FUIVLb. Fryske Utfieringstsjinst MiIjeu en Omjouwing

Transcriptie

1 ter FUIVLb Fryske Utfieringstsjinst MiIjeu en Omjouwing Aan Provinciale Staten van Fryslân, het algemeen bestuur van het Wetterskip Fryslân en de raden van de deelnemende gemeenten aan de gemeenschappelijke regeling FUMO Grou, 13 april 2016 Ons kenmerk : 0079 Behandeld door : H. van der Werf! Betreft : voorlopige jaarrekening FUMO 2015 Geachte besturen, In de Wet gemeenschappelijke regelingen (WGR) is in artikel 80a is bepaald: Het dagelijks bestuur van het openbaar lichaam, het bestuur van de bedrijfsvoering organisatie of het gemeenschappelijk orgaan zendt vôôr 15apr11 van het jaar voorafgaande aan dat waarvoor de begroting dient, de algemene financiële en beleidsmatige kaders en de voorlopige jaarrekening aan de raden van de deelnemende gemeenten, aan provinciale staten van de deelnemende provincies en aan de algemene besturen van de deelnemende waterschappen.. Op basis hiervan heeft het dagelijks bestuur in haar vergadering van 11 april 2016 de voorlopige jaarrekening 2015 vastgesteld. U treft deze voorlopige jaarrekening - deze brief aan. De jaarrekening 2015 sluit met een batig saldo van kennisname - als bijlage bij De voorlopige jaarrekening 2015 wordt in april door de accountant gecontroleerd. In de gemeenschappelijke regeling FUMO is bepaald dat het algemeen bestuur de jaarrekening vaststelt uiterlijk op 1juli in het jaar volgend op het jaar waarop deze betrekking heeft. De jaarrekening zal ter vaststelling aan het algemeen bestuur worden aangeboden in haar vergadering van 30juni Na vaststelling zal u de jaarrekening 2015 worden aangeboden. Postbus 3347, 8901 DH Leeuwarden J.W. de visserwei 10, 9001 ZE Grou info@fumo.nl 1 NL93 RABO BTW nr NL B.01 1 KvK nr

2 in FUIVLb Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing De in artikel 80a van de WGR genoemde algemene financiële en beleidsmatige kaders (voor de begroting 2017) zijn reeds opgenomen in de ontwerpbegroting Deze is door het dagelijks bestuur op 7 maart 2016 vastgesteld en u - het kader van de zienswijzeprocedure - toegezonden bij brief van 8 maart2016. Hoogachtend, namens het dagelijks bestuur van de FUMO, 6 L.l. Diks, voorzitter, M. van der Wal, secretaris/directeur -2/2- Onskenmerk:

3 FUIV[b Fryske Utfieringstsjinst Milieu en Omjouwing Jaarstukken van de Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing over 2015

4

5 Inhoud Inleiding Jaarverslag 3.2 Algemeen 3 Toetsing en vergunningverlening 3 Toezicht en handhaving 4 Specialistisch advies 5 Productie 6 Paragrafen 9 Paragraaf financiering 9 Paragraaf bedrijfsvoering 12 Jaarrekening Grondslagen 17 Balans per 31 december Toelichting op de balans 20 Activa 20 Passiva 23 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 24 Het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening over het begrotingsjaar Toelichting op de lasten 26 Toelichting op de baten 32 Incidentele baten en lasten Structurele mutaties 2015 in reserves 35 Begrotingsrechtmatigheid 36 Wet normering topinkomens 38

6 Op het moment dat de begroting 2015 werd opgesteld was de FUMO ongeveer een halfjaar die begroting. De begroting 2015 is gebaseerd op de begroting in het Bedrijfsplan FUMO van juni Met de De totale lasten en baten in de begroting 2015 waren geraamd op Dit is inclusief een via een opslag op het tarief waren meegenomen in de begroting. In navolging van de werkwijze in operationeel. Er waren dus nog weinig ervaringscijfers van de FUMO beschikbaar bij het opstellen van bedrag van aan implementatiekosten welke zowel aan de lastenkant als aan de batenkant vaststelling van dat bedrijfsplan is het fundament gelegd voor de FUMO. gegaan Voor u liggen de jaarstukken 2015 van de Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing, kortweg FUMO. Het zijn de tweede jaarstukken van de FUMO, die op 1januari 2014 officieel van start is vergelijking met de realisatie uit van de bedragen exclusief implementatiekosten. Begroting Af: implementatiekosten Baten Uit bovenstaand overzicht blijkt dat het batig saldo van is ontstaan door lagere lasten ten Het resultaat van (afgerond) 1,160 miljoen is op hoofdlijnen als volgt te verklaren (bedragen x 1.000): Extra baten, niet begroot Vrijval reserve scholing en vorming 40 Batig saldo In artikel 29, lid 8 van de Gemeenschappelijke Regeling FUMO is bepaald dat een batig rekeningsaldo wordt toegevoegd aan het weerstandsvermogen van de FUMO. Het weerstandsvermogen bedraagt ten hoogste 10% van de jaaromzet. Het weerstandsvermogen van de FUMO mag, gebaseerd op de 2 jaaromzet 201 5, maximaal bedragen. Aangezien het weerstandsvermogen van de FUMO thans nihil is, wordt het gehele rekeningresultaat aan het weerstandsvermogen toegevoegd. toegelicht. Deze verschillen tussen begrote en werkelijke baten en lasten worden in de jaarstukken verder Hogere baten Hogere personeelskosten -206 Lagere kapitaallasten 162 Lagere kosten wagenpark 156 Lagere huisvestingslasten 34 Lagere administratie en ICT-kosten 66 Hogere overige kosten -297 Lagere lasten 65 Onvoorzien ongebruikt 150 opzichte van de begroting van en door hogere baten ten opzichte van de begroting van begroting Lasten Gecorrigeerde Jaarrekening Saldo Gecorrigeerde begroting Lasten Baten de vergelijking tussen de begroting en jaarrekening zuiver te houden gaan wij in onderstaande maar via de balanspost financiële vaste activa. Daardoor ontstaat er verschillen met de begroting. Om 2014 worden deze implementatiekosten in de jaarrekening niet via de exploitatierekening geboekt Inleiding

