Kind op Bonaire. Kinderrechten in Caribisch Nederland Karin Kloosterboer
|
|
- Anneleen van der Laan
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kind op Bonaire Kinderrechten in Caribisch Nederland Karin Kloosterboer
2 Kind op Bonaire Kinderrechten in Caribisch Nederland Karin Kloosterboer mei 2013
3 Voorwoord% VooruligtKind%op%Bonaire.%Kinderrechten%in%Caribisch%Nederland,eenonderzoekvan UNICEFnaardesituatievankinderendieopgroeienophettropischeeilandBonaire.Dit onderzoekisomeenaantalredenenvernieuwendenbijzondertenoemen. HetonderzoekbrengtvoorheteerstalleaspectenvanhetlevenvankindereninCaribisch Nederlandinbeeld.Kind%op%Bonaireschetstdesamenhangtussendeverschillende factoren:degezinssituatie,hetonderwijs,gezondheidengezondheidszorg,veiligheid, vrijetijdsbesteding,participatie,deleefomgevingendefinanciëlesituatie.naastdit rapportzijnerrapportenoversinteustatiusensaba. Nieuwisookdatvoorditonderzoekisgesprokenmetdegenenomwiehetdraait:de kinderendieopgroeienopdeeilanden.verderisuitvoeriggebruikgemaaktvandeinbreng vanveledeskundigendiebetrokkenzijnbijhetlevenvankinderenopdeeilanden.inde hoofdenenhartenvandeze vaakbevlogen professionalsbevindtzicheen onuitputtelijkeschataaninformatieoverzoweldesituatievandezekinderenalsde mogelijkhedenomdaarietsaanteverbeteren. Hetonderzoekleverteengedetailleerdbeeldopdatdoordeonderzoekerslangsde meetlatisgelegdvanhetinternationaalverdragvoorderechtenvankind.ditverdragis in1995doornederlandbekrachtigdenmoetsindsdienwordennageleefd.derechtenuit hetverdraggeldenvoorallekinderendieinnederlandleven,dusóókvoordekinderen dieopgroeieninhetcaribischedeelvannederland.metditrapportisvoorheteerstin kaartgebrachtopwelkepuntenerietsmoetgebeurenomdesituatievankinderenopde drieeilandeninlijntebrengenmetdenormendiehetkinderrechtenverdragstelt. UNICEFiservanovertuigddatkinderenbetertothunrechtkomenalszegebruikkunnen makenvandekansendiehetkinderrechtenverdragbiedt.wesprekendanookdewens uitdatdeuitkomstenvanditonderzoekzullenbijdragenaanverbeteringenvoorde kinderenopbonaire. Jan%Bouke%Wijbrandi,algemeendirecteurUNICEFNederland
4 %
5 Dankwoord% Ditonderzoekkwamtotstanddankzijenmetheelveelmensen.Zonderhunhulpen betrokkenheidzouditrapporternietzijn. Allereerstwilikdekinderenbedankenomwiehetinditonderzoekdraait:kinderendie opgroeienopheteilandbonaire.indegesprekkendiewemetzehadden,maaktenze groteindrukopons.sommigekinderenhebbengeenmakkelijkleven.ookalwonenzeop eentropischeilandenzienzeelkedagdezon.hetwasopvallendeninspirerendomte horenhoezuiverkinderenhuneigensituatiekunnenbeschrijven.hoezezonderomhaal dekernwetenterakenenvervolgenscreatiefzijninhetbedenkenvanoplossingen.we merktendatveelkinderennietechtgewendzijnomhunmeningtegeven.zodraze doorhaddendatweéchtgeïnteresseerdwaren,wildenzewelurenblijvenpraten.ikhoop datditonderzoekkanbijdragenaaneendaadwerkelijkeverbeteringvanhunsituatie. Naastdekinderenzijnerveelmensendieietsofheelveelhebbenbijgedragenaanhet onderzoek. Zoalsde(net)meerderjarigejongerenvandeeilandendieinpanelshunideeënenmening naarvorenbrachten.zijverteldenoverhetopgroeienopeeneilandenkijkendaarmet letterlijk meerafstandnaar.hunenthousiasmewasgrootenhunwilomietste betekenenvoorhuneilandopvallend. Degeconsulteerdedeskundigenverdienenveeldank.Demeestennamenuitgebreid detijdomeengesprektevoeren,bijeenexpertmeetingaanwezigtezijn,informatieuitte zoekenofaantevullenentekstenkritischmeetelezen.allemaalwarenzeervanover\ tuigddatdekinderenvanbonairedeaandachtvaneenonderzoekzeerverdienen.mede doorhunvertrouwenenopenhartigheidhebbenzijeengrotebijdragegeleverdaanhet onderzoek.inbijlage2staandenamenvandegeraadpleegdedeskundigen. Ookdeverschillendemedeonderzoekersbedankikvanharte.Zoalsdemedewerkersvan hetverwey\jonkerinstituut,bastierolfenjodimak.zijvoerdenin2011eenoriënterend onderzoekuitwaaruitbleekhoelastighetwasominformatietevindenoverdekinderen opheteiland. In2012begeleiddeStichtingAlexanderdejongerenpanelsinNederland.Aleerder werkteikmetveelpleziersamenmetadimkauzozieenooknugafzesamenmethaar collega sjodybauerendiananeijboerhetbegripjongerenparticipatieweerinhoud. OpBonairewerktenwevoordeinterviewsmetdekinderensamenmetStichting Project.IkhebwarmeherinneringenaanLiënneDomacassé,dieookkindereninterviewde endiealtijdenthousiastis.ookdankaandebasisschoolkolegioreinabeatrixwaarwe metleerlingenkondenspreken. EenspecialeplekverdientSabinaterBorg,dieopBonaireopgroeideennuin Nederlandstudeert.ZereageerdeopmijnoproepvooreenPapiamentssprekende kinderinterviewer.hoewelzijeerstalleenmeezougaannaarbonaireomdaartehelpen, bevieldatzógoeddatzealsvasteinterviewsterismeegegaannaarallezesdeeilanden. Zeheeftkeihardgewerktenikhebgrotebewonderingvoorhaarbetrokkenheideninzet. ArnoutEsseradviseerdeoverdeopzetenuitvoeringvanhetonderzoek.Hijontwierp enonderhieldeendatabaseopbasiswaarvandeonderzoeksanalysemogelijkwerd.
6 KindopBonaireDankwoord% Naastdecollega svanunicefdieopdeeenofanderemanierbetrokkenwaren, verdienenmetnamemarkwijneenmajoriekaandorphetgenoemdteworden.met MarkwerkteiknauwenplezierigsameninhetgroteprojectKoninkrijkskinderen.Majorie gafdeskundigcommentaaropdedelenoverkinderrechten.marlijnlelieveldnameen grootdeelvandedeskresearchvoorhaarrekening.metveelgeduldenvolhardingzocht zevooralleonderwerpenuithoedehuidigesituatieenregelgevinginelkaarsteekt. SietskeArkenaulasdeeindtekstdoorengaftaalkundigeadviezen.Zijdeeddatonder flinketijdsdrukwaarvoorzeerveeldank. HetonderzoeknaardekinderrechtensituatieopdezeseilandeninhetCaribischdeelvan onskoninkrijkwasveelgroter,langdurigerenlastigerdanweonsvoorafbijunicef realiseerden.erisechtergeenmomenttwijfelgeweestofweditonderzoekwelmoesten doorzetten.ikbenheelblijendankbaarombijeenorganisatietewerkendiehetnetalsik belangrijkvindtdatdesituatievankwetsbarekinderengoedinbeeldwordtgebracht. Kinderendiesomsvrijwelonzichtbaarzijn,zoalsdekinderenopdezeeilanden. HopelijkhelptditrapportomdesituatiewaarinkinderenopBonaireopgroeien,waar nodigteverbeteren. Karin%Kloosterboer
7 % Inhoud% Inleiding% 11 Leeswijzer% 13 ONDERZOEK%IN%CARIBISCH%NEDERLAND% 15 Het%onderzoek% 17 1 Aanleiding 17 2 Doel 17 3 Looptijd 18 4 OnderzoekKoninkrijkskinderen 18 5 Uitgangspunt 19 6 Onderzoeksorganisatie 19 7 Methode 20 8 Websiteenpubliciteit 25 9 PresentatieonderzoekensymposiumKoninkrijkskinderen 25 Het%eiland% 27 1 OpgroeienopBonaire 27 2 CaribischNederland 28 Het%Kinderrechtenverdrag% 35 1 HetKinderrechtenverdraginhetkort 35 2 HetKinderrechtenverdragin(Caribisch)Nederland 36 3 RapportagesoverhetKinderrechtenverdrag 37 4 HetKinderrechtenverdragalsmeetinstrument 38 5 CollegevoordeRechtenvandeMens 41 KINDERRECHTEN%OP%BONAIRE% 43 Inleiding% 45 Gezin%en%opvoeding% 47 1 Huidigesituatie 47 2 Kinderenovergezinenopvoeding 56 3 Jongerenovergezinenopvoeding 58 4 Deskundigenovergezinenopvoeding 59 5 Literatuurovergezinenopvoeding 67 6 HetKinderrechtenverdragovergezinenopvoeding 70 7 Conclusie 71 % % %
8 KindopBonaireInhoud% Onderwijs% 73 1 Huidigesituatie 73 2 Kinderenoveronderwijs 82 3 Jongerenoveronderwijs 84 4 Deskundigenoveronderwijs 84 5 Literatuuroveronderwijs 87 6 HetKinderrechtenverdragoveronderwijs 92 7 Conclusie 93 Gezondheid% 95 1 Huidigesituatie 95 2 Kinderenovergezondheid Jongerenovergezondheid Deskundigenovergezondheid Literatuurovergezondheid HetKinderrechtenverdragovergezondheid Conclusie 106 Veiligheid% Huidigesituatie Kinderenoverveiligheid Jongerenoverveiligheid Deskundigenoverveiligheid Literatuuroverveiligheid HetKinderrechtenverdragoverveiligheid Conclusie 130 Recreatie,%spel%en%vrije%tijd% Huidigesituatie Kinderenoverrecreatie,spelenvrijetijd Deskundigenoverrecreatie,spelenvrijetijd Literatuuroverrecreatie,spelenvrijetijd HetKinderrechtenverdragoverrecreatie,spelenvrijetijd Conclusie 146 Participatie% Huidigesituatie Kinderenoverparticipatie Deskundigenoverparticipatie Literatuuroverparticipatie HetKinderrechtenverdragoverparticipatie Conclusie 153 Wonen% Huidigesituatie Kinderenoverwonen Deskundigenoverwonen Literatuuroverwonen HetKinderrechtenverdragoverwonen Conclusie 161 % % %
9 KindopBonaireInhoud Financiën% Huidigesituatie Kinderenoverfinanciën Deskundigenoverfinanciën Literatuuroverfinanciën HetKinderrechtenverdragoverfinanciën Conclusie 179 Conclusie% KinderrechtenopBonaire Kinderrechtenindepraktijk Betersamen 186 BIJLAGEN% Bijlage1 CitatenoverBonaire 191 Bijlage2 Geraadpleegdedeskundigen 237 Bijlage3 Geraadpleegdeliteratuur 241 Bijlage4 AdviesvanhetCollegevoordeRechtenvandeMens 245 Bijlage5 HetKinderrechtenverdrag 247
10 KindopBonaire%
11 % Inleiding% InKind%op%Bonairevindtuderesultatenvanhetonderzoeknaarkinderendieopgroeien opbonaire,eenvandedrieeilandenincaribischnederlanddieookweldebes\eilanden wordengenoemd. Naastditrapportbestaaneraparterapportenoverdeanderetweeeilanden:Kind%op%Sint% EustatiusenKind%op%Saba. Ookisereenapartuitgegevensamenvattingwaarindedrieeilandensamen besprokenworden:kind%op%bonaire,%sint%eustatius%en%saba.%kinderrechten%in%caribisch% Nederland.Samenvatting.% HetonderzoeknaardekinderrechtensituatieinCaribischNederlandvormteenonderdeel vaneengrootunicef\onderzoek,genaamdkoninkrijkskinderen:%kinderrechten%op%de% Nederlandse%Cariben. IndatonderzoekisdekinderrechtensituatieopallezesdeCaribischeeilandeninhet KoninkrijkderNederlandenonderdeloepgenomen.NaastBonaire,SintEustatiusenSaba (CaribischNederland)iseveneensuitgebreidonderzoekverrichtnaardesituatievan kinderenopdeeilandenaruba,curaçaoensintmaarten.overdezedriezelfstandige landenbinnenhetkoninkrijkzijndrieafzonderlijkerapportenuitgebracht,dieopte vragenzijnbijunicef. Devisievankinderenenjongerenzelfisvanhetgrootstebelangbijeenonderzoeknaar hunsituatie.omdieredenisinditonderzoekveelaandachtbesteedaanhetachterhalen vanhunideeënenmeningen.indeaparteuitgavekind%op%een%eiland.%kinderen%over% opgroeien%op%aruba,%bonaire,%curaçao,%saba,%sint%eustatius%en%sint%maarten%vindtueen impressiemetfoto senuitsprakenvankinderenvandezeseilanden. Delooptijdvanhetonderzoekwasvan2010totfebruari2013. InKind%op%Bonairevindtuhetantwoordopdriecentralevragenvanhetonderzoekop Bonaire,SintEustatiusenSaba: Hoeishetvoorkinderenomoptegroeienopeenvandezeeilanden? HoeverhoudtdesituatievandezekinderenzichmethetInternationaalVerdraginzakede RechtenvanhetKind? Hoekandesituatievandekinderenopdeeilanden waarnodig verbeteren? Op23mei2013zijnophetsymposiumKoninkrijkskinderenderesultatenvanhetonder\ zoekaangebodenaanministerplasterkvanbinnenlandsezakenenkoninkrijksrelaties.in juni2013zijndeonderzoekenapartopbonaire,sinteustatiusensabatoegelichten besprokenmetdestakeholdersopdeeilanden. 11
