2 2.3 Waardering

Nadere informatie

Werkinstructies voor de CQI Jeugdgezondheidszorg

Werkinstructies voor de CQI Jeugdgezondheidszorg Werkinstructies voor de 1. De vragenlijst Waarvoor is de CQI JGZ bedoeld? De CQI Jeugdgezondheidzorg (CQI JGZ) is bedoeld om de kwaliteit van zorg rond de jeugdgezondheidzorg te meten vanuit het perspectief

Nadere informatie

Bijlagen ( ) Eisen aan het onderzoeksvoorstel

Bijlagen ( ) Eisen aan het onderzoeksvoorstel Bijlagen (2008-2009) Eisen aan het onderzoeksvoorstel Het onderzoeksvoorstel dat na vier weken bij de begeleider moet worden ingediend omvat een (werk)titel, een uitgewerkte probleemstelling (die een belangrijke

Nadere informatie

Werkinstructie voor de CQI Naasten op de IC

Werkinstructie voor de CQI Naasten op de IC Werkinstructie voor de CQI Naasten op de IC 1. De vragenlijst Waarvoor is de CQI Naasten op de IC bedoeld? De CQI Naasten op de IC is bedoeld is bedoeld om de kwaliteit van de begeleiding en opvang van

Nadere informatie

MANTELZORG, GOED GEVOEL

MANTELZORG, GOED GEVOEL UITKOMSTEN ONDERZOEK: MANTELZORG, GOED GEVOEL Inhoud: Theorie & Vragen Methode Theoretische achtergrond: Mantelzorgers zijn iets minder gelukkig dan de rest van de bevolking (CBS, 2016). Mantelzorg brengt

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies en discussie

Samenvatting, conclusies en discussie Hoofdstuk 6 Samenvatting, conclusies en discussie Inleiding Het doel van het onderzoek is vast te stellen hoe de kinderen (10 14 jaar) met coeliakie functioneren in het dagelijks leven en wat hun kwaliteit

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties De afgelopen decennia zijn er veel nieuwe technologische producten en diensten geïntroduceerd op de

Nadere informatie

TV reclame creëert sterke en blijvende emotionele banden met het merk

TV reclame creëert sterke en blijvende emotionele banden met het merk TV reclame creëert sterke en blijvende emotionele banden met het merk Leveraging Synergy and Emotion in a Multi-platform World A Neuroscience-Informed Model of Engagement, Journal of Advertising Research

Nadere informatie

Meer Merkbeleving door Merkextensies Een onderzoek naar de invloed van merkextensies op de merkbeleving van de consument

Meer Merkbeleving door Merkextensies Een onderzoek naar de invloed van merkextensies op de merkbeleving van de consument Meer Merkbeleving door Merkextensies Een onderzoek naar de invloed van merkextensies op de merkbeleving van de consument - Marieke van Westerlaak 2007 - 1. Inleiding Libelle Idee, Libelle Balans, Libelle

Nadere informatie

Rapportage. Onderzoek: mediawijsheid onder ouders en kinderen

Rapportage. Onderzoek: mediawijsheid onder ouders en kinderen Rapportage Onderzoek: mediawijsheid onder ouders en kinderen In opdracht van: Mediawijzer.net Datum: 22 november 2013 Auteurs: Marieke Gaus & Marvin Brandon Index Achtergrond van het onderzoek 3 Conclusies

Nadere informatie

Taal en communicatie - profielwerkstuk

Taal en communicatie - profielwerkstuk Taal en communicatie profielwerkstuk Op weg naar een onderzoek Op weg naar een onderzoeksverslag Als voorbeeld: een experimenteel onderzoek: de kracht van Twitter je kunt me volgen op Twitter: @roblepair

Nadere informatie

De sociale psychologie van waargenomen rechtvaardigheid en de rol van onzekerheid

De sociale psychologie van waargenomen rechtvaardigheid en de rol van onzekerheid Kees van den Bos De sociale psychologie van waargenomen rechtvaardigheid en de rol van onzekerheid In deze bijdrage wordt sociaal-psychologisch onderzoek naar sociale rechtvaardigheid besproken. Sociaal-psychologen

Nadere informatie

AFM Consumentenmonitor Q3 2009 Kredietwaarschuwingszin

AFM Consumentenmonitor Q3 2009 Kredietwaarschuwingszin AFM Consumentenmonitor Q3 009 Kredietwaarschuwingszin GfK Michel van der List Marcel Cools/ Niek Damen Indeling Rapportage Kredietwaarschuwingszin 1 Onderzoeksverantwoording Kennisvragen Kredietwaarschuwingszin

