Zit jij wel in je vel?!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zit jij wel in je vel?!"

Transcriptie

1 Laat je leven niet leiden door een eetstoornis Vereniging Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa Eerste Hulp Bij Eetstoornissen AN-BN Inloophuis Blijde Inkomststraat 113/ Leuven ( ) Vrije inloop iedere woensdag en 3 de zaterdag van de maand van 14u. tot 18u. Zit jij wel in je vel?! P r e v e n t i e p a k k e t e e t s t o o r n i s s e n e n g e e s t e l i j k e g e z o n d h e i d Website: info@anbn.be ( ) Els Verheyen Klinisch psychologe els@anbn.be

2 7. Meer weten? Beijers, F., Gelissen, T. (2004). Preventie van eetstoornissen: zin of onzin? Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen, 82 (5), Klasse. Dossier Eerste Lijn Eetstoornissen. Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling (2006). Multidisciplinaire richtlijn Eetstoornissen. Diagnostiek en behandeling van eetstoornissen. Trimbos-instituut. Noordenbos, G. (2007). Gids voor herstel van eetstoornissen. Utrecht: de Tijdstroom. Noordenbos, G., & Meijerink, F. G. J. (2006). Dragen preventieprogramma s voor eetstoornissen bij aan een vroegtijdige onderkenning en hulp? Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg, 38 (3), Noordenbos, G., & Vandereycken, W., (2005). Preventie van eetstoornissen: een gewichtig probleem. Mechelen: Kluwer. Vandeputte, A. (2009). Naar een geïntegreerde preventie. Tijdschrift voor Klinische Psychologie., 39 (3). V a n d e p u t t e, A. ( ). G o e d e p r e v e n t i e v a n e e t - e n g e - w i c ht s p r o b l e m e n é n v a n a n d e r e p s y c h i s c h e p r o b l e m e n n i e t h e t n e g a t i e f g e d r a g, m a a r het p o s i t i e f g e d r a g i n d e k i j k e r! w w w. o p h e t b o t. b e / v i s i e in Pagina 2 Pagina 23

3 Inhoud Inhoudstafel 1. Waarom dit preventiepakket 2. Inleiding op preventie 3. Staat preventie in de eindtermen? 4. Preventie: praktisch gezien 4.1 Preventief materiaal met expliciete aandacht voor eetstoornissen 4.2 Preventief materiaal gericht op het bevorderen van algemeen welzijn Slaaf van (niet) eten? Doorbreek je ketenen! 4.3 Informatie en hulp bij eetstoornissen 5. Eetstoornissen in de klas 6. Voorbeelden van uitgewerkt lesmateriaal 7. Meer weten? Info of hulp? Pagina 22 Copyright 2010 Vereniging AN-BN vzw Pagina 3

4 1. Waarom dit preventiepakket? BodyTalk: Werken aan zelfwaardering E e t s t o o r n i s s e n i n d e k l a s De Vereniging Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa (AN-BN) vzw is een zelfhulpvereniging. Deze vereniging zet zich sinds 1980 in voor mensen met een eetstoornis en hun omgeving (familie, partners, vienden, school,...). We krijgen regelmatig vragen van middelbare scholen of er geen patiënt of ex-patiënt is die eens wil komen getuigen over zijn of haar eetstoornis. Op zo'n vragen kunnen we nooit ingaan, maar we doen wel een alternatief aanbod. Je leest er meer over in deze brochure. Voor opleidingen hoger onderwijs is de situatie enigszins anders. In het verleden stuurde AN-BN reeds mensen uit naar opleidingen voedings en dieetleer, verpleegkunde, sociaal werk of de Banaba Geestelijke Gezondheid. De nadruk ligt hier niet op preventie, maar op informeren over de problematiek. Wanneer leerkrachten bij AN-BN aankloppen hebben zij doorgaans drie verschillende vragen. 1. Hoe kan ik lesgeven over eetstoornissen? 2. Hoe kan ik preventief werken rond eetstoornissen? 3. Wat kan ik doen nu ik een leerling met een eetstoornis in mijn klas heb zitten? Activiteit: fanmail Doel: positieve feedback opbouwen (en oefenen om deze te geven!) Hoe komt het toch dat we complimentjes vaak voor onszelf houden, terwijl ze veel nuttiger zouden zijn als we ze delen met anderen? Iedereen schrijft de eigen naam op een envelop. Dan stopt iedereen een complimentje in de envelop van de anderen. "Je maakt me aan het lachen" is net zo goed als "Je hebt prachtige ogen". Zorg ervoor dat de complimentjes positief en anoniem zijn. Als je thuiskomt, zul je veel complimentjes hebben om te lezen - kijk er eens naar als je je niet zo goed voelt. Hoewel deze brochure oorspronkelijk ontwikkeld werd met als doel het samenstellen van een preventiepakket, willen we ook de andere twee vragen niet onbeantwoord laten. Je vindt hier dus een bundeling van relevante informatie terug voor de klaspraktijk. Natuurlijk informeer je best hoe deze informatie in jouw school ingeschakeld kan worden binnen het pedagogisch project en het schoolwerkplan rond gezondheidseducatie. Het kan ook een eerste aanzet zijn om in jouw school met collega s samen te zitten en een gezamenlijk plan van aanpak uit te werken. We weten immers dat een gedeelde en breed gedragen visie meer kans op slagen heeft, dan wanneer elke leerkracht individuele acties moet ondernemen. Pagina 4 Pagina 21

5 Vakoverschrijdende eindterm "sociale vaardigheden": - leerlingen uiten hun zelfwaardegevoel en opvattingen - leerlingen worden zich bewust van en houden rekening met (on)gewenste effecten in een interactie - leerlingen passen belangrijke elementen van overleg en gezamenlijke probleemoplossing toe - leerlingen zijn bereid om samen te denken, te argumenteren en te discussiëren om met anderen een situatie te verbeteren of een probleem op te lossen Vakoverschrijdende eindterm "leren leren": - leerlingen kunnen diverse informatiebronnen en -kanalen kritisch kiezen en raadplegen met het oog op te bereiken doelen - leerlingen kunnen een realistische werk- en tijdsplanning op korter termijn maken - leerlingen kunnen hun leerproces beoordelen op doelgerichtheid en zonodig aanpassen - leerlingen kunnen uit leerervaringen conclusies trekken voor een nieuwe leertaak - leerlingen leren een positief zelfbeeld ontwikkelen op basis van betrouwbare gegevens Webquestmaker: Els Verheyen 2. Inleiding op preventie W a t i s p r e v e n t i e? Preventie heeft als doel het voorkomen van problemen. Zo kan je ter preventie van cariës best je tanden poetsen. Als het gaat om preventie van psychische problemen, dan kan je denken aan het aanleren van vaardigheden om met moeilijkheden om te gaan (= copingvaardigheden). Er bestaan verschillende niveaus van preventie. 1. Bij primaire preventie wordt getracht om het optreden van onaangename problemen te voorkomen. Zo kunnen we denken aan het aanleren van copingvaardigheden om vb. geen eetstoornis te ontwikkelen wanneer mensen een verlies ervaren. Voorkomen is immers beter dan genezen. 2. Secundaire preventie dient om problemen zo snel mogelijk op te lossen, om escalatie te voorkomen. Wanneer kinderen tijdens de medische schooltoezichten gemeten en gewogen worden, heeft dit o.a. als doel om gewichtsproblemen vroegtijdig op te sporen. Wanneer de problemen gedetecteerd worden, kan er vb. met individuele begeleiding vermeden worden dat de problemen uitmonden in een ernstige of chronische eetstoornis. 3. Wanneer men al ziek is, kan men via tertiaire preventie herval of chroniciteit voorkomen. Een typisch voorbeeld hierbij is het aanbieden van een cursus mindfulness aan mensen die reeds één of twee depressieve episodes hebben doorgemaakt, om te vermijden dat ze in de toekomst nog zouden hervallen. Mensen met een eetstoornis kunnen na een psychiatrische opname in groep een programma voor hervalpreventie volgen. Pagina 20 Pagina 5

