Vijftig jaar bestaat de opleiding Geodesie/Geo-informatica. HBO Geodesie/Geo-informatica

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vijftig jaar bestaat de opleiding Geodesie/Geo-informatica. HBO Geodesie/Geo-informatica"

Transcriptie

1 D E OPLEIDING G EODESIE/GEO- INFORMATICA VAN DE H OGESCHOOL VAN U TRECHT HBO Geodesie/Geo-informatica 8 De Hogeschool van Utrecht biedt de enige vierjarige hbo-opleiding geodesie en geoinformatica in Nederland aan. De opleiding is daardoor voor zowel het beroepsveld als voor de masteropleidingen in de geodesie en de geo-informatiekunde een essentiële bron van nieuwe instroom. Er is in onderwijsland en in Utrecht de laatste jaren veel veranderd. De vroegere studierichting Landmeetkunde/Kartografie is getransformeerd in een opleiding die zowel de veranderingen in het beroep als de veranderingen in onderwijs-methoden en onderwijsbeleid heeft opgepakt en in het onderwijsprogramma heeft verwerkt. Vijftig jaar bestaat de opleiding Geodesie/Geo-informatica. Op een feestelijke middag in de Geertekerk in Utrecht is dit gevierd. Het woord werd onder meer gevoerd door Robert Kroon, directeur van ingenieursbureau Geodelta. Hij kwalificeerde de geodesie als theodesie, een vakgebied met zijn eigen onbegrijpelijke Latijn (vaktaal), met het streven naar hogere sferen (kerktorens, satellieten) en vooral prekend voor eigen parochie. De geodesie moet naar buiten treden en extravert worden. Het gebruiksnut voor anderen moet leidraad voor de kwaliteit van de geodetische producten worden. Verloop van de jaarlijkse instroom de afgelopen 25 jaar. Eric Hagemans, docent. Hiddo Velsink, opleidingscoördinator. Hogeschool van Utrecht. Een ondernemingsplan Het betoog sloot goed aan bij de ideeën die de opleiding heeft neergelegd in het ondernemingsplan van de opleiding. Het ondernemingsplan is geschreven omdat de instroom van nieuwe studenten tekortschiet. Er moeten nieuwe impulsen aan de opleiding worden gegeven. Die impulsen moeten drie doelstellingen vorm geven: het vergroten van de instroom, het inrichten van een expertisecentrum en het bereiken van een toppositie in de geodesie en geo-informatica in de Benelux. Bij het vergroten van de instroom moet het netwerk van relatiebeheerders een grote rol gaan spelen. Een relatiebeheerder is een geodeet of geo-informaticus, die bij middelbare scholen het vakgebied en de opleiding in het bijzonder gaat promoten. Even belangrijk is het idee de doelgroep, waarop de werving wordt gericht, te vergroten: maak gebruik van de populariteit van GPS en GIS om jongeren aan te spreken. Vanouds is de opleiding vrij eenzijdig gericht geweest op het opleiden van landmeters en kartografen, later geodeten en geo-informatici op hbo-niveau. In het kader van het ondernemingsplan wil de opleiding zich richten op andere opleidingen om daar de

2 Onderwijsstructuur component geo-informatiekunde gestalte te geven (geo-info centraal). En niet alleen andere opleidingen. Via een kenniscentrum met een lector moet onderzoek in de geodesie en de geo-informatica opgezet gaan worden. Als dat allemaal vorm krijgt, kan de opleiding toegroeien naar een toppositie in de geodesie en de geo-informatica in de Benelux. Door het verdwijnen van de bacheloropleiding in Delft verschuift de aandacht van de opleiding naar andere instellingen in Nederland, maar ook in België. Via samenwerking kan veel moois tot stand worden gebracht. De doelstellingen van het ondernemingplan. Het maken van werkstukken is een belangrijk onderdeel van de opleiding. Sinds vijf jaar hebben studenten van de opleidingen geodesie/geo-informatica en ruimtelijke ordening en planologie (ROP) een gezamenlijk project waarbij een oud industrieterrein (Lage Weijde) in Utrecht opnieuw ingericht moet worden. Hierbij was er een strakke rolverdeling waarbij de ROPstudenten het ontwerpproces uitvoerden en de geo-studenten GIS-diensten verleenden. Dit leidde tot vermoeiende maar leerzame misverstanden en frustraties. Dit jaar is de opzet anders, de studenten van beide opleidingen ontwerpen nu samen en denken samen na over GIS-oplossingen. Het wederzijdse begrip is groter, men leert meer van elkaar en komt tot betere ontwerpen omdat men elkaars problemen echt gaat begrijpen. 9 De stichting Naamlijst Ingenieurs Landmeetkunde registreert al bijna veertig jaar de personalia van de afgestudeerden van de opleiding. Bij de personalia bevindt zich ook de werkgever van de afgestudeerde, waardoor een vrij volledig overzicht beschikbaar is van de werkgevers. Uit deze namenlijst is de onderstaande tabel afgeleid. Het merendeel van de afgestudeerden is werkzaam bij ingenieursbureaus en bij gemeenten. Overzicht werkterrein afgestudeerden Ingenieursbureaus, aannemingsmaatschappijen, cultuurmaatschappijen 24% 28% 30% 31% Gemeenten 20% 19% 19% 19% Kadaster 15% 11% 7% 6% Onderwijs 6% 4% 4% 2% Provincies, Rijkswaterstaat 6% 6% 6% 7% Buitenland 6% 6% 6% 6% Overige 23% 26% 28% 29% Bij de inrichting van het huidige onderwijs is uitgegaan van de volgende principes: variatie in werkvormen: om aan de eisen van de praktijk te voldoen worden zowel vaktechnische als projectmatige vaardigheden aangeleerd in een afgewogen mix van projecten, theorievakken, practica en stages. thematisch onderwijs: per blok staat een themaproject centraal waarop theorievakken en practica zijn afgestemd. projectonderwijs: in het project werken de studenten in groepjes aan het oplossen van een praktijkprobleem waardoor ze vaardigheden leren ontwikkelen en toepassen. Het project beslaat gemiddeld zo n twee dagdelen per week. begeleide zelfstudie (IZT): een theorievak beslaat een halve dag (drie klokuren) zodat er meer diepgang bereikt kan worden dan bij de klassieke versnipperde programma s. Tijdens zo n dagdeel werkt de student een deel van de tijd zelfstandig aan opgaven en is de docent een deel van de tijd aanwezig voor instructie en terugkoppeling. buitenschools programma (stage en afstuderen): de beste praktijksimulatie blijft natuurlijk de beroepspraktijk zelf. Tijdens de stage draait de student volwaardig mee en krijgt de gelegenheid diverse aspecten van een bedrijf te onderzoeken. In het afstudeeronderzoek voert de student een innovatief onderzoek uit en kan daarmee zijn of haar geschiktheid als ingenieur tonen.

