GEMEENTELIJK RUP MARIAHOF. STAD BREE Provincie Limburg

Transcriptie

1 GEMEENTELIJK RUP MARIAHOF Vrijthof BREE Tel.: Fax: STAD BREE Provincie Limburg Dossiernr.: Projectnr.: Versie: E november 2008 ARCADIS Belgium nv Vroentestraat 2b 3290 DIEST (Schaffen) Tel.: Fax:

2 Revisiestatus: Versie Datum Opmerking A sept. 07 Eerste uitgave schetsontwerp/discussienota B dec. 07 Concept voorontwerp C apr. 08 Voorontwerp D jun. 08 Ontwerp aanpassing na PV dd. 22/05/2008 E nov. 08 Definitief aanpassingen na openbaar onderzoek dd. 04/08/ /10/2008 Opgesteld: Afd. / Discipline Functie Naam Handtekening Datum Ruimte en Verkeer Projectverantw. Ruimtelijk Planner Bart Antheunis Geverifieerd: Afd. / Discipline Functie Naam Handtekening Datum Ruimte en Verkeer Projectverantw. Ruimtelijk Planner Bart Antheunis Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 2 van 50

3 fkelraplmd^sb= INLEIDING...5 SITUERING VAN HET PLANGEBIED... 5 AANLEIDING TOT OPMAAK VAN HET RUP... 5 AFBAKENING VAN HET PLANGEBIED EEN RUP TER UITVOERING VAN HET GEMEENTELIJK STRUCTUURPLAN RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN VLAANDEREN (RSV) RUIMTELIJKE VISIE VOOR LANDBOUW, NATUUR EN BOS HET RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN PROVINCIE LIMBURG (RSPL) Algemeen Specifiek voor de hoofdruimte Maasland en de deelruimte de vlakte van Bocholt HET GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN BREE ANDERE BELEIDSPLANNEN MET RUMTELIJKE RELEVANTIE GRENSOVERSCHRIJDEND LANDSCHAP STAMPROYERBROEK EN OMGEVING (GRENSPARK KEMPEN~BROEK) EEN VISIE EN EEN PLAN VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE IN HET KEMPEN~BROEK LANDINRICHTINGSPROJECT NOORDOOST-LIMBURG BESTAANDE FEITELIJKE EN JURIDISCHE TOESTAND EVOLUTIE VAN HET PLANGEBIED BESTAANDE FEITELIJKE TOESTAND BESTAANDE JURIDISCHE TOESTAND BEHOEFTEONDERZOEK BEHOEFTE AAN BIJKOMENDE ACCOMMODATIE VOOR NATUURRECREATIE EN NATUUREDUCATIE BEHOEFTE AAN BIJKOMENDE ACCOMMODATIE VOOR NATUURBEHEER VISIE, DOELSTELLINGEN EN RUIMTELIJKE UITGANGSPUNTEN ONTWIKKELING VAN HET PLANGEBIED EN ZIJN OMGEVING SPECIFIEKE ONTWIKKELING VAN HET GEBOUWENCOMPLEX MARIAHOF ONDERZOEK NAAR DE EFFECTEN OP ZIJN OMGEVING DECREET INTEGRAAL WATERBEHEER WATERTOETS Beschrijving van de watergerelateerde aspecten Conclusie milderende maatregelen EFFECTEN OP HET ECOLOGISCH SYSTEEM Beschrijving van de huidige aanwezige ecologische waarden: Ligging in Speciale Beschermingszones Ecologische waarden in de toekomst en motivatie van het project Beschrijving van de effecten en invloed op het ecologisch systeem milderende maatregelen EFFECTEN OP HET LANDSCHAP Beschrijving bestaande landschappelijke waarden Beschrijving van het effect op het landschap MAATREGELEN TER REALISATIE RUIMTEBALANS OP TE HEFFEN VOORSCHRIFTEN...43 ART 1. OVERDRUKZONE VOOR NATUURCENTRUM...45 Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 3 van 50

4 ART 2. OVERDRUKZONE VOOR PARKING...47 ART 3. OVERDRUKZONE VOOR ERFTOEGANGEN...47 ifgpq=jbq=q^_biibki=cfdro cfdrobk bk=bk=h^^oqbk =bk=h^^oqbk= Tabel 1: Toetsingstabel bestaande juridische toestand...23 Tabel 2: Overzicht vergunningtoestand constructies binnen plangebied...25 Figuur 1: Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos - vlakte van Bocholt...8 Figuur 2: gewenste ruimtelijk structuur provincie limburg...10 Figuur 3: De hoofdruimte Maasland met de deelruimte Vlakte van Bocholt...11 Figuur 4: Deelruimtes van de gewenste ruimtelijke structuur...12 Figuur 5: De deelruimte: Aabeekvallei - St. Martensheide...13 Figuur 6: Synthese van de gewenste ruimtelijke structuur...13 Figuur 7: Schematisch overzicht van de verschillende processen in het buitengebied...14 Figuur 8: Situering van de bezoekerscentra van 1ste en 2de niveau binnen het grenspark Kempen~Broek...16 Figuur 9: Oorspronkelijke functie van de gebouwen...18 Figuur 10: Functies van de gebouwen voor de aankoop door de stad Bree...19 Figuur 11: Overzicht vertrekplaatsen en wandelroutes St. Maartensheide - De Luysen...27 Figuur 12: Overzicht beheerders natuurgebieden...28 Figuur 13: Wandelingen binnen het natuurgebied St.-Maartensheide en de Luysen...30 Figuur 14: Ontwikkeling van het NME en beheercentrum Mariahof...32 Figuur 15: Delen in gebruik door private eigenaars...33 Figuur 16: Ontsluiting en parkeerfaciliteiten...34 Kaart 1: Situering van het RUP in de gemeente...5 Kaart 2: Situering van het Mariahof binnen het Kempen~Broek...14 Kaart 3: Huidige functies van de gebouwen (na aankoop stad Bree)...20 Kaart 4: Bestaande feitelijke toestand, orthofoto...20 Kaart 5: Bestaande juridische toestand - Gewestplan, water, natuur, BWK, Landschap en overige...25 Kaart 6: Bestaande juridische toestand Watertoetskaarten...25 Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 4 van 50