6 3. Staat preventie in de eindtermen? D e e i n d t e r m e n Preventie op zich staat niet in de eindtermen. Preventief werken kan je doen samen met collega s, binnen één vak of over verschillende vakken heen, maar je kan er ook bijvoorbeeld een project rond uitwerken. Hieronder vind je een overzicht van een aantal mogelijke eindtermen. A.Vakgebonden eindtermen: Lichamelijke opvoeding Ontwikkeling van het zelfconcept en het sociaal functioneren B. V a k o v e r s c h r i j d e n d e e i n d t e r m e n : G e z o n d h e i d s e d u c a t i e Gezonde en actieve leefstijl Relaties en seksualiteit C. V a k o v e r s c h r i j d e n d e e i n d t e r m e n : S o c i a l e v a a r d i g h e d e n Interactief competenter worden Zorg dragen voor relaties D. V a k o v e r s c h r i j d e n d e e i n d t e r m e n : " L e r e n l e r e n " Informatie verwerven en verwerken Keuzebekwaamheid / Zelfconceptverheldering Webquest: You are beautiful Titel: You are beautiful Onderwerp: Affiche ontwerpen om een gevoel van zelfwaardering te bevorderen Doelgroep: Tweede graad secundair onderwijs Uitvoering door: 2 leerlingen Leergebieden: - Gezondheidsbevordering - ICT - Nederlands: spreken - Beeldopvoeding - Sociale vaardigheden: samenwerken Tijdsinvestering: 3 of 4 x 50 min - 1 lesuur webquest en bronnen onderzoeken - 1 lesuur poster ontwikkelen - 1 lesuur presentaties posters (afhankelijk van het aantal leerlingen en groepjes kan dit sneller en eventueel samen met de nabespreking gebeuren) - 1 lesuur nabespreking Resultaat: Een affiche die gebruikt kan worden om een positief zelfwaardegevoel te promoten Leerdoelen: - in een groep samenwerken - een gevoel van zelfwaardering bevorderen - een affiche ontwerpen met juiste informatie - een eigen ontwerp verdedigen Pagina 6 Pagina 19

7 Activiteit van Op het bot Geen woorden maar daden Op basis van de advertenties die jongeren in de vorige activiteit hebben gevonden, kan je hen nu aansluitend actie laten ondernemen. Laat de leerlingen protestbrieven schrijven naar fabrikanten die in hun advertenties vrouwen tot object maken, of waarin 'slank zijn' op een onverantwoorde manier wordt gepropageerd. Laat de leerlingen schrijven naar jongerenbladen, sportbladen enzovoort en stel die bladen voor te laten weten hoe gevaarlijk vermageren en 'over-trainen' kan zijn en hoe belangrijk het is wèl lichaamsvet te hebben. Laat de leerlingen collages of affiches maken waarop duidelijk wordt gemaakt dat lichaamsbouw en figuur in veel gevallen niet van belang zijn. Laat zien dat een boek schrijven, een instrument bespelen, vriendelijk zijn en een goede vriend zijn echt waarde heeft. Deze dingen hebben te maken met hoe je bent en niet met hoe je er uitziet. Laat de leerlingen radioprogramma's maken. Die kunnen gaan over: trainen, over opvattingen van dik en dun en zo meer. Misschien is er wel een lokale radiozender geïnteresseerd? Laat de leerlingen een "Anti-slankheids-actie" starten. Laat ze affiches, vouwbladen, pamfletten maken die een boodschap over vermageren hebben. Auteur: Jeugd en eetstoornissen 4. Preventie: praktisch gezien H o e d o e j e a a n p r e v e n t i e? Preventie van psychische problemen in het algemeen en van eetstoornissen in het bijzonder sluit aan bij diverse vakgebonden en vakoverschrijdende eindtermen. Uit onderzoek blijkt dat preventie van eetstoornissen en andere problemen zoals drugs- en alcoholmisbruik, automutilatie etc. beter niet gebeurt aan de hand van getuigenissen van zogenaamde ervaringsdeskundigen. Voor jongeren met een kwetsbaarheid kunnen dergelijke getuigenissen een uitlokkende factor zijn: ze zien er vooral een copingmechanisme in, dat hen kan helpen om te gaan met moeilijke emoties, relaties of situaties. Intussen weten we uit andere onderzoeken dat preventieprojecten rond de eetstoornisproblematiek de beste resultaten behalen wanneer ze zich richten op het bevorderen van een aantal meer algemene factoren: op een actieve en activerende manier werken aan gezondheidsbevordering en mediaweerbaarheid, gezonde rolmodellen voor de klas, werken aan zelfwaardering (zelfbeeld en lichaamsbeeld), werken aan copingvaardigheden (leren omgaan met emoties) en sociale vaardigheden (vb. conflicthantering), interventies gericht op "fitheid" en genietend bewegen (dus niet: zoveel mogelijk calorieën verbranden!). Verder lijkt het ook belangrijk om jongeren te informeren over de hulpmogelijkheden. Wanneer ze op school hebben kennis gemaakt met vb. het JAC, een zelfhulpgroep, online hulp, verlaagt dit de drempel om hulp te zoeken wanneer problemen zich acuut stellen. Pas vanaf jaar blijkt het zinvol om jongeren te informeren over de kenmerken, oorzaken en gevolgen van eetstoornissen. Om die reden biedt AN-BN haar workshop Wat zijn eetstoornissen en hoe ga je ermee om? ook maar pas aan vanaf de laatste graad. Hierna volgt een overzicht van preventief materiaal en achtergrondinformatie over eetstoornissen. Het symbool Lespakket geeft aan wanneer er gratis educatief materiaal beschikbaar is. LESPAKKET Pagina 18 Pagina 7

8 1.P r e ve n t i e f m a t e r i a a l m e t e x p l i c i e t e a a n d a c h t vo o r e e t s t o o r n i s s e n Jongeren op het bot Adolescenten activeren rond zelfbeeld, groeipijnen en mediaweerbaarheid Multimediaal project van Kunstlab Avelinks, in samenwerking met de Arteveldehogeschool, Vlaanderen in Actie en de Vlaamse Regering. Op deze website vind je: Informatie over de toneelvoorstelling voor scholen Een uitgebreid verwerkingspakket met uitgewerkte lesvoorbereidingen rond de thema s zelfbeeld, schoonheidsideaal, groeipijnen en Op het bot. Het lespakket geeft handvaten om jongeren weerbaar te maken en hen te laten stilstaan bij belangrijke vaardigheden om je goed in je vel te kunnen voelen, ook als puber in de groei (en soms in de knoei). LESPAKKET Zeker (W)eten Het lesmateriaal van Ziezo biedt leerlingen informatie over beschermende factoren die eetstoornissen kunnen voorkomen: een positief lichaamsbeeld, zelfvertrouwen en een kritische houding naar de media. Verder komen ook de kenmerken van eetstoornissen aan bod en tips die je kan gebruiken wanneer je vermoedt dat iemand een eetstoornis heeft. Het lespakket kan je online bestellen aan 12, Voorbeelden van uitgewerkt lesmateriaal Activiteit van Op het bot Analyse van tijdschriften 1. Vraag aan de leerlingen om verschillende week- en sportbladen, die zowel voor vrouwen als mannen zijn bedoeld, te verzamelen en mee te brengen naar de les. 2. Laat ze een opsomming maken van het aantal advertenties en artikelen die handelen over: Afslanken en vermageren Voeding in het algemeen Uiterlijk en figuur Opleiding, werk of carrière Omgaan met gevoelens 3. Laat ze vergelijken en uitzoeken welke verschillen ze vinden 4. Voer een gesprek op basis van de volgende thema s In welke bladen wordt het meest aandacht gevestigd op bovengenoemde thema's? Welke eisen worden vandaag gesteld aan meisjes en jongens? 5. De leerlingen kunnen de advertenties en artikels uitknippen om er collages van te maken. Laat ze een college maken over 'jongens' en een over 'meisjes'. Auteur: Jeugd en eetstoornissen Pagina 8 Pagina 17

