Notitie. Commissie W&D. Dagelijks Bestuur. Stand van zaken Arbeidsmarktbeleid. Sector Maatschappelijke Ontwikkeling. Aan. Van

Transcriptie

1 Sector Maatschappelijke Ontwikkeling Notitie Aan Commissie W&D Van Dagelijks Bestuur Datum 12 mei 29 Onderwerp Stand van zaken Arbeidsmarktbeleid 1. Aanleiding De Nederlandse economie verkeert in een recessie die naar verwachting lang zal duren en meerdere sectoren zal treffen. Het Centraal Plan Bureau (CPB) presenteerde al in december 28 zijn nieuwe ramingen voor de Nederlandse economie. Uit de voorlopige ramingcijfers blijkt dat de krimp in 29 op 3.5% uitkomt en de werkeloosheid in 21 stijgt tot 8.75%, waar deze in 28 nog uitkwam op 3.9%. Voor de Amsterdamse economie betekent dit een nog grotere tegenslag (Bron: Economische Zaken Gemeente Amsterdam & CPB). Uit de ING regiovisie blijkt dat de Amsterdamse economie doorgaans harder wordt getroffen door een recessie dan de rest van het land. Dit komt doordat de regionale sectorstructuur sterk afwijkt van de van de nationale structuur. De Amsterdamse structuur kent een oververtegenwoordiging van de financiële sector, zakelijke dienstverlening, handel, logistiek en transport (bv. Schiphol en de Amsterdamse Haven). De Amsterdamse bevolking tussen de 16 en 64 jaar bestaat uit 542. inwoners, daarvan worden er 39. tot de beroepsbevolking gerekend. Van deze 39. waren er in daadwerkelijk werkzaam. De werkloosheid bedroeg 3.8 mensen in Amsterdam (Bron:O&S). Als de prognose proportioneel voor Amsterdam van toepassing is, zou dat betekenen dat de werkloosheid onder de Amsterdamse bevolking in 29 met 23.3 zal toenemen en in 21 met nog eens Dat is een ruime verdubbeling van het huidige werkelozenbestand. In totaal zal volgens de prognose van het CPB de werkloosheid in Amsterdam in 21 op 25.3 komen, wat neerkomt op ca. 15% van de beroepsbevolking van Amsterdam De stadsdelen Zuidoost, Noord en West binnen de ring zullen volgens de voorspellingen per stadsdeel de hoogste percentages geregistreerde werklozen tellen. 2.Situatieschets Zuidoost Waar tot en met het vierde kwartaal van 28 sprake was van een forse toename van werkgelegenheid in Zuidoost, kan in 29 gesproken worden van een forse reductie. De werkloosheid is tot 28 enigszins gedaald. Echter, De merendeels langdurig werklozen in Zuidoost hebben onvoldoende kunnen profiteren van de economische groei. Het stadsdeel gaat vanuit een ongunstige positie de recessie in.

2 Pagina 2 van Stijging en daling w erkloosheid t.o.v. 23 Werkzoekenden Asd. Werkzoekenden ZO De zwakkere groepen zullen het hardst getroffen worden door de crisis (Bron:SEO Economisch Onderzoek). Hieronder vallen de volgende categorieën: 1. Mensen met een laag opleidingsniveau 2. Mensen die thans werkloos zijn of werken op basis van een tijdelijk arbeidscontract 3. Mensen met een kleine deeltijdbaan. Zuidoost kent een relatief groot aantal werklozen in de zogenaamde Re-integratietreden 1 en 2 van DWI (zorgklanten en klanten die in aanmerking komen voor maatschappelijke participatie en sociale activering). Deze mensen kenmerken zich o.m. door een grote afstand tot de arbeidsmarkt en zijn niet of zeer moeilijk bemiddelbaar naar werk. Bemiddelingsfase werkzoekenden ZO Trede 5 Trede 4 Trede 3 Trede 1+2 Een vergelijkbaar patroon is te vinden in de opleidingsgegevens. Het aantal werkzoekenden met alleen een basis- of een VMBO-opleiding is relatief hoog en vormt in februari 29 driekwart van de instroom bij De dienst Werk en Inkomen Zuidoost uit (Bron:UWV Werkbedrijf). 2

