Computerarchitectuur en netwerken. TCP congestion control Netwerklaag

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Computerarchitectuur en netwerken. TCP congestion control Netwerklaag"

Transcriptie

1 Computerarchitectuur en netwerken 10 TCP congestion control Netwerklaag Lennart Herlaar 6 oktober 2015

2 Inhoud Congestiebeheer TCP congestiebeheer Netwerk laag principes van de netwerklaag IP adressen IP (protocol) IP adressen krijgen Network Address Translation (NAT) Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 1

3 Congestiebeheer Congestiebeheer = zorgen dat er geen files in het netwerk ontstaan Congestiebeheer Flow control Flow Control = tussen zender en ontvanger Congestiebeheer = in het netwerk Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 2

4 Congestiebeheer 1 Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 3

5 Congestiebeheer 1 Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 4

6 Congestiebeheer 2 Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 5

7 Congestiebeheer 2 a Theoretische doorvoer b Hertransmissie wegens router vol c Timeout te kort (getallen zijn voorbeelden) Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 6

8 Congestiebeheer 3 Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 7

9 Congestiebeheer 3 Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 8

10 Vormen van congestiebeheer End-to-end Geen informatie van het netwerk over congestie Verzender moet er zelf achter zien te komen Bij timeout/packetverlies: neem aan dat congestie de oorzaak is Kijk naar RTT (Round Trip Time) Aanpak bij TCP Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 9

11 Vormen van congestiebeheer End-to-end Geen informatie van het netwerk over congestie Verzender moet er zelf achter zien te komen Bij timeout/packetverlies: neem aan dat congestie de oorzaak is Kijk naar RTT (Round Trip Time) Aanpak bij TCP Netwerkondersteund Netwerk stuurt informatie naar verzender Voorbeeld: een bit dat netwerk te belast is (SNA/ATM) Of choke pakket met info Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 9

12 TCP congestion control TCP houdt Congestion Window bij (naast RcvWindow) we hadden al: LastByteSent LastByteAcked RcvWindow we voegen nu toe: LastByteSent LastByteAcked CongWindow LastByteSent LastByteAcked min(rcvwindow, CongWindow) CongWindow wordt voortdurend aangepast (congestion avoidance): Bij hertransmissie: kleiner maken (snel) Bij een correcte ACK: groter maken (langzaam) Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 10

13 TCP congestion control (Congestion Avoidance) Concreet: Additive Increase, Multiplicative Decrease Bij hertransmissie: halveer CongWindow Anders voeg er een constante hoeveelheid aan toe: 1 MSS/RTT (MSS = Maximal Segment Size) Nooit lager dan 1 MSS Nadeel: in het begin duurt het lang voor je een redelijke waarde hebt opgebouwd Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 11

14 Verfijningen Slow-start: Begin met een lage CongWindow (= 1 MSS) CongWindow telkens verdubbelen Indien hertransmissie, dan Treshold = CongWindow/2 en CongWindow = 1 MSS Indien Treshold bereikt, dan Congestion Avoidance Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 12

15 Verfijningen Slow-start: Begin met een lage CongWindow (= 1 MSS) CongWindow telkens verdubbelen Indien hertransmissie, dan Treshold = CongWindow/2 en CongWindow = 1 MSS Indien Treshold bereikt, dan Congestion Avoidance Congestion Avoidance: Laat CongWindow lineair groeien Indien loss event, dan Threshold = CongWindow/2 en over op Slow-start Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 12

16 Verfijningen Slow-start: Begin met een lage CongWindow (= 1 MSS) CongWindow telkens verdubbelen Indien hertransmissie, dan Treshold = CongWindow/2 en CongWindow = 1 MSS Indien Treshold bereikt, dan Congestion Avoidance Congestion Avoidance: Laat CongWindow lineair groeien Indien loss event, dan Threshold = CongWindow/2 en over op Slow-start Triple dup. ACK (TCP Reno): Threshold = CongWindow/2; CongWindow = Threshold Schakel over op Congestion Avoidance (AIMD) Dit heet Fast Recovery Idee: vanwege de 3 ACKs zijn er kennelijk segmenten goed aangekomen Andere algoritmes zijn ook mogelijk Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 12

17 TCP Tahoe/Reno Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 13

18 Eerlijk delen Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 14

19 Eerlijk delen Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 15

20 TCP RTT en timeout Bij TCP is de RTT niet vooraf te berekenen Route in netwerk niet bekend Belasting van routers (queueing) niet bekend Maak een schatting door tijd van verzenden segment tot aankomst ACK te meten gemeten RTT kan erg varieren Daarom gemiddelde nemen Echter: Resultaten uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst Daarom resultaat uit het verleden laten vervagen Formule EstimatedRTT = (1 α) EstimatedRTT+α SampleRTT Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 16

21 SampleRTT en EstimatedRTT Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 17

22 Timeout berekening Timeout berekenen uit de RTT Maar hoe? Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 18

23 Timeout berekening Timeout berekenen uit de RTT Maar hoe? Gebruik de variantie in de RTT Bereken op soortgelijke wijze uit de samples: DevRTT = (1 β) DevRTT+β SampleRTT EstimatedRTT Aanbevolen om timeout 4 DevRTT hoger te nemen Timeout = EstimatedRTT + 4 DevRTT Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 18

24 TCP doorvoersnelheid Eerste orde benadering: snelheid = doorvoervenster/rtt Veronderstel dat buffer groot genoeg is, dus doorvoervenster wordt bepaald door Congestion window Maximale waarde doorvoervenster = W bits (als congestie optreedt) daarna wordt gehalveerd (congestion avoidance), dus W/2 Doorvoervenster varieert lineair tussen W/2 en W. Dus gemiddeld 0,75. doorvoersnelheid = 0.75 W RTT Als je rekening houdt met slow start dan krijg je subtielere formules. Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 19

25 Samenvatting Transportlaag Transportlaag zorgt voor multiplexing (UDP en TCP) Eventueel ook voor betrouwbaarheid (TCP) Protocollen voor betrouwbaarheid zijn gebaseerd op Automatic Repeat request (ARQ) met ACKs en volgnummers Simpele Alternating Bit Protocol is te langzaam Sliding Window protocol is beter TCP heeft ook Flow Control en Congestiebeheer Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 20

26 Netwerk Laag Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 21

27 Inhoud TCP congestiebeheer Netwerk laag = principes van de netwerklaag IP adressen IP (protocol) IP adressen krijgen Network Address Translation (NAT) Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 22

28 Netwerklaag Doel van de netwerklaag pakketten van de ene computer naar de andere brengen vgl: transportlaag: van proces naar proces Router: apparaat dat (delen van) netwerken met elkaar verbindt router werkt in netwerklaag heeft geen weet van hogere lagen vgl switch: werkt in datalinklaag (heeft geen weet van netwerklaag) Subdoelen (functies) van netwerklaag: Routering: bepalen van het pad (route) dat een pakket moet doorlopen Forwarding: pakketten die in een router aankomen naar de juiste kant sturen Sommige netwerken: verbindingen beheren (niet in Internet) Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 23

