n ieuws CO 2 compensatie en biodiversiteit: kansen voor synergie! najaar/winter 2007

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "n ieuws CO 2 compensatie en biodiversiteit: kansen voor synergie! najaar/winter 2007"

Transcriptie

1 n ieuws najaar/winter 2007 Dit is het negenentwintigste nummer van de CREMnieuwsbrief. In deze twee keer per jaar verschijnende nieuwsbrief wordt een aantal projecten van CREM BV besproken. Reacties naar: CREM BV Spuistraat 104d 1012 VA Amsterdam telefoon fax Website: Oplage: 3000 Ontwerp: Frank Beekers Opmaak: LandGraphics CO 2 compensatie en biodiversiteit: kansen voor synergie! Steeds meer lokale overheden en bedrijven hebben zich voorgenomen om klimaatneutraal te opereren. Zij zullen dit vooral moeten realiseren door energiebesparing en/of de inzet van duurzame energiebronnen. Daarnaast zal in veel gevallen een deel van de aan energie gekoppelde CO2 uitstoot gecompenseerd moeten worden door bijvoorbeeld boom-aanplant of andere initiatieven elders, om broeikasgasemissies te voorkomen. De vraag is wat de kansen zijn om aan dit soort compensatiemechanismen expliciete biodiversiteitdoelstellingen te koppelen. Hierbij moet in eerste instantie gedacht worden aan maatregelen die een positieve impact op de biodiversiteit hebben. Via dit positieve impactspoor kan vervolgens in hoofdlijnen worden gedacht aan twee varianten: Maatregelen waarbij zowel CO2 wordt vastgelegd als waarbij biodiversiteitdoelstellingen worden gerealiseerd. Voorbeelden hiervan zijn het restaureren van aangetaste wetlands en bossen (door bomen-aanplant) en het aanplanten van inheemse bomen in een corridor tussen geïsoleerd gelegen natuurgebieden. Maatregelen die tot doel hebben om CO2 emissies uit specifieke carbon sinks met een hoge biodiversiteitwaarde te helpen voorkomen. Het behoud van bossen en het voorkomen van CO2 emissies uit moeras- of veengebieden zijn hiervan voorbeelden. Dit soort maatregelen past momenteel nog niet in de Kyoto mechanismen, maar de kans is groot dat dergelijke maatregelen bij de herziening van Kyoto wèl CO2 rechten zullen opleveren (het huidige Kyoto akkoord eindigt in 2012). Synergie tussen CO 2 compensatie en behoud biodiversiteit (foto's: CREM) CREM heeft opdracht gekregen om te kijken welke mogelijkheden en eventuele knelpunten er zijn om, anticiperend op de verwachte aanpassingen van Kyoto, CO2 emissies uit bestaande carbon sinks te helpen voorkomen, zoals uit de veenmoerassen in Kalimantan in Indonesië. Bij dit project zijn tevens de gemeente Amsterdam, de provincie Zuid-Holland, WWF en het Ministerie van VROM betrokken. De gemeente Amsterdam en de provincie Zuid- Holland zijn mogelijk geïnteresseerd om hun eigen klimaatneutraaldoelstellingen te realiseren door te investeren in dit soort projecten waarin zowel CO2 emissies worden voorkomen, als waarbij een positieve bijdrage wordt geleverd aan het behoud van biodiversiteit en de belangen van de lokale bevolking. Bovendien zijn er wellicht kansen om dit soort mechanismen verder uit te dragen naar bijvoorbeeld het Amsterdamse en Zuid-Hollandse bedrijfsleven, en naar andere gemeenten in de provincie Zuid-Holland. Het Ministerie van VROM maakt een groot deel van dit project financieel mogelijk. Bovendien ziet het Ministerie raakvlakken met projecten op het gebied van biodiversity offsets, waarbij CREM eveneens is betrokken. Meer informatie: Victor de Lange (delange.vpa@crem.nl)

2 2 MVO in een internationale markt: trainingen en workshops Het verzorgen van MVO trainingen en workshops behoort steeds meer tot de kernexpertise van CREM. Het afgelopen jaar heeft CREM voor het CBI (Centrum voor de Bevordering van de Import uit ontwikkelingslanden) een groot aantal trainingen en workshops verzorgd voor bedrijven die aan de slag willen met maatschappelijk verantwoord ondernemen en bedrijven die (op termijn) willen exporteren naar de Europese Unie. De kansen en uitdagingen die voortvloeien uit de aandacht voor MVO in de Europese markt staan in deze trainingen centraal. Waar krijg je als bedrijf mee te maken en hoe speel je erop in? De trainingen vonden plaats in Rotterdam of in de landen zelf. In Oeganda, El Salvador en India zijn (meerdaagse) trainingen verzorgd voor exporteurs en business support organisations (BSO s). Voor commercial attaché s van buitenlandse ambassades zijn in Rotterdam trainingen verzorgd, gericht op het snel kunnen achterhalen van wettelijke eisen en eisen van belangrijke (potentiële) klanten op de Europese markt op het gebied van MVO, voedselveiligheid en product-veiligheid. Voor de CEO s van business support organisations uit verschillende ontwikkelingslanden is een zogenaamd sector alert verzorgd over MVO: wat zijn de nieuwste ontwikkelingen en wat kun je als BSO doen om hierop in te spelen? In India, ten slotte, verzorgde CREM trainingen op het gebied van markteisen in de EU (voor bedrijven in de industriële sector) en schoner produceren (in de textielindustrie). Meer informatie: Marieke Weerdesteijn (weerdesteijn.m@crem.nl) De volgende stap in de richting van duurzame kleding en textiel Er is veel aandacht voor duurzame kleding en textiel. Met name de arbeidsomstandigheden in de naaiateliers en de milieuaspecten in de katoenteelt zijn onderwerpen die steeds meer aandacht krijgen van maatschappelijke organisaties en kledingmerken. Ook het aantal consumenten dat zich bewust is van deze problematiek groeit. Dat er ook grote problemen spelen bij het verven en finishen van de textiel is een onderwerp dat tot nu toe onderbelicht is gebleven. Om die reden heeft Solidaridad samen met CREM een project gestart om ook dit onderwerp op de kaart te zetten onder de naam Sustainable textiles: the next step. In het project wordt samengewerkt met bedrijven in Tirupur (Zuid-India). Tirupur wordt met meer dan 750 textielververijen ook wel het Manchester van India genoemd. Door deze grote concentratie aan fabrieken is de milieuproblematiek heel zichtbaar geworden. Grond- en oppervlaktewater zijn sterk vervuild, hout dat nodig is om het water tijdens het verven te verwarmen wordt van grote afstanden aangevoerd, water is schaars geworden, en er is nog geen duurzame oplossing voor het sterk verontreinigde slib afkomstig uit de waterzuiveringsinstallaties. keten. Om die reden wordt in dit project ook aandacht besteed aan communicatie met (Nederlandse) kledingmerken over de problematiek die speelt in deze stap in de keten. Bovendien heeft dit project tot doel mogelijke oplossingsrichtingen aan te dragen. Bezoek voor meer informatie het weblog van dit project: Meer informatie: Marieke Weerdesteijn (weerdesteijn.m@crem.nl) (Foto: CREM) Met vijf pilotbedrijven uit dit gebied wordt samen met experts van TNO en Royal Haskoning gekeken naar mogelijkheden om de milieuprestaties van de verfprocessen en de waterzuivering te verbeteren. De informatie over die good practices wordt verspreid onder de andere 750 textielververijen via een weblog en via een seminar dat binnen dit project samen met belangrijke lokale partijen is georganiseerd in Tirupur. Uiteraard ligt de verantwoordelijkheid van duurzame kleding niet alleen bij de bedrijven in de