3 Pagina 3 van 6 Opleiding w erkzoekenden ZO basis vmbo mbo/havo/vw o hbo/w o Leeftijd werkzoekenden ZO < >5 Het Werkplein DWI Zuidoost meldt dat er in februari 29 ruim 6.44 niet werkende werkzoekenden staan geregistreerd in het stadsdeel Zuidoost. Daarvan zijn ruim 17 mensen langer dan 3 jaar werkloos. De helft van het aantal werkzoekenden heeft geen startkwalificatie behaald, zij hebben maximaal het VMBO doorlopen. Het bestand bestaat voor 8 % uit niet westerse allochtonen. 4. Interventies van het stadsdeel Arbeidsmarktbeleid ligt maar ten dele binnen het beïnvloedingsgebied van het stadsdeel. Regionaal en gemeentelijk beleid voert de boventoon; bovendien is het beleidsveld in sterke mate afhankelijk van de schommelingen van de economie. Er moet dan ook onderscheid worden gemaakt tussen twee gezichtspunten: Autonome en regionale ontwikkelingen. In de eerste plaats moet de vraag worden gesteld wat er feitelijk op de arbeidsmarkt gebeurt. Hoe ontwikkelen werkgelegenheid en werkloosheid zich op stedelijke schaal en in hoeverre volgt Zuidoost deze trends? Beïnvloedingsmogelijkheden doen zich voor in dit domein. Vanuit deze invalshoek moet ook arbeidsmarktbeleid worden beschouwd; het stadsdeelbeleid stuurt de cijfers en grafieken niet, maar kan wel omstandigheden scheppen waarin de zwakkere punten van de arbeidsmarkt zich in mindere mate voordoen Interventies van het stadsdeel. Het stadsdeel heeft dus weinig invloed op de ontwikkelingen op macroniveau, maar kan bijsturen op microniveau. Voor het bereiken, activeren en faciliteren van mensen zonder werk en/of startkwalificatie en 3

4 Pagina 4 van 6 het motiveren van werkgevers om aan arbeidstoeleiding mee te werken, heeft het stadsdeel kennis en middelen in huis. Resultaten van stadsdeelbeleid worden op dit niveau zichtbaar. 3.1 Initiatieven van het stadsdeel - Het Platform Arbeidsmarkt en Onderwijs (PAO): Het PAO is een nauw samenwerkingsverband op stedelijk niveau tussen het bedrijfsleven, de onderwijssector, de kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven, vakbonden, UWV werkbedrijf en de gemeente Amsterdam. Het platform streeft naar meer werkgelegenheid, goed personeel voor werkgevers, de reintegratie van uitkeringsgerechtigden en een soepele aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarktbeleid. participeert in het PAO en zal op 23 april de eerste Amsterdamse Arbeidsmarkttop bijwonen om aan te sluiten bij stedelijke interventies. - De Dienst Werk en Inkomen: Het Marktplein Zuidoost heeft haar openingstijden verruimd om het aantal aanmeldingen en informatie aanvragen het hoofd te kunnen bieden. Hiernaast worden aanmeldingen en WWB aanvragen in een versneld tempo in behandeling genomen en afgehandeld. -Social Return: Het stadsdeel schrijft verschillende opdrachten uit en vraagt aan de opdrachtnemer maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. Dit kan zich bijvoorbeeld vertalen in het in dienst nemen van personeel uit het stadsdeel bij het uitvoeren van de opdracht. Hiermee worden burgers aan een baan geholpen of aangemoedigd om te participeren. - Participatiecentrum Zuidoost: Om inwoners van Zuidoost beter te kunnen bedienen met betrekking tot participatie zal in het CEC gebouw een Participatiecentrum worden geopend. Hierdoor is het mogelijk dat burgers aan één balie worden geholpen om deel te kunnen nemen aan participatietrajecten, opleidingstrajecten, stagetrajecten en eventueel bemiddeld kunnen worden naar een werkplek. Het doel van het participatiecentrum is het realiseren van duurzame uitstroommogelijkheden. - Overleg lokale bedrijven in Zuidoost: De afdeling Economische Zaken van het stadsdeel onderhoudt nauwe banden met lokale en nieuw te vestigen bedrijven in het stadsdeel. Het doel hiervan is om de inwoners van het stadsdeel zoveel mogelijk te laten profiteren van de lokale bedrijvigheid door bedrijven te wijzen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. - Projectinitiatieven van het stadsdeel: In navolging van het kernachtige parool Investeren In Kansen in het bestuursakkoord heeft het stadsdeel initiatieven genomen. Hierbij valt te denken aan o.m. de volgende projecten: 1. Schiphol College / Mainport Zuidoost Aanleiding: De pilot Schiphol College heeft in 28 een 1% score opgeleverd. De doelstelling om 3 jongeren en/of inburgeraars te plaatsten op een baan op Schiphol, in combinatie met een beroepsopleiding, is volledig gerealiseerd. In navolging van de veelbelovende resultaten van de pilot Schiphol College heeft het stadsdeel deze pilot omgezet in een stevigere en omvangrijkere vorm: Mainport Zuidoost. Er zijn meer bedrijven benaderd die een baangarantie afgaven en er zijn meer mensen geworven om aan dit opleidingstraject deel te nemen. Deelnemers zijn gericht op een vooraf vastgestelde baan getraind. 4

