Structuur Curriculum Heelkunde voor Reflectieve Professionals. Opleidingsplan Heelkunde

Transcriptie

1 _3 Scherp Structuur urriculum Heelkunde voor Reflectieve Professionals Opleidingsplan Heelkunde

2 Inhoudsopgave en woord vooraf bij het plan 3 Inleiding 4 Profiel, missie en uitdagingen 6 lgemene competenties chirurg 8 Toetsing 10 Inleiding op de thema s 13 Thema s (1 t/m 44) 15 Opleidingsmethodiek 103 Opleidingsactiviteiten 105 Opleidingsmiddelen 107 ocentprofessionalisering (Opleidersgroep en IOS) 110 Nawoord 111 ijlagen: parte bijlage: 1. Lijst deelnemers werkgroep opleidingsplan SHRP Kaderbesluit MS (voorblad) esluit Heelkunde (voorblad) egrippenlijst SHRP Lijst met thema s volgens aandachtsgebieden Lijst met Typische Klinische Situaties gerelateerd aan thema s Lijst met Key Procedures gerelateerd aan aandachtsgebieden 122 Toetsingsschema en competentiematrix Tabel toetsing competenties Toetsing schema beoordelingen Wat zit wanneer minimaal in het portfolio Thema s verplicht Thema s in stages Tabel opleidingsmomenten versus competenties 2

3 en woord vooraf bij het onceptplan it document is het Opleidingsplan Heelkunde. Het heeft de naam SHRP - Structuur urriculum Heelkunde voor Reflectieve Professionals - meegekregen. Het is tot stand gekomen door intensieve samenwerking van chirurgen uit alle aandachtsgebieden. eze hebben en groupe, in subgroepjes en individueel structuur en vorm gegeven en de inhoud van het plan gemaakt. e groep is tot stand gekomen door een mix te maken van de afgevaardigden van de subverenigingen, een delegatie van de opleiders en IOS (zie bijlage 1 voor samenstelling groep). e groep werd eerst in een tweetal sessies geïnformeerd over de systematiek van een opleidingsplan en de randvoorwaarden. aarna werd in drie en een halve dag de basis gelegd voor het Opleidingsplan Heelkunde en werd de inhoud in conceptvorm gerealiseerd. ij het maken van SHRP is gebruik gemaakt van de kaders welke door het entraal ollege van Medisch Specialisten (MS) zijn aangeboden en van de door de OV (egeleidingsgroep eschrijving Opleidingsplannen Vervolgopleidingen) ontwikkelde systematiek en hulpmiddelen. In de inleiding en de bijlagen vindt U deze kaders, systematiek en hulpmiddelen terug. Het document dat voor U ligt is nog niet af. Wel is een aantal versies gepasseerd en hebben het estuur van de NVvH en de Ledenvergadering het concept positief beoordeeld en zij ondersteunen het proces. In het bijzonder vragen wij U aandacht voor de volgende vragen / aandachtspunten, die verder uitgewerkt dienen te worden: e bekwaamheidsniveaus van de keyprocedures zullen nog bijstelling behoeven. e verwachting is dat dit nog wel enige tijd in beslag zal nemen: weten we precies wat we willen, is het wel haalbaar? ind 2007 zal een voorlopige indeling worden vastgesteld, welke na 2 jaar zal worden gereviseerd. ompetentie Kennis en Wetenschap betreft geen parate medische kennis en wordt omschreven in de lgemene ompetenties van de hirurg en is voor vrijwel alle thema s hetzelfde. ompetentie Professionaliteit wordt omschreven in de lgemene ompetenties van de hirurg en is voor veel thema s hetzelfde. r zal t.z.t. een lijst gemaakt worden van de thema s waar gedacht wordt dat Professionaliteit bijzonder de aandacht krijgt. e ziektebeelden worden in de meeste thema s niet benoemd. r wordt verwezen naar de leerboeken. ij de competentieniveaus van eind jaar 2 moet rekening gehouden worden met de begintermen van de vervolgopleiding van de andere snijdende disciplines. it zal in een latere fase met deze disciplines worden afgestemd. Overal waar hij staat kan ook zij gelezen worden. Jaap Hamming Inne orel Rinkes rik Heineman 3

4 Inleiding In het kader van de modernisering van medische vervolgopleidingen heeft het entraal ollege van Medisch Specialisten (MS) aan de wetenschappelijke verenigingen gevraagd de opleiding te beschrijven. Het MS heeft daarvoor kaders (MS kaderbesluit) aangegeven en zal het opleidingsplan toetsen aan deze kaders. Het doel is een houvast te geven aan opleiders en IOS om gestructureerd de opleiding vorm en inhoud te geven. Het resultaat is dat inzichtelijk gemaakt wordt welke competenties een chirurg heeft ontwikkeld en hoe deze zijn getoetst. Hiertoe is het profiel van de chirurg beschreven en zijn de relevante competenties benoemd. e voortgang van het verwerven van de competenties vindt zijn weerslag in de vormen van toetsing die in het portfolio van de IOS worden opgeslagen. Het portfolio wordt gebruikt voor de (zelf)evaluatie van de IOS en vormt de basis voor de voortgangs- en beoordelingsgesprekken met de opleider. Het kaderbesluit van het MS is vertaald in een handzaam instrument door de egeleidingsgroep eschrijving Opleidingsplannen Vervolgopleidingen (OV): het huisje van de OV. it instrument geeft aan uit welke componenten het opleidingsplan moet bestaan. Het opleidingsplan volgt de systematiek van dit huisje : de kamers worden gevuld met meubilair. e diverse onderdelen worden inclusief de onderlinge samenhang besproken in SHRP. kader HT OPLIINGSPLN spelers Kwaliteit Kwaliteitszorg: Opleidingsproces Toetsing kaderbesluit MS Opleiders & IOS professionalisering Onderzoek van onderwijs NFU/ OOR/ wetenschappelijke verenigingen Opleidingsmethodiek Opleidingsactiviteiten Opleidingsmateriaal Inhoud/ vormgeving onderwijs Thema s Profiel van de chirurg Geoperationaliseerde competenties Toetsing e competenties van de chirurg Wetenschappelijke verenigingen Wettelijk Kaderbesluit MS Specifieke besluiten MS/ wetenschappelijke verenigingen raagvlak Het voornoemde kaderbesluit is weergegeven in bijlage 2. Op basis van SHRP zal er een nieuw esluit Heelkunde komen (bijlage 3). ij het schrijven van het opleidingsplan SHRP is er rekening gehouden met het feit dat de gemiddelde opleider, de leden van de opleidersgroep en de IOS vooral behoefte hebben aan een helder en praktisch geschreven stuk. erhalve is de stijl kort en puntsgewijs gehouden. In bijlage 4 staat een lijst met gebruikte termen ter verheldering. e lezer treft na een beschrijving van het profiel van de chirurg, de missie en uitdagingen van de heelkunde, en de algemene competenties, een paragraaf aan over toetsing. Zowel de overwegingen bij het toetsen als de gekozen toetsinstrumenten worden besproken. Vervolgens komt het belangrijkste deel van het opleidingsplan aan de orde. Hierin wordt het vakgebied van de Heelkunde systematisch in de vorm van thema s besproken. Gekozen is om aan de hand van klinische problemen thema s te benoemen. r zijn ruim 40 thema s geïdentificeerd. e thema s hebben een en een kant. Op de kant staat de inhoud van het thema onderverdeeld in competenties. e operationalisatie van de voor dat thema relevante competenties wordt hier beschreven. Per thema wordt op de -kant aangegeven welke specifieke aspecten van medisch handelen aan bod komen en op welk niveau deze beheerst moeten worden. e specifieke inhoud van de andere competenties in een bepaald thema staat ook op de -kant aangegeven 4