3 3 Evaluatie FAB: over lieveheersbeestjes, loopkevers, bloeiende akkerranden en nog veel meer Bijna alle bedrijfstakken hebben direct of indirect baat bij gezonde ecosystemen. In de landbouw is biodiversiteit een onmisbare productiefactor: planten, dieren en water-, stikstof- en koolstofkringlopen zijn elementen van biodiversiteit die van groot belang zijn voor een goede productie. Maar ook de inzet van natuurlijke vijanden van plaaginsecten (zoals loopkever en lieveheersbeestje als vijand van de bladluis) kan een belangrijke bijdrage leveren. Dit is één van de voorbeelden van functioneel gebruik van biodiversiteit in de landbouw of functionele agrobiodiversiteit (FAB). Er komt steeds meer inzicht in hoe agrarische ondernemingen kunnen bijdragen aan het behoud van biodiversiteit en wat de economische kansen zijn voor ondernemingen die stappen nemen in deze richting. In 2004 heeft de overheid haar beleid op het gebied van agrobiodiversiteit in een beleidsbrief gepresenteerd. Hierbij is met name ingezet op kennisontwikkeling en -verspreiding. De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan naar het functioneel gebruik van biodiversiteit, zijn diverse pilots uitgevoerd en is gewerkt aan kennisoverdracht. De ministeries van LNV en VROM willen nu de balans opmaken van het beleid van de afgelopen jaren en zich oriënteren op de kansen in de komende jaren. De ministeries hebben CREM en NovioConsult Van Spaendonck ingeschakeld om deze evaluatie uit te voeren. De evaluatie zal een toekomstgericht karakter hebben en zich vooral richten op de voortgang van kennisontwikkeling, verspreiding en implementatie, waarbij het erom gaat te komen tot bruikbare aanbevelingen voor het beleid in de komende jaren. Meer informatie: Natasja Hulst Nieuwste productgroepen Duurzaam inkopen Overheid verduurzaamt haar inkopen In 2010 zal de Rijksoverheid 100% en lokale overheden 50% duurzaam moeten inkopen. Bij de keuze voor producten en diensten gaan sociale en milieuaspecten meetellen. Op deze manier vergroot de overheid de vraag naar duurzame producten en diensten en stimuleert ze leveranciers om duurzame producten te ontwikkelen. CREM is actief op het gebied van Duurzaam Inkopen en heeft een aantal interessante diensten ontwikkeld. Zo ontwikkelt CREM voor verschillende productgroepen de criteria voor Duurzaam Inkopen. Daarnaast kan CREM u ondersteunen bij het implementeren van Duurzaam Inkopen in uw organisatie. De effecten van niet-duurzame consumptie worden steeds duidelijker: klimaatverandering, uitputting van natuurlijke hulpbronnen, toename van schadelijke stoffen en afval. Duurzaam Inkopen leidt tot een lagere milieu-impact van producten en kan bijdragen aan betere arbeidsomstandigheden in bijvoorbeeld ontwikkelingslanden. Veel organisaties, overheden én bedrijven hebben een hoog ambitie niveau voor Duurzaam Inkopen, maar weten niet altijd hoe dit het beste kan worden vormgegeven. Niet alleen draagvlak en betrokkenheid van budgethouders en inkopers zijn essentieel voor een succesvolle aanpak, maar ook een goede beoordeling van de duurzaamheid van producten en diensten. Wat is duurzaam, wat is realistisch en hoe kan dit worden vertaald naar concrete eisen (criteria)? Tijdens de Praktijkdag Duurzaam Inkopen verzorgde CREM samen met de Fair Wear Foundation een workshop over deze onderwerpen, die specifiek inging op de situatie bij bedrijfskleding. Tijdens de levendige discussie werd duidelijk dat overheidsinkopers met vragen zitten over de aanpak van duurzaam inkopen. Voor SenterNovem is CREM betrokken bij het ontwikkelen van de criteria van tal van productgroepen, zoals groot keukenapparatuur en kantoorinrichting- en stoffering. Ook heeft CREM voor SenterNovem een aantal basisdocumenten met criteria opgesteld voor Duurzaam Inkopen, bijvoorbeeld voor tonercartridges en reproductieapparatuur. CREM kan ook uw organisatie helpen bij het verduurzamen van de inkoop. Om een paar van onze diensten ten noemen: Criteria ontwikkeling, Workshop Starten met Duurzaam Inkopen, Inkoopscan voor Duurzaam Inkopen, Haalbaarheidsstudie van een keurmerk, Duurzaamheidsanalyse of Inbedding in uw organisatie. Meer informatie: Marco Smit (smit.m@crem.nl)

