Dag van de Luchtkwaliteit

Transcriptie

1 Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht Amsterdam, 30 mei 2013 Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 1

2 Inhoud Inleiding 3 Werken aan schone lucht doe je iedere dag 4 Atlas Leefomgeving 5 Schonere lucht 6 Luchtmeetnet GGD Amsterdam 7 ECN Meetbus Joaquin 8 Maatregelen 9 Tata Steel: speciale doekfilters voor schonere lucht 10 N201: werk aan de weg én aan schonere lucht 11 Vracht over de Gracht 12 Amsterdam elektrisch 13 Wetenschappelijke presentaties 14 Hoe gaat het met de luchtkwaliteit in Vlaanderen? - Christine Matheeussen 15 Fijn stof in de IJmond - Manja Touber M.Sc. en Sanne Ruijs MA 16 Wat doet roet? - Mariska van der Sluis en Ingrid Walda 17 Wat zit er in ons fijn stof en waar komt het vandaan? - Martijn Schaap 18 Rijnmond, de slechtste lucht van Nederland? - Peter van Breugel 19 Trends in de luchtkwaliteit - Ronald Hoogerbrugge 20 Hoe gaat Amsterdam de toekomst in? - Saskia van der Zee 21 Rol organiserende partijen 22 Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 2

3 Inleiding Op 30 mei 2013 organiseerden de GGD Amsterdam, de provincie Noord-Holland en het Programmabureau Luchtkwaliteit Amsterdam een dag die in het teken stond van werken aan de luchtkwaliteit. In de ochtend konden deelnemers uitvinden hoe het bedrijfsleven en overheid dagelijks werken aan schone lucht: Wat doet Tata Steel? Wat komt er kijken bij de aanleg van een oplaadpunt? Hoe ziet een meetstation eruit? Hoe kan je op een schone manier goederen vervoeren in Amsterdam? In de middag stond de wetenschap centraal. Hoe staat het met de meetgevens van Amsterdam? Wat is het belang van roet? Wat zijn de laatste inzichten, wat kunnen we leren van de laatste onderzoeksresultaten en wat kunt u in de toekomst verwachten? De dag kwam voort uit het Europees project Joaquin (Joint Air Quality Initiative), waarin de GGD Amsterdam en de provincie Noord-Holland met een aantal internationale partners samenwerken. Doel van dit project is om de luchtkwaliteitsproblematiek beter in beeld te krijgen, vooral de relatie met gezondheid, zodat er ook effectief beleid voor ontwikkeld kan worden. In deze pdf vindt u een korte terugblik op die dag, met informatie over gepresenteerde projecten en links naar alle presentaties. Dank voor uw aanwezigheid die dag! Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 3

4 Werken aan schone lucht doe je iedere dag Tjeerd Talsma Gedeputeerde Ruimtelijke Ordening en Milieu van de provincie Noord-Holland Werken aan schone lucht doen we iedere dag. Samen met bedrijfsleven, wetenschap, overheid én burgers zetten we ons dagelijks in om de luchtkwaliteit te verbeteren. Er gebeurt al veel, zoals het stimuleren van schoon zakelijk rijden, het reguleren van verkeer via milieuzones en eisen stellen aan de uitstoot van bedrijven. De luchtkwaliteit is de laatste jaren aanzienlijk verbeterd, maar achterover leunen is er niet bij. Luchtverontreiniging is schadelijk voor de gezondheid en in de aanpak daarvan is nog winst te behalen. Door kennis uit wetenschap en praktijk te bundelen worden door alle partijen innovatieve oplossingen ontwikkeld en uitgevoerd. Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 4

