Catalogus van de munten van de Oostenrijkse Nederlanden

Transcriptie

1 Catalogus van de munten van de Oostenrijkse Nederlanden Van Maria Theresia (1740) tot Frans II (1797) Peter Degroote september 2005

2 Voorwoord Deze catalogus is gebaseerd op mijn internetcatalogus die zich bevindt op Deze pdf-versie vervangt geenszins de bestaande internetcatalogus en heeft enkel tot doelstelling het de gebruiker mogelijk te maken om de catalogus op een eenvoudige manier uit te printen voor eigen gebruik. De catalogus kan, net zoals de internet versie, regelmatig wijzigingen ondergaan. Het is immers onze bedoeling om de catalogus zo actueel mogelijk te houden en nieuwe ontdekkingen of markttendensen zo snel mogelijk te reflecteren in deze catalogus. Deze wijzigingen zullen echter steeds eerst aangebracht worden op de internetcatalogus. Deze pdf-versie kan dus enigszins achterlopen op de internetcatalogus, alhoewel het wel degelijk onze bedoeling is om deze ook jaarlijks te actualiseren. De catalogus vangt aan met de munten van Maria-Theresia en eindigt met de munten van Frans II. Enkel de munten uit het huidige België worden vermeld in de catalogus. De catalogus bevat dus enkel de munten die geslagen zijn te Brabant (Antwerpen en Brussel) en Vlaanderen (Brugge). De munten uit Antwerpen zijn te herkennen aan het handje als muntteken. Deze uit Brussel hebben een engelen-gezichtje (of Sint-Michielsgezichtje) als muntteken en deze uit Brugge een leeuwtje. De waarde van de munten is afgeleid uit oude Belgische catalogi en voor zover mogelijk aangepast aan de huidige marktcondities. Ondanks het feit dat deze aanpassing zoveel mogelijk gebeurd is aan de hand van recente veiling catalogi is deze aanpassing echter subjectief en weerspiegelt ze enkel mijn eigen mening. De waarde houdt verder geen rekening met de positie A of B van sommige munten. 1 Het is namelijk zo dat de Dukatons, de halve Dukatons, de Kronen en de halve Kronen bestaan in zowel positie A en B. Bij mijn weten is er echter geen enkele catalogus die hier een onderscheid in maakt. Gezien de relatieve zeldzaamheid van de meeste munten uit deze periode is het voor mij tot op heden onbegonnen werk om na te gaan of een positie A of B van een bepaalde munt het meest of het minst voorkomt. Wegens dezelfde reden heb ik ook nog geen rekening gehouden met de overslagen. De catalogus is opgebouwd volgens munttype. In veel gevallen is er een scan afgebeeld van het desbetreffende type. Het nummer van de afgebeelde munt is in de catalogus licht geel gekleurd. De waardebepalingen zijn weergegeven in Euro. De linker foto toont steeds de voorzijde, de rechter foto de keerzijde. Ik gebruik enkel eigen scans en het gebruik door derden ervan is enkel toegelaten mits toestemming en bronvermelding. De catalogus bevat steeds kruisreferenties naar vier standaard-werken. Deze zijn: De Mey: Jean-René De Mey, Les monnaies des Pays-Bas autrichiens , Brussel, 1978 KM: Chester L. Kraus & Clifford Mishler, Standard Catalog of World Coins - Eighteenth Century , Third Edition, Iola WI, Hierbij gebruiken we de Belgische definitie van positie A en B. Dit betekent dat een munt in positie A is als je hem met de muntzijde (keerzijde) naar boven moet leggen om het randschrift te lezen. Indien je de munt met de hoofdzijde (voorzijde) naar boven moet leggen om het randschrift te lezen, dan is de munt in positie B