4 4 CREM helpt De Meerlanden De Meerlanden in Rijsenhout zamelt in de grensstreek tussen Noord- en Zuid-Holland huishoudelijk en bedrijfsafval in, en verzorgt daarnaast een aantal andere reinigingstaken. De Meerlanden heeft CREM gevraagd om te assisteren bij de ontwikkeling van een strategie ten aanzien van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en een daarmee samenhangend Plan van Aanpak. De Meerlanden heeft op MVO gebied al veel bereikt. Het bedrijf levert bijvoorbeeld een cruciale bijdrage aan de oplossing van diverse afvalproblemen, het laat een deel van het wagenpark op aardgas rijden, het is een kringloopwinkel gestart en het is betrokken bij een zwerfafvalproject met kinderen. Omdat deze MVO-activiteiten echter vooral op adhoc-basis plaatsvinden en de Meerlanden zich meer wil profileren als MVO onderneming, voert CREM een MVO-scan uit en houdt gesprekken met sleutelpersonen binnen het bedrijf en externe stakeholders. Dit moet leiden tot de volgende resultaten: Identificeren van MVO-issues die voor De Meerlanden in potentie relevant zijn; In kaart brengen van MVO-activiteiten die reeds door De Meerlanden zijn opgepakt; Creëren van kansen voor additionele MVO-initiatieven; Formuleren van aanbevelingen voor en MVO-strategie, bestaande uit missie en visie en een daarmee samenhangend plan van aanpak. Meer informatie: Marcel van Westerhoven De Meerlanden heeft als een van de eerste de gescheiden inzameling van kunststof flessen en flacons opgepakt Reach Scan voor exporteurs Producenten en importeurs van chemische substanties binnen de EU hebben er een nieuwe zorg en verplichting bij gekregen nu de nieuwe Europese regelgeving zoals vervat in REACH (Registration, Evaluation, Authorization and Restriction of Chemical Substances) sinds juni van dit jaar van kracht is geworden. REACH stelt dat ieder bedrijf dat chemische middelen produceert, gebruikt of levert, een reële inschatting moet maken van de risico's die hiermee gemoeid zijn en vervolgens passende veiligheidsmaatregelen dient te nemen. Dit betekent dat deze verantwoordelijkheid nu bij de industrie is komen te liggen. Hoewel REACH een Europese regelgeving is, maken exporteurs en producenten in ontwikkelingslanden zich zorgen over de gevolgen van REACH. Daarnaast gaan zij er zeker van uit dat importeurs uit de EU meer eisen aan hen zullen stellen. Om een reëel beeld te krijgen van hetgeen REACH betekent voor exporteurs uit ontwikkelingslanden en om hen te voorzien van relevante informatie, heeft CBI (Centrum voor de bevordering van import uit ontwikkelingslanden) CREM gevraagd het belang van REACH voor haar doelgroep te analyseren en vast te stellen voor welke productiesectoren waarin CBI opereert deze nieuwe regelgeving relevant is. Ook zal er gekeken worden welke communicatiestrategieën ontwikkeld kunnen worden om de belanghebbenden te informeren over -en gereed te maken voor- de nieuwe eisen die men binnen de EU aan hen stelt. Meer informatie: Ana Maria Peña Samenwerking koraalbehoud Rode Zee In opdracht van DGIS en in samenwerking met TUI, Oad, WWF en de Egyptische consultancy EQI, heeft CREM in de afgelopen maanden gewerkt aan draagvlak voor het opzetten van een financieel mechanisme dat ingezet zal worden voor koraalbehoud in het Egyptische deel van de Rode Zee. De toeristische sector moet een cruciale rol spelen om dit fonds met inkomsten te gaan vullen. In november heeft in het Egyptische Partnerschap met Rainforest Alliance CREM heeft touroperators in Nederland en België actief benaderd om hen enthousiast te maken voor een partnerschap met Rainforest Alliance. De Nederlandse touroperator Baobab Reizen (Amsterdam) was de eerste touroperator in Europa die haar handtekening heeft gezet onder een Memorandum of Understanding. Het Belgische Sudamerica Tours volgde en Sawadee (Amsterdam) heeft recentelijk ook haar handtekening onder een overeenkomst gezet. Eén van de doelen van Rainforest Alliance is het bevorderen en ondersteunen van ecologisch en sociaal verantwoord toerisme in Latijns Amerika. Activiteiten richten zich onder andere op het verduurzamen van toeristische accommodaties, en het promoten van certificering. Accommodaties die zich hiervoor aanmelden worden getraind door Rainforest Hurghada een Ronde Tafel conferentie plaatsgevonden met Egyptische en Europese stakeholders (private sector, overheid en NGO s). Tijdens deze bijeenkomst is door de partijen een Memorandum of Understanding getekend waarin onder andere is afgesproken om zo n mechanisme daadwerkelijk te gaan opzetten. Meer informatie: Victor de Lange (delange.vpa@crem.nl) Alliance. Onderwerpen van de training zijn bijvoorbeeld water- en afvalrecycling, energiebesparing en het gebruik van bouwmaterialen die weinig impact op het milieu en de natuur hebben. Rainforest Alliance heeft CREM ingeschakeld omdat het partnerschappen wil afsluiten met Europese touroperators. Zo worden accommodaties in Latijns Amerika aangemoedigd om aan de slag te gaan met duurzaam toerisme. Daarnaast wil Rainforest Alliance de partnerschappen aanwenden om samen met touroperators te strijden voor het behoud van biodiversiteit en om de potentiële negatieve impacts van toerisme terug te dringen. Meer informatie: Jolanda van Schaick (vanschaick.jm@crem.nl)

5 5 Multistakeholderbijeenkomst cacao in Ghana De International Cocoa Organisation (ICCO) heeft dit jaar van 3 tot 6 Oktober een multistakeholderbijeenkomst georganiseerd in Accra, Ghana. Ongeveer 200 vertegenwoordigers uit de cacaoketen, waaronder boeren, coöperaties, handelaren, exporteurs, verwerkers, verkopers, overheid, maatschappelijke organisaties, donoren en financiële instellingen, wisselden ervaringen uit en bespraken toekomstige actiepunten voor een duurzame cacao-economie. CREM was uitgenodigd om een presentatie te geven, gericht op de rol en participatie van maatschappelijke organisaties in duurzame cacao. De ACCRA agenda is onderschreven door alle participanten van de Round Table. Daarnaast is afgesproken om volgend jaar een vervolg in een cacao producerend land te organiseren. Ook is er consensus bereikt over een aantal prioriteiten en acties op het gebied van duurzame productie, verwerking, verkoop en marketing, consumptie en internationale ketenoverstijgende activiteiten. Huidige ontwikkelingen om de duurzaamheid van cacaoketens te verbeteren lijken veelbelovend. De Round Table in 2008 is een interessant moment om de resultaten van de verschillende initiatieven te bespreken en de toekomstige agenda verder vorm te geven. Meer informatie: Anouk van Heeren (vanheeren.a@crem.nl) Noordpijp: meten is weten In het gebied rond de Albert Cuypmarkt in Amsterdam (de Noordpijp ) heeft CREM in opdracht van stadsdeel Oudzuid de vervuiling tussen de twee wekelijkse veegbeurten (maandag en donderdag) gemeten. Deze metingen hebben plaatsgevonden op maandag, dinsdag en woensdag, op telkens drie momenten per dag: 9.00 uur, uur en uur. In totaal bevat de wijk 32 meetpunten. De gehanteerde meetmethode is de Amsterdamse variant op de landelijk veel gehanteerde methode die door het CROW is ontwikkeld. In drie dagen tijd nam de schoonheidsgraad van de Noordpijp af van een 7,8 tot een 4,6. Figuur 1 geeft een mooi beeld van het aantal aangetroffen meetpunten per schoonheidsgraad in die periode. Het aantal schone en zeer schone locaties ( 10 en 8 ) nam af van 25 tot 2, terwijl het aantal vuile en zeer vuile locaties ( 4 en 2 ) steeg van 0 naar 18. Op basis van deze metingen is goed inzicht verkregen in de vervuilingssnelheid voor het hele gebied, voor de verschillende straten en locaties, en per meetpunt. Deze informatie is bijvoorbeeld een goede basis voor het afstemmen van de veegfrequentie op het gewenste schoonheidsniveau. Meer informatie: Jorrit Leijting (leijting.jaf@crem.nl) Havens en hun impact op de mondiale biodiversiteit Wat is de relatie tussen havens en biodiversiteit? Bij deze vraag zal men in eerste instantie denken aan de mogelijke negatieve of positieve impact op locale biodiversiteit als een gevolg van de activiteiten in de haven zelf. Maar deze relatie is breder. Verbindingen kunnen ook worden gelegd tussen havens en de mondiale biodiversiteit. Bijvoorbeeld door de producten en diensten die door havens worden ingekocht, zoals voer- en vaartuigen, energie, steigers en kademuren: zijn deze wel of niet geproduceerd met aandacht voor mogelijke impacts op of bijdragen aan biodiversiteit? Ook wordt in de haven een groot aantal producten overgeslagen met een mogelijke impact op biodiversiteit tijdens hun productie of winning (zoals soja, palmolie, cacao, vis, aardolie, hout) of bij de verwerking (zoals kolen, chemische producten). Dit is een derde link met biodiversiteit die kan worden gelegd. uit naar de handelingsperspectieven voor havens. In overleg met de Rotterdamse en Amsterdamse havens brengt CREM de business case in kaart en verkent de kansen voor havens èn biodiversiteit. De drie genoemde invalshoeken (haventerrein, inkoop, overslaan/bewerken van producten) vormen hierbij het uitgangspunt. Meer informatie: Jolanda van Schaick (vanschaick.jm@crem.nl) Maar wat is nu de business case voor havens om aandacht te besteden aan biodiversiteit? Zijn er mogelijkheden om negatieve impacts te verkleinen dan wel positieve bijdragen te versterken? In opdracht van de provincie Zuid-Holland voert CREM een eerste verkenning