Nadere informatie

Werkinstructies voor de CQI Revalidatiecentra Volwassenen en Ouders van Kinderen

Werkinstructies voor de CQI Revalidatiecentra Volwassenen en Ouders van Kinderen Werkinstructies voor de Volwassenen en Ouders 1. De vragenlijst Waarvoor is de bedoeld? De is bedoeld om de kwaliteit van zorg in revalidatiecentra te meten vanuit het perspectief van de patiënt. De vragenlijst

Nadere informatie

FNV Vakantiewerk onderzoek 2013

FNV Vakantiewerk onderzoek 2013 FNV Vakantiewerk onderzoek 2013 Datum: 31 Mei 2013 Opdrachtgever: FNV Jong Onderzoeksbureau: YoungVotes TM (DVJ Insights) Contactpersoon FNV Jong: Esther de Jong, Kim Cornelissen Contactpersoon YoungVotes:

Nadere informatie

Evaluatie van het project Mantelluisteren academiejaar 2012-2013

Evaluatie van het project Mantelluisteren academiejaar 2012-2013 Evaluatie van het project Mantelluisteren academiejaar 212-21 In academiejaar 212-21 namen 5 mantelzorgers en 5 studenten 1 ste bachelor verpleegkunde (Howest, Brugge) deel aan het project Mantelluisten.

Nadere informatie

Evaluatieonderzoek workshop Nieuws van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Evaluatieonderzoek workshop Nieuws van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid Evaluatieonderzoek workshop Nieuws van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid Verwachting, waardering en leerwinst van de Workshop Nieuws Laura Gil Castillo en Eva Mulder, januari 2009 Universiteit

Nadere informatie

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden Afdeling ICT&O, Cleveringa Instituut,

Nadere informatie

De invloed van Vertrouwen, Relatietevredenheid en Commitment op Customer retention

De invloed van Vertrouwen, Relatietevredenheid en Commitment op Customer retention De invloed van Vertrouwen, Relatietevredenheid en Commitment op Customer retention Samenvatting Wesley Brandes MSc Introductie Het succes van CRM is volgens Bauer, Grether en Leach (2002) afhankelijk van

Nadere informatie

Rapportage. Keurmerk Klantgericht Verzekeren

Rapportage. Keurmerk Klantgericht Verzekeren Rapportage Keurmerk Klantgericht Verzekeren In opdracht van: Stichting toetsing verzekeraars Datum: 27 januari 2015 Projectnummer: 2014026 Auteurs: Marit Koelman & John Ruiter Index Achtergrond van het

Nadere informatie

Huiswerk, het huis uit!

Huiswerk, het huis uit! Huiswerk, het huis uit! Een explorerend onderzoek naar de effecten van studiebegeleiding op attitudes en gedragsdeterminanten en de bijdrage van de sociale- en leeromgeving aan deze effecten Samenvatting

Nadere informatie

jean mineur mediavision

jean mineur mediavision jean mineur mediavision achtergrond Jean Mineur Mediavision exploiteert bioscoopreclame voor 75 bioscopen in Nederland. In de bioscoop zorgt het overweldigende beeld en geluid ervoor dat adverteerders

Nadere informatie

Werkinstructies voor de CQI Spataderen

Werkinstructies voor de CQI Spataderen Werkinstructies voor de 1. De vragenlijst Waarvoor is de bedoeld? De is bedoeld om de kwaliteit van zorg rond spataderen te meten vanuit het perspectief van de patiënt. De vragenlijst kan worden gebruikt

Nadere informatie

Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers

Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers nderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Goirle DIMENSUS beleidsonderzoek April 2012 Projectnummer 488 Het onderzoek De gemeente Goirle is eind april 2010

Nadere informatie

Toegevoegde waarde pre-roll naast een televisiecampagne

Toegevoegde waarde pre-roll naast een televisiecampagne Toegevoegde waarde pre-roll naast een televisiecampagne Agenda 1. Wat weten we al? 2. Doelstelling onderzoek 3. Opzet onderzoek 4. Resultaten 5. Advies Pre-rolls krijgen meer aandacht, worden beter onthouden

Nadere informatie

Plan van Aanpak. Plan van Aanpak. November 2003. Student Naam: David Fremeijer Studentnr: 0249432 E-mail: david@fremeijer.net