12 KindopBonaire% 12
13 % Leeswijzer% Kind%op%Bonaire.%Kinderrechten%in%Caribisch%Nederlandisopgebouwduitdriedelen. 1. InhetdeelOnderzoek%in%Caribisch%Nederland%vindtuinformatieoverhetonderzoek,het eilandbonaireenhetkinderrechtenverdrag.ditverdragvormthetreferentiekader de meetlat vooreenbeoordelingvandesituatievankinderendieopdeeilanden opgroeien. 2. InhetdeelKinderrechten%op%BonairevindtuderesultatenvanhetonderzoekopBonaire, toegespitstopachtverschillendeonderwerpen:gezinenopvoeding,onderwijs, gezondheid,veiligheid,recreatie,spelenvrijetijd,participatie,wonen,financiën.steeds vindtuperonderwerpeersteenbeschrijvingvandehuidigesituatieopbasisvande informatiediebeschikbaarwas.vervolgenswordtaangegevenwatdevisiehieropisvan dekinderenenjongerendiegeraadpleegdzijn.daarnakomtdekennis,ervaringen meningvaneengrootaantaldeskundigenaanbod.ookwordteenoverzichtgegevenvan deliteratuuroverhetdesbetreffendeonderwerp:onderzoeken,rapportenen aanbevelingenvanondermeerhetvn\kinderrechtencomité.peronderwerpwordt aangevenwathetkinderrechtenverdragvoorschrijft.elkhoofdstukwordtafgeslotenmet eenconclusiewaarindesituatierondhetonderwerpwordtgetoetstaandeeisendiehet Kinderrechtenverdragstelt.Eenalgemeneconclusiebrengtdeverschillendeonderwerpen bijelkaar. 3. InhetdeelBijlagenvindtueenselectievandecitatenvandegeïnterviewdekinderenen jongerenenvandedeskundigen(bijlage1).daarnaastzietuwelkedeskundigen geraadpleegdzijnenwelkeliteratuurgebruiktis(bijlage2en3).bijlage4bevathetadvies vanhetcollegevoorderechtenvandemensovertoepassingvanhetkinderrechten\ verdragincaribischnederland.inbijlage5staatdetekstvanhetkinderrechtenverdrag.% % Kind%op%BonaireiseenvandedrierapportenoverdekinderrechtensituatieinCaribisch Nederland.InKind%op%Sint%EustatiusenKind%op%Sabavindtutoegespitsteinformatieover deanderetweeeilanden.naastdezeuitgavenisereenlosuitgegevensamenvattingvan 32pagina s:kind%op%bonaire,%sint%eustatius%en%saba.%kinderrechten%in%caribisch%nederland.% Samenvatting. % % 13
14 KindopBonaire% % 14
15 % ONDERZOEK(IN(CARIBISCHNEDERLAND% 15
16 KindopBonaire% % 16
17 % Het$onderzoek% 1 Aanleiding OpBonaire,SintEustatiusenSabagroeienruim5.000kinderenop.Zijbrengenhunjeugd dooropeeneilanddatvaakgezienwordtalseenvakantieparadijs.hetisechterniet helderhoehetopalleterreinengaatmetdezekinderen. SindslangconstateertUNICEFdateenhelderenvolledigbeeldvandekinderrechten\ situatieopdeeilandenontbreekt.tegelijkertijdzijnersignalendieaanleidinggeventot zorgen.hetvn\kinderrechtencomitéheeftzichmeermalenkritischuitgelatenoverde kinderrechtensituatieopdeeilanden. Op10oktober2010ishetland NederlandseAntillen opgeheven.curaçaoensint MaartenzijnzelfstandigelandengewordenbinnenhetKoninkrijkderNederlanden.Aruba isdatalsinds1986.bonaire,sinteustatiusensabavallensindsdeopheffingin2010als openbarelichamen,oftewelbijzonderenederlandsegemeenten,ondernederlands bestuur Ditonderzoekkomtvoortuitdebehoefteomdesituatievandekinderenopdeeilanden uitputtendinbeeldtebrengen,tebeschouwenvanuithetkinderrechtenperspectiefen waarnodigteverbeteren.opdeelaspectenwaswelinformatieuitonderzoekvoorhanden maareenvolledigbeeldontbrak.ookdevisievankinderenenjongerenzelfophet opgroeienopeeneilandwasonbekend. Daarnaasthaddendeskundigenenketenpartnersbehoefteaaneengefundeerde beoordelingvandesituatievandekinderenopdeeilanden.hetonderzoekbeoordeelt dezesituatieaandehandvanhetinternationaalverdraginzakederechtenvanhetkind (ziehetkinderrechtenverdrag).ditverdragheeftbetrekkingopállekindereninnederland engeefthelderecriteriawaaraanverschillendeaspectenvanhetlevenvankinderenop eeneilandkunnenwordengetoetst. InKind%op%Bonaire.%Kinderrechten%in%Caribisch%Nederlandvindtuderesultatenvanhet onderzoekopheteilandbonaire.erzijnvergelijkbarerapportenvoorsinteustatiusen Saba.Ineenapartuitgegevensamenvattingvindtuderesultateninhetkort:Kind%op% Bonaire,%Sint%Eustatius%en%Saba.%Kinderrechten%in%Caribisch%Nederland.Samenvatting.% Voorditonderzoekwerktenweintensiefsamenmetanderepartijen,zoalsnationaleen lokaleoverhedenenorganisaties,onderzoeksinstituten,hulpverleners,oudersen verzorgersennatuurlijkdekinderenzelf. 2 Doel Hetbelangrijkstedoelvanhetonderzoekishetinkaartbrengenvandesituatiewaarin kinderenopgroeienopbonaireendeandereeilandeninhetcaribischdeelvanhet Koninkrijk.Opbasisdaarvankandesituatiewordenvergelekenmetdeminimumeisendie hetkinderrechtenverdragdaaraanstelt.eenzogenaamdenulmeting. Aandehandvaneennulmetingkanwordengekekenwelkemaatregelennodigzijnom desituatievankindereninovereenstemmingtekrijgenoftehoudenmetdeeisenvanhet Kinderrechtenverdrag. 17
18 KindopBonaireHet%onderzoek% 18 UNICEFhooptdathetrapportvannutisvooraldiegenendiedekinderrechtensituatie kunnenverbeteren.hetkandaarnaastwordengebruiktalsinformatiebronvoorhet ComitévoordeRechtenvanhetKindbijdebeoordelingvandenalevingvanhet KinderrechtenverdraginhetKoninkrijkderNederlanden(zieHetKinderrechtenverdrag). Gedurendehetonderzoekbleekdatditrapportwellichtookkanwordengebruiktalsstart ofimpulsomintegraaljeugdbeleid(verder)teformulerenvoordeeilandenvancaribisch Nederland.Deroepvandeeilandenomtekomentoteensamenhangendplanvoorhet jeugdbeleidopelkeilandisgroot.opkleineeilandenisdesamenwerkingtussende verschillendesectorencruciaal.daarbijiszeerbelangrijkdatwordtuitgegaanvande situatieterplaatseennietvaneuropees\nederlandsepremissen. Hetverbeterenvandekinderrechtensituatieopdeeilandenvergteenzeerlangeademen aanhoudendeaandacht.veelindividuenenorganisatieswerkendaaraljarenlangmet zeerveelenergieenvolhardingaan.ditrapportmoetopgeenenkeleplaatsgelezen wordenalseenaanvalophunbetrokkenheideninzet.hetisbedoeldalsondersteuning vanontwikkelingendiealgaandezijnendieeropgerichtzijnomdesituatievankinderen inovereenstemmingtebrengenmetdeeisendiehetkinderrechtenverdragdaaraanstelt. Omdieredenisgeprobeerdhetrapportzoteschrijvendathetleesbaarisvooriedereen diedesituatievankindereneenwarmharttoedraagt. 3 Looptijd Destartvanhetonderzoekwasin2010.MaarookalvoordietijdheeftUNICEFzich verdieptindesituatieopdeeilandenominteschattenofeenonderzoeknodig,zinnigen mogelijkzouzijn.hetonderzoeknaardekinderrechtensituatieopbonaire enookopde andereeilanden waseenlangdurigerenmoeizamerprocesdantevoreningeschat.dat hingsamenmetverschillendefactoren,maarvoornamelijkmethetfeitdatervrijwelgeen adequateinformatiebeschikbaarwasoverenopdebes\eilanden.omtocheenzo volledigmogelijkbeeldtekrijgenvandesituatieopverschillendedeelgebieden,isopalle mogelijkemanierengeprobeerdominformatietevergaren.naastuitgebreiddesk\ researchiseeniederbevraagddierelevanteinformatiekonleveren.deopdiewijze vergaardeinformatieisvervolgensgetoetstbijverschillendeinformantenopdateenzo adequaatmogelijkbeeldtotstandkonkomen.opsommigegebiedenmoestechter wordengewerktmetverouderdeinformatieofinhetgeheelgeeninformatie.daarwaar dathetgevalis,wordtdatinhetrapportvermeld. Hetonderzoekwordtafgeslotenmetdepresentatievanderesultatenopdeeilanden incaribischnederland,injuni OnderzoekKoninkrijkskinderen InhetKinderrechtenverdragkrijgtUNICEFdeopdrachtom(mede)toetezienopnaleving vanhetverdrag.alskinderrechtenorganisatieneemtunicefdezeopdrachtserieus,ook tenaanzienvankinderendieinhetcaribischedeelvanhetkoninkrijkdernederlanden opgroeien. HetonderzoeknaardekinderrechtensituatieinCaribischNederlandvormteenonderdeel vaneengrootunicef\onderzoeknaardesituatievankinderenopzeseilanden: Koninkrijkskinderen.%Kinderrechten%op%de%Nederlandse%Cariben.Voorditonderzoekwerkt UNICEFNederlandnauwsamenmethetregionaleUNICEF\kantoorvoorLatijns\Amerika enhetcaribischgebied(tacro). DesamenwerkingmetUNICEFTACROwasgerichtoponderzoeknaardekinderrechten\ situatieoparuba,curaçaoensintmaarten.indezedriezelfstandigelandeninhet KoninkrijkderNederlandenheefthetonderzoeksinstituutObservatorioSocialdelEcuador
19 KindopBonaireHet%onderzoek desituatiewaarinkinderenopgroeieninkaartgebracht,onderauspiciënvanunicef TACRO. Deresultatenvandezeonderzoekenvindtuindrierapporten:UNICEF%Report%on%the% situation%of%children%and%adolescents%in%aruba,%unicef%rapport%over%de%situatie%van% kinderen%en%jongeren%op%curaçao,%unicef%report%on%the%situation%of%children%and% adolescents%in%st.%maarten. 1 DezerapportenzijngepresenteerdaanenbesprokenmetdeoverhedenvanAruba, CuraçaoenSintMaartenenmetdestakeholdersopdeeilanden.Datisgebeurdinmei 2013,voorafgaandaandepresentatievanhettotaleonderzoektijdenshetsymposium Koninkrijkskinderenop23mei2013. OverdekinderrechtensituatieinCaribischNederlandzijnernaastKind%op%Bonairenog tweerapportenoverdeanderetweeeilanden:kind%op%sint%eustatiusenkind%op%saba. Ookisereensamenvattingwaarindedrieeilandensamenkomen:Kind%op%Bonaire,%Sint% Eustatius%en%Saba.%Kinderrechten%in%Caribisch%Nederland. UNICEFheeftinmei2013ookeenfotoboekgepubliceerdwaarindekinderenvandezes eilandenaanhetwoordkomenenwaarinukorteinformatievindtoverdeeilanden.hetis bedoeldalseerstekennismakingmetdeeilandenendekinderendieerwonen.hetboek Kind%op%een%eiland.%Kinderen%over%opgroeien%op%Aruba,%Bonaire,%Curaçao,%Saba,%Sint% Eustatius%en%Sint%MaartenistebestellenbijUNICEFNederlandoftedownloadenvande website. 2 5 Uitgangspunt HetuitgangspuntvanditonderzoekisdesituatiezoalsdievoorkinderenopBonaire daadwerkelijkbestaat.dusniethoedezevolgensdehuidigeregelsofgeldendbeleidzou moetenzijn. DefeitelijkesituatieisgetoetstaanhetKinderrechtenverdrag.Ditverdragkentregels voordegeheleleefsituatievankinderen. Kinderrechtenspelenopalleterreineneenrol.Bijeerstelevensbehoeften,zoalseten, drinken,wonen.maarookalshetgaatomschool,geloof,sport,gezondheid,spelenof vriendjes.ofomveiligheidofontwikkelingsmogelijkheden.denederlandseoverheid moetervoorzorgendatkinderengebruikkunnenmakenvanderechtendiezijhebben. Ookalszijopeeneilandwonen. 6 Onderzoeksorganisatie NaardekinderrechtensituatieopBonaire,SintEustatiusenSabaheefteersthet NederlandseVerwey\JonkerinstituutinopdrachtvanUNICEFNederlandin2011een inventariserendonderzoekuitgevoerd.hetinstituutheeftgekekenwelkebestaande (statistische)gegevenserwarenoverdesituatieopdezeeilanden.ookheefteen medewerkervanhetinstituutenkeleonlinechatsessiesuitgevoerdmetkinderenopde eilanden.deinformatiedieuithetinventariserendeonderzoeknaarvorenkwam,bleek echteronvoldoendeomeenhelderbeeldtekrijgenvandekinderrechtensituatieopde drieeilanden. InaanvullingdaaropheeftUNICEFdaaromvanaf2011eenonderzoekopdeBES\ eilandenverricht.erisnaarnieuweinformatiegezochtenerzijngesprekkengevoerdmet deskundigenopdeeilandeneninnederland.hierbijwarenverschillendeonderzoekers betrokken,onderauspiciënvandeunicef\onderzoekscoördinator. Daarnaastiserintensiefcontactgeweestmetkinderenopallezesdeeilanden.UNICEF Nederlandwerktehiervoorsamenmetlokaleorganisatiesopdeeilanden. 1 Derapportenzijntevindenopwww.unicef.nl/koninkrijkskinderenonderhetdesbetreffendeeiland
