Cluster 2 mediawijs 2.0 (herzien) Mediawijsheid voor jongeren met auditieve beperkingen en spraak/taalproblemen

Transcriptie

1 Format projectvoorstel - Mediawijzer.net Fonds Fonds Projecten Plus versie april / 10 Mediawijzer.net Fonds 2011 Fonds Projecten Plus, tweede ronde Projectvoorstel Cluster 2 mediawijs 2.0 (herzien) Mediawijsheid voor jongeren met auditieve beperkingen en spraak/taalproblemen Auteurs Anja Nutters - Stornebrink, Hans Otermann, Ellen Reehorst Status herziene versie 2.0 Datum 16 mei 2011 Een avond in Groningen. In het Clubhuis voor Doven zitten docenten, begeleiders, ouders en een vertegenwoordiging van de Raad van Bestuur. Voorin het zaaltje staan VSO leerlingen klaar bij een laptop, een beetje gespannen. Burgemeester Rehwinkel opent de avond. Als enthousiast gebruiker van social media vindt hij het belangrijk dat alle groepen in de samenleving mediawijs worden, ook mensen voor wie het gebruik van moderne media wat lastiger kan zijn. De leerlingen knikken als de gebarentolk dit vertaalt. Dan zijn ze zelf aan de beurt. Serieus gebarend vertellen ze dat elke klas een productiebedrijfje heeft opgericht. Sneller dan ze gedacht hadden kregen ze hun eerste opdracht van de Raad van Bestuur van Kentalis en de FODOK (Federatie van Ouders van Dove Kinderen). Ze hebben korte gebarentaal filmpjes gemaakt om kinderen op het SO mediawijzer te maken. Hiervoor hebben ze leerlingen van andere dovenscholen laten meedenken over de inhoud van de filmpjes. Met hun filmpjes hebben ze in het SO medialessen gegeven. Vanavond worden alle filmpjes vertoond. Maar eerst mag het publiek meedoen aan een mediawijsheid quiz! Tijdens deze quiz ontdekken de mensen in het publiek dat ze lang niet op elke vraag een goed antwoord weten. Dat maakt hen nieuwsgierig naar de filmpjes! Na elk filmpje gaan de handen van het publiek enthousiast in de lucht; de filmpjes zijn leerzaam en leuk. Maar het meest indrukwekkend is de serieuze betrokkenheid van de leerlingen. Ze voelen zich expert in mediawijsheid en kunnen vragen uit het publiek goed beantwoorden. Tot slot vertelt een meisje dat alle filmpjes meedoen in een online competitie. Ondertussen delen haar collega s een flyer uit met media wijze tips en het adres van de website waarop gestemd kan worden. Als u reclame wilt maken voor een filmpje, kunt u dat doen via Facebook of Twitter. Niet alleen voor de stemmen, maar vooral omdat het belangrijk is dat zo veel mogelijk mensen deze filmpjes bekijken!

2 Format projectvoorstel - Mediawijzer.net Fonds Fonds Projecten Plus versie april / NAW-gegevens van de aanvragende organisatie Naam indienende instelling: Projectleider: adres projectleider: Functie: adres: Bezoekadres: Postcode: Plaats: Postadres: Postcode: Plaats: Koninklijke Kentalis Guyotschool voor VSO Haren Mevrouw A.R.A. Nutters - Stornebrink a.nutters@kentalis.nl Leerstroom voorzitter Praktijk Onderwijs vso@kentalis.nl Rijksstraatweg 63a 9752 AC Haren Rijksstraatweg 63a 9752 AC Haren Telefoon: Mobiel:

3 Format projectvoorstel - Mediawijzer.net Fonds Fonds Projecten Plus versie april / 10 Belangrijk: U dient zich te beperken tot het aangegeven maximale aantal woorden; de beoordelingscommissie behoudt zich het recht voor uw projectaanvraag niet in behandeling te nemen bij overschrijding daarvan. 2. Titel en korte beschrijving van de projectaanvraag Cluster 2 Mediawijs 2.0 Mediawijsheid voor jongeren met auditieve beperkingen (doof, slechthorend) en spraak-/taalproblemen Beschrijving Context Jongeren met auditieve en spraak-/taal problemen communiceren veel via sociale media, onderling en met horenden. Het is voor hen dan ook erg belangrijk om goed te kunnen functioneren in de virtuele wereld. Hun beperkingen maken dit tegelijk juist extra complex. Door achterstanden in hun taalontwikkeling hebben zij vaak moeite met correcte schrijftaal; dit blijkt een grote bron van conflicten. Ook vertonen deze jongeren vaker seksueel getint grensoverschrijdend gedrag simpelweg omdat zij grenzen niet als vanzelf meekrijgen. Zij zijn in hoge mate vrijbuitende en roekeloze prosumenten. De frequentie van internet incidenten is hoog. Zie verder verkennend onderzoek (bijlage 1). Aan mediawijsheid wordt binnen Kentalis scholen nog geen structurele aandacht besteed. Regulier lesmateriaal is voor deze leerlingen slecht toegankelijk; filmpjes zijn alleen bruikbaar als ze zijn voorzien van gebarentaal of ondertitels. Door het kleine aantal leerlingen is de doelgroep niet interessant voor commerciële marktpartijen. Doelstelling Hoofddoel Mediawijsheid en daarmee welzijn van VSO leerlingen in Cluster 2 vergroten door het ontwikkelen, uitvoeren, bijstellen en verspreiden van een activerende, op de specifieke eisen van deze doelgroep toegesneden en zelfstandig voort te zetten methodiek. Subdoelen 1. De mediaproducties van VSO leerlingen inzetten om hun opvoeders, vrienden en SO leerlingen mediawijzer te maken 2. Voortzetting en opschaling van methodiek en expertise borgen 3. Ontwikkeling van een Leerlijn Mediawijsheid voor Cluster 2 stimuleren Doelgroep Tijdens de projectperiode Directe doelgroep: - VSO leerlingen Cluster 2 in Kentalis Noord (Praktijkonderwijs, VMBO/havo) Indirecte doelgroepen: - opvoeders van deze leerlingen (internaatbegeleiders, ouders, docenten) - vrienden van deze leerlingen - SO leerlingen Cluster 2 in Kentalis Noord - beslissers Kentalis Na de projectperiode Zelfde doelgroepen als tijdens de projectperiode, maar dan in heel Nederland. Uiteindelijk Directe doelgroep: alle Kentalis leerlingen Indirecte doelgroepen: alle Kentalis medewerkers; sociale omgeving van de leerlingen

4 Format projectvoorstel - Mediawijzer.net Fonds Fonds Projecten Plus versie april / Criterium A (maximaal 30 punten) Bijdrage aan probleemstelling Operationeel doel De deelnemende VSO leerlingen informeren hun opvoeders, vrienden en SO leerlingen met filmpjes en presentaties over verstandig mediagebruik en passen deze kennis toe. Projectresultaten 1. actuele projectwebsite 2. docenten en internaatbegeleiders hebben 2 dagdelen scholing gevolgd 3. bijgesteld onderwijsontwerp 4. toegankelijk onderwijsmateriaal (ondertitels, gebarentaal) 5. minstens 8 filmpjes van VSO leerlingen 6. minstens 8 medialessen door VSO leerlingen aan SO leerlingen 7. 4 presentaties door VSO leerlingen aan sociale omgeving en beslissers 8. digitale filmcompetitie met crowd jurering 9. evaluaties (leerlingen, docenten) na pilot en uitvoering 10. procesbeschrijving 11. e-course in Kennisportal Kentalis (professionalisering medewerkers) digiberichten aan ouders diginieuwsbrieven voor medewerkers Kentalis scholen, internaten 12. meer dan 10 KIM berichten voor alle Kentalis medewerkers presentaties aan regionale MT s 13. tweets projectleiding 13. social media uitingen waarmee leerlingen stemmen werven 13. prezi en presentatie op landelijk Siméa Congres themabijeenkomsten voor ouders 13. informatie op FODOK website 13. publicatie in vaktijdschrift Probleemstelling project Hoe kunnen we Cluster 2 leerlingen - vrijbuitende en roekeloze prosumenten - verstandiger mediagebruik aanleren, terwijl hun docenten en opvoeders de benodigde visie en competenties missen en onderwijsmaterialen voor hen slecht toegankelijk zijn? Inhoudelijke opzet In opdracht van Raad van Bestuur en FODOK maken VSO leerlingen, met digitale hulp van leerlingen elders, gebarentaalfilmpjes over mediawijsheid. Hiermee verzorgen ze medialessen aan SO leerlingen en presentaties aan hun opvoeders. Een online wedstrijd met crowd jurering stimuleert leerlingen om hun sociale omgeving te attenderen op de filmpjes. Doelgroepen en verwachte bereik Voor doelgroepen zie 2. Verwacht bereik directe doelgroep tijdens pilot najaar: - 2 groepen Praktijkonderwijs 4 e jaar (100 % van jaarlaag) Verwacht bereik directe doelgroep tijdens uitvoering voorjaar: - 2 groepen Praktijkonderwijs 3 e jaar (100 % van jaarlaag) - 4 groepen VMBO/havo 3 e jaar (100 % van jaarlaag)