9 Eetgedrag signalen teveel of te weinig eten willen eten op afwijkende tijden of juist op vaste tijden maaltijden overslaan, vaak geen trek hebben voortdurend bezig zijn met eten, lijnen en calorieën tellen stiekem weggooien van eten na het eten naar het toilet gaan om te braken stiekem hamsteren van voedsel (bijv. op eigen kamer) stiekem gebruik of bewaren van laxeermiddelen, plas- of dieetpillen niet willen eten waar anderen bij zijn, of het eetgedrag juist aan anderen aanpassen verpakkingen lezen en letten op calorieën, extreem kieskeurig met eten zijn graag willen helpen met eten koken, maar zelf niet of nauwelijks eten smoezen en trucs gebruiken om niet te hoeven eten treuzelen of spelen met eten tijdens maaltijden vermijden van situaties waarin gegeten wordt (feestjes/traktaties) stiekeme eetbuien: lege verpakkingen, verdwenen voedsel (bijv. uit koelkast) P s y c h o s o c i a l e s i g n a l e n voortdurend voor de spiegel of op de weegschaal staan bang zijn om dik te worden zichzelf lelijk en dik voelen afkeer uiten van dik zijn het bezoeken van allerlei websites over eten en lijnen rusteloos, hyperactief gedrag, veel in beweging zijn overmatig sporten (vaak individueel) faalangst en gebrek aan zelfvertrouwen overdreven prestatiegericht en perfectionistisch gedrag (bijv. in sport, studie of werk) sterke stemmingswisselingen, prikkelbaarheid angsten en paniekaanvallen afspraken afzeggen, ontwijken van sociale contacten ruzie maken, last hebben van spanningen en irritaties somberheid, depressiviteit, huilbuien vermindering van interesse, concentratieproblemen stelen (van etenswaar of laxeermiddelen) niet meer rondkomen van eigen (zak)geld Lichamelijke signalen veel aankomen of afvallen, of schommelen in gewicht vage klachten (hoofdpijn, moeheid, lusteloosheid) menstruatieklachten keelpijn, heesheid, opgezette speekselklieren gebitsproblemen (gaatjes) het koud hebben (met name handen en voeten) maag/darmklachten (buikpijn, misselijkheid, zuurbranden) spierslapte, duizeligheid, flauwte wondjes op vingers en handen (door geforceerd braken) slaapproblemen 2.P r e ve n t i e f m a t e r i a a l g e r i c h t o p h e t b e - v o r d e r e n v a n a l g e m e e n w e l z i j n BodyTalk Tijd voor echte schoonheid Dove ontwikkelde de workshop BodyTalk voor jongeren tussen 11 en 14 jaar om te werken aan zelfwaardering. Je kan de werkbundel via de website downloaden en bestellen. Daarnaast vind je er ludieke filmpjes als inleiding om de invloed van mediabeelden te bespreken. Verder zijn er in de Girls Space diverse speelse opdrachten die je eventueel samen met de leerlingen kan doen. Deze workshop werd ontwikkeld samen met de vereniging Eetexpert (zie verder). Deze vereniging biedt aan scholen ook een opleiding om met de workshop BodyTalk aan de slag te gaan in de klas. LESPAKKET Leefsleutels Deze organisatie ontwikkelt educatief materiaal, biedt vormingen aan en begeleidt scholen en leerkrachten. Als denkkader hanteren zij de preventiepiramide (Prof. Johan Declerck). Wanneer een school investeert in een aangenaam en sterk leefklimaat waarin het welbevinden van jongeren versterkt wordt, moet er minder ingezet worden op specifieke secundaire of tertiaire preventie. Een greep uit het educatieve materiaal: Leefsleutels voor jongeren 1ste jaar (weerbaarheid, omgaan met verschillen, vriendschap, ), Leefsleutels voor jongeren uit het BuSO en de B-stroom, COMSOVA voor deeltijds onderwijs (Communicatie en Sociale Vaardigheden), Een schreeuw om hulp (de No Blame aanpak bij pestgedrag), 3D-spel Denken Durven Doen (over welbevinden en risico s) enz. Alle info vind je in de catalogus op de website. LESPAKKET Pagina 9

10 Fit in je hoofd Deze website werd ontwikkeld in samenwerking met de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid en sluit aan bij de actie Fit in je hoofd, goed in je vel van het Vlaams Ministerie van Welzijn. De campagne 'Fit zijn in je hoofd' wil dat jongeren in tien stappen op weg helpen naar een evenwichtig leven. Naast die 10 stappen vind je concrete acties en activiteiten om aan elk van die stappen te werken, informatie over enkele veel voorkomende psychische klachten en tips om er iets aan te doen, een concrete test, die je meer inzicht geeft in je geestelijke gezondheid en je persoonlijke sterktes en tekorten, een verwijzing naar waar je terecht kan als het fout gaat. Webquests AN-BN ontwikkelde enkele webquests, ofwel online opdrachten die je aan de leerlingen kan aanbieden. Ze zijn uitdagend, spelen in op diverse eindtermen en spreken jongeren aan op hun talenten. Onaantrekkelijk Deze website werd ontwikkeld door Gerard Gielen en gaat over beeldvorming en het belang van fysieke aantrekkelijkheid in de media. Deze site is ondersteunend bij het gelijknamige boek van Gielen (2002), uitgegeven bij Garant in Leuven-Apeldoorn. De website bevat een schat aan: Onderzoeksresultaten Documentatie Links Literatuur Persberichten. Pagina 10 LESPAKKET youarebeautiful-anbn.blogspot.be positiefpaspoort-anbn.blogspot.be mediawijs-anbn.blogspot.be 5. Eetstoornissen in de klas Wat als je vermoedt dat één van jouw leerlingen een eetstoornis heeft? 1. Signalen herkennen Anorexia, Boulimia en Binge Eating zijn ernstige psychische ziekten. Hoe eerder een eetstoornis herkend wordt, hoe eerder iemand hulp kan zoeken en hoe groter de kans op volledig herstel. Een eetstoornis herkennen is vaak moeilijk doordat de persoon de problemen niet erkent of uit schaamtegevoel verborgen houdt. Daardoor is het niet altijd even gemakkelijk om de eerste signalen op te vangen. 2. Fase of probleem? Wanneer je meerdere signalen uit de signalenkaart op de volgende pagina herkent, is het belangrijk dat je kijkt naar de frequentie en de duur van deze signalen. Gaat het om dingen die zelden voorkomen, of treden ze regelmatig en al een tijdje op? In het eerste geval bestaat de kans dat het hoort bij de normale puberteit, met zijn gebruikelijke experimenteren en zoektocht naar een eigen identiteit. In de tweede situatie is het aangewezen om naar de volgende stap over te gaan. 3. Gesprek waarin je concreet benoemt en goed luistert In deze stap spreek je de persoon in kwestie aan. Belangrijk hierbij is dat je vooral vanuit je eigen observaties en aanvoelen spreekt. Vb. Ik merk dat je de laatste 4 weken steeds minder eet. of Ik maak me zorgen om je. Wat je beter niet kan doen, is verwijten maken. Vb. Je moet meer eten, je bent niet goed bezig zo! Bevraag ook hoe de jongere zich voelt en wat er volgens hem/haar aan de hand zou kunnen zijn. Als de jongere ontkent dat er een probleem is, kan je best overgaan naar de volgende stap. 4. Schakel hulp in (collega s, CLB, ouders, Eetexpert, AN-BN, ) Een eetstoornis kan psychisch een zware last vormen. Niet enkel voor de persoon met de eetstoornis, maar ook voor zijn omgeving. Probeer niet om deze last alleen te dragen, maar schakel tijdig hulp in. Praat erover met een collega, CLB-medewerker of andere hulpverlener. Pagina 15