5 fkibfafkd= páíìéêáåö=î~å=üéí=éä~åöéäáéç= Het Mariahof is in het noordoosten van de gemeente Bree gelegen in de onmiddellijke omgeving van de buurgemeenten Kinrooi en Bocholt en het Nederlandse Weert. Het plangebied maakt deel uit van het groter aangesloten grensoverschrijdend natuurgebied Kempen~Broek. De ontsluiting van het Mariahof gebeurt via de Mariahofstraat, een verharde lokale weg, die via de kern van Beek (Kerkstraat Vrijheidslaan) ontsloten wordt naar het centrum van Bree. Vanuit Bree wordt het plangebied ontsloten naar de ruimere regio (o.a. via N76 en N73). Kaart 1: Situering van het RUP in de gemeente ^~åäéáçáåö=íçí=çéã~~â=î~å=üéí=orm =íçí=çéã~~â=î~å=üéí=orm= In 2005 kocht de stad Bree een deel van de gebouwen op het domein Mariahof aan. De vijvers op het domein werden aangekocht door Natuurpunt. Een deel van het gebouw werd aangekocht door een private persoon die functioneert als conciërgeconservator voor de omliggende natuurgebieden. Een deel van het domein en de gebouwen bleven in handen van een private partner die het mogelijk maakte dat het domein Mariahof kon aangekocht worden. Door deze aankoop werd een einde toegebracht aan de recreatieactiviteiten die er voordien plaatsvonden (verblijfsrecreatie en visrecreatie). Hierdoor ontstond de gelegenheid om de omliggende natuurgebieden met elkaar te verbinden, wat ook de achterliggende doelstelling was van de stad Bree. Het domein Mariahof was immers een ontbrekende schakel in het geheel van natuurgebieden (natuurreservaten Stamprooierbroek en De Luysen, bosreservaat Grootbroek en het mozaïeklandschap Urlobroek). In de toekomst kan het domein een grote meerwaarde betekenen voor de omgeving (inclusief St. Maartensheide). Voorste Luysmolen Stamprooierbroek De Luysen vijvers Maria hof Grootbroek Lossing St. Maartensheide Urlobroek Abeek Van bij de aankoop was het de bedoeling van de stad Bree om in de gebouwen een natuureducatief centrum en een beheercentrum onder te brengen. Deze zouden uitgebaat worden door de vzw Natuurpunt. Om deze omvorming mogelijk te maken werd door de stad Bree in 2006 een aanvraag tot stedenbouwkundig attest ingediend. Hierin stelde het Vlaams Gewest dat deze problematiek diende opgelost te worden via het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Dit is zo gebeurd. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 5 van 50

6 Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan van de stad Bree werd goedgekeurd door de bestendige deputatie op 11/05/2006. Dit GRS voorziet in de opmaak van een gemeentelijk RUP Mariahof. De ontwikkelingen voor het Mariahof zullen in nauw overleg met het Vlaams Gewest vastgelegd worden. ^ÑÄ~âÉåáåÖ=î~å=ÜÉí=éä~åÖÉÄáÉÇ= Het RUP heeft betrekking op de onmiddellijke omgeving van het Mariahof of het zuidelijk deel van het voormalige gebied met de vijvers. Het RUP wordt als volgt begrensd: in het zuiden door de Mariahofstraat, in het oosten door het bosreservaat Uitbreiding Grootbroek, in het noorden door de grens van het natuurreservaat op het gewestplan (o.a. Stamprooierbroek), in het westen door de onverharde voetweg die naar het natuurreservaat De Luysen leidt. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 6 van 50

7 qlbif`eqfkdpklq^= NK bbk=orm=qbo=rfqslbofkd=s^k=ebq=dbjbbkqbi kd=s^k=ebq=dbjbbkqbifgh=pqor`qrromi^k fgh=pqor`qrromi^k= NKNK oìáãíéäáàâ=píêìåíììêéä~å=sä~~åçéêéå=eopsf =EopsF N = Het plangebied wordt in het RSV onderverdeeld in het buitengebied. Het RSV omschrijft de buitengebieden als gebieden waarin de open (onbebouwde) ruimte overweegt. De buitengebieden omvatten natuur- en bosgebieden, agrarische gebieden, nederzettingen en verkeersinfrastructuren. Als belangrijkste doelstelling geldt dat het buitengebied gevrijwaard moet worden voor haar essentiële functies door de ontwikkelingsmogelijkheden van de structuurbepalende activiteiten en functies (landbouw, bos, natuur, wonen en werken) te garanderen. Wonen en werken bundelen in de kernen, versnippering vermijden. Ontwikkeling van de natuurlijke structuur Het Mariahof werd als onderdeel van het ruimer gebied Stamprooierbroek, Sint-Maartensheide en omgeving in de eerste afbakeningsronde van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) opgenomen als Grote Eenheid Natuur (GEN - volgnummer 407) In het RSV worden volgende ontwikkelingsperspectieven opgenomen voor het GEN: het beleid is er gericht op de ruimtelijke ondersteuning van het behoud en de verdere ontwikkeling van de huidige biologische waarde. Dit betekent het behoud en de versterking van: Het niet-bebouwd karakter Het kenmerkend abiotisch milieu Het kenmerkend biotisch milieu De kenmerkende ruimtelijke relaties tussen een waterloop en de omgevende vallei Ontwikkeling van de toeristisch-recreatieve structuur Bij de ontwikkeling voor toeristisch-recreatieve infrastructuur in het buitengebied is het van groot belang rekening te houden met de draagkracht van de omgeving. Stiltegebieden Een afstemming tussen milieu en ruimtelijke ordening kan gebeuren door het afbakenen van stiltegebieden. Vanuit ruimtelijk oogpunt liggen deze het best in of aansluitend bij de natuurlijke structuur en in gave landschappen. Vanuit dit oogpunt werd Noordoost-Limburg als potentieel stiltegebied aangeduid. Strategische projecten in het buitengebied Deze projecten hebben tot doel een samenhangende ontwikkeling uit te werken voor de natuurlijke, agrarische, landschappelijke en nederzettingsstructuur. Het zijn projecten die een voorbeeldfunctie hebben. 1 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, 1997 Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 7 van 50

8 Het plangebied is een onderdeel van het landinrichtingsproject Noordoost-Limburg. Dit project wordt in het RSV aangeduid als een strategisch project in het buitengebied. Ook sectorale inrichtingsinstrumenten kunnen in strategische projecten worden ingezet. Hieronder wordt het regionaal landschap Kempen en Maasland aangeduid. NKOK oìáãíéäáàâé=îáëáé=îççê=ä~åçäçìïi=å~íììê=éå=äçë O = Begin 2006 werd het planningsproces voor landbouw, natuur en bos voor het gebied van de Limburgse Kempen en Maasland opgestart. De verkenningsnota van dit planningsproces lag tot 15 mei 2007 ter inzage bij de betrokken gemeenten, provincies en andere belangengroepen. Het plangebied ligt in de deelruimte Maasland, meer specifiek in de vlakte van Bocholt. De gewenste ontwikkeling van de open ruimte voor de omgeving van het plangebied wordt als volgt vastgelegd: Figuur 1: Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos - vlakte van Bocholt 2 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos, verkenningsnota, mei 2007 Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 8 van 50

9 Behoud en versterking van natuurwaarden in natte milieus en herstel laagveencomplexen. Stamprooierbroek en omgeving vormen een natuurlijke depressie in de Vlakte van Bocholt. Van nature uit komen hier natte milieuomstandigheden voor met broekbossen, open water, moeras en laagveen. Het gebied vormt een kerngebied voor herstel van laagveen in Vlaanderen. Dit vereist een aangepast waterbeheer en afstemming met aangrenzende (landbouw)gebieden op het gebied van waterbeheer, ruimte voor kleine landschapselementen, beperking eutrofiërende invloeden Behoud en versterking van (complexen van) ecologisch zeer waardevolle graslanden als natuurkern. Behoud en versterking van uitgesproken natuurwaarden in valleien met ruimte voor natuurlijke waterberging. Ontwikkeling van landschappelijk en ecologisch waardevolle lineaire elementen. De Lossing is een kunstmatig gegraven afwateringskanaal dat de centrale broekgebieden (Stamprooierbroek, Urlobroek, Grootbroek ) ontwatert naar de Maas. Het ruimtelijk beleid is gericht op het behoud van de hoofdfunctie waarin deze elementen zijn gelegen, maar vrijwaart voldoende ruimte voor het realiseren van een hydrologische, landschappelijke en ecologische basiskwaliteit die de verbindende functie mee ondersteunt. Vrijwaren en versterken van waardevolle landschappen en erfgoedwaarden. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 9 van 50