29 Netwerkvoorbeeld Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 24

30 Datagram/virtual circuit De netwerklaag kan verbindingsloos of verbindingsgericht zijn Verbindingsloos: Elk pakket wordt afzonderlijk door het netwerk gerouteerd Elk pakket moet adres van bestemming bevatten Routers behandelen elk pakket afzonderlijk datagramnetwerk Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 25

31 Datagram/virtual circuit De netwerklaag kan verbindingsloos of verbindingsgericht zijn Verbindingsloos: Elk pakket wordt afzonderlijk door het netwerk gerouteerd Elk pakket moet adres van bestemming bevatten Routers behandelen elk pakket afzonderlijk datagramnetwerk Verbindingsgericht: Netwerk moet eerst verbinding opzetten van A naar B Pakketten worden over de verbinding (virtual circuit) gerouteerd Pakketten hoeven niet bestemming te hebben maar virtueel circuitnummer Routers weten dat pakket bij een bepaald virtueel circuit hoort Mogelijkheid om bandbreedte etc. voor een virtueel circuit te reserveren Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 25

32 Transport- en netwerklaag Transportlaag: verbindingsgericht of verbindingsloos Voorbeeld: TCP vs. UDP staat in principe los van de structuur van netwerklaag Maar verbindingsloos transportlaag met virtueel circuit in netwerklaag lijkt niet erg zinvol Omgekeerd wel: TCP: verbindingsgericht transportprotocol IP: datagram netwerkprotocol IP biedt alleen best effort dienst aan: geen garantie dat pakketten aankomen geen garantie van volgorde geen gegarandeerde bandbreedte geen Quality of Service Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 26

33 Inhoud TCP congestiebeheer Netwerk laag principes van de netwerklaag IP adressen = IP (protocol) IP adressen krijgen Network Address Translation (NAT) Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 27

34 IP IP = Internet Protocol IP versie 4 = huidige versie, IP versie 6 = toekomstige versie (wordt al wel gebruikt) IP V4 gebruikt 32 bits adressen voor aangesloten apparaten Genoteerd als 4 afzonderlijke bytes ( ) Iedere interface heeft eigen IP adres Ook routers hebben een IP-adres voor elke netwerkaansluiting IP versie 6 (IP V6) gebruikt 128-bits adressen Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 28

35 IP adressen Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 29

36 Netwerk maskers In vorige voorbeeld heeft elk IP adres in een netwerk dezelfde eerste 3 bytes / / Alle interfaces in één netwerk moeten hetzelfde beginstuk hebben De hoeveelheid bits die hetzelfde zijn bepalen het netwerkmasker In dit geval is het netwerkmasker (255 = allemaal 1-bits) Dus Moderne notatie: netwerk is /24 (=24 bits) Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 30

37 IP adres klassen Oorspronkelijk IP adressen in klassen ingedeeld A, B, C netwerken, op grens van 8, 16, 24 bits Dit maakt het routeren simpel Tegenwoordig CIDR (Classless InterDomain Routing): Netwerk-deel van IP adres wordt door netwerkmasker aangegeven Als je een netwerkmasker van 21 bits hebt, kun je 11 bits gebruiken voor hostnummer binnen netwerk Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 31

38 IP adres klassen Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 32

39 Speciale IP adressen Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 33

40 CIDR CIDR = Classless Inter Domain Routing Hierbij wordt niet meer naar de classes (A,B,C,D) gekeken. Bij de classes heb je te weinig flexibiliteit met aantallen computers in netwerk Alleen 254 (2 8 2), (2 16 2) en (2 24 2) Voorbeeld: je wilt max computers aansluiten in je netwerk Je hebt nu aan 10 bits genoeg ( = 1022) Dus een /22 netwerk masker Bijvoorbeeld: / (de bits buiten het masker moeten 0 zijn). Adressen: { } Je zou hier nog een gat uit kunnen halen voor een klein netwerkje van een stuk of 14 adressen. Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 34

41 CIDR Routing Een CIDR router werkt met prefixen In het vorige voorbeeld staat ergens in een router: stuur alle pakketten met een adres in /22 naar uitgang X. Dus alle adressen waarvan de eerste 22 bits hetzelfde zijn als in worden naar lijn X gestuurd. Stel we hebben nog een klein netwerkje van 14 hosts waar we een deel van de overtollige adressen in deze range voor gebruiken, bijvoorbeeld /28. Prefix lijn Dan bevat de router: /28 Y /22 X De langste prefix wordt eerst gecheckt. Dit heet longest prefix matching. Het grootste netwerk kunnen we noteren als / /28 (minus notatie). Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 35

42 Inhoud TCP congestiebeheer Netwerk laag principes van de netwerklaag IP adressen IP (protocol) IP adressen krijgen = Network Address Translation (NAT) Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 36

43 Het krijgen van een IP adres IP adressen worden uitgegeven door ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) aan ISP s of grote organisaties Je kunt je IP nummer met de hand invoeren in je computer Of automatisch verkrijgen via DHCP DHCP = Dynamic Host Configuration protocol Geeft o.a. IP nummers aan computers in netwerk Ook adressen van routers, DNS servers e.d. Vraag hoe vind je de DHCP server? Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 37

44 DHCP server protocol DHCP server: DHCP discover src : , 68 dest.: ,67 yiaddr: transaction ID: 654 arriving client time DHCP request DHCP offer src: , 68 dest:: , 67 yiaddrr: transaction ID: 655 DHCP server: Lifetime: 3600 secs DHCP ACK src: , 67 dest: , 68 yiaddrr: transaction ID: 654 DHCP server: Lifetime: 3600 secs src: , 67 dest: , 68 yiaddrr: transaction ID: 655 DHCP server: Lifetime: 3600 secs Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 38

45 IP pakket (versie 4) Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 39

46 IP fragmentatie Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 40

47 IP fragmentatie Fragmenten kunnen later weer verder gefragmenteerd worden. Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 41

48 NAT (Network Address Translation) Situatie: thuis netwerk met 5 computers, via ADSL of kabelmodem verbonden met ISP Wat voor IP adressen? Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 42

49 NAT (Network Address Translation) Situatie: thuis netwerk met 5 computers, via ADSL of kabelmodem verbonden met ISP Wat voor IP adressen? Oplossing 1: Zorg dat je 5 IP adressen van je ISP krijgt Zelfde netwerk als ISP: dus geen router nodig Hub of switch is voldoende (zelfde netwerk) Subnet kan ook, dan wel router nodig /29 is voldoende (3 bits geeft 8-2=6 adressen) als je adressen niet op 000 of 111 eindigen Je ISP moet je dan 8 adressen gegeven hebben. Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 42