6 6 Eden Hotels Amsterdam op weg naar een Green Key Meer en meer bedrijven tonen hun maatschappelijke betrokkenheid door middel van een milieukeurcertificering. De toeristenbranche is hierop geen uitzondering, ook hotels willen zich onderscheiden op milieugebied. Het Best Western Eden Hotel en het Eden Rembrandt Square Hotel van de Eden Hotel Group streven beide naar een Green Key keurmerk (voorheen de Milieubarometer). Green Key is een belangrijk internationaal keurmerk voor bedrijven in de toerisme- en recreatiebranche die verder gaan dan de wet- en regelgeving, en serieus en controleerbaar bezig zijn met milieuzorg. Green Key is onderdeel van de Europese keurmerkorganisatie F.E.E. (de Foundation for Enviromental Education). Een belangrijk onderdeel van de Green Key certificering is een milieudoorlichting van het bedrijf. De Eden Hotel Group heeft CREM hiervoor ingeschakeld. CREM heeft, door analyse van onder andere de verbruiksgegevens, inzichtelijk gemaakt welke maatregelen de beide Eden hotels moeten nemen om het keurmerk te behalen. De adviezen en aanbevelingen van CREM zijn praktisch opgesteld en passend in de bedrijfsvoering van deze hotels. De uitvoering ervan zal leiden tot het behalen van het zilveren (en wellicht het gouden) niveau van Green Key. Meer informatie: Marco Smit Internationaal MVO-instrumentarium en kinderarbeid De Alliance 2015 is een internationaal samenwerkingsverband van NGO s dat tot doel heeft om in het jaar 2015 kinderarbeid wereldwijd uitgebannen te hebben. Zie of voor meer informatie over deze campagne. In de komende periode wil de Alliantie zich onder andere richten op het bedrijfsleven. Ter voorbereiding daarop heeft CREM opdracht gekregen om een tiental bestaande nationale en internationale MVO-initiatieven door te lichten wat betreft doelstellingen, uitgangspunten en richtlijnen op het gebied van bestrijding van kinderarbeid. Als referentiekader voor deze analyse gebruikt CREM de ideeën van de Alliantie zelf ten aanzien van kinderarbeid. Deze worden gedestilleerd uit het zogenaamde MVO-referentiekader dat is opgesteld door een groep van Nederlandse NGO s en een 15-punten actieplan van de Alliantie. Enerzijds is het de bedoeling om de MVO-initiatieven te wijzen op eventuele verbeterpunten voor de omgang met kinderarbeid. Anderzijds kan de Alliantie mogelijk zelf leerpunten uit deze MVO-initiatieven halen. De initiatieven die worden geanalyseerd zijn de OESO richtlijnen voor multinationale ondernemingen, de Global Compact van de VN, het Global Reporting Initiative, SA 8000, de gedragscode van de International Finance Corporation, GlobalGAP, Better Cotton Initiative, UTZ certified, BSCI en de Fair Trade Labelling Organisation. Meer informatie: Victor de Lange (delange.vpa@crem.nl) MVO in Indonesië: Business Watch Indonesia en het belang van het maatschappelijke middenveld Business Watch Indonesia (BWI) is een maatschappelijke organisatie in Indonesië die ernaar streeft om internationale bedrijven die in Indonesië opereren maatschappelijk verantwoord te laten ondernemen. Oxfam/Novib heeft BWI de afgelopen drie jaar gesteund in het versterken van het maatschappelijk middenveld op het gebied van MVO. In Indonesië is in augustus dit jaar besloten om MVO wettelijk verplicht te stellen, een besluit van de Indonesische overheid dat uniek is in de wereld. Deze ontwikkeling is des te opmerkelijker omdat MVO tot voor kort vaak cynisch werd aangemerkt als een westers modeverschijnsel dat vooral werd ingegeven door de wens van een kleine groep westerse consumenten die met een schoon geweten willen consumeren. De opkomst van een lokale organisatie binnen Indonesië zoals BWI die zich richt op het openbaar maken van zakelijke wanpraktijken en het democratiseren van economisch bestuur is een belangrijke voorwaarde gebleken om draagvlak te creëren voor MVO binnen de Indonesische maatschappij. Desondanks is de nieuwe wetgeving nog steeds erg controversieel en het Indonesische bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld plaatsen grote vraagtekens bij de implementatie en handhaving. CREM en de lokale consultant van de Indonesische NGO Prakarsar zijn gevraagd door BWI en Oxfam/Novib om een onderzoek/evaluatie uit te voeren naar de huidige staat van MVO in Indonesië. In directe relatie hiertoe is gekeken naar BWI s activiteiten over de afgelopen jaren en de positie die ze hebben verworven in het maatschappelijk middenveld. De onderzoekers hebben in Jakarta en Centraal Java een dertigtal stakeholders van het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, overheid en wetenschap geïnterviewd. Aan de hand van deze bevindingen zijn er aanbevelingen geformuleerd voor BWI die moeten bijdragen tot het bereiken van hun doelen en MVO in Indonesië. Meer informatie: Natasja Hulst (hulst.n@crem.nl)

Achtergrondinformatie rondetafelgesprek IMVO-convenanten 13 februari

Achtergrondinformatie rondetafelgesprek IMVO-convenanten 13 februari 9 februari 2017 Achtergrondinformatie rondetafelgesprek IMVO-convenanten 13 februari 1. Inleiding De globalisering heeft het mogelijk gemaakt dat de productie van onze spijkerbroeken en smartphones niet

Nadere informatie

MVO actieplan HKV 2015-2016

MVO actieplan HKV 2015-2016 MVO actieplan HKV 2015-2016 November 2015 November 2015 MVO actieplan HKV Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Onze MVO doelen en actiepunten... 5 3 Implementatie, review en communicatie... 8 4 Verantwoording...

Nadere informatie

> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel

> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert

Nadere informatie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Stand: juli 2016 Onze visie Eenvoudig, verantwoordelijk, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar liggen traditionele handelswaarden ten grondslag aan het succes

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Directie Duurzame Economische Ontwikkeling Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

inspireren en innoveren in MVO

inspireren en innoveren in MVO inspireren en innoveren in MVO Inleiding Gert Van Eeckhout Beleidsondersteuner MVO - Departement WSE Wat is MVO? Waarom MVO? Beleidslijnen Vlaamse overheid MVO? een proces waarbij ondernemingen vrijwillig

Nadere informatie

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze

Nadere informatie

Voorwoord Preview Voorbeeld

Voorwoord Preview Voorbeeld Voorwoord In 1996 werd de eerste versie van ISO 14001 gepubliceerd. Daarmee werd het mogelijk een milieumanagementsysteem op te zetten volgens een wereldwijd erkend model en het te laten certificeren tegen

Nadere informatie

MONITOR DUE DILIGENCE & INKOOPPRAKTIJK 2015

MONITOR DUE DILIGENCE & INKOOPPRAKTIJK 2015 MONITOR DUE DILIGENCE & INKOOPPRAKTIJK 2015 INHOUD 1. Profiel respondenten 2. Internationaal zakendoen 3. Toeleveringsketen 4. MVO (in de keten) PROFIEL RESPONDENTEN AANTAL MEDEWERKERS < 10 10-99 100-249

Nadere informatie

Communicatieplan Breur IJzerhandel

Communicatieplan Breur IJzerhandel Communicatieplan Breur IJzerhandel 4 Oktober 2014 4 OKT 2014 Communicatieplan Breur IJzerhandel 1. Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken uit onze dagelijkse

Nadere informatie

van Puijenbroek Textiel sociaal jaarverslag Sociaal jaarverslag over 2008 Van Puijenbroek Textiel

van Puijenbroek Textiel sociaal jaarverslag Sociaal jaarverslag over 2008 Van Puijenbroek Textiel Sociaal jaarverslag over 2008 Van Puijenbroek Textiel Inhoudsopgave 1. Samenvatting... 2 2. Basis vereisten van het FWF deelnemerschap... 3 3. Inkoop...3 4. Monitoringsysteem en uitvoering van verbeterplannen...