20 KindopBonaireHet%onderzoek% OokisgesprokenmetverschillendejongerenvandezeseilandendienuinNederland wonen.hiervoorheeftstichtingalexanderpanelgesprekkengevoerd. 7 Methode Inditrapportvindtualleeninformatieoverdemethodevanonderzoeknaardekinder\ rechtensituatieincaribischnederland,debes\eilanden.ditonderzoekbestaatuit verschillendecomponentendieiedereeneigenonderzoeksmethodehebbengevolgd.om eenzocompleetmogelijkbeeldtekrijgenvandekinderrechtensituatieopdebes\ eilandenisgebruikgemaaktvanverschillendebronnen.voorditonderzoekisgekozen vooreeneerderbeproefdeonderzoeksmethodewaarmeespecifiekepraktijksituaties kunnenwordenvergelekenmetdeeisendiehetkinderrechtenverdragdaaraanstelt. 1 OokinditonderzoekishetKinderrechtenverdrag opgeknipt inverschillende leefgebiedenvankinderen.voorkind%op%bonaireiseenindelinggemaaktinacht onderwerpen: Gezinenopvoeding Onderwijs Gezondheid Veiligheid Recreatie,spelenvrijetijd Participatie Wonen Financiën Dekinderrechtensituatieopiedervandezeleefgebiedenwordtsteedsbeoordeeldinde volgendestappen: Eenbeschrijvingvandehuidigesituatie. Watvindenkinderenenjongerendaarzelfvan? Hoebeoordelendeskundigendesituatie? Welkeonderzoekenenandereliteratuurzijnbekendtenaanzienvanditonderwerp? WatzegthetKinderrechtenverdragoverditspecifiekeonderwerp? HoeverhoudtdesituatiezichtothetKinderrechtenverdrag:deconclusie. 7.1 Drie%perspectieven% Zoalsgezegdverzameldehetonderzoekvanuitdrieperspectieveninformatieomeenzo compleetmogelijkbeeldtekrijgenvandesituatievankinderenopbonaire: Demeningenenervaringenvankinderenopdeeilandenenjongerendieopdeeilanden opgegroeidzijn. Demeningenenervaringenvandeskundigen. Kennisdienaarvorenkomtuit(literatuur)onderzoek. Deverzameldeenbeschreveninformatieisvervolgensgetoetstbijdeskundigen(zie hierna). 7.2 Kinderen% Mijn%wens%is%om%Bonaire%helemaal%op%te%knappen%want%Bonaire%kan%niet%zo%doorgaan% zoals%het%nu%gaat. %(meisje,13jaar,bonaire) 20 1 Eerderisdekinderrechtensituatieinasielzoekerscentravergelekenmetdeeisendiehetverdragdaaraanstelt. Zie:Kloosterboer,K.(2009).Kind%in%het%centrum.%Kinderrechten%in%asielzoekerscentra.Voorburg:UNICEF Nederland,StichtingKinderpostzegelsNederland,CentraalOrgaanopvangasielzoekers.
21 KindopBonaireHet%onderzoek 21 Degenenomwiehetonderzoekbegonnenis,zijneruitdrukkelijkbijbetrokken:de kinderenopdeeilanden.omeencompleetbeeldtekrijgenvanhunsituatielijktdatheel vanzelfsprekend.tijdenshetonderzoekbleekhetechterverrevanvanzelfsprekendtezijn daterwaardewordtgehechtaandemeningvankinderen. UNICEFsprakintotaalmet106kinderenopallezesdeeilanden.Opelkeilandgaven ongeveervijftienkinderenhunmeninginmetnameindividueleinterviewsendaarnaastin enkelegroepsgesprekkenenchatsessies.wesprakenmet doorsnee kinderen,vooralop scholenennaschoolseopvang.deinterviewswerdenafgenomendoorlokaleinterviewers eneenvasteinterviewervanunicefdieopdeeilandengeborenenopgegroeidis. % Kinderen% Inditrapportwordenallenultotachttienjarigen kinderen genoemd,aansluitendopde terminologievanhetinternationaalverdraginzakederechtenvanhetkind.opsommige plaatsenishetechtervanbelangomietspreciezertezijn.dankandeterm jongeren worden gebruiktteraanduidingvandegroeptwaalf\totachttienjarigen(enouder). %% Interviews% UNICEFwildevankinderenzelfhorenhoezijoverhunlevendenken.Watgaatergoed, watminderenhoezouhetdanbeterkunnen?kortom,watvindenzíj?kinderenkunnen vaakheelhelderuitleggenwatzebelangrijkvinden.ookkomenzesomsmetoplossingen waaraanvolwassenennietgedachthadden. Opelkeilandsprakeninterviewersmetkinderenvanachttotachttienjaar.Deze interviewerskregeneerstvandeunicef\onderzoekscoördinatoreentraininginkinder\ rechtenenininterviewtechniekenmetkinderen.allenhebbenreedservaringinhet omgaanmetkinderen.omtezorgendatdekinderenzichmakkelijkkondenuiten,werd gekozenvoorinterviewersdiedetaalvandekinderenvanheteilandsprekenende cultuurkennen.erwerdpapiaments,engelsennederlands enzelfseenkeerspaans gesproken. Deinterviewmethodeen techniekslootzogoedmogelijkaanopdeleeftijd,hetontwik\ kelingsniveauendebelevingswereldvanhetkind.sommigekinderenvondenhetleukom tetekenenendaarbijtevertellen,anderenwildengraagineenrollenspellatenwetenwat zijzoudenveranderenalszedebaasvanheteilandwaren.enweeranderenkondenin een gewoongesprek goednaarvorenbrengenhoezeoververschillendeonderwerpen denken.deinterviewerskondengebruikmakenvanonderwerpen\envragenlijstenalszij inhetgesprekbehoeftehaddenaanstructuur.deinterviewswarenhalfgestructureerd. Deinterviewsmetdekinderenvormengeenwetenschappelijkofrepresentatief onderzoek,maarzijnbedoeldals(eerste)illustratievaneninformatieovereentot dusverreonbekendbeeldvandekinderrechtensituatieopheteiland:hoevinden kinderenhetzelfomoptegroeienopeenvandeeilanden? Demeestekinderenwarenergenthousiastdatzemochtenmeewerkenaanhetonder\ zoek.vaakblekenkinderennietgewendtezijnomtevertellenhoezeergensover denken.volwassenenvroegenzedaargewoonlijknietnaar.sommigenwarenzelfs oprechtverbaasddatweechtwildenwetenhoezijovervanallesdenken.inenkele gevallenwarenkinderenterughoudendomdatzebangwarendathunuitsprakenbekend zoudenwordenindekleinegemeenschapopheteiland.veelkinderengavensociaal wenselijkeantwoordenenopvallendveelkinderenzagenwelproblemenbijvriendjes, maarnietbijzichzelf.deinterviewsduurdenvantwintigminutentottweeuur. Wevroegentoestemmingaandeoudersvoordatwedekindereninterviewden.Zijzijn immersdewettelijkvertegenwoordigers.oudersondertekendenhiervooreentoestem\
22 KindopBonaireHet%onderzoek% 22 mingsformulierdatindetaalvandeouderswasopgesteld.wegavenzeinformatieover UNICEF,hetonderzoek,debedoelingvandeinterviewsendeonderwerpenwaaroverwe metdekinderenwildenpraten.ookvroegenwedeoudersofwefilm\enfoto\opnames mochtenmakenenofwedezetezijnertijdzoudenmogengebruiken. Opelkeilandwerktenwesamenmeteenlokaleorganisatievoorkinderen.Zijzorgden vooréénoftweeinterviewersdiesamenmetdeunicef\interviewerdegesprekkenmet dekinderenkondenvoeren.ookselecteerdenzijdekinderenopheteiland.wevroegen zedaarbijtelettenopverschillendeaspecten:vrijwilligheid,eengoedeverdelingwat betreftmeisjesenjongens,opleidingsniveau,achtergrondenleeftijd. Welegdendekindereningroepjesuitwaaromwevanallesvanzewildenweten.We verteldenzeoverkinderrechten,overunicef,overhetonderzoekenwelegdenuitover welkeonderwerpenwegraagmeervanzewildenwetenenwaarom.opeengrotesticker kondenzedetekst Iederkindheeftrechtop aanvullenendatdedenzeallemaalmet veelcreativiteit. Daarnagingiederkindapartzittenmeteeninterviewer.Dezeverduidelijktedathet kindopelkmomentkonzeggendathijergenswelofjuistnietoverwildepraten.alle kinderenkregeneenrodestop\kaartdiezijomhoogkondenstekenalszenietverder wildengaanovereenonderwerp.hiervanisgedurendealleindividueleinterviewsslechts éénkeergebruikgemaakt. Tijdensdeinterviewsmetdekinderenkwamenalleonderwerpenaanboddiebelangrijk zijninhetlevenvaneenkind:gezinenopvoeding,wonen,onderwijs,gezondheid,veilig\ heid,vrijetijd,spelenrecreatie,financiënenparticipatie.kinderenverteldenzelfende interviewerssteldenopenvragen.ookwerdendekinderenaangemoedigdomtezeggen watzijzoudenveranderenalszijdebaasvanheteilandzoudenzijn. Samenwerking%op%Bonaire% OpBonaireisintotaalmetnegentienkinderengesproken.Datgebeurdeinelfindividuele interviewseninchatsessiesmetachtkinderen.deindividueleinterviewsvondenin oktober2011plaats.zewerdenvoorbereidenuitgevoerdinsamenwerkingmetstichting Project,eenorganisatieopBonairediehulpenbegeleidingbiedtaankinderenvannegen jaarenoudermetgedragsmoeilijkheden.zijzorgdendaterkinderenmetverschillende achtergronden,leeftijdenenopleidingsniveausbenaderdwerdenomdeeltenemenaan hetonderzoek.wevroegenzemetnametelettenopeenevenredigeverdelingtussen kinderenmethulpvragenenproblemenenkinderenwaarbijdaarjuistgeenenkelesprake vanis.ookzorgdenzevoorvoldoendeengeschikte(aparte)ruimtesomdeinterviewsaf tenemen. Daarnaastisernogeengroepsinterviewgehoudenmetvijfleerlingenopeen basisschoolopbonaire:hetkolegioreinabeatrix.deinformatiediedaaruitnaarvoren kwambevestigdehetbeelddatdekinderenindeindividueleinterviewsenchatsessies schetsten.helaaszijndooreentechnischprobleemdeopnamesvanditgroepsinterview verlorengegaanwaardoorhetnietmogelijkwasdeuitsprakenvandekinderenpreciesop tetekenen.erisomdieredenbeslotenomditgroepsinterviewnietteverwerkeninde databaseeninhetonderzoek. LiënneDomacassé,medewerkstervanStichtingProject,werktealsinterviewstermee aanhetonderzoek.zijnamdeinterviewsafsamenmetsabinaterborg,unicef\ interviewsterdiezelfopbonaireisopgegroeidenopalleeilandenmetkinderenheeft gesproken.ditgebeurdeonderleidingvandeunicef\onderzoekscoördinator.unicef droegzorgvoormaterialenvoordekinderrechten\eninterviewtrainingvandeinter\ viewstersenvoormaterialenvoordeinterviewsmetdekinderen:opnameapparatuur, eenkinderversievanhetkinderrechtenverdrag,kinderrechtenstickers,etenendrinken, verkleedspullen,tekenmateriaal,bedankcertificaten,cadeautjes.