Plan van Aanpak. Plan van Aanpak. November 2003. Student Naam: David Fremeijer Studentnr: 0249432 E-mail: david@fremeijer.net Plan van Aanpak Plan van Aanpak November 2003 Student Naam: David Fremeijer Studentnr: 0249432 E-mail: david@fremeijer.net Universiteit Nijmegen Begeleider: Theo van der Weide Referent: Gert Veldhuijzen

Nadere informatie

De invloed van burgerbronnen in het nieuws

De invloed van burgerbronnen in het nieuws De invloed van burgerbronnen in het nieuws Dit rapport beschrijft de resultaten van de vragenlijst rond burgerbronnen in het nieuws die u invulde in januari 7. Namens de Universiteit Antwerpen en de onderzoeksgroep

Nadere informatie

Online reclame versus traditionele reclame

Online reclame versus traditionele reclame Student: Jamie Kaandorp Studentnummer: 5909317 Kader: BA Thesis Opleiding: Communicatiewetenschap Begeleider: S.M. Zwier Datum: 25 januari 2010 Online reclame versus traditionele reclame Literatuurstudie

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 143 Logo s spelen een cruciale rol in de marketing communicatie en bij besluitvorming van consumenten: 70% van alle aankoopbeslissingen wordt namelijk in de winkel zelf gedaan

Nadere informatie

Beschrijving van de gegevens: hoeveel scholen en hoeveel leerlingen deden mee?

Beschrijving van de gegevens: hoeveel scholen en hoeveel leerlingen deden mee? Technische rapportage Leesmotivatie scholen van schoolbestuur Surplus Noord-Holland Afstudeerkring Begrijpend lezen 2011-2012, Inholland, Pabo-Alkmaar Marianne Boogaard en Yvonne van Rijk (Lectoraat Ontwikkelingsgericht

Nadere informatie

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A Individueel verslag de Reus klas 4A Overzicht en tijdsbesteding van taken en activiteiten 3.2 Wanneer Planning: hoe zorg je ervoor dat het project binnen de beschikbare tijd wordt afgerond? Wat Wie Van

Nadere informatie

Computeraffiniteit belangrijk op kantoor

Computeraffiniteit belangrijk op kantoor Auteur A.R. Goudriaan E-mailadres alex@goudriaan.name Datum 16 november 2008 Versie 1.0 Titel Computeraffiniteit belangrijk op kantoor Computeraffiniteit belangrijk op kantoor tevredenheid over de automatiseringsafdeling

Nadere informatie

Effectiviteit muziek in TV reclame. Master Thesis Ronald Veldman, Erasmus Universiteit Rotterdam, SPOT samenvatting

Effectiviteit muziek in TV reclame. Master Thesis Ronald Veldman, Erasmus Universiteit Rotterdam, SPOT samenvatting Effectiviteit muziek in TV reclame Master Thesis Ronald Veldman, Erasmus Universiteit Rotterdam, SPOT samenvatting The role of music in commercials, a nostalgic approach Ronald Veldman, Erasmus Universiteit

Nadere informatie

Onderzoek De keuzes in een keuzemenu

Onderzoek De keuzes in een keuzemenu Onderzoek De keuzes in een keuzemenu Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Voorwoord 3 1 Categorie Klantherkenning 4 1.1 Telefonisch keuzemenu 4 1.2 Spraakgestuurd 5 2 Categorie Attitude/Inrichting 6 2.1 Volgorde

Nadere informatie

Hardell: mobiel bellen en hersentumoren aan de belzijde

Hardell: mobiel bellen en hersentumoren aan de belzijde Hardell: mobiel bellen en hersentumoren aan de belzijde Kennisbericht over een publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift: Hardell L, Carlberg M, Söderqvist F, Hansson Mild K, Meta-analysis of long-term

Nadere informatie

Social media around the world Door: David Kok

Social media around the world Door: David Kok Social media around the world Door: David Kok Tussen 19 maart en 24 juni zijn ongeveer 400 steden in de wereld via e-mail en Twitter benaderd om mee te werken aan een internationaal onderzoek. De steden

Nadere informatie

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar metacognitieve vaardigheden van leerlingen

Nadere informatie

1 Conclusie en discussie 1

1 Conclusie en discussie 1 1 Conclusie en discussie 1 De gevolgtrekkingen uit de resultaten en een revisie op het onderzoek In dit hoofdstuk staan de conclusies en discussie centraal. Allereerst komt een korte terugblik aan bod,