Nadere informatie

MVO. MVO Prestatieladder. Ondernemen met oog voor balans tussen 3- P s. People Planet Profit. MVO kan bijdragen om deze balans te vinden.

MVO. MVO Prestatieladder. Ondernemen met oog voor balans tussen 3- P s. People Planet Profit. MVO kan bijdragen om deze balans te vinden. MVO meetbaar gemaakt Themabijeenkomst VNO NCW 22 november 2010 MVO-Prestatieladder MVO Ondernemen met oog voor balans tussen 3- P s People Planet Profit MVO kan bijdragen om deze balans te vinden Wat valt

Nadere informatie

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam verpakken Consumenten vinden dat bedrijven een belangrijke rol spelen als het gaat om maatschappelijke

Nadere informatie

Deze trends, én de oproepen vanuit het

Deze trends, én de oproepen vanuit het n i e u w s voorjaar/zomer 2007 Dit is het achtentwintigste nummer van de CREMnieuwsbrief. In deze twee keer per jaar verschijnende nieuwsbrief wordt een aantal projecten van CREM BV besproken. Reacties

Nadere informatie

Duurzaamheid van boon tot kop

Duurzaamheid van boon tot kop Duurzaamheid van boon tot kop Inhoud Wat is Het Waarom zijn wij Het Plan? Het Plan in de praktijk verantwoorde landbouw verantwoorde productie verantwoorde consumptie Plan gestart? Elk kopje koffie vertelt

Nadere informatie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie

Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie nternationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Stand: juli 2016 Onze visie Eenvoud, verantwoord, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar ligt koopmanschap ten grondslag aan het succes van ALD Nord (hierna:

Nadere informatie

Geselecteerde duurzaamheidskeurmerken. Rabo Impactlening

Geselecteerde duurzaamheidskeurmerken. Rabo Impactlening Geselecteerde duurzaamheidskeurmerken Rabo Impactlening Rabo Impactlening De Rabo Impactlening is een zakelijke lening met rentekorting voor duurzame bedrijven. Loopt uw bedrijf voorop in duurzaam ondernemen

Nadere informatie

Duurzaam Inkopen in onderwijs. Betty de Keizer De Keizer Kennismakelaar

Duurzaam Inkopen in onderwijs. Betty de Keizer De Keizer Kennismakelaar Duurzaam Inkopen in onderwijs Betty de Keizer De Keizer Kennismakelaar Duurzaam inkopen, inleiding Duurzaam inkopen in onderwijs Spelers in het veld en hun rol Suggesties voor aanpak Informatiebronnen

Nadere informatie

Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 26000. Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO) Zet goede bedoelingen om in goede acties

Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 26000. Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO) Zet goede bedoelingen om in goede acties Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 26000 Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO) Zet goede bedoelingen om in goede acties 2 Inhoudsopgave ISO 26000: een richtlijn voor iedereen

Nadere informatie

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie: Conferentie over Biodiversiteit in een veranderende wereld 8-9 september 2010 Internationaal Conventiecentrum

Nadere informatie

Als u zaken doet met de overheid...

Als u zaken doet met de overheid... Als u zaken doet met de overheid... Het duurzame inkoopbeleid van de overheid Duurzaamheid staat hoog op de agenda van de overheid. Om de markt voor duurzame producten te stimuleren, geeft zij zelf het

Nadere informatie

DE MVO-NAVIGATOR. Stapsgewijs naar een verantwoorde bedrijfsvoering

DE MVO-NAVIGATOR. Stapsgewijs naar een verantwoorde bedrijfsvoering DE MVO-NAVIGATOR Stapsgewijs naar een verantwoorde bedrijfsvoering De paden op de maatschappij in... De activiteiten van elk bedrijf, maatschappelijke organisatie, (semi-)overheidsorgaan of publieke dienst

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : F.K.L. Spijkervet AB CATEGORIE : B-STUK (Beleidsstuk) VERGADERING D.D. : 26 november 2013 NUMMER : WM/MIW/RGo/7977 OPSTELLER : R. Gort, 0522-276805 FUNCTIE

Nadere informatie

CREM in vogelvlucht (1)

CREM in vogelvlucht (1) Victor de Lange Inhoud 1. CREM in vogelvlucht 2. Water: waarom een duurzaamheid issue? 3. Waarom een business case voor de textiel/kleding branche? 4. Het project watervoetafdruk 5. De methodiek in hoofdlijnen

Nadere informatie

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID ONZE VERANTWOORDELIJKHEID CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I Inhoud Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen 4 Maatschappelijke betrokkenheid

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder plan CO 2 -prestatieladder T.b.v. certificering CO 2 -prestatieladder (nr 3.C.1) U vindt in dit document de communicatiedoelstellingen, de interne en externe doelgroepen, de interne en externe communicatiemiddelen

Nadere informatie

ONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK. Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie

ONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK. Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie ONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie OPZET VAN DE PRESENTATIE Bodemvisie Waarom? Doel Middel Ingrediënten SPRONG Wie, wat, waarom? Het proces

Nadere informatie

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S)

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S) Nr. ISO 26000 Indicator MVO Kernthema II: Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Stakeholder(s) Meten Uitvoering Voldoet Ja/Nee Doelstelling 2018 Paragraaf (Paragraaf 6.4) 1 6.4.1 Werkgelegenheid Safety

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 16 maart 2010 Betreft Intentieverklaring duurzame cacao

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 16 maart 2010 Betreft Intentieverklaring duurzame cacao > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Agroketens en Visserij Cluster Duurzame grondstofketens Prins Clauslaan

Nadere informatie

AKB Bert Muller. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

AKB Bert Muller. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen AKB Bert Muller Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 1 van 9 16-5-2012 Profiel als Partner MVO Nederland Wat zijn voor uw bedrijf de belangrijkste redenen om met MVO bezig te zijn? Tweeërlei: Enerzijds

Nadere informatie

Resultaten tot en met 2014

Resultaten tot en met 2014 Duurzaam thema: Organisatie: Doelstelling: Eerlijke handel Solidaridad Fashion Programma: verbetering van de arbeidsomstandigheden in en milieubelasting van Aziatische textielfabrieken Resultaten tot en

Nadere informatie

Supplier Code of Conduct. Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst

Supplier Code of Conduct. Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst Supplier Code of Conduct Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst Bij Kramp gaan we voor zakelijk succes op de lange termijn. Daarbij voelen we een sterke verantwoordelijkheid

Nadere informatie

SER, Internationaal MVO 2 april 2009 Louise Bergenhenegouwen

SER, Internationaal MVO 2 april 2009 Louise Bergenhenegouwen SER, Internationaal MVO 2 april 2009 Louise Bergenhenegouwen Secretaris NEN Nederlandse normcommissie MVO en Expert in de ISO-werkgroep voor Social Responsibility SER-congres Internationaal MVO ISO 26000-

