Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

Transcriptie

1 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten Analyse van Rebound Centre Rotterdam Delfshaven en de Amsterdamse School Opdrachtgever: Ministerie van OCW, directie Voortijdig schoolverlaten ECORYS Boukje Cuelenaere Anja Willemsen Ruud van der Aa Frank van Zutphen Claudia Groen Rotterdam, 6 april 2009

2

3 ECORYS Nederland BV Postbus AD Rotterdam Watermanweg GG Rotterdam T F E asb@ecorys.com W K.v.K. nr ECORYS Arbeid & Sociaal Beleid T F WIL/RG EO18937rapcases

4 WIL/RG EO18937rapcases

5 Inhoudsopgave Samenvatting 7 1 Inleiding en onderzoeksopzet Inleiding Onderzoeksmethode 9 2 Case 1: De Amsterdamse School Probleemanalyse Het projectalternatief Nulalternatief Kosten en resultaten Kosten van het project Effecten en baten Kosten-batenanalyse Kosten en baten naar actor Gevoeligheidsanalyse Conclusie 24 3 Case 2: Rebound Centre Delfshaven (Rotterdam) Probleemanalyse Het Projectalternatief Nulalternatief Kosten en resultaten Kosten van het project Effecten en baten Kosten-batenanalyse Kosten en baten naar actor Gevoeligheidsanalyse Conclusie 36 4 Centrale conclusies Kanttekeningen Conclusies 37 Bijlage 1 Resultaten Amsterdamse School 39 Bijlage 2 Resultaten Rebound Centre Delfshaven 41 Bijlage 3 Kengetallen 45 Bijlage 4 Lijst van geïnterviewden 49 WIL/RG EO18937rapcases

6 WIL/RG EO18937rapcases

7 Samenvatting MKBA verminderen VSV In opdracht van de directie Voortijdig schoolverlaten van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft ECORYS een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) van het verminderen van het voortijdig schoolverlaten in Nederland uitgevoerd. Deze MKBA bestaat uit twee delen: de analyse op macroniveau en de analyse van twee projecten om voortijdig schoolverlaten te verminderen. Het eerste deel is gerapporteerd in MKBA voortijdig schoolverlaten, Cuelenaere e.a Twee casestudies Voorliggend rapport bevat de maatschappelijke kosten-batenanalyse van twee case studies op het gebied van voortijdig schoolverlaten, De Amsterdamse School en het Rebound Centre Delfshaven (Rotterdam). Beide projecten in deze analyse zijn gericht op een relatief zware groep voortijdig schoolverlaters. Bij de Amsterdamse School is ongeveer 65 procent van de deelnemers preventief doorverwezen vanuit de eigen onderwijsgroep en zijn de overige 35 procent van de deelnemers reeds eerder uitgevallen. Het Rebound Centre richt zich alleen op jongeren die niet meer aan het reguliere onderwijs deelnemen. In tegenstelling tot de hoeveelheideffecten die in het VSV beleid centraal staan geldt voor beide projecten dat er niet alleen op het behalen van de startkwalificatie wordt gestuurd, maar ook op het uitstromen naar werk of vervolgopleiding. Kosten De kosten van beide interventies bestaan uit de reguliere opleidingskosten en extra personeelslasten voor de groepsverkleining en (impliciete) zorg die beide projecten aanbieden. Daarnaast maken de deelnemers nog private kosten voor de opleiding. De Amsterdamse School wordt voornamelijk gefinancierd met reguliere OCW gelden en de zogenaamde stage innovatiemiddelen vanuit hetzelfde ministerie. Het Rebound Centre ontvangt naast OCW gelden, WWB gelden van het ministerie van Sociale Zaken en een subsidie van de deelgemeente. Baten De baten van beide interventies zijn in de basisvariant waarin wij de in de macroanalyse gemaakte veronderstellingen (kengetallen) volgen lager dan de kosten. Hierbij moet wel in ogenschouw worden genomen dat dit het minimale rendement zal zijn. In deze studie zijn we namelijk consequent uitgegaan van de ondergrens van de effecten. Ook heeft de analyse betrekking op standaard jaren regulier onderwijs en wordt de intensieve begeleiding door medewerkers zoals deze in beide projecten plaatsvindt niet meegenomen in het model. Een andere reden waarom de uitkomsten van deze MKBA de ondergrens weergeven is het feit dat sommige effecten van onderwijs niet gekwantificeerd zoals integratie Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 7

8 of sociale participatie niet gekwantificeerd zijn. Deze effecten sluiten echter nauw aan bij de doelstellingen van beide projecten. Rendement Uit de gevoeligheidsanalyse blijkt dat beide projecten rendabel worden bij een aannemelijke stijging van de arbeidsparticipatie. Daarnaast zullen de baten sterk stijgen indien we een lagere disconto voet veronderstellen. De interne rentevoet van de Amsterdamse School is 5,05 procent en voor het Rebound Centre is dit 4,35 procent, dit impliceert dat de kosten bij deze discontovoet gelijk zullen zijn aan de baten. Het maatschappelijk rendement is bij beide interventies beduidend hoger dan het private rendement en bestaat voor het grootste deel uit belastinginkomsten en de afname van uitkeringen. Daarnaast zijn er baten op de gebieden gezondheid en criminaliteit, maar deze zijn beduidend kleiner. 8 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

9 1 Inleiding en onderzoeksopzet 1.1 Inleiding Voortijdige schooluitval, ook aangeduid als voortijdig schoolverlaten (VSV), brengt zowel voor de leerlingen zelf als voor de samenleving een aantal problemen met zich mee. De leerlingen die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten, hebben een slechtere uitgangspositie op de arbeidsmarkt. Dit heeft niet alleen vervelende consequenties voor de voortijdig schoolverlaters zelf, maar voortijdig schoolverlaten leidt ook tot kosten voor de maatschappij. Het tegengaan van voortijdig schoolverlaten is de laatste jaren dan ook een belangrijke beleidsprioriteit van het kabinet. Voor het ministerie van OCW is het van belang om zicht te hebben op de opbrengsten van dit beleid op verschillende terreinen. Het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (OCW) heeft ECORYS daarom gevraagd de volgende vragen te beantwoorden: 1. Wat zijn de maatschappelijke kosten en baten van voortijdig schoolverlaten op macroniveau? 2. Wat zijn de maatschappelijke kosten en baten van voortijdig schoolverlaten van twee lokale casus (Amsterdamse School en Rebound Center Delfshaven)? De eerste vraag wordt beantwoord in de rapportage MKBA voortijdig schoolverlaten. De tweede vraag is het onderwerp van deze studie. Doel van het uitvoeren van een de maatschappelijke kosten en batenanalyse (MKBA) van twee specifieke cases op het gebied van voortijdig schooluitval is inzicht te krijgen in de effectiviteit en rentabiliteit van deze interventies. Hiertoe zijn twee projecten gekozen: het project Amsterdamse School en het Rebound Centre Rotterdam Delfshaven 1.2 Onderzoeksmethode Om de kosten-batenanalyse van de twee interventies op te stellen hebben wij het in figuur 1.1 beschreven stappenplan KBA gevolgd. Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 9