11 Samen de goede weg vinden Brochure voor mantelzorgers en mensen met een eetstoornis, waarin concrete tips gegeven worden. Iedereen die te maken krijgt met een eetstoornis vindt hierin informatie over alledaagse situaties en hoe je hier mee om kan gaan. Je kan de brochure gratis downloaden op de website van AN-BN (via: bestellen: informatiefolder algemeen) Inloophuis Leuven Mensen die eens willen spreken met een ervaringsdeskundige ouder, partner of (ex-)patiënt kunnen op woensdagnamiddag vrijblijvend langskomen in het Inloophuis te Leuven. Spreken met een lotgenoot kan helpen om terug hoop te krijgen en een perspectief te vinden dat beterschap mogelijk is. AN-BN beschikt over de contactgegevens van hulpverleners die ervaring hebben met de eetstoornisproblematiek. Daarnaast beschikt AN-BN over een uitgebreide mediatheek. Je kan er zelfhulpboeken vinden, autobiografieën, boeken over behandelingen of gezonde voeding en over problemen die vaak samen voorkomen met eetstoornissen. Verder vind je er ook wetenschappelijke artikels en krantenartikels over de eetstoornisproblematiek. Ter plaatse kunnen dvd-opnames bekeken worden, bv. over een gespecialiseerde opname in een psychiatrisch ziekenhuis. Je kan er elke woensdagnamiddag terecht tussen 14u. en 18u. Beperkt houdbaar De aanleiding voor het opstarten van deze website was de documentaire van Sunny Bergman over de maakbaarheid van het schoonheidsideaal. Je vindt hier heel wat bruikbaar materiaal terug, zoals: Verhalen van mensen en hun lichaam Een discussieforum Relevant onderzoek Een zelftest De documentaire zelf. Thomas Te Gek?! Hier vind je uitgewerkt lesmateriaal en didactische suggesties om te werken rond psychische gezondheid en ziekte. De link tussen psychische ziekte en godsdienst en zingeving wordt expliciet behandeld. De website geeft ook duidelijk aan welke aanknopingspunten er zijn met het leerplan van de diverse graden en studierichtingen. LESPAKKET secundair_onderwijs/ in_de_kijker/61_tegek.php Love your body campaign - NOW Winnaar posterwedstrijd 2009 Maria Bushbaum Pagina 14 Pagina 11

12 3. I n f o r m a t i e e n h u l p b i j e e t s t o o r n i s s e n AN-BN Dit is de website van de Belgische vereniging AN-BN vzw (Anorexia nervosa - Boulimia Nervosa). Deze zelfhulpvereniging ondersteunt sinds 1980 mensen met een eetstoornis en hun familie en omgeving. Je kan hen opzoeken in het Inloophuis in Leuven of in de Inloopmobiel eetstoornissen. Deze website biedt onder andere: informatie over de stoornissen anorexia, boulimia en eetbuistoornis (via ik heb een vraag ), een lijst van meer dan 500 Nederlandstalige boeken, gratis te downloaden informatiebrochures, informatie over workshops over eetstoornissen (laatste graad middelbaar, hoger onderwijs, leerkrachtenteams en andere opvoeders), een online forum voor lotgenoten, online verwijshulp (te bevragen via ), de Inloopmobiel Eetstoornissen. Eetstoornissen Dit is een website voor betrokkenen en leerlingen die informatie zoeken over eetstoornissen. Je vindt er een schat aan informatie, artikels, tips, verwijsmogelijkheden enzovoort. Een greep uit het aanbod: Checklist: het ik zelf een eetstoornis (anorexia, boulimia, binge eating disorder)? Tips ( voor leerkrachten), Informatie over preventie en behandeling, Teksten en links naar andere websites en verenigingen. Let wel op: de website werd in 2006 voor het laatst bijgewerkt! Eetexpert: Kenniscentrum voor Eet- en Gewichtsproblemen Informatie voor CLB-medewerkers, zorgleerkrachten of preventiewerkers Dit is de website van het Kenniscentrum voor Eet- en Gewichtsproblemen, ter ondersteuning van al wie professioneel betrokken is bij preventie en behandeling van eet- en gewichtsproblemen. Dankzij de Minister van Welzijn krijgen Vlaamse preventiewerkers en hulpverleners gratis toegang tot het abonneegedeelte. Daar vinden zij een bijzonder praktisch aanbod van ondersteuningsmiddelen. Op de website van Eetexpert komen o.a. de volgende onderwerpen: aan bod: concrete draaiboeken (vb. voor CLB-medewerkers, eerstelijnszorg, huisartsen, diëtisten,...), online verwijshulp, toegang tot intervisiegroepen, praktische hulpinstrumenten, een driemaandelijkse update van nieuw onderzoek, training en vorming, heel veel info en een vraag- en antwoordservice. Je vindt er ook interessante informatie en nuttige links. Het kenniscentrum verzorgt bovendien trainingen voor schoolteams (ongeveer 2 uur) rond preventie van eet- en gewichtsproblemen. Na deze training kunnen schoolteams zelf aan de slag en krijgen ze het nodige lesmateriaal (Dove pakket BodyTalk, Tijd voor echte schoonheid). Contact: info@eetexpert.be Pagina 12 Pagina 13

Vrijwilliger. worden bij anbn?

Vrijwilliger. worden bij anbn? Vrijwilliger worden bij anbn? Samen op weg naar herstel bij eetstoornissen Je hebt een eetstoornis (gehad) of jouw familielid of naaste heeft een eetstoornis (gehad) en je wil iets doen met met jouw ervaringen...

Nadere informatie

Mijn kind, een eetstoornis? Stichting Universitaire en Algemene Kinder- en Jeugdpsychiatrie Noord-Nederland

Mijn kind, een eetstoornis? Stichting Universitaire en Algemene Kinder- en Jeugdpsychiatrie Noord-Nederland Mijn kind, een eetstoornis? Stichting Universitaire en Algemene Kinder- en Jeugdpsychiatrie Noord-Nederland Programma Wat is een eetstoornis? Hoe herken ik een eetstoornis bij mijn kind / in mijn omgeving?