Nadere informatie

Marketing & Research Multi Media Impact Barometer (Multi-MIB) reclame-impact diverse media Insites Consulting posttest 300 respondenten,

Marketing & Research Multi Media Impact Barometer (Multi-MIB) reclame-impact diverse media Insites Consulting posttest 300 respondenten, MULTI-MIB DELA De Marketing & Research afdeling binnen VMMa, onderzoekt de impactresultaten van reclamecampagnes. Dit onderzoek, genaamd Multi Media Impact Barometer (Multi-MIB), is EFFIE Approved. Sinds

Nadere informatie

Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7

Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7 Beelddenken: Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7 Een samenvatting van het wetenschappelijk onderzoek naar beelddenken Inhoudsopgave Inleiding

Nadere informatie

Kennisdeling in lerende netwerken

Kennisdeling in lerende netwerken Kennisdeling in lerende netwerken Managementsamenvatting Dit rapport presenteert een onderzoek naar kennisdeling. Kennis neemt in de samenleving een steeds belangrijker plaats in. Individuen en/of groepen

Nadere informatie

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden Inhoudsopgave Pagina Bron 1 Design Marcel Wanders. 2 Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bron 3 Recensie over Boijmans van Beunigen 3 Bron 4 Flip in de klas. 4 Bron

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) 163 Samenvatting (Summary in Dutch) Er zijn slechts beperkte financiële middelen beschikbaar voor publieke voorzieningen en publiek gefinancierde diensten. Als gevolg daarvan zijn deze voorzieningen en

Nadere informatie

Bijlage 1: Vragenlijst factoren en items

Bijlage 1: Vragenlijst factoren en items Bijlage 1: Vragenlijst factoren en items Factoren Alle studenten die zich vooraanmelden via Studielink krijgen een online vragenlijst aangeboden via een link die in de aanmeldingsprocedure van Studielink

Nadere informatie

BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden

BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Inleiding en leerdoelen Leren en studeren is een belangrijk onderdeel in je opleiding tot verpleegkundige. Om beter te leren studeren is het belangrijk niet

Nadere informatie

Docent Kunsteducatie in de schijnwerpers

Docent Kunsteducatie in de schijnwerpers Docent Kunsteducatie in de schijnwerpers Master-thesis over de werkwijze van de docent kunsteducatie in het VMBO en VWO Tirza Sibelo Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen Richting: Sociologie

Nadere informatie

Rapportage Wmo onderzoek Communicatie

Rapportage Wmo onderzoek Communicatie Rapportage Wmo onderzoek Communicatie Cliënten zijn tevreden over hoe het proces nu verloopt, voornamelijk door de inzet van traditionele communicatiekanalen 23 juli 2014 Versie 1,0 Inhoudsopgave Doelstelling

Nadere informatie

Thema: Multimedia. Multimedia

Thema: Multimedia. Multimedia Multimedia OPDRACHTKAART MM-02-01-01 Communicatie Voorkennis: Je moet met een computer om kunnen gaan. Je moet kunnen zoeken op het internet. Intro: Multimedia is een vrij nieuw begrip. In de bladen en

Nadere informatie

Voorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi

Voorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi Inhoudsopgave Voorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi INTRODUCTIE... 1 1. Wat is onderzoek... 2 1.1 Een definitie van onderzoek... 2 1.2 De onderzoeker

Nadere informatie

Onderzoeksrapport. Hou vol! Geen alcohol. Een alcohol preventieprogramma gericht op basisschool leerlingen en hun moeders.

Onderzoeksrapport. Hou vol! Geen alcohol. Een alcohol preventieprogramma gericht op basisschool leerlingen en hun moeders. Onderzoeksrapport Hou vol! Geen alcohol Een alcohol preventieprogramma gericht op basisschool leerlingen en hun moeders. Suzanne Mares, MSc Dr. Anna Lichtwarck-Aschoff Prof. Dr. Rutger Engels Inleiding

Nadere informatie

Spelen in het groen. Agnes van den Berg Roderik Koenis Magdalena van den Berg

Spelen in het groen. Agnes van den Berg Roderik Koenis Magdalena van den Berg Spelen in het groen Effecten van een bezoek aan een natuurspeeltuin op het speelgedrag, de lichamelijke activiteit, de concentratie en de stemming van kinderen Agnes van den Berg Roderik Koenis Magdalena