10 Figuur 1.1 Stappenplan kosten-batenanalyse STAPPEN KOSTEN-BATENANALYSE 1 Probleemanalyse 2 Definitie projectalternatief 3 Definitie nulalternatief 4 Bepalen kosten 5 Bepalen effecten 6 Bepalen baten 7 Opstellen overzicht kosten en baten 8 Varianten- en risicoanalyse Bron: ECORYS & Verwey-Jonker Instituut (2008), Handleiding voor kosten-batenanalyses in het sociale domein. De kosten en effecten van de interventies zijn vastgesteld op basis van gesprekken met een aantal sleutelfiguren (zie bijlage 4), beleidsdocumenten, jaarplannen en rapportages en een analyse van de instroom en uitstroom van deelnemers op basis van de leerling overzichten van de afgelopen jaren van beide projecten. De baten van de beide interventies zijn aan de hand van de kengetallen uit het eerste deel van deze studie (de macro analyse) bepaald. Bij het bepalen van de kengetallen is onder meer gebruik gemaakt van eerdere studies naar de kosten en baten van voortijdig schoolverlaten 1. Voor het bepalen van de baten hebben wij ons met name geconcentreerd op de vraag wat de gevolgen zijn indien voortijdig schoolverlaten wordt teruggebracht. Hierbij is zoveel mogelijk gekeken naar bestaande empirische relaties uit nationale en internationale literatuur. ECORYS heeft voor deze studie zelf geen empirisch onderzoek verricht. Het grootste deel van de literatuur gaat over het effect van één extra jaar scholing op het loon, de arbeidsparticipatie of criminaliteit. Gebieden als gezondheid, maatschappelijke participatie en integratie komen minder aan bod. In het onderzoek is getracht ook die gebieden uit te lichten. Een relevant aandachtspunt dat vaak terugkomt in de literatuur over de verschillende gebieden is dat er sprake is van een glijdende schaal. Het halen van een diploma op zich heeft geen effect, de jaren onderwijs die daarvoor zijn gevolgd wel. Er zal dus bijvoorbeeld weinig verschil zijn in crimineel gedrag tussen iemand die zijn startkwalificatie behaald heeft en iemand die zijn opleiding een maand voor het behalen van de startkwalificatie heeft beëindigd. 1 Denk aan CPB (2006), Voortijdig schoolverlaten in Nederland: omvang, beleid en resultaten, CPB document nr. 107, februari 2006 & Rebel Group (2006), Kosten en baten van voortijdig schoolverlaten. 10 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

11 Tabel 1.1 geeft een overzicht van het type baten voor zowel klassieke risicoleerlingen als opstappers voor het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Tabel 1.1 Een overzicht van de verschillende type baten Private Maatschappelijk Totaal rendement rendement Extra brutoloon door stijging arbeidsparticipatie +A +A Extra brutoloon door stijging arbeidsproductiviteit +B +B Extra brutoloon door lagere kans op ontslag +C +C Extra brutoloon door kans op vervolgonderwijs +D +D Extra belastinginkomsten door extra brutoloon -E +E 0 Secundaire arbeidsvoorwaarden +F +F Minder bijstandsuitkeringen -G +G 0 Netto financiële baten A+B+C+D-E+F-G E+G A+B+C+D+F Betere gezondheid (in QALY) +H +H Lagere kosten gezondheidszorg +I +I Lagere criminaliteit +J +J Vrije tijd -K -K Sociale positie +L +L Sociale participatie +M +M +M+M Totale baten A+B+C+D-E+F- G+H-K+L+M E+G +I+J+M A+B+C+D+F+ H+I+J-K+L+M+M Een overzicht van de berekening van de verschillende kengetallen zoals uitgevoerd in de macro analyse is toegevoegd in Bijlage 3. Varianten- en risico (gevoeligheids) analyse Het resultaat van de beide kosten-batenanalyses komt tot stand op basis van gegevens, aannames en waarderingsmethodieken met een kleine of grotere onzekerheidsmarge. We hebben daarom voor beide interventies een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd met behulp van alternatieve aannames over de ingeschatte effecten en de gehanteerde waarderingsgrondslag. Voor de gevoeligheidsanalyse hebben wij de verschillende varianten in de macro analyse gevolgd en daarnaast een berekening voor het break-even punt van beide interventies gemaakt. Dit betekent dat de specifieke interventie bij een hogere dan de berekende discontovoet (interne rentevoet) niet meer rendabel zou zijn. Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 11

12

13 2 Case 1: De Amsterdamse School 2.1 Probleemanalyse De gemeente Amsterdam heeft de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van het aantal voortijdig schoolverlaters. Sinds begin 2008 is het Bureau Leerplicht Plus van start gegaan, waarbij diverse partners (o.a. het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg, Bureau Halt en politie, maar ook het onderwijs, het Jongerenloket en lokale welzijnsorganisaties) samenwerken. Hierdoor ontstaat niet alleen een beter beeld van het werkelijke aantal voortijdig schoolverlaters, ook is het door de samenwerking beter mogelijk om voortijdig schoolverlaten effectief te voorkomen en te bestrijden. Het Bureau Leerplicht Plus brengt hierover elk halfjaar een rapportage uit. De onderstaande tabel geeft de ontwikkeling in de periode aan. Tabel 2.1 Trend schoolresultaat van jongeren 18 t/m 22 jaar in Amsterdam, 31 juli 2007 en juli juli 2008 Schoolgaand en/of gekwalificeerd % % In onderzoek (mogelijk startkwalificatie)* % % VSV Totaal % % - nieuwe uitvallers (uitgevallen in schooljaar) % % - oude uitvallers (uitgevallen in een voorgaand jaar) % % Totaal % % * Jongeren in onderzoek zijn mogelijk voortijdig schoolverlaters, het kan ook zijn dat ze al een startkwalificatie hebben behaald. Bron: Bestuurlijke rapportage Schooljaar , Bureau Leerplicht Plus, Gemeente Amsterdam. Het grootste verschil in schooluitval is tussen jongeren onder en boven de 18 jaar. In de leeftijdgroep tot en met 17 jaar valt minder dan 1 procent van de jongeren uit, in de leeftijd 18 tot en met 22 jaar is het uitvalpercentage 12,7 procent. Wat verder opvalt, is het verschil tussen jongens en meisjes. In de leeftijd 18 tot en met 22 jaar valt onder jongens 14,6 procent uit en onder meisjes 10,8 procent. Beleid Gemeente Amsterdam Door de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) van de gemeente Amsterdam worden al geruime tijd middelen ingezet om het aantal voortijdig schoolverlaters substantieel terug te dringen en om zoveel mogelijk jongeren met een kwalificatie, bij voorkeur een startkwalificatie, op de arbeidsmarkt een plaats te geven. Dit gebeurde in de voorgaande jaren in het kader van het programma Bijzondere Trajecten Risicojongeren (BTR). Het BTR programma, waarmee de gemeente Amsterdam in 2003 startte, maakt deel uit van het Amsterdamse Plan van Aanpak Voortijdig Schoolverlaten. Het programma draagt bij aan het voorkomen van voortijdig schoolverlaten, de terugleiding van jongeren naar onderwijs of (als school niet haalbaar is) de toeleiding naar werk. Met Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 13