Nadere informatie

Eetstoornissen. Mellisa van der Linden

Eetstoornissen. Mellisa van der Linden Eetstoornissen Mellisa van der Linden Inhoud Hoofdstuk 1: Wat houdt een eetstoornis in? Hoofdstuk 2: Welke eetstoornissen zijn er? Hoofdstuk 3: Wat zijn bekende oorzaken voor een eetstoornis? Hoofdstuk

Nadere informatie

Buro PUUR Missie. Buro PUUR Visie. Onze producten. Eetstoornis. Signaleren in 5 stappen 4. 3. Jongeren in nood zichtbaar maken

Buro PUUR Missie. Buro PUUR Visie. Onze producten. Eetstoornis. Signaleren in 5 stappen 4. 3. Jongeren in nood zichtbaar maken Buro PUUR Missie Jongeren in nood zichtbaar maken Eetstoornissen www.buropuur.nl Eetstoornissen www.buropuur.nl Buro PUUR Visie dat iedereen weet wat een eetstoornis is herkennen hulp bieden voorkomen

Nadere informatie

20 jaar praktijkondersteuning i.v.m. preventie van eetproblemen en overgewicht. An Vandeputte, Kenniscentrum Eetexpert

20 jaar praktijkondersteuning i.v.m. preventie van eetproblemen en overgewicht. An Vandeputte, Kenniscentrum Eetexpert 20 jaar praktijkondersteuning i.v.m. preventie van eetproblemen en overgewicht An Vandeputte, Kenniscentrum Eetexpert An.Vandeputte@eetexpert.be Gezondheidsconferentie 16-12-2016 1 Kenniscentrum Eetexpert

Nadere informatie

Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa vzw (AN-BN vzw) Doelstelling. Activiteiten. Concrete noden Financieel. Vrijwilligers.

Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa vzw (AN-BN vzw) Doelstelling. Activiteiten. Concrete noden Financieel. Vrijwilligers. Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa vzw (AN-BN vzw) Samen op weg naar herstel bij eetstoornissen Gevolgd door Donorinfo sinds: 2010 (+32) 016/89 89 89 info@anbn.be http://www.anbn.be PDF versie Doe een gift

Nadere informatie

Anorexia. Inleiding. Wat betekent Anorexia Nervosa nu eigenlijk?

Anorexia. Inleiding. Wat betekent Anorexia Nervosa nu eigenlijk? Anorexia Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over Anorexia nervosa. Anorexia is een ernstige ziekte waarbij degene die het heeft zichzelf min of meer uithongert. Deze patiënten zijn dan ook extreem mager.

Nadere informatie

Heb ik een eetstoornis?

Heb ik een eetstoornis? Heb ik een eetstoornis? Heb ik een eetstoornis? Eten is voor veel mensen belangrijk: het is gezellig, lekker en een centraal moment van de dag. Ook geeft het de broodnodige energie. Soms eten we wat minder,

Nadere informatie

AANBEVELING: NIET-STIGMATISERENDE COMMUNICATIE OVER GEWICHT EN EETGEDRAG

AANBEVELING: NIET-STIGMATISERENDE COMMUNICATIE OVER GEWICHT EN EETGEDRAG AANBEVELING: NIET-STIGMATISERENDE COMMUNICATIE OVER GEWICHT EN EETGEDRAG Een initiatief van: Eetexpert, Vlaams kenniscentrum rond eet- en gewichtsproblemen i.s.m. Adviesraad Eetexpert, Vlaams netwerk rond

Nadere informatie

Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa vzw (AN-BN vzw) De missie van AN-BN. Wat doet AN-BN? Hoe kan jij AN-BN helpen? Financieel. Vrijwilligers.

Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa vzw (AN-BN vzw) De missie van AN-BN. Wat doet AN-BN? Hoe kan jij AN-BN helpen? Financieel. Vrijwilligers. Samen op weg naar herstel bij eetstoornissen Gevolgd door Donorinfo sinds: 2010 (+32) 016/89 89 89 info@anbn.be http://www.anbn.be PDF versie Doe een gift Project info De missie van AN-BN De patiënten-

Nadere informatie

Samen eetproblemen aanpakken in Rotterdam. Helpt u mee?

Samen eetproblemen aanpakken in Rotterdam. Helpt u mee? Samen eetproblemen aanpakken in Rotterdam. Helpt u mee? voor mensen met een eetprobleem en hun naasten Eetproblematiek in cijfers Helaas komen eetproblemen en -stoornissen nog steeds veel voor in Nederland

Nadere informatie

Mensen met boulimia hebben vaak een normaal basisgewicht, en kunnen. Herken je de volgende verschijnselen bij jezelf? Dan kan het zijn dat je

Mensen met boulimia hebben vaak een normaal basisgewicht, en kunnen. Herken je de volgende verschijnselen bij jezelf? Dan kan het zijn dat je BOulImIa NerVOsa BOulImIa NerVOsa Wat is boulimia nervosa? Boulimia nervosa houdt in dat je regelmatig flinke eetbuien hebt waarbij je de controle lijkt te verliezen. Tegelijkertijd ben je bang voor overgewicht.

Nadere informatie

Naar een voedingsbeleid op school

Naar een voedingsbeleid op school Naar een voedingsbeleid op school ing Jongeren en evenwichtig eten, het is niet altijd evident. Voor scholen is het een uitdaging om vanuit hun educatieve takenpakket hierbij een handje te helpen. De klaspraktijk

Nadere informatie

Onderhuids. Workshop Zelfverwonding en Eetstoornissen. 9 december 2005

Onderhuids. Workshop Zelfverwonding en Eetstoornissen. 9 december 2005 Onderhuids Workshop Zelfverwonding en Eetstoornissen 9 december 005 Voorstellen ZieZo Eetstoornissen Ervaringsverhaal Vragenlijst zelfbeschadiging en Eetstoornissen Vragen José Geertsema Ellen Spanjers

Nadere informatie

INLEIDING (7 pp.) Katelijne Van Hoeck, VWVJ

INLEIDING (7 pp.) Katelijne Van Hoeck, VWVJ INLEIDING (7 pp.) Katelijne Van Hoeck, VWVJ & BASISTEKST VAN SIGNAAL NAAR ZORG : EEN AANBEVELING VOOR DE DETECTIE VAN EET- EN GEWICHTSPROBLEMEN (19 pp.) VWVJ en vzw Eetexpert Schematisch traject van signaal

Nadere informatie

Lesbrief Nationaal Jeugd Musical Theater, Modelkind.

Lesbrief Nationaal Jeugd Musical Theater, Modelkind. Lesbrief Nationaal Jeugd Musical Theater, Modelkind. In de voorstelling Modelkind A.A.A.H. ontwikkelt Claire een eetstoornis: Anorexia Nervosa. De ouders van Claire en Constance leggen veel druk op hun

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij eetstoornissen

Cognitieve gedragstherapie bij eetstoornissen FE 0807-1 Meer informatie Bij de VGCt zijn meer folders verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over angst en depressie. Speciaal voor kinderen zijn er folders over veel piekeren, verlatingsangst,

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord 11. Dankwoord 15. Inleiding 17

Inhoudsopgave. Voorwoord 11. Dankwoord 15. Inleiding 17 Inhoudsopgave Voorwoord 11 Dankwoord 15 Inleiding 17 1 Kenmerken en risicofactoren van eetstoornissen 23 1.1 Inleiding 23 1.2 Psychische achtergronden 26 1.3 Gebrek aan eigenwaarde en zelfvertrouwen 27

Nadere informatie

Intakeprocedure IKK Onderzoek Kosten Hoe kom je bij Novaru m terecht? Nazorggroep Novarum ANOrexIA NervOsA Nabehandeling

Intakeprocedure IKK Onderzoek Kosten Hoe kom je bij Novaru m terecht? Nazorggroep Novarum ANOrexIA NervOsA Nabehandeling ANOrexIA NervOsA ANOrexIA NervOsA Wat is anorexia nervosa? Mensen met anorexia eten zo weinig, dat ze extreem mager worden. Vaak zijn ze ernstig ondervoed. Maar al zijn ze vel over been, toch zien ze in

Nadere informatie

Herken je de volgende verschijnselen bij jezelf? Dan kan het zijn dat er sprake is van een eetbuistoornis.