Nadere informatie

Verzekerden bezuinigen op hun zorgverzekering, het aantal overstappers neemt nog steeds toe. Margreet Reitsma-van Rooijen en Anne Brabers

Verzekerden bezuinigen op hun zorgverzekering, het aantal overstappers neemt nog steeds toe. Margreet Reitsma-van Rooijen en Anne Brabers Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Margreet Reitsma-van Rooijen en Anne Brabers. Verzekerden bezuinigen op hun zorgverzekering, het aantal overstappers neemt

Nadere informatie

Perseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting

Perseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting Perseverative cognition: The impact of worry on health Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Perseveratieve cognitie: de invloed van piekeren op gezondheid Iedereen maakt zich wel eens zorgen.

Nadere informatie

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft)

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) Inleiding Veel mensen ervaren moeilijkheden om werk te vinden te behouden, of van baan / functie te veranderen. Beperkingen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Onderzoek Passend Onderwijs

Onderzoek Passend Onderwijs Rapportage Onderzoek passend onderwijs In samenwerking met: Algemeen Dagblad Contactpersoon: Ellen van Gaalen Utrecht, augustus 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Liesbeth van der Woud drs. Tanya Beliaeva

Nadere informatie

DE INVLOED VAN GELUK, PECH, BIED- EN SPEELTECHNIEK OP DE SCORE BIJ BRIDGE

DE INVLOED VAN GELUK, PECH, BIED- EN SPEELTECHNIEK OP DE SCORE BIJ BRIDGE DE INVLOED VAN GELUK, PECH, BIED- EN SPEELTECHNIEK OP DE SCORE BIJ BRIDGE Versiedatum: 30-8-2008 Jan Blaas Blz. 1 van 7 Versiedatum: 30-8-08 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Hoe groot is de invloed van pech

Nadere informatie

Samenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld

Samenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld Samenvatting Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld om hen heen. Zo hebben vele mensen een natuurlijke neiging om zichzelf als bijzonder positief te beschouwen (bijv,

Nadere informatie

Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld

Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld NEDERLANDERS OVER DE VIERDAAGSE Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen Nienke Lammertink en Koen Breedveld Mei 2016 1 Nederlanders over de

Nadere informatie

Voorwoord... iii Verantwoording... v

Voorwoord... iii Verantwoording... v Inhoudsopgave Voorwoord... iii Verantwoording... v INTRODUCTIE... 1 1. Wat is onderzoek... 2 1.1 Een definitie van onderzoek... 2 1.2 De onderzoeker als probleemoplosser of de onderzoeker als adviseur...

Nadere informatie

Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok

Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok Veel gemeenten zijn inmiddels actief op sociale media kanalen, zoals ook blijkt uit het onderzoek dat is beschreven in hoofdstuk 1. Maar

Nadere informatie

hoofdstuk 2 een vergelijkbaar sekseverschil laat zien voor buitenrelationeel seksueel gedrag: het hebben van seksuele contacten buiten de vaste

hoofdstuk 2 een vergelijkbaar sekseverschil laat zien voor buitenrelationeel seksueel gedrag: het hebben van seksuele contacten buiten de vaste Samenvatting Mensen zijn in het algemeen geneigd om consensus voor hun eigen gedrag waar te nemen. Met andere woorden, mensen denken dat hun eigen gedrag relatief vaak voorkomt. Dit verschijnsel staat

Nadere informatie

Gebruikte technieken in Engelse slogans Onderzoekspresentatie

Gebruikte technieken in Engelse slogans Onderzoekspresentatie Gebruikte technieken in Engelse slogans Onderzoekspresentatie 2.1 Kernboodschap De kernboodschap is dat Engelstalige advertenties slechter worden gewaardeerd, maar beter worden onthouden dan hun Nederlandstalige

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

Hoofdstuk 12. Financiële dienstverlening

Hoofdstuk 12. Financiële dienstverlening Hoofdstuk 12. Financiële dienstverlening Samenvatting Dit hoofdstuk behandelt de bekendheid en het gebruik van vijf Leidse inkomensondersteunende regelingen onder respondenten met een netto huishoudinkomen

