Jaarverslag Stichting Primair Openbaar Onderwijs in de Regio Waterland & Oostzaan

Transcriptie

1 Jaarverslag 2009 Stichting Primair Openbaar Onderwijs in de Regio Waterland & Oostzaan 1

2 2

3 Inhoud Jaarverslag 2009 Voorwoord 5 1 SPOOR 7 2 De organisatie 9 3 De missie 10 4 Beleidsontwikkeling 13 5 Ontwikkeling en opleiding van personeelsleden 14 6 Onderwijs 17 7 ICT in De bereikte doelen 25 9 De nieuwe doelen Jaarrekening Bezoldiging bestuurders Toelichting op het resultaat Treasuryverslag Begroting Accountantsverklaring Model G geoormerkte posten OCW 52 Bijlagen 1 Organigram 53 2 Overzicht geledingen per 31 december Overzicht scholen 55 4 Leerlingentellingen 57 5 Ziekteverzuim en leeftijdsverdeling 58 6 Verklaring gebruikte afkortingen 61 3

4 4

5 Voorwoord De Stichting Primair Openbaar Onderwijs in de Regio Waterland en Oostzaan wil zich ook over het jaar 2009 verantwoorden. Wie het politieke debat de laatste jaren heeft gevolgd, merkt dat de verantwoordingsplicht van organisaties aan de maatschappij bepaald niet overbodig is. SPOOR beschouwt het als vanzelfsprekend om zich publiekelijk te verantwoorden over het al dan niet behalen van de doelstellingen met overheidsmiddelen. Om deze publieke verantwoordingsplicht verder vorm te geven is de internetsite voor iedere geïnteresseerde te lezen. Op deze site vindt u alle openbare documenten en verslagen. Binnen de site is er sprake van interactief verkeer met de directeuren en is ook onderling contact mogelijk. Het zesde SPOOR-jaar kenmerkt zich niet alleen door gebruikelijke beleidsontwikkeling, maar ook door het voor het eerst voluit duidelijk worden van de gevolgen van de invoering van de lumpsum-financiering in De van rijkswege verplichte reserveringen en het teruglopend aantal leerlingen in de gehele regio brachten ingrijpende maatregelen met zich mee om weer een verantwoorde balans tussen inkomsten en uitgaven te gaan realiseren. We mogen tevreden zijn over de inzet van zowel de bovenschoolse organisatie, als de schooldirecties waar het gaat om de benodigde inspanningen die hiervoor geleverd moeten worden. Daarnaast zien we dat alle medewerkers en directeuren geweldig hun best hebben gedaan om onze leerlingen maximale ontwikkelingskansen te bieden binnen hun eigen mogelijkheden. Als bestuursmanagement mogen we er trots op zijn aan hen leiding te mogen geven. Het jaar 2009 heeft in het teken gestaan van veel ontwikkelingen op gebied van onder andere onderwijsbeleid, personeels beleid, financieel beleid en de verdere samenwerking met OPSO (Openbaar Primair en Speciaal Onderwijs Purmerend). Het bestuur van de Stichting SPOOR en het Gemeentebestuur Purmerend hebben een onderzoek laten uitvoeren naar de mogelijkheden, de meerwaarde en aandachtspunten voor een intensivering van de samenwerking tussen SPOOR en OPSO na de verzelfstandiging van OPSO die naar verwachting in 2010 zijn beslag zal krijgen. Net zoals bij andere bedrijfstakken in Nederland is de kwalitatieve ontwikkeling van ons personeel, het ontwikkelen van competenties een wezenlijk onderdeel van het lerende element binnen de totale organisatie. Het op deze wijze investeren in ons menselijk kapitaal is een krachtig middel om personeel niet alleen te boeien en te binden aan SPOOR, maar ook om onze ambities van kwalitatief goed onderwijs voor alle leerlingen en daarin onderscheidend willen zijn, waar te kunnen maken. Daarmee realiseren wij hét belangrijkste doel dat we als SPOOR hebben: De beste basis voor uw kind. Dat betekent niet alleen voor alle medewerkers dat er uitdagingen liggen. Ook de directies zijn in 2009 verder geschoold in verandermanagement en schoolontwikkeling. Kwalitatief goed onderwijs is meer dan leerresultaten alleen. De SPOOR-scholen bieden de leerlingen steeds meer brede ontwikkelingsmogelijkheden. Naast het stimuleren om goede leerresultaten te behalen, worden leerlingen ook uitgedaagd om met techniek, drama en muzikale en creatieve vorming bezig te zijn. Daarnaast worden leerlingen actief betrokken bij het creëren van een veilig schoolklimaat en het goed leren omgaan met elkaar, het tegengaan van pesten en het leren oplossen van onderlinge ruzies. In toenemende mate wordt met de leerlingen gesproken over de verschillende culturen en levensbeschouwingen die onze maatschappij kenmerken. Zo leveren de SPOOR-scholen een wezenlijke bijdrage aan de vorming van de toekomstige deelnemers aan de maatschappij. In dit jaarverslag, wil SPOOR inzicht geven in de bovengenoemde aspecten van kwalitatief goed onderwijs. Hierbij wordt zowel op het gebied van leerresultaten, als op andere ontwikkelingsterreinen gerapporteerd in het kader van meer opbrengstgericht werken. Uiteraard komen leerlingen en leerkrachten ook aan het woord, zodat alle niveaus van de organisatie betrokken zijn bij het tot stand komen van dit jaarverslag. Jan Hus Bestuursmanager SPOOR 5