Herken je de volgende verschijnselen bij jezelf? Dan kan het zijn dat er sprake is van een eetbuistoornis. EEtbuIstOOrNIs EEtbuIstOOrNIs Wat is een eetbuistoornis? Een eetbuistoornis wordt ook wel Binge Eating Disorder (BED) genoemd. Mensen met een eetbuistoornis hebben regelmatig onbedwingbare en hevige eetbuien

Nadere informatie

De Lastmeter. Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie

De Lastmeter. Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie 00 De Lastmeter Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie 1 Kanker is een ziekte die uw leven ingrijpend kan verstoren. De ziekte en behandeling kunnen niet alleen lichamelijke

Nadere informatie

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Hieronder vind je een lesvoorbereiding voor twee lesuren rond lichaamsbeeld bij kinderen van 10 tot 12 jaar. Het bevat verschillende

Nadere informatie

Eet jezelf in balans.een nieuwe (blijvende!) oplossing voor eet- en gewichtsproblemen

Eet jezelf in balans.een nieuwe (blijvende!) oplossing voor eet- en gewichtsproblemen Matoeta, Centrum voor voeding, gezondheid en bewustwording Specialist bij eet- en gewichtsproblemen Eet jezelf in balans.een nieuwe (blijvende!) oplossing voor eet- en gewichtsproblemen In mijn praktijk

Nadere informatie

COMPLEMENTAIRE ZORG EN STEUN DOOR PATIENTENVERENIGINGEN VOOR CHRONISCH ZIEKEN

COMPLEMENTAIRE ZORG EN STEUN DOOR PATIENTENVERENIGINGEN VOOR CHRONISCH ZIEKEN COMPLEMENTAIRE ZORG EN STEUN DOOR PATIENTENVERENIGINGEN VOOR CHRONISCH ZIEKEN S T U D I E N A M I D D A G P A T I E N T E N E D U C A T I E B I N N E N C H R O N I S C H E Z O R G L E U V E N 1 1 / 0 9

Nadere informatie

Het klopt in mijn hoofd!

Het klopt in mijn hoofd! PERSBERICHT Brussel, 21 september 2011 Het klopt in mijn hoofd! Sinds 2009 vulden ruim 140.000 mensen de zelftest in over mentaal welbevinden op de website van de Vlaamse overheid, www.fitinjehoofd.be.

Nadere informatie

Opgenomen vanwege je eetproblemen en dan?

Opgenomen vanwege je eetproblemen en dan? Kindergeneeskunde Opgenomen vanwege je eetproblemen en dan? www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Een plan voor jouw behandeling... 3 Je kinderarts... 3 De zaalarts... 4 De psycholoog... 4 Diëtist... 5 De

Nadere informatie

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures

Nadere informatie

Omgaan met stress en Burn-out xpr:omgaan met stress en Burn-out xpr 30-10-07 09:43 Pagina 5. Voorwoord 9. 1 Wat is er met me aan de hand?

Omgaan met stress en Burn-out xpr:omgaan met stress en Burn-out xpr 30-10-07 09:43 Pagina 5. Voorwoord 9. 1 Wat is er met me aan de hand? Omgaan met stress en Burn-out xpr:omgaan met stress en Burn-out xpr 30-10-07 09:43 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 9 1 Wat is er met me aan de hand? 11 Gezonde en ongezonde vormen van stress 11 Kenmerken van

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord 11. Dankwoord 15. Inleiding 17

Inhoudsopgave. Voorwoord 11. Dankwoord 15. Inleiding 17 Inhoudsopgave Voorwoord 11 Dankwoord 15 Inleiding 17 1 Kenmerken en risicofactoren van eetstoornissen 23 1.1 Inleiding 23 1.2 Psychische achtergronden 26 1.3 Gebrek aan eigenwaarde en zelfvertrouwen 27

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 11. Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15

Inhoud. Voorwoord 11. Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15 Inhoud Voorwoord 11 Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15 1 Kenmerken van eetstoornissen 17 1 Inleiding 17 2 Criteria voor anorexia nervosa 17 Wat zijn de criteria voor

Nadere informatie

Inleiding Agenda van vandaag

Inleiding Agenda van vandaag Inleiding Agenda van vandaag Werkgebied GGD Deelname aan het ZAT Afname KIVPA vragenlijst Jongerenspreekuur op aanvraag (per mail aangevraagd) overleg mentoren, zorg coördinator en vertrouwenspersoon Preventief

Nadere informatie

Taalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem

Taalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET LEREN LEREN EN GOK Voet@2010 leren leren en thema s gelijke onderwijskansen Socio-emotionele ontwikkeling (1ste graad)

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid

Menukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid Menukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht

Nadere informatie

NVE-K Kindrapportage. Nederlandse vragenlijst voor eetgedrag bij kinderen. Bloem Jones

NVE-K Kindrapportage. Nederlandse vragenlijst voor eetgedrag bij kinderen. Bloem Jones NVE-K Kindrapportage Nederlandse vragenlijst voor eetgedrag bij kinderen ID 4589-9 Datum 27.07.2015 NVE-K Inleiding 2 / 5 INLEIDING De NVE-K is een vragenlijst die de belangrijkste risicofactoren voor

Nadere informatie

Stoornissen Anorexia nervosa

Stoornissen Anorexia nervosa Eten doe je elke dag. Omdat dat nodig is om in leven te blijven, omdat er iets te vieren valt, omdat je iets lekker vindt enz. Sommige mensen eten teveel, anderen te weinig. Eigenlijk zijn er nogal veel

Nadere informatie

Denk jij dat je. vastloopt tijdens. je studie?

Denk jij dat je. vastloopt tijdens. je studie? Denk jij dat je vastloopt tijdens je studie? Soms loopt het leven niet zoals jij zou willen. Misschien ben je somber, twijfel je erover wie je bent, loopt het niet zo met contacten of worstel je met je

Nadere informatie

Inleiding. (leerlingbegeleider op een vmbo-school)

Inleiding. (leerlingbegeleider op een vmbo-school) 9 1 Inleiding Er was eens een meisje Zij klopte op mijn deur. Ik deed open en zij zei: Ik heb een eetprobleem. Kom binnen, zei ik, wat moedig dat je hier komt om hulp te vragen. Dat is de eerste stap.