5 wanneer dat in het betreffende thema van toepassing is. eze competenties lenen zich dan ook goed voor toetsing en dat staat dan vermeld op de -kant. ij de competenties, die geen specifieke inhoud hebben, staat zie algemene competenties chirurg. eze (voor het betreffende thema niet-specifieke) competenties lenen zich minder voor toetsing in het thema. lle competenties komen ruimschoots aan bod (zie tabel competentie matrix, bijlage). en uitzondering hierop is de competentie Kennis en Wetenschap. eze competentie wordt niet specifiek binnen de thema s beschreven, omdat deze competentie bijna altijd een themaoverstijgend karakter heeft. e relevante informatie over Kennis en Wetenschap kan teruggevonden worden binnen het hoofdstuk competenties van de chirurg en toetsing. innen de competentie medisch handelen wordt aangeven welk niveau in welke fase van de opleiding behaald moet worden. r is gekozen om niet te spreken van bekwaamheidsniveau s, maar een onderscheid te maken tussen de omgang met kennis en vaardigheid. Het komt niet zelden voor dat een chirurg wel kennis moet hebben en moet kunnen toepassen in de beoordeling van patiënten zonder dat hij zelf over de klinische vaardigheden voor behandeling hoeft te beschikken. In de thema s wordt (indien van toepassing) het niveau van omgang met kennis en het vaardigheidsniveau, dat bereikt moet zijn aan het eind van jaar 2, jaar 5 en jaar 6 van de opleiding aangegeven. ij de benoeming van de niveaus wordt de volgende indeling gebruikt: Medisch Handelen Vaardigheden (m.b.t. key procedures) eheerst basis feitenkennis voldoende (voor de fase van de opleiding) Kan kennis onder strikte supervisie toepassen Kan onder beperkte supervisie kennis toepassen Past zelfst. gestructureerd kennis adequaat toe. Kan gestructureerd kennis overdragen ssisteert adequaat Handelt adequaat onder strenge supervisie Handelt adequaat onder beperkte supervisie Handelt adequaat zonder supervisie Superviseert en onderwijst adequaat Op de kant staat aangegeven welke competenties (behalve medisch handelen) in de klinische thema s in het bijzonder getoetst kunnen worden in het betreffende thema. Hiertoe zijn Typische Klinische Situaties benoemd, die bij uitstek geschikt zijn om competenties te toetsen. In vrijwel alle thema s kan medisch handelen getoetst worden volgens de niveau s van bovenstaande kaders. e andere competenties komen nadrukkelijk aan bod. e competenties, die naast medisch handelen bij uitstek getoetst kunnen worden in een bepaald thema, staan specifiek vermeld. eze Typische Klinische Situaties dienen als een houvast voor IOS en opleider om hen attent te maken op de talloze mogelijkheden om op de werkvloer te leren en het (formatief = met feedback als doel) toetsen van de daarin vermelde specifieke competenties in de dagelijkse praktijk te integreren. parte hoofdstukken worden gewijd aan opleidingsmethodiek, opleidingsactiviteiten, en opleidingsmateriaal. r is een matrix van competenties en thema s en er is een matrix van Typische klinische situaties en competenties. Tevens is er een toetsingsmatrix en een tijdsbalk met de cumulatief te behalen toetsingsinstrumenten. Van groot belang is de evaluatie van SHRP. it komt aan de orde in het hoofdstuk kwaliteitszorg. e elementen opleidingsproces, toetsing kaderbesluit MS, opleiders en IOS professionalisering, en onderzoek van onderwijs komen hier aan de orde. Tot slot is er een hoofdstuk dat de randvoorwaarden voor implementatie beschrijft (moet nog geschreven worden). Het Opleidingsplan SHRP vormt de basis voor de opleiding heelkunde en hiermee kan op inzichtelijke wijze bereikt worden dat aan het eind van de opleiding sprake is van een chirurg met kennis, vaardigheden en gedrag, die is staat is de patiënt een optimale behandeling te bieden. 5