5 Atlas Leefomgeving De Atlas Leefomgeving biedt informatie over de kwaliteit van de fysieke leefomgeving, in woord en beeld. Gemeenten, provincies en het Rijk stellen informatie beschikbaar voor geïnteresseerden en professionals. U kunt kaarten bekijken over luchtkwaliteit, maar ook over geluid of groen op een door u gekozen locatie. Ook kunt u verschillende locaties en kaarten met elkaar vergelijken. Ook kunt u geluid en luchtkaarten van één locatie naast elkaar bekijken. Tot slot vindt u er achtergrondinformatie over de invloed van de leefomgeving op uw gezondheid, wat de overheid doet, maar ook wat u zelf kunt doen. Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 5

6 Schonere lucht Het doel van Joaquin is te bereiken dat er meer gezondheidsrelevant luchtkwaliteitsbeleid wordt ontwikkeld in Europa. Communicatie ondersteunt daarbij, bijvoorbeeld via de website schonerelucht.nl. Op de site laten verschillende gezinsleden zien welke invloed luchtverontreiniging heeft op hun leven. Je leest ook wat je zelf kunt doen voor schonere lucht. Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 6

7 Luchtmeetnet GGD Amsterdam Meetstation in het Vondelpark Via het luchtmeetnet volgt de gemeente de ontwikkeling van de luchtkwaliteit. De GGD Amsterdam beheert dit luchtmeetnet van de gemeente Amsterdam. Het luchtmeetnet bestaat uit 12 meetstations die 24 uur per dag, 365 dagen per jaar de luchtkwaliteit in de gaten houden. De cabines zuigen buitenlucht in monitors die ter plekke automatisch analyses uitvoeren. De cabines sturen de meetgegevens elk uur naar computers van de GGD. Daar worden ze meteen op de website gepubliceerd. De GGD publiceert ook jaarlijks een overzicht met alle metingen van het afgelopen kalenderjaar en de jaargemiddelden. Naast de stations in eigen stad beheert de GGD Amsterdam ook een aantal stations in de provincie Noord-Holland en in Utrecht. Er bestaat ook een landelijk meetnet van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Samen met het RIVM en DCMR wordt jaarlijks door middel van trendanalyse onderzocht of de lucht schoner wordt (een dalende trend). Meer informatie: Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 7

8 ECN Meetbus Joaquin De Dag van de Luchtkwaliteit was een initiatief van de provincie Noord-Holland, GGD Amsterdam, Programmabureau Luchtkwaliteit van de gemeente en onderdeel van een Europees samenwerkingsproject JOAQUIN. Met 13 partners in Noord-West Europa zet JOAQUIN zich in voor de luchtkwaliteit door kennisuitwisseling over gezonde maatregelen en verfijndere meettechnieken. De speciale meetbus van onderzoeksbureau ECN is onderdeel van de campagne. De speciale meetbus van ECN (Energy Research Center) meet de luchtkwaliteit op verschillende plaatsen in Europa. Amsterdam was de eerste stad waar de metingen plaatsvonden. Doel is om beter inzicht te krijgen in de ruimtelijke verdeling van de luchtverontreiniging en om meer kennis te krijgen waaruit de verontreiniging is opgebouwd. Er wordt vooral gekeken naar de ultrafijne deeltjes van de fijn stof, zowel de grootte als de samenstelling. De meetgegevens van de steden worden vergeleken. De uiteindelijke analyseresultaten worden gerapporteerd aan de EU en de stadsbesturen. Na Amsterdam gaat de meetbus in september en oktober nog naar Antwerpen, Leicester en Brighton. In 2014 doet de meetbus weer andere steden aan. Meer informatie: Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 8