3 Het studieprogramma is opgedeeld in acht semesters (halve jaren) zoals in het onderstaande schema duidelijk te zien is. Met uitzondering van stage en afstuderen zijn deze semesters onderverdeeld in twee blokken van ieder zeven lesweken met bijbehorende project- en tentamenweek. Het eerste semester is gezamenlijk met de andere opleidingen van de afdeling Bouwnijverheid (bouwkunde, bouwtechnische bedrijfskunde, civiele techniek en ruimtelijke ordening en planologie). De overige semesters zijn specifiek voor de opleiding waarbij er in semester zeven in het eerste blok twee afzonderlijke programma s zijn waarin het onderscheid tussen de twee afstudeerrichtingen (geodesie en geo-informatica) duidelijk wordt. De inzichten uit afstuderen, contacten met stagebedrijven en oud-studenten en het bezoeken van seminars leiden regelmatig tot aanpassingen in het onderwijsprogramma. Zo is bijvoorbeeld al jaren terug besloten de splitsing tussen de afstudeerrichtingen pas na het tweede jaar te leggen, omdat we zagen dat de geo-informatiedeskundige zowel een goed inzicht moet hebben in landmeten, fotogrammetrie en GPS als ook in de analyse en presentatie daarvan. 10 Studenten met een verwante mbo-vooropleiding kunnen vrijstelling voor de semesters één en zes krijgen en daardoor in drie jaar tijd de opleiding afronden. De daarbij passende route is wat bijzonder: S3-S2-S5-S4-S7-S8 (S =semester). Het gezamenlijke eerste semester van de afdeling Bouwnijverheid heeft tot doel de studenten multidisciplinair werken aan te leren evenals enkele basisvaardigheden. Ook onze opleiding heeft daar een duidelijke inbreng in; we laten de studenten van de andere opleidingen kennis maken met de zegeningen van de geo-informatie. De semesterindeling van de opleiding. Een meer recente verandering is een nieuw vak ruimtelijke databases dat samen met de opleiding Informatica is opgezet. Onze studenten krijgen hierdoor een verdieping in de informatietechnologie, de informaticastudenten levert het inzicht in de specifieke en complexe databaseproblematiek van de geo-informatie. Ondanks de trend naar breder onderwijs worden de elementaire vaardigheden niet uit het oog verloren. Zo wordt iedere afgestudeerde nog steeds geacht om: de kartografische grammatica te kunnen toepassen (kaartredactie); geometrische kwaliteit te kunnen benoemen (waarnemingsrekening en puntsbepaling); inzicht in de verschillende inwinningstechnieken te hebben (landmeetkunde, fotogrammetrie, GPS, remote sensing, hydrografie, laseraltimetrie en -scanning); GIS-systemen te kunnen ontwerpen (GIS, informatica). De opleiding en de beroepspraktijk De afstudeerpresentaties zijn een mooie ontmoetingsgelegenheid voor beroepspraktijk en onderwijs. De zittingen zijn openbaar, en naast de gezaghebbende leden van het College van Toezicht zijn er ook begeleiders uit de bedrijven en medestudenten aanwezig. De vaak levendige discussies rondom de onderzoeksresultaten geven een goed beeld van de huidige stand van zaken en trends in het beroepenveld. Kort samengevat zien wij als school in de GIS-wereld drie typen spelers: de systeemexperts (informatici), de gebruikers (ruimtelijke ordening, de bouwsector, de groene sector en de logistieke sector) en de data-experts (geodeten en geo-informatici). Door het projectonderwijs, maar ook door vakken als bedrijfskunde en recht, krijgen de studenten ruimschoots de kans zich te ontwikkelen tot toekomstige managers. Een nieuw aandachtspunt daarbij is marketing: we zien het als onze taak om studenten te trainen om steeds opnieuw over nieuwe dienstverlening en producten na te denken. Ze moeten later als extraverte ondernemers de positie van ons vakgebied uit kunnen bouwen tot een niet weg te denken factor binnen uiteenlopende branches. Geodesie duaal OAO staat voor Onderwijs-Arbeids- Overeenkomst. Vele jaren kon de opleiding toe zonder OAO s, maar in 2002