10 NKPK eéí=oìáãíéäáàâ=píêìåíììêéä~å=mêçîáååáé=iáãäìêö=eopmif P = Algemeen In het RSPL worden de visie, categorisering en taakstelling van het RSV overgenomen en genuanceerd. Het RSPL neemt het RRV als kader en projecteert hierin volgende hoofddoelstellingen: Beschermen, beheren en versterken van de groene waarden Versterken van het stedelijk draagvlak met een concentratie van (nieuwe) diensten en meer kwaliteitsvolle stedelijke en geconcentreerde woonvormen Limburg als een economisch te diversifiëren regio, waarbij de provincie streeft naar een duurzame verankering van de bestaande bedrijven en een endogene groei om tot een breed en minder kwetsbaar economisch profiel te komen. Een grensoverschrijdende ruimtelijke context Meer aandacht voor kwaliteit van o.m. hoogwaardige bedrijventerreinen, toeristischrecreatieve voorzieningen, betere wegen. De bestaande landschappelijke verschillen en cultuurhistorische rijkdom moeten behouden blijven. Figuur 2: gewenste ruimtelijk structuur provincie limburg 3 Ruimtelijk structuurplan van de provincie Limburg (goedgekeurd bij besluit van de Vlaamse Regering 12 februari 2003) Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 10 van 50

11 Specifiek voor de hoofdruimte Maasland en de deelruimte de vlakte van Bocholt Figuur 3: De hoofdruimte Maasland met de deelruimte Vlakte van Bocholt Het plangebied ligt binnen de hoofdruimte Maasland, maar specifiek bevindt het zich in de deelruimte Vlakte van Bocholt. De vlakte van Bocholt wordt beschouwd als een voor de provincie belangrijk open ruimtegebied waarin hoogdynamische ontwikkelingen worden tegengegaan. De natuurlijke en landschappelijke structuur wordt behouden en versterkt, de beekvalleien worden gevrijwaard. Een concreet streefdoel is het maximaal behoud van het grensoverschrijdend stilte- en bosgebied en het grensoverschrijdend Benelux-landschap Stamprooierbroek. Toerisme en recreatie worden er niet ontwikkeld. De bestaande zachte toeristisch-recreatieve infrastructuur kan blijven. De gewenste natuurlijke structuur Een bijzonder gebied waar de verweving van natuurontwikkeling moet worden geoptimaliseerd, is de omgeving van Stamprooierbroek met de Brand, het gebied van de Abeek-Lossing-Itterbeek en Jagersborg in Noordoost Limburg. Voorgaand onderzoek naar mogelijkheden voor natuurverweving gebeurt in samenspraak met de Vlaamse overheid in functie van de afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur. De gewenste recreatieve structuur Het beleid stelt hier de beheersing van de zachte recreatie voorop. Het plangebied valt binnen een snoer van rustgebieden waar nieuwe toeristische recreatieve structuur niet wordt ontwikkeld. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 11 van 50

12 NKQK eéí=déãééåíéäáàâ=oìáãíéäáàâ=píêìåíììêéä~å=_êéé Q = De opmaak van het RUP Mariahof is een uitvoering van de bindende bepaling 24 uit het GRS Bree. Hier wordt gesteld dat de stad Bree, in nauw overleg met de Vlaamse overheid, een RUP opstelt voor de herbestemming van het Mariahof. Deze herbestemming houdt het toelaten van een zachte recreatievorm (vb natuureducatie) in dit bestaand gebouw in. In de richtinggevende bepalingen worden volgende elementen opgenomen met betrekking tot het Mariahof: Het plangebied behoord tot de deelruimte Aabeekvallei St. Martensheide. Deze deelruimte wordt verder opgesplitst in twee subruimten. Het plangebied ligt in de meest noordelijke subruimte: Aabeek - Luysen Mariahof, een gemeentegrensoverschrijdend natuurgebied dat op Europees niveau erkend wordt (beter gekend onder de naam Kempen~Broek). Het gebouwencomplex van het Mariahof kan om deze reden slechts beperkt ontwikkeld worden tot laagdynamische activiteiten zoals: boswachterwoning, conciërgewoning, klein natuureducatief centrum met startpunt voor natuurwandelingen, vergaderzalen voor verenigingen en instellingen uit de natuursector, opslagplaatsen van materialen voor uitvoeren van natuurbeheerwerken Verblijfsrecreatie wordt niet toegelaten. Betreffende mogelijke ontwikkelingen wordt overleg gepleegd met het Vlaams Gewest. In de gebouwengroep 5 bevinden zich twee vergunde woningen, gezien ze beiden in gebruik genomen werden voor de wet op de stedenbouw van Het Mariahof wordt tevens aangeduid als een waardevol gebouw binnen de gemeente Bree. Omwille van het landschappelijk en toeristisch belang van het behoud en de ontwikkeling van de landschappelijke kwaliteiten van deze gebouwen wordt er een beleid gevoerd om de beeldbepalende en landschappelijke waarde van deze gebouwen te behouden. Wanneer het gaat om zonevreemde gebouwen kunnen deze mee opgenomen worden in het RUP. Figuur 4: Deelruimtes van de gewenste ruimtelijke structuur 1. VERSTEDELIJKT GEBIED 2. OPEN LANDBOUWVLAKTE 3. VALLEI VAN DE SOERBEEK 4. AABEEKVALLEI ST.MARTENSHEIDE (GRENSOVERSCHRIJDEND) 5. VALLEI VAN DE ITTER 6. NAALDBOSGEBIED SOLTERHEIDE (GRENSOVERSCHRIJDEND) 4 5 Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Bree, goedgekeurd door de bestendige deputatie op 11/05/2006 Een gebouwengroep bevat minstens drie gebouwen of gebouwencomplexen, al dan niet aan dezelfde kant van de straat gelegen, die samen geen functioneel, maar wel een ruimtelijk aaneengesloten geheel vormen. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 12 van 50

13 Figuur 5: De deelruimte: Aabeekvallei - St. Martensheide Gewenste toeristisch-recreatieve structuur Binnen de gewenste toeristisch-recreatieve structuur wordt het Mariahof aangeduid als een poort naar het natuurgebied. Ze wordt als vertrekpunt beschouwd voor natuureducatie, (geleide) wandelingen gekoppeld aan het Kempen~Broek. Hier kunnen uiteenzettingen over natuurprojecten en initiatieven die hier plaatsvinden, bosklassen georganiseerd worden. Er moet op toegezien worden dat de ontwikkeling van deze poort steeds op mensenmaat blijft. Door een divers aanbod van activiteiten (weliswaar van laagdynamische aard) te voorzien, wordt een breed publiek aangesproken. Verblijfsrecreatie is hier niet gewenst. Figuur 6: Synthese van de gewenste ruimtelijke structuur Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 13 van 50