3 VK: André Van Keymeulen, Munten van de Zuidelijke Nederlanden van Albrecht en Isabella tot Willem I, Brussel, 1981 VH: Hugo Vanhoudt, Atlas der munten van België, van de Kelten tot heden, Herent, 1996 De catalogi van De Mey, Van Keymeulen en Vanhoudt zijn uitstekende referentiewerken. De Mey is vooral goed voor wie de waarde van een munt wenst te weten, al is deze catalogus dan meer dan twintig jaar en al zijn sommige prijzen momenteel flink hoger of lager. Van Keymeulen zou ik eerder een academisch werk noemen maar niettemin onontbeerlijk gezien al de info die in dit werk terug te vinden valt. Vanhoudt is zowat de enige catalogus die op een over-zichtelijke manier de munten beschrijft die in onze gewesten zijn geslagen over de geschiedenis heen en kan daarom alleen al niet ontbreken. Tenslotte heb ik, ondanks haar gebreken, ook de KM (Krause) nummer toegevoegd om de eenvoudige reden dat dit de enige catalogus is die momenteel in de markt te verkrijgen valt en omdat ze wereldwijd wordt gehanteerd. Bij de gouden munten en de grote zilveren munten geef ik ook het Delmonte catalogusnummer met bijhorende zeldzaamheidsindicator. De volgende referentie wordt dan gebruikt: Delm/DGB: A. Delmonte, Le Bénélux d'or - De gouden Benelux, Amsterdam, 1964 Delm/DZB: A. Delmonte, Le Bénélux d'argent - De zilveren Benelux - The silver Benelux, Amsterdam, 1967 De betekenis van de in Delmonte weergegeven zeldzaamheidsindicatoren zijn als volgt: R = Schaars, R.1 = Zeldzaam, R.2 = Zeer Zeldzaam, R.3 = Hoogst Zeldzaam, R.4 = Uiterst Zeldzaam (2 à 3 exemplaren gekend). Voor vragen of opmerkingen kunt u steeds terecht op het volgende adres: catalogus@belgian-coins.com Peter Degroote, Oostkamp, 27 september

4 Dubbele Souverein Maria Theresia 1ste type De Mey 57/58 - KM#10/11 - VK 182/183 - VH J6-J9 - Delm/DGB Antwerpen - 29 mm 609, , Antwerpen - 27 mm inclusief nr , Antwerpen inclusief nr , Brugge onbekend , Antwerpen inclusief nr , Brugge 15, ,600 De nummers 4 en 6 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.2 2de type De Mey 61 - KM#24 - VK VH J11 - Delm/DGB

5 Antwerpen 38, , Antwerpen 1,285 Vermeld maar niet teruggevonden Brussel 302, Brussel 190, , Brussel 162, , Brussel 300, Brussel 268, , Brussel 119, , Brussel 135, ,000 Het nummer 15 wordt in "de gouden Benelux" van Delmonte verkeerdelijk vermeld onder Delm/DGB 216 terwijl het eigenlijk van het type Delm/DGB 215 is. 3de type De Mey 63 - KM#25 - VK VH J24 - Delm/DGB Brussel 22, ,000 1, Brussel 12, ,100 1, Brussel 8, ,250 2, Brussel 9, ,100 1, Brussel 6, ,250 2, Brussel 3,171 Vermeld maar niet teruggevonden Brussel 83, , Brussel 77, , Brussel 3, ,300 2,200 De nummers 16 tot en met 24 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.1, uitgezonderd het nummer 21 en 24 die niet vermeld worden

6 Jozef II De Mey 95 - KM#33 - VK VH J43 - Delm/DGB Brussel 4, ,250 2, Brussel 3, ,300 2, Brussel 5, ,500 3, Brussel 5, ,250 2, Brussel 3, ,300 2, Brussel 16, ,100 2, Brussel 1,053 Vermeld maar niet teruggevonden Brussel 8, ,500 3, Brussel 35,472 * 400 1,000 1,750 * Waarvan 16,138 stuks onder Leopold II en Frans II geslagen met dezelfde stempels De nummers 25 tot en met 33 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.3, uitgezonderd de nummers 27, 31 en 32 die niet vermeld worden. Leopold II De Mey KM#43 - VK Brussel Onbekend Vermeld maar niet teruggevonden * * De stempels zijn wel teruggevonden dus dit stuk zou wel degelijk bestaan kunnen hebben