6 Profiel, missie en uitdagingen Profiel e heelkunde of chirurgie (van het Griekse cheir ergon χειρουργική : handwerk ) is het medisch specialisme dat zich bezighoudt met de diagnostiek en behandeling van die aangeboren en door in- en/of uitwendige oorzaken verworven aandoeningen van organen en orgaansystemen en van de huid, weke delen en bewegingsapparaat, die door hun aard doorgaans invasieve behandeling vereisen dan wel in enige fase zouden kunnen vereisen. In de uitoefening van de heelkunde wordt dus een chirurgische ingreep of operatie met behulp van handvaardige en instrumentele technieken gebruikt voor de behandeling van een patiënt. Over het algemeen moet elke medische behandeling waarbij de integriteit van het lichaam wordt doorbroken met behulp van snijden, prikken of boren worden gezien als chirurgie. aarnaast behoren het debridement van een wond als ook de primaire en secundaire wondbehandeling tot de heelkunde. e heelkunde heeft zich ontwikkeld vanuit de behandeling van wonden en het verrichten van ablatieve operaties (amputaties). Ontwikkeling van chirurgische technieken zoals onderbinden en dichtbranden (coaguleren) van bloedvaten maakten operaties veiliger door beperking van het bloedverlies. Voorts zijn ontwikkelingen in de anesthesie, asepsis, behandeling van infecties en pijnstilling van groot belang geweest voor de uitbreiding van de chirurgische behandelmogelijkheden. Recente ontwikkelingen in beeldvormende diagnostiek en verbetering van chirurgische apparatuur maken dat operaties meer doelgericht kunnen worden uitgevoerd, hetgeen gepaard gaat met minder begeleidende schade. eze minimaal invasieve technieken zullen in toenemende mate het chirurgische arsenaal bepalen. e belangrijkste voorbeelden zijn de endoscopische operaties (sleutelgatchirurgie) en endovasculaire behandelingen. hirurgische ingrepen kunnen voor wat betreft de mate van urgentie worden onderverdeeld in acute (spoed-), semi-acute en electieve operaties. Operatieve behandelingen kunnen bestaan uit het verkrijgen van toegang tot een gebied in het lichaam middels een incisie of punctie. aarnaast kunnen aangedane organen en weefsels worden verwijderd (resectie) of behandeld worden met ablatie middels ultrageluid, laser of bevriezing. Ook kunnen andere behandelingsmodaliteiten, zoals radiotherapie en regionale perfusie, tijdens een operatieve ingreep worden toegepast. Toegang kan verkregen worden middels conventionele open benadering, of minimaal invasie benaderingen zoals endoscopische (laparoscopie/vts) en endovasculaire ( dotter ) technieken. Herstel van weefsels door middel van reconstructieve chirurgie kan worden bereikt door herstel van continuïteit (tractus digestivus, vasculaire structuren), transpositie van weefsels (plastieken, zwaailappen e.d.), transplantatie van weefsels en organen, en andere technieken. Voor dit herstel kan lichaamseigen materiaal worden gebruikt, maar ook donormateriaal (bij transplantatie) of kunststof (bijvoorbeeld in de vaatchirurgie en de traumatologie). ij onherstelbare schade van (delen van) ledematen kan worden overgegaan tot amputatie. oordat enerzijds de indicatiestelling voor operatieve ingrepen steeds scherper op maat van de individuele patiënt wordt toegesneden en anderzijds wordt gestreefd naar maximale beperking van begeleidende schade, wordt van de chirurg verwacht dat hij/zij zich ook meer toe gaat leggen op het diagnostisch traject voorafgaand aan een operatie als ook op de toepassing van beeldvorming tijdens een ingreep (image guided surgery). e beheersing van o.a. echografische technieken en een verbreding van de kennis van andere beeldvormende modaliteiten zal hiertoe onontbeerlijk zijn. Ontwikkelingen in de heelkunde hebben tot gevolg gehad dat chirurgen zich meer gingen specialiseren en zo ontstonden medische specialisaties naast de heelkunde zoals orthopaedie, urologie, plastische chirurgie en thoraxchirurgie. Niettemin zijn deze medisch specialismen nog steeds sterk gelieerd met de heelkunde en wordt de opleiding gedeeltelijk samen doorlopen. Ook andere snijdende specialismen zoals de gynaecologie, de neurochirurgie en de keel-, neus- en oorheelkunde zijn ontstaan uit de heelkunde, zodat de heelkunde wordt beschouwd als de moeder der chirurgische disciplines. Maar ook bínnen de heelkunde is differentiatie opgetreden teneinde de vele ontwikkelingen in het vakgebied te kunnen initiëren, volgen en bijhouden. innen het specialisme heelkunde zijn de volgende deelgebieden te onderscheiden: gastrointestinale chirurgie, traumatologie, vaatchirurgie en chirurgische oncologie. aarnaast zijn ook de deelgebieden longchirurgie en kinderchirurgie vertegenwoordigd in de heelkunde. ndere aandachtsgebieden, onder andere vertegenwoordigd in werkgroepen, omvatten bariatrische chirurgie, colorectale chirurgie, endocriene chirurgie, endoscopische chirurgie, endovasculaire chirurgie, handchirurgie, hoofd-halschirurgie, intensive care, morbide obesitas, transplantatiechirurgie en tropische chirurgie. 6

7 Ook niet operatieve behandelingen vormen een belangrijk deel van het werk van de chirurg. Men kan hierbij denken aan voeding, resuscitatie met aandacht voor vochthuishouding, en de (mede)behandeling van ernstig zieke patiënten op een intensieve zorg afdeling. e chirurg is daardoor bij uitstek degene, die zich bemoeit met de opvang van de acuut zieke patiënt en de opvang van ongevalslachtoffers. Hij/zij neemt daarbij de regie in handen, speelt een coördinerende rol en is bereid als probleemeigenaar op te treden. ls teamspeler bij uitstek is de chirurg in staat deze rollen door goede samenwerking met andere medische disciplines en andere zorgverleners uit te voeren. Maar ook op de andere deelgebieden, zoals oncologische, gastro-intestinale en vasculaire chirurgie is multidisciplinaire aanpak vereist, en ook daar treedt de chirurg doorgaans op als coördinator. Onontbeerlijke eigenschappen voor de chirurg zijn dus technische vaardigheid, scherpzinnigheid, leiderschap, communicativiteit, teamgeest en besluitvaardigheid alsmede een goed ontwikkeld reflectief gedrag vooral als het gaat om de omgang met eigen falen. Ook in de opleiding van snijdende disciplines speelt de chirurg een centrale rol door de brede kennis van vaardigheidstechnieken. Meer en meer zal de aandacht uitgaan naar droog oefenen en de ontwikkeling van vaardigheidstrainingen met behulp van moderne computergestuurde technologie (Virtual reality training etc). In het wetenschappelijk onderzoek ligt de focus op klinisch patiënt gebonden onderzoek en het voeden van basaal wetenschappelijk onderzoek met klinisch relevante vraagstellingen en het daarna terugbrengen van de resultaten van dit onderzoek naar de kliniek met als vanzelfsprekend doel: verbetering van de zorg voor de chirurgische patiënt. it uit zich niet alleen in actieve betrokkenheid bij en initiëren van klinische trials, maar ook in toenemende mate door een belangrijk aandeel in de translationele research (from bench to bedside). aarnaast zijn chirurgen ook actief in de opzet, evaluatie en implementatie van technologische innovatie, zowel op het gebied van chirurgische applicaties als op het terrein van de beeldvorming. Uitgangspunt van het Opleidingsplan: e heelkunde is één vak met diverse gezichten. Het opleidingsplan is de basis voor de vorming van competente chirurgen. Missie van het Opleidingsplan: - Het opleidingsplan speelt in op maatschappelijke ontwikkelingen en op de ontwikkelingen binnen de verschillende deelgebieden van de heelkunde op het terrein van zorg, onderwijs en onderzoek, met het belang van de patiënt als primaire focus. - e opleiding speelt een cruciale rol in de verwezenlijking van de missie van de NVvH en zowel aios als chirurgen dienen zich bewust te zijn van hun gezamenlijke verantwoordelijkheid daarin. - Het eindpunt van de opleiding is een chirurg; deze is in één of meer van de deelgebieden gedifferentieerd, maar heeft tevens een breed arsenaal aan chirurgische competenties opgebouwd. - e opbouw van het opleidingscurriculum ondersteunt op een zo efficiënt mogelijke manier het verkrijgen van de competenties, inclusief structurele beoordeling en toetsing. rede simulatietraining zal een belangrijk opleidingsinstrument worden. - e opleiding levert chirurgen af die naast patiëntenzorg actief bijdragen aan onderzoek en/of onderwijs. - Het verbeteren van de onderwijs-kwaliteit is een kans om de zorg- kwaliteit te verbeteren. Uitdagingen - ompetentiegericht opleiden - Heldere positionering chirurg in het veld - Veilige, open en hoog-kwalitatieve opleidingsomgeving faciliteren - Formalisering rol aios in eigen opleiding - evorderen van patiëntveiligheid en verder optimaliseren kwaliteit van zorg - Profilering van de chirurg als teamspeler 1 - Waken voor doorschieten differentiatie ter garantie van de kwaliteit van zorg voor de individuele patiënt 1 Team: - (small) number of people with complementary skills and knowledge, - Translating their purpose into specific performance goals with, - Shared commitment, - nd being accountable with and to their team mates. (Katzenbach and Smith, 1993) 7

