Controle op de export van elektroschroot en voertuigwrakken

Transcriptie

1 Controle op de export van elektroschroot en voertuigwrakken Presentatie in het kader van de hoorzitting in het Vlaams Parlement Commissie Leefmilieu 21 mei 2013 Afdeling Milieu-inspectie Inhoud 1. Exportcontroles Elektroschroot Voertuigwrakken Kwantificering van het probleem Obstakels 2. Ondersteunende initiatieven Samenwerkingsakkoord in-/uit-/doorvoer van afval Havenreglement export tweedehands voertuigen Overzicht acties MI na Resolutie Mogelijkheden voor toekomstige controles 1

2 Controles MI op uitvoer van afval uit EU 1. Eigen havencontroles (containertrafiek): Op basis van de weinige papieren declaraties of transportdocumenten Op basis van boekingslijsten zeer laag rendement (weinig illegale transporten / aantal geverifieerde containers) 2. Reactieve controles op basis van douanemeldingen PLDA = quasi monopolie op informatie over Belgische declaraties Douane stelt samen met MI de risicoprofielen op Bij positieve hit kans op selectie kans op verificatie probleem/verdacht dossier wordt doorgegeven aan MI 3. Andere: op basis van vaststellingen tijdens wegcontroles, bedrijfscontroles, meldingen van andere overheden, Douanemeldingen 2010: opstellen risicoprofielen AEEA en kunststof 2011: minder meldingen, maar wel groter aandeel illegale 2012: scherpe terugval meldingen opstellen risicoprofielen papier, aluminium, koper driemaandelijks overleg tussen Douane, MI, FLI, SPNA 2013: evaluatie douanemeldingen tekort desnoods opvangen door eigen havencontroles 2

3 Controle op export van AEEA naar Afrika Scanacties FLI & Douane op voertuigterminals Douanemeldingen FLI MI BIM DPC Uitladen op vaste locatie buiten haven Controle op oorspronkelijke laadplaats in gewest Export goede toestellen Verwerking in België MI: dossiers export AEEA naar Afrika dossiers illegaal PV

4 AEEA export: kwantificering mogelijk? 1. Als bijlading in voertuigen: nulmeting MI (i.h.k.v. de benchmarking voor het havenreglement tweedehands voertuigen) voertuigen, waarvan ca. 10% Belgisch: à voertuigen/jaar die potentieel AEEA bevatten 2. Containers: jaarlijkse analyse douanedeclaraties door MI > verdachte aangiftes/jaar van containertransport vanuit België 3. Studie Ffact/Recupel Massabalans en marktstructuur van (A)EEA in België (2013): Geschatte jaarlijkse hoeveelheid (A)EEA naar Afrika: ton in containers als bijlading in voertuigen Ca. 30% van de EEA is AEEA totale gekende illegale uitvoer geschat op ton/jaar (ter vergelijking: metaalschroot 2,35 miljoen ton) MAAR: 30% niet gedocumenteerd! 4. Besluit: totale hoeveelheid wellicht beperkt t.o.v. andere export-afvalstromen, maar wel verspreid over duizenden voertuigen en containers. Voertuigwrakken 1. Ca de hands voertuigen jaarlijks via Antwerpen geëxporteerd / ca. 10% Belgisch 2. Kwaliteit: de laatste jaren verbeterd, volgens nulmetingen (2011): Max voertuigen uit België komen in aanmerking voor verder onderzoek (per jaar) < 5% van de voertuigen op de kaaien is van slechte kwaliteit 3. Acties MI: Deelname federaal onderzoeksproject naar controlestrategie voor ELV-export (2007) Deelname IMPEL/TFS ELV-project ( ), met aanbevelingen voor aanpassing RL 2000/53/EC: - Bewijslast bij eigenaar/exporteur/ leggen - Minimum standaard voor certificatie dat een voertuig geen afval is Controles in de sector afgedankte voertuigen ( ): - (illegale) depollutiecentra in de Rand: 16 bedrijven / 6 PV s - controle keuringsattest bij export-voertuigen (met BIM) 4

5 Obstakels op niveau van controles 1. Grotendeels transit (geen Vlaamse bevoegdheid) 2. Afvalstroom zit verspreid over veel verschillende transportmiddelen, actoren en landen 3. Onderscheid tweedehands afval Problemen voor elektroschroot en voertuigwrakken zijn gelijkaardig Samenwerkingsakkoord in/uit/doorvoer Wat: Samenwerkingsakkoord van 15 mei 2011 betreffende de coördinatie van het beleid inzake invoer, uitvoer en doorvoer van afvalstoffen Wie: Bevoegde overheden: handhaving + beleid, per gewest Ministerie van Binnenlandse Zaken (politie) Ministerie van Financiën (douane) Openbaar ministerie Ministerie van Justitie Voortgang: : akkoord ICL om oude akkoord te herzien Mei-september 2009: onderhandelingen : ondertekening door bevoegde ministers : goedkeuring Vlaamse Regering : positief advies Minaraad : advies RvS voor instemmingswet : Vlinderakkoord : akkoord ICL om instemmingsprocedure op te schorten 5