14 dit programma werden jongeren bereikt. Om deze reden is het programma BTR ook in 2005 en 2006 voortgezet. De ambities voor het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten (VSV) zijn door de gemeente Amsterdam verder uitgewerkt in Het beleidsplan Jong Amsterdam Het plan richt zich op het opsporen van uitvallers en hen naar opleiding of werk leiden (curatief) en op het stoppen van toestroom van nieuwe uitvallers (preventie). Dit komt terug in de drie-sporenaanpak, die sinds mei 2006 in gang is gezet: Spoor 1: Voorkomen van verzuim: voortgezet onderwijs en ROC s binden zich aan het voorkomen van uitval enerzijds en het tijdig melden van (dreigende) uitvallers anderzijds. Spoor 2: Snelle opvang van voortijdig schoolverlaters: jongeren die (toch) uitvallen worden gericht overgedragen naar de jongerenloketten en naar leer-/werktrajecten of andere (arbeids)activiteiten geleid. Spoor 3: Versnelde aanpak bestaande groep voortijdig schoolverlaters: acties die erop gericht zijn versneld contact te leggen met jongeren om hen terug te leiden naar school en/of werk. Om de ambities voor het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten (VSV) te realiseren werkt de gemeente samen met verschillende betrokken partijen. De gemeente Amsterdam heeft daartoe in 2006 samen met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, het ROC van Amsterdam en ROC ASA een convenant ondertekent. In het convenant beogen de partijen een reductie van 40 procent in , overeenkomend met een jaarlijkse reductie van 10 procent in de vier jaren vanaf Het bovengenoemde driesporen beleid wordt ingezet om dit doel te realiseren. Zoals uit tabel 1.1 blijkt is deze doelstelling (een jaarlijkse reductie van 10 procent) in het jaar behaald. Een van de projecten die worden uitgevoerd om de doelstellingen, zoals overeengekomen in het convenant te realiseren, is de Amsterdamse School. De Amsterdamse School richt zich op jongeren die om uitlopende redenen binnen het reguliere onderwijs dreigen uit te vallen. Door de sterk heersende groepsculturen hebben probleem deelnemers een negatief effect op de gehele groep, waardoor een onacceptabel hoog ongekwalificeerde uitstroom ontstond. Om deze moeilijke groep te bedienen heeft de Amsterdamse School in 2003 besloten een aparte, op deze problemen toegesneden leeromgeving te creëren waar onderwijs op maat aangeboden wordt en zo aan de behoefte van deze moeilijke deelnemers tegemoet gekomen kan worden. De Amsterdamse School is opgezet als een lokaal initiatief van de vestiging West van het ROC ASA en maakt nu onderdeel uit van het Amarantis Onderwijsgroep (voormalig ROC ASA en ISA). Bij de aanvang van het project Amsterdamse School richtte het project zich met name op het beperken van de uitval in het onderwijs. In januari 2004 begon een groep van 24 jongeren aan het project en in het cursusjaar stroomden 50 jongeren in. In de jaren daarna groeide het aantal deelnemers naar 150. Het uiteindelijke doel van de Amsterdamse School is om aan de maatschappelijke vraag van 175 plaatsen te kunnen voorzien. In de afgelopen jaren heeft een verschuiving plaatsgevonden binnen de doelgroep die de Amsterdamse School bediend. In de beginjaren richtte de Amsterdamse School zich met name op het beperken van uitval binnen het Onderwijsgroep. De laatste 14 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

15 jaren groeit het aantal deelnemers die reeds uitgevallen zijn en worden doorverwezen door maatschappelijke organisaties als Bureau jeugdzorg, Nieuwe perspectieven 2 en reclassering. De Amsterdamse School bedient daarmee een steeds zwaardere groep. Om in te spelen op de behoeften van deze groep jongeren is samenwerking gezocht met hulpverlenende instanties. 2.2 Het projectalternatief De projecteffecten laten zich meten als het verschil tussen het projectalternatief en het nulalternatief. In deze paragraaf geven we een beschrijving van het project. In paragraaf 2.4 gaan we verder in op de verwachte effecten van het project Amsterdamse School voor het schooljaar 2008/2009. De doelstelling van de Amsterdamse School is diplomering op niveau 1 en indien haalbaar niveau 2 of hoger. De Amsterdamse School heeft zichzelf als doel gesteld dat het percentage deelnemers dat het traject succesvol doorloopt minimaal 60 procent 3 zou moeten bedragen. De onderliggende doelstellingen liggen hieraan ten grondslag: Het aantal voortijdig schoolverlaters moet substantieel afnemen. Er moet worden ingespeeld op vragen van de arbeidsmarkt naar werknemers met ten minste een startkwalificatie. De afstemming tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt moet verbeteren. Het doorlopen van de Amsterdamse School moet de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemer stimuleren, voornamelijk op het sociaal emotionele vlak. Werkwijze en activiteiten De Amsterdamse School biedt verschillende mbo-opleidingen aan op niveau 1 en 2 en soms op niveau 3, in de richtingen: economie, detailhandel, groothandel /logistiek, zorg&welzijn en techniek. Het merendeel van de deelnemers (75%) volgt onderwijs op niveau 2. Bij de Amsterdamse School is al sinds de oprichting sprake van flexibele instroom. Dit betekent dat deelnemers gedurende het gehele schooljaar kunnen instromen. Deelnemers die tussentijds uitstromen ontvangen desgewenst officiële erkende deelkwalificatie certificaten en een portfolio waarin behaalde resultaten worden getoond. Deze deelnemers worden daar waar mogelijk gecertificeerd en/of begeleid naar een werkplek. De opleidingen zijn in beperkte mate praktijk gericht. De Amsterdamse School wil in de toekomst meer praktijkgerichte opleidingen aanbieden, met name in de techniek. Eén van de pijlers van de AS is onderwijs in kleine groepen. Uit de praktijk is gebleken dat een groepsgrootte van om en nabij de twaalf personen voor de doelgroep de meest optimale leersituatie genereert. Dit betekent dat in de AS de groepsgrootte ongeveer de helft bedraagt van die in het reguliere onderwijs. Groepsmentoren zijn het vaste aanspreekpunt voor de leerlingen. De mentoren komen niet uit het onderwijs maar zijn voormalig langdurig werklozen. Daarnaast verzorgen de coördinerende docenten het 2 3 Nieuwe Perspectieven is een hulpvorm van Spirit. Nieuwe Perspectieven helpt jongeren van 12 tot 23 jaar die minimaal twee keer in aanraking zijn gekomen met politie of justitie. Jongeren krijgen maximaal 12 weken begeleiding en hierna nog 3 maanden nazorg. Eind rapportage ROC ASA, AS 2007 versie 1.1. Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 15