5 Format projectvoorstel - Mediawijzer.net Fonds Fonds Projecten Plus versie april / 10 Meerwaarde voor eindgebruikers De meerwaarde van expertleren ligt in de educatieve opbrengst, het voorkomen van weerstanden tegen adviezen en het vanzelfsprekende bereik van opvoeders en sociale omgeving. Verder raken dove jongeren ook in actieve zin vertrouwd met het medium film, wat goed aansluit bij gebarentaal en dovencultuur. Aansluiting bij probleemstelling Het project sluit aan bij Onderwijsprobleemstelling 2. De leerlingen (voornamelijk VMBO) horen tot de groepen, die extra aandacht behoeven in verstandig mediagebruik. De gekozen onderwijsmethodiek zorgt voor naadloze aansluiting bij hun leefwereld en behoeften en betrekt via hun eigen mediaproducties en presentaties hun opvoeders. De medialessen door VSO leerlingen in het SO dragen bovendien bij aan Onderwijsprobleemstelling Criterium B (maximaal 25 punten) Mate van samenwerking en synergie Samenwerkingspartners Kentalis Guyotschool VSO (penvoerder) Kentalis Dr. De Graafschool Kentalis Expertise & Innovatie - Multimedia Ellen Reehorst Onderwijs & zo Betrokken partners Kentalis Guyotschool SO Kentalis Tine Marcusschool SO FODOK (Federatie van Ouders van Dove Kinderen) Kentalis Zorg Regio Noord (internaat) Kentalis Raad van Bestuur Expertise van de partners De Guyotschool voor VSO is een tweetalige school voor onderwijs aan dove en slechthorende leerlingen. Veel leerlingen verblijven door de week op het internaat. De Dr. De Graafschool VSO verzorgt voortgezet onderwijs aan leerlingen met ernstige spraak-/taal problemen en aan slechthorende leerlingen. Kentalis E&I Multimedia produceert voor interne en externe opdrachtgevers videomateriaal, presentaties en andere media gerelateerde producten. Multimedia onderscheidt zich door kennis van de Nederlandse Gebarentaal (NGt) en expertise op het gebied van aangepaste ondertiteling. Zij produceert o.a. NGt getolkt en ondertiteld materiaal voor ED*IT (Beeld en Geluid). Ellen Reehorst Onderwijs & zo ontwikkelt krachtig, activerend onderwijs. Ze ontwierp succesvolle onderwijsprogramma s, waarin leerlingen werken in opdracht van echte opdrachtgevers (Scholen voor Duurzaamheid; Worldschool) en werkte mee aan de Leerlijn Relaties en Seksualiteit voor Cluster 2. De FODOK behartigt de belangen van dove en slechthorende kinderen en hun ouders en rekent voorlichting over specifieke thema s tot haar taak. Leerlingen van de Guyotschool en Tine Marcusschool voor SO stromen door naar de deelnemende VSO scholen. Meerwaarde van samenwerking Mediawijsheid is binnen Kentalis een nieuw aandachtspunt. Samenwerking tussen de partners zorgt voor gelijktijdige expertiseontwikkeling en verspreiding van de