7 worden enkele onderwerpen nader uitgewerkt. vergunningverlening, toezicht en handhaving en specialistische advisering, werd het hele jaar een groot beroep gedaan op management en medewerkers om projecten uit te voeren en een bijdrage te leveren aan de verdere ontwikkeling van de FUMO. Voorbeelden hiervan zijn de aanbesteding van het deze nieuwe organisatie. Naast het uitvoeren van de primaire taak: het werken aan De FUMO heeft zich ook in het tweede jaar van haar bestaan gericht op de verdere ontwikkeling van De hoofdpunten van het jaarverslag worden hieronder kort benoemd. In de paragraaf bedrijfsvoering Algemeen 3 Op basis van de uitvraag bij deelnemers medio 2014 is, op basis van de Fryske norm, de begrote Op een enkele onderdelen was specifieke kennis niet in voldoende mate bij de FUMO beschikbaar. teams: Afval & Agrarisch, Industrie en Plustaken. T&V voert taken uit in het kader van de Wet bodembescherming en de Wet luchtvaart. een aanzienlijk deel werd gebruik gemaakt van externe inhuur, deels vanwege personele wisselingen. formatie berekend voor 2015 voor de taken op het gebied van T&V. Deze bedroeg pim. 25 fte. Voor Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO), de Ontgrondingenwet, het Vuurwerkbesluit, de Wet De taken op het gebied van Toetsing & Vergunningverlening, kortweg T&V, zijn ondergebracht in drie Toetsing en vergunningverlening ook financieel gezien, sprake is van een positief resultaat. Al met al een turbulent jaar waarin er een flinke verbetering op diverse niveaus is gerealiseerd en er, uitvoeringsprogramma FUMO doorontwikkeling van de organisatie en het deelnemerstevredenheidonderzoek zijn opgenomen in het Alle acties en projecten die voortvloeien uit de begroting, het nieuwe (concept)bedrijfsplan, de sturing op afdelingsniveau. organisatiestructuur. Het directiemodel - directeur - is ingevoerd en is basis voor het voeren van regie op concernniveau en het geven van een tweehoofdige directie van directeur/secretaris en adjunct De doorontwikkeling van de interne Organisatie heeft geleid tot een aanpassing van de De verbetering van de relatie tussen de FUMO en haar deelnemers, onder andere door het houden Een deelnemerstevredenheidonderzoek heeft meer inzicht gegeven in de wensen van de deelnemers. van themabijeenkomsten en het verbeteren van de rapportages, heeft verder vorm gekregen. Bedrijfsplan zal naar verwachting medio 2016 plaatsvinden. realistische verwachting van de te realiseren productieve uren per fte per jaar in de komende jaren en een andere manier van toezichthouden, het zogenaamde risicogericht werken. Vaststelling van het van het bedrijfsplan 2012 door Deloitte. Kern van het nieuwe bedrijfsplan is een nieuwe, meer In 2015 is hard gewerkt aan de realisatie van een nieuw bedrijfsplan, mede op basis van een analyse Naar verwachting zal in de eerste helft van 2016 een definitieve gunning plaatsvinden. Het project rond de Europese aanbesteding van een nieuw VTH-systeem is tot nu toe goed verlopen. tot verbetering van de bedrijfsvoering. De planning en controlcyclus is verder ontwikkeld en de start met interne audits is een verdere aanzet gedaald. bezetting beter aansluiten op de uitte voren taken. Het ziekteverzuim is ten opzichte van 2014 flink Een flink aantal personele mutaties heeft er mede voor gezorgd dat de formatie en de feitelijke significante verhoging ten opzichte van 2014 zien. Het jaar 2015 stond in het teken van het verhogen van de productiviteit. De cijfers over 2015 laten een kwaliteitscriteria en het uitvoeren van interne audits. nieuwe VTH-systeem, de aanpassing van de producten- en dienstencatalogus, de invoering van Jaarverslag

8 kader van mobiliteit één collega intern deels vrijgemaakt, er is een medewerker aangetrokken vanuit een deelnemende gemeente en wordt extern ingehuurd en/of gedetacheerd vanuit en naar gemeentelijke deelnemers waarin de inrichting is gelegen, maar geleidelijk aan is de FUMO deze De FUMO voert BRIKS-taken uit voor diverse deelnemers. Voor de uitvoering van deze taken is in het het opleggen van maatwerkvoorschriften. eigen capaciteit beschikbaar. Om deze taken uit te voeren is in 2015 nog deels een beroep gedaan op Voor het verrichten van BRIKS-taken voor (ex)-provinciale inrichtingen was in 2014 in beginsel geen deelnemende gemeenten. zijn in dit kader 400 dossiers onderzocht. Bij de vergunningen voor 16 inrichtingen heeft dit geleid tot 4 dat het geval maar er was wel een verbetering te zien ten opzichte van De controleprogramma s Toezicht en Handhaving. Dit heeft er toe geleid dat er een meer realistische verwachting is ontstaan om duidelijkheid te krijgen over de verwachtingen rond de te leveren producten door de afdeling werden door de deelnemers grotendeels in de eerste twee maanden van 2015 aangeleverd. Een aantal deelnemers heeft langere tijd nodig gehad; de laatste controleprogramma s werden pas rond de zomer aangeleverd. Dit heeft zijn weerslag gehad op de planning. gehad op de omvang van de uit te voeren controles. alle deelnemers de dossiers op orde. Dit heeft veel extra tijd gevraagd, hetgeen zijn weerslag heeft overzichten, vooral in de tweede helft van het jaar is geïntensiveerd. Daarnaast waren helaas niet bij tussen de deelnemers zijn nog te groot, ondanks de sturing die, op basis van de beschikbare 75% van het totaal aantal geplande, reguliere controles gerealiseerd. De verschillen in aantallen het niveau van de begroting bereikt. Conform de aangegeven verwachtingen in de 2e en 3e marap is Voor alle provinciale inrichtingen zijn de dossiers gescreend op de Richtlijn industriële Emissies. Dit Voor het toezicht bij de provinciale inrichtingen is voor alle inrichtingen een risicoanalyse gemaakt en voor de gemeentelijke inrichtingen waar de Fumo toezicht houdt. kan op grond daarvan risicogericht toezicht worden toegepast. Deze ervaring is goed te gebruiken gebruikt als basis voor de toezichtplannen en de risicoanalyse. heeft ertoe geleid dat voor enkele inrichtingen de vergunning is aangepast. Tevens is de screening vast personeel. Twee personeelsleden waren langdurig ziek. Ondanks dat is het ziekteverzuim van de gehele afdeling overigens wel fors gedaald. voldoen. In 2015 is de afdeling ingedeeld in drie teams: Industrie en Afval, Agrarisch, BRZO, Groen, tijdelijk personeel ingehuurd om zoveel mogelijk aan de opdrachten van de deelnemers te kunnen wisselingen plaats. In de loop van het jaar is de capaciteit van de afdeling op peil gebracht. Er is Water en Briks en Bodem, Ketentoezicht, Vuurwerk en BOA s. De afdeling bestaat uit pim. 38 fte Voor de afdeling Toezicht en handhaving was 2015 een onrustig jaar. Er vond een aantal personele Toezicht en handhavïng verder moeten worden uitgekristalliseerd. Er is meer structuur aangebracht en het wordt steeds Inmiddels verloopt de samenwerking met de deelnemers steeds beter, ook al blijven er punten die nog duidelijker wat er van de FUMO verwacht wordt en hoe deze opdrachten efficiënt en kwalitatief op niveau uitgevoerd kunnen worden. deelnemers gaat het om een breed scala aan partijen zoals de BRZO-RUD Groningen, de en minder overschrijding van termijnen. Veel tijd is geïnvesteerd in externe contacten. Naast de Veiligheidsregio, Inspecties, Staatsbosbeheer en welstandcommissies. uniformiteit, meer op de activiteiten van de FUMO geënte sjablonen en processen, betere afstemming Verbetering van de kwaliteit van de producten was een speerpunt. Onder andere gericht op grotere (N31). incidenteel BRIKS-taken verricht ten behoeve van de provincie (N381) en de gemeente Harlingen taken in 2015 steeds meer in eigen beheer gaan uitvoeren. Naast deze structurele taken zijn er ook Activiteitenbesluit. In bepaalde gevallen werden maatwerkvoorschriften van toepassing verklaard. Er In 2015 is aandacht besteed aan het omzetten van vergunningen als gevolg van het overgangsrecht In 2015 is de productie van de afdeling fors toegenomen ten opzichte van 2014, maar heeft nog niet In 2014 waren niet alle controleprogramma s aan het begin van het jaar beschikbaar. Ook in 2015 was In 2015 is gestart met gesprekken bij de deelnemers over het controleprogramma. Doel hiervan was