14 OK ^kabob=_bibfapmi^kkbk=jbq=orjqbifghb=obi k=jbq=orjqbifghb=obibs^kqfb bs^kqfb= Figuur 7: Schematisch overzicht van de verschillende processen in het buitengebied BUITENGEBIED Afbakening Natuurlijke structuur VEN Natuurrichtplannen Landinrichting Noordoost-Limburg Strategische projecten Natuurinrichtingsprojecten Agenderingsnota Mariahof - Luysen Regionaal Landschap Kempen en Maasland Kempen~Broek Visie rond NME-centra Wandelgebied De Luysen OKNK dêéåëçîéêëåüêáàçéåç=i~åçëåü~é=pí~ãéêçóéêäêçéâ=éå=çãöéîáåö= EdêÉåëé~êâ= dêéåëé~êâ=héãééåú_êçéâf héãééåú_êçéâf= Het plangebied is gelegen binnen de perimeters van het grensoverschrijdend landschap Stamproyerbroek Wijffelterbroek Laurabossen van de Benelux overeenkomst dd. 08/06/1982. Momenteel is de naam van dit gebied omgevormd tot Grenspark Kempen~Broek. Dit unieke landschap strekt zich uit over delen van Belgisch en Nederlands Limburg en Noord-Brabant en bevindt zich meerbepaald binnen de gemeenten Crandendonck, Weert, Hamont-Achel, Bocholt, Bree, Kinrooi en Maaseik. De uitvoering wordt langs Vlaams zijde ingevuld door het Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Regionale landschappen zijn een samenwerkingsverband tussen lokale beleidsniveau s, milieu- en natuurverenigingen en socio-economische partners om een bepaald gebied op een duurzame wijze te ontwikkelen met natuur- en landschapsbehoud en natuurgericht toerisme als belangrijke pijlers. Het aaneengesloten landschap bestaat uit meerdere aan elkaar grenzende delen die elk een eigen sfeer uitstralen en elk over specifieke natuurlijke eigenschappen beschikken en op deze manier een thuis vormen voor talloze planten en dieren. Het betreft een gevarieerd landschap dat nat afwisselt met droog, open met gesloten. Moerassen, stuifduinen, bossen, heide, vennen en landbouwgebieden wisselen elkaar af en vormen het gezicht van het Kempen~Broek. Binnen dit grenspark wordt het plangebied ondergebracht in het wandelgebied St.-Maartensheide en De Luysen. Binnen dit wandelgebied worden twee startplaatsen aangeduid: parking 3 ter hoogte van de Voorste Luysmolen en parking 6 ter hoogte van het Mariahof. Kaart 2: Situering van het Mariahof binnen het Kempen~Broek Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 14 van 50

15 OKOK béå=îáëáé=éå=ééå=éä~å=îççê=å~íììêj=éå=ãáäáéìéçìå~íáé=áå=üéí= =Éå=ãáäáÉìÉÇìÅ~íáÉ=áå=ÜÉí= héãééåú_êçéâ S = Het plan is een uitvoering van het Intereg III project Kempen~Broek. Het plan betreft een pilootproject voor de uitwerking van Natuur en Milieueducatie (NME) binnen de in het provinciaal ruimtelijk structuurplan geselecteerde Grote Landschappelijke Eenheden (GLE). Het plan heeft tot doel om op een verantwoorde wijze het aanbod aan NME-centra op elkaar af te stemmen en deze op een goede ruimtelijke wijze te spreiden. Hierbij wordt er maximaal gebruik gemaakt van de bestaande mogelijkheden binnen het Kempen~Broek. De ruimtelijke uitwerking van het NME plan is vervat in drie plandoelstellingen: 1. Het planmatig en gericht ontwikkelen van een gezamenlijk beleid in verband met NME in het Kempen~Broek. 2. Het hiërarchisch structureren van de bestaande bruikbare infrastructuur voor NME en het toekennen van één of meerdere NME-thema s aan die infrastructuur in het Kempen~Broek. 3. Het inpassen van, voor het Kempen~Broek nieuwe, NME-programma s zodat alle doelgroepen een kwaliteitsvol aanbod op maat kunnen vinden in het Kempen~Broek. De hiërarchische structuur voor bezoekersopvang wordt op 3 niveaus uitgewerkt. Op die manier wordt zowel de spreiding van de NME-thema s over de niveaus als de ruimtelijke spreiding van de NME-centra in het gebied bepaald. Volgende niveaus worden onderscheiden: Niveau 1: Dit zijn de grote bezoekerscentra waar recreanten en bezoekers zich kunnen verzamelen. Ze liggen aan de rand van het gebied om de verstoring door verkeer in het gebied te beperken. Ze zijn bemand zodat de bezoeker er terecht kan voor informatie. In deze centra kan je educatieve programma s en geleide activiteiten volgen. Ze vormen de poorten tot het gebied en er is een ruime bibliotheek over het gebied aanwezig. Niveau 2: Het betreft bestaande gebouwen die een (gedeeltelijke) recreatieve en/of educatieve bestemming krijgen. Het zijn kleinere centra zonder permanentie waarvan de gids/beheerder een sleutel heeft. Ze bieden plaats voor een kleine tentoonstelling of er is materiaal aanwezig waarmee (school)groepen zelf aan de slag kunnen. Op deze plaatsen is ook basissanitair aanwezig. Niveau 3: Het betreft infopanelen die in de nabijheid van picknicktafels, banken of vogelkijkhutten worden opgesteld. Deze locatie kunnen dienst doen als startplek voor een wandeling of een ondersteunende functie hebben voor de NME-programma s of activiteiten. De thema s die in de NME-centra behandeld worden hebben betrekking op: water, afval, dieren, planten, bos, ecosystemen, duurzame ontwikkeling, natuurbeheer, landschap, stilte, platteland, cultuurhistorie en geschiedenis en nachtelijke natuur. Initieel werd het Mariahof niet in deze visie opgenomen aangezien het complex zich ten tijde van het onderzoek in privé bezit bevond. Door de aankoop van een deel van de gebouwen door de stad Bree bieden zich nieuwe kansen aan. Een toetsing aan de criteria en de hiërarchische indeling die voor de bezoekersopvang en bezoekerscentra werd uitgewerkt geeft aan dat Mariahof een rol kan spelen in de opvang, begeleiding en sturing van bezoekers. 7 De ontwikkeling van het Mariahof past binnen de drie bovenstaande plandoelstellingen. Het Mariahof past binnen de planmatige en gerichte ontwikkeling van het NME in het Kempen~Broek. Mariahof wordt hier ontwikkeld als een klein bezoekerscentra zonder permanentie (niveau 2), met uitzondering van de twee bestaande woningen. 6 7 Provincie Limburg, Opgezet spel!, Een visie en een plan voor natuur- en milieueducatie in het Kempen~Broek, 2004 Bron: Erwin Christis: Grenspark Kempen~Broek, nota Bezoekerscentra, 19 juli Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 15 van 50

16 Figuur 8: Situering van de bezoekerscentra van 1ste en 2de niveau binnen het grenspark Kempen~Broek OKPK i~åçáåêáåüíáåöëéêçàéåí=kççêçççëí ~åçáåêáåüíáåöëéêçàéåí=kççêçççëíjiáãäìêö U = Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen voorziet strategische projecten als instrumenten voor het buitengebied. Landinrichtingsprojecten worden als voorbeeld aangehaald (p. 428), waaronder het landinrichtingsproject Noordoost-Limburg dat ons plangebied bevat. Landinrichting heeft als doel het uitvoeren van maatregelen of ingrepen om gebieden in overeenstemming met de toegekende bestemming te vrijwaren, te herwaarderen, en het meer geschikt maken van gebieden voor de toegekende bestemmingen. Het richtplan voor dit project werd op 01/03/1995 door de minister goedgekeurd, het grootste aantal van de deelprojecten werden al uitgevoerd. Door de ligging van het gebied in aansluiting met de vallei 8 landinrichting Noordoost-Limburg ingesteld bij besl. Vl. Reg. 23/10/1991 Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 16 van 50