23 KindopBonaireHet%onderzoek Bijdeinterviewsisrekeninggehoudenmetdecultuurspecifiekeachtergrondenvande kinderen.dezekunnenimmerseensterkeinvloedhebbenophetgedragvankinderen.op Bonairegroeiensommigekinderenopineencultuurwaarinschaamteenangsteen belangrijkerolspelen.dekinderendieditbetreftzijnbangomhunmeningnaarvorente brengenvanwegedemogelijknegatievegevolgendaarvan.erzijnkinderendieeenlaag zelfbeeldhebbenenzichschamenvoorafkomst,familie,uiterlijk(enhuidskleur)of schoolprestaties.ditkanleidentotterughoudendheidindecommunicatieendekeuze omalleenhethoogstnoodzakelijketezeggen. Natuurlijkzijnergroteverschilleninspraakzaamheidenopenheidtussenheteneenhet anderekind.dekinderendiedeelnamenaandeinterviewswarenechtervrijwelallemaal enthousiastomtevertellenoverhunleven.hundeelnameaanditonderzoekwas vrijwillig,dusverwachtmagwordendathierdooraleennatuurlijkeselectieheeftplaats\ gevonden. Injunienjuli2011vondenchatsessiesplaatswaaraanopBonaireachtkinderenvan dertientotzestienjaarmeededen.dezeonlinesessiemetfocusgroepen(enverschillende sessies)werdengeorganiseerdenuitgevoerddoorhetverwey\jonkerinstituutin opdrachtvanunicef.erwerdopheteilandsamengewerktmetjongbonaire,stichting ProjectenHAK.DeweergavevandechatsessiesvindtuinhetrapportKinderen%in%Tel:%ook% voor%de%nieuwe%(bijzondere)%gemeenten;%kinderrechtenpnulmeting%en%jeugdparticipatie%op% Bonaire,%Sint%Eustatius%en%Sabauit Inbijlage1vindtueenselectievandecitatenvanallegeraadpleegdekinderenwaarnaar bijdeverschillendeonderwerpenwordtverwezen. Opdewebsitewww.unicef.nl/koninkrijkskinderenvindtueenselectievancitatenvan kinderenvanallezesdeeilanden,tevindenbijhetdesbetreffendeeiland. Anoniem% Opeen(klein)eilandkentiedereenelkaar.Datheeftveelvoordelen,maarhetkanook lastigzijn.vansommigedingenwiljenoueenmaallievernietdatiedereenhetweet. Hoeweldemeestegeïnterviewdekinderenhetgeenpuntvondenalshunnaamzou wordenvermeldbijhunuitspraken,istochgekozenomditniettedoen.dekinderen gevenonsantwoordopdevraag Watvindjíj? Zonderhenwasditrapporterniet geweest. 7.3 Jongeren% Ik%zie%op%Bonaire%dat%veel%kinderen%niet%genoeg%aandacht%krijgen%van%hun%ouders. (jongere vanbonaire) Voorditonderzoekiseveneensgesprokenmetjongerenvan19tot25jaardieopde eilandenzijnopgegroeidendienuinnederlandverblijvenvoorstudieofwerk.zijzijnin uitgebreidepanelgesprekkengeraadpleegd.hierbijwaren27jongerenbetrokken,waar\ vanertienopdebes\eilandenzijnopgegroeid.zijwonennuinnederland,zijn(net) meerderjarigenkunnenvanuiteenanderperspectiefterugkijkenophunervaringmet opgroeienopheteiland.stichtingalexandervoerdedezepanelgesprekkenuitinopdracht vanunicef.stichtingalexanderiseenlandelijkinstituutvoorjeugdparticipatieen participatiefjongerenonderzoek.inhetrapportjongeren%in%nederland%over%de% kinderrechtensituatie%op%bonaire,%sint%eustatius%en%sabavindtudeweergavevande panelgesprekken. 2 Deuitkomstenhiervanzijngebruiktinditrapport. 1 Zieookwww.verwey\jonker.nl. 2 ErzijnookrapportenoverdepanelgesprekkenmetjongerenvanAruba,CuraçaoenSintMaarten.Dezezijnte vindenopdewebsitewww.unicef.nl/koninkrijkskinderenbijhetdesbetreffendeeiland.zezijnooktevindenop dewebsitevanstichtingalexander: 23
24 KindopBonaireHet%onderzoek% Deskundigen% Jeugd%wordt%hier%veel%te%weinig%betrokken%bij%alles.%Praat%me%ze,%kijk%wat%ze%willen (deskundige) Deinbrengvandeskundigenisopverschillendemanierengeorganiseerd.Erzijnvele individuelegesprekkengevoerdmetdeskundigenophetgebiedvankinderenopde eilanden,zowelopdeeilandenzelfalsinnederland.datbetroffengesprekkendie semigestructureerdwareneneenduurhaddendievarieerdevaneenhalfuurtotenkele uren.deindividueleinterviewswerdenverrichtdoordeonderzoekscoördinatorinde periode2011totfebruari2013. Daarnaastwerdendeskundigenopverschillendeterreinenpere\mailentelefonisch benaderdmethetverzoekominformatie.datgebeurdedooronderzoeksmedewerkersen doordeonderzoekscoördinatorindeperiodevan2011totbegin2013. Ookwerdenerin2011en2012expertmeetingsgeorganiseerd,waarbijdeskundigen vandebes\eilandenhunvisiehebbengegeven. Tenslottehebbenverschillendedeskundigendetekstenoverhetonderwerpwaarop hunexpertisezichricht,meegelezenenaangevuld. Intotaalwerden107deskundigengeraadpleegd. Eriszozorgvuldigmogelijkgeprobeerdomvoorditonderzoekaldiedeskundigente sprekendieop(eenvan)deverschillendeleefgebiedenvankinderenactiefzijnendiede situatieopdeeilandenkennen.desalnietteminzouhetkunnendaterdeskundigen ontbrekendiewelhaddenthuisgehoordindelijstvangeraadpleegdedeskundigen. Inbijlage1vindtueenselectievancitatenvandeskundigenoverdeverschillendeonder\ werpen.inbijlage2kuntuzienwelkedeskundigengeraadpleegdzijnvoorditonderzoek. 7.5 Literatuur% Bijhetonderzoekisgebruikgemaaktvanallebestaandeenbekendeinformatie,onder\ zoekenanderebronnenoverdesituatievankinderenopdebes\eilanden.daarbijzijnalle statistischegegevensdiebetrekkinghebbenopdesituatievankinderenopdeeilanden meegenomen.ookisinformatieoverdefeitelijkesituatie zoalskenbaaruitwebsites, folders,literatuurendergelijke opgenomenenverwerkttotdebeschrijvingvande huidigesituatieperonderwerp.bijdeliteratuurwordenookderapportagesover verdragenenaanbevelingenvandegerelateerdetoezichthoudersbetrokken,zoalsdievan hetkinderrechtencomité. Inbijlage3vindtueenlijstmetdeliteratuurdiegebruiktisvoorditonderzoek.Opde websitewww.unicef.nl/koninkrijkskinderenvindtuonderheteilandbonaireeenpdf\ bestandmetkortesamenvattingenvanallegebruikteliteratuur,gerangschiktnaar onderwerp.datgeeftudemogelijkheidomsnelteachterhalenwelkeinformatieuwaar kuntvindenalsumeerwiltweten. 7.6 Database% Erzijntotaal293bronnengeraadpleegd:kinderenenjongeren,deskundigen,literatuur. Dezezijnopgenomenineendatabase.Dekinderen,jongerenendeskundigendeden 2.331uitsprakenoverdesituatievankinderenopdeeilanden.Devolledigegegevensuit dedatabasezijnopaanvraagennaoverlegbeschikbaarvooronderzoekers,bijunicef.