8 lgemene competenties chirurg e professionaliteit van de chirurg in de maatschappij in zijn algemeenheid en de gezondheidszorg in het bijzonder staat beschreven in het strategisch plan van de Nederlandse Vereniging van Heelkunde 2. Om de gewenste professionaliteit duurzaam te kunnen realiseren is een competentiegestuurd curriculum ontwikkeld met als basis de zeven competenties volgens canmeds 3. Hieronder worden de competenties voor de chirurg in algemene termen beschreven. In de meeste thema s, die verderop beschreven zijn, staan de competenties verder uitgewerkt en ook hoe deze getoetst moeten worden. Medisch handelen e chirurg bezit adequate kennis, vaardigheden en gedrag om de diagnostiek en behandeling van die aangeboren en verworven aandoeningen van organen en orgaansystemen, weke delen en bewegingsapparaat, die door hun aard doorgaans een interventie vereisen dan wel in enige fase zouden kunnen vereisen, uit te voeren. Hij past deze kennis en kunde, zo mogelijk evidence based, effectief en ethisch verantwoord toe. Zijn specifieke bekwaamheid uit zich in het verrichten van operaties, waarin zijn technische vaardigheid naar voren komt. Hij combineert deze met specifieke eigenschappen, die optimaal functioneren als chirurg in de operatiekamer, op de spoedeisende hulp en op andere plaatsen mogelijk maken. Hij is daarin bij uitstek een teamspeler. ommunicatie e chirurg kan zich voor het goede verstaan van de patiënt inleven in diens vragen, cultuur en levensomstandigheden, maar weet de eigen gevoelens en waarden te onderkennen en deze te scheiden van die van patiënt. Hierdoor is hij in staat om een effectieve communicatie met de patiënt en andere healthcare professionals te onderhouden. Medische informatie wordt met patiënt en evt familie besproken en volgens geldende normen (schriftelijk) vastgelegd. Samenwerking e chirurg is een breed opgeleide teamspeler met helikopterview. Hierdoor is hij bij uitstek geschikt om bij multidisciplinaire zorg de leidende rol op zich te nemen. Hij is uitstekend in staat om doelmatig en efficiënt met collegae en andere zorgverleners te overleggen. Hij kent de grenzen van eigen specialisme en verwijst dientengevolge adequaat. In de operatiekamer en op andere plaatsen waar chirurgische expertise wordt gevraagd is hij in staat om optimaal in het team te functioneren en desgewenst leiding te geven. Kennis & wetenschap Om medische zorg op een kwalitatief hoog niveau te leveren, is de chirurg op de hoogte van de state of the art van eigen vakgebied. Relevante kennisbronnen worden efficiënt en effectief benut. Hij beschouwt de medische informatie kritisch (M). Gedurende het hele professionele leven ontwikkelt en onderhoudt de chirurg een persoonlijk bij- en nascholingsplan. Hij deelt zijn kennis met collegae, IOS, studenten en andere betrokkenen in de gezondheidszorg. Maatschappelijk handelen e chirurg is zich bewust van zijn rol als behartiger van het belang van de volksgezondheid in brede zin. Hij beseft zich dat deze belangenbehartiging een essentieel onderdeel is van het bevorderen van de gezondheid op het niveau van patiënt, praktijk en gemeenschap. e chirurg is zich bewust van de mogelijke consequenties van zijn eigen handelen in het algemeen en bij de introductie van nieuwe technieken in het bijzonder. Hij realiseert zich dat complicaties kunnen optreden, zal proberen deze zoveel mogelijk te voorkomen en indien deze toch optreden hier op adequate wijze mee om gaan. Patientveiligheid is een leidend thema bij zijn handelen. e chirurg handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen. e chirurg treedt adequaat op bij incidenten in de zorg. Hij neemt hierin een leidende rol aan. Organisatie e chirurg werkt effectief en doelmatig binnen een gezondheidszorgorganisatie, en besteedt de beschikbare middelen voor patiëntenzorg verantwoord. Hij heeft een centrale en coördinerende rol bij het nemen van dagelijkse beslissingen over taken, beleid, medewerkers en middelen, noodzakelijk om hoog kwalitatieve individuele zorg te leveren en in bredere context een substantiële bijdrage te leveren aan praktijkorganisaties en het gezondheidszorgsysteem. Hij is in staat om dit op efficiënte en effectieve wijze te realiseren. Hierbij een goede balans vindend tussen patiëntenzorg en persoonlijke ontwikkeling. 2 Scherp op kwaliteit; strategisch plan heelkunde The royal college of physicians and surgeons of canada 8

9 Professionaliteit e chirurg bewaakt en verhoogt de kwaliteit van het eigen werk, dat van de beroepsgroep en van de organisatie waarin hij werkt door de benodigde elementen van kwaliteitssystemen toe te passen. In de omgeving waar hij werkzaam is, neemt hij de leiding, omdat de chirurg een van de weinige medische specialisten is met een brede geneeskundige blik op de patiënt en hij zich als geen ander beseft dat alleen door uitstekend teamwerk optimale zorg voor de patiënt kan worden geboden. e chirurg heeft een unieke rol in de maatschappij met specifieke kennis, vaardigheden en gedrag die erop gericht zijn de gezondheid en welzijn te verbeteren. Hij streeft de hoogst mogelijke normen na in klinische zorg en ethisch gedrag en streeft er tevens naar zijn vakkennis continue te perfectioneren. e chirurg komt door middel van morele en ethische argumenten tot het al dan niet instellen of voortzetten van medische interventies en kan dit verantwoorden. Hij overziet de complexiteit van de begeleiding van patiënten in hun levenseinde en handelt daarin adequaat. Hij kent zijn eigen grenzen en is zich bewust van zijn verantwoordelijkheden. Hij staat open voor feedback en vertoont reflectief gedrag. e chirurg realiseert zich dat zijn handelen complicaties kent. Hij gaat hier op een transparante en professionele wijze mee om, realiseert zich de consequenties voor de individuele patiënt maar ook in bredere zin voor de gehele heelkundige discipline en de maatschappij. Indien er klachten zijn over de behandeling en/of bejegening, weet hij dit bespreekbaar te maken en is in staat om hierover met de patiënt en/of bemiddelaar open te communiceren. e chirurg heeft respect voor de competenties van andere zorgverleners en weet deze op waarde te schatten in de multidisciplinaire behandeling van de patiënt. 9