16 onderwijs en zorg. In 2007 heeft de AS zich gericht op de ontwikkeling en implementatie van een betere zorgstructuur. Hiervoor zijn een leerlingbegeleider (psycholoog/orthopedagoog) en een ambulant begeleider ingeschakeld. Door het complete aanbod van onderwijs en zorg en het netwerk van hulpverleners en reclassering wordt de school steeds meer gezien als een expertisecentrum met mogelijk een spin-off naar de gehele schoolinstelling en verder. Kenmerken van de aanpak van de Amsterdamse School: kleinschalig; groepen van maximaal 12 leerlingen; mensgericht niet leerling gericht (een verstoring of probleem krijgt voorrang); aanpak gericht op het individu (zelfontwikkeling) en het groepsproces/-leren; leertraject gebaseerd op vragen als wie ben je en wat wil je ; biedt een duidelijke structuur, regels en regelmaat. Deelnemersprofiel De Amsterdamse School richt zich op jongeren tussen de jaar, die binnen het reguliere onderwijs uit de boot dreigen te vallen. De signalering en doorverwijzing van de leerlingen gebeurt op twee manieren: 1) Preventief (ongeveer 65%): jongeren worden doorverwezen vanuit het Amarantis Onderwijsgroep op basis van een indicatie, de zogenaamde probleemeigenaar (degene die doorverwijst) moet hierbij de doorverwijzing onderbouwen, en 2) Curatief (ongeveer 35%): jongeren die reeds uitgevallen zijn. Dit is een groeiende groep jongeren die voornamelijk worden doorverwezen door de reclassering en jeugdzorg. In principe worden alle jongeren die doorverwezen zijn, geplaatst. Een te zware problematiek (criminele activiteiten of een hoge zorgindicatie) kan een reden zijn om jongeren niet binnen de Amsterdamse School te plaatsen. Bij de intake moet het gevoel bestaan dat de school iets kan betekenen voor de jongere. Kenmerken van de deelnemers: Het merendeel van de jongeren heeft te maken met een meervoudige problematiek (leerachterstanden, sociaal-emotionele en/of gedragsproblemen). Het grootste deel van de jongeren (60-70%) heeft de indicatie gedragsproblemen en behoefte aan zorg. Bijna alle jongeren (90%) zijn weleens in aanraking geweest met justitie. Van hen heeft procent structureel te maken met justitie. Zij vallen onder de zware zaken. Meer dan 90 procent van de jongeren is allochtoon. Jongeren zonder, of met een inadequate, beroepskwalificatie. De minderheid van de jongeren heeft bij instroom een diploma, hetzij een vmbo-diploma, hetzij een mbo niveau 1 diploma. Het merendeel (65%) van de jongeren wordt preventief doorverwezen en 35 procent komt bij de Amsterdamse School terecht nadat ze uitgevallen zijn. 2.3 Nulalternatief De projecteffecten laten zich meten als het verschil tussen het projectalternatief en het nulalternatief. Het nulalternatief bestaat uit de meest waarschijnlijk te achten ontwikkeling die zal plaatsvinden in geval het project niet zouden worden uitgevoerd. 16 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

17 Hierbij hebben we rekening gehouden met de trends en het (overheids)beleid op het gebied van voortijdig schoolverlaten. De Amsterdamse School richt zich enerzijds op jongeren die dreigen uit te vallen, de zogenoemde risico leerlingen. Het aandeel preventieve deelnemers bedraagt ongeveer twee derde (65%). Voor deze jongeren zijn, zoals ook uit de interviews met de verschillende leerling coördinatoren en loopbaan adviseurs blijkt, geen andere alternatieven binnen het onderwijs. Jongeren vanaf 16 jaar worden, wanneer de Amsterdamse School er niet is, doorverwezen naar het jongeren loket van de gemeente Amsterdam, of er wordt getracht ze binnen de school te houden. Op basis van gesprekken met verschillende leerling- coördinatoren kan de inschatting gemaakt worden dat de jongeren zonder de Amsterdamse School niet adequaat geholpen zouden worden. In het nulalternatief zou volgens deze inschatting het merendeel van de jongeren (tussen 95-99%) geen startkwalificatie behalen. Daarnaast hebben deze probleem jongeren ook een negatieve invloed op de prestaties (uitval) van de rest van de groep. We veronderstellen daarom dat de uitval in het nulalternatief 97 procent zou zijn geweest. Als je ze een schools programma aan wil bieden is er naast de Amsterdamse School geen alternatief. Daarom schat ik dat het merendeel dan geen startkwalificatie zou behalen (Teammanager Leerloopbaan Centrum Amarantis Onderwijsgroep). Verder richt de Amsterdamse School zich in steeds meerdere mate ook op jongeren die reeds uitgevallen zijn: het aandeel curatieve deelnemers bedraagt momenteel 35 procent. Voor deze groep zijn zoals ook uit de interviews met de verschillende doorverwijzende instanties blijkt, weinig tot geen alternatieve projecten in Amsterdam of omgeving en kan de inschatting gemaakt worden dat de jongeren zonder de Amsterdamse School niet geholpen zouden worden en de uitval in deze groep in het nulalternatief dus 100 procent zou zijn geweest. Wel kunnen we de aanname maken dat in het nulalternatief een deel van de jongeren werk zou hebben gevonden. We veronderstellen dat dit percentage gelijk is aan een derde 4 van de jongeren. 2.4 Kosten en resultaten In deze paragraaf beschrijven we de veronderstellingen en uitgangspunten waarmee we gerekend hebben. 4 Dit is gebaseerd op de veronderstelling dat de curatieve deelnemers (35%) tot de verhinderden gerekend kunnen worden en dat 50% van de preventief doorverwezen leerlingen in het nulalternatief tot de opstappers gerekend kan worden (een baan zou hebben gekregen). Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 17

