Het concept van de passieve serre

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Het concept van de passieve serre"

Frederik de Ruiter
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 NIEUWSBRIEF 68 mei 2013 Beste, Je hebt via ingetekend op de nieuwsbrief. De nieuwsbrief zal je wat meer wegwijs maken in diverse thema's rond planten en tuinarchitectuur. Suggesties om thema's te behandelen waarover je nog in het duister tast, zullen wij graag ter harte nemen. Laat maar komen op Het concept van de passieve serre Denk verder dan de hobbyserre uit het tuincentrum en haal met enkele slimme ingrepen het maximum uit je serre. Muurserre De foto hiernaast toont een vervallen muurserre zoals ze in vorige eeuwen frequent gebouwd werden. Zonder er op die manier bij stil te staan bouwde men op die manier bijzonder intelligent. Het zit hem in de muur: het grote volume aan steen buffert capteert warmte waardoor de serre s avonds tot diep in de nacht verwarmd wordt. Bovendien beschermt de muur de serre tegen noorder- en oostenwinden. Andersom warmt een muurserre overdag ook wat trager op. Kortom, de pieken in temperatuur worden afgetopt. En het zijn net de temperatuurextremen die een volledig beglaasde serre tijdens pitje winter en tijdens volle zomer onbruikbaar maken. Het concept van de passieve serre vindt hier zijn ontstaan. Wereldwijd is men aan het experimenteren gegaan om een serre maximaal te kunnen inzetten.

Muurserre De foto hiernaast toont een vervallen muurserre zoals ze in vorige eeuwen frequent gebouwd werden. Zonder er op die manier bij stil te staan bouwde men op die manier bijzonder intelligent.

2 Waarom bouwen we een serre? Een serre heeft tot doel om op een beperkte oppervlakte een maximum aan opbrengst te kunnen halen. Dat doen we door het groeiseizoen te verlengen, de planten te beschermen tegen vorst, wind en dieren. Maar toch stellen we vaak een teleurstelling vast bij mensen die zich een klassieke hobbyserre hebben aangeschaft. In de zomer is de temperatuur te hoog en de winters blijven te koud in de serre. De passieve serre speelt hierop in. Het doel is de serre jaarsrond te kunnen inzetten zonder bijvoorbeeld extra energie te moeten aanwenden. Basisprincipes passieve serre De basisprincipes van de passieve serre zijn in feite heel primair: enerzijds proberen we afkoeling s nachts of in de winter te beperken en anderzijds proberen we de overmaat aan warme overdag of tijdens de zomer nuttig om te zetten. oriëntatie De passieve serre wordt per definitie zuid georiënteerd. Doen we dit niet, dan is de lichtinval op sombere winterdagen (en dat zijn er nogal wat) te gering om een continu groeiseizoen te verzekeren. Wijk je 20 af van het zuiden (zuidoost of zuidwest), dan is het verlies aan lichtinval 4 à 5%. Bij een afwijking van 45 is dit verlies al 20%. Je kan er van uit gaan dat een afwijking tot 15 van het zuiden geen verlies aan lichtinval teweeg brengt. inplanting Kijk bij de inplanting uit voor schaduw van bomen, tochtige plaatsen of laagtes die aanleiding geven tot vorstvallen. Je zorgt er beter voor dat de koude noorder- en oostenwinden gebroken worden door haagbeplantingen of een muur in die richting. Het aanbouwen van een passieve serre aan de woning heeft slechts zin als deze volledig zuidgericht geplaatst kan worden. ontwerp Een volledig beglaasde serre die vrij staat koelt te snel af. Daarom creëren we in de passieve serre massa die warmte kan opslaan. De opgeslagen warmte wordt nadien weer afgegeven als de omgevingstemperatuur daalt. Denk aan een zuidermuur waartegen je tot s avonds laat van de warmtestraling geniet na een zomerdag. De muurserre is de eenvoudigste manier om koude winden af te houden én massa te creëren. Maar we kunnen ook gebruik maken van water om warmte in op te slaan. Wie ooit in een oude bloemisterij was herinnert zich zeker de lange serres met waterreservoirs onder de kweekbedden. Wel, deze slaan warmte op om ze s nachts langzaam af te geven.

Maar toch stellen we vaak een teleurstelling vast bij mensen die zich een klassieke hobbyserre hebben aangeschaft. In de zomer is de temperatuur te hoog en de winters blijven te koud in de serre.

3 Om tot een betere isolatie te komen en nog meer massa ter beschikking te stellen kunnen we de serre ook half ingraven. Hierbij moeten we wel rekening houden met de mogelijke aanwezigheid van grondwater. Is dit een probleem, dan kan je ook een talud opwerpen tegen de noorderwand.