6 Format projectvoorstel - Mediawijzer.net Fonds Fonds Projecten Plus versie april / 10 onderwijsmethodiek. De partners vullen elkaars expertise aan (begeleiding, didactisch, multimedia, implementatie). De samenwerkingspartners vormen een projectgroep, die minimaal 6 keer overlegt. Verdere afstemming gebeurt digitaal. Een stuurgroep van schooldirecteur, directeur Kentalis Expertise & Innovatie / Pontem R&D en vertegenwoordiger van cliëntenorganisatie, bij voorkeur FODOK, bewaakt de voortgang en zorgt voor borging en opschaling. 4. Criterium C (maximaal 20 punten) Duurzaamheid van de projectresultaten 1. duurzaam onderwijs Het project zorgt met krachtige onderwijsmethodieken voor duurzame resultaten (VSO - expertleren; SO peereducation; opvoeders via kinderen) 2. procesbeschrijving en materialen In de procesbeschrijving worden de opgedane ervaringen en de bijstellingen in het onderwijsontwerp verwerkt. Zo nodig worden ook de multimedia materialen bijgesteld. Alle materialen zijn via websites kosteloos beschikbaar. 3. zelfstandige voortzetting op deelnemende scholen De kosten van zelfstandige voortzetting zijn beperkt tot onderwijstijd; alle materialen zijn immers klaar. Guyotschool VSO en Dr. de Graafschool VSO zetten het project zelfstandig voort; het is opgenomen in hun meerjaren schoolplan (bijlagen 2 en 3). 4. opschaling naar Kentalis scholen in de rest van Nederland De Raad van Bestuur zal landelijke opschaling stimuleren (bijlage 4). Alle Kentalis VSO scholen worden op alle niveaus geïnformeerd (leerlingen onderling, medewerkers, MT). De beperkte kosten van uitvoering maken landelijke opschaling realistisch. 5. opmaat naar doorlopende leerlijn De Raad van Bestuur ziet het project als opmaat (eerste bouwsteen) voor een doorlopende leerlijn (bijlage 4). Procesbeschrijving en e-course borgen en ontsluiten de opgedane expertise voor alle medewerkers. De eerste stap naar een leerlijn wordt binnen het project gezet: VSO leerlingen brengen mediawijsheid in het SO. 5. Criterium D: (maximaal 25 punten) Succesfactoren en risicomanagement De belangrijkste succesfactoren zijn De deelnemende VSO scholen hebben het project al opgenomen in hun schoolplan (bijlage 1 en 2) De Raad van Bestuur van Kentalis onderkent het belang van Mediawijsheid en is actief betrokken (bijlage 4) De actieve participatie van de doelgroep als mediaproducent zorgt voor aansluiting bij hun leefwereld, vragen en problemen De actieve rol van de doelgroep in het verspreiden van mediawijsheid De duurzaamheid van de projectresultaten (zie 4.) De belangrijkste risico s zijn Ziekte of uitval van uitvoerende gebarentaalvaardige docenten (lastig vervangbaar) Concurrentie met onderwijsvernieuwingen in het kader van de nieuwe wet op (V)SO Communicatie sneeuwt onder in de aandacht voor bezuinigingen op Passend Onderwijs Duurzame borging sneuvelt in genoemde bezuinigingen