18 2.4.1 Kosten van het project Bij het project kunnen we de volgende kosten onderscheiden: eenmalige investeringen; jaarlijkse kosten (vast en variabel) waaronder: personele kosten; activiteiten/programma kosten; huisvestingskosten. Tabel 2.2 vat de veronderstellingen samen die we maken om de kosten het project te berekenen. Tabel 2.2 Veronderstellingen jaarlijkse kosten Amsterdamse School (bedragen in euro) Kosten Amsterdamse School Jaarlijkse kosten Personeelslasten onderwijs Personeelslasten zorg Leermiddelen Overige lasten (administratie en beheer en overig) Overige personeelslasten ondersteuning Directe huisvestingslasten Centrale lasten (inclusief indirecte huisvestingslasten en afschrijvingskosten) Kosten vrijwilligers Totale kosten Bron: Begroting Amsterdamse School voor Veronderstelling per kostenpost 1. Eenmalige investeringen betreffen de investeringen in gebouwen tot Een bedrag van van de Centrale lasten is bestemd voor afschrijvingskosten. 2. De personeelslasten voor onderwijs zijn onder te verdelen in personeelslasten voor onderwijs ( ) en extra personeelslasten voor groepsverkleining en impliciete zorg ( ). Daarnaast zijn er extra personeelslasten voor verleende zorg op basis van 2 fte. Overige personeelslasten ondersteuning voor onder meer beheer ( ) zijn relatief hoog door de twee locaties van de Amsterdamse School. Binnen de Amsterdamse School zijn verder vrijwilligers actief die zorg dragen voor het geven van Nederlandse les, rekenen en de catering. Dit zijn essentiële activiteiten waar geen personele inzet voor aanwezig is. Op basis van de maandelijkse inzet van de vrijwilligers en de salariskosten voor vergelijkbare functies 5 een hebben wij de fictieve lasten voor de inzet van de vrijwilligers berekend op Leraar B, 72 uur les en voorbereiding per maand ( op jaarbasis) medewerker facilitaire dienst, 22 uur per maand ( op jaarbasis). 18 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

19 3. De leermiddelen zijn op basis van het aantal leerlingen en het jaarplan begroot. Door de beperkte financiering zijn deze kosten vrij laag en zal er voor eventuele additionele (met name praktijkgerichte) activiteiten extra financiering moeten worden gezocht. 4. Huisvestingslasten en centrale lasten: binnen het Amarantis Onderwijsgroep wordt uitgegaan van de aanname dat de gemiddelde opslag voor centrale diensten van 33 procent. Deze doorbelasting betreft onder meer de kosten (inclusief afschrijvingskosten) voor de twee locaties van de Amsterdamse School ( , -). Deze kosten zijn door de locatie van de gebouwen en het feit dat de school in twee locaties is gevestigd relatief hoog maar worden door de doorbelasting over het gehele college gemiddeld. De directe huisvestingslasten voor de twee locaties zijn begroot op Naast bovenstaande jaarlijkse kosten worden er door de leerlingen zelf nog private kosten voor de opleiding gemaakt. Onderstaande tabel geeft de totale kosten van de interventie voor het jaar 2008/2009 weer. De contante waarde van de kosten van het project zijn gelijk aan Tabel 2.3 Totale kosten Amsterdamse School Kosten Kosten Amsterdamse School Private kosten deelnemers Totaal Financiële dekking De Amsterdamse School wordt momenteel gefinancierd met gelden van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (inclusief VOA) en de zogenaamde stageinnovatiebox middelen 6. De dekking vanuit de reguliere OCW gelden (afhankelijk van de inschrijfdatum van de deelnemers) is ongeveer 68 procent Effecten en baten Om de baten van het project te becijferen moeten we eerst weten hoe effectief het project is. Hoeveel deelnemers behalen als gevolg van het project een startkwalificatie en wat is de gemiddelde tijd dat leerlingen onderwijs krijgen binnen de Amsterdamse School. In tegenstelling tot de hoeveelheideffecten die in het VSV beleid centraal staan geldt voor het project dat er niet alleen op het behalen van de startkwalificatie wordt gestuurd. De Amsterdamse School heeft als doel dat de deelnemer de opleiding verlaat met een diploma op ten minste niveau 1 en indien haalbaar op niveau 2 of hoger. Daarnaast beschouwt de Amsterdamse School het als een succes wanneer: De deelnemer wordt begeleid naar een andere opleiding. 6 Dit zijn middelen voor innovatie die door het ministerie van OCW direct aan de onderwijsinstelling overgemaakt worden. Met deze middelen kunnen instellingen innovatiedoelen realiseren die zij zelf formuleren, in samenwerking met partners in de regio en in aansluiting op de thema s van de landelijke innovatieagenda. Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 19