9 verschillende deskundigheidsgebieden benaderd. eerder betrokken bij complexe situaties; probleemsituaties werden in toenemende mate vanuit toezichthouders bij de uitvoering van basis- en plustaken. In 2015 werden de specialisten meer en Binnen de afdeling Specialistisch Advies zijn de teams Geluid, Licht en trillingen en Leefomgeving Specialistisch advies voren zijn gekomen. Deze risicoanalyse is besproken in het VTH-overleg. samengevoegd tot één team Leefomgeving. Binnen het team Leefomgeving zijn nu alle technischinhoudelijke adviseurs ondergebracht. Het team Juristen is ongewijzigd gebleven. Vanuit beide teams bieden de medewerkers ondersteuning aan vergunningverleners en In 2015 is een risicoanalyse gemaakt voor ketenhandhaving waaruit vier thema s als prioriteit naar 5 dalen in de werkbelasting. Om de kwetsbaarheid te verminderen werden duo s gevormd en zijn samenwerking. Waar nodig vond incidentele inhuur plaats. deskundigheidsgebied. Omdat de vraag niet constant van dezelfde omvang was, gaf dit pieken en afspraken gemaakt tussen de drie noordelijke omgevingsdiensten voor kennisdeling en De afdeling kent enkele kwetsbare functies: één medewerker met kennis van een In 2015 was binnen de afdeling nog sprake van één langdurig zieke. Eén medewerker is vooruitlopend op pensionering gedetacheerd bij de provincie. Op personeelsgebied waren er de nodige aandachtsgebieden: gehouden worden beschikt de FUMO over Public Intelligence (Juridische databank). Er is geborgd dat deze actueel berekeningsmodel, kaartmateriaal, toegang tot vakliteratuur, wet- en regelgeving, e.d. Vanaf 1januari Voor de uitvoering van taken beschikte de afdeling over diverse hulpmiddelen: meetapparatuur, samenwerkingsafspraken tussen de drie noordelijke omgevingsdiensten. Vanuit het team Juristen is bijgedragen aan de beantwoording van juridische vragen en producten, bijvoorbeeld rond de dienstverleningsovereenkomsten, mandaat, personele regelingen en werkgroepen, zoals Kwaliteitscriteria, Producten- en dienstencatalogus en wijziging van de GR FUMO. De afdeling heeft een bijdrage geleverd aan werkzaamheden in verschillende in- en externe veelal niet opgenomen waren in de DVO s, werden hiervoor incidentele opdrachten verstrekt. gemeenten voorbereid. De resultaten waren zeer goed te noemen. Omdat deze werkzaamheden behandelen van bezwaar- en beroepszaken. Deze cases werden in nauwe samenwerking met de Vanuit de gemeentelijke deelnemers werd vaker ondersteuning gevraagd van de juristen voor het ondersteuning en advisering binnengekomen. In beginsel werden deze diensten geleverd, zo nodig gepleegd om extern subsidie te verwerven. Dit heeft geresulteerd in opdrachten op gebied van sanering van wegverkeerslawaai, energiek toezicht en Externe Veiligheid. orderportefeuille goed gevuld. Ook vanuit andere overheden en omgevingsdiensten zijn verzoeken tot met extern personeel. Dit werd via offertes en opdrachten vastgelegd. Vanuit de afdeling is inzet Op de andere deskundigheidsgebieden zoals externe veiligheid, lucht en luchtvaart was de om de adviesvragen waar mogelijk te spreiden. incidentele opdrachten verbeterd. In 2016 zal worden ingezet op communicatie met de deelnemers Inmiddels is het inzicht in de werkvoorraad op basis van plustaken van de deelnemers en extra, worden om tijdig advies te kunnen geven. Vanaf de zomerperiode nam dit steeds meer toe, zodat eind 2015 extern personeel ingehuurd moest de eerste helft van het jaar was de omvang van de geluidadvisering vanuit de deelnemers gering. Binnen het deskundigheidsgebied Geluid waren vraag en capaciteit nog onvoldoende in balans. In vervaagt dit en worden de werkzaamheden als één team uitgevoerd. aangehouden die aansloot bij de situatie bij de Milieuadviesdienst en de provincie. Geleidelijk aan Bij de start van de FUMO is in eerste instantie voor de individuele medewerkers een werkverdeling Deze gesprekken werden door alle partijen als zeer nuttig ervaren. waarbij duidelijk is aangegeven dat de gewenste aantallen controles niet gehaald konden worden.