7 Frans II De Mey KM#64 - VK VH J72 - Delm/DGB Brussel 1,763 1,000 4,000 7,000 Het nummer 35 heeft in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.4 Souverein Maria Theresia 1ste type De Mey 59/60 - KM#9/14 - VK 186/187 - VH J7-J10 - Delm/DGB Antwerpen - 25 mm 1,676, Antwerpen inclusief nr Brugge 423, Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr ,200 Het nummer 36 heeft in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R en het nummer 38 heeft in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.2. Het nummer 40 komt niet voor het boek van Delmonte

8 2de type De Mey 62 - KM#17 - VK VH J12 - Delm/DGB Brugge inclusief nr Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr Antwerpen 317, Brugge 22, , Antwerpen 173, Brugge 23, , Antwerpen 227, Antwerpen 197, Antwerpen 99, , Brussel 37, , Brussel 24, ,000 1,500 De nummers 41, 43, 45 en 47 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.1 en de nummers 51 en 52 zeldzaamheidsindicator R.2. Het nummer 41 komt niet voor in Van Keymeulen. 3de type zoals de nrs. 16 tot en met 24 maar kleiner De Mey 64 - KM#26 - VK VH J25 - Delm/DGB Brussel 13, ,250 2, Brussel 18, , Brussel 37, , Brussel 27, , Brussel 24, , Brussel 17, ,200 1,

9 De nummers 53 tot en met 58 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.1 Jozef II zoals de nrs. 25 tot en met 33 maar kleiner De Mey 96 - KM#35 - VK VH J44 - Delm/DGB Brussel 2,186 1,000 5,000 10, Brussel 968 Vermeld maar niet teruggevonden Brussel Onbekend Extreem Zeldzaam Het nummer 59 heeft in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.4 Frans II De Mey KM#63 - VK Brussel Onbekend Vermeld maar niet teruggevonden Dukaton Maria Theresia 1ste type Type met oorbel Verheven randschrift: JUSTITIA ET CLEMENTIA. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. We beschikken echter over te weinig informatie om - 9 -

10 te bepalen of een munt van een welbepaald jaar zeldzamer is in positie A of B en bijgevolg meer of minder waard is in positie A of B. De Mey 65 - KM#8 - VK VH J13 - Delm/DZB Antwerpen 285, Antwerpen inclusief nr Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr De nummers 65 en 67 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R 2de type Type zonder oorbel Verheven randschrift: JUSTITIA ET CLEMENTIA. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. We beschikken echter over te weinig informatie om te bepalen of een munt van een welbepaald jaar zeldzamer is in positie A of B en bijgevolg meer of minder waard is in positie A of B. De Mey 69 - KM#8 - VK VH J13 - Delm/DZB Antwerpen inclusief nr Antwerpen 21, Antwerpen 299, Brugge 41, De nummers 69 en 72 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R

11 1/2 Dukaton Maria Theresia Verheven randschrift: JUSTITIA ET CLEMENTIA. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. We beschikken echter over te weinig informatie om te bepalen of een munt van een welbepaald jaar zeldzamer is in positie A of B en bijgevolg meer of minder waard is in positie A of B. De hoogte van de letters van het randschrift varieert van 2 mm tot 2.5 mm. De Mey 66 - KM#7 - VK VH J14 - Delm/DZB Antwerpen 449, Antwerpen inclusief nr Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr Brugge 34, Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr Antwerpen 78, Brugge 18, Antwerpen 278, Brugge 111, De nummers 75, 77, 79, 81 en 83 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R