20 De deelnemer wordt begeleid naar werk en/of bbl-traject. De deelnemer wordt begeleid naar een andere instelling die een vergelijkbare doelstelling nastreeft en waar de jongere op basis van zijn problematiek adequatere hulp kan worden geboden. Om de resultaten van het project over het jaar te kunnen inschatten hebben we een analyse gemaakt van het deelnemersbestand vanaf het schooljaar We hebben daarvoor de door de Amsterdamse School aangeleverde data gebruikt. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de resultaten over deze drie jaar (een volledig overzicht is te vinden in bijlage 1). Tabel 2.4 Resultatenoverzicht deelnemers Amsterdamse School Resultaten % leerlingen startkwalificatie 51% 28,43% 23,13% % uitstroom niveau 1 25% 21,56% 6,88% % uitstroom ongediplomeerd 23% 44,11% 33,13% Waarvan uitval 15% 32,35% 28,13% Waarvan uitstroom naar vervolg onderwijs 1% 5,88% 4,38% Waarvan werk 7% 5,88% 0,63% Nog ingeschreven 2008/2009 1% 5,88% 36,88% Totaal 100% 100% 100% Zoals uit bovenstaande tabel blijkt is het uitval percentage op de Amsterdamse School in de afgelopen jaren gestegen. De stijging van dit percentage is met name toe te schrijven aan de instroom van een zwaardere categorie leerlingen en organisatorische problemen binnen de Amsterdamse School. Het is de verwachting dat het percentage dit jaar weer zal dalen. Deelnemers die uitstromen ontvangen wanneer zij dit willen officiële erkende (deel)kwalificatie certificaten en een portfolio met de behaalde resultaten. Tabel 2.5 geeft een overzicht van alleen de uitstroom over deze jaren. Uit de analyse blijkt dat de ruim 38 procent van de deelnemers de startkwalificatie heeft behaald. Deze deelnemers hebben gemiddeld 20 maanden op de Amsterdamse School doorgebracht. Dit betekent ook dat meer dan de helft (62%) van de deelnemers de Amsterdamse School zonder startkwalificatie verlaat. Wel is het belangrijk om op te merken dat van deze groep bijna 20 procent een niveau 1 diploma heeft behaald. Daarnaast stroomt nog bijna 10 procent uit naar werk of een andere opleiding. De gemiddelde tijd dat deelnemers op de Amsterdamse School onderwijs genieten is 16,4 maanden. 20 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

21 Tabel 2.5 Deelnemers naar uitstroom categorie en gemiddelde tijd op de Amsterdamse School (op basis resultaten ) Categorie Percentage van de deelnemers Gemiddelde tijd op de Amsterdamse School in maanden 7 Startkwalificatie behaald (niveau 2 mbo) 38,36 20 Diploma niveau 1 behaald 19,02 17 Ongediplomeerde uitstroom 42,62 13 Waarvan naar werk 4,59 14 Waarvan doorstroom naar vervolgopleiding 4,92 12 Totaal 100% 16,45 In het tweede jaar van de Amsterdamse School is geprobeerd om de oud-deelnemers te volgen. In 2005 is men hier echter vanwege een beperkt budget mee gestopt. Doordat het merendeel van de deelnemers na het uitstromen niet meer gevolgd wordt kan er weinig gezegd worden over de duurzaamheid van de effecten van de interventie. De projectleiding en de doorverwijzende instanties schatten de kans op een mogelijke terugval van de jongeren (uitval in de vervolgopleiding of ontslag) echter relatief hoog in. Overige effecten In de afgelopen jaren heeft een verschuiving plaatsgevonden binnen de doelgroep die de Amsterdamse School bediend. De laatste jaren groeit het aantal deelnemers die reeds uitgevallen zijn en worden doorverwezen door instanties. Daarmee bedient de Amsterdamse School een steeds zwaardere groep. Om in te spelen op de behoeften van deze zware groep heeft de Amsterdamse School zich in 2007 gericht op de ontwikkeling en implementatie van een betere zorgstructuur. De zorgstructuur enerzijds en de intensieve en persoonlijke benadering dragen sterk bij aan de persoonlijke ontwikkeling van de jongeren. het is heel goed en belangrijk dat er voor deze jongeren ook een plek is (zorgcoördinator jeugdcriminaliteit ). 2.5 Kosten-batenanalyse De Amsterdamse School heeft momenteel 175 plaatsen en kent een flexibele instroom. Dit betekent dat aan het begin van het schooljaar niet alle plaatsen bezet zijn om plaats te kunnen bieden aan nieuwe instromers. Voor de KBA gaan we daarom uit van een gemiddelde van 165 plaatsen op jaarbasis. Op basis van de gemiddelde tijd in dat leerlingen op de school verblijven, betekent dit 120,4 volledige deelnemers op jaarbasis. Aan de hand van de in tabel 2.3 berekende effecten en de kengetallen uit de MKBA op macro niveau hebben we in de basisvariant voor het schooljaar 2008/2009 de effecten berekend. Hierbij zijn wij uitgegaan van de twee in de macro analyse onderscheiden categorieën: uitstroom met startkwalificatie en uitstroom zonder startkwalificatie. Tabel 2.6 tabel geeft een overzicht van de MKBA voor de Amsterdamse School in de basisvariant. 7 We zijn op basis van de gegevens uit de leerling administratie uitgegaan van schooljaren (12 maanden) lopend van 1 augustus tot 31 juli. Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 21

22 Tabel 2.6 Overzicht maatschappelijke kosten en baten Amsterdamse School schooljaar 2008/2009 Private Maatschappelijke Totaal Rendement rendement Kosten Totale kosten Effecten Extra brutoloon door stijging arbeidsparticipatie Extra brutoloon door stijging arbeidsproductiviteit Extra belastinginkomsten door extra brutoloon Secundaire arbeidsvoorwaarden Minder bijstandsuitkeringen Extra brutoloon door lagere kans op ontslag Extra brutoloon door kans op vervolgonderwijs Netto financiële baten Betere gezondheid (in QALY) Lagere kosten gezondheidszorg Lagere criminaliteit Vrije tijd PM (-) PM (-) Sociale positie PM (+) PM (+) Sociale participatie PM (+) PM (++) PM (++) Totale baten PM. Besparing kosten leerplichtambtenaar. De contante waarde van de baten van de Amsterdamse School voor het schooljaar 2008/2009 is , -. Hierbij moet in ogenschouw worden genomen dat het niet mogelijk was een aantal baten van de interventie zoals (sociale) integratie en participatie van de deelnemers te kwantificeren. Deze baten zijn gezien de duidelijke focus van de school op de persoonlijke ontwikkeling van de jongeren als opbrengst van de interventie te verwachten. In de basisvariant hebben wij de in de macro analyse gemaakte veronderstellingen gevolgd. In deze analyse is er in alle gevallen bewust voor gekozen om de aan de onderkant van de range te gaan zitten bij het bepalen van de baten. Waar bijvoorbeeld uit de literatuur blijkt dat het extra inkomen per onderwijsjaar gelijk is aan 5 tot 15 procent is er consequent uitgegaan van de ondergrens. Daarnaast zijn de veronderstellingen gemaakt voor de hele doelgroep (voortijdig schoolverlaters) en het beleid van het Nederlandse kabinet (inclusief alle (curatieve en preventieve) activiteiten en maatregelen). In het specifieke geval van het Amsterdamse School is de interventie voor een deel gericht op een relatief zware groep voortijdig schoolverlaters. Deze groep heeft onder meer door het lage scholingsniveau een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt. In de macro analyse wordt op basis van de literatuur de extra kans op werk geschat op 2,5 procent per onderwijsjaar (zie ook bijlage 3) hetgeen in het specifieke geval van de Amsterdamse 22 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