10 Toetsing Toetsen zijn het krachtigste instrument om het leren (bij) te sturen. Om tot een doelgericht en praktisch toetsingsprogramma te komen moet er vastgesteld worden waarom, wat, hoe en wanneer er getoetst wordt. Hoe? en toets kan ontwikkelingsgericht/formatief worden gebruikt en selectiegericht/summatief. en formatieve toets voorziet in feedback door het geven van inzicht in de manier waarop de IOS functioneert en zal bij herhaling een reflectieve houding bij de aios stimuleren. Op basis van een dergelijk toetsinstrument kunnen verbeterpunten worden geformuleerd en geëvalueerd. en summatieve toets is bedoeld om te differentiëren tussen IOS en draagt bij aan de beslissing of een IOS een bepaald niveau van functioneren heeft behaald. Hiervoor is een hogere mate van betrouwbaarheid (en validiteit) noodzakelijk dan voor een formatieve toets. eide toetsvormen spelen een belangrijke rol in de opleiding maar er wordt in SHRP in grotere mate formatief dan summatief getoetst aangezien het maken en uitvoeren van valide en betrouwbare summatieve toetsen veel meer tijd en energie (dus geld) kost van alle betrokkenen. e betrouwbaarheid van een beoordeling neemt toe naarmate het aantal toetsmomenten, toetssoorten en beoordelaars toeneemt. e meer gedetailleerde toetsen (veel items/analystisch) zijn niet betrouwbaarder dan meer globale toetsen (holistisch). e generaliseerbaarheid van gevonden resultaten is voor toetsing op holistische wijze zelfs meer betrouwbaar dan voor het analytisch toetsen. angezien het overgrote merendeel van de IOS voldoende tot goed functioneert en de opleiding met goed gevolg afsluiten, wordt er alleen op indicatie (bij twijfel) een aangepast (uitgebreider) toetsprogramma aangeboden. In dit geval moet valide en betrouwbaar bewezen worden dat een IOS op een bepaald niveau functioneert. Zoveel mogelijk in de dagelijkse praktijk zoals deze zich aandient. ergelijke toetsing benadert het meest de essentie van het functioneren van de chirurg. Hiernaast kunnen een aantal in vitro toetsvormen zoals separate kennistoetsen en simulatietoetsen belangrijke (aanvullende) informatie geven voor feedback aan en beoordeling van de IOS. Wat? r zal op kennis, vaardigheden en gedrag getoetst worden. ompetenties zijn op zichzelf niet zichtbaar en niet geïsoleerd toetsbaar. e (mate van) aanwezigheid van competenties blijkt uiteindelijk door gedrag. Kennis en vaardigheden zijn hier weliswaar onderdeel van maar nemen in het dagelijks functioneren van de chirurg een dermate belangrijke plaats in dat separate toetsing noodzakelijk is. In het anmsmodel wordt zichtbaar gemaakt dat de zes omschreven competentiegebieden elkaar overlappen en dat het geheel van deze zes de dimensie Medical xpert oplevert. Ofschoon alle zeven competenties separaat moeten worden beoordeeld, kunnen per situatie meer competentiegebieden worden getoetst. ij samenwerken zijn bijvoorbeeld de competenties communicatie en professionaliteit impliciete ingrediënten. Per toetsmoment kunnen maximaal 2-3 competentiegebieden worden getoetst. Toetsinstrumenten en aparte plaats nemen het portfolio en het voortganggesprek in, welke beide worden voorgeschreven door het MS. Het portfolio en het voortgangsgesprek hangen met elkaar samen. Het portfolio levert de informatie op basis waarvan het voortgangsgesprek wordt gevoerd. Het portfolio en de voortgangsgesprekken zijn een leidraad in de opleiding, waarbij het portfolio de informatie verschaft op basis waarvan het voortgangsgesprek wordt gevoerd. Portfolio Het portfolio is een verzameling van informatiebronnen en beoordelingsgegevens op basis waarvan leerdoelen geformuleerd kunnen worden en reflectie op het functioneren van de IOS door zichzelf en anderen kan plaatsvinden. Tevens worden verplichte onderdelen hierin afgetekend en toetsuitslagen verzameld. 10