4 ging het erom landmeters, die geschoold waren tot hbo-niveau maar geen ing-titel hadden, alsnog tot dat niveau op te leiden in drie jaar tijd. Dat ging in de avonduren en dat gaat het nog steeds. Eens in de drie jaar start een nieuwe cursus. Sinds 1990 zijn zo vijf cursussen begonnen en in 2005 start de zesde. De cursus wordt als duale opleiding afgerond met hetzelfde diploma als de dagopleiding. De doelgroep zijn mbo ers in de geodesie of de geo-informatica met minimaal vijf jaar werkervaring. Accreditatie kwamen wij er niet meer onderuit. Alle werkgevers van de avondstudenten werden uitgenodigd een overeenkomst te tekenen tussen de werkgever, de student en de Hogeschool van Utrecht. We dachten: waarom zou een werkgever zo n overeenkomst tekenen? We kunnen hem niet dwingen want de student studeert niet in opdracht van het bedrijf. We hadden het mis. Alle werkgevers waren bereid te tekenen. Het bleek dat avondstudenten studeren omdat ook de werkgever daar belang bij heeft. De OAO s waren nodig, omdat de Avondcursus Geodetisch Ingenieur omgezet werd in een Duale Opleiding Geodesie. In een duale opleiding leert een student niet alleen op de hogeschool, maar ook in het bedrijf waar hij in dienst is. De gedachte is eenvoudig. Je kunt, bijvoorbeeld, een computerprogramma leren gebruiken door een practicum te geven. Maar als een student in een bedrijf werkt, is het makkelijker hem via het normale werk met dat programma te leren werken. Duaal komt van duo, het Latijnse woord voor twee. Er zijn twee leeromgevingen, de school en het werk. Dit jaar starten we met het begeleiden van de studenten op de werkplek om zo het leren op de werkplek beter te sturen. Het leren zal door de student zelf bijgehouden worden in een zogenaamd portfolio, een verzameling van documenten, waaruit blijkt welke leerdoelen inmiddels zijn bereikt. In 1990 is de avondcursus voor geodetisch ingenieur gestart. Toentertijd Het practicum Landmeten lijkt in de ogen van de studenten soms op een strafkamp, de instrumenten kunnen best tegen een buitje maar de studenten? In de managementtheorieën wordt gesproken over het belang van goede teams. Een organisatiestructuur kan nog zo mooi zijn, de mensen maken het. De opleiding Geodesie/Geoinformatica kent een kern van docenten waarop de opleiding drijft: Henk Jongbloed, Frans de Vroege, Rob de Wijs, Eric Hagemans en Hiddo Velsink. Bij de organisatie van het vijftigjarige jubileum, dat op 4 november vlekkeloos verliep, is dat gebleken. Er zijn niet op hiërarchische wijze taken toegewezen. Taken werden gezamenlijk gedefinieerd en gezamenlijk verdeeld. Iedereen voelde zich verantwoordelijk en dacht na over wat er miste. Bij het jubileum werd ook nog meegewerkt door Peter Martens, Wim Ormel (oud-opleidingscoördinator) en Gradus Jacobs (oud-student van het eerste uur) en oud-voorzitter van de beroepenveldcommissie). Dezelfde teamgeest heeft er ook voor gezorgd, dat de opleiding zeer waarschijnlijk in 2005 geaccrediteerd zal worden. In 2003 is een wet van kracht geworden, die bepaalt dat een opleiding in het hoger onderwijs slechts bachelordiploma s mag uitreiken als zij daarvoor is geaccrediteerd. De opleiding Geodesie/Geo-informatica moet volgens die wet per 1 januari 2006 geaccrediteerd zijn. Het proces ernaartoe is complex. De accreditatie wordt verleend door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Deze doet dat op basis van een rapport van een onafhankelijk bureau. Er zijn in Nederland drie bureaus gerechtigd tot het maken van dergelijke rapporten. De Hogeschool van Utrecht heeft één van de drie ingehuurd, Hobéon. De opleiding heeft in 2003 en 2004 hard gewerkt aan het schrijven van een zelfevaluatierapport. Dat is door Hobéon bestudeerd en op basis daarvan heeft het bureau in september 2004 de opleiding bezocht om een audit uit te voeren. Zowel bij het schrijven van het zelfevaluatierapport als bij de audit is ons team actief geweest en de terugkoppeling door Hobéon na afloop van de audit gaf aan: met succes. Het accreditatieproces heeft wel duidelijk gemaakt dat voortdurende aandacht voor de eigen kwaliteit zeer noodzakelijk is. Bachelor en master De wens tot internationale harmonisatie van onderwijsconcepten heeft geleid tot het bachelor-masterstelsel. De hboopleiding leidt op tot een bachelor waarna men een masteropleiding (niet per se universitair) kan volgen. Ook binnen de bachelorfase kan men elders een semester (minor) volgen om zodoende een eigen kleur aan de opleiding te geven. De afdeling Bouwnijverheid biedt enkele multidisciplinaire minors aan maar een student zou zich ook elders kunnen specialiseren, zoals bijvoorbeeld bij onze hydrografiecollega s op Terschelling. 11

5 12 Competentiegericht onderwijs Stel dat je een fietsenmaker wilt opleiden. Hoe moet het programma in elkaar zitten en wat moet centraal staan? Het lijkt logisch en verhelderend om De Fiets centraal te stellen in het programma. Uit welke onderdelen en materialen bestaat een fiets? Wat voor typen fietsen zijn er? Waar wordt een fiets voor gebruikt? Wie maken er gebruik van een fiets en wie kopen een fiets? Hoe ontwerp je een nieuwe fiets? Zo ontstaan de studieonderdelen: Mechanica, Materiaalkunde, Overzichtscollege fietsen, Fietstoepassingen, Marktanalyse, Verkoopkunde, Fietsontwerpen. Bij competentieleren staat niet de fiets centraal, maar De Fietsenmaker. Wat doet een fietsenmaker elke dag en wat moet hij daarvoor in zijn mars hebben? Hij doet werkzaamheden in de werkplaats; hij adviseert klanten en verkoopt fietsen in de winkel; hij spreekt met vertegenwoordigers en bezoekt vaktentoonstellingen; hij doet de administratie; hij geeft instructies aan zijn hulpje. Zo ontstaan de studieonderdelen: Fietsenkunde, Verkooptechniek, Onderhandelingstechniek, Administratieve vaardigheden, Leiding geven. Structuur van de Hogeschool De Hogeschool van Utrecht is één van de grotere hogescholen in Nederland en bestaat uit zes faculteiten van wisselende omvang: Natuur & Techniek Economie & Management Journalistiek & Communicatie Sociaal-agogische opleidingen Gezondheidszorg Educatieve opleidingen De faculteit Natuur & Techniek is veruit de grootste faculteit. Daarvan is Bouwnijverheid één van de vier afdelingen. De overige afdelingen bevatten opleidingen als informatica, elektrotechniek, werktuigbouw, mediatechnologie en toegepaste chemie. De afdeling Bouwnijverheid is dankzij onze aanwezigheid de enige bouwnijverheidafdeling in Nederland met het grootste aantal opleidingen op dit gebied: bouwkunde, bouwtechnische bedrijfskunde, civiele techniek, ruimtelijke ordening en planologie, milieukunde en geodesie / geo-informatica.. Alle informatie over de opleiding. de volgende aspecten: context, resultaat, rol (van de HBO-ingenieur), kritische situaties (bijvoorbeeld: sceptische medewerkers ), kenmerkende taken en prestatie-indicatoren (bijvoorbeeld: het ontwerp leidt tot consensus ). Competenties zijn daarmee ons communicatiemiddel met het beroepenveld. Een andere benadering dus, die tot andere studieonderdelen leidt. Natuurlijk is het wel zo, dat het vak Fietsenkunde wel eens heel uitgebreid kan worden en opgesplitst moet worden in verschillende onderdelen. Maar ook wordt het de student snel duidelijk dat er allerlei soorten fietsenmakers zijn: de Verkoper, de Monteur, de Manager, de Inkoper, de Ontwerper, enzovoorts, en niet voor elk van hen is het nodig alle typen moertjes te leren kennen. Onderwijs gericht op competenties heeft het optreden van de aanstaande ingenieur binnen een beroepssituatie als uitgangspunt. Bij de inrichting van je onderwijs gebruik je die competenties (vaardigheid in context) als leidraad. Hieruit kunnen accentverschuivingen volgen naar bijvoorbeeld meer projectvaardigheden en de behoefte om het handelen van de student binnen bepaalde situaties te kunnen beoordelen. Binnen de opleiding is in overleg met een groot aantal afgestudeerden een lijst met elf competenties opgesteld. Een voorbeeld van een dergelijke competentie is: het kunnen analyseren en structureren van toepassingsmogelijkheden van geo-informatie. Een competentie wordt uitgebreid beschreven naar GEZIEN Op het busstation van Riga, Letland. Foto: Edward Mac Gillavry