50 NAT (Network Address Translation) Situatie: thuis netwerk met 5 computers, via ADSL of kabelmodem verbonden met ISP Wat voor IP adressen? Oplossing 1: Zorg dat je 5 IP adressen van je ISP krijgt Zelfde netwerk als ISP: dus geen router nodig Hub of switch is voldoende (zelfde netwerk) Subnet kan ook, dan wel router nodig /29 is voldoende (3 bits geeft 8-2=6 adressen) als je adressen niet op 000 of 111 eindigen Je ISP moet je dan 8 adressen gegeven hebben. Oplossing 2: NAT Gebruikt eigen serie IP adressen in thuisnetwerk Series /8, /12, /16 gereserveerd Deze mogen nooit op openbare Internet gebruikt worden Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 42

51 NAT werking Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 43

52 NAT werking Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 44

53 NAT werking Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 45

54 NAT werking Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 46

55 NAT werking Routers werken in de netwerklaag, maar een NAT router moet noodgedwongen ook in de transportlaag informatie kijken. Dit is tegen het lagenprincipe. Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 47

56 Samenvatting De netwerklaag zorgt dat pakketten van computer naar computer door het netwerk gerouteerd worden Netwerken kunnen verbindingsgericht (ATM) of verbindingsloos (Internet) zijn Op Internet heeft iedere aansluiting een IP adres. Deze zijn in netwerken of subnetten georganiseerd (IP-adres/netwerkmasker) De (sub)netten zijn met routers aan elkaar verbonden In de netwerklaag in het Internet worden IP-pakketten verzonden IP adressen kun je o.a. krijgen met DHCP NAT is een hack om in een (thuis)netwerk meer IP-adressen te gebruiken dan je gekregen hebt. Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 10 48

Computerarchitectuur en netwerken. TCP congestion control Netwerklaag

Computerarchitectuur en netwerken. TCP congestion control Netwerklaag Computerarchitectuur en netwerken 10 TCP congestion control Netwerklaag Lennart Herlaar 10 oktober 2018 Inhoud Congestiebeheer TCP congestiebeheer Netwerk laag principes van de netwerklaag IP adressen

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Transportlaag

Computerarchitectuur en netwerken. Transportlaag Computerarchitectuur en netwerken 9 Transportlaag Lennart Herlaar 7 oktober 2014 Inhoud Transport laag UDP TCP protocollen voor betrouwbaarheid Lennart Herlaar Computerarchitectuur en netwerken 9 1 Transportlaag

Nadere informatie

Bij rekenvragen de berekening opschrijven. Bij beredeneringsvragen de motivering geven.

Bij rekenvragen de berekening opschrijven. Bij beredeneringsvragen de motivering geven. Open vragen (7 vragen): 60% van het cijfer. ij rekenvragen de berekening opschrijven. ij beredeneringsvragen de motivering geven. 1. Een browser vraagt een kleine HTML pagina op van een website. In de

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Transportlaag

Computerarchitectuur en netwerken. Transportlaag Computerarchitectuur en netwerken 9 Transportlaag Lennart Herlaar 10 oktober 2017 Inhoud Transport laag UDP TCP protocollen voor betrouwbaarheid Transportlaag Wat doet de transportlaag? De netwerklaag

Nadere informatie

Tweede deeltentamen Netwerken (INFONW) 29 juni 2009

Tweede deeltentamen Netwerken (INFONW) 29 juni 2009 Departement Informatica en Informatiekunde, Faculteit Bètawetenschappen, UU. In elektronische vorm beschikbaar gemaakt door de TBC van A Eskwadraat. Het college INFONW werd in 2008-2009 gegeven door drs.

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN Computerarchitectuur en netwerken 7 Inleiding NETWERKEN Lennart Herlaar 22 september 25 Inhoud Hoe gaat de informatie door het netwerk heen? Algemene principes Protocollen Connecties virtuele circuits

Nadere informatie

LAN, MAN, WAN. Telematica. Schakeltechnieken. Circuitschakeling. 4Wordt vooral gebruikt in het telefoonnetwerk 4Communicatie bestaat uit 3 fasen:

LAN, MAN, WAN. Telematica. Schakeltechnieken. Circuitschakeling. 4Wordt vooral gebruikt in het telefoonnetwerk 4Communicatie bestaat uit 3 fasen: LAN, MAN, WAN Telematica Networking (Netwerk laag) Hoofdstuk 11, 12 Schakeltechnieken 4Circuitschakeling: tussen zender en ontvanger wordt een verbinding gelegd voor de duur van de communicatie 4Pakketschakeling:

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2004

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2004 Page 1 of 14 Naam Initialen Studentnummer Geboortedatum Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (61000) 3 november 004 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multicast protocollen Datalinklaag/LANs

Computerarchitectuur en netwerken. Multicast protocollen Datalinklaag/LANs Computerarchitectuur en netwerken 12 Multicast protocollen Datalinklaag/LANs Lennart Herlaar 20 oktober 2014 Inhoud Netwerklaag broadcast multicast Datalink laag foutdetectie en -correctie multiple access

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 4 november 2009,

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 4 november 2009, Page 1 of 14 Naam Initialen Studentnummer Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 4 november 2009, 8.45 12.15 Opmerkingen: De tijdens het werkcollege ingeleverde samenvattingen,

Nadere informatie

4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid

4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid Internet Protocol Telematica Quality Of Service (Netwerk laag) Hoofdstuk 5 4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid n Pakketten kunnen verloren raken

Nadere informatie

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP]

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP] Revisie geschiedenis [XXTER & KNX via IP] Auteur: Freddy Van Geel Verbinding maken met xxter via internet met de KNX bus, voor programmeren of visualiseren en sturen. Gemakkelijk, maar niet zo eenvoudig!

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken Computerarchitectuur en netwerken 14 Multimedia in netwerken Lennart Herlaar 20 oktober 2015 Inhoud Multimedia in netwerken Quality of Service Streaming en buffering Protocollen (RTSP, RTP) Scheduling

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (19261000/1) 9 november 2011, 8.45 12.15

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (19261000/1) 9 november 2011, 8.45 12.15 Page 1 of 13 Naam Initialen Studentnummer Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (19261000/1) 9 november 2011, 8.45 12.15 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 9 november 2005

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 9 november 2005 Page 1 of 17 Naam Initialen Studentnummer Geboortedatum Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 9 november 2005 Opmerkingen: lleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

Modem en Codec. Telematica. Amplitude-modulatie. Frequentie-modulatie. Soorten modems. Fase-modulatie

Modem en Codec. Telematica. Amplitude-modulatie. Frequentie-modulatie. Soorten modems. Fase-modulatie Modem en Codec Telematica Data Transmissie (Fysieke laag) Hoofdstuk 6 t/m 8 Een modem gebruikt analoge signalen om digitale signalen te versturen Een codec gebruikt digitale signalen om analoge signalen

Nadere informatie

S u b n e t t e n. t h e t r u e s t o r y 1100 0000. 1010 1000. 0000 0001. 0000 0001 1111 1111. 1111 1111. 1111 1111. 0000 0000.