9 Maatregelen Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 9

10 Tata Steel: speciale doekfilters voor schonere lucht De doekfilterinstallatie voor de rookgasreiniging van de Sinterfabriek wordt nu aangebracht. Eind 2013 is de installatie gereed. Tata Steel in IJmuiden heeft zelf flink geïnvesteerd om de luchtkwaliteit te verbeteren. Op de Dag van de Luchtkwaliteit kregen deelnemers een rondleiding op het bedrijfsterrein en bezochten ze een doekfilterinstallatie voor de Sinterfabriek van Tata Steel. Het doekfilter is geen filter op een schoorsteen, maar een enorme technisch geavanceerde installatie (zo hoog als een flatgebouw). De eerste filterinstallatie is al in gebruik. Op dit moment bouwt Tata aan de tweede en derde installatie. Verwacht wordt dat door de doekfilter de hoeveelheid fijn stof, zware metalen en dioxines in de uitstoot van de sinterfabriek met minimaal 75% afneemt. Deelnemers kregen ook uitleg van over de speerpunten van Tata op het gebied van duurzaamheid, milieu en leefomgeving. Meer informatie: Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 10

11 N201: werk aan de weg én aan schonere lucht De nieuwe provinciale Bosrandbrug, met daarachter de bijna gereed zijnde nieuwe fly-over. De brug is versneld vernieuwd en verbreed (ook het fietsdeel) om aan te sluiten bij het N201 project. Het Masterplan N201+ van de provincie Noord-Holland is een infrastructureel project met als doel de bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid in het gebied tussen de A4 bij Hoofddorp, de A9 bij Amstelveen en Amstelhoek te verbeteren. Eén van de deelprojecten is de omlegging van de provinciale weg tussen Aalsmeer en Uithoorn. Het oorspronkelijke tracé van de N201 loopt dwars door de kernen van Uithoorn en Aalsmeer. De verkeersstroom, met veel vrachtverkeer, is door de jaren heen fors toegenomen. Een omlegging van de provinciale weg was de oplossing voor betere doorstroming en draagt tegelijkertijd bij aan de verbetering van de luchtkwaliteit. Door de omlegging verslechtert de luchtkwaliteit weliswaar op een aantal plaatsen, maar per saldo is het gezonder, omdat de luchtkwaliteit voor veel mensen verbetert. Binnen het plan N201+ wordt ook veel rekening gehouden met fietsers. Het stimuleren van fietsgebruik is van belang voor de luchtkwaliteit, ook al vinden we dat in Nederland vanzelfsprekend. De fietsroutes zijn met enkele aanpassingen in stand gebleven. Waar mogelijk is de veiligheid vergroot door ongelijkvloerse kruisingen. Bijvoorbeeld: de Geniedijkbrug overbrugt maar liefst veertien rijstroken. Meer info: De nieuwe N201 wordt in fases opengesteld, steeds meer delen zijn gerealiseerd. Voor actuele ontwikkelingen kijkt u op Op Youtube kunt u kijken naar the making of van de Geniekbrug. Scan daarvoor deze QR-code. Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 11

12 Vracht over de Gracht Transport van bouwmaterialen is uitermate geschikt voor over het water. In september 2010 ging de eerste elektrische City Supplier te water in de Amsterdamse grachten. Mokum Mariteam vervoert met Vracht door de gracht op schone, slimme en stille wijze goederen voor organisaties in Amsterdam. Het eerste schip van Mokum Mariteam, de City Supplier, heeft een netto inhoud van 85 m3. Het concept van Mokum Mariteam is ontstaan vanuit de gedachte dat organisaties in toenemende mate behoefte hebben aan schoon (geen uitstoot), slim (vervoer via het water, bundeling van goederen, retourvracht) en stil transport (geen geluidsoverlast). Mokum Mariteam heeft opdrachtgevers en afnemers aan en rond de grachtengordel, zoals bijvoorbeeld Hotel L Europe en het Scheepvaart Museum. Voorafgaand aan de laatste bijzondere Koninginnedag bezorgde de boot de plastic glazen van DutchCups bij verschillende adressen in het centrum van Amsterdam, en haalde ze ook weer op. De boot deed daarmee het werk van drie grote bestelbussen, wat een hoop uitlaatgassen en stremmingen in de straten of op de grachten voorkwam. De Mokum Mariteam is een initiatief van vijf bedrijven die duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De drie rederijen ( t Smidtje, Rederij der Nederlanden en Canal Company) hebben al meerdere emissievrije passagiersvoertuigen in de grachten varen. De andere twee initiatiefnemers (Icova en Saan) hebben ervaring met de meest geavanceerde kraansystemen en logistieke systemen voor in de stad. Meer info: Op Youtube kunt u kijken naar een prachtige animatie over de Mokum Mariteam, waarbij in beeld is gebracht op welke manieren de boot helpt de lucht te verschonen. Scan daarvoor deze QR-code. Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 12