12 1/4 Dukaton Maria Theresia De uitvoering van deze munten is licht verschillend naar gelang de jaargang. De jaargang 1749 bestaat met een gebladerde rand daar waar alle andere jaargangen enkel bestaan met een dubbele rij holle vierkantjes in de rand. Vanaf 1752 heeft Maria Theresia een licht andere haartooi. De Mey 67 - KM#6 - VK VH J15 - Delm/DZB Antwerpen 1,135, Antwerpen inclusief nr Antwerpen inclusief nr Brugge 210, Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr Antwerpen 422, Brugge 18, Antwerpen 154, De nummers 87, 89 en 91 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R

13 1/8 Dukaton Maria Theresia De jaargang 1749 is licht verschillend van de andere jaargangen in die zin dat ze een gelauwerde rand heeft daar waar de andere jaargangen een rand met een dubbele rij vierkantjes hebben. Ook de haartooi van Maria Theresia is anders bij de jaargang De Mey 68 - KM#5 - VK 196/197 - VH J16 * Antwerpen 1,636, Antwerpen inclusief nr Antwerpen inclusief nr Brugge 100, Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr Antwerpen 210, Brugge 140, * Zeer moeilijk te vinden in prachtig

14 Kroon Maria Theresia Verheven randschrift: JUSTITIA ET CLEMENTIA. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. We beschikken echter over te weinig informatie om te bepalen of een munt van een welbepaald jaar zeldzamer is in positie A of B en bijgevolg meer of minder waard is in positie A of B. De Mey 78 - KM#21 - VK VH J26 - Delm/DZB Antwerpen 236, Antwerpen 230, Antwerpen 236, Antwerpen 8, ,250 3, Brussel 128, Brussel 162, Brussel 117, Brussel 108, Brussel 421, Brussel 510, Brussel 1,868, Brussel 2,696, Brussel 1,556, Brussel 1,375, Brussel 789, Brussel 737, Brussel 398,

15 Brussel 281, Brussel 174, Brussel 62, Brussel 506, Brussel 560, Brussel 27, Brussel 265, Brussel 188, Brussel 52, Het nummer 104 heeft in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.4 Frans I Verheven randschrift: IN TE DOMINE SPERAVI. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. We beschikken echter over te weinig informatie om te bepalen of een munt van een welbepaald jaar zeldzamer is in positie A of B en bijgevolg meer of minder waard is in positie A of B. De jaargang 1758 Brussel bestaat ook met randschrift JUSTITIA ET CLEMENTIA. De Mey 76 - KM#22 - VK VH J32 - Delm/DZB * Antwerpen inclusief nr Antwerpen inclusief nr Antwerpen inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr

16 Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr * Relatief moeilijk te vinden in prachtig. Jozef II Verheven randschrift: VIRTUTE ET EXEMPLO. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. We beschikken echter over te weinig informatie om te bepalen of een munt van een welbepaald jaar zeldzamer is in positie A of B en bijgevolg meer of minder waard is in positie A of B. De Mey 97 - KM#32 - VK VH J45 - Delm/DZB Brussel 30, Brussel 172, Brussel 928, Brussel 1,350, Brussel 1,385, Brussel 256, Brussel 87, Brussel 356,203 * * Waarvan 328,520 stuks onder Leopold II en Frans II geslagen met dezelfde stempels Het nummer 138 heeft in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.2 (zie het Supplement van 1975). Delmonte maakt als enige ook melding van het jaar Deze munt is ons echter onbekend

17 Frans II Verheven randschrift: FIDE ET LEGE. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. Deze munt is volgens onze gegevens moeilijker te vinden in positie A (randschrift leesbaar indien munt met de beeltenis van Frans II naar beneden ligt) dan in positie B. De Mey KM# VK VH J73 - Delm/DZB Brussel 280,765 * * Relatief zeldzaam stuk ondanks het relatief grote aantal dat volgens de archieven geslagen is. Het nummer 146 heeft in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.2 1/2 Kroon Maria Theresia Verheven randschrift: JUSTITIA ET CLEMENTIA. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. We beschikken echter over te weinig informatie om te bepalen of een munt van een welbepaald jaar zeldzamer is in positie A of B en bijgevolg meer of minder waard is in positie A of B