Nadere informatie

Raadsvoorstel Plan van Aanpak Circulaire Economie

Raadsvoorstel Plan van Aanpak Circulaire Economie gemeente Eindhoven Inboeknummer 17bst01739 Dossiernummer 17.51.351 Beslisdatum B&W 19 december 2017 Raadsvoorstel Plan van Aanpak Circulaire Economie Inleiding In het Klimaatplan 2016-2020 is vastgelegd

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie Titel: CO2-Prestatieladder Participatieplan Rapport: CO2-2014/R-05; rev. 0; d.d. 07-04-2015 Auteur: J.A.C. van Dijk Verificateur: A.L.J. Timmermans Vervolgblad : 1 van 4 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2

Nadere informatie

BLOG: 25 redenen Waarom MVO belangrijk is voor jou organisatie

BLOG: 25 redenen Waarom MVO belangrijk is voor jou organisatie mvoconsultants.nl BLOG: 25 redenen Waarom MVO belangrijk is voor jou organisatie Waarom MVO? Dat is een vraag die wij altijd stellen voordat bedrijven een begin maken met hun beleid op het gebied van maatschappelijk

Nadere informatie

Bijlage bij brief OenI/O/5022346 OVERZICHT VAN DEPARTEMENTALE (BETROKKENHEID BIJ) MVO-INITIATIEVEN

Bijlage bij brief OenI/O/5022346 OVERZICHT VAN DEPARTEMENTALE (BETROKKENHEID BIJ) MVO-INITIATIEVEN Bijlage bij brief OenI/O/5022346 OVERZICHT VAN DEPARTEMENTALE (BETROKKENHEID BIJ) MVO-INITIATIEVEN INTERNATIONAAL Omschrijving Primair betrokken departement(en) Stand van zaken/planning OESO-richtlijnen

Nadere informatie

NATUURLIJK VERANTWOORD

NATUURLIJK VERANTWOORD NATUURLIJK VERANTWOORD CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I V Inhoud Voorwoord Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen

Nadere informatie

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, preparaten en/of stoffen in voorwerpen

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie

Nadere informatie

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan, 22 Augustus 2014 1 Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken

Nadere informatie

Plan van Aanpak CO 2 -reductieprogramma A. Hak Neutraal 2020

Plan van Aanpak CO 2 -reductieprogramma A. Hak Neutraal 2020 Plan van Aanpak CO 2 -reductieprogramma A. Hak Neutraal 2020 Looptijd: 2016 t/m 2019 Opgesteld op 31 mei 2016 Auteurs Rianne van der Veen, adviseur duurzaam ondernemen, Stichting Stimular Jacqueline den

Nadere informatie

BRANDWIJK HOLDING BV. CO 2 -Prestatieladder Participatie plan. Pagina 1 van 6

BRANDWIJK HOLDING BV. CO 2 -Prestatieladder Participatie plan. Pagina 1 van 6 BRANDWIJK HOLDING BV CO 2 -Prestatieladder Participatie plan Pagina 1 van 6 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 BRANDWIJK HOLDING BV... 3 3 Sector- en keteninitiatieven... 3 4 Passieve deelname aan initiatieven...

Nadere informatie

Praktische hulpmiddelen voor IMVO

Praktische hulpmiddelen voor IMVO Praktische hulpmiddelen voor IMVO SER IMVO werkconferentie 21 juni 2011 Globalisering: complexe toeleveringsketens 8 juni 2011 Spectaculaire groei van producten met Max Havelaar keurmerk 10 juni 2011 Nederlandse

Nadere informatie

Code of Conduct CSR certificering

Code of Conduct CSR certificering Code of Conduct CSR certificering 1 Opzet van de training 1. Introductie 2. Context van het programma 3. 4. Certificatie traject 5. Vragen 2 Introductie Doel van de training Na afloop in staat zijn om:

Nadere informatie

Sociaal Jaarverslag 2008 Confectiefabriek De Berkel BV

Sociaal Jaarverslag 2008 Confectiefabriek De Berkel BV Sociaal Jaarverslag 2008 Confectiefabriek De Berkel BV 1/ 8 Inhoudsopgave 1. Samenvatting... 3 2. FWF deelnemerschap.. 5 3. Inkoop... 5 4. Monitoringsysteem en uitvoering van verbeterplannen... 6 5. Klachten...

Nadere informatie

Watervoetafdruk van kleding/textiel

Watervoetafdruk van kleding/textiel Watervoetafdruk van kleding/textiel Victor de Lange Victor de Lange Inhoud 1. CREM in vogelvlucht 2. Water: waarom een duurzaamheidsissue? 3. Waarom een business case voor de textiel/kleding branche? 4.

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2016 Revisie:

Nadere informatie

De Keizer Kennismakelaar bij Haven Amsterdam

De Keizer Kennismakelaar bij Haven Amsterdam De Keizer Kennismakelaar bij Haven Amsterdam Afdelingsoverleg NS-Beleid Donderdag 9 april 2009 Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Inhoud presentatie De Keizer Kennismakelaar HAP -

Nadere informatie

ISO 26000, wereldwijde MVO richtlijn

ISO 26000, wereldwijde MVO richtlijn ISO 26000, wereldwijde MVO richtlijn Zet goede bedoelingen om in goede acties Ingeborg Boon NEN met dank aan Hans Kröder 1 Europees: 30 leden Wereldwijd: 159 leden ruim 60 jaar 18.000 publicaties Missie:

Nadere informatie

WAT MAG JE VAN EEN LEVERANCIER VERWACHTEN EN HOE BEOORDEEL JE DAT? WORKSHOP 2 Liesbeth Unger: Human Rights @ Work

WAT MAG JE VAN EEN LEVERANCIER VERWACHTEN EN HOE BEOORDEEL JE DAT? WORKSHOP 2 Liesbeth Unger: Human Rights @ Work WAT MAG JE VAN EEN LEVERANCIER VERWACHTEN EN HOE BEOORDEEL JE DAT? WORKSHOP 2 Liesbeth Unger: Human Rights @ Work 24 APRIL 2014 DE WORKSHOPS Workhop 1: Toepassing sociale voorwaarden in de praktijk Workhop

Nadere informatie

Duurzaamheidsverklaring

Duurzaamheidsverklaring DUURZAAMHEIDSVERKLARING Ondergetekende: [Naam Leverancier en rechtsvorm [ ], statutair gevestigd te [plaats], aan de [straat, nummer en postcode] (KvK ), hierna te noemen Leverancier, hierbij rechtsgeldig

Nadere informatie

COMMUNICATIEPLAN PLAN C: COMMUNICATIE EN TRANSPARANTIE

COMMUNICATIEPLAN PLAN C: COMMUNICATIE EN TRANSPARANTIE COMMUNICATIEPLAN PLAN C: COMMUNICATIE EN TRANSPARANTIE Sapa Pole Products Alcoalaan 12 5151 RW Drunen Tel: 0416-386200 Fax: 0416-386230 E-mail: info.poleproducts.nl@sapagroup.com Website: www.sapapoleproducts.com

Nadere informatie

BIJLAGE 3 CONSULTATIE DUURZAAMHEIDEISEN BIOMASSA

BIJLAGE 3 CONSULTATIE DUURZAAMHEIDEISEN BIOMASSA BIJLAGE 3 CONSULTATIE DUURZAAMHEIDEISEN BIOMASSA Werkgroep Beleidsinpassing in opdracht van IPE, VROM en EZ - april 2007 INHOUDSOPGAVE 1 Consultatie Implementatie Duurzaamheidscriteria Biomassa...3 2 Resultaten...3

Nadere informatie

Weet u waar uw natuursteen vandaan komt?