S u b n e t t e n. t h e t r u e s t o r y 1100 0000. 1010 1000. 0000 0001. 0000 0001 1111 1111. 1111 1111. 1111 1111. 0000 0000. S u b n e t t e n t h e t r u e s t o r y 1100 0000. 1010 1000. 0000 0001. 0000 0001 1111 1111. 1111 1111. 1111 1111. 0000 0000 Part 1 Inhoud Wat is een subnet?... 2 Waarom?... 3 Het begin.... 3 Een voorbeeld...

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multicast protocollen Datalinklaag/LANs

Computerarchitectuur en netwerken. Multicast protocollen Datalinklaag/LANs Computerarchitectuur en netwerken 12 Multicast protocollen Datalinklaag/LANs Lennart Herlaar 24 oktober 2017 Inhoud Netwerklaag broadcast multicast Datalink laag foutdetectie en -correctie multiple access

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN Computerarchitectuur en netwerken 7 Inleiding NETWERKEN Lennart Herlaar 26 september 28 Inhoud Hoe gaat de informatie door het netwerk heen? Algemene principes Protocollen Connecties virtuele circuits

Nadere informatie

computernetwerken - antwoorden

computernetwerken - antwoorden 2015 computernetwerken - antwoorden F. Vonk versie 4 24-11-2015 inhoudsopgave datacommunicatie... - 2 - het TCP/IP model... - 3 - protocollen... - 4 - netwerkapparatuur... - 6 - Dit werk is gelicenseerd

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 7 november 2007, 9.00 12.30

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 7 november 2007, 9.00 12.30 Page 1 of 12 Naam Initialen Studentnummer Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 7 november 2007, 9.00 12.30 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

Gigaset pro VLAN configuratie

Gigaset pro VLAN configuratie Gigaset pro VLAN configuratie Hogere betrouwbaarheid door gebruik van VLAN s. De integratie van spraak en data stelt eisen aan de kwaliteit van de klanten infrastructuur. Er zijn allerlei redenen waarom

Nadere informatie

Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing Remie Woudt

Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing Remie Woudt Informatica 5 1 Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing. 2014 Remie Woudt remie.woudt@gmail.com Voorblad: Boom getekend met de programmeertaal LOGO, gebruik makend van recursie.

Nadere informatie

Basis Netwerkconfiguratie. Ing. Tijl Deneut Lector Toegepaste Informatica Howest Onderzoeker XiaK, UGent

Basis Netwerkconfiguratie. Ing. Tijl Deneut Lector Toegepaste Informatica Howest Onderzoeker XiaK, UGent Basis Netwerkconfiguratie Ing. Tijl Deneut Lector Toegepaste Informatica Howest Onderzoeker XiaK, UGent IPv6: andere grootorde Hét IPv4 probleem? -> 32bit getal! Max 2^32 = 4 miljard combinaties Alle IPv4

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2010, 8.45 12.15

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2010, 8.45 12.15 Page 1 of 14 Naam Initialen Studentnummer Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2010, 8.45 12.15 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken Computerarchitectuur en netwerken 14 Multimedia in netwerken Lennart Herlaar 30 oktober 2017 Inhoud Multimedia in netwerken Quality of Service Streaming en buffering Protocollen (RTSP, RTP) Scheduling

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Netwerklaag/Routering

Computerarchitectuur en netwerken. Netwerklaag/Routering Computerarchitectuur en netwerken Netwerklaag/Routering Lennart Herlaar 8 oktober 06 Inhoud Routeringsalgoritmen Link state Distance vector Hierarchische routering Routering in Internet RIP OSPF BGP Lennart

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. LANs Ethernet Draadloos en Mobiel

Computerarchitectuur en netwerken. LANs Ethernet Draadloos en Mobiel Computerarchitectuur en netwerken 13 LANs Ethernet Draadloos en Mobiel Lennart Herlaar 26 oktober 2016 Inhoud Local Area Netwerken Ethernet Hubs en switches Draadloze en Mobiele netwerken CDMA Draadloze

Nadere informatie

Uitwerking 1 Netwerken, toets 3 (INFONW) 31 januari 2005

Uitwerking 1 Netwerken, toets 3 (INFONW) 31 januari 2005 Informatica Instituut, Faculteit Wiskunde en Informatica, UU. In elektronische vorm beschikbaar gemaakt door de TBC van A Eskwadraat. Het college INFONW werd in 2004/2005 gegeven door Piet van Oostrum.

Nadere informatie

in3001: Datacommunicatie en netwerken: Transportlaag

in3001: Datacommunicatie en netwerken: Transportlaag Entiteiten, adressen, TPDU s Applicatie of Sessielaag Applicatie of Sessielaag 6. De Transport Adres Netwerk Adres Transport Entiteit Netwerklaag TPDU s Transport Entiteit Netwerklaag 6-1 6-2 vergelijking

Nadere informatie

Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel

Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel Protocollen Protocol Netwerkprotocollen Een protocol is een stelsel afspraken waarin het formaat en de volgorde van de berichten wordt gedefinieerd die tussen

Nadere informatie

IN2220 Computernetwerken: Transportlaag

IN2220 Computernetwerken: Transportlaag vergelijking met netwerklaag 6. De Transportdiensten lijken op netwerkdiensten, b.v. verbindingsgericht/verbindingsloze diensten addressering stroombeheersing maar: netwerklaag is onderdeel van het (communicatie)subnet

Nadere informatie

Netwerkconfiguratie Applicatie protocollen. Ing. Tijl Deneut Lector NMCT/Toegepaste Informatica Howest Onderzoeker XiaK, UGent

Netwerkconfiguratie Applicatie protocollen. Ing. Tijl Deneut Lector NMCT/Toegepaste Informatica Howest Onderzoeker XiaK, UGent Netwerkconfiguratie Applicatie protocollen Ing. Tijl Deneut Lector NMCT/Toegepaste Informatica Howest Onderzoeker XiaK, UGent Overzicht Cursus (1 dag) Voormiddag Theorie TCP/IP Hardware / bekabeling TCP/IP

Nadere informatie

LAN segment. Virtual local area network. Twee LAN segmenten. Evolutie. een enkelvoudige hub of switch is een fysisch LAN segment (Ethernet segment)

LAN segment. Virtual local area network. Twee LAN segmenten. Evolutie. een enkelvoudige hub of switch is een fysisch LAN segment (Ethernet segment) LAN segment een enkelvoudige hub of is een fysisch LAN segment (Ethernet segment) Virtual local area network een VLAN is een verzameling computers in een LAN die met elkaar kunnen communiceren alsof ze

Nadere informatie

Examen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 18 augustus 2004

Examen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 18 augustus 2004 Page 1 of 12 Naam Initialen Studentnummer Geboortedatum Studierichting Examen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 18 augustus 2004 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

Computernetwerken! E-mail: SMTP Simple Mail Transfer Protocol, POP Post Ofice Procotol

Computernetwerken! E-mail: SMTP Simple Mail Transfer Protocol, POP Post Ofice Procotol Computernetwerken 1. Fundamentals Communicatie vereist regels, deze regels noemt met protocollen. Mensen kunnen met relatief losse regels (protocollen) communiceren, bij computers moet dit strikt vastliggen.