6 Meer rust en geconcentreerder werken in een nieuw gebouw De Bloeiende Perelaar in Zuidoostbeemster is niet alleen de SPOOR-school met een mooie naam, maar ook met een mooi onderkomen. Spiksplinternieuw. In september 2009 verhuisden de leerlingen naar het multifunctionele gebouw aan het Middenpad, waarin ook het buurthuis, de buitenschoolse opvang, de peuterspeelzaal en sportvereniging Hercules een plaatsje hebben. Het glazen gebouw is opvallend, maar past toch precies bij de glastuinbouw van Zuidoostbeemster. Bovendien is het energiezuinig. In de zomer wordt warmte onder de grond opgeslagen. Ook van binnen ziet het er prachtig uit. Maar leert het nu Met één blik ziet de juf wie het heel gezellig heeft achter de computers in de hal. ook beter?, vroegen we aan de leerlingen van groep 8. Zeker, vindt Morten. Het is veel ruimer. We hebben geen last van andere klassen en kunnen ons beter concentreren. Levi: Het is schoner, lekkerder. De toiletten zijn ook schoner, wordt daar van verschillende kanten aan toegevoegd. Vroeger wilde ik nooit naar de wc op school. Melissa: Het ziet er frisser uit. Dennis: Ik heb hier een veiliger gevoel. Dat komt omdat er brandgangen zijn. Dat was er vroeger niet. Maar er zijn ook nadelen. Jesco: Als hier de bal op het dak komt, kunnen we hem er niet afhalen. Op het vorige plein kon je beter voetballen, vindt ook Daan. In het gymlokaal kunnen we niet meer honkballen, omdat de meester bang is dat de bal door het glas gaat, zegt Sara. Job: We moeten allemaal sloffen aan en onze schoenen moeten in de luizenzak. Dat snap ik wel, maar ik vergeet het ook wel eens. Dan moet je klusjes doen. En groep 8 moet tot ergernis van Max wachten tot ze naar buiten mag. Ze kunnen niet zomaar naar buiten stormen, want dan lopen ze de kleintjes omver op de trap. De bovenbouwleerlingen die overblijven doen dat in het buurthuis. Puck vindt dat wel prettig. Ze hoeven nu niet met z n allen in de grote zaal en dat is rustiger. En wat vindt juf Suzan? Juf Suzan Mutsaers vindt het supergezellig dat de hele school met elkaar bij een voorstelling kan zijn. Fijn is ook dat het digitale schoolbord nu altijd, nou ja bijna altijd, werkt. In het vorige gebouw was de elektrische bedrading zo oud dat wanneer we het licht aandeden, de beamer aanging. Deden we het licht uit dan gebeurden er andere rare dingen. Heel prettig vindt ze dat ze maar een blik over de reling hoeft te werpen om te zien wie het wel erg gezellig heeft achter de computer in de hal beneden. En er komen geen stukken plafond meer naar omlaag. We hoeven hier geen helmen op. 6

7 SPOOR Het primair openbaar onderwijs in Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Waterland, Wormerland en Zeevang is op 1 januari 2004 gefuseerd en valt sinds die datum onder de verantwoordelijkheid van de zelfstandige Stichting Primair Openbaar Onderwijs in de Regio Waterland en Oostzaan (SPOOR). Destijds is onder andere voor deze constructie gekozen om te kunnen voldoen aan de steeds maar stijgende kwaliteitseisen. Bovendien werd daarmee een einde gemaakt aan de bestuurlijke spagaat van de gemeenten. Immers, zij waren verantwoordelijk voor het lokale onderwijsbeleid én het openbaar onderwijs. Sinds de komst van SPOOR resteert voor de gemeentebesturen de verantwoordelijkheid voor de continuering van openbaar toegankelijk onderwijs in hun gemeente en de verplichtingen ten aanzien van de onderwijshuisvesting. SPOOR ondersteunt en stuurt daar waar nodig de directeuren van de betrokken basisscholen aan en geeft hen tegelijkertijd de vrijheid om de eigen naam en het eigen gezicht (identiteit) van de individuele school te behouden en een eigen verantwoordelijkheid te nemen in de dagelijkse gang van zaken. SPOOR is er in de eerste plaats voor de leerlingen, de medewerkers en de directies en hecht ook veel waarde aan het contact met ouders. SPOOR streeft naar kwaliteitsverbetering, continuïteit en professionalisering van het primair openbaar onderwijs door de bundeling van kennis en ervaring en door bewaking en regulering van financiën. Duidelijke en korte communicatie lijnen tussen de bestuursmanager en de directeuren zijn cruciaal bij het realiseren van de genoemde doelstellingen, evenals gerichte scholingsactiviteiten met een ontwikkelend karakter. 7

8 School is meer dan taal en rekenen Mediator Larissa en meester Jochem over de Vreedzame school Op school leren leerlingen niet alleen taal en rekenen, maar ook samen leven en werken. Respect voor elkaars normen en waarden begint op school. Ook de overheid vraagt van scholen concrete activiteiten op dit gebied. Scholen gaan daar verschillend mee om. Bij de Van Randwijkschool in Ilpendam bijvoorbeeld ging een speciale commissie in 2009 op zoek naar een nieuwe methode voor sociaal-emotionele vorming. Presentaties van de vier geselecteerde methodes, de uitkomsten van een vragenlijst onder ouders, afstemming met de naburige school die straks partner is in de brede school: deze aspecten speelden een rol bij de uiteindelijke keus. De methode Leefstijl kwam als winnaar uit de bus en daar maakt de school dit schooljaar een start mee. De Kweekvijver in Oostzaan koos al eerder voor de methode Vreedzame School. We spraken met medecoördinator Jochem van Tongeren, ook leerkracht van groep 4, en mediator Larissa Joffer uit groep 8. Jochem: De basis van de Vreedzame School is dat kinderen leren hun conflicten zelf op te lossen. Dat blijken ze heel goed te kunnen. Ze doen dat met hulp van een mediator zoals Larissa. Daar komt geen leerkracht aan te pas. Larissa: Iedere week zijn er vier mediators. Zij gaan op maandag de klassen langs om zich voor te stellen. Bij een conflict in de pauze nemen we de kinderen mee naar binnen en leggen we de regels uit. Regels zijn bijvoorbeeld eerst afkoelen, niet schelden, luisteren naar elkaar. Soms lukt het niet om een oplossing te vinden. Dan helpen wij door In het begin meer dan vijftien conflicten per week, nu soms maar eentje. slimme vragen te stellen, niet door iets voor te stellen. Anders leren ze er niets van. Jochem: Twaalf kinderen uit groep 7 en 8 zijn mediators. Ze hebben allemaal een training gehad en examen gedaan. Een serieus examen, want je kon er ook voor zakken. De training was vorig schooljaar. Dit jaar zijn we echt gestart. En je ziet nu al het effect. Kinderen zijn veel steviger geworden. Larissa: In het begin hadden we soms wel meer dan vijftien conflicten per week. Nu is dat er soms maar eentje. Bijvoorbeeld twee leerlingen uit groep 6 die steeds weer ruzie met elkaar hebben, dan weer om de step, dan weer om de bal. Die kwamen zelf op het idee dat ze beter niet bij elkaar in het groepje konden zitten. Dat zijn ze toen aan de juf gaan vragen of dat kon. Jochem: Verder besteden we in de les ook iedere week aandacht aan de Vreedzame School. We spelen een conflict na of we spreken over elkaar gevoelens, en over wat voor type je bent. Word je snel boos of juist niet. En ook de juf of de meester heeft niet altijd goede zin. Het helpt om dat te weten en daar rekening mee te houden. 8