25 KindopBonaireHet%onderzoek Interviewsmet kinderen Kinderenin chatsessies % Bonaire% Sint%Eustatius% Saba% Totaal% Totaalkinderen Jongeren(18+) Deskundigen Literatuur Totaalaantalbronnen: 293 Tabel%1:%Aantal%bronnen%voor%het%onderzoek.% Totaalaantaluitspraken: Websiteenpubliciteit Tijdenshetonderzoekisdewebsitewww.unicef.nl/koninkrijkskinderengelanceerd waaropinformatietevindenisoverhetonderzoek.hieropisondermeerinformatiete vindenoverdeeilandenenoverdeonderzoeksaanpakenerzijnnieuwsberichtenop geplaatst.ookistijdenshetonderzoekverslaggedaandoordeinterviewersdiemet kinderenspraken,doormiddelvanblogs. UNICEFMagazinebesteeddeindezomervan2012uitgebreidaandachtaandesituatieop deeilandenineenreportage.ookverschillendeanderemedia,zowelopdeeilandenalsin Nederland,besteeddenaandachtaandesituatievankinderen,naaraanleidingvanhet onderzoek.ziehiervooreveneensdewebsite. Indezomervan2012stondhetIKONtv\programmaSpraakmakendeZakeninhetteken vanderechtenvanhetkind.erwerdenzesafleveringenuitgezondenwaarvandriein EuropeesNederlandendrieinCaribischNederland.Aanleidingvoordeserie gepresen\ teerddoorpaulrosenmöller vormdendeactiviteitenvanunicefrondkinderrechtenin Nederlandenhetonderzoeknaarkinderenopdeeilanden. DeafleveringopSintEustatiusgingoveropvoeding(9augustus2012),dieopSaba overonderwijs(16augustus2012)enopbonairewashetbelangrijkstethemaseksualiteit (23augustus2012). 1 Deuitzendingenzijnnogtebekijkenopikonrtv.nl. 9 PresentatieonderzoekensymposiumKoninkrijkskinderen DeuitkomstenvanhetonderzoeknaardekinderrechtensituatieopBonairewordeninjuni 2013opheteilandzelfgepresenteerdentoegelicht.Daarbijzijnverschillende stakeholdersaanwezigomgezamenlijktebeoordelenhoeditrapporteenbijdragekan leverenaanhetverbeterenvandekinderrechtensituatieopbonaire. Op23mei2013vondinLeideneengrootsymposiumKoninkrijkskinderenplaats.Hier werdendeonderzoekennaardekinderrechtensituatieopallezesdeeilandeninhet KoninkrijkderNederlandengepresenteerd,waaronderdatopBonaire.Derapporten werdenaangebodenaanministerplasterkvanbinnenlandsezakenenkoninkrijksrelaties, alscoördinerendbewindspersoon.verschillendestakeholdersvandeeilandenwaren aanwezigenvervuldeneenactieverolophetsymposium. Ditsymposiumhadverschillendedoelstellingen: Informerenoverdesituatievankinderenopdezeseilanden. 1 Zievooreenuitgebreideroverzicht: 25
26 KindopBonaireHet%onderzoek% Creërenvandraagvlakomdepositievankinderenopdeeilandenopdeagendatezetten endezewaarnodigteverbeteren. Stakeholdersfacilitereninhetopbouwenenonderhoudenvaneennetwerkopterreinvan kinderrechtenvankinderenopdeeilanden. InspirerenvaneeniedertottoepassingvanhetKinderrechtenverdrag,ookvoorde kinderenopdeeilanden. 26
27 % Het$eiland% 1 OpgroeienopBonaire BonaireiseeneilandinhetzuidelijkdeelvandeCaribischeZee.Hetligttachtigkilometer tennoordenvandekustvanvenezuela.samenmetaruba,dat138kilometerwestelijker ligt,enmetcuraçao,datvijftigkilometerwestelijkerligt,vallendedrieeilandenonderde BenedenwindseEilanden.ZewordenookweldeABC\eilandengenoemd. Bonaireligtruim800kilometertenzuidenvanSintEustatiusenSaba.TussenEuropees NederlandenBonaireligteenafstandvanruim7000kilometer. Bonaireheefteenoppervlaktevanongeveer290km 2,zo n28kilometerlangenvariërend vanvijftotelfkilometerbreed.daarondervaltookhetonbewoondeeilandjeklein Bonairedateenoppervlakteheeftvanzo nzeskm 2. HethoogstepuntvanBonaireishetheuvelachtigeBrandaris,op240meterboven zeeniveau. Bonairestaatbekendomzijntropischeklimaat.Vanfebruaritotjuniisheterdroog.Het regenseizoenlooptvanoktobertotjanuari.degemiddeldetemperatuuropbonaireis 28 C.Bonaireligtbuitendeorkaanregio,maarwordtvantijdtottijdtochgetroffendoor eenorkaan.debodemvanbonairebestaatvoornamelijkuitkoraalkalk. OpBonairewonenruim16.000mensen.Debevolkingissamengestelduitverschillende nationaliteiten.naastdeautochtonebevolkingwoneneropbonaireveelmensenuit Nederland,Curaçao,Aruba,Venezuela,ColombiaendeDominicaanseRepubliek. DeofficiëletaalopBonaireisNederlands,maarookhetPapiaments Papiamentu is erkendalsofficiëletaalopheteiland.ditiseencreoolsetaaldieisgebaseerdopspaans enportugees,metnederlandse,engelseenafrikaanseinvloeden.erwordtopheteiland ookveelengelsenspaansgesproken. In1499namendeSpanjaardenbezitvanBonairedattoenalbewoondwerddoorde Caiquetoindianen.DeNederlandersveroverdenheteilandin1636vandeSpanjaarden. AanheteindvandezeventiendeeeuwbrachtdeWestIndischeCompagnieeengroep AfrikaanseslavennaarBonaireomertewerken. NadatNederlandheteilandaanhetbeginvandenegentiendeeeuwtweekeerverloor aandebrittenkwambonairein1816definitiefondernederlandsbestuur.in1954kregen denederlandseantillen,waarbonairetot10oktober2010onderdeelvanuitmaakte, politiekeautonomie. OpBonairegroeienruim4.000kinderenop,ongeveereenkwartvandetotalebevolking opheteiland.invergelijkingmetdeanderetweeeilandenincaribischnederland,sint EustatiusenSaba,isdegroepkinderenhieraanzienlijk. Perjaarwordenerongeveer190kinderengeborenopBonaire:in2011warendater
28 KindopBonaireHet%eiland% VergelekenmetdedrieandereeilandeninhetCaribischdeelvanhetKoninkrijkder NederlandengaathetopBonaireomeenkleinaantalkinderen.Dezelfstandigelanden Aruba,CuraçaoenSintMaartenherbergenrespectievelijkbijna27.000,ruim46.000en bijna12.000kinderen. Bonaire% Bijnaam Hoofdstad DiversParadiseenFlamingoIsland Kralendijk Oppervlakte 294km 2 Officiëletaal Meestgesproken talen Religie Aantalinwoners NederlandsenPapiaments Papiaments:75% Spaans:12% Nederlands:9% Engels:3% Rooms\katholiek:77% Overig:16% Geen:7% Kinderen(0\20jaar) 4.060(24,5%) Bronvaninkomen Munt Staatkundig Aantalbasisscholen 8 Aantalopenbare scholenvoortgezet onderwijs Universiteit Ziekenhuizen Feestdag Toerismeenzoutwinning AmerikaanseDollar($) Als openbaarlichaam deelvannederlandsinds St.JamesSchoolofMedicine HospitaalSanFrancisco 6septemberen30april(DiadiRincón) Tabel%2:%Kenmerken%van%Bonaire. %1%% IntotaalgroeieninhetCaribischdeelvanhetKoninkrijkderNederlandenruim kinderenop. OpBonaireisdeverdelingvankinderenoverdeverschillendeleeftijdscategorieën gelijkmatig(ziehierna). 2 CaribischNederland Bonaire,SintEustatiusenSabawordensamenCaribischNederlandenookweldeBES\ eilandengenoemd.op10oktober2010ishetlanddenederlandseantillenopgeheven. OpdiedatumzijnBonaire,SintEustatiusenSabaonderdeelgewordenvanNederland.Ze zijnnu openbarelichamen enwordeninhetdagelijkseverkeer bijzonderegemeenten genoemd(ziehiernaoverdestaatkundigesituatie). 2.1 Korte%geschiedenis% Aruba,Bonaire,Curaçao,Saba,SintEustatiusenSintMaartenzijnvoormaligekoloniën vannederland.in1954werdenzijnietonafhankelijk,maarkwamereenkoninkrijks\ verbandvandrielanden:nederland,nederlandseantillenensuriname(tot1975).ophet gebiedvankoninkrijksaangelegenheden(defensie,nationaliteit,buitenlandsbeleid) 1 Bronnen:statline.cbs.nl;beautiful\bonaire.nl;dutchcaribbeanlegalportal.com 28
29 KindopBonaireHet%eiland werktendelandensamen.voorandereonderwerpenhaddendelandenhuneigen wetgevingenbeleid. In1986verlietArubahetNederlands\Antilliaansestaatsverbandomeenapartland binnenhetkoninkrijkteworden.deovergebleveneilandenwerdenechtergeeneenheid. Deverantwoordelijkheidsverdelingtussenlandeneilandenwassomsonduidelijken dedominantievancuraçaowerddoordeandereeilandenalstegrootervaren.datkon spanningenopleveren. DeontmantelingvanhetlandNederlandseAntillenwerdingeluiddooreen referendumopsintmaartenin2000.eenkrappezeventigprocentvandebewonerskoos daarbijvooreenzelfstandigestatusbinnenhetkoninkrijk. 2.2 Kinderen%in%Caribisch%Nederland% InCaribischNederlandgroeienruim5.000kinderenop.Datisongeveereenkwartvanhet totaalaantalbewonersvandebes\eilanden.inhetschemaistezienhoedeverdelingvan dekinderenoverdedrieeilandenenoverdeverschillendeleeftijdscategorieënis. % Bonaire% Sint% Eustatius% Kinderen 0\5jaar Kinderen 5\10jaar Kinderen 10\15jaar Kinderen 15\20jaar Totaalaantal kinderen Totaalaantal bewoners Saba% Caribisch% Nederland% Tabel%3:%Aantallen%inwoners% %situatie%op%1%januari% % 2.3 Staatkundige%situatie%kort% Op10oktober2010werdhetlandNederlandseAntillenontmanteld.CuraçaoenSint MaartenwerdenzelfstandigelandenbinnenhetKoninkrijkderNederlanden,netals Arubadatdiestatusalin1986hadgekregen. Bonaire,SintEustatiusenSabawerden openbarelichamen indezinvanartikel134 vandenederlandsegrondwet.zeintegreerdeninhetnederlandsestaatsbestel. DewijzewaaropdeopenbarelichamenBonaire,SintEustatiusenSababestuurlijkzijn ingerichtlijktveelopdievannederlandsegemeenten.debijzonderepositievande eilandenmaakthetevenwelnoodzakelijkomafwijkendewet\enregelgevingtoete (kunnen)passen.omdieredeniservoorgekozenomdeeilandenaantemerkenals openbarelichamen 3 endebijzonderepositievandezeopenbarelichameninde NederlandserechtsordevastteleggeninhetStatuutvoorhetKoninkrijkder Nederlanden 4 (hierna:hetstatuut). 1 Statiaverwelkomdede4.000steinwonervanheteilandop8maart Bron:CBS(2012).%Statline,%Bevolking%Caribisch%Nederland.% 3 Zie:Wetvan17mei2010totinvoeringvanderegelgevingmetbetrekkingtotdeopenbarelichamenBonaire, SintEustatiusenSaba(InvoeringswetopenbarelichamenBonaire,SintEustatiusenSaba). 4 Wetvan28Oktober1954,houdendeaanvaardingvaneenStatuutvoorhetKoninkrijkderNederlanden. 29
30 KindopBonaireHet%eiland% Grondwet%en%Statuut% DeNederlandseGrondwetisvantoepassinginbeidedelenvanNederland:zowelhet EuropesealshetCaribischedeel.Inartikel1vandeGrondwetwordthetgelijkheids\ beginselgeformuleerd: AllendiezichinNederlandbevinden,wordeningelijkegevallen gelijkbehandeld.discriminatiewegensgodsdienst,levensovertuiging,politiekegezind\ heid,ras,geslachtofopwelkegronddanook,isuitgesloten. DezeGrondwetsbepalingbetekentnietdatallewettenenregelsinEuropeesenCaribisch Nederlandprecieshetzelfdemoetenzijn.OpbasisvandeafsprakentussenNederlanden debestuurscollegesvandeeilandenkanervoorafwijkenderegelswordengekozen.datis ookgebeurd:veelvandebestaandenederlands\antilliaansewetgevingvanvóór2010is ooknadetransitieblijvenbestaan.afgesprokenwerdomgedurendevijfjaargeleidelijk overtegaannaardenederlandsewetgeving.indetussentijdisechtertochalveelnieuwe Nederlandsewetgevingtotstandgekomen. HetStatuutregeltdestaatkundigerelatietussendezelfstandigelandeninhetKoninkrijk dernederlanden:nederland,aruba,curaçaoensintmaarten.inhetstatuutstaatdatde landenzelfstandighuneigenaangelegenhedenbehartigen.samenzijnzeverantwoorde\ lijkvoordeonderwerpendiehetkoninkrijkalsgeheelaangaan:dekoninkrijksaangelegen\ heden.daarnaastgeefthetstatuutregelsvooronderlingesamenwerking,bijstand, overlegenstaatsinrichtingvandelanden.hetstatuuttradin1954inwerking. Artikel1vanhetStatuutomschrijftdelandeninhetKoninkrijk.Inhettweedelidvandit artikelstaatdatbonaire,sinteustatiusensabadeeluitmakenvanhetstaatsbestelvan Nederland.OokvermeldthetdatervoordeBES\eilandenregelskunnenwordengesteld enanderespecifiekemaatregelenkunnenwordengetroffenmethetoogopde economischeensocialeomstandigheden,degroteafstandtotheteuropesedeelvan Nederland,huninsulairekarakter,kleineoppervlakteenbevolkingsomvang,geografische omstandigheden,hetklimaatenanderefactorenwaardoordezeeilandenzichwezenlijk onderscheidenvanheteuropesedeelvannederland. Overdeze differentiatiebepaling bestaatveeldiscussieeneriseenvoorstelvooreen wetswijzigingdiedebepalingvervangtdooreenartikelindegrondwet(ziehierna). Ofenhoeeendergelijkebepalingookvormkrijgt,hettoetsingskaderomspecifieke situatiestebeoordelenenopgronddaarvantebesluitentotafwijkendewet\enregel\ gevingblijftartikel1vandegrondwet. Deverschilleninwet\enregelgevingtussenEuropeesenCaribischNederlandhebben verschillendekerentotonvredegeleidonderbewonersenbestuurdersvandeeilanden diezichinsommigegevallenachtergesteldvoelen.hetisvoorveelmensenonduidelijk waaromenopwelkepuntenonderscheidwordtgemaakt. HetCollegevoordeRechtenvandeMensheeftinmaart2013eenadviesuitgebrachtover toepassingvanhetgelijkheidsbeginselmetbetrekkingtotderechtendiegeregeldzijnin hetkinderrechtenverdrag.zievooreentoelichtinghierophetvolgendehoofdstuk(het Kinderrechtenverdrag). 2.5 Verdragen% OpeenaantalverdragenwaarNederlandpartijbijis,heeftdeoverheideenvoorbehoud gemaakt.dezezijnalleenopheteuropesedeelvanhetkoninkrijkdernederlandenvan toepassing. DebelangrijkebekendemensenrechtenverdragengeldeninCaribischNederland,zoals heteuropeesverdragtotbeschermingvanderechtenvandemens(evrm),het InternationaalVerdraginzakeeconomische,socialeenculturelerechten(IVESCR),het InternationaalVerdraginzakeburgerrechtenenpolitiekerechten(IVBPR). HetInternationaalVerdraginzakedeRechtenvanhetKind(IVRK)isvolledigvan toepassingopdebes\eilanden(ziehierna).