Nadere informatie

Vigor 2850 serie Dual PPPoA/PVC - RoutIT

Vigor 2850 serie Dual PPPoA/PVC - RoutIT Vigor 2850 serie Dual PPPoA/PVC - RoutIT PPPoA en NAT + PPPoA en routing RoutIT maakt gebruik van 2 keer PPPoA, waarbij de eerste PPPoA wordt gebruikt voor NAT en de tweede PPPoA wordt toegepast voor routing.

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Lagenmodel Applicatieprotocollen

Computerarchitectuur en netwerken. Lagenmodel Applicatieprotocollen Computerarchitectuur en netwerken 8 Lagenmodel Applicatieprotocollen Lennart Herlaar 29 september 2015 Inhoud Berekeningen vertraging Lagenmodel Toepassingslaag: HTTP Email: SMTP POP/IMAP DNS Lennart Herlaar

Nadere informatie

NAT (Network Address Translation)

NAT (Network Address Translation) Technical Note #019 Auteur: Olaf Suchorski Gemaakt op: 11 juli 2000 Bijgewerkt op: 11 juli 2000 NAT (Network Address Translation) In deze Technical Note worden de meest voorkomende situaties met NAT doorgelicht.

Nadere informatie

IPv6 @ NGN. Wageningen, 30 oktober 2008. Iljitsch van Beijnum

IPv6 @ NGN. Wageningen, 30 oktober 2008. Iljitsch van Beijnum IPv6 @ NGN Wageningen, 30 oktober 2008 Iljitsch van Beijnum Blok 3+4: Routering & adressering When is the tube empty? HD ratio: in hierarchical system never possible to use every single address: HD = log(addresses

Nadere informatie

DJANAH, EEN TOTAL CONVERSATION VIDEO TELEFOON IN DE WEB BROWSER TECHNISCHE EISEN VOOR TOLK OP AFSTAND OP LOCATIE, NETWERK EN COMPUTERS

DJANAH, EEN TOTAL CONVERSATION VIDEO TELEFOON IN DE WEB BROWSER TECHNISCHE EISEN VOOR TOLK OP AFSTAND OP LOCATIE, NETWERK EN COMPUTERS DJANAH, EEN TOTAL CONVERSATION VIDEO TELEFOON IN DE WEB BROWSER TECHNISCHE EISEN VOOR TOLK OP AFSTAND OP LOCATIE, NETWERK EN COMPUTERS V.0 Arnoud van Wijk arnoud@greengiraffe.nl INTRODUCTIE INTERNET EISEN

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Inleiding

Hoofdstuk 1: Inleiding Hoofdstuk 1: Inleiding 1. Bespreek de structuur van het Internet als network of networks. Internet is een gelaagde hiërarchie van aan elkaar gekoppelde netwerken. De backbone bestaat uit een internationale

Nadere informatie

Communicatie tussen Computers

Communicatie tussen Computers Communicatie tussen Computers Deel III : Cowley H. 6, Internet Peter van Kranenburg Vandaag Recap Inter-netwerken Internet Protocol: IPv4, IPv6 Adressering, DHCP ARP Autonomous Systems Routering OSPF MPLS

Nadere informatie

Veelgestelde vragen Corporate en Zakelijk Internet

Veelgestelde vragen Corporate en Zakelijk Internet Laatste wijziging op 28 februari 2017 Veelgestelde vragen Corporate en Zakelijk Internet In dit document geven wij antwoord op veelgestelde vragen over onze diensten Corporate Internet en Zakelijk Internet.

Nadere informatie

Examen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 22 juni 2004

Examen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 22 juni 2004 Page 1 of 12 Naam Initialen Studentnummer Geboortedatum Studierichting Examen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 22 juni 2004 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

Bekijken we nu het resultaat van een ipconfig /all op een IPv6 geconfigureerde Windows 7 box dan zien we toch een aantal merkwaardigheden.

Bekijken we nu het resultaat van een ipconfig /all op een IPv6 geconfigureerde Windows 7 box dan zien we toch een aantal merkwaardigheden. 1 Op de userdag van september 2009 heb ik in de sessie over netwerken een Intranet netwerkmodel uitgetekend dat gebaseerd is op de volgende concepten: (+) Alle clients verhuizen we buiten de perimeter.

Nadere informatie

Onder het menu LAN General Setup kunt Settings wijzigen die te maken hebben met de DHCP en TCP/IP instelling voor het LAN segment (interne netwerk).

Onder het menu LAN General Setup kunt Settings wijzigen die te maken hebben met de DHCP en TCP/IP instelling voor het LAN segment (interne netwerk). LAN General Setup LAN General Setup Onder het menu LAN General Setup kunt Settings wijzigen die te maken hebben met de DHCP en TCP/IP instelling voor het LAN segment (interne netwerk). Hieronder ziet u

Nadere informatie

Hoe werkt een thuisnetwerk

Hoe werkt een thuisnetwerk Hoe werkt een thuisnetwerk Als je thuis met meer dan één PC werkt zal je vroeg of laat de behoefte hebben om data van de ene PC naar de andere PC over te brengen. Maar de meeste gebruikers willen het Internet

Nadere informatie

VRAGENLIJST COM. NETW. 12 13

VRAGENLIJST COM. NETW. 12 13 VRAGENLIJST COM. NETW. 12 13 INFO Auteur: Nikolas Taillieu Bron: slides van Prof. Piet Demeester, boek Computer Networking: International Version: A Top- Down Approach (5 de editie), Computer Networking:

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 8 november

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 8 november Page 1 of 16 Naam Initialen Studentnummer Geboortedatum Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 8 november 2006 9.00 12.30 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen

Nadere informatie

Inhoud Het netwerk verkennen 1 2 Confi gureren van het IOS 41

Inhoud Het netwerk verkennen 1 2 Confi gureren van het IOS 41 v Inhoud 1 Het netwerk verkennen 1 1.1 Netwerk-resources 1 1.1.1 Netwerken van verschillende grootten 1 1.1.2 Clients en servers 2 1.1.3 Peer-to-peer 3 1.2 LAN s, WAN s en Internet 4 1.2.1 Netwerkcomponenten

Nadere informatie

5. De netwerklaag. De funktie van de netwerklaag - De datalink brengt frames van het ene punt van een transmissiekanaal naar een ander.