Nadere informatie

Depressie bij ouderen

Depressie bij ouderen Depressie bij ouderen 2 Depressie bij ouderen komt vaak voor, maar is soms moeilijk te herkennen. Deze folder geeft informatie over de kenmerken en de behandeling van een depressie bij ouderen. Wat is

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Humane Wetenschappen ASO2 AO AV 003 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Anorexia en boulimia

Werkstuk Biologie Anorexia en boulimia Werkstuk Biologie Anorexia en boulimia Werkstuk door een scholier 2055 woorden 30 maart 2007 7,2 44 keer beoordeeld Vak Biologie Voorwoord Mijn werkstuk gaat over de eetstoornissen Anorexia Nervosa en

Nadere informatie

4.1 Omcirkel het juiste antwoord.

4.1 Omcirkel het juiste antwoord. 4.1 Vraag 1 Het begrip vitaliteit heeft vooral te maken met... A. aankomen en afvallen B. gezondheid en geluk C. dansen en bewegen D. werk en carrière Vraag 2 Hoe vind je de meest betrouwbare informatie

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen AO AV 004 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte

Nadere informatie

LEZINGEN EN WORKSHOPS OPVOEDEN

LEZINGEN EN WORKSHOPS OPVOEDEN LEZINGEN EN WORKSHOPS OPVOEDEN GGD Kennemerland geeft diverse bijeenkomsten voor ouders. Over opvoeding, gezondheid en gedrag bij kinderen. Deze bijeenkomsten kunnen als school, peuterspeelzaal of kinderdagverblijf

Nadere informatie

Belangrijkste eetstoornissen

Belangrijkste eetstoornissen etstoornissen Eten doe je elke dag. Om in leven te blijven, om iets te vieren, omdat je iets lekker vindt, enz. Sommige mensen eten teveel, anderen te weinig. Veel mensen vinden niet het juiste evenwicht

Nadere informatie

Diabetes & Eetstoornissen Een uiterst gevaarlijke combinatie. Prof. Dr. M. Vervaet - Universiteit Gent - Centrum voor Eetstoornissen

Diabetes & Eetstoornissen Een uiterst gevaarlijke combinatie. Prof. Dr. M. Vervaet - Universiteit Gent - Centrum voor Eetstoornissen Diabetes & Eetstoornissen Een uiterst gevaarlijke combinatie Prof. Dr. M. Vervaet - Universiteit Gent - Centrum voor Eetstoornissen GEZOND EN ZIEK Lichamelijke Gezondheid Diabetes: somatische aandoening

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek Online Psychologische Hulp Angst & Paniek 2 Therapieland Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Angst & Paniek van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

P R O - A N A W E B S I T E S : Z I E K M A K E N D O F S T E U N?

P R O - A N A W E B S I T E S : Z I E K M A K E N D O F S T E U N? StampMedia dossier - Pro-ana websites: ziekmakend of steun? p. 1 StampMedia dossier Carmen Van Oers 4 mei 2009 P R O - A N A W E B S I T E S : Z I E K M A K E N D O F S T E U N? Anorexia Nervosa is mijn

Nadere informatie

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel.

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Goed in je vel zitten Vandaag: 1) Wat is geestelijk gezond? 2) Fit in je Hoofd en 10 positieve stappen 3) Slot en doel 1) Wat is geestelijk gezond? Wie zich mentaal goed

Nadere informatie

Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1

Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1 EENZAAMHEID Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1 Partners 'Aanpak eenzaamheid Hatert' EENZAAMHEID / 2 Programma Wat is eenzaamheid? Signalen Omgaan met EENZAAMHEID / 3 Wat is eenzaamheid?

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje Wiekslag Speciaal Vanuit het kamertje Uw dochter van vijf vraagt hoe baby's in een buik komen. Uw zoontje van vier laat trots zijn stijve piemeltje zien. Uw 9-jarige moet er ineens niet meer aan denken

Nadere informatie

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle

Nadere informatie

Educatief materiaal om te werken rond relaties en seksualiteit met de bijhorende VOET

Educatief materiaal om te werken rond relaties en seksualiteit met de bijhorende VOET 1 Educatief materiaal om te werken rond s en seksualiteit met de bijhorende VOET Beddengoed, voorbehoedmiddelengids voor jongeren Een heldere en leerrijke brochure, bruikbaar in klasverband. Het boekje

Nadere informatie

Welkom. Regiobijeenkomst onderwijs: Psychische kwetsbaarheid

Welkom. Regiobijeenkomst onderwijs: Psychische kwetsbaarheid Welkom Regiobijeenkomst onderwijs: Psychische kwetsbaarheid Datum: : Spreker: https://www.youtube.com/watch?v=lym WPSKpRpE Programma Missie & Visie Stichting 113Online Diensten 113Online / 113Preventie

Nadere informatie

Urologie Lastmeter Inleiding Hulpverleningsmogelijkheden

Urologie Lastmeter Inleiding Hulpverleningsmogelijkheden 1/5 Urologie Lastmeter Inleiding Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling al langer geleden is. U kunt problemen ondervinden op

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Ouderpraat! Pedagogische begeleiding ondersteuning en training December 2015

Nieuwsbrief. Ouderpraat! Pedagogische begeleiding ondersteuning en training December 2015 Nieuwsbrief www.intenzcoaching.nl / info@intenzcoaching.nl / T:0623552198 Wilma Versteegen Pedagogische begeleiding ondersteuning en training December 2015 In deze nieuwsbrief: Avond ouderpraat in Januari.

Nadere informatie

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter)

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) ndersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) De diagnose kanker kan grote impact op u en uw naaste(n) hebben. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen,

Nadere informatie

CHECKLIST BEHANDELDOELEN

CHECKLIST BEHANDELDOELEN Uw naam: Naam therapeut: Datum: CHECKLIST BEHANDELDOELEN Het stellen van doelen is een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle therapie. Daarom vragen wij u uw doelen voor de aankomende therapie aan

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Voeding

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Voeding Menukaart Gezonde voortgezet onderwijs: Voeding : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 11. Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15

Inhoud. Voorwoord 11. Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15 Inhoud Voorwoord 11 Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15 1 Kenmerken van eetstoornissen 17 1 Inleiding 17 2 Criteria voor anorexia nervosa 17 Wat zijn de criteria voor

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Alcohol- en drugpreventie op school.

Alcohol- en drugpreventie op school. Alcohol- en drugpreventie op school. Aan de slag! Voor leerkrachten in het secundair onderwijs Alcohol, cannabis, psychoactieve medicatie, gokken en gamen zijn niet weg te denken uit de leefwereld van

Nadere informatie

Opgroeien met ziekte en zorg. Training voor professionals

Opgroeien met ziekte en zorg. Training voor professionals Opgroeien met ziekte en zorg Training voor professionals Wat is jouw kracht? Aanleiding 2BeCool wil jonge mantelzorgers in beeld brengen en passende ondersteuning bieden. Jonge mantelzorgers vallen nauwelijks

Nadere informatie

De grens tussen obesitas en eetbuistoornis. Werken met de REO

De grens tussen obesitas en eetbuistoornis. Werken met de REO De grens tussen obesitas en eetbuistoornis Werken met de REO Programma cursusdag 9:00 ontvangst 9:30 kennismaking, in kaart brengen van de problematiek waar de cursisten in de praktijk tegenaan lopen met

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Workshop communicatie

Workshop communicatie Workshop communicatie Feedback is collegiale ondersteuning of toch niet? Wat wil de beroepsvereniging betekenen voor Verzorgenden en Verpleegkundigen? Wij willen onze beroepsgroepen in staat stellen hun

Nadere informatie

Handleiding voor de begeleider: CLB-medewerker of leerkracht

Handleiding voor de begeleider: CLB-medewerker of leerkracht 1 Informatie over het medisch onderzoek door het CLB Handleiding voor de begeleider: CLB-medewerker of leerkracht Doel van deze flappenmap Tijdens hun schoolloopbaan komen kinderen en jongeren regelmatig

Nadere informatie

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,

Nadere informatie

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk!

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk! In de les praten over relaties en seksualiteit Hoe maak je het makkelijk en leuk! Hoe kunt u leerlingen ondersteunen en leert u hen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van relaties en seksualiteit?

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit!

Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit! Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit! Alles over verlegen zijn Vereniging voor Verlegen Mensen tel. 0478 05 41 29 www.vvm-vzw.be Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.clb.be Tele-Onthaal tel.