creating tomorrow Bouwkunde hva techniek

creating tomorrow Bouwkunde hva techniek creating tomorrow 2013 2014 Bouwkunde hva techniek HVA TECHNIEK bouwkunde 2013-2014 Bouwkunde: studeren in dé bouwplaats van Nederland Bouwkunde studeren in Amsterdam biedt veel uitdagingen. Want als er

Nadere informatie

creating tomorrow Logistiek en economie Hva techniek

creating tomorrow Logistiek en economie Hva techniek creating tomorrow 2013 2014 Logistiek en economie Hva techniek HVA TECHNIEK Logistiek en Economie 2013-2014 Het muziekfestival staat op de kalender, de artiesten zijn geboekt. Maar hoe komen al die onderdelen

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

hbo-opleiding Engineering - Werktuigbouwkunde

hbo-opleiding Engineering - Werktuigbouwkunde hbo-opleiding Engineering - Werktuigbouwkunde De beste manier om aan goed opgeleid hbo personeel te komen! Informatie en aanvragen Onno Niessen, Programmamanager Vanessa Fleuren, Start People M: 06 13

Nadere informatie

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven:

A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: 10 SPECIFIEKE FACULTAIRE BEPALINGEN Faculteit: Faculteit A. Hieronder is voor zover van toepassing nadere facultaire invulling per artikel gegeven: Artikel 32 Inschrijving voor cursussen 3A De student

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De opleiding Bedrijfskunde MER (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Steeds meer krijgen organisaties te maken met

Nadere informatie

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat gedetailleerde informatie over de doelstellingen, eindkwalificaties en opbouw van de Masteropleiding Filosofie & Maatschappij.

Nadere informatie

Associate degree Deeltijd

Associate degree Deeltijd Associate degree Deeltijd 2018-2019 Bloemsierkunst Vakmanschap, effectief communiceren en managen op hbo-niveau in de bloemsierkunst U bent werkzaam in de bloemenbranche, als zelfstandig ondernemer of

Nadere informatie

Praktijkopleider agrotechniek

Praktijkopleider agrotechniek Associate degree Deeltijd 2018-2019 Praktijkopleider agrotechniek Ontwikkel uw vaardigheden als praktijkopleider in de agrotechnische sector met deze tweejarige opleiding 2 De agrarische sector is continu

Nadere informatie

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor De opleiding interior design & Styling - hbo bachelor Mensen zien hun omgeving steeds meer als een verlengstuk van hun persoonlijkheid.

Nadere informatie

Indeling hoger onderwijs

Indeling hoger onderwijs achelor & master Sinds enkele jaren is de structuur van het hoger onderwijs in België afgestemd op die van andere Europese landen. Hierdoor kan je makkelijker switchen tussen hogescholen en universiteiten

Nadere informatie

MASTER OF EDUCATIONAL MANAGEMENT (MEM)

MASTER OF EDUCATIONAL MANAGEMENT (MEM) MASTER OF EDUCATIONAL MANAGEMENT (MEM) VERDIEP JE IN SPECIFIEKE LEIDERSCHAPSTHEMA S De Master of Educational Management is een NVAO-geaccrediteerde masteropleiding voor ervaren schoolleiders (PO, VO, MBO

Nadere informatie

UNIVERSITY OF EYE-OPENING SCIENCE. BACHELOR OF SCIENCE CIVIELE TECHNIEK

UNIVERSITY OF EYE-OPENING SCIENCE. BACHELOR OF SCIENCE CIVIELE TECHNIEK UNIVERSITY OF EYE-OPENING SCIENCE. BACHELOR OF SCIENCE CIVIELE TECHNIEK BACHELORPROGRAMMA CIVIELE TECHNIEK WAT IS CIVIELE TECHNIEK? Civiel technici ontwerpen, construeren en beheren infrastructuur en grote

Nadere informatie

Bijlage cursusomschrijvingen. Geodesie/Geo-informatica Voltijd Hoofdfase

Bijlage cursusomschrijvingen. Geodesie/Geo-informatica Voltijd Hoofdfase Bijlage cursusomschrijvingen Geodesie/Geo-informatica Voltijd Hoofdfase 2016-2017 Titel Opleidingsvariant Afstuderen Voltijd Collegejaar 2016-2017 1 Organisatorische gegevens 1.1 Cursuscode TGEO-V15AFO-14

Nadere informatie

Werkend Leren in de opleiding Werktuigbouw studiejaar 2013-2014

Werkend Leren in de opleiding Werktuigbouw studiejaar 2013-2014 Werkend Leren in de opleiding Werktuigbouw studiejaar 2013-2014 Opleiding Werktuigbouwkunde HAN Auteur: Richard Kaandorp Datum: 23 1-2013 Versie: 1 - - 0 Vooraf De opleiding Werktuigbouw maakt deel uit

Nadere informatie

Bachelor of SPI. SPIDER meets HBO. Inleiding door Esther Hageraats. Bachelor of SPI, 20 nov 2007 1

Bachelor of SPI. SPIDER meets HBO. Inleiding door Esther Hageraats. Bachelor of SPI, 20 nov 2007 1 Bachelor of SPI SPIDER meets HBO Inleiding door Esther Hageraats Bachelor of SPI, 20 nov 2007 1 Saxion Hogescholen Vestigingen in Enschede, Deventer en Apeldoorn 18000 studenten, 1800 medewerkers waarvan

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo masteropleiding Computer Science