5. De netwerklaag. De funktie van de netwerklaag - De datalink brengt frames van het ene punt van een transmissiekanaal naar een ander. 5. De netwerklaag in2210 Computernetwerken: Netwerklaag 1 De funktie van de netwerklaag - De datalink brengt frames van het ene punt van een transmissiekanaal naar een ander. - De netwerklaag brengt pakketten

Nadere informatie

Datacommunicatie Computercommunicatie

Datacommunicatie Computercommunicatie Datacommunicatie Computercommunicatie ir. Patrick Colleman Inhoud Afkortingen Voorwoord 1 Hoofdstuk 1: Inleiding tot de lokale netwerken 1 1.1 Definitie en ontwerpdoelstellingen. 3 1.2 Voordelen van lokale

Nadere informatie

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi v Inhoud Packet Tracer x Labs xi 1 Het netwerk verkennen 1 1.1 Netwerk-resources 1 1.1.1 Netwerken van verschillende grootten 1 1.1.2 Clients en servers 2 1.2 LAN s, WAN s en Internet 4 1.2.1 Netwerkcomponenten

Nadere informatie

Werken met IP Achtergrond. IP workshop. IP workshop, deel 1. Voorstellen. Agenda. Hoe communiceren via IP? Wat is IP?

Werken met IP Achtergrond. IP workshop. IP workshop, deel 1. Voorstellen. Agenda. Hoe communiceren via IP? Wat is IP? Voorstellen IP workshop Hestia Opleidingen B.V. www.hestiaopleidingen.nl Beginselen van het Internet Protocol in relatie tot een KNX domotica installatie Martin van Ling martin@hestia.services Annemieke

Nadere informatie

Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging

Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging Fridoline van Binsbergen Stierum KPN AUDIT vrije Universiteit amsterdam 7 April 2003 File 17-A Internet techniek & beveiliging 2003 Programma PROGRAMMA

Nadere informatie

1. inleiding. Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel GelijkDelen 3.0 Unported licentie

1. inleiding. Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel GelijkDelen 3.0 Unported licentie 1. inleiding Misschien zonder het te beseffen, maak je dagelijks gebruik van computernetwerken. Of je nu WhatsApp gebruikt om je vrienden een bericht te sturen of Google Chrome om iets op te zoeken, je

Nadere informatie

In figuur 1 is de traditionele oplossing afgebeeld om LAN's onderling aan elkaar te koppelen via gehuurde WAN-verbindingen.

In figuur 1 is de traditionele oplossing afgebeeld om LAN's onderling aan elkaar te koppelen via gehuurde WAN-verbindingen. 9 Frame relaying Voorkennis Datacommunicatie: De betekenis van open systeem. Inleiding In figuur 1 is de traditionele oplossing afgebeeld om LAN's onderling aan elkaar te koppelen via gehuurde WAN-verbindingen.

Nadere informatie

Wat basiskennis... IPv4, is het einde nabij? Applicatie. Sessie. Fysiek

Wat basiskennis... IPv4, is het einde nabij? Applicatie. Sessie. Fysiek Wat basiskennis... TCP/IP model Applicatie Transport Internet Fysiek OSI model Applicatie Presentatie Sessie Transport Netwerk Data Link Fysiek MAC (bv: 90:fb:a6:ae:b3:5a) IPv4 (bv: 127.0.0.1) (R)ARP TCP,

Nadere informatie

Vigor 2860 serie Multi PVC/EVC - RoutIT

Vigor 2860 serie Multi PVC/EVC - RoutIT Vigor 2860 serie Multi PVC/EVC - RoutIT PPPoA en NAT + PPPoA en routing RoutIT maakt gebruik van 2 keer PPPoA, waarbij de eerste PPPoA wordt gebruikt voor NAT en de tweede PPPoA wordt toegepast voor routing.

Nadere informatie

Presentatie TCP/IP voor LPCB Nederland 20 en 28 juni 2011

Presentatie TCP/IP voor LPCB Nederland 20 en 28 juni 2011 Van Dusseldorp Training Presentatie TCP/IP voor LPCB Nederland 20 en 28 juni 2011 Van Dusseldorp Training Programma 1. Activiteiten Van Dusseldorp Training 2. Alarmcommunicatie algemeen 3. LAN-WAN 4. Toegangsnetwerken

Nadere informatie

6. De Transportlaag. Transportlaag introductie

6. De Transportlaag. Transportlaag introductie 6. De Transportlaag 1 Transportlaag introductie taak: betrouwbaar en goedkoop datatransport van bronproces naar doelproces. Transportlaag is alleen in bron- en doelmachine aanwezig Transportlaag levert

Nadere informatie

De belangrijkste informatie over IPv6 en de gebeurtenissen rond IP in 2011: pagina 1 en 2.

De belangrijkste informatie over IPv6 en de gebeurtenissen rond IP in 2011: pagina 1 en 2. Briefing IPv6 In 2011 worden de laatste IPv4-adressen toegekend, waarna het belang van de nieuwe versie van het Internet Protocol, IPv6, snel toe zal nemen. NederHost informeert u in deze briefing over

Nadere informatie

Studentgegevens. Algemene tentamengegevens. Naam vak Technische informatica Vakcode (studievolg) TZGM-AMAL23. Bijzonderheden

Studentgegevens. Algemene tentamengegevens. Naam vak Technische informatica Vakcode (studievolg) TZGM-AMAL23. Bijzonderheden IN TE VULLEN DOOR DE STUDENT: Studentgegevens Naam student: Studentnummer: Klas: Kruis hiernaast naam van de eigen vakdocent aan: Ik weet het niet/ik volgde geen les Vermeld op ieder blad je naam, studentnummer

Nadere informatie

14/11/2017. Windows 10 & TCP/IP for timers. Dennis Dirks

14/11/2017. Windows 10 & TCP/IP for timers. Dennis Dirks Windows 10 & TCP/IP for timers Dennis Dirks d.dirks@splittime.nl 1 Agenda - Windows 10 installatie / upgrade - Windows 10 instellingen - Virus scanners en firewalls - TCP/IP basis - Maken van een IP-plan

Nadere informatie

Computernetwerken Deel 2

Computernetwerken Deel 2 Computernetwerken Deel 2 Beveiliging Firewall: toegang beperken IDS: inbraak detecteren en alarmeren Encryp>e: gegevens verbergen Firewall Waarom? Filteren van pakkeben Wildcard mask: omgekeerd subnetmasker