6 Samenwerkingsakkoord 2011: inhoud 1. Douane vervult haar controlebevoegdheid op zulke wijze in dat de door haar uitgeoefende controles de kans verhogen op het ontdekken van illegale overbrengingen. 2. Engagement van wederzijds opleiding en ondersteuning 3. Mogelijkheid om informatie uit te wisselen 4. Werkingskosten gebezigde ambtenaren 5. Afspraken m.b.t. de kosten voor kennisgevingsdossiers 6. Samenwerking met derden 7. Oprichting coördinatiegroep, met als taken o.a.: Afstemmen werkprogramma s Procedures voor inspecties, opsporing, vervolging, Overleg over nieuwe wetgeving Coördinatie rapportering aan EU Commissie Samenwerkingsakkoord: werkzaamheden 3-maandelijks overleg sinds 2009: Opvolging instemmingsprocedure Samenwerkingsakkoord Afspraken AEO-statuut voor afval-exporteurs Risicoprofielen voor douaneselecties Afspraken over standaard afhandeling van overtredingen, verbalisering, bestraffing, Permanentielijn voor politie Lijsten met risicobedrijven voor politie en douane Uitwerken standaardmeldingen van douane aan milieu-administraties Uniformizering van rapportering aan EU Commissie Bespreking lopende samenwerkingsprojecten: AUGIAS, AAP, IMPEL-TFS, INECE, 6

7 Havenreglement 2 de handsvoertuigen 1. Initiatief Antwerpse Havenkapiteinsdienst technische inbreng van MI en OVAM 2. Oorspronkelijke versie (goedgekeurd door Havenbedrijf op ): Criteria m.b.t. kwaliteit voertuigen Bepalingen m.b.t. inrichting van de terminal Geweigerde voertuigen: verplichte opslagzone, meldingsplicht Alle deuren moeten manueel geopend kunnen worden Géén bijlading 3. Uiteindelijke versie (goedgekeurd ): Geen verbod meer op bijladingen Geen verbod meer op dichtlassen, -spuiten, 4. Handhaving: Opleiding afval/tweedehands AEEA door MI en FLI aan Havenkapiteinsdienst Handhaving door controleurs HKD Resolutie 2176: Vlaamse Regering N Vraag Oplossing MI a) Maximale samenwerking Samenwerkingsakkoord AAP/ZB - Havenbedrijf b) Inschatting personeelsbehoeften Studie 2010 nulmeting analyse declaraties c) EVOA-meldingen nauwer opvolgen Ad hoc meldingen door OVAM worden door MI opgevolgd d) Erkenning intrekken Weinig vaststellingen bij erkende exporteurs belang erkenning in vraag gesteld na uitspraak MHHC e) Sensibilisering om Recupel te gebruiken f) Deelname INECE Seaport Enforcement Security Network i) Gedragscode voor havenbedrijven en reders Uitlegsessie voor expediteurs en terminals in 2009 MI is deel van SESN sinds aug 10, deelname aan controleperiode dec 11-jan 12 Input voor havenreglement opleiding controleurs HKD + nieuwe AEEA-richtlijn + standaard-pv s voor toezichthouders MI 7

8 Controle export AEEA: mogelijke pistes 1. Vlinderakkoord: regionalisering van controle op transit van afval 2. Verplicht testcertificaat voor geëxporteerde (A)EEA zo niet terugzending volgens EVOA art Responsabilisering expediteurs/scheepsagenten Studie LB, hfdst. 4: Zij kunnen op zijn minst beschuldigd worden van een gebrek aan gepaste zorgvuldigheid of verwijtbare nalatigheid. en (expediteurs en scheepsagenten) spelen een meer bewuste rol in het faciliteren van illegale transporten van e-waste. 4. Meer bilaterale samenwerking met omliggende landen 5. Samenwerking met industrie: OK, maar stok achter de deur moet behouden blijven Studie LB, hfdst. 5: Een eerste vereiste blijft de mogelijkheid van escalatie tot bestraffende reacties wanneer actors falen in hun zelfregulering en/of hun verantwoordelijkheid niet opnemen. 8