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo masteropleiding Computer Science 1 Faculteit Management, Science and Technology Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo masteropleiding Computer Science U2014/02464 De uitvoeringsregeling treedt in werking

Nadere informatie

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD HBO-ICT INFORMATICA BACHELOROPLEIDING DEELTIJD 2015-2016 2014-2015 LEERROUTES: BUSINESS IT & MANAGEMENT, SOFTWARE ENGINEERING, SYSTEM AND NETWORK ENGINEERING CREATING TOMORROW HBO-ICT DE VIERJARIGE DEELTIJDOPLEIDING

Nadere informatie

11-10-2010. 3. Nederlandse onderwijslandschap in Geo. GIS in de lage landen 30 september 2010. 2. SAGEO: doelen en organisatie

11-10-2010. 3. Nederlandse onderwijslandschap in Geo. GIS in de lage landen 30 september 2010. 2. SAGEO: doelen en organisatie GIS in de lage landen 30 september 2010 GIS in de lage landen: Nederland Inhoud 1. Situatie arbeidsmarkt en onderwijs in 2008 2. SAGEO: doelen en organisatie 4. Go Geo campagne 5. Resultaten tot zover

Nadere informatie

Het hoger onderwijs verandert

Het hoger onderwijs verandert achelor & master Sinds september 2004 is de hele structuur van het hoger onderwijs veranderd. Die nieuwe structuur werd tegelijkertijd ingevoerd in andere Europese landen. Zo sluiten opleidingen in Vlaanderen

Nadere informatie

Master of Laws De Master Legal Management (MLM) is in 2014 gestart als een door de NVAO geaccrediteerde, onbekostigde masteropleiding.

Master of Laws De Master Legal Management (MLM) is in 2014 gestart als een door de NVAO geaccrediteerde, onbekostigde masteropleiding. Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen Nieuwe opleiding, d.w.z. voortzetting geaccrediteerde onbekostigde opleiding

Nadere informatie

Associate degree Eventmanager. Bachelor Communicatie (34405)

Associate degree Eventmanager. Bachelor Communicatie (34405) Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Marketing en Management HBO Bacheloropleiding

Marketing en Management HBO Bacheloropleiding Stichting opleidingen en Onderzoek in Suriname (SOOS) Page 1 INFORMATIEBROCHURE Marketing en Management HBO Bacheloropleiding Volledig afgestemd op de Surinaamse praktijk Titel van Bachelor of Business

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De Associate degree Human Resource Management (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Mensen zijn het belangrijkste

Nadere informatie

DREAM, BUILD, CREATE. DUALE OPLEIDINGEN BOUW & INFRA

DREAM, BUILD, CREATE. DUALE OPLEIDINGEN BOUW & INFRA DREAM, BUILD, CREATE. DUALE OPLEIDINGEN BOUW & INFRA INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 4 2. COMPETENTIEGERICHT LEREN 4 2.1 Waarom duaal studeren en wat houdt het precies in? 4 2.2 Competentiegericht 5 3. VOOR

Nadere informatie

Subsector overig. Subsector overig

Subsector overig. Subsector overig Subsector overig Samenvatting... Grote subsector... 2 Veel switchende studenten... 3 Hoge uitval onder mbo ers... 4 Hoog wo-diplomarendement... 4 Minste studenten van hbo naar wo... 4 8 accreditaties na

Nadere informatie

Bachelor Built Environment

Bachelor Built Environment Bachelor Built Environment Soll en Ist Soll: Commissie van Pernis (2011)!! Herijken beroepsprofiel!! Verandering als constante!! Integrale benadering, andere competenties Ist: Instituut Gebouwde omgeving

Nadere informatie

creating tomorrow BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek

creating tomorrow BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek creating tomorrow 2013 2014 BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek HVA TECHNIEK BEDRIJFSWISKUNDE 2013-2014 Bedrijfswiskunde: jij wordt degene die de feiten kent. Bij Bedrijfswiskunde draait het om het oplossen

Nadere informatie

Geodesie Utrecht competentiegericht

Geodesie Utrecht competentiegericht E e n n i e u w p r o g r a m m a v o o r d e opleiding g e o d e s i e / g e o - i n f o r m a t i c a Geodesie Utrecht competentiegericht 480 De opleiding geodesie/geo-informatica van de Hogeschool Utrecht

Nadere informatie

EVC bij Windesheim. Windesheim Erkend EVC-aanbieder is. Erkennen van Verworven Competenties ErVaringsCertificaat. Erkennen van Verwoven Competenties

EVC bij Windesheim. Windesheim Erkend EVC-aanbieder is. Erkennen van Verworven Competenties ErVaringsCertificaat. Erkennen van Verwoven Competenties EVC bij Windesheim Erkennen van Verworven Competenties ErVaringsCertificaat Erkennen van Verwoven Competenties EVC staat voor het Erkennen van (elders) Verworven Competenties. EVC is gericht op het beoordelen

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit?

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Naam opleiding: Industrieel Ontwerpen Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

UNIVERSITY OF EYE-OPENING SCIENCE. BACHELOR OF SCIENCE WERKTUIGBOUWKUNDE

UNIVERSITY OF EYE-OPENING SCIENCE. BACHELOR OF SCIENCE WERKTUIGBOUWKUNDE UNIVERSITY OF EYE-OPENING SCIENCE. BACHELOR OF SCIENCE BACHELORPROGRAMMA De bacheloropleiding Werktuigbouwkunde is een veelzijdige universitaire opleiding, waarin je technische kennis leert omzetten naar

Nadere informatie

Hbo tweedegraadslerarenopleiding

Hbo tweedegraadslerarenopleiding Hbo tweedegraadslerarenopleiding Verkort traject www.saxionnext.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 Een bijzondere opleiding 4 Opbouw 5 Toelating en inschrijving 7 Beste student, Je hebt een afgeronde hbo- of

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden &

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Controlling & Accounting De cursus Controlling & Accounting duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

ONDERWIJSARBEIDSOVEREENKOMST Themasemester: xxx (periode: xxx xxx)

ONDERWIJSARBEIDSOVEREENKOMST Themasemester: xxx (periode: xxx xxx) 1/6 ONDERWIJSARBEIDSOVEREENKOMST Themasemester: xxx (periode: xxx xxx) Ondergetekenden: Naam organisatie Straatnaam en huisnummer Postcode en Plaatsnaam Naam rechtsgeldig vertegenwoordiger Functie rechtsgeldig