5 Pagina 5 van 6 Echter, na het uitbreken van de economische recessie hebben bedrijven zich noodgedwongen teruggetrokken uit Mainport en de baangarantie ingetrokken, een vacaturestop afgegeven, overgegaan op arbeidstijdverkorting of een start gemaakt met het ontslaan van medewerkers. Voortgang Mainport: Waar de resultaten van de pilot Schiphol College / Mainport voor 1% zijn gerealiseerd, moet gezien de context van de recessie de verwachtingen van het project wat harde output resultaten betreft bijgesteld worden. Voor Mainport zijn 76 kandidaten geworven, waarvan er 49 zijn geselecteerd voor het doorlopen van het traject. De 49 mensen zijn onderverdeeld in 3 groepen. Hieronder volgt een beschrijving van de eerste twee groepen (26 deelnemers in totaal), voor de derde groep is een tussenstand nog te vroeg. De resultaten van de derde groep (23 mensen) zal in de eerstvolgende rapportage van het project worden meegenomen. Werk gevonden binnen project Stage en of leerwerktraject binnen project Lopende Trainingen Nog op traject 5 deelnemers 3 deelnemers 18 deelnemers 23 deelnemers Saillant detail is dat op het moment van schrijven de talrijke vacatures zijn teruggelopen naar slechts 4. Hierbij zou men zich de vraag moeten stellen of de beschikbare vacatures ook daadwerkelijk ingevuld kunnen worden door de deelnemers aan het project Mainport. De definitieve resultaten volgen na de afronding van het complete traject. 2. Project Hoger Opgeleiden Aanleiding Uit de gegevens van het Werkbedrijf (voormalig CWI) bleek dat 641 in het land van herkomst hoogopgeleide werkzoekenden staan ingeschreven in Zuidoost op 1 januari 27.Vacatures in Zuidoost voor hoog opgeleiden werden voor een belangrijk deel ingevuld door inwoners van buiten het stadsdeel. Tegelijk doet zich de situatie voor dat hoogopgeleide inburgeraars in Zuidoost niet aan een meer passende baan kunnen komen. Voor Zuidoost heeft de mismatch tussen vraag en aanbod als gevolg dat er geen gebruik wordt gemaakt van het aanwezige beroepspotentieel in Zuidoost. Door inzet van een specifiek toeleidingstraject, inburgeringstrajecten en trainingen wordt getracht de positie van de hoogopgeleide inburgeraar op de arbeidsmarkt structureel te verbeteren. Voorgang Project Hoger Opgeleiden Waar de vraag naar hoogopgeleid personeel in de startfase van het project relatief groot was, hebben de samenwerkingspartners voorlopig aangegeven nog maar zeer beperkt nieuw personeel aan te nemen. 5

6 Pagina 6 van 6 Werk gevonden binnen project 7 deelnemers Stage en of leerwerktraject binnen project 3 deelnemers Lopende Sollicitaties en trainingen Totaal aantal deelnemers 19 deelnemers 29 deelnemers Naar verwachting zullen nog hooguit enkele deelnemers uitstromen naar regulier werk. Dat proces zal moeizaam verlopen en veel inspanningen van de deelnemers vergen. In de eindevaluatie van het project zullen de uiteindelijke conclusies volgen. Een globale voorlopige conclusie met betrekking tot dit project is dat deelnemers weliswaar over een goede opleiding beschikken maar relatief lastig bemiddelbaar zijn vanwege de vaak grote afstand tot de arbeidsmarkt. De economische crisis maakt het alleen maar moeilijker om hen op banen op hun eigen niveau te plaatsen. 4.Voorlopige conclusie De verwachting is dat de voormalige krapte op de arbeidsmarkt na de recessie zal terugkeren. De inzet is om als stadsdeel te sturen op duurzaam en maatschappelijk verantwoorde ontwikkeling van inwoners. De minder goede tijden kunnen gebruikt worden om te investeren in opleidingen, leerwerktrajecten, scholing, arbeidsbemiddeling en taaltrajecten. Een belangrijke uitdaging voor het stadsdeel is om te investeren in groepen die buiten de boot dreigen te vallen, opdat zij volop en beter mee kunnen doen als er weer groei is. Het voorgaande is ook van belang om het babyboomcohort die over enkele jaren met pensioen gaat te kunnen vervangen. Het stadsdeel spant zich in voor de arbeidsmarktkansen van de eigen inwoners, outreachend en groepsgericht. Hiermee wordt zoveel mogelijk getracht om de benodigde micro-effecten te realiseren. Subgroepen die in Zuidoost sterk vertegenwoordigd zijn, zoals inburgeraars en werkzoekenden krijgen in het bijzonder aandacht om hun sociaaleconomische situatie te kunnen verbeteren. Om bovenstaande redenen lijkt het voor de hand te liggen om onderhavige projecten minder strikt te beoordelen op basis van korte termijn- en harde output resultaten. In plaats daarvan zou de aandacht meer gevestigd moeten worden op de maatschappelijkeen lange termijn investeringen in de inwoners van het stadsdeel. Voorts dient onderkent te worden dat de wereldwijde economische recessie haar weerslag heeft op micro niveau. Het stadsdeel blijft hierover in gesprek met de lokale partners. 6