11 Voortgangsgesprek & Geschiktheidsbeoordeling Op basis van het portfolio kan de IOS aantonen dat de eindtermen voor de competentiedomeinen zijn bereikt en wordt besproken welke zaken eventueel meer aandacht behoeven in de komende termijn. Tevens op basis van het portfolio gekeken of wordt voldaan aan de verplichtingen en of er sprake is van geschiktheid voor de beroepsuitoefening. In het voortgangsgesprek bekijkt de opleider met de IOS of alle competenties in de achterliggende periode aan bod zijn gekomen en doen dit aan de hand van de toetsing/competentietabel (zie bijlage). Kennistoets r wordt op dit moment onder verantwoordelijkheid van het oncillium een voortgangstoets ontwikkeld. eze toets wordt, totdat een acceptabele validiteit en betrouwbaarheid is bereikt, op een formatieve wijze ingezet. e kennistoets wordt samengesteld door een afvaardiging van de opleidersgroepen uit alle opleidingsregio s van het land. e regels en procedures voor deze kennistoets worden dor het oncilium hirurgicum in een toetsreglement vastgelegd. 360 graden beoordeling e 360-gradenbeoordeling is een beoordelingsmethode waarbij aan alle betrokkenen op de werkplek wordt gevraagd het functioneren van de aios te beoordelen volgens een vast format. it houdt in dat verpleegkundigen, secretariële medewerkers, facilitaire medewerkers, collega IOS, paramedici, etc naar een korte beoordeling wordt gevraagd. Het zal op een formatieve wijze worden ingezet. Zelfreflectie an de hand van een bijzondere situatie (moeilijk gesprek, reanimatie, overlijden, lastige operatie, conflict, etc.) wordt door de IOS een analyse verricht van de omstandigheden en de gevolgen van de situatie voor de betrokkenen en de IOS zelf. Formatief aspect. ritically ppraised Topic (T) en T is een kritische beoordeling van een artikel, gerelateerd aan een concreet klinisch scenario. it leidt vervolgens tot een gestandaardiseerd, op recente literatuur gebaseerd, antwoord op de klinische vraag. en dergelijke exercitie begint bij het formuleren van een bruikbare vraagstelling, vervolgt in het omzetten van de vraagstelling in een gerichte literatuursearch, waarna selectie van relevante literatuur plaatsvindt. Het eindigt vervolgens met een conclusie die antwoord geeft op de initiële vraag. eze methode komt tegemoet aan de noodzaak vakliteratuur te leren lezen, interpreteren en op waarde te schatten in relatie tot de dagelijkse praktijk. e referaten, klinische presentaties en T s worden met een specifiek beoordelingsformulier beoordeeld. Formatieve feedback. ase based discussion an de hand van een casus worden de medische gegevens geanalyseerd en de verschillende behandelingsopties beargumenteerd besproken. Hierbij dienen de indicaties, contra-indicaties, complicaties, peri-operatieve zorg aspecten en de behandeling van complicaties aan de orde te komen. Formatieve beoordeling. ij twijfel aantal beoordelingen uitbreiden. Korte Praktijkeoordelingen (KP s) e Korte Praktijk eoordeling (KP) is een toetsinstrument dat gemakkelijk in de dagelijkse praktijk is uit te voeren. Het is bedoeld als observatiebeoordeling van de IOS in de dagelijkse praktijk; voor deze toets hoeft dus niets extra georganiseerd te worden. Ook overdrachten, overlegsituaties en besprekingen worden hiermee getoetst. Het beoordelingsmoment wordt in eerste instantie formatief ingezet. e KP wordt nabesproken en er worden leerpunten geformuleerd. Objective Structured ssesment of Technical Skills (OSTS) e beoordeling van (operatieve) vaardigheden vindt plaats direct na afloop van een (operatieve) verrichting. Het is een toetsinstrument waarmee de IOS in korte tijd op belangrijke aspecten (o.a. weefselbehandeling, kennis van de procedure, voortgang, gebruik en aansturen van assistentie) van de ingreep kan worden beoordeeld. r is tevens ruimte voor tips en trucs. Uiteindelijk kan de beoordelaar aangeven of de IOS onder, op of boven niveau gepresteerd heeft. Het instrument is op zichzelf formatief maar bij voldoende beoordelingen van een verscheidenheid van verrichtingen kan de opleider tijdens de geschiktheidsbeoordeling er op summatieve wijze gebruik van maken. Operatieverslag / verslag gecompliceerd beloop klinische patient e beoordeling van het operatieverslag en het patiëntendossier gebeurt aan de hand van een specifiek (nog te ontwikkelen) beoordelingsformulier. it zal gebaseerd zijn op de criteria die ook gehanteerd worden bij de kwaliteitsvisitaties van de NVvH. Vervolgens wordt aan de hand van de inhoud de casus medisch inhoudelijk en zo nodig op andere gebieden doorgesproken en beoordeeld. Het doel van de beoordelingen is het verbeteren van de kwaliteit van de operatieverslagen, correspondentie en statusvoering. Het betreft een formatieve toets. 11

12 Voordracht NVvH (of vergelijkbaar podium) e IOS dient tijdens de opleiding tot chirurg minimaal éénmaal een voordracht te presenteren op een wetenschappelijk congres. ij voorkeur een congres van de NVvH. erste auteur peer-reviewed artikel e IOS dient aan het einde van de opleiding tot chirurg minimaal één wetenschappelijk artikel gepubliceerd te hebben in een peer-reviewed tijdschrift. xamens in het kader van cursorisch onderwijs en aantal (landelijke en regionale) onderwijsbijeenkomsten (specialistencursus Heelkunde, TLS, asis hirurgisch xamen, basiscursus stralingshygiëne etc.) worden met een toets afgesloten. eze examens dienen met goed gevolg afgelegd te zijn. Stage in het kader van de opleiding e IOS doorloopt een aantal stages, veelal in de eerste twee jaren, hiertoe wordt de stage SH/HO en de I-stage gerekend. eze stages worden met goed gevolg afgerond volgens de lokaal heersende normen. Referaten e IOS verzorgt minimaal drie referaten gedurende de opleiding. Hierbij volgens de M-methode een artikel besproken en becommentarieerd. Wanneer? Zie toetsmatrix (bijlage). 12