13 Amsterdam elektrisch De chauffeurs van een Opel Ampera en een Chevrolet Volt sluiten hun auto aan op het oplaadpunt op het Osdorpplein. Om de lucht in de stad snel schoner te krijgen, is het plan Schone lucht voor Amsterdam opgesteld. In dat plan zijn maatregelen opgenomen die ervoor moeten zorgen dat de uitstoot van fijn stof en NO2 verder gaat dalen. Daarbij is vooral gekeken naar maatregelen die invloed hebben op veelrijders, aangezien zij met dagelijkse ritten met goederen en personen de grootste lokale bijdrage aan die luchtvervuiling leveren. De meest vervuilende wagens worden daarom geweerd, goederenvervoer gereguleerd en efficiënter gepland, en via subsidies worden ondernemers gestimuleerd te investeren in de aanschaf van schone voertuigen. Een deel van maatregelen uit het plan hebben betrekking op elektrisch vervoer. Amsterdam loopt voorop met regelingen die elektrisch rijden stimuleren. En de beschikbaarheid van elektrische auto s neemt toe; autofabrikanten brengen in toenemende mate nieuwe modellen op de markt. En doordat er meer elektrische auto s rondrijden raken ook meer mensen enthousiast. Dit leidt ook tot toenemende bedrijvigheid rond elektrisch vervoer. Grote multinationals en kleinere innovatieve bedrijven bedenken nieuwe concepten rond elektrische auto en oplaadinfra en vestigen zich in Amsterdam. De stad is een living lab voor alle initiatieven en pioniers op het gebied van elektrisch vervoer. Meer info: - Kijk op voor alle informatie over elektrisch rijden in Amsterdam - Of volg het project via Facebook/amsterdamelektrisch en - Informatie over alle maatregelen van Amsterdam is te vinden via Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 13

14 Wetenschappelijke presentaties Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 14

15 Hoe gaat het met de luchtkwaliteit in Vlaanderen? Christine Matheeussen Teamverantwoordelijke beheer telemetrische meetnetten, Dienst Lucht, Vlaamse Milieumaatschappij Kronenburgstraat 45, 2000 Antwerpen, België 03/ De afgelopen tien jaar verbeterde de luchtkwaliteit In Vlaanderen. De cijfers van de VMM leren dat de jaargemiddelde meetwaarden voor fijn stof van alle Vlaamse meetstations in 2011 aan de Europese jaargemiddelde grenswaarde voldeden. De daggrenswaarden werden wel nog overschreden. In 2011waren er nog lokaal verhoogde concentraties aan cadmium (Beerse), arseen (Beerse en Hoboken) en nikkel (Genk). In 2011 en 2012 onderzocht de VMM hoe de concentraties van NO 2 en de samenstelling van fijn stof variëren binnen een stad. Daarvoor deed de VMM luchtmetingen in de steden Antwerpen, Gent, Brugge en Oostende, telkens op een achtergrondlocatie, een invalsweg en een drukke street canyon. Het onderzoek toont aan dat de fijnstofconcentraties in de street canyons gemiddeld 7,5 µg/m³ of 29 procent hoger zijn dan op de achtergrondplaatsen. De lokale verhoging van fijn stof komt door twee verkeersbijdrages die ongeveer even belangrijk zijn: de bijdrage via de uitlaat met daarin elementair koolstof (roet) en organische deeltjes; de bijdrage van mineraal stof door het heropwaaien van bodemstof en slijtage van voertuigen (banden, remmen, koetswerk) en wegdek. Elementair koolstof, of roet, is relatief het meest verhoogd. De concentraties van deze kankerverwekkende stof zijn in street canyons meer dan dubbel zo hoog dan op de stedelijke achtergronden. Voor NO 2 stelde de VMM vast dat de concentraties in street canyons 15 tot 20 µg/m³ of 25 procent à 40 procent hoger zijn dan op de achtergrondplaatsen. Link naar presentatie: C.Matheeussen.pdf Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 15