10 van de uitgevoerde werkzaamheden tussen deelnemers en de FUMO. Een goed voorbeeld hiervan is afgerond; een aantal loopt door in Ditzelfde was het geval in Hierdoor er geen volledige aansluiting tussen de productiecijfers van de FUMO en de deelnemers. worden gekomen. de administratie van het aantal controles. De FUMO neemt de controles pas op in de productiecijfers Hieronder volgt een overzicht van de gebruikte zaaktypen. Bij de inrichting van het nieuwe VTH-systeem zal bezien worden of tot een betere aansluiting kan nadat de controles zijn afgerond. Veel deelnemers administreren bij de start van een controle. Uit contacten met deelnemers wordt duidelijk dat er verschillen bestaan in de wijze van administreren 6 veroorzaakt door inhuur als gevolg van de uitvoering van extra, niet begrote incidentele opdrachten en omdat de formatie incidenteel wordt uitgebreid. niet leidt tot verdringing van de uitvoering van het takenpakket dat in de begroting is opgenomen, Uit het bovenstaande wordt duidelijk dat het uitvoeren van extra opdrachten buiten de begroting om bijzondere baten. Met deze opdrachten, met een omvang van circa 1,1 miljoen is extra formatie gemoeid van ruim 8,5 fte. dan in Deze hogere formatieve bezetting ten opzichte van de begroting wordt vooral begroting is uitgegaan van een formatie voor het primaire proces van 93,74 fte. Op basis van de 2015 is de productiviteit gemeten in productieve uren uitgekomen op 81%, circa uur per fte. vastgestelde productieve uren per fte is in de begroting circa uur opgenomen. Over (toen circa ). Het aantal productieve uren blijft echter nog fors achter bij de begroting. In de éénmalige actie in verband met wijzigingen in het activiteitenbesluit sterk gestegen is. De sterke toename bij het zaaktype advies verstrekken heeft voor ongeveer 400 zaken betrekking op screening van maatwerkvoorschriften bij diverse bedrijven. Dit was een Uit bovenstaand overzicht is af te leiden dat de productie bij nagenoeg alle zaaktypen ten opzichte van Procesverbaal 25 4 MER complex / uitgebreid Melding behandelen (Voor)overleg voeren Advies verstrekken Bestuurlijke strafbeschikking 3 7 Incidentmelding behandelen 1 4 Last onder dwangsom ten uitvoer leggen 1 2 Voorlopige voorziening behandelen 1 2 Zaaktype omschrijving Totaal Totaal Beroep behandelen 13 6 Toetsing uitvoeren Zienswijze behandelen (intern) 21 5 Eindtotaal Bezwaar behandelen Toezicht uitvoeren Handhavingsbesluit nemen 6 6 Handhavingsverzoek behandelen Vergunningaanvraag regulier behandelen Vergunningaanvraag uitgebreid behandelen In totaal zijn over zaken in Powerforms geregistreerd. Dit zijn bijna zaken meer dan in 2014 toen er zaken waren geregistreerd in Powerforms. Overigens zijn niet alle zaken in 2015 In totaal zijn in productieve uren aan zaken besteed. Dit is aanzienlijk meer dan in 2014 In 2015 is de feitelijke bezetting voor het primaire proces uitgekomen op circa 103 fte. Dit is iets hoger Productie

11 Formatieve bezetting 94 fte 103 fte 102 fte Ziekteverzuim 5% 4,7% 7% overzicht gemaakt van de gerealiseerde aantallen producten ten opzichte van de Fryske Norm en de met deelnemers afgesproken aantallen. Dit overzicht levert voor de basistaken het volgende beeld op: Naast de productiviteit, gemeten in uren en procenten ten opzichte van de begroting, is ook een Begroting 2015 Realisatie 2015 Realisatie 2014 Aantal productieve uren Aantal productieve uren per fte % productiviteit 100% 81% 65% reden hiervoor is dat controles naar aanleiding van klachten niet altijd als controle naar aanleiding handhaving kan het zijn dat het aantal hercontroles bij deze deelnemers hoger ligt. Over 2015 is het stappen (tweede en opvolgende hercontroles) worden gebruikt voordat wordt overgegaan tot de deelnemers zijn groot en variëren tussen 33% en 111%. Hierbij moet worden opgemerkt dat bij kunnen ontstaan. grote verschillen in aantallen controles/hercontroles over 2014 en Bij de evaluatie van de Fryske dat bij provinciale en voormalig-provinciale inrichtingen in 30% van de gevallen een hercontrole nodig dat 32% aan afgeronde hercontroles gerealiseerd is. Dit percentage van 32 lijkt te laag te zijn als betrouwbare indicator voor het werkelijke gemiddelde percentage hercontroles. Dit heeft te maken met managementrapportages is opgenomen. Op basis van dit percentage zijn ook prioriteiten gesteld bij deelnemers voor wat betreft de controles die al dan niet in 2015 zouden moeten plaatsvinden. In totaal deelnemers met een beperkt aantal inrichtingen in percentages gemeten al snel grote verschillen aard van de mutaties. Een vooroverleg over een vergunning wordt ook als mutatie gezien en kan vooroverleggen is het percentage ongeveer gelijk aan de Fryske Norm. eventueel leiden tot een al dan niet aangepaste aanvraag. Maar het is ook mogelijk dat indien de van een verwachte mutatiegraad van vergunningen. Hierbij is geen onderscheid gemaakt tussen de plannen niet haalbaar zijn er geen aanvraag volgt. Op het totaal van 481 gerealiseerde mutaties voor Fryske norm Gerealiseerd Verschil % gerealiseerd Vergunningverlening % Toezicht Het ziekteverzuim is over 2015 uitgekomen op 4,7%, terwijl dit in 2014 nog op 7% lag. Het bovenstaande kan als volgt worden samengevat: - Controles - Hercontroles - % - Klachten % % t.o.v. norm hercontroles 39% 32% -7% 82% % Op het terrein van vergunningverlening zijn in totaal 95 mutaties meer uitgevoerd dan op basis van de Fryske Norm verwacht mocht worden. Bij vergunningverlening heeft de FUMO slechts een beperkte invloed op de aantallen aanvragen. In de Fryske Norm is bij toetsing en vergunningverlening sprake milieumeldingen en vergunningen hebben circa 100 betrekking op een vooroverleg. Zonder deze De mutatiegraad in de Fryske Norm is gebaseerd op een langjarig gemiddelde. Het aantal mutaties kan dus per deelnemer per jaar aanzienlijk afwijken van deze norm. Een dergelijke afwijking is niet als onjuist aan te merken. Wel zijn er verschillen in werkwijze tussen deelnemers die ook van invloed zijn op het aantal mutaties. Op het terrein van toezicht en handhaving is in totaal 76% aan reguliere controles gerealiseerd. Dit komt redelijk overeen met het percentage van 75% dat vanaf medio 2015 in de zijn 818 van de geplande controles conform de Fryske norm gerealiseerd. De verschillen tussen Het aantal hercontroles is ogenschijnlijk lager dan de Fryske Norm. In deze norm is er vanuit gegaan is en bij gemeentelijke inrichtingen in 40% van de gevallen. In bovenstaand overzicht is opgenomen norm zal hieraan aandacht besteed worden. Bij de uitvoering van de hercontroles zijn verschillen waarneembaar tussen deelnemers. De reden hiervoor ligt in het handhavingsbeleid dat per gemeente kan verschillen. Indien bij deelnemers meer beleid van de deelnemer op dit punt leidend geweest. Het aantal klachten is aanzienlijk lager dan op grond van de Fryske Norm verwacht mocht worden. De 7