13 Inleiding op de Thema s Het vakgebied van de Heelkunde wordt in het opleidingsplan SHRP beschreven aan de hand van 44 thema s. eze thema s geven de opleider en de IOS de mogelijkheid om kennis, vaardigheden en gedrag te ontwikkelen en te (laten) toetsen. Toetsen zijn het krachtigste instrument om het leren (bij) te sturen. Om tot een doelgericht en praktisch toetsingsprogramma te komen moet er vastgesteld worden waarom, wat, hoe en wanneer er getoetst wordt. Hoe is een thema ingedeeld? Op de kant staat de inhoud van het thema onderverdeeld in competenties. e operationalisatie van de voor dat thema relevante competenties wordt hier beschreven. lle competenties komen ruimschoots aan bod (zie tabel competentie matrix). en uitzondering hierop is de competentie Kennis en Wetenschap. e competentie wordt niet specifiek binnen de thema s beschreven, omdat deze competentie bijna altijd een themaoverstijgend karakter heeft. e relevante informatie over Kennis en Wetenschap kan teruggevonden worden binnen het hoofdstuk competenties van de chirurg en toetsing. innen de competentie medisch handelen wordt aangeven welk niveau in welke fase van de opleiding behaald moet worden. In de thema s wordt (indien van toepassing) het kennis- en/of bekwaamheidsniveau, dat bereikt moet zijn aan het eind van jaar 2, jaar 5 en jaar 6 van de opleiding aangegeven. Op de kant staat aangegeven welke competenties (behalve medisch handelen) in de klinische thema s in het bijzonder getoetst kunnen worden in het betreffende thema. Hiertoe zijn Typische Klinische Situaties benoemd, die bij uitstek geschikt zijn om deze competenties te toetsen. eze Typische Klinische Situaties (TKS) dienen als een houvast voor IOS en opleider om hen attent te maken op de talloze mogelijkheden om op de werkvloer te leren en het (formatief = met feedback als doel) toetsen in de dagelijkse praktijk te integreren. Het is niet verplicht om alleen deze TKS voor de toetsing te gebruiken: ook andere klinische presentaties mogen gebruikt worden. e competenties, die binnen een TKS getoetst worden staan op de -kant specifiek beschreven. e complete lijst van TKS staat in bijlage 6. innen een thema zal sprake zijn van verschillende mate van complexiteit. e wijze, waarop de IOS hierin groeit, komt tot uitdrukking in aantallen, beoordeling van kennis (kennistoets, KP), verrichting (OSTS, KP), gedrag (KP, 360 ) en zelfevaluatie (portfolio). Waar kunnen thema s geleerd en getoetst worden? Sommige thema s zijn gekoppeld aan stages en andere aan lijnleren met rouleren over verpleegafdelingen. In de opleiding zijn altijd een stage Spoedeisende Hulp van 3-4 maanden en een IU stage van 3-4 maanden. Sommige thema s komen in het geheel aan bod tijdens deze stages (bijv. 33. Primaire opvang en triage van traumapatiënten, 34. Polytrauma en 3. Intensieve Zorg) en andere thema s gedeeltelijk. Voorts kent de heelkunde geen vaste stages, omdat dit afhankelijk is van de organisatie van een opleidingskliniek. Zo kent de ene opleidingskliniek een stage polikliniek, terwijl in een andere kliniek dat niet voor de hand ligt. In UM s zijn meestal aandachtgebied gebonden verpleegafdelingen, maar in P klinieken is dat lang niet overal zo. e thema s komen aan bod door te rouleren over de verpleegafdelingen van de heelkunde. In bijlage 5 staan de thema s ingedeeld per aandachtsgebied, maar men moet zich realiseren dat soms meerdere aandachtsgebieden betrokken kunnen zijn bij een bepaald thema. an de thema s kan naast de verpleegafdelingen tevens worden gewerkt op de polikliniek en de operatiekamers, waarbij tevens uitstekende mogelijkheden zijn om de niet-medische competenties te ontwikkelen. oor middel van KP s kunnen medische en niet-medische competenties getoetst worden tijdens de poliklinische consultatie van patiënten, zorg van patiënten op de verpleegafdeling en tijdens besprekingen zoals de indicatiebespreking en de ochtendoverdracht. - KP Operatiekamers: Op de operatiekamer kunnen vanzelfsprekend de operatieve vaardigheden worden getoetst met een daarvoor ingericht instrument (OSTS), maar ook de samenwerking en communicatie met de anesthesist en operatiemedewerkers kunnen hier worden beoordeeld. - KP Polikliniek: Op de polikliniek lenen de anamnese en het lichamelijk onderzoek zich voor toetsing van medische kennis, maar ook communicatie en maatschappelijk handelen kunnen daar worden getoetst. - KP Patiënten besprekingen: dit zijn bijvoorbeeld de ochtendoverdracht, indicatiebespreking, speciele besprekingen, necrologiebespreking en de complicatie bespreking. eze lenen zich goed voor toetsing op samenwerking, organisatie en professioneel gedrag. - KP fdelingsvisite: Na afloop van een gesuperviseerde afdelingsvisite kan tijdens de nabespreking een KP gedaan worden waar naast medisch handelen wordt getoetst worden op communicatie (met patienten), samenwerking (verplegend personeel) en organisatie (afwerken afspraken, aanvragen consulten en anderen) - KP Refereerbijeenkomst: hier kan naast medisch handelen goed kennis en wetenschap worden getoetst. Ook het onderwijs aan bijvoorbeeld coassistenten of een klinische les aan verpleegkundigen kan hiervoor dienen. 13

14 Hoe kunnen IOS aan thema s werken?: het logboek e IOS dient over zijn of haar ontwikkeling te reflecteren. it kan enerzijds aan de hand van de toetsingsverslagen, maar daarnaast is het noodzakelijk dat de IOS bijhoudt welke ervaringen aan de ontwikkeling van de competenties van een bepaald thema hebben bijgedragen. Hiertoe dient een logboek te worden bijgehouden. e IOS maakt een logboek met de 44 thema s, waarin de IOS per thema kan aantekenen hoe er aan het thema is gewerkt: bijvoorbeeld welke soort patiënten / pathologie is er gezien, wat is er geleerd en hoe is het ervaren. Naast de toetsingsverslagen reflecteert de IOS middels het logboek over de vorderingen in de opleiding en bespreekt dit met de opleider tijdens de voortgangsgesprekken. 14

15 Thema 1: zwelling of defect buikwand Uitgewerkt door: Stassen, Meijerink. eschrijving competenties ompetentiegebied Medisch handelen Pathofysiologie en etiologie - van aangeboren en verworven buikwanddefecten iagnostiek - lichamelijk onderzoek - waarde van aanvullend onderzoek (echografie, T scan) en toepassing daarvan ehandelplan - indicatiestelling en uitvoer van conservatieve en chirurgische therapie Vaardigheden - zie lijst key procedures - (her)kennen van complicaties en de behandeling daarvan ommunicatie - indicatie en gevolgen van de mogelijke behandelingstrategieën (bespreken open versus endoscopische techniek zoals conversie) Kennis en wetenschap - zie algemene competenties chirurg (pg. 8) Samenwerking - zie algemene competenties chirurg (pg. 8) Organisatie - zie algemene competenties chirurg (pg. 8) Maatschappelijk handelen - kennis van kosten van chirurgische therapie Professionaliteit - omgang met eigen grenzen, complicaties, fouten en klachten - zie verder algemene competenties chirurg (pg. 9) 15

16 Thema 1: zwelling of defect buikwand. Toetsing Typische Klinische Situaties patiënt(je) met een zwelling in de lies littekenbreuk platzbauch ompetenties naast medisch handelen die in dit thema specifiek aan de orde kunnen komen: communicatie maatschappelijk handelen Kennis: de IOS heeft kennis van de relevante ziektebeelden en richtlijnen Literatuur: (bv. hoofdstukken uit een leerboek chirurgie) meest relevante website voor richtlijn Toetsing: kennistoets en als onderdeel van KP, OSTS, case based discussion en T Vaardigheden: zie competentiegebied medisch handelen onder vaardigheden (operatief en niet-operatief) Toetsing: OSTS en als onderdeel van KP Gedrag: communicatie over pro contra minimaal invasieve behandelingsmogelijkheden omgang met beperkte middelen (disposables en kunststofmaterialen) Toetsing: 360 en als onderdeel van KP 16