9 De organisatie De SPOOR-organisatie wordt gekenmerkt door een efficiënte structuur. Dankzij korte communicatielijnen kan adequaat beleid ontwik keld worden en snel gereageerd worden op externe ontwikkelingen. Op pagina 53 van dit jaarverslag is de organisatiestructuur van SPOOR zichtbaar gemaakt in een organigram. Scholen SPOOR omvat 25 scholen voor primair openbaar onderwijs, waarvan één school voor speciaal basisonderwijs. De leerlingen zijn woonachtig in de gemeenten die de stichting hebben opgericht. Ook kinderen uit omliggende gemeenten zijn welkom op SPOOR-scholen, mits dit niet kinderen uit de eigen gemeente achterstelt. De schooldirecteuren hebben de algehele leiding over de school en geven leiding aan de medewerkers. In feite is de schooldirecteur integraal manager en vormt de bestuursmanager het bevoegd gezag. De schooldirecteuren adviseren de bestuursmanager bij het ontwikkelen van het strategisch beleid van SPOOR en gebruiken dat beleid als basis voor de ontwikkeling en uitvoering van het primair proces op hun school. Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad In 2009 heeft de GMR gewerkt volgens het nieuwe reglement en medezeggenschapsstatuut dat in 2008 is opgesteld, overeenkomstig de nieuwe regelgeving. De GMR bestaat uit 14 leden. Per gemeente zijn 2 leden (één ouder en één personeelslid) afgevaardigd. Het speciaal basisonderwijs (De Botter) heeft één kwaliteitszetel in de GMR. De GMR bestaat derhalve uit 14 stemgerechtigde leden en 1 lid zonder stemrecht. Het dagelijks bestuur van de GMR werd in 2009 gevormd door de voorzitter, secretaris en penningmeester. Het ambtelijk secretariaat wordt behartigd door de management assistent. De samenstelling van de GMR staat vermeld op pagina 56. De GMR kwam in maal bijeen en besprak onder andere de volgende onderwerpen: Jaarverslag 2008 Zorgplannen van de samenwerkingsverbanden 2701 en Waterland Begroting 2010 Meerjaren begroting Strategisch beleidsplan De verdergaande samenwerking tussen en mogelijke fusie van SPOOR en OPSO Huishoudelijk reglement GMR Reglement faciliteiten GMR Taakomschrijving Bewegingsonderwijs Vakantieregeling Invoering 960 uur Protocol vervanging Regeling Lief en Leed, versie 2009 Bureau Management Ondersteuning Het bestuur heeft zijn verantwoordelijkheden zo maximaal mogelijk gemandateerd aan de bestuursmanager die verantwoordelijk is voor het realiseren van de doelstellingen van SPOOR en zorgt voor synergie tussen de scholen en het BMO (Bureau Management Ondersteuning). De bestuursmanager wordt voor beleidsvorming en uitvoering ondersteund door de medewerkers van de stafafdeling BMO. Als de organisatie specifieke expertise niet in huis heeft, wordt externe deskundigheid ingeschakeld. Bestuur SPOOR wordt geleid door een bestuur van vijf leden, die worden benoemd door de onderwijswethouders van de deelnemende gemeenten. De samenstelling van het bestuur is vermeld op pagina 54. Het bestuur van SPOOR bestuurt op hoofdlijnen. Dit betekent concreet dat men op afstand bestuurt, maar wel eindverantwoordelijk is voor bewaking van de identiteit van de scholen, de vaststelling van het strategisch beleid en de financiële verantwoording op bestuurlijk niveau. In 2009 is het bestuur van SPOOR 6 maal in openbare vergadering bijeen geweest. Aan de hand van managementrapportages is de voortgang op de beleidsterreinen financiën, huisvesting, onderwijs, ICT en personeel besproken. Tevens is het strategisch beleidsplan besproken en vastgesteld. Het bestuur staat in nauw contact met de bestuursmanager die de totale organisatie aanstuurt en namens het bestuur de (strategische) lijnen uitzet. Hij doet dit overigens in overleg met de beleidsmedewerkers van het Bureau Management Ondersteuning (BMO) en de directies van de scholen. Raad van Toezicht Naast bestuur is ook een Raad van Toezicht actief, de zogenaamde SPOOR-raad. In de Raad van Toezicht zitten de portefeuillehouders onderwijs als vertegenwoordigers van de deelnemende gemeenten. Zij komen minimaal twee maal per jaar bijeen met het bestuur van de stichting. In die vergaderingen wordt regelmatig gesproken over de continuïteit van het openbare primair onderwijs in de deelnemende gemeenten. De samenstelling van de SPOOR-raad staat vermeld op pagina 54. 9