16 Fijn stof in de IJmond Manja Touber M.Sc. (Technisch Specialist Lucht) Sanne Ruijs MA (Beleidsadviseur Milieu) Provincie Noord-Holland Houtplein DE Haarlem touberm@noord-holland.nl ruijss@noord-holland.nl Uit de PM10-metingen in de IJmond over 2012 blijkt dat sinds 2009 wordt voldaan aan de normen. De gemeten concentraties in de IJmond over 2012 zijn historisch laag. Een belangrijke oorzaak hiervoor is meteorologische invloed; minder oostenwind en relatief veel neerslag. Dit is ook zichtbaar in de meetresultaten rondom Schiphol en Westpoort. Naast de metingen door de provincie, wordt de luchtkwaliteit ook gemonitord door het Rijk. Zij doen dat op basis van berekeningen. De uitkomsten hiervan bepalen in hoeverre er sprake is van overschrijding van de Europese normen. In de diverse rapportages over de luchtkwaliteit in de IJmond die afgelopen jaren zijn verschenen, was er een verschil tussen de berekende concentraties en de daadwerkelijk gemeten concentraties. Naar aanleiding hiervan is een verfijning aangevraagd van de rekenmethode van het Rijk. Op basis van deze verfijning wordt nu specifieker naar de lokale situatie gekeken en worden berekeningen gemaakt op basis van 250x250 meter, in plaatst van de gebruikelijke 1.000x1.000 meter. De verfijning is voortgekomen uit een beter inzicht in de emissies van de lokale bronnen en bijhorende parameters. De gedetailleerde kaart levert lokaal meer informatie op voor toetsing aan normen. Hierdoor ontstaat een genuanceerder beeld, is er lokaal een beter inzicht in eventuele overschrijdingen van grenswaarden en zijn de berekende en de gemeten fijnstofconcentraties meer met elkaar in overeenstemming. De provincie Noord-Holland houdt een vinger aan de pols door jaarlijks de meet- en rekenresultaten met elkaar te blijven vergelijken. Daarnaast blijft Noord-Holland zich via de milieudialoog IJmond met verschillende partners inzetten om de gezondheid en leefbaarheid in de IJmond verder te verbeteren. Op deze manier moet een optimale balans worden gevonden tussen economische ontwikkeling en leefbaarheid. Link naar presentatie: Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 16

17 Wat doet roet? Mariska van der Sluis Ingrid Walda Onderzoeker (phd) Bestuurskunde, Erasmus Universiteit Rotterdam Postbus 28166, 3003 KD Rotterdam In het onderzoek Bestuurlijke bruikbaarheid van een roetindicator : is aangetoond dat wat in de wetenschap bekend is over de gezondheidseffecten van luchtverontreiniging - en meer specifiek roet - niet goed landt in de Nederlandse bestuurspraktijk. Dit kan ten dele worden verklaard door de werkwijze van onderzoekers in dit veld: zij zijn vaak onvoldoende op de hoogte van de manier van werken in de bestuurspraktijk. Dit heeft tot gevolg dat wetenschappelijke kennis over luchtkwaliteit en gezondheid vaak onvoldoende aansluit bij de bestuurspraktijk. De boodschap die we met de presentatie hebben willen meegeven is: de (bestuurlijke) context bepaalt grotendeels of nieuwe kennis wel of niet wordt toegepast. Het is daarom als producent (onderzoeker) of boodschapper (bijv. beleidsmedewerker, GGD-er) belangrijk om bij de communicatie over nieuwe kennis rekening te houden met deze context. Om de nieuwe kennis over roet en gezondheid beter over het voetlicht te brengen wordt geadviseerd om een weging van risicofactoren te maken: hoe slecht is vieze lucht nu als je het vergelijkt met bijvoorbeeld roken of overgewicht? En hoe kosteneffectief is luchtbeleid, uitgedrukt in gezondheidswinst? Link naar presentatie: M.vdSluis_I.Walda.pdf Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 17