17 Thema 2: zwelling hoofd/halsgebied (volwassenen) Uitgewerkt door: Klinkenbijl, Mastboom. eschrijving competenties ompetentiegebied Medisch handelen Pathofysiologie en etiologie - kennis anatomie - kennis lymfedrainage patroon - kennis basale tumorbiologie iagnostiek - aandoeningen in de hals herkennen, diagnostiek en waarde van aanvullend onderzoek (echo, T scan, MRI, nucleair geneeskundig onderzoek, cytologische en histologische biopsie) en toepassing daarvan ehandelplan - stelt een behandelplan samen voor betreffende zwelling hoofd/halsgebied Vaardigheden - zie lijst key procedures - is op de hoogte van aanvullende nietchirurgische behandelingen - (her)kennen van complicaties en de behandeling daarvan ommunicatie - voorlichting postoperatieve complicaties Kennis en wetenschap - zie algemene competenties chirurg (pg. 8) Samenwerking - internist-endocrinoloog, KNO, hematoloog, nucleair geneeskundige, patholoog Organisatie - in complexe situatie, verdere behandeling adequaat te organiseren, bijvoorbeeld patiënt door te verwijzen naar centrum Maatschappelijk handelen - zie algemene competenties chirurg (pg. 8) Professionaliteit - omgang met eigen grenzen, complicaties, fouten en klachten - zie algemene competenties chirurg (pg. 9) 17

18 Thema 2: zwelling hoofd/halsgebied. Toetsing Typische Klinische Situaties nodus in schildklier lymfklier in de hals ompetenties naast medisch handelen die in dit thema specifiek aan de orde kunnen komen: communicatie samenwerking organisatie Kennis: de IOS heeft kennis van de relevante ziektebeelden en richtlijnen Literatuur: bv. hoofdstukken uit een leerboek chirurgie meest relevante website voor richtlijn Toetsing: kennistoets en als onderdeel van KP, OSTS, case based discussion en T Vaardigheden: zie competentiegebied medisch handelen onder vaardigheden (operatief en niet-operatief) Toetsing: OSTS en als onderdeel van KP Gedrag: expliciete voorlichting in het bijzonder risico s ingreep samenwerking met aanpalende specialismen Toetsing: 360 en als onderdeel van KP 18

19 Thema 3: intensieve zorg Uitgewerkt door: e Mol van Otterloo, orel Rinkes. eschrijving competenties ompetentiegebied Medisch handelen Pathofysiologie en etiologie - sepsis en shock - nosocomiale infecties iagnostiek - herkenning respiratoire insufficiëntie - indicaties voor opname van de chirurgische patiënt op de IU ehandelplan - (indicaties voor) (par)enterale voeding - sepsis en shock: gangbare therapie - kennis van pijnbehandeling en haar complicaties Vaardigheden - zie lijst key procedures - opvang en stabilisatie instabiele patiënt - vasculaire toegang verkrijgen (art, V) en intuberen - (her)kennen van complicaties en de behandeling daarvan ommunicatie - (slecht nieuws) gesprek met familie Kennis en wetenschap - zie algemene competenties chirurg (pg. 8) Samenwerking - IU team, waaronder I-verpleegkundigen, intensivisten, anesthesiologen, voedingsteam, medische microbiologie Organisatie - Proactief IU informeren Maatschappelijk handelen - criteria orgaandonatie - overwegingen mbt actieve en passieve levensbeëindiging Professionaliteit - ethische vraagstukken mbt instellen, voortzetten, en beëindigen van behandeling - omgang met eigen grenzen, complicaties, fouten en klachten - zie verder algemene competenties chirurg (pg. 9) 19

20 Thema 3: intensieve zorg. Toetsing Typische Klinische Situaties opvang en stabilisatie instabiele patiënt open buik behandeling ernstige dyspnoe enkele dagen na buikoperatie overplaatsen patiënt naar IU ompetenties naast medisch handelen die in dit thema specifiek aan de orde kunnen komen: communicatie samenwerking organisatie maatschappelijk handelen professionaliteit Kennis: de IOS heeft kennis van de relevante ziektebeelden en richtlijnen Literatuur: (bijv hoofdstukken uit een leerboek chirurgie) meest relevante website voor richtlijn Toetsing: kennistoets en als onderdeel van KP, OSTS, case based discussion en T Vaardigheden: zie competentiegebied medisch handelen onder vaardigheden (operatief en niet-operatief) Toetsing: OSTS en als onderdeel van KP Gedrag: adequate, heldere en empatische informatieverschaffing aan familie werkt goed samen met alle betrokken disciplines toont inzicht in logistiek omgang met ethische vraagstukken Toetsing: 360 en als onderdeel KP Opmerking: de aios is verplicht een stage te volgen op een IU (> level2) van tenminste 3 maanden 20

21 Thema 4: perioperatieve zorg en postoperatieve complicaties Uitgewerkt door: e Mol van Otterloo, orel Rinkes. eschrijving competenties ompetentiegebied Medisch handelen Pathofysiologie en etiologie - fysiologische & metabole effecten van chirurgie - weging van risicofactoren voor complicaties (S) - basisprincipes en complicaties van anesthesiologische technieken iagnostiek - plaats en interpretatie van pre / peri / postoperatieve diagnsotische modaliteiten ehandelplan - methodieken om de conditie van de patiënt preoperatief te optimaliseren - perioperatieve antibiotica- en tromboseprofylaxe Vaardigheden - zie lijst key procedures - (her)kennen van complicaties en de behandeling daarvan ommunicatie - voorlichting omtrent operatie(indicatie), risico s, complicatiekansen en verwacht resultaat Kennis en wetenschap - zie algemene competenties chirurg (pg. 8) Samenwerking - intercollegiaal overleg met relevante disciplines Organisatie - preoperatieve work-up - efficiënte organisatie op de verpleegafdeling Maatschappelijk handelen - WGO - Informed consent Professionaliteit - reflectie over eigen complicaties - omgang met eigen grenzen, complicaties, fouten en klachten - zie verder algemene competenties chirurg (pg. 9) 21

22 Thema 4: perioperatieve zorg en postoperatieve complicaties. Toetsing Typische Klinische Situaties Hoog-risico patiënt: opereren of niet Koorts postoperatief Hypotensie postoperatief (bijv. nabloeding, cardiovasculair, longembolie etc.) igen complicatie ompetenties naast medisch handelen die in dit thema specifiek aan de orde kunnen komen: communicatie samenwerking organisatie maatschappelijk handelen professionaliteit Kennis: de IOS heeft kennis van de relevante ziektebeelden en richtlijnen Literatuur: (bijv hoofdstukken uit een leerboek chirurgie) meest relevante website voor richtlijn Toetsing: kennistoets en als onderdeel van KP, OSTS, case based discussion en T Vaardigheden: zie competentiegebied medisch handelen onder vaardigheden (operatief en niet-operatief) Toetsing: OSTS en als onderdeel van KP Gedrag: begeleiding patiënten in de postoperatieve fase inclusief het (h)erkennen van en omgaan met evt complicaties werkwijze en gedrag aios op verpleegafdeling professionele samenwerking en overleg met alle betrokkenen (w.o. anesthesiologen, recoverypersoneel, afdelingsverpleegkundigen, consulenten) in de perioperatieve fase zlfreflectie over en omgang met eigen complicatie Toetsing: 360 en als onderdeel KP en case based discussion 22