23 School neerkomt op gemiddeld 3,4 procent per deelnemer. Gezien de relatief zware doelgroep van het project en de intensieve trajecten waarbij ondersteuning bij het vinden van werk een van de activiteiten is kan hier een hoger rendement worden verondersteld 8. Rekening houdend met een hogere kans op werkloosheid en zorg en/of medische problemen bij deze jongeren veronderstellen wij in de gevoeligheidsanalyse in paragraaf 3.6 een opslag op het percentage van 1 procent 9 Wanneer we in de KBA uitgaan van deze opslag zijn de totale baten gelijk aan Kosten en baten naar actor. Aan de hand van de eerdere tabellen is het mogelijk een overzicht te geven van de actoren waar de voordelen van de vermindering van VSV door het project Amsterdamse School terecht komen. In de tabel 2.6 zijn de voordelen voor het schooljaar 2008/2009 opgenomen. Tabel 2.7 Baten naar actor Baten Saldo Private rendement Deelnemers Amsterdamse School Extra belastinginkomsten door extra Belastingdienst brutoloon Minder uitkeringen door lagere kans op Ministerie van SZW ontslag Minder bijstandsuitkeringen Gemeenten Lagere kosten gezondheidszorg Ministerie van VWS Lagere criminaliteit Ministerie van Justitie / ministerie van BZK Totale baten Het maatschappelijke rendement voor dit project is aanzienlijk hoger dan het private rendement. De grootste voordelen van deze specifieke interventie komen terecht bij de belastingsdienst door het extra verdiende brutoloon en bij de gemeenten doordat het aantal bijstandsuitkeringen afneemt. 2.6 Gevoeligheidsanalyse In het basisscenario van de kosten-batenanalyse zijn naast de aanname ten aanzien van de kans op werk nog een aantal andere belangrijke veronderstellingen gemaakt. Om te bezien in welke mate wijzigingen in de belangrijkste veronderstellingen van invloed zijn op de eindresultaten van de KBA, is een aantal gevoeligheidsanalyses uitgevoerd. 8 9 Dit wordt ook ondersteund door de bevindingen in de TNO publicatie De juiste klant op het juiste traject uit Uit dit onderzoek blijkt dat integratietrajecten effectiever zijn bij kansarmere deelnemers (ondermeer deelnemers waarbij het scholingsniveau als een belemmering voor de arbeidsinzet kan worden gezien). In dit onderzoek wordt een netto kans op werk van 2,5 tot 10 procent berekend. Een opslag van 1 procent, betekent rekening houdend met het gemiddelde aantal onderwijsjaren een gemiddeld percentage voor de extra kans op werk van 5 procent. Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 23

24 In de onderstaande tabel staan de belangrijkste uitkomsten opgenomen voor verschillende varianten. Tabel 2.8 Gevoeligheidsanalyse KBA Amsterdamse School Baten Kosten Saldo Risico-opslag van 1,5% op de discontovoet Break-even (discontovoet 5,05%) Discontovoet kosten 2,5% i.p.v. 5,5% Stijging inkomen per jaar onderwijs 7% i.p.v. 5% Stijging kans op werk 3,5% i.p.v. 2,5% Basisvariant Uit de gevoeligheidsanalyse blijkt dat de uitkomsten van de kosten-batenanalyse in het bijzonder bepaald worden door de gehanteerde discontovoet. Dit wordt veroorzaakt doordat de kosten dichtbij in de tijd worden gemaakt, terwijl de baten over vele jaren verspreid worden gerealiseerd. Bij een discontovoet van ongeveer 5 procent zijn de baten nagenoeg gelijk aan de kosten. Verder heeft ook een stijging van de kans op werk een aanzienlijk effect op de baten van de interventie. 2.7 Conclusie Rekening houdend met het feit dat de berekende basisvariant een absolute minimum variant is waarbij de intensieve begeleiding van deelnemers niet is meegenomen en daarnaast een aantal baten van de interventie alleen kwalitatief beoordeeld kan worden, kan het project Amsterdamse School als succesvol worden gekwalificeerd. Naast dat het project met een interne rentevoet van meer dan 5 procent redelijk rendabel is, kunnen gezien de doelgroep en doelstellingen van het project juist de baten op het gebied van (sociale) integratie en participatie als aanzienlijk ingeschat worden. Een aantal instanties geeft bijvoorbeeld aan dat alleen al het feit dat er voor de relatief zware doelgroep een plek in dit opzicht al heel belangrijk is. Daarnaast blijkt dat wanneer we in de KBA de veronderstelling ten aanzien van arbeidsparticipatie aanpassen aan de specifieke interventie de baten aanzienlijk zullen toenemen. 24 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

25 3 Case 2: Rebound Centre Delfshaven (Rotterdam) 3.1 Probleemanalyse De gemeente Rotterdam meet jaarlijks met de zogenoemde VSV monitor hoe het voortijdig schoolverlaten zich ontwikkelt. De volgende tabel geeft de ontwikkeling in de periode aan. Tabel 3.1 Overzicht schoolgaande en/ of startgekwalificeerde jongeren en VSV per 31 juli, (17 t/m 22 jaar) gemeente Rotterdam Rotterdam % % % % Schoolgaand en/of , , , ,9 startgekwalificeerd VSV totaal , , , ,1 - VSV nieuwe vestigers , , , ,6 - VSV uit speciaal onderwijs 652 1, , , ,2 - VSV overig (regulier) , , , ,3 Totaal In 2007 telde Rotterdam volgens de monitor voortijdig schoolverlaters. Het totale aantal voortijdig schoolverlaters is de afgelopen jaren aanzienlijk gedaald: van 24,2 procent eind naar 18,1 procent eind Op 31 juli 2007 volgde 81,9 procent van de inwoners in de leeftijd 17 t/m 22 jaar nog een opleiding en/of had al een startkwalificatie behaald. Een percentage dat in de buurt komt van de Europese doelstelling van 85 procent en naar verwachting de komende jaren nog verder zal stijgen. Tabel 3.2 geeft de cijfers voor de deelgemeente Delfshaven. Het percentage voortijdig schoolverlaters in de deelgemeente was eind hoger dan het gemiddelde voor de gehele gemeente maar ligt sinds onder het gemiddelde van Rotterdam. Tabel 3.2 Overzicht schoolgaande en/ of startgekwalificeerde jongeren en voortijdig schoolverlaters (17 t/m 22 jaar) deelgemeente Delfshaven Delfshaven 03/04 % 04/05 % 05/06 % 06/07 % Schoolgaanden/ en of , , , ,4 startgekwalificeerden VSV totaal , , , ,6 Totaal Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 25