Nadere informatie

Tentamen IN2210 Computernetwerken I dinsdag 28 oktober tot uur

Tentamen IN2210 Computernetwerken I dinsdag 28 oktober tot uur Technische Universiteit Delft Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Tentamen IN0 Computernetwerken I dinsdag 8 oktober 003 4.00 tot 7.00 uur Algemeen: - Het gebruik van boeken en aantekeningen

Nadere informatie

5. De netwerklaag. De funktie van de netwerklaag

5. De netwerklaag. De funktie van de netwerklaag . De netwerklaag in3001 datacomm. en netwerken : Netwerklaag 1 De funktie van de netwerklaag - De datalink brengt frames van het ene punt van een transmissiekanaal naar een ander. - De netwerklaag brengt

Nadere informatie

smart-house Netwerk & Port Forwarding. TELENET MODEM ONLY

smart-house Netwerk & Port Forwarding. TELENET MODEM ONLY smart-house Netwerk & Port Forwarding. TELENET MODEM ONLY Netwerken - Introductie Hoe vind ik mijn lokaal ip adres? De verschillende routers en ip ranges. Waar kan ik mijn publiek internet ip adres vinden?

Nadere informatie

Hoofdstuk 15. Computernetwerken

Hoofdstuk 15. Computernetwerken Hoofdstuk 15 Computernetwerken 1 Figuur 15.1: Bustopologie. Figuur 15.2: Stertopologie. Figuur 15.3: Ringtopologie. Transport layer Network layer Datalink layer Physical layer OSI model 4 3 2 1 TCP IP

Nadere informatie

MxStream & Linux. Auteur: Bas Datum: 7 november 2001

MxStream & Linux. Auteur: Bas Datum: 7 november 2001 MxStream & Linux Auteur: Bas Datum: 7 november 2001 Gebruikte bronnen http://www.weethet.nl/dutch/adsl_mxstream_alcatelhack.asp http://www.bruring.com/adsl/article.php?sid=6 http://security.sdsc.edu/self-help/alcatel/challenge.cgi

Nadere informatie

Handleiding installatie router bij FiberAccess

Handleiding installatie router bij FiberAccess Handleiding installatie router bij FiberAccess (c) 2008 Signet B.V. 1 van 11 Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Inhoud verpakking...4 3 Aansluitschema...5 4 Aansluiten router...6 5 Aansluiten interne netwerk...7

Nadere informatie

Gebruikte techniek. Protocol. Een netwerk aanleggen # kabels en netwerkkaart aansluiten # Internet delen (thuisnetwerk) # en alles testen

Gebruikte techniek. Protocol. Een netwerk aanleggen # kabels en netwerkkaart aansluiten # Internet delen (thuisnetwerk) # en alles testen Een netwerk aanleggen # kabels en netwerkkaart aansluiten # Internet delen (thuisnetwerk) # en alles testen (bron; http://www.tekstenuitleg.net/artikelen/netwerken) Introductie Steeds meer mensen hebben

Nadere informatie

DMX512 over Ethernet (2)

DMX512 over Ethernet (2) DMX512 over Ethernet (2) In het tweede deel van deze serie gaan we dieper in op ethernet. Eerst de hardware, dan de adressering. Het deel over de adressering heeft een hoog ICT-gehalte. Maar weten hoe

Nadere informatie

5-1. De funktie van de netwerklaag - De datalink brengt frames van het ene punt van een transmissiekanaal naar een ander. 5.

5-1. De funktie van de netwerklaag - De datalink brengt frames van het ene punt van een transmissiekanaal naar een ander. 5. De funktie van de netwerklaag - De datalink brengt frames van het ene punt van een transmissiekanaal naar een ander.. De netwerklaag - De netwerklaag brengt pakketten van bron naar bestemming. in2210 Computernetwerken:

Nadere informatie

Cybercrime. How to start? 11/05/2015. Deel 1. Netwerken Internet - Mail. Netwerken - Internet. Netwerken - Internet. Netwerken - Internet

Cybercrime. How to start? 11/05/2015. Deel 1. Netwerken Internet - Mail. Netwerken - Internet. Netwerken - Internet. Netwerken - Internet Cybercrime,.How to start! Cybercrime How to start? Deel 1 Netwerken Internet - Mail Didactische doelstellingen De cursist : herkent en benoemt de basisbegrippen netwerk en internet De cursist : herkent

Nadere informatie

Netwerksimulatie Verslag 1

Netwerksimulatie Verslag 1 Netwerksimulatie Verslag 1 Philippe Dellaert 3e Bachelor Computerwetenschappen-Elektrotechniek Wouter Van Ranst 3e Bachelor Computerwetenschappen-Bedrijfsbeheer 26 april 2007 Inhoudsopgave 1 Vaststellingen

Nadere informatie

Lezing. Routers. Bron afbeeldingen en kennis c t magazine voor computertechniek. Rein de Jong

Lezing. Routers. Bron afbeeldingen en kennis c t magazine voor computertechniek. Rein de Jong Lezing Routers Rein de Jong Bron afbeeldingen en kennis c t magazine voor computertechniek Wat is een router? Verkeersregelaar op het netwerk Op basis van TCP/IP Netwerkinformatie Wat is intern Wat moet

Nadere informatie

Voorkennis: De kinderen kennen het gebruik van Internet. Kinderen weten dat berichten worden verstuurd als Binaire gegevens.

Voorkennis: De kinderen kennen het gebruik van Internet. Kinderen weten dat berichten worden verstuurd als Binaire gegevens. patro Activiteit Berichten versturen Leerdoelen Inzicht in de werking van Internet: IP adressen. DNS server Inzicht in bandbreedte en veiligheid van versturen van berichten Systeem kennis, Groep 7,8 Voorkennis:

Nadere informatie

Internet faciliteiten Klokgebouw

Internet faciliteiten Klokgebouw Internet faciliteiten Klokgebouw Naast vaste aansluitingen is er in elke hal Wifi aanwezig. De vaste aansluitingen staan aangegeven op de tekening van de hallen. Vaste netwerk Er zijn twee soorten aansluitingen

Nadere informatie

computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015

computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015 2015 computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015 inhoudsopgave 1. inleiding... - 2-2. datacommunicatie... - 3-3. het TCP/IP model... - 6-4. protocollen... - 8-5. computernetwerken... - 15-6. netwerkapparatuur...

Nadere informatie

VPN Client 2000/XP naar Netopia

VPN Client 2000/XP naar Netopia Technical Note #041 Auteur: Olaf Suchorski Gemaakt op: 02 juli 2001 Bijgewerkt op: 02 juli 2001 Beschrijft: VPNclient2router VPN Client 2000/XP naar Netopia Deze technote beschrijft het instellen van de

Nadere informatie

De reden dat providers (KPN) voor Routed IPTV kiezen is vanwege het ondersteunen van bepaalde diensten zoals Netflix op de SetupBox.