10 De missie Wat we zijn en wat we willen zijn De beste basis voor ieder kind De scholen van SPOOR zorgen voor een uitdagende leeromgeving zodat iedere leerling zich maximaal kan ontwikkelen op cognitief, maar ook op sociaal-emotioneel, motorisch en creatief gebied. Verschillen tussen leerlingen zijn daarbij ons uitgangspunt. Dat willen we bereiken: door onderwijs te bieden van zo hoog mogelijke kwaliteit, door uitstekend gekwalificeerde leerkrachten, in goed onderhouden en ingerichte gebouwen, met eigentijds lesmateriaal; door uit te gaan van de mogelijkheden van iedere leerling en hem of haar naar een zo hoog mogelijk niveau te brengen; door een veilige omgeving te creëren waar respect voor elkaar en voor de verschillen tussen leerlingen een wezenlijk onderdeel is van het onderwijs; door aandacht te hebben voor verschillende levensbeschouwingen en zo midden in de maatschappij te staan, zodat onze leerlingen kunnen uitgroeien tot zelfstandige en verantwoordelijke mensen; door onze medewerkers de kans te geven zich te ontwikkelen, zodat onze scholen eigentijdse scholen zijn die een stapje verder gaan dan de door de overheid gestelde kerndoelen; door samen op te trekken met ouders, door ze te beschouwen als partners, zodat we samen het beste halen uit ieder kind en het beste maken van iedere school; door het versterken van de relatie met instellingen rondom de scholen, zoals het speciaal onderwijs, kinderopvang, jeugdzorg, voortgezet onderwijs, gemeenten, sportclubs en cultuurinstellingen; door onze scholen een eigen gezicht en eigen verantwoordelijkheid te geven, zodat ze kunnen inspelen op wat er leeft in hun eigen omgeving; door een professioneel Bureau Management Ondersteuning dat scholen ondersteunt en alert en planmatig werkt aan permanente kwaliteitsverbetering van scholen en medewerkers. door een gezond financieel beleid en door een duidelijke bestuurlijke structuur waarbij scholen en schoolbestuur op een heldere manier verantwoording afleggen aan alle belanghebbenden. Uitgangspunten Om de missie vorm te geven hanteert SPOOR een viertal uitgangspunten op het gebied van maatschappelijke positie, kwaliteit, zelfstandigheid en onderwijsmethode. Maatschappelijke positie: SPOOR heeft een maatschappelijke functie in de ontwikkeling en vorming van de leerlingen. SPOOR gaat uit van de verscheidenheid in waarden tussen verschillende godsdiensten, levensovertuigingen en levensbeschouwingen. De objectieve en actieve wijze van omgaan met deze waarden bepaalt de meerwaarde van SPOOR. Daardoor zijn de medewerkers van SPOOR uitstekend in staat leerlingen goed voor te bereiden op een steeds pluriformere samenleving. SPOOR-medewerkers zijn van onbesproken gedrag en geven altijd het goede voorbeeld. Kwaliteit: De kwaliteitszorg is gericht op verhoging en borging van de onderwijskwaliteit. Bepalend voor de kwaliteit van een school zijn sterk leiderschap, een gezamenlijke visie, kwalitatief uitstekende leerkrachten, een goed zorgsysteem voor leerlingen, een veilige en ordelijke school, goede sfeer, de wil om voortdurend te verbeteren en een grote betrokkenheid van ouders. Zelfstandigheid: Rekening houdend met de kaders van de wet en de door het bestuur vastgestelde kaders hebben de scholen de gelegenheid zich te ontwikkelen tot relatief autonome scholen met een eigen profiel en identiteit. Onderwijsmethode: SPOOR hanteert het uitgangspunt dat elke leerling uniek is en recht heeft op een ononderbroken, persoonlijke ontwikkeling. Om die reden gebruikt SPOOR het principe van adaptief onderwijs, ofwel onderwijs toegesneden op de individuele behoeften van de leerling. Daarbij is een goede ICT-voorziening, met lesvormen die aanvullend, dan wel vervangend zijn ten opzichte van de traditionele methoden, in dit verband een belangrijke voorwaarde. 10

11 Beleidsplan Waar leiden die missie en uitgangspunten toe? Het bestuur heeft een strategisch beleidsplan vastgesteld dat door alle scholen als basis wordt gebruikt voor de eigen beleidsontwikkeling. Het bestuur wil dat leerlingen na afronding van het basisonderwijs beschikken over kennis en vaardigheden die hen toegang geven tot het vervolgonderwijs. Om dit te realiseren moeten de leerlingen minimaal het landelijk gemiddelde halen. De kennis en vaardigheden moeten in lijn zijn met de eisen van de tijd, ook als het gaat om ICT vaardigheden. De leerlingen moeten een basis bezitten voor verdere ontwikkeling van hun talenten en met respect en bewustzijn omgaan met de grote maatschappelijke verscheidenheid. Tenslotte moeten leerlingen, als gevolg van het verschil in aanbod per school, zich op onderdelen extra hebben kunnen profileren. Voor de bekostiging van dit beleid zijn wij afhankelijk van de financiële middelen van de overheid, toevallige baten, sponsorgelden, ouderbijdragen en andere vrijwillige bijdragen. Waar mogelijk initieert het bestuur pilotprojecten op onderscheidende scholen. Het gaat dan met name om projecten die de eigen identiteit benadrukken, dan wel projecten die scholen een extra kwaliteit geven of leerzaam zijn voor andere scholen in het kader van toekomstige ontwikkelingen. 11