18 De Mey 79 - KM#19 - VK VH J28 - Delm/DZB Antwerpen 190, Antwerpen 426, Antwerpen 403, Brussel 456, Brussel 253, Brussel 174, Brussel 170, Brussel 165, Brussel 862, Brussel 494, Brussel 801, Brussel 860, Brussel 779, Brussel 663, Brussel 415, Brussel 166, Brussel 266, Brussel 107, Brussel 203, Brussel 237, Brussel 273, Brussel 164, Brussel 62, Brussel 93, Frans I

19 Verheven randschrift: IN TE DOMINE SPERAVI. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. We beschikken echter over te weinig informatie om te bepalen of een munt van een welbepaald jaar zeldzamer is in positie A of B en bijgevolg meer of minder waard is in positie A of B. De Mey 77 - KM#20 - VK VH J33 - Delm/DZB * Antwerpen inclusief nr Antwerpen inclusief nr Antwerpen inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr Brussel inclusief nr * Relatief moeilijk te vinden in prachtig. Jozef II Verheven randschrift: VIRTUTE ET EXEMPLO. Opmerking: deze munten bestaan zowel in positie A als B. We beschikken echter over te weinig informatie om te bepalen of een munt van een welbepaald jaar zeldzamer is in positie A of B en bijgevolg meer of minder waard is in positie A of B. De Mey 98 - KM#34 - VK VH J46 - Delm/DZB Brussel - 34 mm 60, , Brussel - 32 mm inclusief nr ,

20 Brussel - 34 mm 13, , Brussel - 34 mm 24,418 * Brussel - 32 mm inclusief nr ,100 * Waarvan 22,406 stuks onder Leopold II en Frans II geslagen met dezelfde stempels De nummers 182 tot en met 186 hebben in Delmonte een zeldzaamheidsindicator R.2 Dubbele Schelling Maria Theresia De Mey 70 - KM#16 - VK VH J Antwerpen 266, Brugge 155, Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr Antwerpen 894, Brugge 18,

21 Schelling (24 Oorden) Maria Theresia 1ste type De Mey 71 - KM#4 - VK VH J Antwerpen Onbekend de type De Mey 72 - KM#4 - VK VH J Antwerpen 5,389, Antwerpen inclusief nr Brugge 2,016, de type De Mey 73 - KM#15 - VK VH J Antwerpen inclusief nr

22 Brugge inclusief nr Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr Antwerpen 1,679, Brugge 426, Antwerpen 222, Brugge 21,855 Vermeld maar niet teruggevonden Brussel 781, Brussel 581, Brussel 320, Brussel 157, Brussel 933, Brussel 15, Stuiver (20 Oorden) Maria Theresia De Mey 74 - KM# 13 - VK VH J Antwerpen 1,175, Brugge 420,914 Vermeld maar niet teruggevonden Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr Antwerpen 323, Antwerpen 47, Brugge bestaat ook in medailleslag

23 14 Oorden (Plaket) Maria Theresia De Mey 80 - KM#18 - VK VH J Antwerpen 326, Antwerpen 273, Antwerpen 258, Antwerpen 20,914 Vermeld maar niet teruggevonden Brussel 290, Brussel 324, Brussel 321, Brussel 468, Brussel 589, Brussel 358, Brussel 742, Brussel 176, Brussel 105, Brussel 707, Brussel 1,508, Brussel 887, Jozef II De Mey 99 - KM#37 - VK VH J Brussel 78, Brussel 265,

24 Leopold II De Mey 118E - KM#39 - VK VH J Brussel 62, Brussel 296, Brussel 271, Frans II De Mey KM#59 - VK VH J Brussel 51, Brussel 641, Brussel 374,

25 10 Oorden (2½ Stuiver) Maria Theresia De Mey 75 - KM#12 - VK VH J Antwerpen 2,332, Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr Brugge 722, Antwerpen inclusief nr Brugge inclusief nr Antwerpen 209, Antwerpen 34, Jozef II De Mey KM#36 - VK VH J Brussel 206, Brussel 224,