17 van de Abeek, de Luysen en de broekgebieden (Stramprooierbroek), vormt dit gebied een belangrijke schakel om tot grote eenheden natuur te komen: De vallei van de Abeek: vormt een belangrijk deelproject dat streeft naar de realisatie van een situatie die beter aansluit met het natuurlijk systeem, mogelijkheden biedt voor verbetering van de waterkwaliteit, vismigratie Het Mariahof wordt binnen dit landinrichtingsproject meer specifiek opgenomen in het natuurontwikkelingsproject herstelplan Abeek. Voor het Mariahof wordt volgend ontwikkelingsperspectief opgenomen: tegengaan van versnippering van moerasgebieden, externe verstoring beperken en abiotische randvoorwaarden creëren voor het behoud en herstel van het gebied door een integrale aanpak van het gebied de Luisen en het Mariahof (natuurontwikkeling). In uitvoering van deze opties uit het Richtplan Noordoost-Limburg werden, in het kader van het Abeekproject, tot hiertoe 4 inrichtingsplannen opgemaakt: 1.) Abeek 1: Abeekloop vak: Zuid-Willemsvaart paal 161 Maatregelen: natuurtechnische beekinrichting, vistrappen Luysmolen en Clootsmolen, verwerving en inrichting van een bufferstrook langs de beek. 2.) Voorste Luysmolen: Maatregelen:herstel/renovatie en herbestemming van voormalige watermolen als natuur educatief steunpunt en (natuur)wachterswoning. De omgeving werd ingericht als rustpunt op het fietsroutenetwerk en startpunt voor wandelaars. 3.) Natuurontwikkeling de Luysen 4.) Abeek 3: Maatregelen: omvorming voormalige recreatiegebied naar natuurgebied; natuurtechnische inrichting vijvers, natuureducatie, uitbreiding vijver- en moerasgebieden Stroomafwaarts tracé van Abeek en Lossing met o.m. het herstel van het voormalige vijvergebied de Zig, bosomvorming, vernatting, beekhermeandering en recreatief medegebruik (wandelen en natuurobservatie). In mei 2006 werd op vraag van de stad Bree en Natuurpunt vzw door de VLM een agenderingsnota opgemaakt voor het Mariahof. Beide organisaties wensen het gebied opnieuw als natuurgebied te ontwikkelen en te ontsluiten voor zachte (natuurgerichte) recreatie. Concreet wordt in het kader van het landinrichtingsproject Noordoost Limburg gevraagd om volgende werken uit te voeren: - De natuurtechnische omvorming van de visvijvers naar moeras- en open watercomplexen aansluitend met het natuurgebied de Luisen en het Grootbroek (domein ANB) - De inrichting om het domein open te stellen voor zacht recreatief medegebruik: o.a. inrichting van wandelpaden, fietsenstalling, vogelkijkhut, onthaalzone met parkeergelegenheid, picknick, inpassing van delen van het gebouwencomplex als onderdeel van de bezoekersopvang in het grensoverschrijdend landschap Kempen~Broek. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 17 van 50

18 PK _bpq^^kab=cbfqbifghb=bk=grofafp`eb=qlbpq =bk=grofafp`eb=qlbpq^ka ^ka= PKNK bîçäìíáé=î~å=üéí=éä~åöéäáéç= Het betreft een voormalige boerderij van ca In eerste instantie werden de twee parallelle vleugels gebouwd. De noordoostelijk gelegen vleugel bestond uit een woning en stallingen. De zuidwestelijk gelegen vleugel deed dienst als opslagschuur. In de jaren 30 werden deze twee vleugels met elkaar verbonden door de bouw van een 2 de woning met conciergeverblijf. De structuur en het huidige bouwvolume dateren aldus van vóór Figuur 9: Oorspronkelijke functie van de gebouwen De vijvers werden in 1939 gecreëerd; door de aanleg van een ringdijk waarna water van de hoger gelegen Abeek werd ingelaten. (bron: Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen inventaris van het cultuurbezit in België: architectuur 1 e deel 19n1 Kantons Bree-Maaseik) Omstreeks de jaren 60 worden de oorspronkelijke activiteiten stopgezet en wordt het domein met zijn gebouwen verkocht. De oorspronkelijke hoeve met twee woningen wordt geleidelijk omgebouwd. De vijvers werden in gebruik genomen als visvijvers. Tussen 1966 en 1970 werden de stallingen, de woning van de landbouwer-pachter en het de 2 de woning met conciergeverblijf, omgebouwd tot 6 vakantiewoningen. Voor 1971 werd de oorspronkelijke woning 1 ondergebracht in de zuidwestelijke vleugel, met name voor het decreet van 28 juni Bij deze verbouwingen werd steeds rekening gehouden met de oorspronkelijke vorm en uitzicht van de gebouwen. In 1974 werd een bouwvergunning afgeleverd voor de bouw van een hoenderhok (17/09/1974) en in 1979 voor een bergruimte/werkplaats (in beroep op 08/04/1976). Het domein Mariahof wordt in die periode hoofdzakelijk gebruikt als vakantiewoning voor vissers. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 18 van 50

19 Figuur 10: Functies van de gebouwen voor de aankoop door de stad Bree Sinds de goedkeuring van het gewestplan in 1978 wordt de natuurwaarde in de ruimere omgeving van het domein Mariahof erkent. Deze natuurwaarden worden in latere fase bevestigd. Zo is er de afbakening van de habitatrichtlijngebieden rond 1990 en de eerste afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) De functie van vakantiewoning en visvijver zorgt voor een verstoring van de natuurlijke, ecologische en landschappelijke waarde. Constante en ongecontroleerde activiteiten als wandelen, vissen, varen, tenten opzetten zorgen voor deze verstoring. In 2005 werd het domein en de gebouwen andermaal verkocht. Deze keer met als doel de natuurwaarde in het gebied te verhogen. Vermits het domein in een NV was opgenomen diende de aankoop te gebeuren via een derde private partner. Deze private partner heeft de omliggende vijvers doorverkocht aan Natuurpunt. De gelagzaal en de gehele noordoostelijke vleugel werden vervolgens doorverkocht aan de stad Bree. De familiewoning werd aangekocht door een privaat persoon die functioneert als conciërgeconservator voor de omliggende natuurgebieden en voor de ontwikkeling van het NME en het beheercentrum dat in de gebouwen zal ondergebracht worden. De middenvleugel, de voormalige boswachterwoning en een deel van het domein blijven in bezit van de private partner. Deze zal de gebouwen gebruiken als jachtlokaal en woning. De stad Bree bezit een recht van voorkoop op de delen van de gebouwen die nog in privé eigendom zijn met als doel over enkele jaren de volledige site te bezitten en te beheren. De private partner, die zijn delen onderbracht in de NV Mariahof, is sinds de aankop van de gronden in 2005 bezig met het herstel van het gebouw in zijn oorspronkelijk vergunde staat, nl. als een woning met conciërgeverblijf. Natuurpunt wil het Mariahof in de nabije toekomst opnieuw inrichten zodat het één geheel vormt met de vijvers van De Luysen. De gebouwen van het Mariahof zouden zij in concessie nemen van de stad Bree en in relatie tot visie voor de ontwikkeling van het grensoverschrijdend landschap Kempen~Broek willen ontwikkelen als NME-centrum en beheercentrum. De gelagzaal zou hiervoor omgebouwd kunnen worden tot multifunctionele zaal (ontvangstlokaal, leslokaal, tentoonstellingsruimte, picknickruimte, vergaderzaal, natuurbibliotheek ). De voormalige stallingen zouden gebruikt worden als beheerlokaal. Voor de voormalige landbouwers-pachterswoning is er nog geen concrete bestemming vastgelegd. Hier kunnen onder meer sanitaire voorzieningen in ondergebracht worden. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 19 van 50