7 Format projectvoorstel - Mediawijzer.net Fonds Fonds Projecten Plus versie april / 10 Het indammen van de risico s kan door Back-up uitvoerders Relatie leggen tussen Mediawijsheid en andere onderwijsvernieuwingen Creatieve communicatie over meerdere lijnen, ook door doelgroep zelf Kostenarm model voor zelfstandige voortzetting Guyotschool VSO en De Graafschool VSO hebben dezelfde directeur; deze overlegt structureel met Internaat, directeuren van SO scholen, alle Cluster 2 VSO directeuren en met FODOK Noodzaak van Mediawijsheid voor Cluster 2 op alle niveaus duidelijk maken 6. Criterium E: (maximaal 10 punten) Communicatie en kennisdeling Communicatie en kennisdeling zijn van groot belang voor duurzame projectresultaten. Hier wordt dan ook stevig op ingezet. De projectleider is hiervoor verantwoordelijk; uitvoering is deels gedelegeerd aan leerlingen en projectpartners. Ontwikkeld materiaal wordt digitaal ontsloten en kosteloos verspreid. Interne communicatie binnen Kentalis: - project website - digitale berichten aan ouders van deelnemende leerlingen - digitale nieuwsbrieven voor medewerkers Kentalis scholen landelijk - berichten op KIM (digitale Kennis- en Informatie Motor) voor alle Kentalis medewerkers - presentaties in MT s van onderwijsregio s Externe communicatie: - project website - tweets projectleiding - leerlingen via social media - prezi en presentatie op landelijk Siméa Congres - voorlichting door FODOK; website FODOK - publicatie in vaktijdschrift Kennisdeling: - studiemiddagen voor medewerkers - filmpjes, medialessen en presentaties door VSO leerlingen - digitale competitie, online crowd jurering - procesbeschrijving onderwijs (pdf op website Kentalis en FODOK) - e-course Mediawijsheid in Kennisportal Kentalis 7. Globale planning Zie volgende pagina. 8. Begroting Los bijgevoegd.

8 Globale planning project Cluster 2 Mediawijs versie 2.0 Activiteit \ Periode mei-11 jun-11 jul-11 aug-11 sep-11 okt-11 nov-11 dec-11 jan-12 feb-12 mrt-12 apr-12 mei vooronderzoek ( afgerond ) o 1. project website o 2. studiemiddagen medewerkers o o 3. onderwijs ontwerp o o 4. multimedia materiaal o 5. films van leerlingen o o 6. medialessen door VSO lln. o o o 7. presentaties door VSO lln. o o 8. digitale competitie, winnaar o 9. evaluatie leerlingen, docenten o 10. procesbeschrijving onderwijs o 11. e-course in Kennisportal o 12. communicatie binnen Kentalis. digi berichten aan ouders o o o o. digi nieuwsbrieven Kentalis scholen o o o o. KIM berichten heel Kentalis o o o o o o o o o o o. presentatie in regionale MT's o o 13. externe communicatie. tweets projectleiding o o o o o o o o o o o. tweets leerlingen o o o o o. prezi Simea congres o. FODOK voorlichting ouders o. publicatie op FODOK website o. publicatie in vaktijdschrift o o = oplevering

9

10 Format projectvoorstel - Mediawijzer.net Fonds Fonds Projecten Plus versie april / 10 Los bijgevoegd 8. Begroting Bijlagen 1. verkennend onderzoek 2. verklaring Kentalis Guyotschool VSO over opname in schoolplan 3. verklaring Kentalis dr. De Graafschool VSO over opname in schoolplan 4. verklaring Kentalis Raad van Bestuur 5. verklaring FODOK