31 KindopBonaireHet%eiland 2.6 Zelfbeschikkingsrecht% Hetzelfbeschikkingsrechtishetrechtvanvolkenomvrijenvrijwilligtebepalenonder welkesoevereiniteitzevallen.zehebbendekeuzetussenonafhankelijkheid, vrije associatie (losstaatsverbandvanzelfstandigestaten)ofintegratie.uiteindelijkdoelvan hetzelfbeschikkingsrechtishetwelzijnvandebevolking. 1 Voorafgaandaandestaatkundigeveranderingenvandeeilandenvandevoormalige NederlandseAntillenin2010,isgepeildwatdeBES\eilandenzoudenwillen.Bonaireen Sabakozeninreferendain2004en2005voordirectebandenmetNederland,terwijlSint EustatiuskoosvoorbehoudvanhetlandNederlandseAntillen.DehuidigestatusvanSint Eustatiusisdusnietgebaseerdopdeuitspraakvandebevolking. DeonderhandelingsuitkomstenoverdeBES\eilandenzijnnietvoorgelegdaande bevolkingvanbonaire,sinteustatiusensaba.erkanvanuitgegaanwordendatveel eilandbewonerszichtentijdevandereferendanietrealiseerdenwatdeconsequenties warenvandeverschillendeopties.deskundigenvindendaaromdatdestatusvandedrie eilandennietvoldoetaandeeisenvanhetzelfbeschikkingsrechtenopgespannenvoet staatmethetinternationaledekolonisatierecht 2.Bonairianen,StatianenenSabanen zoudenalsnogopbasisvaneenuitgebreidevoorlichtinggeconsulteerdmoetenworden, zowordtgesteld. 3 DeBES\eilandenhebbennogsteedszelfbeschikkingsrecht,ooknadestaatkundige veranderingenvan2010,aldusvoormaligstaatssecretarisvankoninkrijksrelaties Bijleveld Na%2015% Op10\10\2015wordteendefinitievestatusvoorBonaire,SintEustatiusenSabagekozen. Datisvijfjaarnadestaatkundigeveranderingen.In2015ofdaarvoorkangeëvalueerd wordenhoedehuidigestatusvanopenbarelichamenbevalt.totdatmomentkunnende BES\eilanden volgensdevoormaligestaatssecretarisvanbzk,bijsterveld nogkiezen tussentweeopties:1)handhavenvandehuidigestatus,dusopenbaarlichaam(of gemeente)vannederland,of2)onafhankelijkheid. IntheoriezoudendeBES\eilandenernogvoorkunnenkiezenomapartvanNederland verdertegaan.inpraktijkleekdatstationechteralgepasseerdtezijn.eriseenvoorstel totwijzigingvandegrondwetbijdestaten\generaalaanhangigwaarindestaats\ rechtelijkepositievandeeilandenindegrondwetwordtgeregeld. 5 Indatvoorstel kunnendebes\eilandeneigenlijkalleennogkiezenofzedoorgaanalsopenbaarlichaam ofalsgemeente.onafhankelijkheidisdannietlangereenoptie. DeTweedeKamerheefthetvoorstelaangenomen,waarnadeEersteKamerde verderebehandelingvanhetvoorsteldoordeeerstekamerheeftopgeschort.desenaat wildeevaluatievandenieuwestaatkundigestructuurbinnenhetkoninkrijkin2015 afwachtenendaarmeerechtdoenaandevolgtijdelijkheidvaneenevaluatievande staatkundigestructuurvoordateen(nieuwe)staatkundigestructuurindegrondwet wordtvastgelegd Eilandbestuur%en%organisatie% HetOpenbaarLichaamBonaire(OLB)isalsvolgtgeorganiseerd.Hetdagelijksbestuur wordtuitgevoerddoorhetbestuurscollege.hetcollegebestaatuitdegezaghebber% (vergelijkbaarmetdeburgemeesterineengemeente)endriegedeputeerden (vergelijkbaarmetwethouders).deeilandsecretarisdoetdeambtelijkeondersteuning. Hetbestuurscollegeisverantwoordelijkvoordevoorbereidingenuitvoeringvanbeleid. 1 ResolutiesvandeVerenigdeNatiesnrs.1514en Vgl.Duijf,CharlotteM.A.M.,enAlfredH.A.Soons(2011).The%right%to%selfPdetermination%and%the%dissolution%of% the%netherlands%antilles.wolflegalpublishers. 3 Duijf,Charlotte,enFredSoons.ZelfbeschikkingsrechtBonairianen,StatianenenSabanen.in:Openbaar%Bestuur. oktober HandelingenI2009/10,nr.28,p KamerstukkenII2011\2012,nr.33131,2ConstitutionelebasisopenbarelichamenBES(Grondwetswijziging). 6 KamerstukkenI2012\2013,nr33131,C.% 31
Kind op Sint Eustatius. Kinderrechten in Caribisch Nederland Karin Kloosterboer
Kind op Sint Eustatius Kinderrechten in Caribisch Nederland Karin Kloosterboer Kind op Sint Eustatius Kinderrechten in Caribisch Nederland Karin Kloosterboer mei 2013 Voorwoord% VooruligtKind%op%Sint%Eustatius.%Kinderrechten%in%Caribisch%Nederland,eenonderzoek
Nadere informatieKind op Saba. Kinderrechten in Caribisch Nederland Karin Kloosterboer
Kind op Saba Kinderrechten in Caribisch Nederland Karin Kloosterboer Kind op Saba Kinderrechten in Caribisch Nederland Karin Kloosterboer mei 2013 Voorwoord% VooruligtKind%op%Saba.%Kinderrechten%in%Caribisch%Nederland,eenonderzoekvanUNICEF
Nadere informatieKind op een eiland. Kinderen over opgroeien op Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten
Kind op een eiland Kinderen over opgroeien op Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten Kind op een eiland Kinderen over opgroeien op Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius en
Nadere informatieReglement!en!criteria! voor!erkenning!van! leerbedrijven!
Reglementencriteria voorerkenningvan leerbedrijven Servicedocument2016 Voorwoord Voor u ligt de erkenningsregeling van de Raad Onderwijs Arbeidsmarkt Caribisch Nederland (ROA CN). ROA CN is een zelfstandige
Nadere informatie2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 3 6 11 1 12 7 1 2 5 4 3 9 10 8 18 20 21 22 23 24 25 26 28
Nadere informatie1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 1 12 7 3 1 6 2 5 4 3 11 9 10 8 18 20 21 22 23 24 26 28 30
Nadere informatieADVIES. Ten behoeve van de evaluatie van de staatkundige structuur van Bonaire, Sint Eustatius en Saba
ADVIES Ten behoeve van de evaluatie van de staatkundige structuur van Bonaire, Sint Eustatius en Saba Maart 2014 1 Inleiding In 2015 zal de Nederlandse regering een evaluatie uitvoeren van de op 10-10-2010
Nadere informatieVoorwoord 5. Leeswijzer 13. Afkortingenlijst 17 ALGEMEEN DEEL 19
In houdsopgave Voorwoord 5 Leeswijzer 13 Afkortingenlijst 17 ALGEMEEN DEEL 19 1 Beoefening van het Caribische staatsrecht 21 1.1 Caribisch staatsrecht 21 1.2 Systematiek van het Caribische staatsrecht
Nadere informatieVerslag plenair gedeelte. Welkom en introductie onderzoeken. Symposium Koninkrijkskinderen 23 mei 2013
Symposium Koninkrijkskinderen 23 mei 2013 Verslag plenair gedeelte Op 23 mei 2013 organiseerden UNICEF en de Universiteit Leiden het symposium over Koninkrijkskinderen. Het symposium kan rekenen op een
Nadere informatieVolgcommissie(s): BuZa i.v.m. agendapunt 10, 11 FIN i.v.m. agendapunt 6 JUST i.v.m. agendapunt 2, 3, 4, 5, 13
Den Haag, 30 september 2009 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken Volgcommissie(s): BuZa i.v.m. agendapunt 10, 11 FIN i.v.m. agendapunt 6 JUST i.v.m. agendapunt
Nadere informatieSAMENVATTING RAPPORTAGE ARMOEDE, SOCIALE UITSLUITING EN MENSENRECHTEN IN CARIBISCH NEDERLAND
SAMENVATTING RAPPORTAGE ARMOEDE, SOCIALE UITSLUITING EN MENSENRECHTEN IN CARIBISCH NEDERLAND Inleiding U leest een samenvatting van de vijfde Rapportage Mensenrechten in Nederland van het College voor
Nadere informatieHoge Raad der Nederlanden Rapportage Sector Fiscaal Gegevens belastingzaken ingekomen in de maand februari 2019
Hoge Raad der Nederlanden Rapportage Sector Fiscaal Gegevens belastingzaken ingekomen in de maand februari 2019 19/00960 Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire,
Nadere informatieKind op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Samenvatting. Kinderrechten in Caribisch Nederland. Karin Kloosterboer
Kind op Bonaire, Sint Eustatius en Saba Karin Kloosterboer Kinderrechten in Caribisch Nederland Samenvatting Kind op Bonaire, Sint Eustatius en Saba Kinderrechten in Caribisch Nederland Samenvatting Karin
Nadere informatieDocenteninformatie. Leerlingenmateriaal. Lesbrief. Caribisch Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten
6 Lesbrief Caribisch Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten Docenteninformatie Inhoud In het najaar van 2013 bezochten koning Willem-Alexander en koningin Maxima verschillende gebieden in het Koninkrijk
Nadere informatieAANKONDIGING VAN EEN GEGUNDE OPDRACHT
30/06/2014 S076. I. II. IV. V. VI. AANKONDIGING VAN EEN GEGUNDE OPDRACHT Diensten AFDELING I: AANBESTEDENDE DIENST I.1 NAAM, ADRESSEN EN CONTACTPUNT(EN) Rijksdienst Caribisch Nederland 502346775 Kaya Internashonal
Nadere informatieGelet op de artikelen 1a van de Cessantiawet BES, 1a van de Wet ongevallenverzekering BES en 1a van de Wet ziekteverzekering BES;
Ontwerpbesluit van, houdende regels voor het beperken van de kring van verzekerden op Bonaire, Sint Eustatius en Saba voor de werknemersverzekeringen (Besluit beperking kring verzekerden werknemersverzekeringen
Nadere informatieAgentschap NL Afhandeling van bezwaarschriften op het gebied van innovatiesubsidies.
Oud Naam : lorem ipsum Adres : lorem ipsum Postcode / plaats : lorem ipsum Telefoon : lorem ipsum Email : lorem ipsum Geboren : lorem ipsum Werkervaring Het CAK mei 2011 heden Jurist bezwaar en beroep
Nadere informatieEMIGRATIE DOORGEVEN. GEMMA e-formulierenspecificatie. Opgesteld door Datum 31 oktober Emigratie doorgeven Versie: oktober 2016 Pagina 1 van 6
EMIGRATIE DOORGEVEN GEMMA e-formulierenspecificatie Opgesteld door KING Datum 31 oktober 2016 Pagina 1 van 6 Inhoudsopgave 1 Over dit formulier 3 1.1 Opbouw specificatie 3 2 Uitgewerkt formulier 4 2.1
Nadere informatieKarin Kloosterboer Kind op Bonaire, Sint Eustatius en Saba Kinderrechten in Caribisch Nederland. Samenvatting
Karin Kloosterboer Kind op Bonaire, Sint Eustatius en Saba Kinderrechten in Caribisch Nederland Samenvatting mei 2013 Inhoud x 2 Inleiding Op Bonaire, Sint Eustatius en Saba wonen ruim 5.000 kinderen.