26 Leopold II De Mey KM#54 - VK VH J Brussel 106, Frans II De Mey KM#58 - VK VH J Brussel 60, Dubbele Oord Maria Theresia 1ste type De Mey 82 - KM#3 - VK VH J Antwerpen 2,473, Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr

27 Brugge Onbekend Antwerpen 139, Brugge Onbekend Extreem zeldzaam Antwerpen 47,496 Vermeld maar niet teruggevonden Het nr. 261, 1752 Antwerpen, is in sommige catalogi niet opgenomen en staat in andere catalogi vermeld als extreem zeldzaam. Deze munt bestaat echter wel degelijk. Hij is inderdaad zeldzaam maar of dat hij nu echt zo extreem zeldzaam is, daar heb ik mijn twijfels bij. Hieronder ziet u een exemplaar uit mijn persoonlijke collectie afgebeeld.het is net als de andere exemplaren die ik van dit type reeds heb gezien een overslag 1752/1. Het nr. 264, 1753 Brugge, is naar mijn mening inderdaad extreem zeldzaam. Dubbele Oord 1752 Antwerpen 2de type De Mey 84 - KM#29 - VK VH J Brussel 1,371, Brussel 1,443, Brussel Onbekend

28 Jozef II De Mey KM#31 - VK VH J Brussel 898, Brussel inclusief nr Brussel 66, Brussel 728, Brussel 194, Leopold II De Mey KM#53 - VK VH J Brussel 210, Brussel 83,

29 Frans II De Mey KM#57 - VK VH J Brussel Onbekend Brussel Onbekend Oord Maria Theresia 1ste type - Roëttiers * De Mey 81 - KM#1 - VK VH J Antwerpen 5,686, Antwerpen inclusief nr

30 1ste type - Harrewyn * De Mey 81 - KM#1 - VK VH J Brussel 5,527, Brugge 1,664, Brussel inclusief nr Brugge inclusief nr * Het Roëttiers type draagt de letter R in de halssnede. Het Harrewyn type de letter H onder de hals. De nrs. 280, 1744 Brussel, en 282, 1745 Brussel, bestaan ook zonder de letter H onder de hals. De nrs. 279, 1745 Antwerpen, en 280, 1744 Brussel, bestaan beiden in medailleslag. 2de type De Mey 83 - KM#2 - VK VH J Antwerpen 6,987, Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr Brugge Onbekend Antwerpen inclusief nr Brugge Onbekend

31 3de type De Mey 85 - KM#28 - VK VH J Brussel Onbekend Brussel 2,769, Brussel 3,957, Brussel Onbekend Jozef II De Mey KM#30 - VK VH J Brussel 1,656, Brussel inclusief nr Brussel 135, Brussel 1,184, Brussel 654,

32 Leopold II De Mey KM#52 - VK VH J Brussel 479, Brussel 266, Frans II De Mey KM#56 - VK VH J Brussel 128, Brussel Onbekend Brussel Onbekend

33 Deze catalogus mag gratis gebruikt en verspreid worden. Het citeren of herpubliceren van gegevens uit deze catalogus is toegelaten mits het gebruik van een bronvermelding. Enkel het gebruik van de afbeeldingen is niet toegestaan zonder schriftelijke toelating (eventueel aan te vragen op het hogervermelde adres). Deze catalogus is enkel bedoeld voor educatieve doeleinden. Ze heeft geen enkel commercieel belang. Elke inspanning is geleverd om te verzekeren dat de inhoud van deze catalogus is samengesteld uit betrouwbare bronnen. Ik kan echter noch de accuraatheid noch de volledigheid van de informatie die in deze catalogus voorkomt garanderen. Ik neem bijgevolg geen enkele verantwoordelijkheid voor fouten of onvolledigheden die hierin vervat zouden kunnen zitten. Ik aanvaard geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke verliezen die uit het gebruik of het zich baseren op informatie uit deze catalogus zouden voortkomen. Peter Degroote, September