11 Bijlage 1 Verkennend vooronderzoek naar noodzaak en behoeften Anja Nutters heeft in het voorjaar van 2011 een inventariserend onderzoek gehouden onder leerlingen en docenten/begeleiders van de deelnemende scholen. VSO leerlingen Op het VSO volgen de leerlingen voornamelijk VMBO en praktijkonderwijs, daarnaast ook havo. De leerlingen vertellen dat ze thuis of op het internaat veel op internet zitten (naar eigen zeggen 10 tot 40 uur per week). Op school wordt de computer het minst gebruikt. Programma's als Hyves, Facebook, MSN en oovoo worden veel genoemd, naast spelletjes en informatie zoeken. Ze bespreken onderwerpen als feestjes, schoolzaken, voetbal en maken afspraken met vrienden. Vanwege de grote reisafstanden wonen de meeste leerlingen door de week in het internaat in Haren. In het weekend gaan ze naar huis. Communicatie met hun ouders is voor hen vaak lastig, omdat deze geen of beperkt gebarentaal kennen. Veel leerlingen hebben geen of weinig horende vrienden en hun dove vrienden wonen ver weg. Via internet zoeken de leerlingen in het weekend contact met elkaar zonder te hoeven reizen. In het weekend ontstaan dan ook veel ruzies via de sociale media. Veel voorkomende problemen zijn het gebruik van schutting taal, bedreigende berichten verzenden en ontvangen, hacken van mail en sites, zenden en ontvangen van seksuele beelden. Leerlingen noemen blokkeren en verwijderen als oplossing van deze problemen. Ze weten niet dat doodsbedreigingen strafbaar zijn en dat je er aangifte tegen kunt doen. Dat je ook anders met deze sociale media kunt omgaan en zo conflicten kunt voorkomen, komt bij veel jongeren niet op. Groepsdocenten en Trainers Sociale Vaardigheden Groepsdocenten van deze leerlingen en de sociale vaardigheidstrainers signaleren twee veel voorkomende problemen: 1. Miscommunicatie door ongenuanceerd taalgebruik en gebrekkige zinsconstructies Door achterstand in hun taalontwikkeling gebruiken leerlingen zinsconstructies die lijken op de gebiedende wijs van de Nederlandse taal. Daardoor lijkt hun geschreven taal nog harder. Dit probleem is extra groot wanneer leerlingen communiceren met horende vrienden. 2. Grensoverschrijdend gedrag met een seksuele lading Dit gebeurt onder meer via de webcam. Dat er onder jongeren met auditieve beperkingen en spraak/taal problemen meer seksueel grensoverschrijdend gedrag voorkomt dan bij horende leeftijdgenoten, is al langer bekend. Ook in de virtuele wereld speelt dit probleem sterker dan bij horende jongeren.

12 Groepsleerkrachten melden dat zij vrijwel elke maandag met de leerlingen internet incidenten moeten bespreken, die in het weekend zijn ontstaan. Een aantal door leerlingen genoemde problemen (moedwillige bedreigingen, hacken, accounts stelen) zijn bij docenten minder in beeld. Mediawijsheid is geen onderdeel van het curriculum. Aandacht ervoor beperkt zich vooral tot het bespreken van incidenten en een incidentele les. Wel is er overleg en samenwerking met de groepsleiders van het Internaat om de jongeren te begeleiden in het oplossen van de problemen. Conclusies: - Cluster 2 jongeren zijn heavy users van social media - Ze gebruiken internet voornamelijk voor communicatie en vermaak. - Door hun beperkingen zijn zij vrijbuitende en roekeloze prosumenten bij uitstek - Internet incidenten komen erg vaak voor, hebben grote impact en vragen veel tijd - Er is bij deze jongeren, en bij hun opvoeders en docenten, snel en structureel aandacht voor verstandig mediagebruik nodig

13

14

15

16 Houten,13 mei 2011 Betreft: Mediawijsheid dove jongeren Geachte mevrouw, heer, Namens de FODOK, de Federatie van Ouders van Dove Kinderen, wil ik u laten weten dat wij het initiatief om de mediawijsheid van dove jongeren middels een project te vergroten van harte ondersteunen. Graag werken wij daarom mee aan het project 'Cluster 2 Mediawijs'. Wij worden met enige regelmaat geconfronteerd met de informatieachterstand en kwetsbaarheid van dove kinderen en jongeren. Een project dat hun mediawijsheid vergroot zal bijdragen aan hun weerbaarheid en hun participatiemogelijkheden in de maatschappij. Het is van groot belang dat de uitkomsten van het project voldoende geborgd worden, zodat ook na de projectperiode mediawijsheid een vanzelfsprekend onderdeel in opvoeding en onderwijs van dove kinderen wordt. De FODOK levert daaraan graag een bijdrage door middel van het bekend maken van het thema en het informeren van ouders over mediawijsheid, via haar website en nieuwsbrieven, ook na de projectperiode. Tevens is de FODOK bereid haar expertise in te zetten tijdens de uitvoering van het project en bij de implementatie van de resultaten, opdat optimaal geprofiteerd kan worden van de in het project opgedane ervaringen en de onfi,vikkelde materialen. Met vriendelijke groet en n-oogachting,. drs. Mariën Hannink leidsmedewerker FODOK Postbus GD Houtên I ABN AMRO wwwfodok.nl I info@fodok.nl