12 Lezen is een spelletje Tim Wals in groep 6 van De Stap in Landsmeer gaat tijdens het ochtendlezen samen met een klasgenootje mee met Hester, klassenassistent in opleiding. Tim en zijn vriendje zijn allebei dyslectisch. Met Hester gaan ze bijvoorbeeld flitsen. Hester laat heel kort een kaartje met een woord zien en wie het woord het eerst zegt, krijgt het kaartje. Wie de meeste kaartjes heeft wint, vertelt Tim. Het is een spelletje, maar je leert er toch van. Ik weet honderd procent zeker dat ik gewoon lezen snel vervelend zou vinden. Of het moeten Geronimo Stilton-boeken zijn. Daar houdt Tim heel erg van. Jammer vindt hij wel dat hij nu de grapjes in de klas mist. In de klas lezen ze ook. Soms is het dan heel stil, maar af en toe hangen zijn vriendjes een beetje de clown uit. Daar zou hij eigenlijk wel bij willen zijn. Lezen, het allerbelangrijkste vak Lezen is het allerbelangrijkste schoolvak, vindt intern begeleider Alie Karman. Voor spelling is er een spellingscorrector, voor rekenen een rekenmachine, maar kun je niet goed lezen dan krijg je het moeilijk in je leven. Al 25 jaar introduceert Alie actuele inzichten in het leesonderwijs op De Stap in Landsmeer. Zo brengt ze steeds iets nieuws in het ochtendlezen dat De Stap doet. Iedere ochtend begint hier met een kwartier lezen, vertelt ze. Dat kan stillezen zijn of het zogenaamde flitsen aan de computer. Heel kort, in een flits, zien kinderen een letter, klank of woord. Als het weg is, moeten ze dat natypen of nazeggen. Daarmee halen ze het woord of klank uit hun geheugen op. Door de herhaling blijft dat steeds beter hangen. Dat flitsen gebeurt ook met de zwakke lezers, maar dan onder begeleiding van een ouder, leerkracht of stagiaire. Vijftig ouders en zelfs voormalige ouders van leerlingen van De Stap doen mee. Sommigen eens per week, anderen iedere ochtend. Er zijn 25 leerlingen uit alle groepen die elke ochtend deze extra begeleiding krijgen. Het is anders dan de leesmoeders vroeger, vertelt Alie. Die lazen met een groepje hardop. Veel leerlingen haakten af. Nu is het één op één. Zo blijven ze bij de les. Het ochtendlezen is niet het enige leesmoment. Iedere middag gaan de kinderen tutorlezen, jonge leerling met oudere leerling, en er is ook mandjeslezen. Een aantrekkelijke mand met boeken verhuist van groep naar groep. De ene keer zitten er prentenboeken in, de andere keer zijn het oude poëziealbums, Bobo s of de Kidskrant. Zelfs de kleuterklassen doen mee, maar dan Voor spelling is er een spellingscorrector, voor rekenen een rekenmachine, lezen moet je zelf doen. wel op hun manier. Alie: We gaan kleuters niet bewust letters aanleren. Sommigen zijn daar nog helemaal niet aan toe. Wel kun je dan soms al problemen aan zien komen. Met signaleringslijsten houden we dat in de gaten. Steeds weer andere leesvormen en voldoende instructie en tijd om te oefenen, moeten alle kinderen op De Stap motiveren om goed te leren lezen. Dat is het doel van Alie Karman. 12

13 Beleidsontwikkeling De bestuursmanager stelt de beleidskaders voor de scholen vast, rekening houdend met de wettelijke kaders en de kaders gegeven door het bestuur in het Strategisch Beleidsplan SPOOR. De bestuursmanager doet dit in overleg met de scholen en de GMR. De autonomie van de scholen is terug te vinden in de uitwerking van beleidskaders; invulling, accenten, profilering en dergelijke kunnen anders liggen. De beleidsvoorbereiding wordt gedaan door werk- en projectgroepen van directeuren, in overleg met en ondersteund door het BMO. Wanneer het managementteam van het BMO het voorstel bekeken heeft, wordt het aan alle directeuren voorgelegd en tijdens het plenair directieoverleg besproken. Afhankelijk van de aard van het stuk wordt het ook door het bestuur, dan wel de bestuursmanager (voorlopig) vastgesteld. Wanneer het volledige traject is doorlopen, wordt het definitieve beleidsstuk verspreid onder de belanghebbenden. De resultaten van uitvoering van beleid worden door de medewerkers van het BMO gevolgd, getoetst en beoordeeld. Waar nodig bieden zij ondersteuning. In 2009 zijn de volgende beleidsstukken vastgesteld: Jaarverslag 2008 Begroting 2010 Meerjarenbegroting Strategisch beleid Huishoudelijk reglement GMR Reglement faciliteiten GMR Taakomschrijving IB SPOOR Arbeidsvoorwaarden BMO Vakantierooster Taakomschrijving bewegingsonderwijs Regeling lief en leed (herzien) 13

14 Ontwikkeling en opleiding van personeelsleden Hogere eisen aan het onderwijs betekent dat er steeds meer vakbekwaamheid van de groepsleerkrachten wordt verwacht. Een school kan alleen haar ambities realiseren als zij beschikt over goede, vakbekwame medewerkers. Er zijn veel talentvolle personeelsleden binnen SPOOR en die willen wij graag in beeld houden, ontwikkelen en blijven binden. De schooldirecteuren houden jaarlijks met 475 personeelsleden diverse gesprekken en volgen de criteria die aan de competenties van de functie zijn gesteld. Door middel van persoonlijke ontwikkelingsplannen worden kwaliteiten verder ontwikkeld. Scholing van personeelsleden is veelomvattend. Scholingsactiviteiten vinden plaats op school, aansluitend op de ontwikkeling van de school, individueel via de lerarenbeurs of collectief via het aanbod van SPOOR. In dit jaarverslag geven we een beeld van de diversiteit aan scholingsactiviteiten. Collectieve bovenschoolse scholingen. Het bovenschools scholingsaanbod geldt voor alle personeelsleden van SPOOR. De kosten hiervan worden vanuit de gezamenlijke middelen gedekt. Vanaf 2007 is het aantal aanmeldingen jaarlijks gestegen terwijl de scholingskosten nagenoeg gelijk zijn gebleven. Het budget per schooljaar is à In 2009 heeft, naast de 180 individuele aanmeldingen, een aantal scholen met het gehele team een bepaalde cursus op school gevolgd. Ook de cursus die voor de sectie bewegingsonderwijs is ontwikkeld, valt buiten de individuele aanmeldingen. In totaal hebben 13 vakleerkrachten deze cursus gevolgd. In worden nieuwe cursussen aangeboden waarbij het accent ligt op het direct kunnen toepassen in de praktijk. De bovenschoolse scholing sluit aan bij, staat in relatie tot, en dient ter versterking van de uitgangspunten die horen bij de invoering van de Wet Beroepen in het Onderwijs. De scholingsactiviteiten bieden een brede achtergrond, die zowel binnen de persoonlijke ontplooiingsbehoeften passen, als binnen de ontwikkeling van het onderwijs op langere termijn. De scholing voor de doelgroepen zoals de schoolcontactpersonen, ICT-coördinatoren en intern begeleiders is hierin niet betrokken. Het project Oriëntatie op Management (OoM) voor SPOOR, is in het schooljaar 2008/2009 uitgevoerd. Van de zeven deelnemers zijn per 1 augustus 2009 vijf personeelsleden gestart met de opleiding tot schoolleider bij de ESAN. SPOOR neemt deel aan een samenwerkingverband van vier schoolbesturen waarbij gezamenlijk een ontwikkelingstraject is georganiseerd voor aankomende schoolleiders. In een tijdsbestek van ruim twee schooljaren zullen in totaal 19 potentiële schoolleiders vanuit de vier deelnemende schoolbesturen verschillende modules volgen naast hun opleiding aan de ESAN. De wettelijk voorgeschreven opleiding Bedrijfshulpverlening omvat twee belangrijke onderdelen: levensreddend handelen en brandbestrijding en ontruiming. Spoor beschikt over 180 bedrijfshulpverleners. Ieder schooljaar worden 90 deelnemers geschoold bij een gespecialiseerd opleidings centrum om de benodigde kennis te actualiseren. De vakleerkrachten bewegingsonderwijs volgen elk schooljaar in de gymzaal EHBO. Men oefent met specifieke ongevallen die zich kunnen voordoen bij de sportlessen. Groei aantal aanmeldingen collectieve scholing