18 Wat zit er in ons fijn stof en waar komt het vandaan? Martijn Schaap Senior onderzoeker luchtkwaliteit TNO Department Climate, Air and Sustainability Postbus TA Utrecht Om tot een effectief beleid voor fijn stof te komen is het belangrijk te weten waar het fijn stof in Nederland vandaan komt. In deze presentatie wordt een overzicht gegeven van de resultaten van het BOP programma, uitgevoerd door RIVM, ECN en TNO. Uit metingen blijkt dat fijn stof concentraties in Nederland relatief weinig variatie vertonen. De totale concentraties fijn stof in stedelijk gebied zijn slechts 15 procent hoger dan in de omgeving. Fijn stof bestaat voor een groot deel uit stikstof- en zwavelhoudende zouten en organisch materiaal. Kleinere massabijdragen bestaan uit zeezout, metalen en mineraal stof. Een model studie naar de origine van het fijn stof laat zien dat circa 80% van het fijn stof wordt veroorzaakt door menselijk handelen. Ook al is Nederland een netto exporteur van luchtverontreiniging, gemiddeld over het land komt twee derde van het fijn stof van menselijke activiteiten uit het buitenland. Dit getal varieert per component en neemt toe met afstand tot de landsgrens. Voor roet geldt dat het merendeel van de concentratie uit Nederland komt. De belangrijkste sectoren die bijdragen aan fijn stof zijn landbouw en transport. Uit BOP blijkt dat nationale en internationale maatregelen nodig zijn om fijn stof niveaus te verlagen. Link naar presentatie: Wat_zit_er_in_ons_fijn_stof_en_waar_komt_het_vandaan M.Schaap.pdf Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 18

19 Rijnmond, de slechtste lucht van Nederland? Peter van Breugel Coordinator Monitoring luchtkwaliteit DCMR Tijdens de presentatie werd een samenvatting gegeven van het regionale luchtkwaliteitmeetnet van de DCMR in het Rijnmondgebied en van vastgestelde concentraties en trends. Daarna wordt ingegaan op de titel van de presentatie: Rijnmond, de slechtste lucht van Europa. Er kan op grond van internationale meetresultaten worden vastgesteld dat Nederland bovengemiddeld hogere NO2 concentraties kent. In Nederland zelf hebben de steden Rotterdam, Amsterdam en Utrecht forse moeite om NO2 grenswaarden te halen; hiervoor zal nog het nodige uit de kast gehaald moeten worden. Voor PM10 zijn knelpunten in het Rijnmondgebied vooralsnog verdwenen. Er wordt in de presentatie een kanttekening geplaatst bij de monitoringstool van het NSL, waar steeds nieuwe wetenschappelijke inzichten zorgen voor minder draagvlak bij de implementatie van maatregelen. Daarnaast worden ontwikkelingen bij de DCMR meetgroep aangestipt: de gezamenlijke luchtkwaliteit-app van de GGD/RIVM/DCMR; in het algemeen de samenwerking met RIVM en GGD; een statistische methodiek in ontwikkeling om datavalidatie uit te voeren, de komst van het nieuwe data acquisitie systeem ISEO; en het eveneens uitvoeren van NO2 metingen met Palmes buisjes bij onze standaard NO2 monitoringslocaties. Link naar presentatie: P.vBreugel.pdf Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 19