Weet u waar uw natuursteen vandaan komt? Natuursteen Weet u waar uw natuursteen vandaan komt? Natuursteen. Een prachtig product. Een product met veel toepassingen. Voorbeelden? Vloeren, keukenbladen, grafmonumenten, bestratingen en gevelbekleding.

Nadere informatie

People Product Packaging

People Product Packaging Duurzaamheid 2016 Voorwoord Als Nederlands leidende producent van bed- en badtextiel staat Beddinghouse op dit moment voor een uitdaging. De waarden die we hanteren voor onze producten kwaliteit, comfort

Nadere informatie

Convenant: stand van zaken Convenant in vogelvlucht Stap voor stap vooruit

Convenant: stand van zaken Convenant in vogelvlucht Stap voor stap vooruit Convenant: stand van zaken Doordat de beschikbare informatie en de ervaring toenemen, kunnen de doelen steeds worden aangescherpt. Het proces van due diligence wordt dus continu doorlopen en verbeterd.

Nadere informatie

CO₂ Prestatieladder Energiemanagement actieplan

CO₂ Prestatieladder Energiemanagement actieplan 2015 CO₂ Prestatieladder Energiemanagement actieplan Goedgekeurd door: H. van Wijk Auteurs: Y. van der Vlies & L. van Wijk Bedrijf: H. van Wijk transport- en Handtekening: aannemersbedrijf & H. van Wijk

Nadere informatie

Hendriks Infra B.V. is lid van het SKAO en houdt zich daardoor op de hoogte van ontwikkelingen op het gebied van CO 2.

Hendriks Infra B.V. is lid van het SKAO en houdt zich daardoor op de hoogte van ontwikkelingen op het gebied van CO 2. Deelname keteninitiatieven 2018 Dit document beschrijft de inventarisatie en deelname van Hendriks Infra B.V. aan initiatieven. Deze deelname is conform eisen van de CO 2-Prestatieladder Inventarisatie

Nadere informatie

FEE-Nederland en Eco XXI. Henny C. Kromhout Voorzitter FEE-Nederland Member of the Board of FEE- International

FEE-Nederland en Eco XXI. Henny C. Kromhout Voorzitter FEE-Nederland Member of the Board of FEE- International FEE-Nederland en Eco XXI Henny C. Kromhout Voorzitter FEE-Nederland Member of the Board of FEE- International FEE - International Non profit organisatie NGO; non gouvermentele organisatie Doel: duurzame

Nadere informatie

Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden

Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Een voorstel voor Provinciale Staten van Gelderland en de Raden van de Gelderse gemeenten 7 juli 2015 Ramon Barends http://www.psp92.nl/gelderland/ Deze

Nadere informatie

Nederland importland. Landgebruik en emissies van grondstofstromen

Nederland importland. Landgebruik en emissies van grondstofstromen Nederland importland Landgebruik en emissies van grondstofstromen Vraagstelling en invulling Welke materiaalstromen naar en via Nederland veroorzaken wereldwijd de grootste milieudruk? Klimaat, toxische

Nadere informatie

Milieu Management V1.4

Milieu Management V1.4 V1.4 Milieu Management Pagina 1 van 6 V1.4 Inhoudsopgave 1. ALGEMEEN 3 2. INLEIDING 3 3. DOELSTELLING 3 4. BEPALEN PRIORITEITEN 3 5. INKOOP 4 6. MANAGEMENT INFORMATIE 4 7. COMMUNICATIE 5 8. EVALUATIE 6

Nadere informatie

Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*?

Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*? Samenvatting van de bevindingen van de Nationale DenkTank 2012 boer Consument Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*? verwerker *De voorstellen van de denktank voor

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag. Datum 19 november 2014. Betreft MVO Sector Risico Analyse

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag. Datum 19 november 2014. Betreft MVO Sector Risico Analyse Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Ministerie van Buitenlandse Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 19 november

Nadere informatie

Benodigde capaciteit, middelen, faciliteiten en infrastructuur

Benodigde capaciteit, middelen, faciliteiten en infrastructuur Elementen van een businessplan De toegevoegde waarde en doelstellingen Doelgroepen en waarde proposities Aanbod van producten en diensten Risicoanalyse en Concurrentie Speelveld / Ecosysteem Business model

Nadere informatie

Duurzaam Toerisme Plan 2012-2015

Duurzaam Toerisme Plan 2012-2015 Duurzaam Toerisme Plan 2012-2015 We creëren betere vakanties die een bijdrage leveren aan de duurzame ontwikkeling van vakantiebestemmingen, voor een lach op ieders gezicht. Spreading Smiles. Visie TUI

Nadere informatie

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 31 532 Voedingsbeleid Nr. 87 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 11 april 2012 De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken heeft een aantal

Nadere informatie

AMBITIE NUTRIËNTEN 2018

AMBITIE NUTRIËNTEN 2018 AMBITIE NUTRIËNTEN 2018 ACTIEPLAN Als uitwerking van de Ambitie Nutriënten 2018 zullen de leden van het Nutrient Platform, ondersteund door het secretariaat, de komende twee jaar de volgende activiteiten

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van

Nadere informatie

CO 2 Prestatieladder. Plan van Aanpak. Verkrijgen van niveau 4 op de CO 2 Prestatieladder

CO 2 Prestatieladder. Plan van Aanpak. Verkrijgen van niveau 4 op de CO 2 Prestatieladder CO 2 Prestatieladder Plan van Aanpak Verkrijgen van niveau 4 op de CO 2 Prestatieladder Auteur: Dhr. A.J. van Doornmalen Vrijgegeven: Dhr. A.J. van der Heul Datum: 28 februari 2012 Inhoud Plan van Aanpak...

Nadere informatie

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren, Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,

Nadere informatie

PUM Business Circle. Breng hulp en handel samen met PUM Business Circle

PUM Business Circle. Breng hulp en handel samen met PUM Business Circle PUM Business Circle Breng hulp en handel samen met PUM Business Circle Er is een initiatief dat hulp en handel écht samen brengt. Waar kennis delen met producenten in opkomende markten bijdraagt aan schonere

Nadere informatie

Duurzaam ondernemen Musea

Duurzaam ondernemen Musea Duurzaam ondernemen Musea Kunst voor bedrijfsvoering Rob van Tilburg Mei 2012 DHV 2012 All rights reserved Alleen voor intern gebruik Welkom en agenda Definitie en duiding duurzaam ondernemen Omgang bedrijven

Nadere informatie

Rapportage. 25 September 2018

Rapportage. 25 September 2018 Rapportage 25 September 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Positionering advies 3 1.2 Algemeen 3 1.3 Leeswijzer 4 2. Nulsituatie en positiebepaling 4 2.1 Werkwijze 4 2.2 Nulsituatie 5 2.3 Ambitieniveau

Nadere informatie

De rekenkamercommissie heeft in 2010 een onderzoek ingesteld naar het inkoop en aanbestedingsbeleid van de gemeente Terneuzen.