Hierbij moeten we wel rekening houden met de mogelijke aanwezigheid

4 Ook de hoek waaronder het glas geplaatst wordt speelt een rol. Een hoek tussen de 50 en de 60 is ideaal. Deze hoek beperkt het gebruik evenwel waardoor ook geopteerd kan worden voor een laag muurtje onderaan, of voor een gebogen model. Het verdient ook aanbeveling om dubbel glas te gebruiken. Proeven bij een buitentemperatuur van -15 C tonen volgende energiebalans aan voor het aanhouden van een binnentemperatuur van +20 C: - Volledig beglaasde serre met enkel glas: verwarming van 114 kwh nodig - Volledig beglaasde serre met dubbel glas: verwarming van 21 kwh nodig - Passieve serre met muur op de noordkant en dubbel glas: energieoverschot van 14 kwh Je kan daarnaast isolerende folies gebruiken om de afkoeling bij nacht te beperken. Maar er ook vouwluiken aan de buitenkant behoren tot de mogelijkheden. Vergeet evenwel ook niet dat een serre geventileerd moet worden!

Proeven bij een buitentemperatuur van -15 C tonen volgende energiebalans aan voor het aanhouden van een binnentemperatuur van +20 C: - Volledig beglaasde serre met enkel glas: verwarming van 114 kwh

5 Voor de twijfelaars : in Mongolië is men op vrij grote schaal passieve serres aan het bouwen om ondanks het barre klimaat groenten te kunnen telen. In onze gematigde streken moet het dus zeker lukken.

6 Welke teelten? vanaf februari : vanaf maart : vanaf juli : koolrabi, pijpajuintjes, radijsjes, sla, spinazie, aubergine, basilicum, paprika, pepers, meloen, komkommer, tomaat, radijs, spinazien peterselie, koolrabi, veldsla, andijvie, krulsla, Het spreekt voor zich dat ook druiven, nectarine, vijg, perfect kunnen. Hoe eraan beginnen? De passieve serre is veeleer een concept en is niet kant en klaar te koop. Tot op vandaag behoort de passieve serre tot het domein van ofwel zeer grootschalige telers ofwel zeer kleinschalige zelfbouwers. Vaak zien deze laatste er wat samengeraapt uit en is het experiment belangrijker dan het visuele. Toch kan het ook netjes. We hebben een collage samengesteld die je kan inspireren. We helpen je natuurlijk ook steeds graag op weg. Tot slot is het boekje Construire une serre van Claudia Lorenz-Ladener een perfecte handleiding, toch voor wie het Frans beheerst.

koolrabi, veldsla, andijvie, krulsla, Het spreekt voor zich dat ook druiven, nectarine, vijg, perfect kunnen. Hoe eraan beginnen?

8 Voor gevorderden: Aquaponica In de passieve serre kan je gebruik maken van wateropslag in de meest creatieve toepassingen. Wist je dat de combinatie groenten tropische vissen uitstekend te doen is in de passieve serre? Het water wordt overdag verwarmd door zon en verwarmt de serre op zijn beurt s nachts. De plantenoverschotten worden gecomposteerd en dienen als voedsel voor regenwormen. Deze worden op hun beurt aan de vissen gevoederd. De uitwerpselen van de vissen dienen dan weer als meststof voor de hydrocultuur. Er ontstaat een gesloten kringloop, een ecosysteem op zich. Deze combinatie van aquacultuur en hydrocultuur wordt aquaponica genoemd. Onder meer de veel gesmaakte Tilapia wordt op die manier gekweekt, in combinatie met tomaten.

De plantenoverschotten worden gecomposteerd en dienen als voedsel voor regenwormen. Deze worden op hun beurt aan de vissen gevoederd.

9 Voor meer info over deze nieuwsbrief kan je steeds bij Atelier Artisjok terecht (0495/ ). Komt deze nieuwsbrief niet goed door, of verschijnt één en ander niet zoals het hoort, laat het ons dan weten. Inhoudelijke opmerkingen zijn eveneens welkom. Vind je de nieuwsbrief interessant, stuur deze dan door naar gelijkgezinden die nog niet met Atelier Artisjok vertrouwd zijn. Op onze site kan iedereen vrijblijvend intekenen op de nieuwsbrief. De volgende nieuwsbrief verschijnt half juni. Peter en Katelijne 0495/

Inhoudelijke opmerkingen zijn eveneens welkom.

Vergelijkbare documenten

Doe het met een shipping container!

Doe het met een shipping container! NIEUWSBRIEF 77 februari 2014 Beste, Je hebt via www.atelierartisjok.be ingetekend op de nieuwsbrief. De nieuwsbrief zal je wat meer wegwijs maken in diverse thema's rond planten en tuinarchitectuur. Suggesties