Nadere informatie

11. DEPRESSIE. PPC Michel Lahaye Hoofdstuk Depressie Gebaseerd op de folder Jongeren en depressie (Sara Keymolen) 1

11. DEPRESSIE. PPC Michel Lahaye Hoofdstuk Depressie Gebaseerd op de folder Jongeren en depressie (Sara Keymolen) 1 11. DEPRESSIE Dit hoofdstuk is voor een heel groot deel gebaseerd op de uitstekende folder van de Christelijke Mutualiteit, in samenwerking met Sara Keymolen, psychologie in het GGZ Vagga, Mensana (Antwerpen).

Nadere informatie

Stress & Burn Out. ubeon Academy

Stress & Burn Out. ubeon Academy Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie AO AV 002 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules... 5 1.2 Plaats

Nadere informatie

AANPAK VAN OVERGEWICHT ENQUÊTE BIJ HUISARTSEN

AANPAK VAN OVERGEWICHT ENQUÊTE BIJ HUISARTSEN AANPAK VAN OVERGEWICHT ENQUÊTE BIJ HUISARTSEN De vzw Eetexpert.be, een kenniscentrum voor eet- en gewichtsproblemen, werkt reeds meerdere jaren in opdracht van de Vlaamse regering aan diverse projecten

Nadere informatie

Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan

Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan 08540 LerenLoopbaanBurgerschap 10-04-2008 08:28 Pagina 1 ontwikkelingsproces 1+2 1 2 3 4 5 6 7 Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan Leren, Loopbaan en Burgerschap Wat laat

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!

Nadere informatie

Eetstoornissen. Symptomen

Eetstoornissen. Symptomen Eetstoornissen Eetstoornissen zijn stoornissen die te maken hebben met eetgedrag maar ook met het denken over eten en lichaamsgewicht. Mensen met een eetstoornis zijn voortdurend bezig met (niet) eten

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Depressie

Online Psychologische Hulp Depressie Online Psychologische Hulp Depressie 2 Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Depressie van. Je krijgt uitleg over wat een depressie is en hoe jou kan helpen

Nadere informatie

TOPSPORTERS EN EETSTOORNISSEN?

TOPSPORTERS EN EETSTOORNISSEN? TOPSPORTERS EN EETSTOORNISSEN? Partners Bloso Afdeling Topsport Sofie Debaere Sofie.Debaere@bloso.be Katholieke Universiteit Leuven Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Prof. Dr. Laurence

Nadere informatie

Voorstelling Onafhankelijk leven

Voorstelling Onafhankelijk leven Voorstelling Onafhankelijk leven Inhoudsopgave 1. Wat is Onafhankelijk leven?... 3 2. Waarom is Onafhankelijk Leven belangrijk?... 4 3.1. Met een persoonlijk assistentie budget (PAB) kan je onafhankelijk

Nadere informatie

Voorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017

Voorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017 Voorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017 Nieuwe actieve voedingsdriehoek: hoe en waarom Waarom een nieuwe model? Bevraging doelgroepen en intermediairs: Burgers,

Nadere informatie

Algemeen Lastmeter Signaleren van problemen bij mensen met een kwaadaardige ziekte

Algemeen Lastmeter Signaleren van problemen bij mensen met een kwaadaardige ziekte Algemeen Lastmeter Signaleren van problemen bij mensen met een kwaadaardige ziekte Inleiding Kanker is een ziekte die uw leven ingrijpend kan verstoren. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke

Nadere informatie

Lorem Ipsum. Ben je in de leeftijd van. Win actie. 15 tot 18. Win een coachtraject t.w.v. 1000,00,- jaar?

Lorem Ipsum. Ben je in de leeftijd van. Win actie. 15 tot 18. Win een coachtraject t.w.v. 1000,00,- jaar? Ben je in de leeftijd van 15 tot 18 jaar? Win actie Win een coachtraject t.w.v. 1000,00,- 2 We vragen 100% toewijding Ben je er klaar voor om je eetstoornis te verslaan? Wil jij je 100% inzetten? En wil

Nadere informatie

Centrum Specialistische Behandelingen (CSB)

Centrum Specialistische Behandelingen (CSB) Internet: www.sabn.nl E-mail: info@sabn.nl Centrum Specialistische Behandelingen (CSB) Overige websites: www.eetstoornissen.nl Afdeling Eetstoornissen Informatiefolder voor verwijzers 12 De Afdeling Eetstoornissen

Nadere informatie

Bijna 30.000 Vlaamse jongeren nemen antidepressiva

Bijna 30.000 Vlaamse jongeren nemen antidepressiva Bijlage 1 oktober 2012 Bijna 30.000 Vlaamse jongeren nemen antidepressiva 1. Gebruik van antidepressiva CM onderzocht het gebruik van antidepressiva van jongeren van 0 tot 25 jaar van 2001 tot en met 2011.

Nadere informatie

NVE-K Ouderrapportage

NVE-K Ouderrapportage NVE-K Ouderrapportage Nederlandse vragenlijst voor eetgedrag bij kinderen ID 4589-9 Datum 27.07.2015 Informant: Marie Jones-Smit moeder NVE-K Inleiding 2 / 6 INLEIDING De NVE-K is een vragenlijst die de

Nadere informatie

Vormingsaanbod geestelijke gezondheid

Vormingsaanbod geestelijke gezondheid Pantone 430C Pantone 7426C Vormingsaanbod geestelijke gezondheid Eenheid voor Zelfmoordonderzoek Locoregionale Uitvoering Vlaams Actieplan Suïcidepreventie Oost-Vlaanderen Hoe blijf jij fit in je hoofd?

Nadere informatie

NVE-K. Nederlandse vragenlijst voor eetgedrag bij kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum

NVE-K. Nederlandse vragenlijst voor eetgedrag bij kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum NVE-K Nederlandse vragenlijst voor eetgedrag bij kinderen HTS Report ID 15890-3156 Datum 18.07.2017 Ouderrapportage Informant: Jeroen de Vries Vader INLEIDING NVE-K 2/5 Inleiding De NVE-K is een vragenlijst

Nadere informatie

JGZ en jongeren: een vrijblijvende relatie?! Groei naar nieuwe methodieken. Leuvense dagen kindergeneeskunde Anouk Vanlander

JGZ en jongeren: een vrijblijvende relatie?! Groei naar nieuwe methodieken. Leuvense dagen kindergeneeskunde Anouk Vanlander JGZ en jongeren: een vrijblijvende relatie?! Groei naar nieuwe methodieken Leuvense dagen kindergeneeskunde 17-5-2018 Anouk Vanlander Partnerorganisatie van de Vlaamse overheid voor preventieve jeugdgezondheidszorg

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

Wil jij als voedingsprofessional ook specialist worden op gebied van Emotie-eten de baas?

Wil jij als voedingsprofessional ook specialist worden op gebied van Emotie-eten de baas? Wil jij als voedingsprofessional ook specialist worden op gebied van Emotie-eten de baas? Fijn! Dan kom ik graag in contact met jou. Mijn wens is dat meer professionals in Nederland cliënten, die worstelen

Nadere informatie

Gezond Opvoeden LIES RACQUET, BACK TO BASICS, EETEXPERT, 2014

Gezond Opvoeden LIES RACQUET, BACK TO BASICS, EETEXPERT, 2014 Gezond Opvoeden LIES RACQUET, BACK TO BASICS, EETEXPERT, 2014 Project: = een website waarop ouders terecht kunnen met hun opvoedingsvragen over voeding, beweging en sedentair gedrag en over tabak, alcohol

Nadere informatie