Nadere informatie

Milieuwetenschappen in Leiden

Milieuwetenschappen in Leiden Milieuwetenschappen in Leiden Combineer je opleiding met milieu en duurzaamheid leiden.edu.nl Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Waarom milieu en duurzaamheid? Thema s als gezondheid, armoedebeschrijving,

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

Stages en bedrijfsopdrachten. Milieukunde

Stages en bedrijfsopdrachten. Milieukunde Stages en bedrijfsopdrachten Milieukunde Samenwerken met HAS Hogeschool HAS Hogeschool is hét opleidings- en expertisecentrum voor de sectoren agro, food en groene ruimte met vestigingen in Den Bosch en

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

Marketing en Management HBO Bacheloropleiding

Marketing en Management HBO Bacheloropleiding Stichting opleidingen en Onderzoek in Suriname (SOOS) Page 1 INFORMATIEBROCHURE Marketing en Management HBO Bacheloropleiding Volledig afgestemd op de Surinaamse praktijk Titel van Bachelor of Business

Nadere informatie

PROFESSIONELE BACHELOR OPLEIDING BOUWKUNDE

PROFESSIONELE BACHELOR OPLEIDING BOUWKUNDE PROFESSIONELE BACHELOR OPLEIDING BOUWKUNDE ACADEMIEJAAR 2015-2016 samenstelling en redactie Manu Roegiers, Ilona Terkessidis, Lotte Thora en Helena Winderickx verantwoordelijke uitgever Ilona Terkessidis,

Nadere informatie

Culturele en Maatschappelijke Vorming. CMV voltijd de opleiding en het werkveld.... van mensen zonder werk ondernemers maakt

Culturele en Maatschappelijke Vorming. CMV voltijd de opleiding en het werkveld.... van mensen zonder werk ondernemers maakt Culturele en Maatschappelijke Vorming CMV voltijd de opleiding en het werkveld... van mensen zonder werk ondernemers maakt Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) voltijd Samenleven in buurt en stad,

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Italiaanse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem

Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem Gezondheid, Sport en Welzijn Masteropleiding Medical Imaging/ Radiation Oncology Verschillende studies laten zien dat de druk op de gezondheidszorg

Nadere informatie

Subsector politicologie en bestuurskundige opleidingen

Subsector politicologie en bestuurskundige opleidingen Subsector politicologie en bestuurskundige Samenvatting... 2 Weinig deeltijd... 2 Wo-instroom... 3 Weinig uitval iets toegenomen... 3 Veel switch... 3 Vier in herstel... 3 Veel studenten raden opleiding

Nadere informatie

CREaTINg TOmORROw TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE. Hva TECHNIEK

CREaTINg TOmORROw TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE. Hva TECHNIEK CREaTINg TOmORROw 2013 2014 TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE Hva TECHNIEK HVA TECHNIEK TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE 2013-2014 Technische Bedrijfskunde: méér dan bedrijfskunde, méér dan techniek Bij de opleiding Technische

Nadere informatie

Studiegids Leergang Praktijk Landmeetkunde

Studiegids Leergang Praktijk Landmeetkunde Studiegids Leergang Praktijk Landmeetkunde De opleiding heeft een doorlooptijd van 4 weken waarin 8 lesdagen plaatsvinden. De opleiding wordt iedere kwartaal gestart bij minimaal 6 en maximaal 9 kandidaten

Nadere informatie

Duurzame Energie bij de NHL Hogeschool. Kennismiddag BTO - 25 januari 2011

Duurzame Energie bij de NHL Hogeschool. Kennismiddag BTO - 25 januari 2011 Duurzame Energie bij de NHL Hogeschool Kennismiddag BTO - 25 januari 2011 Opzet presentatie 1. Positionering Offshore Windenergie 2. Onderwijsconcept en opzet afstudeerrichting 3. Kennis- en Windpartners

Nadere informatie

Studeren aan het hbo. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Studeren aan het hbo. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g Studeren aan het hbo Inhoud van de presentatie Kenmerken van het hbo Verschil tussen havo en hbo Verschil hbo en universiteit Opbouw van een hbo-opleiding Studieresultaten en begeleiding Toelating en aanmelding

Nadere informatie

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA)

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Academie Mercuur en AdviCo verzorgen in samenwerking met Hogeschool SDO de opleiding HBO Bachelor Bedrijfskunde. Het programma

Nadere informatie

Subsector geografie. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs,

Subsector geografie. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs, Samenvatting... 2 Minst aantal opleidingen... 2 Minst aantal studenten... 3 Instroom neemt af... 3 Laagste uitval... 3 Lager diplomarendement... 3 Daling in switch... 3 Twee nieuwe opleidingen... 4 Weinig

Nadere informatie

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum Opleidingsspecfiek deel Art.2.3 colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op het daarbij vermelde niveau: Nederlands,

Nadere informatie

Subsector sociale wetenschappen

Subsector sociale wetenschappen Samenvatting... 2 Weinig opleidingen... 2 Kleinste aantal instromende studenten... 3 Uitval lager... 3 Veel switch... 3 Diplomarendement beter dan sector, slechter dan totaal ho... 3 Accreditaties met

Nadere informatie

Voorbereidingscursussen

Voorbereidingscursussen Voorbereidingscursussen Biologie Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Studeren aan de Open Universiteit voorbereidings cursussen Het systeem van eindexamenprofielen in het voortgezet onderwijs brengt met zich

Nadere informatie

Vereisten aan onderwijsprogramma s van de Faculteit der Geesteswetenschappen

Vereisten aan onderwijsprogramma s van de Faculteit der Geesteswetenschappen Vereisten aan onderwijsprogramma s van de Faculteit der Geesteswetenschappen Voor alle onderwijsprogramma s De cursussen hebben een omvang van 5 of 10 ec. In masteropleidingen hebben cursussen met een

Nadere informatie

Master in de journalistiek

Master in de journalistiek BRUSSEL t Master in de journalistiek Faculteit Sociale Wetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook

Nadere informatie

Contextschets Techniek

Contextschets Techniek Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...

Nadere informatie

Doelomschrijving vier deelnemende scholen

Doelomschrijving vier deelnemende scholen Doelomschrijving vier deelnemende scholen 1 doelgroepomschrijvingen Leerbedrijf BAVA (ROC-AKA) Het leerbedrijf Basisvaardigheden (BAVA) is onderdeel van de school voor AKA van het ROC Midden Brabant. Bij

Nadere informatie

Hbo-minor bedrijfswetenschappen

Hbo-minor bedrijfswetenschappen Hbo-minor bedrijfswetenschappen tijdens het hbo kwalificeren voor de universitaire master bedrijfswetenschappen! 2007-2008 Te bespreken onderwerpen: welke doelen dient de hbo-minor BW? voor wie is de hbo-minor

Nadere informatie

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2015-2016

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2015-2016 10 FACULTAIRE OER: FACULTEIT COMMUNICATIE EN JOURNALISTIEK Vastgesteld door de faculteitsdirecteur op 2 maart 2015 Met nstemming van de facultaire medezeggenschapsraad A. Nadere facultaire invulling van

Nadere informatie

Volg de Master Leren en Innoveren

Volg de Master Leren en Innoveren Starten met onderwijsvernieuwing? Volg de Master Leren en Innoveren Utrecht 2011-2012, 3e leergang Vind jij nieuwe ontwikkelingen en veranderingen in het onderwijs belangrijk en wil jij daarin een voortrekkersrol

Nadere informatie

MAXIME VOLLERS OPLEIDINGSADVISEUR & ONTWIKKELAAR

MAXIME VOLLERS OPLEIDINGSADVISEUR & ONTWIKKELAAR MAXIME VOLLERS OPLEIDINGSADVISEUR & ONTWIKKELAAR WERKPLEKLEREN IN DE BBL PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK IN HET MBO WERKPLEKLEREN IN DE FASTSERVICE EEN VERKENNENDE EVALUATIE VAN DE MIDDELBARE BEROEPSOPLEIDING

Nadere informatie

Veel gestelde vragen lijst Deeltijd Human Resource Management 2013-2014

Veel gestelde vragen lijst Deeltijd Human Resource Management 2013-2014 Veel gestelde vragen lijst Deeltijd Human Resource Management 2013-2014 1. Op welke dag wordt lesgegeven? Er is één vaste lesdag per week. Tijdens het cursusjaar 2013-2014 zijn de lessen als volgt: De

Nadere informatie

Flexibilisering van het onderwijs aan volwassenen kan alleen door het systeem volledig anders te gaan opzetten en is niet gebaat bij het veranderen

Flexibilisering van het onderwijs aan volwassenen kan alleen door het systeem volledig anders te gaan opzetten en is niet gebaat bij het veranderen 19 JUNI 2014 Flexibilisering van het onderwijs aan volwassenen kan alleen door het systeem volledig anders te gaan opzetten en is niet gebaat bij het veranderen van de bestaande situatie Flexibilisering

Nadere informatie

Dit onderdeel gaat over diploma s van bekostigde opleidingen. Hierbij onderscheiden we diplomarendement en het aantal diploma s.

Dit onderdeel gaat over diploma s van bekostigde opleidingen. Hierbij onderscheiden we diplomarendement en het aantal diploma s. Na nominaal plus 1 jaar 45 procent een diploma... 2 Rendement wo stijgt, hbo-rendement daalt... 4 Hbo-ontwerpopleidingen laagste rendement van de sector... 6 Hoger rendement wo biologie, scheikunde en

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2014-2015

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2014-2015 10 FACULTAIRE OER: FACULTEIT COMMUNICATIE EN JOURNALISTIEK Vastgesteld door de faculteitsdirecteur op 27 januari 2014 Instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op..2014 A. Nadere facultaire invulling

Nadere informatie

Toelating en vrijstelling 2013-2014

Toelating en vrijstelling 2013-2014 Toelating en vrijstelling 2013-2014 Toelating tot een van de masteropleidingen Met een afgeronde volledige (CROHO 1 -geregistreerde) hbo- of wo-opleiding 2 bent u toelaatbaar tot de MSc-opleidingen Management

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Diploma behaald. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs,

Diploma behaald. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs, Mbo ers doen het beter dan havisten... 2 55 procent behaald -diploma na vijf jaar... 2 62 procent behaald -diploma na vier jaar... 3 Wo psychologie heeft bovengemiddeld rendement... 4 Rendement van master

Nadere informatie

Deze versie treedt in werking op 1 september 2016 en vervangt alle voorgaande versies.

Deze versie treedt in werking op 1 september 2016 en vervangt alle voorgaande versies. III FACULTEIT COMMUNICATIE EN JOURNALISTIEK Vastgesteld door de faculteitsdirectie op 14 maart 2016. Instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op 4 juli 2016. Deze versie treedt in werking op 1

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Arbeidsmarktonderzoek Nederlands Instituut voor Biologie. Matchmaking. Ingeborg Scheurwater

Arbeidsmarktonderzoek Nederlands Instituut voor Biologie. Matchmaking. Ingeborg Scheurwater Arbeidsmarktonderzoek Nederlands Instituut voor Biologie Matchmaking Ingeborg Scheurwater Discipline Biologie Discipline Informatica Discipline Wiskunde Discipline Scheikunde Discipline Natuurkunde Missie:

Nadere informatie

Erkennen van Verworven Competenties. Ervaringen & Uitdagingen

Erkennen van Verworven Competenties. Ervaringen & Uitdagingen Erkennen van Verworven Ervaringen & Uitdagingen WAAROM laten mensen zich EVC-en? Opleidingsdoel: vrijstelling voor het volgen van (onderdelen van) een opleiding/ verkorte opleidingsduur. Geen opleidingsdoel:

Nadere informatie

Meer waard met Schoevers

Meer waard met Schoevers Meer waard met Schoevers Met Schoevers word je meer waard. Want bij ons combineer je leren en werken. Je leert dus echt een vak als managementassistent, officemanager of communicatieprofessional en gaat

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

Meer waard met Schoevers

Meer waard met Schoevers Meer waard met Schoevers Met Schoevers word je meer waard. Want bij ons combineer je leren en werken. Je leert dus echt een vak als managementassistent, officemanager of communicatieprofessional en gaat

Nadere informatie

De volgende afgeronde vooropleiding geven recht tot toelating tot de volgende kopopleiding:

De volgende afgeronde vooropleiding geven recht tot toelating tot de volgende kopopleiding: Kopopleiding Voltijd In de kopopleiding mag alleen de beroepscomponent worden aangeboden. (dus geen vak!!) De maximale duur van de kopopleiding is 1 jaar (60 credits) die in voltijd met studiefinanciering

Nadere informatie

Hogeschool Windesheim Zwolle Aandacht voor jeugdzorg en jeugd- en opvoedhulp in hbo-opleidingen en onderzoek.