De rekenkamercommissie heeft in 2010 een onderzoek ingesteld naar het inkoop en aanbestedingsbeleid van de gemeente Terneuzen. Plan van Aanpak De rekenkamercommissie heeft in 2010 een onderzoek ingesteld naar het inkoop en aanbestedingsbeleid van de gemeente Terneuzen. In het naar aanleiding van dit onderzoek uitgebrachte rapport

Nadere informatie

Beleidsplan Soul Venture

Beleidsplan Soul Venture Beleidsplan Soul Venture Dit document beschrijft het beleidsplan dat is geformuleerd bij de oprichting van Stichting Soul Venture. Inleiding Stichting Soul Venture is een initiatief van Riksja Travel.

Nadere informatie

Milieubeleidsverklaring

Milieubeleidsverklaring Milieubeleidsverklaring 2016 Inleiding Over Möhringer Liften BV Möhringer is een onderneming die zich richt op het ontwerpen, fabriceren, leveren en plaatsen van liftinstallaties, alsmede de nazorg in

Nadere informatie

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Nederland: de Maritieme Wereldtop 1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011

Nadere informatie

Bureau Waardenburg B.V. Communicatieplan Bijlage C Bij Energiemanagement actieplan

Bureau Waardenburg B.V. Communicatieplan Bijlage C Bij Energiemanagement actieplan Bureau Communicatieplan Bijlage C Bij Energiemanagement actieplan CULEMBORG, DECEMBER 2014, VERSIE 1 BUREAU WAARDENBURG B.V. Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Belanghebbenden (stakeholders) 3 2.1 Interne doelgroepen

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 - Prestatieladder Fudura B.V.

Communicatieplan CO 2 - Prestatieladder Fudura B.V. Communicatieplan CO 2 - Prestatieladder Fudura B.V. Actief sturen op CO 2 en het verder verduurzamen van de eigen organisatie Versiebeheer Datum Versie Naam Wijzigingen 01-07-2013 1.0 Djoera Eerland Initiële

Nadere informatie

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch

Nadere informatie

jaarverslag 2015 l 2016

jaarverslag 2015 l 2016 2016 jaarverslag 2015 l 2016 Voorwoord In december 2015 is VFM succesvol geauditeerd op haar MVO activiteiten volgens het model van de MVO wijzer. Een mooie mijlpaal waar een voorbereiding en een vervolg

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde

Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde Duurzaam ondernemen 1 Even voorstellen Gijs Duivenvoorde ir, Delft Berenschot Maakindustrie Duurzaamheid Innovatie Normcommissie ISO26000

Nadere informatie

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS)

Gemeenteraadsverkiezingen 2012. Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout. Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Gemeenteraadsverkiezingen 2012 Memorandum voor de politieke partijen van Kampenhout Gemeentelijke Raad voor OntwikkelingsSamenwerking (GROS) Als erkende adviesraad van het gemeentebestuur groepeert de

Nadere informatie

Naar een circulaire economie: Wanted, ondernemende circulaire inkopers 31 januari 2017,Inkoopsymposium HHS, Den Haag

Naar een circulaire economie: Wanted, ondernemende circulaire inkopers 31 januari 2017,Inkoopsymposium HHS, Den Haag Naar een circulaire economie: Wanted, ondernemende circulaire inkopers 31 januari 2017,Inkoopsymposium HHS, Den Haag Prof dr ir Bart Vos, Tilburg University Het is de route niet de kaart Niet de uitkomst

Nadere informatie

VOOR EEN BETER EN EERLIJKER KLIMAAT

VOOR EEN BETER EN EERLIJKER KLIMAAT VOOR EEN BETER EN EERLIJKER KLIMAAT EEN BETER EN EERLIJKER KLIMAAT Het klimaatprobleem treft ons allemaal. Maar huishoudens en kleine boeren in ontwikkelingslanden hebben meer last van klimaatverandering

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 2113 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Nadere informatie

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t.

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t. Fiche 6: Mededeling Nieuwe EU Consensus on Development 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social

Nadere informatie

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring 1 Waarom MVO? Moeten: Horen: Lonen: gedrag af MVO handelen wordt afgedwongen MVO handelen o.b.v. vrijwilligheid (morele motivatie) De markt beloont MVO en straft

Nadere informatie

De Relatie Tussen de OESO Richtlijnen voor Multinationale Bedrijven en de Sustainable Development Goals verwachting vs uitnodiging

De Relatie Tussen de OESO Richtlijnen voor Multinationale Bedrijven en de Sustainable Development Goals verwachting vs uitnodiging De Relatie Tussen de OESO Richtlijnen voor Multinationale Bedrijven en de Sustainable Development Goals verwachting vs uitnodiging Alexandra van Selm, Programma-directeur internationaal MVO bij de SER

Nadere informatie

Communicatieplan 2014-2015. CO2-prestatieladder Certificering. Inzake 20 Tinten Groen. Continuering 2013-2014. Datum : September 2015

Communicatieplan 2014-2015. CO2-prestatieladder Certificering. Inzake 20 Tinten Groen. Continuering 2013-2014. Datum : September 2015 plan 2014-2015 Inzake 20 Tinten Groen CO2-prestatieladder Certificering Continuering 2013-2014 Datum : September 2015 plan Cor Millenaar B.V. / G-center B.V. 2014 2015 September 2015 pag. 1 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Workshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011

Workshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011 Workshop J De kracht van een klimaatfonds 05 april 2011 Presentatie Ad Phernambucq Zeeuws Klimaatfonds: Klimaatneutraal met Zeeuwse Projecten Nationaal Energie- en klimaatbeleid Doelstelling: Duurzame

Nadere informatie

Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen.

Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen. Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen. Het Havenbedrijf Rotterdam wil investeren in de vermindering van de plastic soep. Samen met andere partijen gaan we de mogelijkheid onderzoeken

Nadere informatie

COMMUNICATIEPLAN 2015 PLAN C: COMMUNICATIE EN TRANSPARANTIE

COMMUNICATIEPLAN 2015 PLAN C: COMMUNICATIE EN TRANSPARANTIE COMMUNICATIEPLAN 2015 PLAN C: COMMUNICATIE EN TRANSPARANTIE Sapa Pole Products Alcoalaan 12 5151 RW Drunen Tel: 0416-386200 Fax: 0416-386230 E-mail: info.poleproducts.nl@sapagroup.com Website: www.sapapoleproducts.com

Nadere informatie

Antea Group en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Antea Group en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Onderdeel - CO2 prestatieladder - 4.C.1/4.C.2 Maatschappelijke dialoog met stakeholders - 5.C.1/5.C.2 Gecommitteerd aan CO2 reductieprogramma projectnr. 194508 Opdrachtgever Directie Inhoud Blz. 1 Dialoog

Nadere informatie

Integrated Farm Assurance-standaard Versie 5

Integrated Farm Assurance-standaard Versie 5 Integrated Farm Assurance-standaard Versie 5 Belangrijkste veranderingen & nieuwe eisen Certificering voor Plantaardige productie - Groenten en Fruit Integrated Farm Assurance-standaard Versie 5 Belangrijkste

Nadere informatie

Datum 3 maart 2014 Betreft Beantwoording vragen van het lid Voordewind over het rapport Working on the Right Shoes

Datum 3 maart 2014 Betreft Beantwoording vragen van het lid Voordewind over het rapport Working on the Right Shoes Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Directie Internationale Marktordening en Handelspolitiek Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie