Talent in de groei! De jeugd in Oirschot. Schooljaar

Transcriptie

1 Talent in de groei! De jeugd in Oirschot Het afgelopen schooljaar kwamen weer heel wat kinderen van 4 tot 19 jaar in Oirschot in contact met medewerkers van onze Jeugdgezondheidszorg. Veruit de meeste kinderen in Oirschot groeien gezond en veilig op. Dat is een belangrijke basis op weg naar een zelfstandig leven. Jeugdgezondheidszorg loopt een stukje mee op deze weg om kinderen en hun ouders te ondersteunen als dat nodig is. Schooljaar A In het schooljaar zag Jeugdgezondheidszorg 74% van alle kinderen in groep 2 en 7 in het basisonderwijs en klas 2 van het voortgezet onderwijs. 46 Kinderen kregen naar aanleiding van deze reguliere onderzoeken een vervolgafspraak. De meeste vervolggesprekken vinden plaats bij kinderen in groep 2. Bij deze kinderen (5/6 jarigen) zien we iets vaker ontwikkelingsachterstanden dan bij kinderen in groep 7. Bovendien hebben ouders van 5/6 jarigen ook vaker vragen over de opvoeding. In totaal verwezen wij 18 kinderen in Oirschot door naar andere zorgverleners. Meer weten over de opkomst en doorverwijzingen in uw gemeente? Bekijk de tabel in de bijlage. Aantal afwezig tijdens onderzoek Aantal vervolgonderzoeken Aantal kinderen gezien Speciale aandacht op het speciaal onderwijs In het schooljaar zaten 58 kinderen uit Oirschot op een school voor speciaal onderwijs. Zij krijgen individueel afgestemde hulp en begeleiding. Krijgt het kind voldoende hulp door andere artsen, zoals huisarts of specialist, dan beperkt Jeugdgezondheidszorg zich tot de reguliere gesprekken. Deze vinden meestal plaats op 5, 11, 14 en 16 jarige leeftijd. Via de adviesstructuur (ZAT of begeleidingsteam) op school stemmen we steeds af welke zorg voor deze kinderen nodig is.

2 Blijvend aandacht voor overgewicht Overgewicht (incl. obesitas) Overgewicht voor kinderen varieert tussen de leeftijdsgroepen. In Oirschot neemt tussen groep 2 en Groep 7 - Trend groep 7 het aantal kinderen met overgewicht toe van 30 % 6% naar %. Vooral bij kinderen in het speciaal onderwijs vraagt overgewicht extra aandacht. Dit schooljaar had 28% van deze kinderen overgewicht. JGZ pleit dan ook voor blijvende aandacht voor een gezonde leefstijl Oirschot Regio De GGD is er altijd en voor iedereen en dat geldt ook zeker voor jongeren. Via de website jouwggd.nl kunnen zij elke middag en avond chatten met een jeugdarts en jeugdverpleegkundige. Drie verpleegkundigen van de GGD Brabant-Zuidoost werken in het landelijke chatteam van jouwggd.nl. Anoniem en laagdrempelig De chat is heel laagdrempelig. Jongeren kunnen anoniem chatten en durven daardoor heel gemakkelijk vragen over gezondheid, leefstijl en seksualiteit te stellen. Ze zijn opvallend open en echt heel gemotiveerd om een antwoord te vinden. Een mooie manier voor ons om jongeren een stukje op weg te helpen naar volwassen worden. Dichtbij en intens Vaak stellen jongeren een duidelijke en concrete vraag. Dan kun je volstaan met een kort en duidelijk antwoord, zoals een doorverwijzing naar een geschikte website of hulpverlener. Maar regelmatig merk je dat dat het veel dieper zit of dat er meer aan de hand is. Je wordt dan op een bijzondere anonieme wijze betrokken in het leven van deze jongere en mag je heel dichtbij komen. Dan is het heel belangrijk welke woorden je gebruikt of welke vragen die depressieve gevoelens hebben, gepest worden, problemen met vrienden of ouders hebben, zich afvragen of ze je stelt. Het is niet af en toe dat we jongeren spreken te dik zijn of willen weten hoe ze voor zichzelf op moeten komen of een voor hen moeilijk onderwerp willen bespreken. Kortom we chatten vaak met jongeren die op dat moment niet zo lekker in hun vel zitten. Als GGD er ben je dan heel dichtbij en hoop je iets voor hem of haar te kunnen betekenen. Het mooie is dat zij de GGD zelf hebben opgezocht. De kunst is om te zorgen dat ze weer terug komen wanneer ze dat nodig vinden en weten dat de GGD er voor hen is.altijd!

3 Psychosociale problematiek Bij 12% van de jongeren in klas 2 voortgezet onderwijs in Oirschot is in dit schooljaar sprake van een indicatie voor psychosociale problematiek. In het algemeen geldt dit vaker voor meisjes dan voor jongens. De problemen zijn verschillend en kunnen gaan van angst, stress, somberheid en depressie tot pestgedrag, liegen en psychisch functioneren als huilen en dwang. Indicatie psychosociale problematiek Klas 2 - Regio Zuidoost-Brabant % jongens meisjes totaal De generalist als specialist De veranderingen rond de transitie van de jeugdzorg leken begin 2015 voor veel onduidelijkheid en onrust te zorgen. Als jeugdverpleegkundige ervaar ik echter steeds meer de positieve gevolgen van deze veranderingen, onder andere door mijn (extra) rol als generalist in het generalistenteam. In mijn reguliere werk als jeugdverpleegkundige kom ik regelmatig complexere vraagstukken tegen binnen gezinnen. In mijn extra (dubbel)rol als generalist in het generalistenteam kan ik deze complexe problemen heel gemakkelijk oppakken. Het generalistenteam bestaat uit hulpverleners van verschillende organisaties. Hier bespreken we multidisciplinair vragen of problemen in gezinnen om zo te kunnen zorgen voor goed advies of begeleiding. We leggen daarbij de nadruk op het normaliseren van de problemen. De eigen kwaliteiten van kinderen en ouders staan altijd centraal met als doel hen daarin te kunnen versterken. Meerwaarde Als jeugdverpleegkundige hebben we vooral kennis van de normale ontwikkeling van kinderen en jongeren. We weten welke problemen passen en vaak voorkomen bij een bepaalde leeftijd. Zo kunnen wij vanuit onze deskundigheid goed inschatten of een hulpvraag genormaliseerd kan worden en mogelijk afgeschaald naar de brede inzicht brengen wij in bij de besprekingen in het generalistenteam. Dat geeft vaak verhelderende en soms basis. Jeugdgezondheidszorg heeft een groot bereik. Tijdens onze contacten met gezinnen brengen wij de gezondheid en ontwikkeling van kinderen breed in kaart met aandacht voor verschillende levensgebieden. Dit verrassende conclusies, die niet altijd hoeven te leiden naar intensieve begeleiding. Vaak zijn kleine veranderingen in het gezin of binnen het netwerk voldoende om ouders en kind verder te helpen. Bovendien voorkomen we zo onnodig dure zorg. Veel hulpvragen over kinderen krijgen we via scholen. Jeugdgezondheidszorg heeft een goed contact met de scholen. Dit zorgt voor korte lijnen vanuit het generalisteam naar school. Voor ouders en kind is dit prettig, omdat dan niet opgeschaald hoeft te worden naar een andere hulpverlener. Het blijft voor hen één bekend gezicht, wat laagdrempelig is. Suzan Dortmans, jeugdverpleegkundige

4 Een toekomstgerichte Jeugdgezondheidszorg. Onze samenleving verandert, dus moet jeugdgezondheidzorg ook mee veranderen. Om een toekomstbestendige Jeugdgezondheidszorg te ontwikkelen zijn we in 2015 gestart met ons project JGZ Als het gaat om de zorg aan kinderen, weten de jeugdarts en de huisarts elkaar steeds beter te vinden. Beiden hebben hun eigen specifieke deskundigheid. Maar dankzij een goede samenwerking en afstemming kunnen jeugdarts en huisarts samen zorgen voor een integrale en afgestemde zorg voor kinderen. Ouders en kinderen zijn onze primaire doelgroep. Zoveel mogelijk gelukkige en gezonde kinderen is ons doel. We streven ernaar dat we 0% van de kinderen van 4 tot 18 jaar in beeld hebben. We zijn er voor iedereen en streven ernaar dat ons bereik zo hoog mogelijk is. Klant centraal Onze ambitie is dat de klant, dus de ouder en de puber echt centraal staat. Het gaat dus niet zozeer om wat wij willen, maar vooral om wat de klant wil. We zeggen dat nu ook, maar is dat in de praktijk wel zo. Lukt het ons iedere keer weer om de vraag van de klant centraal te stellen in een gesprek? Sluiten we voldoende aan op de wijze waarop de klant met ons wilt communiceren? Ook moeten we onze klanten loslaten. Zij zijn erg zelfredzaam geworden en wij moeten vertrouwen op hun eigen kracht. Kinderen en ouders zijn tegenwoordig sterk genoeg om de regie over hun eigen leven te nemen en de juiste keuzes en beslissingen te maken. En als ze ons nodig hebben, staan wij natuurlijk voor ze klaar. Binnen het project JGZ 2020 willen we dat JGZ zich zo ontwikkelt dat ouders en pubers vanuit een positieve insteek kiezen voor het gebruik van JGZ; gewoon omdat het van belang is voor de ontwikkeling van het kind en vanuit de overtuiging dat ze er iets aan hebben. Kinderen hebben bij JGZ een positieve associatie, die mee weegt in de keuze voor JGZ, later als ouder. Uit de praktijk Buikpijn Een meisje van 14 jaar komt bij de jeugdarts. Zij is gemeld door school vanwege veelvuldig ziekteverzuim. Ze vertelt dat ze regelmatig thuis blijft vanwege buikpijn. Ze is hiervoor ook al bij de huisarts geweest. Ze vertelt ook dat moeder psychische problemen heeft. Het meisje is zelf gespannen en onzeker, ze vindt het moeilijk op school. Voor het stellen van een goede waarschijnlijkheidsdiagnose is overleg tussen jeugdarts en huisarts hier cruciaal. Daarna kan samen met meisje, ouders, school en opvoedondersteuner een goed plan worden gemaakt voor gepaste zorg en begeleiding. Puzzelen Een jongen van 9 jaar komt met moeder bij de huisarts. Moeder weet niet meer goed hoe ze met hem om moet gaan. Hij is druk en vertoont agressief gedrag. Op school speelt dit ook, maar de leerkracht kan goed met hem omgaan. Moeder wil graag hulp. De huisarts vraagt of de jeugdarts samen met moeder kan kijken wat het meest passend is, ook omdat de jeugdarts de verbinding heeft met school. De jeugdarts bespreekt samen met moeder en jongen hoe het gaat met zijn ontwikkeling, gezondheid, op school, thuis, met vriendjes en bij sport. De jongen heeft vanaf zijn vierde jaar thuis veel meegemaakt. Daarnaast lijken ook kindfactoren mee te spelen. Samen met moeder wordt een plan van aanpak gemaakt en zij voelt zich gehoord. De jeugdarts verwijst naar de specialistische GGZ en opvoedondersteuning wordt ingeschakeld om met de ouders mee te denken in de thuissituatie. De jeugdarts koppelt terug aan de huisarts. De huisarts bedankt voor het gepuzzel.

5 EEN INTEGRALE JEUGDGEZONDHEIDSZORG voor alle kinderen VAN 0 TOT 18 JAAR In 2015 hebben de Zorgboog, ZuidZorg en de GGD Brabant Zuidoost een aantal stevige stappen gezet in de ontwikkeling van een integrale en toekomstgerichte jeugdgezondheidszorg 0 tot 18 jaar in onze regio. We kozen voor een zelfde systeem als digitaal dossier. De inrichting is zoveel mogelijk op elkaar afgestemd en voorjaar 2016 wordt het nieuwe systeem geïmplementeerd. Negen jeugdartsen en verpleegkundigen hebben zich gebogen over de ideale jeugdgezondheidszorg: een JGZ zonder knip, die flexibeler is dan nu en goed aansluit op de behoeften van het kind en de ouder(s). Een JGZ waarin we oude denkpatronen loslaten en we in pilots lef tonen om het anders te doen en hiervan te leren. Begin 2016 bepalen we de minimale basiszorg, die we aan alle kinderen in Zuidoost Brabant willen bieden. Daarna gaan in twee gemeenten pilots van start. De werkgroepleden ervaren het als een inspirerende reis waar ze met elkaar de contouren schetsen van de JGZ voor de toekomst. Een vader aan het woord. Mijn samengestelde gezin en ik liepen tegen een aantal problemen aan waar we zelf niet zo makkelijk een oplossing voor konden vinden. Ik besloot contact op te nemen met Jeugdgezondheidszorg. Het eerste bezoek aan onze jeugdverpleegkundige vonden we best spannend. Maar dat veranderde al snel. Er is nu sprake van een wederzijds vertrouwen en we hebben intussen een hele goede band met elkaar opgebouwd. De jeugdverpleegkundige heeft ons zeer nuttige adviezen gegeven. Achteraf waren deze adviezen eigenlijk heel logisch en dachten we: Dat we hier nou zelf niet op gekomen zijn.. Maar als je zelf in zo n situatie zit is dat blijkbaar toch een stuk lastiger. Wij zijn de jeugdverpleegkundige heel dankbaar. We hebben nog steeds maandelijks contact en het gaat een stuk beter in ons gezin. We vinden het erg fijn om tips en advies te krijgen van een professional. Als je als gezin even vast zit bij bepaalde onderwerpen zoals opvoeding en hoe je met deze problemen moet omgaan, dan biedt Jeugdgezondheidszorg op een makkelijk toegankelijke manier steun. Zij hebben ons gezin veel hulp geboden waar wij tot op de dag van vandaag nog steeds mee vooruit kunnen. Voorkomen van lijden bij scheiden Zo n kinderen maken per jaar een relatiebreuk van hun ouders mee. Uit onderzoek blijkt dat ruim een derde van deze kinderen na de scheiding van hun ouders nog steeds wordt geconfronteerd met felle ruzies. Daarom werken wij in onze regio samen met lokale en regionale partners om zo negatieve gevolgen van (v)echtscheidingen bij kinderen te beperken. We geven voorlichting en advies aan scheidende of gescheiden ouders, maar ook aan onderwijsprofessionals. Als het nodig is verwijzen we ouders en kinderen door naar passende echtscheidingshulpverlening. Hiervoor hebben we het afgelopen jaar een sociale kaart gemaakt met een overzicht van het aanbod echtscheidingshulpverlening. Ook in 2016 krijgt preventie van (v)echtscheidingsproblemen flink aandacht. We willen ervoor zorgen dat ouders sneller en makkelijker met vragen terecht kunnen. Op die manier proberen we (onnodige) scheidingen te voorkomen en te voorkomen dat kinderen van gescheiden ouders in de knel komen.

6

7 Psychosociale Hulp bij ingrijpende gebeurtenissen Soms krijgen we als samenleving plotseling te maken met een ingrijpende gebeurtenis. Denk aan dood, geweld, zedenzaken, gezinsdrama s of bedreigingen. Deze gebeurtenissen laten een diepe indruk achter. De ervaring leert dat goede ondersteuning voor de getroffenen vanaf het begin erg belangrijk is om weer grip te krijgen op het leven. In lijn met de landelijke richtlijnen gaan we daarbij uit van de eigen veerkracht van individuen en proberen we vooral te normaliseren. Psychosociale Hulpverlening bij ingrijpende gebeurtenissen (PSHi) coördineert de hulp om te zorgen dat slachtoffers de juiste hulp krijgen en de maatschappelijke onrust zo klein mogelijk blijft. PSHi-teams Brabant-Zuidoost In onze regio hebben ketenpartners afspraken gemaakt om tot een PSHi-team te komen, zowel voor Eindhoven als voor Helmond en omgeving. Het suïcideprotocol is onderdeel hiervan. Dit PSHi-team kan snel (binnen 24 uur) bijeenkomen als er een incident is met kans op maatschappelijke onrust en media-aandacht. In het coördinatieteam PSHi zijn de vaste partners vertegenwoordigd. Dat zijn GGD, Maatschappelijk Werk, Slachtofferhulp en politie. De GGZ heeft in Eindhoven een consultatieve rol, in Helmond is GGZ vaste partner. Het kernteam wordt aangevuld met andere betrokkenen, zoals de scholen, als dat is gewenst. De huisarts wordt telefonisch benaderd. De GGD zorgt voor coördinatie en informeert de gemeente. Het PSHteam is ook vaak als coördinator van de hulpverlening opgenomen in de sociale calamiteitenteams van de gemeente. Suïcidepreventie Vanwege landelijk beleid en lokale urgentie staat preventie van suïcide hoog op de agenda. GGzE en GGD zijn in november gestart om samen met landelijke en regionale partners tot een plan van aanpak te komen om het aantal suïcides terug te dringen. GGZ-Oostbrabant organiseerde een masterclass voor wethouders over depressie en suïcide onder jongeren. De GGD legt de verbinding tussen de activiteiten die georganiseerd worden rondom preventie suïcide en informeert de gemeenten daarover. Colofon Het team Jeugdgezondheidszorg Oirschot Vlnr: Renate Franssen, Yvonne Hesemans, Renée van den Doel, Suzan Dortmans Samen voor gelukkig gezonde jeugd in uw gemeente. GGD Brabant-Zuidoost /ggdbzo