12 van een klacht geregistreerd werden. In veel gevallen werd naar aanleiding van een klacht (vaak op verzoek van een deelnemer) een reguliere controle uitgevoerd. Ook leidden niet alle klachten tot een fysieke controle. Het aantal klachten dat de FUMO heeft afgehandeld is feitelijk hoger dan het aantal controles naar aanleiding van een klacht doet vermoeden. In 2015 zijn in totaal 217 klachten buiten het Milieualarmnummer om door de FUMO behandeld. Inmiddels zijn maatregelen genomen om de controles naar aanleiding van een klacht beter te administreren. Hiernaast zijn bij de FUMO via het Milieualarmnummer nog 770 klachten binnengekomen. Het overgrote deel van de klachten heeft geen betrekking op inrichtingen die in het basistakenpakket van de FUMO zijn opgenomen. Ongeveer 50% van deze klachten heeft betrekking op stankoverlast. Vaak zijn er meerdere klachten die betrekking hebben op dezelfde situatie. De klachten die niet bij de FUMO horen worden doorgezonden aan de toezichthouder(s) van het verantwoordelijk bevoegd gezag. De klachten die betrekking hebben op door de FUMO uit te voeren taken worden als controle naar aanleiding van een klacht geadministreerd. 8

13 Vaste geldieningen 0 0 Reserves en voorzieningen 0 0 mschrijvin 1 31 december januari 2fl( (bedragenx Financieringsverloop 2015 Paragraaf financiering 9 weergegeven. Een overzicht van de netto vlottende schuld ten opzichte van de kasgeldlimiet wordt hierna beheersing van de renterisico s op korte termijn. Zo zijn er spelregels opgenomen voor de mate schulden hebben een directe invloed op de rentelasten. resultaatbestemming). In 2015 is geen gebruik gemaakt van kasgeldleningen. rentetypisch met kort geld mocht financieren (8,2 % van het begrotingssaldo van 11,87 miljoen voor Voor de FUMO betekende het, dat de FUMO in 2015 voor een bedrag van ruim openbare lichamen (uitgangspunt van de Wet Fido). Schommelingen in de rente van kortiopende kasgeldlimiet. Hiermee wordt vermeden dat er grote schommelingen zijn in de rentelasten van waarin gemeenschappelijke regelingen met kort geld gefinancierd mogen zijn, de zogenaamde Op grond van de Wet Fido (Wet Financiering Decentrale Overheden) zijn richtlijnen opgenomen ter Risicobeheer financiële vaste activa uit liquide middelen. Het ontstane financieringstekort is met name het gevolg van het financieren van investeringen in Vermindering in 2015 (afschrijvingen/aflossingen) Aflossingen op vaste geld leningen 0 Financieringsoverschot/tekort bij aanvang van het verslagjaar Geactiveerd in Per saldo middelen aangewend voor aflossing vaste geldieningen 0 Per saldo beslag gelegd op middelen voor financiering activa Per saldo toename van de reserves en voorzieningen in Aangetrokken vaste geld leningen 0 Financieringstekort aan het einde van het verslagjaar 797 Omschrijving (bedragen x 1.000) Het in 2015 ontstane financieringstekort van is als volgt tot stand gekomen. * = financieringsoverschot) Financieringstekort Totaal geïnvesteerd bedrag Beschikbare financieringsmiddelen 0 0 Paragrafen

14 Vlottende schuld Schuld in rekening courant Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld Totaal vlottende schuld Opgenomen gelden <1 jaar Gestorte gelden door derden <1 jaar 10 2 Netto renteherziening op vaste schuld (la - ib) 6 Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7 Renterisico op vaste schuld (2 + 6) 5 Te betalen aflossing Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - 3b Nieuw verstrekte lange leningen (ulg) Renterisico op vaste schuld: 3a Nieuw aangetrokken vaste schuld (alg) ib Rente herziening op vaste schuld ulg Renterisiconorm en renterisico la Rente herziening op vaste schuld olg schema laat zien dat de renterisiconorm niet is overschreden: een bijdrage te leveren aan een uitstekende kredietwaardigheid van openbare lichamen. Onderstaand grote fluctuaties in de rentelasten, die consequenties kunnen hebben voor de financiële positie. Zo begrotingstotaal aan rentaanpassingen onderhevig is. Het doel van deze norm is het vermijden van bevordert de Wet Fido een solide financieringswijze op openbare lichamen. De wet beoogt hiermee van het begrotingstotaal, met een minimum van 2,5 miljoen. Met andere woorden: de Wet Fido acht het renterisico aanvaardbaar in de tijd gespreid indien in een bepaald jaar niet meer dan 20% van het Ook voor renterisicos is in de Wet Fido een norm gesteld. Deze norm, de renterisiconorm, is nu 20% Renterisiconorm % 8,2% b) [Begroting Realisatie x 1.000) Totaal netto vlottende schuld Ruimte (+) / Overschrijding (-) Percentage kasgeldlimiet Toegestane kasgeldlimiet Toets kasgeldlimiet Begrotingssaldo Tegoeden in rekening courant 220 Uitgeleende gelden <1 jaar Contante gelden in kas Vlottende middelen Overige uitstaande gelden <1 jaar Totaal vlottende middelen Omschrijving jbegroting Realisatie 2015