15 Aantal aanmeldingen individuele scholing (exclusief de ESAN 5) Individuele scholing Opleidingen zoals voor management, intern begeleider, vakonderwijs, Humanistisch Vormend Onderwijs en coaching worden zoveel als mogelijk door de werkgever bekostigd. Dit gebeurt bij voorkeur in combinatie met de Lerarenbeurs die vanaf 2008 voor het eerst werd toegekend voor individuele scholingsaanvragen. Door de komst van de lerarenbeurs is het aantal individuele scholingen gestegen. Het overzicht geeft het aantal aangemelde studenten bij SPOOR weer die een HBO+ of een Master-opleiding volgen. De scholing van het huidige management In 2009 zijn 35 (adjunct)directeuren geschoold via het plenair overleg en een tweedaagse scholing. Afgelopen schooljaar was het voor de derde keer dat een tweedaagse is georganiseerd voor de directeuren. De scholing stond in het teken van coaching van leerkrachten volgens de methodiek van multi-levellearning. Het doel was te leren hoe men kern kwaliteiten kan herkennen en benoemen, waardoor personeelsleden gemotiveerder en effectiever kunnen werken. Opbrengsten van opleiding De kwalitatieve effecten van opleiding zijn in het algemeen lastig aan te tonen. Dit betekent echter niet dat zij minder belangrijk zijn. Kwalitatieve effecten die de scholen kunnen ervaren naar aanleiding van de opleiding zijn bijvoorbeeld: toename van de deskundigheid van het personeel; verhoging van de werkmotivatie van personeelsleden; bevordering van de teamgeest; toename van de leergierigheid van personeelsleden. meer kansen voor de kinderen. SPOOR hoopt tevens op langere termijn door de scholing te bereiken dat onze personeelsleden zich langer binden aan de organisatie, het ziekteverzuim laag blijft, er een prettige en professionele sfeer is op school waardoor de tevredenheid bij leerlingen en ouders toeneemt. Hierbij moet wel vermeld worden dat scholing veelal een onderdeel is van een groter geheel aan maatregelen en dat de effecten van scholing niet kunnen worden losgekoppeld van effecten van andere investeringen in het personeel. De hiervoor besproken effecten geven vooral de meerwaarde van scholing aan voor het functioneren van de school als geheel. Opbrengsten van scholing kunnen echter ook worden beschouwd vanuit de individuele werknemer. Bijvoorbeeld: grotere mobiliteit, meer flexibiliteit betere aansluiting tussen persoonlijke kennis/vaardigheden en functievereisten inhoudelijk aantrekkelijker werk meer arbeidstevredenheid veiliger werk en kleinere kans op ongelukken en letsel bmo directeuren Kosten scholing 2009 E E bovenschoolse cursussen scholing op school scholing individueel E E E

16 Twee plafondplaten is een vierkante meter daarvoor nog te kort rond in het onderwijs. Knelpunt in het rekenonderwijs is wel het grote aantal verschillende niveaus in één groep. Zeker in het speciaal onderwijs, maar ook in het reguliere onderwijs. Ze moeten dus heel veel verschillende instructies geven. Dat vergt veel zelfwerkzaamheid van de andere leerlingen. Marco: Maar ook daar zie je ze in groeien. Dan vragen ze uitleg aan een medeleerling. Dat is mooi om te zien. In de hoogste groep van SBO De Botter van meester Marco Spruijt zijn ze druk bezig met vierkante meters. De Botter in Edam is een school voor speciaal basisonderwijs. Marco kijkt omhoog. We weten nu allemaal dat twee plafondplaten ongeveer één vierkante meter is. Zo kun je de oppervlakte van het lokaal uitrekenen. Rekenen moet je aanschouwelijk maken, weet hij. Op alle scholen, maar hier in het bijzonder. Leerkrachten zoeken voortdurend hoe ze het rekenen kunnen verbinden met de werkelijkheid, beaamt Monique Guitink, leerkracht van groep E. Procenten zijn interessant, omdat je dan kunt uitrekenen hoeveel korting je in de uitverkoop krijgt op een shirt dat je wilt kopen. Toch zijn verhaaltjessommen ofwel realistisch rekenen niet populair, weten Marco en Monique. Terwijl ze juist zijn bedoeld om aan te sluiten bij het dagelijkse leven. Vaak is het veel tekst en daar struikelen de slechte lezers over. Wie de procenten kent, kan uitrekenen hoeveel korting je in de uitverkoop krijgt. Ook de verschillende strategieën die de rekenmethode de kinderen voorschotelt, werken vaak verwarrend. Marco: Soms moet je een keersom op vier manieren uitrekenen. Dan raken leerlingen de weg kwijt. Doe het op je eigen manier, zeggen wij dan. Als de uitkomst maar goed is. Ook de staartdeling mag op De Botter. En stampen doen ze. Automatiseren noemen ze dat in het rekenonderwijs. Dat doen ze dan wel op een speelse manier. Monique: Met een balspel bijvoorbeeld. Wie vangt moet snel het antwoord op de som zeggen. Marco: Of iemand zegt de tafel van zes en anderen moeten op de tafel klappen als ze een antwoord uit de tafel van 3 horen. Kunnen kinderen minder goed rekenen dan vroeger? Dat zien de beide leerkrachten niet. Misschien lopen ze 16 Rekenen heb je overal voor nodig 8x9, dat was wel de moeilijkste som die Kay Koorn deze dag moest maken. Hij komt er wel uit, met een trucje dat hij van juf leerde. Vandaag heeft hij sowieso heel goed gerekend. Toevallig, vindt hij, net nu hij uitgekozen was voor dit stukje. Kay zit in groep C van SBO De Botter. Groep C is ongeveer groep 5, legt hij uit. Kay houdt van rekenen, maar niet zo van verhaaltjessommen. Dat komt omdat ik lezen moeilijk vind. Hij is meer van de tafels, behalve die van 9 kent hij ze allemaal. En ook plussommen en geldsommen zijn niet zo moeilijk. Rekenen is belangrijk, vindt Kay, want je hebt het overal voor nodig. Ook als je in het ziekenhuis wilt gaan werken of bij de politie.