Nadere informatie

SYNERGIE-EFFECTEN VAN MULTIMEDIASTRATEGIEËN: METHODEN OM SINGLE MEDIUMCAMPAGNES TE VERGELIJKEN MET MULTIMEDIACAMPAGNES

SYNERGIE-EFFECTEN VAN MULTIMEDIASTRATEGIEËN: METHODEN OM SINGLE MEDIUMCAMPAGNES TE VERGELIJKEN MET MULTIMEDIACAMPAGNES - 1 - Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 1.1 Aanleiding 4 1.2 Probleemstelling 6 1.3 Maatschappelijke en wetenschappelijke relevantie 10 1.4 Structuur en hoofdstukindeling 12 2. Theorie 13 2.1 Voorwaarts overdrachtseffect

Nadere informatie

Voedingssupplementen Consumentenonderzoek NPN

Voedingssupplementen Consumentenonderzoek NPN Voedingssupplementen Consumentenonderzoek NPN Management summary Schuttelaar & Partners 001-01.ppt december 00 Marieke Gaus Context en doel van het onderzoek Doel onderzoek Het onderzoek wordt uitgevoerd

Nadere informatie

Deel ; Conclusie. Handleiding scripties

Deel ; Conclusie. Handleiding scripties Deel ; Conclusie Als je klaar bent met het analyseren van de onderzoeksresultaten, kun je beginnen met het opstellen van de conclusie(s), de eventuele discussie en het eventuele advies. In dit deel ga

Nadere informatie

Auteurs: Baarda e.a. isbn: 978-90-01-80771-9

Auteurs: Baarda e.a. isbn: 978-90-01-80771-9 Woord vooraf Het Basisboek Methoden en Technieken biedt je een handleiding voor het opzetten en uitvoeren van empirisch kwantitatief onderzoek. Je stelt door waarneming vast wat zich in de werkelijkheid

Nadere informatie

Internetpanel Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Resultaten peiling 30: Communicatie nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Internetpanel Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Resultaten peiling 30: Communicatie nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Internetpanel Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Resultaten peiling 30: Communicatie nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 1. Inleiding Vanaf 2015 verandert het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (vanaf

Nadere informatie

Samenvatting. Leeftijd en Psychologisch Contractbreuk in Relatie tot Werkuitkomsten

Samenvatting. Leeftijd en Psychologisch Contractbreuk in Relatie tot Werkuitkomsten Samenvatting Leeftijd en Psychologisch Contractbreuk in Relatie tot Werkuitkomsten De beroepsbevolking in Nederland, maar ook in andere westerse landen, vergrijst in een rap tempo. Terwijl er minder kinderen

Nadere informatie

Werkinstructies voor de CQI Gehandicaptenzorg Lichamelijk. Gehandicapten

Werkinstructies voor de CQI Gehandicaptenzorg Lichamelijk. Gehandicapten CQI zorg Werkinstructies voor de CQI zorg In de vernieuwde werkwijze kwaliteitskader zorg heeft pijler 2B betrekking op het meten van cliëntervaringen. De CQI zorg maakt geen deel uit van een instrumentenwaaier

Nadere informatie

Hoofdstuk 5. Het onderzoeksontwerp

Hoofdstuk 5. Het onderzoeksontwerp Hoofdstuk 5 Het onderzoeksontwerp Het onderzoeksontwerp Een onderzoeksontwerp is een verzameling reeds genomen beslissingen die samen het masterplan vormen en waarin de methoden en procedures voor het

Nadere informatie

Reclame impact van het digitale dagblad versus het papieren dagblad. Stephan van Velthoven Mirjam Hooghuis

Reclame impact van het digitale dagblad versus het papieren dagblad. Stephan van Velthoven Mirjam Hooghuis Reclame impact van het digitale dagblad versus het papieren dagblad Stephan van Velthoven Mirjam Hooghuis 0 Steeds meer media convergeren, het dagbladmerk centraal Dagbladmerken multichannel beschikbaar...

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Afsluitende module Van Nature tot Metro Van Nature tot Metro Inleiding Onderzoekers publiceren het verslag van hun onderzoek in wetenschappelijke bladen die internationaal verschijnen.

Nadere informatie

13.6. Onderzoeksresultaten: Betekenis voor verander- en

13.6. Onderzoeksresultaten: Betekenis voor verander- en Inhoudsopgave Dankwoord 5 Lijst van gebruikte Afkortingen 9 Lijst van figuren 15 Lijst van tabellen 16 1. Algemene inleiding 19 1.1. Inspiraties voor het onderzoek 24 1.2. Praktische relevantie van het

Nadere informatie