26 Wat verder opvalt, zijn de verschillen tussen allochtonen versus autochtonen en jongens versus meisjes: Van de autochtone Rotterdamse jongeren van 17 tot en met 22 jaar had eind ,5 procent een startkwalificatie behaald, van de allochtone jongeren 37 procent. Van de 17 tot en met 22-jarige Rotterdamse meisjes had eind ,3 procent een startkwalificatie, van de jongens slechts 41,7 procent. VSV beleid gemeente Rotterdam Om in de kenniseconomie mee te kunnen wil de gemeente Rotterdam een vermindering van het aantal (nieuwe) voortijdig schoolverlaters. Het VSV beleid van de gemeente Rotterdam richt zich op het volgen van de Lissabonlijn, met een jaarlijkse vermindering van het voortijdig schoolverlaten met vijf procent. In 2001 is de gemeente Rotterdam van start gegaan met het Rotterdamse aanvalsplan Voortijdig Schoolverlaten Binnen is Winnen. In 2006 volgde het VSV-aanvalsplan 2 Klaar voor de Start ( ). Dit plan heeft twee hoofddoelen: 1. Het voorkomen van voortijdig schoolverlaten (preventief). 2. Het terugleiden van voortijdig schoolverlaters naar het onderwijs om alsnog een startkwalificatie te behalen (curatief). De preventieve aanpak bestaat uit drie activiteitenclusters: aanpakken van de risicofactoren voor voortijdig schoolverlaten, de risicomomenten en de risicogroepen; boeien en binden van leerlingen; terugdringen van de grote uitval van leerlingen in de beginfase van het mbo. De curatieve aanpak bestaat uit twee activiteiten clusters: flexibiliseren van het onderwijsaanbod (vaker starten van opleidingen en meer maatwerk); versterken van het Jongerenloket (Het loket moet voortijdig schoolverlaters terugleiden naar het onderwijs en maakt daarbij gebruik van een breed palet van samenhangende maatregelen). De maatregelen zijn erop gericht (potentiële) voortijdig schoolverlaters, die in staat zijn (alsnog) een startkwalificatie te behalen, naar een startkwalificatie te leiden. De gemeente Rotterdam heeft voor het behalen van haar ambitie op het gebied van VSV in 2006 samen met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, het ROC Zadkine en het ROC Albeda College een convenant ondertekend. Het doel van het convenant is het realiseren van een zo hoog mogelijke vermindering van het aantal voortijdige schoolverlaters in de regio tot en met De partijen hopen gezamenlijk de voortijdige schooluitval met 40 procent te verminderen (ten opzichte van het schooljaar ). Daarnaast zijn er afspraken gemaakt over de begeleiding van huidige voortijdig schoolverlaters naar werk of startkwalificatie. Veel van de initiatieven op het gebied van VSV vinden plaats in het kader van het Grote Steden Beleid (GSB). Rotterdam heeft vanaf 2001 jaarlijks 3,7 miljoen euro aan GSB gelden ter beschikking om het voortijdig schoolverlaten te bestrijden. Hiervan gaat ongeveer 2,5 miljoen euro naar de twee ROC s (Zadkine en Albeda). Vanwege de hoge jeugdwerkeloosheid in Rotterdam worden de GSB-middelen ingezet op een combinatie van curatieve en 26 Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten

27 preventieve activiteiten. Preventieve activiteiten binnen het onderwijs worden verder uit andere middelen bekostigd, onder andere uit Rotterdams Onderwijs Achterstanden Plan (ROAP). Voor het terugleiden van voortijdig schoolverlaters heeft Rotterdam in het kader van GSB voor de periode kwantitatieve doelen gesteld voor zowel autochtone als allochtone voortijdig schoolverlaters (respectievelijk en 430). Een van de projecten die in het kader van het VSV-beleid in Rotterdam wordt uitgevoerd, is het Rebound Centre in Delfshaven. Het Rebound Centre Delfshaven, richt zich op het terugleiden van jongeren tussen 15 en 27 jaar zonder startkwalificatie, die reeds uitgevallen zijn. Het gaat hierbij om jongeren uit de zogenoemde zware doelgroep: jongeren met een meervoudige problematiek op verschillende gebieden zoals leerachterstanden, sociale problematiek, justitiële achtergrond en gedragsproblemen. Het project is in 2004 opgezet als een praktijkleercentrum om in onderwijs te voorzien voor de groep jongeren waarbij de reguliere schoolsituatie te geringe mogelijkheden tot het verwerven van nieuwe vaardigheden biedt. Het betreft hier leerlingen uit de groep risicoleerlingen (onderverdeling van Eimers en Bekhuis 10 ) zowel uit de categorie verhinderden als uit de categorie niet-kunners. Het Rebound Centre is een samenwerking tussen het ROC Albeda College, het ACT (Assertive Community Treatment) jeugd onderdeel van de GGZ en Futuro Trainingen (opleiding en arbeidstoeleiding). In het verleden bood het Rebound plaats aan ongeveer 150 jongeren. Het aantal deelnemers van het Rebound Centre Delfshaven is het laatste jaar door een afnemende vraag (gunstige arbeidsmarkt) en de verzelfstandiging van de dependance echter afgenomen naar 75 plaatsen. 3.2 Het Projectalternatief Het projectalternatief bestaat uit een beschrijving van het project en de beschrijving van de verwachte effecten in de situatie dat het project wordt uitgevoerd. In deze paragraaf geven we een beschrijving van het Rebound Centre Delfshaven terwijl we in paragraaf 3.4 gaan verder ingaan op de verwachte effecten van het project voor het schooljaar (schooljaar) 2008/2009. Het Rebound Centre heeft de volgende doelstellingen: Jongeren in een onschoolse omgeving begeleiden naar werk, vervolgopleiding en/of een diploma op mbo-niveau 1 of 2. Het bieden van een structuur, ervaring opdoen in een beroepscontext die past bij de competenties van de jongeren. Jongeren helpen hun leven weer op de rails te krijgen en een toekomst perspectief te bieden. Werkwijze en activiteiten Het Rebound Centre heeft in principe een drempelloze instroom en biedt een praktijkgerichte mbo-opleiding op niveau 2 (Beveiliging) en de opleiding Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent (AKA) techniek (vergelijkbaar met mbo- 10 Eimers, T. & H. Bekhuis (2006), Vroeg is nog niet voortijdig: naar een nieuwe beleidstheorie voortijdig schoolverlaten. Case studies MKBA voortijdig schoolverlaten 27