17 Onderwijs Kwaliteitszorg Sinds het cursusjaar is binnen SPOOR het systeem van kwaliteitszorg in opbouw. Het streven is om tussen augustus 2008 en augustus 2012 het kwaliteitssysteem te implementeren. Het systeem bevat een aantal instrumenten waaronder een instrument voor zelfevaluatie op schoolniveau, een leerling-ouder-leerkracht-tevredenheidsonderzoek, een toetskalender voor individuele toetsing per leerjaar, de entreetoets groep 7 en de NIO-toets, een observatie instrument te gebruiken bij collegiale visitatie en een eerste opzet voor interne en externe audits. In feite is er een toezichtskader ontwikkeld dat gebaseerd is op het toezicht van de inspectie. Het systeem van kwaliteitszorg is gebaseerd op de PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act). Hiermee wordt ook binnen SPOOR de politiekmaatschappelijke wens om meer opbrengstgericht te werken vormgegeven en worden de resultaten van de verschillende onderdelen inzichtelijk gemaakt om op alle niveaus als belangrijke beleids- en managementinformatie te dienen, een wezenlijk onderdeel van de PDCA-cyclus. In dit hoofdstuk rapporteren wij vanuit het systeem van kwaliteitszorg over een aantal zichtbare onderwijsresultaten. De rapportage is een groeimodel. Inmiddels maken alle scholen gebruik van één administratie- en leerlingvolgsysteem Dotcomschool. Dit maakt onderlinge uitwisseling van resultaten en ontwikkelingen mogelijk, maar ook het digitaal inlezen van toetsgegevens op bovenschools niveau. Hierdoor krijgt zowel de collegiale uitwisseling, als het gesprek tussen de schooldirectie en de bestuursmanager, meer inhoud en diepgang. Tevredenheidonderzoek In 2009 is het leerling-ouder-leerkracht-tevreden heidsonderzoek afgenomen. Met behulp van de (digitale) kwaliteitsvragenlijst van Van Beekveld&Terpstra is op alle scholen van SPOOR de beleving van de kwaliteit van de school en het onderwijs bij leerlingen, ouders en medewerkers onderzocht. De uitkomsten zijn zowel op schoolniveau, als op bestuursniveau in beeld gebracht. De scholen hebben hier een analyse van gemaakt en werken systematisch aan de punten ter verbetering. Hier rapporteren wij uit de bestuursrapportage. Opbouw van de Kwaliteitsvragenlijsten De kwaliteitsvragenlijsten zijn opgebouwd uit verschillende domeinen en rubrieken. De vragen binnen de rubrieken worden items genoemd. Per rubriek is door de respondenten gescoord op verschillende items. Daarbij is gebruik gemaakt van een vierpuntsschaal, van oneens naar eens. Dit betekent cijfermatig dat de respondenten aan een item een minimale score kunnen geven van een 1 en een maximale score van 4. Daarnaast is de verschillende doelgroepen gevraagd de school een rapportcijfer te geven (van 1 tot en met 10). Op bestuursniveau is de respons bij alle doelgroepen als voldoende te beschouwen. Als wordt aangenomen dat de vertegenwoordiging van de doelgroepen voldoende aselect is, zijn de aantallen respondenten ten opzichte van de populaties (2.000 leerlingen in groep 6, 7 en 8, ongeveer gezinnen en circa 477 werknemers) voldoende om van een representatieve steekproef te kunnen spreken. Het rapportcijfer dat leerlingen, ouders en personeel geven aan de kwaliteit die de scholen van SPOOR leveren. 8 7,8 7,6 7,4 Landelijk SPOOR 7,2 7 6,8 leerlingen ouders personeel 17

18 Resultaat entreetoets 2009 De scholen vergeleken met het landelijk gemiddelde en de SPOOR-norm 74,00 73,00 73,13 72,00 71,00 70,00 70,00 69,00 68,00 67,00 67,00 66,00 65,00 64,00 63,00 landelijk gemiddelde score SPOOR-norm gemiddelde score SPOOR-scholen Leeropbrengsten Jaarlijks wordt binnen de SPOOR-scholen aan het eind van groep 7 de entreetoets afgenomen. De uitslag van deze toets geeft inzicht in de verbeterpunten per leerling voor de overstap naar het VO en heeft een voorspellende waarde voor het schooladvies ten aanzien van die overstap. Het resultaat is zowel voor het bestuur als voor de inspectie een belangrijke indicator om de resultaten van de scholen te volgen. Landelijk ligt de gemiddelde percentielscore op 67. Binnen de SPOOR-scholen is afgesproken om naar 70 of meer te streven. Over het cursusjaar is de gemiddelde percentielscore 73,13. De resultaten van de entreetoets van de SPOOR-scholen over de afgelopen drie jaar taal rekenen en wiskunde studievaardigheden