20 De NV Mariahof wenst de twee bestaande vijvers ten oosten van de gebouwengroep, die momenteel in eigendom zijn van de NV, te vergroten tot één vijver waarvan de aan- en afvoer van het water wordt aangesloten op de grote vijver die momenteel in eigendom is van de NV. Met de grond die hierdoor vrijkomt wensen zij de bestaande tuinzone aanpalend aan de woning op te hogen zodat deze gevrijwaard blijft van overstromingen. Deze zouden veroorzaakt worden door de waterregeling die ANB in het aanpalende domein uitvoerde. De uitgraving van de vijver en de ophoging van de tuin moet deze schade in de toekomst vermijden. Kaart 3: Huidige functies van de gebouwen (na aankoop stad Bree) PKOK _Éëí~~åÇÉ=ÑÉáíÉäáàâÉ=íçÉëí~åÇ= De bestaande feitelijke toestand wordt hierboven al toegelicht. Hieronder worden de verschillende delen van het gebied door middel van een fotoreportage aangegeven. Kaart 4: Bestaande feitelijke toestand, orthofoto De toegang tot het Mariahof: ZICHT OP DE TOEGANGSPOORT ZICHT OP DE OPRIJLAAN NAAR HET NATUURCENTRUM (RICHTING MARIAHOFSTRAAT) ZICHT OP DE OPRIJLAAN NAAR DE WONINGEN (RICHTING MARIAHOFSTRAAT) De noordoostelijke vleugel ZICHT OP BINNENKANT ZICHT OP BUITENKANT ZICHT OP HET TERRAS Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 20 van 50

21 De zuidwestelijke vleugel ZICHT OP BINNENKANT De tussenbouw ZICHT OP BUITENKANT (VANUIT HET NOORDEN) ZICHT OP DE BUITENKANT (VANUIT HET ZUIDEN) ZICHT OP DE BUITENKANT ZICHT OP DE CONCIËRGEWONIG ZICHT OP DE BINNENKANT De werkplaats ZICHT VANAF DE VIJVERS ZICHT OP DE VOORKANT ZICHT VANAF DE CONCIËRGEWONING Het hoenderhok/hertenstal ZICHT OP HET HOENDERHOK CLOSE-UP Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 21 van 50

22 De bergingen ZICHT OP DE TWEE BERGINGEN VANAF HET WANDELPAD ZICHT OP GROTE BERGING VANAF DE TOEGANGSWEG ZICHT OP DE KLEINE BERGING VAN AF DE TOEGANGSWEG Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 22 van 50

23 PKPK _Éëí~~åÇÉ=àìêáÇáëÅÜÉ=íçÉëí~åÇ íçéëí~åç= De relevante elementen van de bestaande juridische toestand worden aangegeven in onderstaande tabel en gelokaliseerd op bijgevoegde kaarten. Tabel 1: Toetsingstabel bestaande juridische toestand RUIMTELIJK Type Plan binnen het plangebied aangrenzend aan het plangebied Gewestplan(nen) Neerpelt-Bree (KB dd 22/03/1978) Natuurgebied Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen Geen Geen Neerpelt-Bree (KB dd 22/03/1978) Natuurgebied, reservaatsgebied Geen Geen Algemene plannen van aanleg Geen Geen Bijzondere plannen van aanleg Geen Geen Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Geen Verkavelingvergunningen Geen nvt Stedenbouwkundige vergunningen SECTORAAL Natuur Vogelrichtlijngebieden (richtlijn 79/409/EEG 02/04/1979) Habitatrichtlijngebieden (richtlijn 93/43-21/05/1992) Gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN - IVON) Geen hoofdgebouw van voor 1962: wordt aldus vergund geacht functiewijziging en verbouwingen tussen 1966 en 1971: functiewijziging wordt vergund geacht (deze zijn pas vergunningsplichtig vanaf 1984); verbouwingen waren mogelijks vergunningsplichting (afh. van aard doorgevoerde wijzigingen) 17/09/1974: bouwen van een hoenderhok 08/04/1976: bouwen van een bergruimte/werkplaats (nr. 710/559) zie ook volgende tabel voor verdere detailering nr. 21: Hamonterheide, Hageven, Buitenheide, Stamproyerboek en Mariahof (BVlR. 17/10/1988) nr. 33: Abeekvallei met aanliggende moerasgebieden nr. 407: Grote Eenheid Natuur (GEN) Stamprooierbroek, Sint Maartensheide en omgeving Natuurreservaten Geen De Luysen Mariahof; St. Maartensheide - De Luysen; Stamprooierbroek Bosreservaten Geen Grootbroek met uitbreiding Natuurinrichting Gebieden met recht van voorkoop vanuit natuur Biologische Waarderingskaart (BWK) natuurontwikkelingsproject herstelplan Abeek (als onderdeel van het landinrichtingsproject Noordoost Limburg) uitbreidingsperimeters van erkende en Vlaamse natuurreservaten binnen de gewestplanbestemmingen groen, bos en bosuitbreiding of vergelijkbare bestemmingen: o.a. in de Luysen Mariahof; St. Maartensheide- De Luysen en Stamprooierbroek. binnen de perimeter van het VEN Waardevol tot zeer waardevol (zie ook bespreking ecologische impact) Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 23 van 50