Hogeschool Windesheim Zwolle Aandacht voor jeugdzorg en jeugd- en opvoedhulp in hbo-opleidingen en onderzoek. Hogeschool Windesheim Zwolle Aandacht voor jeugdzorg en jeugd- en opvoedhulp in hbo-opleidingen en onderzoek. WGV Oost Deventer, 20 maart 2013 Attie Valkenburg van Roon, projectleider Master Zorg voor

Nadere informatie

Welkom bij Bedrijfskunde

Welkom bij Bedrijfskunde Welkom bij Bedrijfskunde Hogeschool Rotterdam Business School Hogeschool Rotterdam Business School Wie zijn wij? We gaan de volgende vragen beantwoorden Wat is Bedrijfskunde? Wat betekent Bedrijfskunde

Nadere informatie

Middelbaar beroepsonderwijs (zie verder uitleg na dit schema) Beroeps Opleidende Leerweg (zie verder uitleg na dit schema)

Middelbaar beroepsonderwijs (zie verder uitleg na dit schema) Beroeps Opleidende Leerweg (zie verder uitleg na dit schema) Lijst met afkortingen voor de bloemist-winkelier m.b.t. het onderwijs Gebruikte term Toelichting MBO BOL BBL deelnemer BPV protocol Beroeps Praktijk Vorming (afgekort BPV) BPV verlener BPV-begeleider BPV-deelnemer

Nadere informatie

Reflectieverslag. Jeroen Tennis Today

Reflectieverslag. Jeroen Tennis Today Reflectieverslag 2013 Jeroen Tennis Today 13-6-2013 1 Inhoud Inleiding... 3 Hoofdstuk 1... 4 Persoonlijke leerdoelen... 4 Reflectie volgens de PDCA-cyclus... 4 Hoofdstuk 2... 7 Stage... 7 Stageopdracht...

Nadere informatie

Stages en beroepsopdrachten. Milieukunde

Stages en beroepsopdrachten. Milieukunde Stages en beroepsopdrachten Milieukunde Samenwerken met HAS Hogeschool HAS Hogeschool is hét opleidings- en expertisecentrum voor de sectoren agro, food en leefomgeving met vestigingen in Den Bosch en

Nadere informatie

De faculteit Communicatie en Journalistiek kent de volgende nadere regelgeving die een integraal onderdeel van de OER vormen:

De faculteit Communicatie en Journalistiek kent de volgende nadere regelgeving die een integraal onderdeel van de OER vormen: 10 SPECIFIEKE FACULTAIRE BEPALINGEN FCJ A. Nadere facultaire invulling van enige artikelen uit de HU-OER Artikel 33 Inschrijving voor tentamens 1. Door zich in te schrijven voor een cursus, is de student

Nadere informatie

PROFESSIONELE BACHELOROPLEIDING. Bouw

PROFESSIONELE BACHELOROPLEIDING. Bouw PROFESSIONELE BACHELOROPLEIDING Bouw Creatief in technische oplossingen Bouw is een professionele bacheloropleiding die studenten opleidt tot algemene bouwdeskundigen die breed inzetbaar zijn in de hele

Nadere informatie

Talen en wetenschappen

Talen en wetenschappen Talen en Grieks- Industriële Latijn-moderne talen Latijn- Moderne talen-wiskunde Wetenschappen-wiskunde Techniek- Studieaanbod derde graad 1 Grieks Aardrijkskunde 1 2 Esthetica 1 0 Grieks 4 4 Biologie 2 1

Nadere informatie

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL MBO HBO Maritieme techniek Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL DEELTIJD MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN Nederlandse scheeps- en jachtwerven horen tot de absolute wereldtop. De voorsprong op

Nadere informatie

Persoonlijk opleidingsplan NEGEN COMPETENTIES PETER VERSTEEG

Persoonlijk opleidingsplan NEGEN COMPETENTIES PETER VERSTEEG 2015 Persoonlijk opleidingsplan NEGEN COMPETENTIES PETER VERSTEEG Voorwoord Dit rapport heb ik geschreven om duidelijk te maken hoe ik het komende schooljaar ga groeien in de vastgestelde competenties.

Nadere informatie

Een kijkje in de kaarten van het HBO. Joris Vermaesen, Christelijke Hogeschool Windesheim

Een kijkje in de kaarten van het HBO. Joris Vermaesen, Christelijke Hogeschool Windesheim Een kijkje in de kaarten van het HBO Joris Vermaesen, Christelijke Hogeschool Windesheim Welkom studenten bij: De kenmerkende beroepsopdracht Virtuele Ruimte Opdrachtgever: Gemeente Zwolle Opdracht: Buurtbereikbaarheidskaart

Nadere informatie

Sport en Welzijn. Physician Assistant Masteropleiding Amsterdam

Sport en Welzijn. Physician Assistant Masteropleiding Amsterdam Gezondh Sport en Welzijn Physician Assistant Masteropleiding Amsterdam Gezondheid, Sport en Welzijn Masteropleiding Physician Assistant De Physician Assistant (PA) is een hoogopgeleide medische professional

Nadere informatie

MBAprogramma. MBA in Innovation & Technology (MIT) Polytechnic College Suriname. TSM Business School Nederland. Lectoraat

MBAprogramma. MBA in Innovation & Technology (MIT) Polytechnic College Suriname. TSM Business School Nederland. Lectoraat MBAprogramma MBA in Innovation & Technology (MIT) Polytechnic College Suriname TSM Business School Nederland Lectoraat Duurzaamheid & Ondernemerschap Dr. Paul C. J. Linders 2 Inleiding In de afgelopen

Nadere informatie

Handleiding Studieloopbaanbegeleiding en Competentie-assessments

Handleiding Studieloopbaanbegeleiding en Competentie-assessments 1 Handleiding Studieloopbaanbegeleiding en Competentie-assessments Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek Afdeling Techniek: Informatica 2012-2013 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Studieloopbaanbegeleiding...

Nadere informatie

Technische Bedrijfskunde

Technische Bedrijfskunde Format samenvatting aanvraag macrodoelmatigheidstoets Associate Degree Technische Bedrijfskunde Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen

Nadere informatie

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze

Nadere informatie