15 Renterisiconorm: 8 Stand van de schuld per 1 januari 9 Bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 10 Renterisiconorm (minimumbedrag 2,5 mln.) 0 20% 20% Toets renterisiconorm: 10 Renterisiconorm 7 Renterisico op vaste schuld (2 + 6) - 11 Ruimte/overschrijding (10 7)* * (- = overschrijding)

16 Bedrjfsplan FUMO professionalisering van de FUMO. Een doorontwikkeling die door de deelnemers meerdere keren is de FUMO is vastgelegd hoe de FUMO zich verder ontwikkelt tot een robuuste uitvoeringsorganisatie opgepakt. Het plan gaat in op de vier centrale ontwikkelopgaven voor de FUMO: en hoe enkele fundamentele dilemma s die zich vanuit de start van de FUMO manifesteren worden Het geactualiseerde Bedrijfsplan vormt de basis voor de verdere doorontwikkeling en bedrijfsplan uit 2012, zoals dat bij de start van FUMO in 2012 is vastgesteld. bepleit. Het is een strategisch plan, waarin op basis van een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor In 2015 is het Bedrijfsplan FUMO opgesteld. Dit bedrijfsplan is een actualisatie van het Doorontwikkeling FUMO Paragraaf bedrijfsvoering ê 12 o Een intern onderzoek onder de medewerkers van de FUMO bestuurders, gemeentesecretarissen en directeuren van de deelnemers. o Naar de tevredenheid over de prestaties van de FUMO naar de meningen van Een kwantitatief onderzoek naar de prestaties van de FUMO Een kwalitatief onderzoek: Het onderzoek omvatte drie onderdelen: Deelnemerstevredenheidsonderzoek opzet van het management. Het managementteam is doorontwikkeld naar een nieuwe tweehoofdige geëvalueerd. Vanwege deze aanpassingen heeft een herschikking van werkplekken, inclusief enkele aanpassingen aan de huisvesting, plaatsgevonden. Aanpassing managementstructuur concentreren op het geven van leiding aan de productieafdelingen. De nieuwe werkwijze leidt er onder andere toe dat afdelingshoofden, meer dan voorheen, zich kunnen directie met een algemeen directeur en een adlunct-directeur. De nieuwe werkwijze wordt in 2016 In het kader van de doorontwikkeling van de FUMO is in augustus 2015 gekozen voor een andere medewerkertevredenheidsonderzoek, dat begin 2016 plaatsvindt. Het uitvoeringsprogramma zal nog worden aangevuld met acties die voortkomen uit een De nota: Doorontwikkeling FUMO Varen is Bewegen ; Begroting 2016; De uitkomsten van het deelnemerstevredenheidsonderzoek kan worden uitgevoerd. plaatsgevonden, waarmee de verdere doorontwikkeling van de FUMO gestructureerd en planmatig Met het nieuwe bedrijfsplan als basis heeft een nadere uitwerking van concrete acties Uitvoeringsprogramma Naast het bedrijfsplan zijn bij de opzet van het Uitvoeringsprogramma 2016 de volgende documenten betrokken: plaatsvinden. bestuur heeft het bedrijfsplan in december 2015 besproken. Naar verwachting zal vaststelling in 2016 Het Bedrijfsplan FUMO heeft eind 2015 nog de status van concept. Het algemeen plan integraal herzien. ontwikkelopgaven. Gegeven het voortschrijdende karakter van de ontwikkelopgaven wordt het plan belast met de verdere implementatie en uitwerking van het bed rijfsplan en de daarin opgenomen Het bedrijfsplan is na vaststelling een kaderstellend document voor de directie van de FUMO, die is jaarlijks in samenhang met de begroting waar nodig geactualiseerd. Een keer in de vier jaar wordt het 4. Het verstevigen van de samenwerking en de interactie met de deelnemers. 2. Het werken op basis een risicobenadering 3. Het verder professionaliseren van een kennisintensieve en innovatieve organisatie 1. Het verhogen van de productiviteit

17 hebben hun medewerking verleend. Hiervan hadden 14 deelnemers een functie als voldoende tot goed beoordeeld door de deelnemers. gemeld dat er af en toe fouten in zitten, dan wel dat de lokale kennis over bedrijven onvoldoende is meegenomen in het advies. De werkzaamheden zoals deze door de FUMO-medewerkers worden uitgevoerd worden De meeste deelnemers nemen de adviezen van de FUMO vaak tot altijd over. Wel wordt De belangrijkste conclusies uit het kwantitatieve onderzoek zijn: gemeentesecretaris/directeur en 5 hadden een bestuurlijke functie. Het kwantitatieve onderzoek is gehouden onder 19 respondenten. Alle personen die benaderd zijn 79 respondenten ingevuld. 13 deelnemers was op 31 december 2015 nog geen DVO afgesloten zijn nog niet alle dienstverleningsovereenkomsten (DVO) met de deelnemers afgesloten. Met 12 Conform de bepalingen in de gemeenschappelijke regelingen worden DVO s voor 5 jaar afgesloten. In Dienstverleningsovereenkomsten 2015 tot wijziging van de GR FUMO zouden leiden, de GR FUMO niet in alle opzichten voldoet aan de voorgelegd. De besluitvorming hierover is in 2015 niet afgerond. wet. Het dagelijks bestuur heeft op basis hiervan wijzigingsvoorstellen aan het algemeen bestuur In de loop van 2015 werd duidelijk dat, ook nadat de voorgestelde wijzigingsvoorstellen van 29 juni Wijziging gemeenschappelijke regeling FUMO wijziging alleen dan mogelijk is als de instemming van alle deelnemers is verkregen. januari 2016 in overeenstemming gebracht te worden met de gewijzigde Wet gemeenschappelijke het algemeen bestuur van Wetterskip Fryslân. Voor een aantal artikelen in de GR FUMO geldt dat twee derde van de deelnemers, onder gelijktijdige toestemming van provinciale staten, de raden en regeling. Voor wijziging van de GR is als hoofdregel de toestemming nodig van ten minste waaronder de wens om te komen tot een onafhankelijk voorzitter voor het dagelijks bestuur en aanpassing van de stemverhouding in het algemeen bestuur. Daarnaast diende de GR FUMO voor 1 deelnemers voor te leggen. Aan het eind van 2015 is de behandeling hiervan nog niet bij alle deelnemers afgerond. Het algemeen bestuur heeft op 29juni 2015 besloten een aantal voorstellen tot wijziging aan de getreden. De GR FUMO is in 2014 op een aantal punten gewijzigd. In diezelfde periode kwamen enkele nieuwe punten naar voren, die aanleiding waren tot het doen van voorstellen tot wijziging, De gemeenschappelijke regeling FUMO (verder: GR FUMO) is op 24 december 2012 in werking De vertegenwoordigers van de deelnemers, verenigd in het bestuur van de FUMO, zitten niet Men is extra overlegtijd kwijt en er is sprake van complexe besluitvormingsprocessen. Alle geïnterviewden zijn het eens over het feit dat een nieuwe organisatie zoals de FUMO tijd regie werden als belangrijkste risico s gezien. het ontbreken van een gemeenschappelijk belang. Op verschillende thema s ontbreekt het van een Gemeenschappelijke Regeling als bezwaarlijk werd gezien. Verlies van capaciteit en vinden de communicatie vanuit het bestuur niet altijd duidelijk. Vrijwel unaniem werd door geïnterviewden aangegeven dat een omgevingsdienst in de vorm Het onderwerp communicatie wordt op meerdere niveaus als probleem gezien. Deelnemers De belangrijkste conclusies uit het kwalitatieve onderzoek zijn: hadden ontwikkeld vanaf de start tot nu toe. aan een visie. In het kwalitatieve onderzoek waren de vragen gericht op het beeld dat deelnemers van de FUMO Het kwalitatieve onderzoek op één lijn als het gaat over de koers die de FUMO moet gaan volgen. Dit lijkt te wijten aan nodig heeft om zich te bewijzen en te ontwikkelen. door 55 respondenten ingevuld. Voor het interne onderzoek zijn 106 personen benaderd. Deze is door Het kwantitatieve onderzoek is gehouden onder 89 ambtenaren van de deelnemers. Totaal is deze