24 Water Beschermingszones grondwaterwinningen Type Plan binnen het plangebied aangrenzend aan het plangebied geen geen Bevaarbare waterlopen geen geen Onbevaarbare waterlopen Klasse Hellingenkaart Erosiegevoelige gebieden Winterbedkaart Overstromingsgevoelige gebieden Infiltratiegevoelige gebieden Grondwaterstromingsgevoelige gebieden geen het betreft een overwegend vlak gebied De Abeek, eerste categorie; De Lossing, tweede categorie er worden geen erosiegevoelige gebieden aangeduid binnen het plangebied of in de onmiddellijke omgeving ervan er word geen winterbed aangeduid binnen het plangebied of in de onmiddellijke omgeving ervan de onmiddellijke omgeving (muv van het westelijk deel) van het plangebied wordt als mogelijk overstromingsgebied aangeduid de onmiddellijke omgeving van de gebouwen worden aangeduid als infiltratiegevoelig de onmiddellijke omgeving van de gebouwen en het westelijk deel worden als matig gevoelig aangeduid voor grondwaterstoming (type 2) de overige delen rond het plangebied worden aangeduid als sterk gevoelig voor grondwaterstroming (type 1) Risicozones overstromingen geen geen Van nature overstroombare gebieden (NOG de randen van het domein worden aangeduid als natuurlijk overstromingsgebied van uitwaterloop Recent overstroomde gebieden (ROG) geen geen Milieu Milieuvergunningen geen geen Bodemvervuiling geen geen Landbouw de ruimere omgeving (muv het westen) wordt aangeduid als natuurlijk overstromingsgebied vanuit waterloop. Ruilverkaveling geen Veldhoven-Kreiel MB 14/09/1998 onderzoek naar het nut ifv landinrichtingsproject Noordoost- Limburg Gebieden met recht van voorkoop vanuit landbouw Landschappen en monumenten geen geen Beschermde monumenten geen geen Beschermde dorpsgezichten geen geen Beschermde landschappen geen ten noorden van de Lossing: Stamprooierbroek Landinrichting Noordoost Limburg (MB 01/03/1995) Landschapsatlas Vlaanderen Ankerplaatsen Relictzone Lijnrelict - Puntrelict Ankerplaats: Vallei van de Abeek van Bocholt tot Molenbeersel met Stamprooierbroek (A70026) Relictzone: Stamproyerbroek (R70013) Lijnrelict: Abeek (L70001), De Lossing (L70005) Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 24 van 50

25 Type Plan binnen het plangebied aangrenzend aan het plangebied Verkeer Rooilijnen geen geen Voet- en buurtwegen geen Chemin nr 36 die nu Mariahofstraat is Leidingen geen geen Tabel 2: Overzicht vergunningtoestand constructies binnen plangebied Kad. gegevens Ref. gemeente Datum Beslissing Voorwerp 1M5 1N5 oorspronkelijke schuur (dd. ca volgens Bouwen door de eeuwen heen ) waarin in 1971 woning 1 werd ondergebracht woning 2 (dd. ca. 1930) opgericht in 1930 en later omgevormd tot vakantiewoning 1V4 conciërgeverblijf bij woning 2 1S5 vroegere woning van landbouwer-pachter (dd. ca volgens Bouwen door de eeuwen heen ) die in 1967 werd omgevormd tot vakantiewoning 1R5 1P5 oorspronkelijke woning 1; in 1969 ingericht als vakantiewoning vroegere stal (dd. ca volgens Bouwen door de eeuwen heen ) die in 1969 werd omgevormd tot vakantiewoning 1D4 CBS /09/1974 bouwen van een hoenderhok 1D4 710/559 08/04/1976 bouwen van een bergruimte/werkplaats vergund in beroep bij bestendige deputatie; mogelijks anders gebouwd dan vergund. Kaart 5: Bestaande juridische toestand - Gewestplan, water, natuur, BWK, Landschap en overige Kaart 6: Bestaande juridische toestand Watertoetskaarten Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 25 van 50

26 QK _belbcqblkabowlbh= QKNK _ÉÜçÉÑíÉ=~~å=ÄáàâçãÉåÇÉ=~ÅÅçããçÇ~íáÉ=îççê=å~íììêêÉÅêÉ~íáÉ=Éå= =Éå= å~íììêéçìå~íáé= De basis voor de recreatieve en educatieve ontwikkeling van de ruimere omgeving van het Kempen~Broek is terug te vinden in het rapport Een visie en een plan voor natuur- en milieueducatie in Kempen~Broek dat in 2004 werd opgesteld en goedgekeurd door de provincie Limburg en de nota Bezoekerscentra, opgemaakt in In deze rapporten werd een visie uitgewerkt voor de bezoekersopvang en de inrichting van bezoekerscentra. Een toetsing aan de criteria en de hiërarchische indeling die voor de bezoekersopvang en bezoekerscentra werd uitgewerkt geeft aan dat Mariahof een rol kan spelen in de opvang, begeleiding en sturing van bezoekers. De rol van het Mariahof wordt binnen het ruimer kader van het complex De Luysen St.Maartensheide-Mariahof geplaatst. Binnen dit complex worden twee duidelijke startplaatsen aangeduid voor de recreatieve ontsluiting van het gebied. Het betreft de Voorste Luysmolen en Mariahof. De bestaande parking, aan de ingang van de Luysen zal worden opgeheven. Beide locaties worden in de hiërarchische structuur van bezoekerscentra in het secundaire niveau geplaatst. Dit wil zeggen dat het gebouwen zijn zonder permanente aanwezigheid van baliepersoneel, maar waarvan een natuurgids of natuurbeheerder de sleutel heeft om voor of na een begeleide wandeling met bezoekers een bezoek te brengen aan een tentoonstelling, infostand, folderdisplay Tevens wordt op deze locaties sanitair voorzien voor wandelaars en fietsers (al dan niet permanent toegankelijk). Ook de invulling met een opslagruimte voor beheer- of educatieve materialen en een multifunctionele ruimte voor vergaderingen of voordrachten behoort tot een mogelijke invulling. In de buitenruimte is bij voorkeur een picknickplaats, fietsenstalling en infobord aanwezig zodat ook individuele wandelaars of fietsers de locatie als rustpunt of startpunt van een recreatieve route kunnen gebruiken. De verschillende bezoekerscentra worden aangeduid omwille van hun toegangsfunctie tot een specifiek natuurreservaat. De informatie die in deze bezoekerscentra terug te vinden is focust zich dan ook op de aspecten die in dat natuurreservaat voorkomen. Hierdoor behandelen ze elk een specifiek thema waardoor ze zich van elkaar kunnen onderscheiden. Zo ligt de focus op het Mariahof op het vijvergebied De Luysen-Mariahof-Grootbroek en de St. Maartensheide; in de voorste Luysmolen op de A-beekvallei. Op de bestaande wandelkaart van het Kempen~Broek voor het wandelgebied St. Maartensheide De Luysen wordt duidelijk de beperkte toegankelijkheid van het vijvercomplex aangegeven. Ook na de inrichting van de gebouwen van het Mariahof als NME-centrum van tweede niveau zal de toegankelijkheid tot het gebied nauwelijks gewijzigd worden. Een evenwicht tussen ecologische waarden en ontsluiting wordt voor ogen gehouden. Naast de bestaande rode route rond het vijvercomplex wordt enkel de inplanting van twee nieuwe kijkhutten gepland: één in het noorden (op ca. 50 m van grenspaal 160) en één in het zuiden nabij Mariahof (zie paarse cirkels op onderstaande kaart). Voor de zuidelijke kijkhut zal er een kleine aftakking voorzien worden vanaf het bestaande wandelcircuit (zie paarse lijn op onderstaande kaart). Mogelijks wordt tussen de zuidelijke kijkhut nabij Mariahof en de bestaande kijkhutten van de Luysen een laarzenpad voorzien (zie paarse stippellijn op onderstaande kaart). Dit wandelpad zal aangelegd worden in samenspraak met het regionaal landschap en zal een kortsluiting betekenen naar de bestaande kleinere gele route. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 26 van 50