20 Trends in de luchtkwaliteit Ronald Hoogerbrugge Afdelingshoofd Interpretatie lucht en geluid. Centrum Milieukwaliteit, RijksInstituut voor volksgezondheid en Milieu (RIVM) Ant. Van Leeuwenhoek laan 9 Bilthoven ronald.hoogerbrugge@rivm.nl Concentraties van luchtverontreinigende stoffen nemen al enkele tientallen jaren gestaag af. Dit blijkt uit metingen van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (LML) van het RIVM en van de GGD Amsterdam en de DCMR. Bij het vergelijken van twee opeenvolgende jaren wordt deze daling regelmatig overschaduwd door fluctuaties als gevolg van weersinvloeden. Voor stikstofdioxide wordt in Nederland op een aantal verkeersbelaste meetpunten niet aan de jaargemiddelde EU grenswaarde voldaan. Nederland heeft hiervoor uitstel tot 2015 maar met voortzetting van de waargenomen daling wordt ook in 2015 niet op alle meetlocaties voldaan. Naast de metingen wordt de luchtkwaliteit op veel meer locaties berekend (NSL). Voor 2015 wordt verwacht dat op ruim 100 locaties niet aan de grenswaarde wordt voldaan. Daarnaast is er een fors aantal locaties met concentraties net onder de grenswaarde waarbij er door fluctuaties een reële kans op overschrijding bestaat. Voor deze berekeningen gebruikt het RIVM diverse luchtkwaliteitsmodellen die jaarlijks met metingen worden vergeleken. Naast trends in concentraties zijn er diverse wetenschappelijke nieuwe ontwikkelingen: - Luchtkwaliteitsverwachting (RIVM/KNMI/TNO) nu ook op de luchtkwaliteit app - Samenvatting Beleidsgericht Onderzoeksprogramma PM (BOP II) - Veel roet en zware metalen bij drukke straten - Andere fijn stof deeltjes komen veelal van ver - Modelberekeningen aan roet en ultrafines in JOAQUIN - Landelijke ispex meetdag Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 20

21 Hoe gaat Amsterdam de toekomst in? Saskia van der Zee Senior adviseur Milieu en Gezondheid GGD Amsterdam Cluster Leefomgeving Nieuwe Achtergracht WT Amsterdam De GGD Amsterdam beheert sinds 1999 het automatisch Luchtmeetnet van de gemeente Amsterdam. Dit meetnet bestaat uit 12 meetstations waar o.a. het gehalte PM10, zwarte rook (een maat voor dieselroet) en stikstofdioxide (NO2 ) continu wordt gemeten langs drukke straten en op stadsachtergrondstations. Aanvullend wordt sinds 2003 de NO2 concentratie langs drukke straten passief gemeten met behulp van Palmes buisjes. In 2012 gebeurde dit op 50 straatlocaties en 40 nabijgelegen achtergrondlocaties. Een trendanalyse voor de componenten die in het automatisch meetnet worden gemeten is uitgevoerd voor de periode Op alle stations is sprake van een significante afname van de PM10 concentraties. De afname varieert van 0,3 µg/m3 per jaar (achtergrondstation Vondelpark) tot 0,8 µg/m3 per jaar (A10 West). Ook de roetconcentratie daalt op alle achtergrond- en straatstations significant, de procentuele afname in deze gezondheidsrelevante component is zelfs groter dan voor PM10. Voor NO2 is de trend bepaald voor zowel de vaste meetstations (2 achtergrond- en 5 straatstations) als ook voor de aanvullende metingen (16 straat- en 2 achtergrondlocaties waar sinds 2003 gemeten wordt). Gemiddeld dalen de NO2 concentraties op achtergrondlocaties significant met 0,6 µg/m3 per jaar en in straten met 1 µg/m 3 per jaar. Link naar presentatie: S.vdZee.pdf Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 21