Nadere informatieAnalyse Nibud Minimum begrotingen voor Bonaire 2014 en Sociaal Jaar Onderzoek FCB 2015
2015 Analyse Nibud Minimum begrotingen voor Bonaire 2014 en Sociaal Jaar Onderzoek FCB 2015 Door J. van Tilborg, Beleidsadviseur FCB In opdracht van : Ben Oleana, Directeur FCB 1-12-2015 Inhoudsopgave
Nadere informatieInleiding. C. Fernandes Pedra, voorzitter Back2Bonaire
Ban Boneiru Bèk Inleiding Het jaar 2012 is voor de stichting een financieel rampjaar geweest. De directe kosten zijn exponentieel gestegen. Het bestuur heeft uit prive middelen de stichting draaiend gehouden.
Nadere informatievaste commissie voor Koninkrijksrelaties
Den Haag, 26 januari 2012 Noot: HERZIENE BESLUITENLIJST i.v.m. wijziging agendapunt 3. Voortouwcommissie: vaste commissie voor Koninkrijksrelaties BiZa i.v.m. agendapunt 3, 6 KR i.v.m. agendapunt 2, 3,
Nadere informatie: LANDSVERORDENING houdende de instelling van een nationaal orgaan voor de erkenning van buitenlandse diploma's
Intitulé : LANDSVERORDENING houdende de instelling van een nationaal orgaan voor de erkenning van buitenlandse diploma's Citeertitel: Landsverordening erkenning buitenlandse diploma's Vindplaats : AB 1995
Nadere informatieSecretariaat: vestiging Bonaire
Postbus 20301 REcIfISHANDHAVING RAAD VOOR DE Kaya Industria 15a Kralendijk T: (+599-) 717-5552 1 F: (+599-) 717-7616 E: RvdRH@telbo.an De Raad voor de Rechtshandhaving is een inspectieorgaan, ingesteld
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 32 522 Verklaring dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering in de Grondwet, strekkende tot het opnemen van een bepaling
Nadere informatieAls u tijdelijk voogd wordt over een jongere. uit het Caribische deel van het Nederlandse Koninkrijk
Als u tijdelijk voogd wordt over een jongere uit het Caribische deel van het Nederlandse Koninkrijk Inhoud 4 > Gezag en voogdij 5 > Voogdijregeling 5 > Tijdelijke voogdij 7 > Vereisten voorafgaand aan
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 32 428 Derde aanpassing van wetten in verband met de nieuwe staatsrechtelijke positie van Bonaire, Sint Eustatius en Saba als openbaar lichaam
Nadere informatieST. EUSTATIUS CARIBISCH NEDERLAND VERORDENING OP DE COMMISSIE, WELKE DE FUNCTIONERINGSGESPREKKEN MET DE GEZAGHEBBER HOUDT AB 2016 N0.
ST. EUSTATIUS CARIBISCH NEDERLAND VERORDENING OP DE COMMISSIE, WELKE DE FUNCTIONERINGSGESPREKKEN MET DE GEZAGHEBBER HOUDT AB 2016 N0.02 Vastgesteld in de openbare eilandsraadsvergadering 21 januari 2016
Nadere informatieBevolkingssamenstelling in wijken op Bonaire, toen en nu Meredith Daantje-Cecilia 1 en Frank van der Linden 2
Bevolkingssamenstelling in wijken op Bonaire, toen en nu Meredith Daantje-Cecilia 1 en Frank van der Linden 2 De afgelopen tien jaar is de bevolking van Bonaire met bijna 50 procent gegroeid. In de hieraan
Nadere informatieHulandes den konstitushon hulandes
Hulandes den konstitushon hulandes Anto unda Papiamentu ta keda? Dr. Marta Dijkhoff 1 Introdukshon Kiko ta un idioma ofisial den un konstitushon? E ta nesesario? Un bista riba e diskushon na Hulanda Un
Nadere informatiePresentatie belastingopbrengsten. Stichting BAB
Presentatie belastingopbrengsten Totaal aantal afgeronde onderzoeken vanaf 1993 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1,787 1,581 1,652 1,336 1,064 621 607 499 475 536 301 273 140 112 101 93
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus EA Den Haag. 22 december 2017 Kamervragen 2017Z16598 en 2017Z16451
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag www.rijksoverheid.nl www.facebook.com/minbzk www.twitter.com/minbzk Kenmerk Uw kenmerk Betreft 22 december 2017 Kamervragen
Nadere informatieOuderenzorg op Bonaire: zorg met aandacht voor elkaar. Bon dia!
Home no. 6 December 2017 Eerdere edities Verenso.nl Ouderenzorg op Bonaire: zorg met aandacht voor elkaar. Bon dia! Tessa Nooij, Ria Razabsekh, Martin Smalbrugge tesssassem@hotmail.com Als tweedejaars
Nadere informatieEen onderzoek naar de afhandeling van een schadeclaim door het openbaar lichaam Bonaire (OLB)
Rapport Geduld, een schone zaak? Een onderzoek naar de afhandeling van een schadeclaim door het openbaar lichaam Bonaire (OLB) Oordeel Op basis van het onderzoek vindt de klacht over het OLB gegrond. Datum:
Nadere informatieADVIES Gelijke behandeling bij de toepassing van het Kinderrechtenverdrag in Caribisch Nederland
ADVIES Gelijke behandeling bij de toepassing van het Kinderrechtenverdrag in Caribisch Nederland Maart 2013 Advies 2013/04 INHOUD Samenvatting 2 1. Inleiding 4 2. Juridisch kader 5 2.1 Ter oriëntatie 5
Nadere informatieKoninkrijkskinderen. Jongeren in Nederland over de kinderrechtensituatie op Aruba
Koninkrijkskinderen Jongeren in Nederland over de kinderrechtensituatie op Aruba 1 Auteurs Jody Bauer Met medewerking van: Wietske Bosma Publicatienummer 225 b Stichting Alexander Amsterdam, juli 2012
Nadere informatieHieronder staan vragen die in 2010 gesteld zijn door de bevolking en het RSC (lees RCN) heeft deze vragen proberen te beantwoorden.
Geachte lezer, Hieronder staan vragen die in 2010 gesteld zijn door de bevolking en het RSC (lees RCN) heeft deze vragen proberen te beantwoorden. Wordt Nederland de baas op Bonaire, Sint Eustatius en
Nadere informatieKostprijs drinkwater BES-eilanden
Kostprijs drinkwater BES-eilanden Saba Sint Eustatius Naam: Jos Dusseldorp Kader: Bachelor Eindwerk TU Delft Bachelor Civiele Techniek Bonaire Kostprijs drinkwater BES-eilanden 1 Inleiding Aanleiding Doelstelling
Nadere informatieNederlands buiten Europa
Nederlands buiten Europa Gastcollege 25.04.2013 Janneke Diepeveen j.diepeveen@fu-berlin.de Projectinformatie Gemeenschappelijk project: Examples and new models for learning and teaching pluricentric languages
Nadere informatieWIE NIET PAST, LOOPT VAST. Samenvatting van het verslag van de Nationale ombudsman over 2016
WIE NIET PAST, LOOPT VAST 201 Samenvatting van het verslag van de Nationale ombudsman over 201 BEELDBEPALENDE ONDERZOEKEN Het verdwijnen van de blauwe envelop De Belastingdienst moet ook via andere kanalen
Nadere informatieTevens bieden wij u de hierdoor gewijzigde versie van de memorie van toelichting aan.
Aan: De leden van de eilandsraad van het openbaar lichaam Bonaire Tav. de eilandgriffier Alhier Uw brief van: Ons nummer: 2015010473 Datum: Betreft: Nota van wijziging Ontwerpeilandsverordening eferendum
Nadere informatieBestemming Bonaire. EmigratieBeurs februari 2017 Back2Bonaire & OCAN
Bestemming Bonaire februari 2017 Back2Bonaire & OCAN 1 Caribisch Nederland Afstand: Amsterdam Milaan is 830 km Bonaire Statia is 817 km februari 2017 Back2Bonaire & OCAN 2 Caribisch Nederland 288 km2 21
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 645 Aanpassing van een aantal OCW-wetten voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba voornamelijk in verband met wijzigingen in de equivalente onderwijswetten
Nadere informatieHoog opgeleide personen in de Nederlandse Antillen
Hoog opgeleide personen in de Nederlandse Antillen Mike Jacobs Op alle eilanden van de Nederlandse Antillen is het percentage hoog opgeleide personen tussen 1992 en 2001 toegenomen. In 2001 blijkt een
Nadere informatieRapport. Verdeling lonen van werknemersbanen op Caribisch Nederland. Frank van der Linden. Fra nk va n de r w
Rapport Verdeling lonen van werknemersbanen op Caribisch Nederland Fra nk va n de r w Frank van der Linden CBS Den Haag Henri Faasdreef 312 2492 JP Den Haag Postbus 24500 2490 HA Den Haag +31 70 337 38
Nadere informatieHoog opgeleide personen in de Nederlandse Antillen (2)
Hoog opgeleide personen in de Nederlandse Antillen (2) Mike Jacobs Het aantal hoog opgeleide personen in Bonaire en Curaçao is tussen 1992 en 2001 flink toegenomen. In Bonaire vond er bijna een verdubbeling
Nadere informatie2 Kunt u de Kamer zo spoedig mogelijk informeren over het gunningsproces en de uitkomsten daarvan? 4
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Directie en Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2017 456 Besluit van 21 november 2017, houdende regels voor het beperken van de kring van verzekerden op Bonaire, Sint Eustatius en Saba voor de werknemersverzekeringen
Nadere informatieArtikel 2 Openingstijden van de griffie De griffies en centrale balies van het Hof en de Gerechten zijn als volgt geopend voor het publiek:
REGLEMENT ORDE VAN DIENST In dit reglement is een besluit opgenomen van de orde van dienst van het Gemeenschappelijke Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, St. Maarten en van Bonaire, St. Eustatius en Saba
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 761 Wijziging van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en de Wet griffierechten burgerlijke zaken in verband met het mogelijk maken van
Nadere informatieWie bestuurt het Caribisch deel van ons Koninkrijk?
Wie bestuurt het Caribisch deel van ons Koninkrijk? 2 Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat niet alleen uit Nederland, zoals we misschien al snel geneigd zijn te denken. Het Koninkrijk omvat namelijk
Nadere informatieBesluit van PM datum tot wijziging van de Belastingregeling voor het land Nederland
Besluit van PM datum tot wijziging van de Belastingregeling voor het land Nederland Op de voordracht van de Staatssecretaris van Financiën van PM; Gelet op artikel 37 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET
66 (1991) Nr. 6 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2014 Nr. 39 A. TITEL Overeenkomst betreffende samenwerking en een douane-unie tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten,
Nadere informatieDen Haag, 30 september vaste commissie voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken
Den Haag, 30 september Voortouwcommissie: vaste commissie voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken BuZa i.v.m. agendapunt 26 BZK i.v.m. agendapunt 4, 13, 26 DEF i.v.m. agendapunt 26 EU i.v.m. agendapunt
Nadere informatieProfiel voor het ambt van Rijksvertegenwoordiger voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba
Onlangs is de rijkscoördinatie inzake Caribisch Nederland geëvalueerd. In de hierover verschenen rapportage zijn aanbevelingen opgenomen die het Kabinet merendeels heeft overgenomen. De rapportage besteedt
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 550 IV Vaststelling van de begrotingsstaten van Koninkrijksrelaties (IV) en het BES-fonds (H) voor het jaar 2017 Nr. 39 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS
Nadere informatieVerantwoordelijkheden van DNB op de BES-eilanden na
Verantwoordelijkheden van DNB op de BES-eilanden na 10-10-10 Het Koninkrijk der Nederlanden staat aan de vooravond van een grote staatkundige hervorming. Op 10 oktober 2010 ( 10-10-10 ) worden Curaçao
Nadere informatieVoorwoord) ( De(diabeteszorg(in(Nederland(begeeft(zich(op(hoog(niveau.(In(internationaal(verband(wordt(ons(land( alom(geprezen(om(de(toewijding(die(aan(de(dag(wordt(gelegd(om(het(leven(voor(mensen(met(
Nadere informatieStand van zaken wetgeving (ook) van toepassing in Caribisch Nederland
Stand van zaken wetgeving (ook) van toepassing in Caribisch Nederland aanhangige wetsvoorstellen De meest recente wetsvoorstellen staan boven in het overzicht. Rood gemarkeerde wetsvoorstellen staan voor
Nadere informatieProblemen met de overheid? De Nationale ombudsman helpt.