27 Figuur 11: Overzicht vertrekplaatsen en wandelroutes St. Maartensheide - De Luysen VOORSTE LUYSMOLEN MARIAHOF QKOK _ÉÜçÉÑíÉ=~~å=ÄáàâçãÉåÇÉ=~ÅÅçããçÇ~íáÉ=îççê=å~íììêÄÉÜÉÉê= Door zijn centrale ligging tussen de 3 grote natuureenheden die elk door een andere instantie beheerd worden, kan het Mariahof verder ontwikkeld worden als centrale beheerlocatie voor deze natuurentiteiten. In eerste instantie zal het Mariahof gebruikt worden als beheercentrum voor Natuurpunt, welke nu al ca. 200 ha in de omgeving in beheer hebben. Vanuit het Mariahof wordt het beheer van de natuurgebieden De Luysen, Mariahof en St. Maartensheide en A-beek geregeld. Door haar centrale locatie leent het Mariahof zich hiervoor uitstekend, aangezien het materiaal binnen handbereik moet liggen. Een locatie aan de rand van het natuurgebied of op een bedrijventerrein is hierdoor uitgesloten. Met de andere natuurbeheerders moeten nog de nodige afspraken gemaakt worden om het Mariahof ook in te schakelen als beheercentrum voor deze organisaties en gebieden. Het is vrijwel onmogelijk om vanuit het Smeetshof het beheer te regelen. Het is voor de vrijwilligers niet mogelijk om voor het uitvoeren van beheerswerken telkens de grote afstand tot het Smeetshof af te leggen om materiaal op te halen. Er wordt door de vrijwilligers immers in de periode van 1 oktober tot 1 april om de veertien dagen en ook nog eens tussentijds beheerswerken uitgevoerd. Het materiaal moet binnen handbereik zijn als een natuurreservaat van dergelijke omvang wil kunnen beheren. De locatie doet enkel dienst als opslagruimte en dit zowel voor groot materieel zoals een tractor met kar, een trekkar, remorque en bijhoren als om klein materiaal zoals motorzagen (5-tal), bosmaaiers (3- tal), spaden, rieken, bijlen, tirfors, tangen, weipalen, prikkeldraad, veiligheidskledij, materiaalkasten, hamers, nagels, schroeven, touwen, grondboren, werkhandschoenen, werkbank, opslag voor hooi voor de dieren in de winter en EHBO. Onderhoudswerken die VLAREM gebonden zijn worden niet op deze locatie uitgevoerd. Hiervoor wordt beroep gedaan op bedrijven die hiervoor over de nodige milieuvergunningen beschikken. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 27 van 50

28 Tevens wordt ter ondersteuning van het beheercentrum voorzien in een kleedruimte, een refter en een sanitair. De laatste twee kunnen samen met de infrastructuur van het natuureducatief centrum ontwikkeld worden (dubbel gebruik). Figuur 12: Overzicht beheerders natuurgebieden Voorste Luysmolen Stamprooierbroek De Luysen vijvers Maria hof Grootbroek Lossing St. Maartensheide Urlobroek Abeek Legende beheertoestand Natuurpunt Agentschap Natuur en Bos Stichting Limburgs Landschap Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 28 van 50

29 RK sfpfbi=albipqbiifkdbk=bk=orfjqbifghb=rfq k=bk=orfjqbifghb=rfqd^kdpmrkqbk d^kdpmrkqbk= RKNK låíïáââéäáåö=î~å=üéí=éä~åöéäáéç=éå=òáàå=çãöéîáåö =Éå=òáàå=çãÖÉîáåÖ= De stad Bree wenst in samenwerking met Natuurpunt vzw de site van het Mariahof te herstellen. Bedoeling is de doelstellingen gesteld in het structuurplan uit te voeren en het Mariahof om te vormen als een lokaal knooppunt (bezoekerscentra op tweede niveau) voor het grenspark Kempen~Broek, meer in het bijzonder voor het wandelgebied De Luysen St. Maartensheide. Dit gebeurt rekening houdend met de ligging binnen natuurgebied en de ecologische waarde van de omgeving en dit zowel op Europees (habitatrichtlijngebieden) als Vlaams (VEN) niveau. De stad Bree wenst de natuurlijke waarde van het gebied opnieuw te verhogen en de ontwikkelingen van de site uit te voeren in functie van de gewestplanbestemmingen. Door ook bepaalde, specifieke functies mee te geven aan het bestaande gebouwencomplex, die in overeenstemming zijn met de omgeving en erop inspelen, is het mogelijk een grotere controle uit te oefenen op de natuurlijke waarde van de omgeving en ervoor te zorgen dat deze bewaard blijven. Het vijvergedeelte dient samen met de vijvers van de Luysen en het Grootbroek beheerd en ontwikkeld te worden. De vijvers zijn allen gelegen in het natuurreservaatgebied (conform gewestplanbestemming en maken geen onderdeel uit van het gemeentelijk RUP. De inrichting en het beheer van deze vijvers kan via de gebruikelijke kanalen uitgevoerd worden (natuurinrichtingsplannen, beheersplannen ). Het gebied van de vijvers valt binnen de perimeters van het landinrichtingsproject Noordoost-Limburg. Naar aanleiding van de aankoop van de terreinen door de gemeente Bree werd door de Vlaamse landmaatschappij (VLM) een verantwoordingsnota ingediend bij het kabinet om het gebied van de vijvers in te richten. Het gebouwencomplex is echter zonevreemd gelegen. Het decreet stelt ten aanzien van de gebouwen in ruimtelijk kwetsbare gebieden een uitdoofbeleid voorop. Zonder de rechtszekerheid van de twee bestaande woningen aan te tasten. Het is pas na dat de stad Bree beide woningen kan verwerven via toepassing van het voorkooprecht, dat de stad Bree er zicht toe verbindt om één van de twee woningen op te heffen en te integreren in het NME. Het gebouw Mariahof heeft tevens een erfgoedwaarde. Deze erfgoedwaarde staat beschreven in Bouwen door de eeuwen heen. Inventaris van het cultuurbezit in België. (architectuur 1 e deel 19n1 Kantons Bree-Maaseik) als laatste hoeve die gevestigd werd in de wateringen van het Grootbroek. Oorspronkelijk was het een tweeledige hoeve, de twee vleugels werden later door een derde vleugel verbonden. Indien men hier ruimere mogelijkheden wenst toe te laten dan dient dit vastgelegd te worden in een RUP. Tevens dienen er in de onmiddellijke omgeving van de gebouwen een aantal ingrepen gedaan worden die conform het decreet op de ruimtelijke ordening vergunningsplichtig zijn en mogelijks niet vergunbaar zijn binnen natuurgebied (o.a. waterzuivering, parkeerterrein ). Ook deze elementen maken onderdeel uit van het RUP. De visie rond de ontwikkeling van het gebouwencomplex Mariahof en zijn onmiddellijke omgeving wordt hieronder beschreven. RKOK pééåáñáéâé=çåíïáââéäáåö=î~å=üéí=öéäçìïéååçãéäéñ=j~êá~üçñ= Mariahof inschakelen als NME-knooppunt binnen het wandel- en natuurgebied Kempen~Broek Doel is het Mariahof te ontwikkelen tot een lokale poort voor het wandelgebied De Luysen St. Maartensheide als onderdeel van het grenspark Kempen~Broek. Vandaag al vormt het Mariahof het vertrekpunt van de verschillende, bewegwijzerde wandelingen. De gebouwen van het Mariahof dienen omgebouwd te worden tot een natuur milieu educatief centrum (NME) enerzijds en een onderhoudscentrum anderzijds. Dossier: Gemeentelijk RUP Mariahof Stad Bree - Versie E Pagina 29 van 50