22 Rol organiserende partijen Provincie Noord-Holland De provincie Noord-Holland zet zich in voor een betere luchtkwaliteit, onder andere door: Het stellen van eisen aan de emissie van luchtverontreinigende stoffen bij bedrijven via de milieuvergunning. Het uitvoeren van het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Noordvleugel. In dit programma werken de provincies Noord-Holland en Flevoland, de Stadsregio Amsterdam en de gemeenten samen aan het terugdringen van de overschrijding van de luchtkwaliteitsnormen voor fijn stof en stikstofdioxide. Het meten van schadelijke stoffen in de buitenlucht op een aantal vaste meetplaatsen in de regio IJmond, Haarlemmermeer (Schiphol) en Westpoort, zoals fijn stof en stikstofdioxide. Hiervoor heeft de provincie een eigen meetnet voor de luchtkwaliteit. Het stimuleren van lokale overheden en marktpartijen tot het nemen van maatregelen. Hiervoor is de afgelopen periode 4 miljoen euro ingezet. Dit heeft onder andere geleid tot investeringen in schonere wagenparken. Het deelnemen aan het Europese Interegg Project Joaquin (Joint Air Quality Initiative) gericht op de relatie luchtkwaliteit en gezondheid. Meer informatie op de website onder Thema s, Milieu. Joaquin (Joint Air Quality Initiative) Ook al hebben de verschillende Europese landen en regio s initiatieven ontwikkeld die een verbetering van de luchtkwaliteit nastreven, toch blijft de impact van fijn stof en andere polluenten zoals het nog kleinere ultrafijn stof op de volksgezondheid erg groot. Het Europese project Joaquin (Joint Air Quality Initiative) heeft als doel de luchtkwaliteitproblematiek verder in kaart te brengen en moet leiden tot een gezondheidsgericht luchtkwaliteitsbeleid in Noordwest-Europa. Tot 2015 werkt de VMM hiervoor als lead partner samen met dertien partners uit vier landen: België, Nederland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Voor het hele project trekt Europa een budget van ongeveer 4,5 miljoen uit. Het project bestaat uit drie onderdelen. Ten eerste moeten nieuwe metingen de fijnstofdeeltjes die een invloed hebben op de gezondheid nog beter in kaart brengen. Daarnaast zullen verschillende maatregelen tegen luchtvervuiling naast elkaar worden gelegd en geëvalueerd op efficiëntie. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de onmiddellijk meetbare effecten ter plekke, maar ook naar aangrenzende gebieden. Het derde luik van het project focust op de communicatie rond luchtvervuiling en bekijkt hoe die kan worden verbeterd en uitgebreid. Om dit te bereiken investeren de deelnemende partners in een verbeterde interactie met stakeholders en belangengroepen. Meer informatie op de website joaquin.eu Gemeente Amsterdam Het Programmabureau Luchtkwaliteit (PBLK) heeft de opdracht om namens de gemeente Amsterdam de bijdrage aan het NSL te coördineren en te realiseren. Amsterdam doet wat het kan om de luchtkwaliteit in de stad te verbeteren. De stad investeert tot 2016 maar liefst 76 miljoen euro in het verschonen van de lucht. Als eerste gemeente in Nederland heeft het alle luchtkwaliteitsmaatregelen doorgerekend, en de stad zet alleen nog in op de meeste efficiënte maatregelen, met name gericht op de zakelijke veelrijder. De GGD beheert het luchtmeetnet van de gemeentes Amsterdam. Dit is te volgen via de website Ook adviseert de GGD bij de realisatie van het luchtkwaliteitsbeleid van de gemeente en informeert het Amsterdammers over de luchtkwaliteit en de effecten daarvan op de gezondheid. Informatie over zowel het Programmabureau als GGD is te vinden via Dag van de Luchtkwaliteit Overzicht 22

23

24