Problemen met de overheid? De Nationale ombudsman helpt. Klachten over de lokale overheid, de Rijksdienst Caribisch Nederland, de politie of het Openbaar Ministerie? De Nationale ombudsman ondersteunt
Nadere informatieREGLEMENT ORDE VAN DIENST
REGLEMENT ORDE VAN DIENST In dit reglement is een besluit opgenomen van de orde van dienst van het Gemeenschappelijke Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, St. Maarten en van Bonaire, St. Eustatius en Saba
Nadere informatieCaribisch Nederland in cijfers. Henk van de Velden
Caribisch Nederland in cijfers Henk van de Velden Inhoud Algemeen Dataverzameling Ontwikkeling Bevolking Werkgelegenheid Inkomen / koopkracht Prijzen Economie Conclusie 2 Medewerkers statistieken CN Over
Nadere informatie1/2. Staten-Generaal. Vergaderjaar A/ Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
Staten-Generaal 1/2 Vergaderjaar 2010 2011 32 714 (R1949) Protocol tussen het Koninkrijk der Nederlanden, ten behoeve van de Nederlandse Antillen, en het Koninkrijk Noorwegen tot wijziging van het Verdrag
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 34 239 Wijziging van Boek 8 van het Burgerlijk Wetboek BES in verband met de uitvoering van het op 28 mei 1999 te Montreal tot stand gekomen Verdrag
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 2758 17 februari 2011 Gratieformulier Caribisch Nederland Aan Hare Majesteit de Koningin Wat is gratie? Gratie is vermindering,
Nadere informatieALS JE HET ONS VRAAGT De Kinderombudsman op Kinderrechtentour in Caribisch Nederland Den Haag, 5 juli 2017
2 ALS JE HET ONS VRAAGT De Kinderombudsman op Kinderrechtentour in Caribisch Nederland Den Haag, 5 juli 2017 Coby van der Kooi Alexandra de Jong Margrite Kalverboer Esther Vreeburg 3 Inhoud Voorwoord..7
Nadere informatie1/2. Staten-Generaal. Vergaderjaar B/ Nr. 2 ADVIES RAAD VAN STATE VAN HET KONINKRIJK EN NADER RAPPORT
Staten-Generaal 1/2 Vergaderjaar 2009 2010 32 510 (R 1918) Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden, ten behoeve van de Nederlandse Antillen, en de Verenigde Mexicaanse Staten inzake de uitwisseling
Nadere informatieDe Activiteitenweger in ontwikkeling
DeActiviteitenwegerinontwikkeling Eennieuweimpulsdoormiddelvaneentheoretischeonderbouwing Inopdrachtvan: KarintenHove MoerdijkenGrekeHulstein vangennep AfdelingergotherapievanMeanderMedischCentrumteAmersfoort
Nadere informatie2018 no. 39 AFKONDIGINGSBLAD VAN ARUBA
2018 no. 39 AFKONDIGINGSBLAD VAN ARUBA RIJKSWET van 30 mei 2018, houdende wijziging van de rijkswet van 7 juli 2010 tot vaststelling van een zeegrens tussen Curaçao en Bonaire, en tussen Sint Maarten en
Nadere informatieBrief van Nederlandse Publieke Omroep Datum: 19 april 2012 Onderwerp: Mediavoorziening voor Antillen
Brief van Nederlandse Publieke Omroep Datum: 19 april 2012 Onderwerp: Mediavoorziening voor Antillen Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen T.a.v. mw. J.M. van Bijsterveldt-Vliegenthart Postbus
Nadere informatieBijlage 1 totaaloverzicht
Bijlage 1 totaaloverzicht SECTOR CIVIEL Realisatie Planning Realisatie Planning 219 1 instroom 425 48 429 435 uitstroom totaal 48 48 431 435 uitstroom uitspraken 44 455 49 415 uitstroom overig 2 4 25 22
Nadere informatieTax news. Algemene Bestedings Belasting Voor de BES eilanden. In een oogopslag. Aandachtspunten
Tax news Algemene Bestedings Belasting Voor de BES eilanden Aandachtspunten In een oogopslag... 1 Introductie... 2 Bedrijf... 2 Vermogensbestanddeel exploiteren... 2 Tarieven... 2 Belasting-grondslag...
Nadere informatieALS JE HET ONS VRAAGT De Kinderombudsman op Kinderrechtentour Den Haag, December Rhea Verheul Alexandra de Jong
1 ALS JE HET ONS VRAAGT De Kinderombudsman op Kinderrechtentour Den Haag, December 2016 Rhea Verheul Alexandra de Jong 2 Inhoud Voorwoord... 5 De Tour in beeld... 6 Samenvatting: Onze conclusies en plannen...
Nadere informatieDE TOEPASSING VAN HET INTERNATIONAAL VERDRAG INZAKE DE RECHTEN VAN HET KIND IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK
DE TOEPASSING VAN HET INTERNATIONAAL VERDRAG INZAKE DE RECHTEN VAN HET KIND IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK 1 JANUARI 2002-1 SEPTEMBER J.H. de Graaf N.N. Bahadur N. van der Meij Ars Aequi Libri Nijmegen,
Nadere informatieUitspraken kinderen van Aruba Voordat de voorzitter overgaat tot de discussie, vertelt hij eerst nog iets meer over het rapport van UNICEF.
Symposium Koninkrijkskinderen Verslag workshop Aruba 23 mei 2013 Voorzitter: Glenn Thodé Columnist: Hellen van der Wal Aantal deelnemers: Circa 25 Opening De workshop wordt geopend door voorzitter Glenn
Nadere informatieInhoud. bemoeienissen, Politiek-bestuurlijke kenmerken, De rechterlijke macht, Nederlanders op Curaçao, Curaçaoënaars in Nederland, Economi-
Inhoud Voorwoord pg 7 1. De wording van twee volkeren, I. Nederland pg 9 Batavieren, Friezen, Canenefaten en Romeinen, Het Frankische Rijk, Vikingen, De Reformatie, Willem van Oranje, De Republiek der
Nadere informatieConclusies van de Toetsings-Ronde Tafel Conferentie van het Koninkrijk der Nederlanden, gehouden op 15 december 2008 te Willemstad, Curaçao
Conclusies van de Toetsings-Ronde Tafel Conferentie van het Koninkrijk der Nederlanden, gehouden op 15 december 2008 te Willemstad, Curaçao De delegaties van: - de regering van Nederland; - de regering
Nadere informatieIn het Presidiumoverleg van 3 juni 2014 zijn de onderstaande afspraken herbevestigd dan wel gemaakt:
AFSPRAKENLIJST INTERPARLEMENTAIR KONINKRIJKSOVERLEG JUNI 2014 Den Haag, 3-6 juni 2014 In het Presidiumoverleg van 3 juni 2014 zijn de onderstaande afspraken herbevestigd dan wel gemaakt: dat het Presidium
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 34 239 Wijziging van Boek 8 van het Burgerlijk Wetboek BES in verband met de uitvoering van het op 28 mei 1999 te Montreal tot stand gekomen Verdrag
Nadere informatiePRESENTATIE PARLEMENTAIR OVERLEG KONINKRIJKSRELATIES
1 PRESENTATIE PARLEMENTAIR OVERLEG KONINKRIJKSRELATIES 8 Jan 2009 INHOUD Basis van het financieel toezicht Waarom financieel toezicht? Samenstelling van het College Doelstelling van het College Uitgangspunten
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 277 Besluit van 10 juni 2010, houdende vaststelling van de grenzen van de exclusieve economische zone van het Caribische deel van het Koninkrijk
Nadere informatieUNICEF en kinderrechten
UNICEF en kinderrechten Informatie voor een gastles Leerdoelen (groep 7 & 8) Leerlingen weten waar UNICEF voor staat en wat UNICEF doet Leerlingen weten dat zij rechten hebben en kunnen een aantal rechten
Nadere informatieToerisme in Caribisch Nederland 2015
Paper Toerisme in Caribisch Nederland 2015 September 2016 CBS 2014 Scientific Paper 1 Inhoud 1. Bonaire 3 1.1 Samenvatting 2015 3 1.2 Toeristen per vliegtuig 3 1.3 Toeristen per boot 6 2. Sint-Eustatius
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 350 IV Wijziging van de sstaat van Koninkrijksrelaties (IV) voor het jaar 2015 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) Nr. 2 MEMORIE VAN
Nadere informatieU komt te weten over: Aruba, Bonaire, Curaçao, Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius en over nog een paar dingen die in mijn inhoudsopgave staan.
Werkstuk door een scholier 1939 woorden 2 juni 2004 5,8 377 keer beoordeeld Vak Nederlands Voorwoord Ik doe mijn werkstuk over de: Nederlandse Antillen. Ik heb het onderwerp gekozen omdat ik er zelf op
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET
28 (1980) Nr. 7 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2011 Nr. 95 A. TITEL Verdrag inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst; (met Protocol en Gemeenschappelijke
Nadere informatieKinderen in Nederland hebben het goed. Maar.., dat geldt nog niet voor alle kinderen.
Intro Geachte staatssecretaris, Kamerleden, leden van de debatteams, vrienden, familie en andere aanwezigen. Welkom op deze vroege, HELE vroege vrijdagochtend. Kinderen in Nederland hebben het goed. Maar..,
Nadere informatieAan de Voorzitter van het Bestuurscollege van het openbaar lichaam Sint Eustatius Van Tonningenweg z/n Oranjestad Sint Eustatius Caribisch Nederland
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van het Bestuurscollege van het openbaar lichaam Sint Eustatius Van Tonningenweg z/n Oranjestad Sint Eustatius Caribisch Nederland Directie
Nadere informatieIndien de AFM zich kan verenigen met de genoemde datum gelieve deze brief te tekenen en terug te zenden.
Autoriteit Financiële Markten Willemstad, 23 januari 2013 Uw kenmerk : Ons kenmerk : Onderwerp : side letter bij MOU CBCS - AFM Geachte heer Gerritse, Tussen de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de
Nadere informatieBeschikking tot vaststelling van het maximale variabele gebruikstarief van elektriciteit per 1 juli 2019 voor: St. Eustatius Utility Company N.V.
Besluit Variabel gebruikstarief elektriciteit 1 juli 2019 Ons kenmerk Zaaknummer : ACM/UIT/513470 : ACM/19/035492 Beschikking tot vaststelling van het maximale variabele gebruikstarief van elektriciteit
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 584 Beschikking van de Minister van Justitie van 27 september 2010 tot plaatsing in het Staatsblad van de tekst van het Besluit scholen v.w.o.,
Nadere informatieSchurende rechtsordes
Schurende rechtsordes Over de Europese Unie, het Koninkrijk en zijn Caribische gebieden Onder redactie van: H.E. Bröring, D. Kochenov, H.G. Hoogers, J.H. Jans groningen faculteit rechtsgeleerdheid INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieNIEUW FISCAAL PROCESRECHT
852 Weekblad fiscaal recht. 7104. 2 juli 2015 NIEUW FISCAAL PROCESRECHT IN DE WEST: SOMETHING OLD, SOMETHING NEW MR. D.G. BARMENTLO EN MR. B. JONGMANS 1 1 Inleiding Het is anno 2015 nauwelijks meer voor
Nadere informatieUNICEF Kinderrechten SPORT EN VRIJE TIJD GELIJKE BEHANDELING VOEDING FAMILIE GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER
UNICEF Kinderrechten INFORMATIE EEN EIGEN MENING SPORT EN VRIJE TIJD FAMILIE GELIJKE BEHANDELING Patricia Willocq VOEDING GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk
Nadere informatieKINDERRECHTENMONITOR - 2012
KINDERRECHTENMONITOR KINDERRECHTENMONITOR - 2012-2012 - KINDERRECHTENMONITOR 2012 Deze eerste Kinderrechtenmonitor is in opdracht van de Kinderombudsman opgesteld door de Universiteit Leiden en het Sociaal
Nadere informatieHoe kunt u Nederlander worden? De procedure op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba
Hoe kunt u Nederlander worden? De procedure op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba Inhoudsopgave 1. Waarom deze publicatie? 2. Nederlander worden in het kort 3. Wie komt in aanmerking? 4. Hoe werkt de optieprocedure?
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 415 (R1915) Bepalingen omtrent de verlening van visa voor de toegang tot de landen van het Koninkrijk (Rijksvisumwet) Nr. 2 VOORSTEL VAN RIJKSWET
Nadere informatieNeonatale Hielprik Screening in Caribisch Nederland Monitor 2014, 2015 en 2016
Bonaire, St. Eustatius, Saba Neonatale Hielprik Screening in Caribisch Nederland Monitor 2014, 2015 en 2016 De Neonatale Hielprik Screening in Caribisch Nederland Het doel van de neonatale hielprikscreening
Nadere informatie