19 Leervorderingen SPOOR-scholen op basis van het NIO-onderzoek in 2009 (De norm is een DLE* van 48) Technisch lezen Begrijpend lezen Spelling Inzichtelijk rekenen *DLE staat voor Didactische Leeftijds Equivalent (het aantal maanden dat een kind onderwijs heeft gehad vanaf het begin van groep 3). De NIO-toets Om het schooladvies nog beter te onderbouwen nemen de scholen bij de leerlingen van groep 8 ook de NIO-toets af. Dit gebeurt door onafhankelijke medewerkers van de verwerker van de toetsresultaten. Deze toets combineert een aantal zaken met name de schoolvorderingen en de intelligentie. Hierdoor kan nog beter aangegeven worden wat de meest kansrijke schoolloopbaan voor de leerling zal zijn. De zorg voor de zorgleerlingen Binnen het samenwerkingsverband Waterland en het samenwerkingsverband Zaanstad is sprake van een bestendiging van het verwijzingspercentage, dat daarmee tussen de 3% en 3,4% schommelt. Landelijk is het verwijzingspercentage 3,2%. Binnen beide samenwerkingsverbanden is het SPOOR-verwijzingspercentage aanzienlijk lager, n.l. < 2,5%. Pilot Passend Onderwijs Aan deze pilot wordt deelgenomen door de scholen Harpoen, Eendragt, Havenrakkers, Piramide en Botter. Binnen de combinatie Piramide/Botter wordt onderzocht welke mogelijkheden er liggen om het speciaal basisonderwijs (De Botter) intensief te laten samenwerken met het reguliere onderwijs (De Piramide), wellicht leidend tot combinatie van beide onderwijssoorten in daartoe geëigende situaties. De aandacht voor en de scholing van de leerkrachten is op dit moment vooral gericht op het omgaan met kinderen met gedragsmoeilijkheden. De Eendragt richt zich op de ontwikkeling van de leerlijnen en het volgen van de leerlingen op basis van het ontwikkelingsvolgmodel. Naar aanleiding van het laatstgehouden inspectiebezoek heeft de inspectie zich nader georiënteerd op de wijze waarop deze school hiermee bezig is en de positieve werking die hiervan uit gaat. De Harpoen houdt zich bezig met het vergroten van de handelingsbekwaamheid van de leerkrachten. Binnen de Havenrakkers worden de mogelijkheden van een plusklas onderzocht. Binnen een dergelijke klas worden leerlingen gedurende een langere periode een deel van de dag, dan wel een deel van de week opgevangen en waarbij dan speciale hulp wordt aangeboden. In eerste instantie gaat het om een plusklas bij de school. In tweede instantie wordt gekeken naar de mogelijkheden om deze plusklas een regionaal karakter te geven. In 2010 wordt de pilot afgerond met een presentatie aan de directies en een verslag in de vorm van een brochure. Hierna zullen afspraken gemaakt worden over de implementatie van de verworvenheden en de verwachtingen die collega s hebben ten aanzien van de "pilotscholen om hen bij de implementatie te ondersteunen. Kinderen met een rugzak In het kader van Passend Onderwijs groeit het aantal leerlingen dat met een rugzak binnen de scholen wordt opgenomen. Binnen de SPOOR-scholen waren in kinderen met een rugzak aanwezig. In 2008 is er sprake van 57 leerlingen met een rugzak. In 2009 waren er 64 leerlingen met een rugzak. Een passende ontwikkeling in het kader van de geleidelijke invoering van Passend Onderwijs. Ook voor deze specifieke groep leerlingen vinden de leerkrachten met behulp van specifieke onder steuning (vaak gegeven door de eigen interne begeleiders of via coaching door de interne begeleiders) een antwoord op de onderwijs- en zorgvragen van deze kinderen. Deze leerlingen krijgen meer en meer de hulp die zij nodig hebben. 19

20 Veiligheid Veiligheid is een blijvend aandachtspunt. Iedereen, leerlingen en hun ouders, medewerkers en het management, moeten in een veilig en prettig schoolklimaat kunnen werken. Betreffende de veiligheid zijn er in 2009 enkele klachten geweest die onder andere door inzet van de externe vertrouwenspersoon tot tevredenheid van alle partijen opgelost zijn. Brede school Op 1 december 2008 is binnen SPOOR een coördinator brede school gestart. In diverse gemeenten zijn startbijeenkomsten gehouden. Vanuit deze bijeenkomsten is in 2009 met name gewerkt aan visie-ontwikkeling en vervolgens aan het maken van een werkplan. In de gemeenten Wormerland, Beemster en Oostzaan bevindt zich dit in een afrondende fase. Naar verwachting zal dit ook in 2010 in de gemeenten Landsmeer en Zeevang het geval zijn. De gemeenten Waterland en Edam-Volendam komen in 2010 eerst met een eigen visie op Brede schoolontwikkeling. Het streven is om in 2012 alle SPOOR-scholen als brede school in samenwerking met partners in een netwerk te laten functioneren. Inspectie Het bezoek van de inspectie aan de SPOOR-scholen heeft voor alle scholen geleid tot de lichtste vorm van toezicht, het basisarrangement. Voor-, tussen- en naschoolse opvang Binnen het SPOOR-gebied hebben diverse partijen de wens geuit te streven naar gelijke begin- en eindtijden om tot een sluitend dagarrangement te komen. Daarom is besloten om beleid te ontwikkelen om wijziging van de schooltijden mogelijk te maken. Inmiddels is dit in alle scholen aan de orde gesteld. In een aantal scholen wordt met ingang van 1 augustus 2010 gestart met gewijzigde schooltijden, dan wel een rooster van 960 uur voor alle groepen. Een aantal scholen heeft op grond van een enquête die de medezeggenschapsraad onder de ouders heeft gehouden, deze stap (nog) niet gezet. 20