De reden dat providers (KPN) voor Routed IPTV kiezen is vanwege het ondersteunen van bepaalde diensten zoals Netflix op de SetupBox. Routed IPTV Inhoudsopgave Routed IPTV... 3 Routed IPTV WAN configuratie... 4 Routed IPTV LAN configuratie... 8 IGMP Proxy & IGMP Snooping... 11 Hardware Acceleration... 12 Load Balance / Route Policy...

Nadere informatie

optipoint 400 HFA / CorNet TS

optipoint 400 HFA / CorNet TS optipoint 400 HFA / CorNet TS 1 Inleiding... 2 2 Configuratie HiPath 3000 / IP-netwerk... 2 3 Configuratiemenu optipoint 400 HFA... 3 4 Configuratie via Web-interface... 8 September 2002 Pagina 1 1 Inleiding

Nadere informatie

Computernetwerken: Opgeloste vragen. Kenneth Hoste

Computernetwerken: Opgeloste vragen. Kenneth Hoste Computernetwerken: Opgeloste vragen Kenneth Hoste academiejaar 2003-2004 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Bespreek de structuur van het Internet als network of networks. Het internet bestaat uit een groot aantal

Nadere informatie

3 Installatie Vmware Player 3.1

3 Installatie Vmware Player 3.1 25 3 Installatie Vmware Player 3.1 Om m eerde besturingssystem en en netwerken te testen gebruiken we een virtualisatietoepassing. Dit is een program ma dat ons toelaat om bovenop een besturingssysteem,

Nadere informatie

/29 = 29 bit subnet ( 32 bit 29 bit = 3 bit ) waardoor 2 =8 255.255.255.248 waardoor 255-248= 7 +1 = 8

/29 = 29 bit subnet ( 32 bit 29 bit = 3 bit ) waardoor 2 =8 255.255.255.248 waardoor 255-248= 7 +1 = 8 Routed Subnet Instellen van een DrayTek Modem/Router in combinatie met een Business DSL waarbij meerdere IPadressen van ISP meestal een block van 8 IP-adressen verkregen is (Public subnet of Routed Subnet

Nadere informatie

Optibel Breedband Telefonie Installatie- en Gebruikershandleiding

Optibel Breedband Telefonie Installatie- en Gebruikershandleiding Optibel Breedband Telefonie Installatie- en Gebruikershandleiding SPA-2000 Gefeliciteerd met uw keuze voor Optibel telefonie. We hopen dat u tevreden zult zijn met onze service en zien er naar uit de komende

Nadere informatie

Optibel Breedband Telefonie Installatie- en Gebruikershandleiding SPA-2102

Optibel Breedband Telefonie Installatie- en Gebruikershandleiding SPA-2102 Optibel Breedband Telefonie Installatie- en Gebruikershandleiding SPA-2102 Gefeliciteerd met uw keuze voor Optibel telefonie. We hopen dat u tevreden zult zijn met onze service en zien er naar uit de komende

Nadere informatie

Camping Hotspot Installatie

Camping Hotspot Installatie Camping Hotspot Installatie Pheenet Hotspot installatie Sluit uw PC aan op de hotspot met een standaard UTP kabel op poort 3 of 4 van de hotspot. De hotspot zal nu een IP adres toewijzen aan uw pc. Open

Nadere informatie

Instellen Zyxel modem als stand-alone ATA

Instellen Zyxel modem als stand-alone ATA Instellen Zyxel modem als stand-alone ATA In dit document wordt stap voor stap uitgelegd hoe je een Zyxel ADSL modem als SIP ATA kunt configureren, zonder gebruik te maken van de DSL aansluiting op het

Nadere informatie

Asymmetrisch. zakelijk INTERNET. Technische Bijsluiter Versie

Asymmetrisch. zakelijk INTERNET. Technische Bijsluiter Versie Asymmetrisch zakelijk INTERNET Technische Bijsluiter Versie 2.4 Tele2 Proprietary 2 Inhoudsopgave 1 Uw Zakelijk Internet Asymmetrisch instellingen 4 1.1 Configuratie 1: NAT 4 1.2 Configuratie 2: Routed

Nadere informatie

TIMEMANAGER. Configuratie Lantronix TIMEmate. Werkwijze: Opmerking:

TIMEMANAGER. Configuratie Lantronix TIMEmate. Werkwijze: Opmerking: Wanneer het om Tijd gaat Varkensmarkt 1/3 B-2850 Boom Tel.: +32 3 844.35.23 Fax: +32 3 844.35.24 E-mail: support@dotsys.eu Website: www.dotsys.eu TIMEMANAGER Configuratie Lantronix TIMEmate Een nieuwe

Nadere informatie

Handleiding: ingebruikname UPC met eigen router

Handleiding: ingebruikname UPC met eigen router Koldingweg 19-1 9723 HL Groningen Postbus 5236 9700 GE Groningen Handleiding: ingebruikname UPC met eigen router T (050) 820 00 00 F (050) 820 00 08 E mail@callvoiptelefonie.nl W www.callvoiptelefonie.nl

Nadere informatie

N.B.: Dit tentamen bestaat uit 30 opgaven Totaal aantal bladzijden: 13

N.B.: Dit tentamen bestaat uit 30 opgaven Totaal aantal bladzijden: 13 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit EWi Afdeling Softwaretechnologie Basiseenheid PDS Tentamen Computernetwerken (IN26052 19 juni 2007, 14:00-17:OO uur N.B.: Dit tentamen bestaat uit 30 opgaven Totaal

Nadere informatie

voorbeeldvragen Informatietechnologie Foundation ITF.NL editie april 2011 inhoud inleiding 2 voorbeeldexamen 3 antwoordindicatie 8 evaluatie 19

voorbeeldvragen Informatietechnologie Foundation ITF.NL editie april 2011 inhoud inleiding 2 voorbeeldexamen 3 antwoordindicatie 8 evaluatie 19 voorbeeldvragen Informatietechnologie Foundation ITF.NL editie april 2011 inhoud inleiding 2 voorbeeldexamen 3 antwoordindicatie 8 evaluatie 19 EXIN Hét exameninstituut voor ICT ers Janssoenborch, Hoog

Nadere informatie

In de General Setup kunt u het IP-adres aanpassen. Standaard staat het IP-adres op 192.168.1.1 zoals u ziet in onderstaande afbeelding.

In de General Setup kunt u het IP-adres aanpassen. Standaard staat het IP-adres op 192.168.1.1 zoals u ziet in onderstaande afbeelding. LAN LAN Setup In deze handleiding kunt u informatie vinden over alle mogelijke LAN instellingen van de DrayTek Vigor 2130 en 2750. Hierin zullen wij alle algemene instellingen bespreken die van toepassing

Nadere informatie