18 ). Primair proces Personeel De bestaande overlegvormen zijn: Controllersoverleg (financiële en bedrijfsvoering zaken); Opdrachtgeversoverleg (OGO) tussen FUMO en coördinatoren van de FUMO bij de Directeurenoverleg: strategisch beraad met een aantal secretarissen/directeuren van deze overlegvormen verder uitgelijnd, waarbij taken en rollen duidelijker zijn geworden. deelnemers (inhoudelijk overleg over uitvoering van basis- en plustaken); deelnemers met de directeur van de FUMO (strategische vraagstukken en het bedrijfsplan Functiewaardering doorlopend opleidingsplan. Het plan geeft de verschillende beleidskaders en de lange termijn opleidingsactiviteiten in company georganiseerd. heeft de functie van strategisch beleidsadviseur aanvaard. Vanwege de aangekondigde evaluatie van het nieuwe directiemodel is een van deze functies via detachering vanuit een van de deelnemers Management en staf dan in de begroting was opgenomen. Deze extra bezetting was vooral nodig voor de uitvoering van pensioengerechtigde leeftijd. Daarnaast zijn, vooral bij de afdeling toezicht en handhaving, enkele medewerkers in dienst getreden om de capaciteit op peil te brengen. kortdurend verzuim. Op 31 december 2015 zijn twee medewerkers langdurige ziek. aandacht geweest via het Sociaal Medisch Team voor medewerkers bij wie sprake is van regelmatig twee langdurig zieke medewerkers via een outplacementtraject zijn uitgestroomd. Ook is er meer 267 fte.) gedetacheerd bij deelnemers. vaste dienst van de FIJMO. Hiervan waren drie medewerkers (in totaal voor een dienstverband van In 2014 is gestart met een gestructureerd overleg met de deelnemers op ambtelijk niveau. In 2015 zijn Van alle medewerkers in het primaire proces was op 31 december 2015 omgerekend circa 92 fte in Het ziekteverzuim in 2015 is ten opzichte van 2014 fors is gedaald. Dit is vooral veroorzaakt doordat In 2015 heeft een tweetal medewerkers de organisatie verlaten in verband met het bereiken van de In 2015 bedroeg de bezetting van het zogenaamde primair proces circa 103 fte. Dit is ruim 9fte meer extra, niet begrote opdrachten. Het verschil in bezetting ten opzichte van de vaste formatie is via inhuur en detacheringen van medewerkers van deelnemers en andere omgevingsdiensten ingevuld. Bij de toelichting op de personeelskosten wordt hierop uitgebreider ingegaan. De bed rijfsvoeringstaken die de FUMO in eigen beheer uitvoert, zijn ondergebracht in de staf. De vaste bezetting van de staf bedroeg in ,5 fte. De formatie voor het management bedroeg 4 fte: 1 directeur/secretaris en drie afdelingshoofden. In 2015 heeft een van de afdelingshoofden een functie elders aanvaard en een ander afdelingshoofd ingevuld. De andere functie wordt via externe inhuur tijdelijk ingevuld. In 2015 heeft de bedrijfskundig adviseur een dienstverband elders aanvaard. Voor deze functie is op tijdelijke basis extern ingehuurd. Vorming en opleiding In 2015 is een opleidingsplan voor dat jaar vastgesteld. Het opleidingsplan FUMO 2015 is een ontwikkelingen weer. In het plan wordt aandacht besteed aan vakinhoudelijke scholing, onder andere om te kunnen voldoen aan de kwaliteitscriteria en aan algemene scholing en vorming. De activiteiten zijn deels groepsgericht en deels individueel gericht. Waar mogelijk worden vormings- en Voor het beschrijven en waarderen van functies bij de FUMO is - met gekozen zijn bij de start van de FUMO destijds voorlopige/indicatieve functieschalen toegekend en bij 14 Bijzondere Ondernemingsraad - voor het functiewaarderingssysteem HR21. Aan de functies instemming van de toenmalige indiensttreding bij de FUMO zijn HR21-functieprofielen toegekend met daaraan gekoppeld de voorlopige/indicatieve functieschaal. Afgesproken is dat de definitieve waardering in 2016 plaatsvindt. De voorbereidingen hiervoor zijn in 2015 gestart. Overlegstructuren

19 Een groot deel van de bedrijfsvoeringstaken worden op contractbasis uitgevoerd Fryslân (financieel administratie, personeelszaken en ICT) en de gemeente Leeuwarden (huisvesting Bij bijzondere projecten, zoals de aanbesteding van het VTH-systeem en de aanbesteding van een In algemene zin verliep de uitvoering van de uitbestede werkzaamheden door de provincie en de door de van de aan de FUMO gerichte post. Dit heeft een aanzienlijke impact gehad op de bedrijfsvoering. miscommunicatie intern bij de provincie - FUMO enkele maanden verstoken gebleven van een deel gemeente Leeuwarden ook in 2015 naar behoren. In de tweede helft van 2015 is - leasecontract voor dienstauto s, wordt tijdelijke extra expertise ingehuurd, veelal van de provincie. en facilitaire zaken). door de provincie De taken die binnen de bedrijfsvoering worden uitgevoerd zijn er op gericht de uitvoering van de primaire taken rond vergunningverlening, toezicht en handhaving mogelijk te maken. De taken van een groot deel van de eigen stafmedewerkers van de FUMO zijn gecoördineerd door de Bedrijfskundig adviseur (BKA). De FrontMidoffice heeft de eerstelijns klantencontacten en zorgt voor juridisch-administratieve voor gemandateerde taken, het aanmaken van zaken in Powerforms en het gebruik van de Webportal. Binnen de staf wordt ook het functioneel beheer voor Powerforms, Powerbrowser, Webportal en D style (sjablonengenerator) uitgevoerd. Er zijn werkinstructies en handleidingen voor bovenstaande Het secretariaat verzorgt alle voorkomende werkzaamheden voor het management. Voorts wordt het De planning en controlcyclus is verder vorm gegeven. Naast de begroting en de jaarstukken worden De communicatieadviseur(s) ondersteunen het management en de medewerkers bij hun voorlichtende Ook in 2015 zijn interne audits gehouden. Op basis van deze audits zijn aanbevelingen gedaan om de ICT In de voorbereiding van de oprichting van de FUMO is besloten om een tijdelijke ICT-voorziening te Inmiddels is de Europese aanbesteding van een nieuw zaaksysteem in de afrondende fase. In 2015 zijn noodzakelijke verbeteringen en aanpassingen in het bestaande VTH-systeem 15 doorgevoerd. Enerzijds waren deze nodig om beter te kunnen voldoen aan de eisen die aan het overgang naar een nieuw systeem mogelijk te maken. systeem worden gesteld, maar deels zijn de werkzaamheden ook noodzakelijk om een soepele bouwen met de VTH-applicatie van Genetics, Powerforms. De overeen komst met Genetics liep tot 31 nieuwe VTH-systeem operationeel kan worden ingezet. december 2014 en is thans op een zodanige wijze verlengd dat tijdig opgezegd kan worden als het kwaliteitshandboek, zodat efficiënt, effectief en klantgericht kwalitatief goede producten geleverd kunnen worden. procesafspraken voor het primaire proces te verbeteren en deze vast te leggen in een digitaal Procesaudits taak en bij perscontacten. Daarnaast beheren zijn de website en het intranet. worden de deelnemers schriftelijk geïnformeerd over de uitvoering van de taken. Deze rapportages Iedere maand wordt de directie geïnformeerd over de voortgang van de productie. Per kwartaal Deze rapportages worden in het dagelijks bestuur vastgesteld en besproken in het algemeen bestuur. worden door de deelnemers en de accountmanager besproken. thans drie managementrapportages gemaakt over de voortgang van de uitvoering van de begroting. dagelijks en algemeen bestuur secretarieel ondersteund bij haar taken. ondersteuning: balie, telefoon, mail, procedure postverwerking, voor administratieve ondersteuning applicaties. Trainingen worden on-the-job verzorgd. Ondersteunende taken bedrijfsvoering

20 Jaarrekening

21 Algemene grondslagen historische kosten. Tenzij anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. en gemeenten (hierna te noemen: BBV) en de Financiële Verordening FUMO. worden slechts genomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico s, die Inleiding De jaarrekening 2015 is opgesteld op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en lasten jaren: kosten van onderzoek en ontwikkeling. Deze kosten zijn bij de FUMO thans niet van toepassing. Immateriële vaste activa classificatie. januari van het jaar na oplevering van de investering. Vaste Activa enige wijze kunnen leiden tot, of bijdragen aan het verwerven van inkomsten, zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend is niet relevant voor de opgenomen in de Financiële verordening FUMO en het Treasurystatuut FUMO (beide vastgesteld Balans door het algemeen bestuur op 2 oktober 2014). onder andere bij het vakantiegeld. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks sommige personele lasten toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt. Dit gebeurt vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Als het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen, c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskosten en gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden Bij het opstellen van de jaarrekening 2015 is uitgegaan van het vastgestelde financiële beleid zoals Artikel 59 van het BBV beschrijft het onderscheid tussen investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte en investeringen met een (beperkt) economisch nut. Investeringen die op De afschrijvingen worden conform de afschrijvingstermijnen berekend. De afschrijving start op 1 Dit zijn kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen, het saldo van agio en disagio en de Materiële vaste activa met economisch nut Materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijging- of vervaardigingprijs. De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen conform de Financiële verordening FUMO - in - Technische - Veiligheidsvoorzieningen - Software; - Verbouwingen, inclusief optietermijn verlenging: 1 tot 10 jaar - Voertuigen: 8 jaar - Meetapparatuur: De financiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. 17 Financiële vaste activa Investeringen met een verkrijgingprijs van minder dan worden niet geactiveerd. 5 jaar bedrijfsgebouwen; kantoormeubilair: 10 jaar automatiseringsapparatuur; telefooninstallaties: 3 tot 5 jaar termijn afhankelijk van looptijd huurcontract, installaties in bedrijfsgebouwen: 15 jaar Grondslagen

22 Vaste passiva Onder vaste passiva wordt verstaan het eigen vermogen, de voorzieningen en de vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer (voor zover aanwezig). Passiva Passiva worden ingedeeld in vaste en vlottende passiva. Vorderingen, overlopende activa en liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De voorraden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs. 18 De FUMO kent geen waarborgen en garantstellingen. Waarborgen en garantstellingen De kortlopende schulden en de overlopende passiva zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Onder vlottende passiva zijn opgenomen voorschotbedragen van overheden en netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar. Vlottende passiva d. van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden. voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren; zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de c. kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten b. op de balansdatum bestaande risico s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of in te schatten; a. verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs c.q. het voorzienbare verlies. Voorzieningen worden gevormd wegens: Voorzieningen kunnen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting, verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten; Toevoegingen aan de reserves (voor zover aanwezig) worden verantwoord in de jaarrekening. volgend uit de jaarrekening. Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves worden verantwoord conform de besluiten van het algemeen bestuur. Het eigen vermogen bestaat uit reserves (voor zover aanwezig) en het resultaat na bestemming één jaar (voor zover aanwezig), de liquide middelen en de overlopende activa. Vlottende activa Vlottende activa bestaan uit de voorraden, de uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan