DEEL 8 - SCHILDERWERKEN INHOUDSOPGAVE 80. BINNENSCHILDERWERKEN...

Transcriptie

1 DEEL 8 - SCHILDERWERKEN INHOUDSOPGAVE 80. BINNENSCHILDERWERKEN binnenschilderwerken - algemeen op pleisterwerk & gipskartonplaten - algemeen op pleisterwerk & gipskartonplaten - acryllatex VH m op beton & cementpleisters - algemeen op beton & cementpleisters - acrylharsen in oplossing VH m op blank & verzinkt staal - algemeen PM op hout & houtachtige platen algemeen PM BUITENSCHILDERWERKEN buitenschilderwerken - algemeen op gevelmetselwerk - algemeen op gevelmetselwerk - kaleien VH m op beton & cementpleisters - algemeen op beton & cementpleisters - acrylharsen in oplossing VH m nabehandelingen op metselwerk - algemeen nabehandelingen op metselwerk - antigraffiti VH m op blank & verzinkt staal - algemeen op blank staal - alkydharsen PM op verzinkt staal - alkydharsen PM op hout & houtachtige platen - algemeen op hout & houtachtige platen - dekkend lakwerk PM Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 1 22

2 80. BINNENSCHILDERWERKEN binnenschilderwerken - algemeen De post "binnenschilderwerken" omvat alle noodzakelijke leveringen en werken voor het realiseren van de voorziene schilder -& behangwerken binnen het gebouw, tot een zuiver afgewerkt en afgelijnd geheel. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : de plaatsing van de nodige stellingen of ladders en alle gereedschap om een veilige en efficiënte uitvoering mogelijk te maken; het stofvrij maken van de lokalen, waarin geschilderd of behangen wordt; het nemen van alle voorzorgsmaatregelen teneinde beschadigingen te voorkomen van het gebouw en de inboedel, t.t.z. het beschermen van alle niet te schilderen delen (dekzeilen, afplakken, ); het demonteren en terugplaatsen van dekplaatjes van elektrische schakelaars, krukken en slotplaatjes voor ramen en deuren, e.d.; het eventueel voorafgaandelijk wegnemen van bestaande bekledingen die het aanbrengen van nieuwe verflagen zouden kunnen bemoeilijken; het eventueel slecht functioneren van draai- en sluitwerk door verflagen ongedaan maken, e.d.; het nazicht en geschikt maken van de ondergrond, d.w.z. het bijwerken van onvolkomenheden, zoals oneffenheden of krassen, het ontstoffen (afborstelen, afwassen) en ontvetten van de te schilderen oppervlakken; het zorgvuldig afkitten van openstaande voegen, e.d.; het desgevallend voorafgaandelijk aanbrengen van de gevraagde kleurstalen; het zorgvuldig aanbrengen van alle door het bijzonder bestek of door de fabrikant voorgeschreven hecht-, grond-, dek- en/of vernislagen, ; het voorzichtig verwijderen van afplakstroken, het reinigen van gebeurlijke vlekken of spatten, het verwijderen van alle afval, voortkomend van de werken (verfblikken, plastiek, ), ; de bescherming van het aangebrachte schilderwerk tot bij de voorlopige oplevering; het desgevallend zorgvuldig aanbrengen van kleine 'retouches'; Let wel Het schilderwerk (of een deel hiervan, zoals te voorziene grondlagen,...) kan desgevallend reeds zijn opgenomen en inbegrepen in de respectievelijke posten. Voor zover niet in tegenspraak blijven alle onderstaande richtlijnen van toepassing als algemene regels van goed vakmanschap. Materialen REFERENTIENORMEN NBN T Grondstoffen voor verven en vernissen - Bemonstering (1982) NBN EN ISO Verven en vernissen Standaardproefplaten (1998) NBN EN ISO Verven en vernissen - Visuele vergelijking van de kleur van verven (2001) NBN EN ISO Verven en vernissen - Lijst van equivalente termen (2000) NBN EN ISO Verven en vernissen - Bepaling van de weerstand tegen filiformcorrosie - Deel 1- Stalen ondergronden (2002) NBN EN ISO Verven en vernissen - Bepaling van de bestandheid tegen vocht - Deel 1 - Continue condensatie (2001) NBN EN ISO Verven en vernissen - Bepaling van de weerstand tegen neutrale zoutnevel (2001) NBN EN ISO Titaandioxidepigment voor verven - Deel 1 : Specificaties en beproevingsmethoden (2001) NBN EN ISO Algemene beproevingsmethoden voor pigmenten en vulstoffen - Deel 3 : Bepaling van het gehalte aan in water oplosbare bestanddelen - Warme extractie (2001) NBN EN ISO Algemene beproevingsmethoden voor pigmenten en vulstoffen - Deel 8 : Bepaling van het gehalte aan in water oplosbare bestanddelen - Methode met koude extractie (2001) NBN EN ISO Verven, vernissen en grondstoffen voor verven en vernissen - Monsterneming (2000) NBN EN ISO Verven en vernissen - Bepaling van de niet-vluchtige bestanddelen van verven, vernissen en bindmiddelen voor verven en vernissen (1995) NBN EN ISO Kunststoffen (polyesterharsen) en verven en vernissen (bindmiddelen) - Bepaling van het gedeeltelijke zuurgetal en het totale zuurgetal (2000) Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 2 22

3 NBN EN ISO Bindmiddelen voor verven en vernissen - Bepaling van het verzepingsgetal - Titrimetrische methode (1998) NBN EN ISO Bindmiddelen voor verven en vernissen - Bepaling van het zuurgetal - Titrimetrische methode (1998) NBN EN ISO Bindmiddelen voor verven en vernissen - Bepaling van het hydroxylgetal - Titrimetrische methode (1998) NBN EN ISO Verven en vernissen - Termen en definities voor verf - Deel 2: Specifieke termen in verband met verfkenmerken en eigenschappen (1999) NBN EN ISO Verven en vernissen - Termen en definities voor verf - Deel 3: Oppervlaktebereiding en aanbrengingswijzen (1999) NBN EN ISO Bindmiddelen voor verven en vernissen - Alkydharsen - Delen 1 t/m 4 (2004) NBN EN ISO Bindmiddelen voor verven en vernissen - Epoxyharsen (2004) NBN EN ISO Verven, vernissen en bindmiddelen - Beproevingsmethoden voor het karakteriseren van op water gebaseerde bindmiddelen (2004) NBN EN ISO Bindmiddelen voor verven en vernissen - Bepaling van het gehalte aan vrij formaldehyde in aminoharsen - Titrimetrische methode met natriumsulfiet (1998) NBN EN ISO Bindmiddelen voor verven en vernissen - Aminoharsen - Algemene beproevingsmethoden (1998) NBN EN ISO Bindmiddelen voor verven en vernissen - Polyisocyanaatharsen - Algemene beproevingsmethoden (1998) NBN EN ISO Bindmiddelen voor verven en vernissen - Gechloreerde polymerisatieharsen - Algemene beproevingsmethoden (2001) NBN EN ISO Vulstoffen voor verf - Eisen en beproevingsmethoden (delen 1 t/m 22) (1998) NBN EN ISO Verven en vernissen - Bepaling van de filmdikte (1999) NBN EN ISO Verven en vernissen - Proeven met snelle vervorming (weerstand tegen inslag) - Deel 1: Beproeving met vallende massa, druklichaam met een groot oppervlak (2004) NBN EN ISO Verven, vernissen en bindmiddelen - Beproevingsmethoden voor het karakteriseren van op water gebaseerde bindmiddelen (2004) NBN EN ISO Verven en vernissen - Bepaling van het gehalte aan vluchtige organische stoffen(vos) - Deel 1 - Verschilmethode (2001) NBN EN ISO Verven en vernissen - Bepaling van het gehalte aan vluchtige organische stoffen(vos) - Deel 2 - Gaschromatografische methode (2001) NBN EN ISO Verven en vernissen - Bepaling van de weerstand tegen nat schrobben en de reinigbaarheid van deklagen (2004) LI 96/47 - Formuleverven (1996) NBN EN verven en vernissen - Watergedragen verf en vefsystemen voor wanden en plafonds binnen - Indeling (2001) MATERIAALKEUZE Alle gebruikte materialen en producten zijn geschikt voor de beoogde toepassing en zijn onderling en met de staat van de ondergrond verenigbaar. De verantwoordelijkheid van de aannemer wordt door het voorschrijven van samenstellingen of formules geenszins verminderd, ze blijft ten volle en geheel bestaan. De aannemerschilder dient dan ook alle nodige voorzieningen te treffen ter voorkoming van reacties, haarscheuren, enz., ten gevolge van het contact van de verven onderling en/of met de drager. Waar twijfel ontstaat omtrent de geschiktheid van de voorgeschreven producten, zal voorafgaandelijk het advies van de architect en/of de adviseur van de verffabrikant worden ingewonnen. Gepigmenteerde verfproducten voor gekleurde deklagen moeten steeds fabrieksmatig gedoseerd en gemengd worden. Ten alle tijde mag de architect de kwaliteit van de gebruikte materialen laten nagaan. SOLVENTEN (OPLOSMIDDELEN) Een onderscheid tussen verfproducten kan worden gemaakt op basis van de gebruikte solventen : water -> minst schadelijk alicyclische verbindingen (terpentijn) esters (alifatische verbindingen) -> te verkiezen glycol (alifatische verbindingen) -> te verkiezen alifatische verbindingen alifatische koolwaterstoffen aromatische koolwaterstoffen -> meest schadelijk en te vermijden (Benzeen = verboden, Xyleen / Tolueen) Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 3 22

4 LEVERING - OPSLAG De verf -en behandelingsproducten worden aangevoerd in oorspronkelijke en gesloten recipiënten, dewelke zijn voorzien van de nodige etiketten, met duidelijke vermelding van de naam van de fabrikant, de naam van het product, de samenstelling, houdbaarheidsdatum, gebruiksaanwijzing en eventueel te nemen voorzorgsmaatregelen. In onderling overleg met het bestuur worden zij opgeslagen in een vorstvrij en afsluitbare ruimte, zij het echter op risico en verantwoordelijkheid van de aannemer. Na uitvoering van de werken moeten de nodige verfoverschotten (hetzij minimum twee liter per aangebrachte kleur), kosteloos, overhandigd kunnen worden op aanvraag van de bouwheer. KLEURTINTEN - PROEFSTALEN Er kunnen overeenkomstig de bepalingen van het bijzonder bestek voor gelijkaardige constructiedelen steeds verschillende kleuren gevraagd worden, zonder meerprijs. Behoudens specifieke bepalingen, zullen de kleuren van de deklagen, door de architect en/of de bouwheer, bepaald worden na voorlegging van NCS- en/of RAL - kleurkaarten, zonder uitsluiting van één of meerdere kleuren. Om tot een juiste kleurkeuze te komen, kan aan de aannemer worden gevraagd om voorafgaandelijk enkele stalen aan te brengen van ten minste 0,5 m2, op hardboard panelen en/of op de drager, zoals aangeduid door de architect. De architect houdt zich het recht voor, indien sommige kleuren na het zetten van meerdere stalen niet zouden voldoen, andere stalen te laten zetten, en dit zonder meerprijs. Pas na goedkeuring en eventuele opmerkingen van de architect mag de behandeling en/of het schilderwerk aangevat worden. MATERIAALSPECIFICATIES Overzicht van enkele materiaalspecificaties, die in het bijzonder bestek kunnen worden opgegeven : Groep / classificatie : Toepassingsgebied : geschikt voor ondergronden van Kleurtint : op basis van NCS- en/of RAL - kleurkaarten Samenstelling : Vaste stofgehalte in gewicht / volume :...% Bindmiddel : Pigmenten : Oplosmiddelen : Hulpstoffen : Bijzondere kenmerken : Vlampunt : Viscositeit : Fordbeker... Krebs - eenheden bij 25 C C&P s-1 Afnor : groep I - klasse A 1-10 volgens NF T (1989) Afloopweerstand : Dichtheid / densiteit :... bij 20 C Glansgraad :...% (Gardner Glossmeter 60 /85 ) Droge filmdikte :... micrometer Maalfijnheid :... Hegman Elasticiteit :... Erichsen Filmhardheid :... Persoz na 24 h/ 7 dagen drogen bij 23 C en 50% RV Waterdampdoorlatendheid (ademend vermogen) :... CO²-remmend / diffusieweerstand :... Versnelde veroudering : Xenotest Wasbaarheid :... Vlekbestendigheid / chemische weerstand :... Rendement: aantal m2 / liter ALGEMEEN Met het oog op een verzorgde uitvoering dienen de schilderwerken te worden uitgevoerd door ervaren vaklui. De aannemer respecteert de te nemen voorzorgsmaatregelen, opgegeven door de fabrikant en de bepalingen van het A.R.A.B., inzake gebeurlijke gezondheidsrisico s verbonden aan het inademen van schadelijke solventen, e.d. REFERENTIENORMEN TV Leidraad voor de goede uitvoering van schilderwerken - Deel I : Woordenlijst van de schilder (WTCB, 1976) Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 4 22

5 TV Leidraad voor de goede uitvoering van schilderwerken - Ondergronden, systemen en schilderwerken (WTCB, 1985) NBN EN ISO Verven en vernissen - Termen en definities voor verf - Deel 3: Oppervlaktebereiding en aanbrengingswijzen (1999) NBN EN ISO Voorbehandeling van staaloppervlakken voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Visuele beoordeling van oppervlaktereinheid - Deel 1 - Roestklassen en voorbehandelingsklassen van niet - bekleed staal en van staal na verwijdering van voorgaande deklagen (2001) NBN EN ISO Voorbehandeling van staaloppervlakken voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Visuele beoordeling van oppervlaktereinheid - Deel 2 - Klassen van voorbehandeling van voorheen bekleed staal en staal na plaatselijke verwijdering van voorgaande deklagen (2001) NBN EN ISO Voorbehandeling van staaloppervlakken voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Oppervlaktebehandelingsmethoden - Deel 1: Algemene principes (2001) Bij twijfel of onvoorziene omstandigheden wordt de adviseur van de verffabrikant geraadpleegd. OMGEVINGSINVLOEDEN Onder voor schilderwerken ongunstige omstandigheden mag onder geen beding geschilderd worden. De uitvoering van de binnenschilderwerken zal gebeuren in een stofvrije en voldoende verluchte omgeving. De minimale en maximale temperatuur en relatieve vochtigheid van de lokalen dienen overeen te stemmen met de respectievelijke voorschriften van de verffabrikant. De temperatuur bedraagt er minstens 5 C en de relatieve vochtigheid maximaal 80%, behoudens uitdrukkelijk toegestane afwijkingen van de fabrikant. BESCHERMINGSMAATREGELEN - STELLINGEN Alle nodige voorzorgen dienen genomen te worden, om beschadiging of verontreinigen van niet te schilderen delen, vloeren, inboedel, enz. te voorkomen. Daartoe beschermt de aannemer op de meest doeltreffende wijze alle andere constructie -elementen, d.m.v. afplakken /... De schilder houdt rekening met het feit dat het hang- & sluitwerk van het schrijnwerk en afdekplaatjes van stopcontacten en schakelaars reeds geplaatst kunnen zijn. Waar nodig voor een verzorgde uitvoering worden zij gedemonteerd en teruggeplaatst na de schilderwerken. Stellingen en ladders worden op veilige en stabiele wijze geplaatst, evenwel, zonder dat materialen uit de steunwand genomen worden. Geen enkel gat mag gemaakt worden zonder voorafgaandelijke toelating van de architect. Herstellingen zullen volkomen onzichtbaar zijn. Het is ten strengste verboden, afval van verfproducten uit te gieten in wasbakken, uitgietbakken, putjes,, welke zich in het gebouw bevinden. De aannemer zal het afval verzamelen in eigen recipiënten, van de werf verwijderen en op reglementaire wijze storten. Na het beëindigen van de schilderwerken wordt de verf opgeruimd, afplakmaterialen verwijderd, alles opgekuist en ontdaan van alle vlekken en spatten. Gedurende de droogtijd of uithardingsperiode, neemt de aannemer de nodige voorzorgen om personen te waarschuwen voor de pas uitgevoerde schilderwerken, d.m.v. opschriftborden, het spannen van koorden of plaatsen van afsluitingen. Alle gebeurlijke beschadigingen, voortvloeiend uit de nalatigheid van de aannemer zijn volledig op zijn verantwoordelijkheid en zullen onmiddellijk worden hersteld. VOORBEREIDEND ONDERZOEK - STAAT ONDERGROND Voorafgaand aan de uitvoering zal de aannemerschilder zich vergewissen van de uitvoeringsomstandigheden en het type ondergrond. Indien bepaalde aspecten aanleiding zouden kunnen geven tot een nefaste uitvoeringskwaliteit, zal de architect hiervan onverwijld op de hoogte worden gesteld De schilder moet voor de aanvang van de werken signaleren welke houtwerken, wanden, plafonds, welfsels e.d. beschadigd zijn of slecht werden uitgevoerd. Doet hij dit niet dan zal, zonder enige prijsverhoging en in de mate dat zulks noodzakelijk is om elk verschil in uiterlijk te doen verdwijnen, een bijkomende laag op het geheel van het werk aanbrengen na het uitvoeren en schilderen van de herstelling. De aannemerschilder zal tevens op zijn kosten en verantwoordelijkheid, de temperatuur en vochtigheidsgraad van de te schilderen ondergrond onderzoeken, zodat een goede hechting wordt verzekerd. Hij zal de architect op de hoogte brengen van zijn bevindingen. De temperatuur en vochtigheidsgraad bedragen respectievelijk: minimum 12 C en maximum 4 à 5% voor pleisterwerk en beton. Bij hogere waarden mag niet worden geschilderd of dient in overleg met de architect, een niet -dampdicht verfsysteem te worden aangebracht. Het vochtgehalte bij houtwerk bedraagt maximaal 14% in de buitenlaag en 18% in de kern van het hout. Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 5 22

6 VOORBEREIDING VAN DE ONDERGROND (PLEISTERWERK & BETON) In alle gevallen zullen de te schilderen oppervlakten deskundig voorbehandeld worden. In functie van de toestand der ondergrond; overeenkomstig 7.2 van TV 159 worden de volgende voorbereidende werken uitgevoerd : (zie ook Voorbereiden van oppervlakken volgens TB index en ) Het draagvlak (muur of vloer) moet schoon, stabiel en gelijkmatig zijn. De ondergrond dient daarbij, met aangepaste middelen, ontdaan te worden van alle elementen die een goede hechting van het verfsysteem in gedrang zouden kunnen brengen (stof - zaagsel - roest - olie - vetten - mortelresten - andere onzuiverheden). De opeenvolgende bewerkingen kunnen daarbij omvatten het ontstoffen, afborstelen, afschrapen, ontroesten, ontvetten van de ondergrond met een aangepast product (bv. ammoniakwater / cellulosethinner...), het naspoelen en laten drogen; Alle gaten, loszittende bepleistering, barsten en scheuren worden voorafgaandelijk uitgekrabd (opengekapt in V-vorm) tot op de gezonde, coherente ondergrond, daarna het oppervlak en de barst fixeren,herstellen en afwerken met aangepaste producten.voor het bijwerken van kleine oneffenheden worden de muurvlakken, zo nodig plaatselijk uitgeplamuurd in beide richtingen, waarna ze worden gladgeschuurd en ontstoft. De gebruikte plamuren zullen geen doorslag geven in de volgende lagen, zodanig dat een volkomen glad en/of gelijkmatig geheel wordt verkregen. Reiniging Ondergrond / Herstelling ondergrond Onderscheid : Niet behandelde ondergrond / Reeds behandelde of oude ondergronden elastische reparatieplamuur (acrylaat co-polymeren) of poederplamuur (hydraulisch met cellulose) voor het vullen van verschillende ondergronden; plamuur op basis van vinylco-polymeren voor het plaatselijk uitplamuren van pleisterwerk; vulmiddelen (latexplamuur) voor het bijwerken van kleine onregelmatigheden; reiniging van de te schilderen oppervlakken met aangepaste afwasmiddelen, ; kleurloze fixeermiddelen ter versteviging van oude poederige of weinig coherente ondergronden : absorptie regulariserende producten op basis van acrylaatco-polymeren voor gipskartonplaten of cellenbeton; primers voor een verhogende dekkracht op sterkzuigende ondergronden : (watergedragen fixeermiddelen op basis van acrylaatharsen); (watergedragen fixeermiddelen op basis van alkydharsen); doek of vlies voor het overbruggen van vele kleine barstjes bij oud pleisterwerk. Elk type vlies heeft zijn specifieke eigenschappen en toepassingen maar alle zijn ze perfect overschilderbaar. Opkitten van aansluitvoegen Alle openstaande voegen ter hoogte van plinten, trappen, houten binnenschrijnwerk, muur/plafond aansluitvoegen, e.d. worden opgevuld met een aangepaste overschilderbare kit op basis van acrylaat. De kit moet zich als een standvaste pasta laten verwerken in verticale voegen zonder te vloeien. De kit dient vrij te zijn van oplosmiddelen en nagenoeg zonder krimp verharden door evaporatie van het aanwezige vocht. Vooraf worden de voegranden waar nodig beschermd met kleefbanden, die onmiddellijk na het gladstrijken van de kit verwijderd worden. De voegen worden mooi rechtlijnig afgewerkt en gladgestreken. Richtwaarden Elasticiteit (rek tot breuk) : > 300% Trekmodulus : < 0,4 N/mm2 Shore hardheid A : 20 tot 25 Krimp : maximum 15% Temperatuursbestendigheid : -30 C tot + 80 C Let wel : Acrylaatkitten mogen nooit worden gebruikt voor aansluitvoegen met beglazingen. VERWERKINGSMODALITEITEN Overeenkomstig de aard van de ondergrond en de vereiste afwerking, wordt rekening gehouden met de richtlijnen van de fabrikant, inzake de aanbevolen laagdikte (rendement, verdunning), de droogtijden, het aan te wenden gereedschap : met pistool / rol / ronde kwast / platte borstel / decoratieve technieken (spons, kam,...), ; Voor het aanbrengen van iedere nieuwe laag moet de daarvoor aangebrachte laag droog zijn. Na nat schuren moet eveneens steeds voldoende droogtijd in acht genomen worden. De aannemerschilder verzekert, eens begonnen, zijn werk zonder onderbreking verder te zetten tot gehele voltooiing, dit afgezien van overeengekomen wachttijden, of bijzondere omstandigheden. Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 6 22

7 Veiligheid Overeenkomstig het veiligheids- & gezondheidsplan, zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinator - ontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator -verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Inzonderheid zullen gepaste voorzorgsmaatregelen getroffen worden bij de verwerking van schadelijke stoffen of solventen. Keuring REFERENTIENORMEN NBN EN ISO 4628 : Verven en vernissen - Beoordeling van de kwaliteitsafbraak van verflagen intensiteit van uniforme veranderingen in uitzicht - Deel 1 t/m 10 (2003) NBN EN ISO Verven en vernissen - Beoordeling van fouten op beklede oppervlakten met optische beeldvorming - Deel 1: Algemene richtlijn (2003) AFWERKING - TOLERANTIES Afwerkingsgraad : Overeenkomstig de respectievelijke klassen I / II / III volgens TV 159. Dekking : Met het blote oog mogen geen doorschijnsels van de onderlaag waargenomen worden. Aflijning : aflijningen tussen aangrenzende afwerkingen en/of kleurvlakken zijn zuiver en rechtlijnig. Vlekken - Spatten: Bij toepassing van verschillende kleuren, mogen geen met het blote oog waarneembare spatten voorkomen. Onregelmatigheden - aflopers: Inzonderheid bij het schilderen van zichtbare leidingen, leuningen of andere met de borstel geschilderde lijnvormige elementen, moet zorgvuldig worden toegezien op het voorkomen van aflopers of onregelmatigheden, als gevolg van een onvoldoende voorbereiding van de ondergrond. Alvorens de werken worden opgeleverd, zullen alle vlakken, voegen en randen zorgvuldig gecontroleerd en waar nodig geretoucheerd worden. DUURZAAMHEID - WAARBORGEN Indien er zich één of meerdere van onderstaande gebreken voordoen, binnen een waarborgtermijn van 12 maanden na de voorlopige oplevering, zal de aannemer / schilder, op zijn kosten, alle nodige herstellingen uitvoeren welke de architect en het bestuur noodzakelijk achten. Desgevallend moet de verf worden verwijderd en de werken worden herbegonnen. Herstelde of vernieuwde werken zijn gebonden aan eenzelfde waarborgtermijn. Blaren : blaarvorming kan tot stand komen ingevolge de aanwezigheid van opgesloten vochtigheid (of uitzonderlijk, van een andere vluchtige stof) onder de verffilm. Bij een temperatuursverandering wordt de film door de waterdamp opgelicht en ontstaan er bellen die blaren worden genoemd. Barsten : onder barsten verstaat men een onderbreking van de film welke niet gepaard gaat met loskomen, en tot stand komt tot op het oppervlak van de ondergrond. de barstvorming kan o.a. te wijten zijn aan een ontoereikende soepelheid van de film, aan een slechte verhouding tussen de soepelheid van de verschillende lagen, aan een onvoldoende droging van de onderlagen, aan een verweking van de oude lagen of onderlagen door de inwerking van een te actief oplosmiddel van de nieuwe laag. Afschilfering : de afschilfering of afbladdering zijn hoofdzakelijk te wijten aan een gebrekkige soepelheid en/of hechting van de film. Deze laatste scheurt en komt los in schijven of lamellen door het feit dat hij de veranderingen van de ondergrond niet kan volgen. De op hout aangebrachte verven schilferen dikwijls af volgens het draadverloop van het hout. Het afbladeren kan eveneens tot stand komen ingevolge het opzwellen en het uitdrogen zelf. Verkleuring : de verkleuring kan worden veroorzaakt door een scheikundige reactie met de ondergrond of de vroeger aangebrachte lagen, de afscheiding van het hars van de ondergrond doordat onvoldoende voorzorgen werden genomen, het feit dat het pigment niet voldoende bestand is tegen zonlicht, het bestaan van schimmels, enz.,... Men spreekt van afgetekende verkleuring wanneer deze het algemeen uitzicht van het werk in het gedrang brengt: hetzij omdat het verfwerk een vuil voorkomen heeft, hetzij omdat het gebrek in het oog springt door contrast met niet verkleurde delen van het werk of met andere verven of materialen met dezelfde tint, hetzij omdat de verkleuring van dusdanige aard is dat het door de architect gewenste kleureffect niet wordt bereikt, hetzij omdat die verkleuring met de tijd nog scherper tot uiting komt. Afpoederen (krijten) : het krijten is een verschijnsel, waarbij de film verweert en er een fijn, niet gebonden poeder tot stand komt, dat door wrijving kan worden verwijderd. Sommige witte en met titaanoxide bereide verven krijten lichtjes zonder dat daaraan een ernstig nadeel is verbonden. Wanneer de verf vlug en in sterke mate afpoedert is dit een bewijs dat de verwering van de film reeds een vergevorderd stadium heeft bereikt. Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 7 22

8 Haarscheurvorming : het betreft het ontstaan van oppervlakkige scheurtjes in de verffilm. Eerst ontstaan er microscopische scheuren, die daarna meer afgetekend worden en met het blote oog kunnen worden waargenomen. In tegenstelling met de barsten is aan het ontstaan van haarscheuren dikwijls geen ander nadeel verbonden dan op het gebied van het uitzicht van de verf. De microscopische barsten worden haarscheuren genoemd, terwijl aan een groter gebarsten oppervlak, de naam van alligatoring (craquelé) wordt gegeven op pleisterwerk & gipskartonplaten - algemeen Het betreft binnenverfsystemen op ondergronden van (kalkgips-) pleisterwerk, gipsblokken en/of gipskartonplaten, met inbegrip van de voorbereiding van de ondergrond. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de uitsplitsing in de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : m2 meetcode : netto te schilderen oppervlakte aard van de overeenkomst : VH Materialen De verfsystemen en desgevallend noodzakelijke voorbereidingen van de ondergrond zijn o.a. samengesteld uit : een watervaste filler op basis van cellulose en gips; hetzij volgens toepassing en de staat van de ondergrond een elastische egalisatieplamuur op basis van acrylaatcopolymeren of vinylcopolymeren (enkel voor afwerking met dispersieverven), of plamuur op basis van alkydharsen (geschikt voor afwerking met lakverven). een fixerende en isolerende grondlaag in overeenstemming met de staat van de ondergrond en volgens de richtlijnen van de fabrikant; deze grondlaag vermindert de porositeit van nieuwe zuigende ondergronden en/of stabiliseert oude, poederende ondergronden, daarenboven waarborgt zij een egale kleur van de eindlagen; overeenkomstig de aard van de toepassing en voorschriften van de fabrikant wordt gebruik gemaakt van een absorptie regulariserende kleurloze drenklaag van acrylaatpolymeren op waterbasis (bv. op gipskartonplaten of op blokken van cellenbeton) een microporeuze en ademende gepigmenteerde drenklaag van acrylaatharsen op waterbasis een gepigmenteerde grondlaag op basis van speciale alkydharsen/acrylaatco-polymeren een tussen -en deklaag in overeenstemming met de beschrijving van het bijzonder bestek Het verfsysteem en de uitvoering beantwoorden aan de bepalingen van steekkaart 8 of 9 van TV 159. Na onderzoek van de ondergrond volgens van TV 159 worden de noodzakelijke voorbereidende werken uitgevoerd, zijnde : In geval van oud pleisterwerk, reeds geschilderd pleisterwerk het afkrabben van afbladderende verven en borstelen; het verwijderen van schimmelvlekken en biologische vervuilingen, uitbloeiing en poedervorming; het verwijderen of isoleren van vettige en gekleurde producten; de correctie van de basische reactie, indien Ph groter dan 9 door het aanbrengen van een isolatielaag, die eventueel als grondlaag kan dienen; het stoppen van gaten met een aangepast poedervulmiddel; het behandelen van scheuren en barsten tussen twee materialen met een overschilderbare elastische kit; het bijplamuren met een muurplamuur, het bijschuren van de plamuur en grondig afstoffen; het aanbrengen van een fixerende en isolerende grondlaag. In geval van nieuw pleisterwerk het ontkorrelen en afstoffen; het verwijderen van schimmelvlekken en biologische vervuilingen, uitbloeiïng en poedervorming; het verwijderen of isoleren van vettige en gekleurde producten; de correctie van de basische reactie, indien Ph groter dan 9 door het aanbrengen van een isolatielaag, die eventueel als grondlaag kan dienen; het desgevallend stoppen van resterende gaten met een aangepast poedervulmiddel; het behandelen van voegen of barsten tussen twee materialen met een overschilderbare elastische kit; Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 8 22

9 het bijplamuren met een muurplamuur, het bijschuren van de plamuur en grondig afstoffen; het aanbrengen van een fixerende en isolerende grondlaag. In geval van gipskartonplaten het nazicht, licht bijschuren en/of bijplamuren van de reeds geplamuurde naden en schroefkoppen het verwijderen of isoleren van vervuilingen van om het even welke aard; het ontkorrelen en grondig afstoffen; het aanbrengen van een fixerende en isolerende grondlaag Na een voldoende droogtijd worden in overeenstemming met de specificaties van het bijzonder bestek, de gevraagde tussen - en deklaag aangebracht op pleisterwerk & gipskartonplaten - acryllatex VH m2 Materiaal Het betreft een ademend verfsysteem voor binnen op basis van acrylharsen in dispersie. Specificaties Samenstelling : het nazicht en de voorbereiding van de ondergrond een watervaste plamuur op basis van kunstharsdispersie volgens de deklaag; een fixerende en isolerende grondlaag volgens de richtlijnen van de fabrikant een tussen- & deklaag, (ofwel) op basis van minimum 15 / %, acrylharsen in dispersie, vaste stofgehalte minstens 30 / % in volume, dichtheid minstens 1,20 / g/cm3 bij 20 C (ofwel) op basis van 100% acrylharsen in dispersie, vaste stofgehalte minstens 30 / % in volume, dichtheid minstens 1,20 / g/cm3 bij 20 C Vaste stofgehalte (in volume) : minstens 30 / % Dichtheid : minimum 1,20 / g/cm3 bij 20 Glansgraad deklaag : (ofwel) glans : minstens 60 /...% (glans Gardner 60 volgens ISO-norm 2813). (ofwel) zijdeglans : 15 à 60 /...% (glans Gardner 60 volgens ISO-norm 2813). (ofwel) mat : hoogstens 15 /...% (glans Gardner 60 volgens ISO-norm 2813). te bepalen tijdens de uitvoering van de werken Kleur : te bepalen tijdens de uitvoering van de werken Aanvullende specificaties De wanden in vochtige lokalen en de verticale opstanden van daklichten en koepels worden geschilderd met een analoge vochtbestendige, schimmelwerende verf in dezelfde kleur. De verf beschikt over een goedkeuring door het ministerie van volksgezondheid. Na het voorbereiden van de ondergrond volgens artikel op pleisterwerk & gipskartonplaten - algemeen worden de vlakken bijgewerkt met watervaste plamuur en voorzien van één tussen - en één deklaag tot het bekomen van afwerkinggraad II (volgens TV 159). Onder bijwerken met plamuur verstaat men het aanbrengen van plamuur op fouten en gebreken, gevolgd door schuren, afstoffen en het aanbrengen van een extra isolerende tussenlaag op de geplamuurde delen op beton & cementpleisters - algemeen Het betreft binnenschilderwerken op ondergronden (wanden, plafonds, vloeren of elementen van beton, cementpleisters en/of vezelcementplaten met inbegrip van de voorbereiding van de ondergrond. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de uitsplitsing in de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : m2 meetcode : netto te schilderen oppervlakte / lengte. aard van de overeenkomst : VH Na onderzoek van de ondergrond volgens 7.1.2, en van TV 159 worden de voorbereidende werken uitgevoerd. Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 9 22

10 op beton & cementpleisters - acrylharsen in oplossing VH m2 Materiaal Het verfsysteem met acrylharsen in oplossing is meer filmvormend dan met acrylharsen in dispersie. Specificaties Samenstelling : volgens de richtlijnen van de fabrikant een fixerende en isolerende grondlaag die een egale kleur van het verfsysteem waarborgt; een kit en/of plamuur op basis van kunstharsen in dispersie, vaste stofgehalte in gewicht minstens 60 /...%, dichtheid minstens 1,60 /... g/cm3 bij 20 C. een tussen- en/of deklaag op basis van acrylaat-co-polymeer in oplossing, vaste stofgehalte minstens 30 /.% in volume, dichtheid minstens 1,20 / g/cm3 bij 20 C Glansgraad van de deklaag : (ofwel) zijdeglans : 15 à 60% /... (glans Gardner 60 volgens ISO-norm 2813). (ofwel) mat : hoogstens 15% /... (glans Gardner 60 volgens ISO-norm 2813). te bepalen tijdens de uitvoering van de werken Kleur(-en) : te bepalen tijdens de uitvoering van de werken Het verfsysteem en de uitvoering beantwoorden aan de bepalingen van steekkaart 10 van de TV 159 en omvat het uitvoeren van de voorbereidende werken zijnde : het ontkorrelen, afborstelen en afstoffen; het verwijderen van uitbloeiingen, ontkistingsproducten, cementmelk, algen & mossen, schimmels; het stoppen van voegen, scheuren, barsten en grindnesten met reparatiemortel; de correctie van de basische reactie, indien Ph groter dan 9, door het aanbrengen van een extra isolatielaag. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Het ontbramen en wegbreken van de ontoelaatbare onregelmatigheden van de ondergrond ingeval van beton. Vóór het aanbrengen van de grondlaag wordt het beton ontruwd, t.t.z.: het plaatselijk aanbrengen van aangepaste plamuur om luchtbellen, enz... te doen verdwijnen, nadat de belangrijkste correcties (slijpen, ontbramen, stoppen) werden uitgevoerd. Toepassing op blank & verzinkt staal - algemeen PM Het betreft binnenverfsystemen op ondergronden van blank en verzinkt staal, met inbegrip van de voorbereiding van de ondergrond. Meting Overeenkomstig de aard van de te schilderen elementen, de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de elementen Materialen Het verfsysteem is samengesteld uit : een roestwerende verf voor ijzer binnen- en buiten, vocht- en waterbestendig, en verenigbaar met de reeds aangebrachte roestwerende verflagen overeenkomstig hoofdstuk 27. een loodwitvrije plamuur van het lakemulsietype voor binnen op ijzer. Bindmiddel op basis van speciale oliën. Overschilderbaar en droog schuurbaar na ca. 12 uur. een krasvaste en harde satijnlak op basis van tixotrope luchtdrogende alkydeharsen /... Specificaties Pigment : titaanwit en/of hoogwaardige kleurstoffen + matteringsmiddelen. Glansgraad :... Kleur : Vaste stofgehalte: minimum 60% Dichtheid : minimum 1,15 / gr/cm3 Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 10 22

11 REFERENTIENORMEN NBN EN ISO Verven en vernissen - Corrosiebescherming van staalconstructies door beschermende verfsystemen - Delen 1 t/m 8 (1998) NBN EN ISO Voorbehandeling van staal voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Beproevingen voor de beoordeling van de oppervlaktereinheid - Deel 1-6 (1999) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Ruwheidseigenschappen van gestraalde staaloppervlakken - Deel 1-4 (1995) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Specificaties voor metallische straalmiddelen - Deel 1-4 (1997) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Beproevingsmethoden voor metallieke schuurmiddelen voor stralen - Deel 1-7 (1997) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken vòòr het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Specificaties voor niet-metallische straalmiddelen - Deel 1-8 (1997) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken vòòr het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Beproevingsmethoden voor niet-metallische straalmiddelen - Deel 1-7 (1997) VOORBEREIDING VAN HET OPPERVLAK De desgevallend aanwezige verflagen en/of roestvlekken worden grondig verwijderd met aangepaste middelen. Vervolgens wordt een grondlaag aangebracht bestaande uit geschikte roestwerende hechtingslagen. Na droging dient het geheel zonodig worden bijgeplamuurd. Het geheel opschuren met fijn schuurpapier en overschilderen met twee lagen krasvaste satijnglanslak, goed dekkend en gelijkmatig aangebracht. Tussen twee lagen minimaal 16 uur droogtijd aanhouden. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Schilderwerken op leidingen : alle metalen leidingen en onderdelen worden behandeld met een grondlaag in roestwerende verf. Behalve de geïsoleerde leidingen krijgen alle leidingen en onderdelen bovendien een afwerklaag, de kleur en glansgraad (mat / satijn / glans) zal bepaald worden door architect. Leidingen, kranen en alle andere delen van de installatie in technische ruimten, schachten en kelders zijn in principe te schilderen in de ken-kleuren overeenkomstig NBN 69. Deze bepalingen zullen geen invloed hebben op de prijs op hout & houtachtige platen algemeen PM Het betreft binnenverfsystemen op ondergronden van hout en houtachtige platen, met inbegrip van alle voorbereidende werkzaamheden, met inbegrip van de voorbereiding van de ondergrond. Meting Overeenkomstig de aard van de te schilderen elementen, de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de elementen Materialen Vernissen en hun geschiktheid volgens toepassingsgebied. Soort Slaapkamer Living Keuken Trap Kantoor Alkyd Alkyd-urethaan PU-acrylaat dispersie PU Zeer geschikt / + geschikt / 0 niet geschikt (bron WTCB, TV tabel 48) Na onderzoek van de ondergrond volgens 7.2 van TV 159 worden de voorbereidende werken uitgevoerd. Opeenvolgende bewerkingen zijn : Kaal hout gronden en plamuren; Schuren en voorlakken; Het geheel afslijpen met watervast schuurpapier en water of machinaal droog; Afsponzen en afzemen; Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 11 22

12 Voorlakken met een satijnglanslak voor binnenwerk (ca. 5% verdund met white spirit). Grote vlakken narollen met een fijne schuimplastiek rolborstel; desgevallend kan de verf ook worden gespoten, overeenkomstig de richtlijnen van de fabrikant. Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 12 22

13 81. BUITENSCHILDERWERKEN buitenschilderwerken - algemeen De post "buitenschilderwerken" omvat alle noodzakelijke leveringen en werken voor het realiseren van de voorziene schilderwerken aan gevels, houten en stalen gevelelementen, behandeling van buitenschrijnwerk, e.d. tot een zuiver afgelijnd en afgewerkt geheel. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : de plaatsing van de nodige stellingen of ladders en alle gereedschap om een veilige en efficiënte uitvoering mogelijk te maken; het proper houden van de omgeving, waar geschilderd wordt; het nemen van alle voorzorgsmaatregelen teneinde beschadigingen te voorkomen van het gebouw en de gevelelementen, t.t.z. het beschermen van niet te schilderen delen (afplakken, ); het demonteren en terugplaatsen van krukken en slotplaatjes voor poorten, luiken, e.d.; het eventueel voorafgaandelijk wegnemen van bestaande verflagen of bekledingen, die het aanbrengen van nieuwe verflagen zouden bemoeilijken; het slecht functioneren van draai- en sluitwerk door verflagen ongedaan te maken, enz., ; het nazicht en geschikt maken van de ondergrond, d.w.z. het bijwerken van onvolkomenheden, zoals oneffenheden of krassen (d.m.v. puimen, schuren, plamuren,...), het ontstoffen (afborstelen, afwassen) en ontvetten van het te schilderen oppervlak (met aangepast producten); het desgevallend voorafgaandelijk aanbrengen van gevraagde kleurstalen; het zorgvuldig aanbrengen van alle door het bijzonder bestek of alle door de fabrikant voorgeschreven hecht-, grond-, dek- en/of drenkingslagen, het verwijderen van aangebrachte afplakstroken, het reinigen van gebeurlijke vlekken of spatten, het verwijderen van alle afval, voortkomend van de werken, de bescherming van het aangebrachte schilderwerk tot bij de voorlopige oplevering en het desgevallend zorgvuldig aanbrengen van kleine 'retouches', Materialen Overeenkomstig artikel binnenschilderwerken - algemeen Overeenkomstig artikel binnenschilderwerken - algemeen en onderstaande bepalingen : OMGEVINGSINVLOEDEN - TIMING De uitvoering van de buitenschilderwerken moet gebeuren bij droog, windstil weer en in een stofarme omgeving. Onder voor schilderwerken ongunstige omstandigheden mag onder geen beding geschilderd worden. De schilderwerken mogen slechts uitgevoerd worden wanneer de buitentemperatuur minstens 5 C, en de oppervlakte temperatuur lager is dan 40 C. De relatieve vochtigheid bedraagt maximaal 80%. De temperatuur mag evenwel in geen geval lager zijn en/of de relatieve vochtigheid hoger dan toegelaten door de fabrikant van de verven en/of behandelingsproducten. BESCHERMINGSMAATREGELEN - STELLINGEN Alle nodige voorzorgen dienen genomen te worden, om beschadiging of besmeuring van niet te schilderen delen, inzonderheid het buitenschrijnwerk de beglazingen, het parement, buitentegels, te voorkomen. Daartoe beschermt de aannemer op de meest doeltreffende wijze alle andere constructie-elementen en dient hij ze waar nodig af te plakken. De schilder houdt rekening met het feit dat hang- & sluitwerk van het schrijnwerk reeds geplaatst kunnen zijn. Waar nodig voor een verzorgde uitvoering worden zij gedemonteerd en teruggeplaatst na de schilderwerken. Eventuele stellingen en ladders worden op veilige en stabiele wijze geplaatst, evenwel, zonder dat materialen uit de steunwand genomen worden. Geen enkel gat mag gemaakt worden zonder voorafgaandelijke toelating van de architect. Herstellingen zullen volkomen onzichtbaar zijn. Het is ten strengste verboden, afval van voorbehandelings- of verfproducten uit te gieten in wasbakken, uitgietbakken, putjes,, welke zich in het gebouw bevinden. De aannemer zal het afval verzamelen in eigen recipiënten, van de werf verwijderen en op reglementaire wijze storten. Na voltooiing van de schilderwerken wordt de werf opgeruimd, afplakkingen verwijderd, alles opgekuist en ontdaan van vlekken en spatten. Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 13 22

14 Gedurende de droogtijd of uithardingsperiode, neemt de aannemer de nodige voorzorgen om personen te waarschuwen voor de pas uitgevoerde schilderwerken, d.m.v. opschriftborden, het spannen van koorden of plaatsen van afsluitingen. Alle gebeurlijke beschadigingen, voortvloeiend uit de nalatigheid van de aannemer zijn volledig op zijn verantwoordelijkheid en zullen onmiddellijk worden hersteld. Veiligheid Overeenkomstig het veiligheids- & gezondheidsplan, zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinatorontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Inzonderheid zullen gepaste voorzorgsmaatregelen getroffen worden bij de verwerking van schadelijke stoffen of solventen. Keuring AFWERKING - TOLERANTIES Afwerkingsgraad : overeenkomstig de klassen I / II / III volgens TV 159. Dekkingsgraad : Met het blote oog mogen geen zogenaamde 'heiligdagen' of het doorschijnen van de onderlaag waargenomen worden Aflijning : alle aflijningen tussen aangrenzende afwerkingen en/of kleurvlakken zijn zuiver en rechtlijnig. Vlekken - Spatten : Bij toepassing van verschillende kleuren, mogen geen met het blote oog waarneembare spatten voorkomen. Onregelmatigheden - aflopers : Inzonderheid bij het schilderen van balustraden,... en andere met de borstel geschilderde lijnvormige elementen moet zorgvuldig worden toegezien op het voorkomen van aflopers of onregelmatigheden, als gevolg van een onvoldoende voorbereiding van de ondergrond. Alvorens de werken worden opgeleverd, zullen alle vlakken, voegen en randen zorgvuldig gecontroleerd en waar nodig geretoucheerd worden. DUURZAAMHEID - WAARBORGEN Indien er zich één of meerdere van onderstaande gebreken voordoen, binnen een waarborgtermijn van 12 maanden na de voorlopige oplevering, zal de aannemerschilder, op zijn kosten, alle nodige herstellingen uitvoeren welke de architect en het bestuur noodzakelijk achten. Desgevallend moet de verf worden verwijderd en de werken worden herbegonnen. Herstelde of vernieuwde werken zijn gebonden aan eenzelfde waarborgtermijn. Blaren : blaarvorming kan tot stand komen ingevolge de aanwezigheid van opgesloten vochtigheid (of uitzonderlijk, van een andere vluchtige stof) onder de verffilm. Bij een temperatuursverandering wordt de film door de waterdamp opgelicht en ontstaan er bellen die blaren worden genoemd. Barsten : onder barsten verstaat men een onderbreking van de film welke niet gepaard gaat met loskomen, en tot stand komt tot op het oppervlak van de ondergrond. de barstvorming kan o.a. te wijten zijn aan een ontoereikende soepelheid van de film, aan een slechte verhouding tussen de soepelheid van de verschillende lagen, aan een onvoldoende droging van de onderlagen, aan een verweking van de oude lagen of onderlagen door de inwerking van een te actief oplosmiddel van de nieuwe laag. Afschilfering : de afschilfering of afbladdering zijn hoofdzakelijk te wijten aan een gebrekkige soepelheid en/of hechting van de film. Deze laatste scheurt en komt los in schijven of lamellen door het feit dat hij de veranderingen van de ondergrond niet kan volgen. De op hout aangebrachte verven schilferen dikwijls af volgens het draadverloop van het hout. Het afbladeren kan eveneens tot stand komen ingevolge het opzwellen en het uitdrogen zelf. Verkleuring : de verkleuring kan worden veroorzaakt door een scheikundige reactie met de ondergrond of de vroeger aangebrachte lagen, de afscheiding van het hars van de ondergrond doordat onvoldoende voorzorgen werden genomen, het feit dat het pigment niet voldoende bestand is tegen zonlicht, het bestaan van schimmels, enz.,... Men spreekt van afgetekende verkleuring wanneer deze het algemeen uitzicht van het werk in het gedrang brengt: hetzij omdat het verfwerk een vuil voorkomen heeft, hetzij omdat het gebrek in het oog springt door contrast met niet verkleurde delen van het werk of met andere verven of materialen met dezelfde tint, hetzij omdat de verkleuring van dusdanige aard is dat het door de architect gewenste kleureffect niet wordt bereikt, hetzij omdat die verkleuring met de tijd nog scherper tot uiting komt. Afpoederen (krijten) : het krijten is een verschijnsel, waarbij de film verweert en er een fijn, niet gebonden poeder tot stand komt, dat door wrijving kan worden verwijderd. Sommige witte en met titaanoxide bereide verven krijten lichtjes zonder dat daaraan een ernstig nadeel is verbonden. Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 14 22

15 Wanneer de verf vlug en in sterke mate afpoedert is dit een bewijs dat de verwering van de film reeds een vergevorderd stadium heeft bereikt. Haarscheurvorming : het betreft het ontstaan van oppervlakkige scheurtjes in de verffilm. Eerst ontstaan er microscopische scheuren, die daarna meer afgetekend worden en met het blote oog kunnen worden waargenomen. In tegenstelling met de barsten is aan het ontstaan van haarscheuren dikwijls geen ander nadeel verbonden dan op het gebied van het uitzicht van de verf. De microscopische barsten worden haarscheuren genoemd, terwijl aan een groter gebarsten oppervlak, de naam van alligatoring (craquelé) wordt gegeven op gevelmetselwerk - algemeen Het betreft buitenverfsystemen op ondergronden van metselwerk (buitengevels / ), met inbegrip van de voorbereiding van de ondergrond. Meting meeteenheid : m2 meetcode : netto te schilderen oppervlakte aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen REFERENTIENORMEN NBN EN Verven en vernissen - Coatingmaterialen en coatingsystemen voor buitenmetselwerk en -beton - Delen 1 / 3 / 6 / 11 ( ) NBN EN ISO Verven en vernissen - Deklaagmaterialen en deklaagsystemen voor metselwerk en beton buiten - Deel 2 : Bepaling en indeling van de waterdampdoorlatendheid (permeabiliteit) (1999) op gevelmetselwerk - kaleien VH m2 Weerbestendige Kaleimortel Materiaal 1. Productbeschrijving Fabrieksklare droge mortel volgens DIN en DIN EN Minerale natuurwitte kaleimortel voor dunne afwerkingslagen. Geschikt voor manuele en machineverwerking. 2. Eigenschappen Gewreven of gepolierde oppervlakteafwerking. Vrije keuze van oppervlakteafwerking door keuze uit twee korrelgrootteverdelingen. Zeer soepele verwerkbaarheid. Zeer goede hechting. Waterafstotend systeem. Weer- en vorstbestendig. Vuilwerend. Onbrandbaar. Goede CO2- en waterdampdoorlaatbaarheid. Ook af fabriek ingekleurd leverbaar. Raadpleeg hiervoor de kleurenkaarten van de fabrikant 3. Toepassingen 3.1. Toepassingsdomein Nieuwbouw en sanering Binnen, buiten en sanitaire cellen Ondergrond Cementgebonden en minerale ondergrond: saneerpleister, plamuurlagen, gevelisolatiesystemen Technische Data Samenstelling Marmerzand, witkalk, wit cement, zand en additieven voor een betere verwerking en hechting Sterkteklasse Mortelgroep P Ic volgens DIN , CS II volgens DIN EN Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 15 22

16 Druksterkte : N/mm² Warmtegeleidings-coëfficiënt λ10, dry (tabel EN 1745) < 0.83 W/mK (voor P=50 %) < 0.93 W/mK (voor P=90 %) Warmtegeleidings-coëfficiënt λr (tabel DIN V 4108) 1.0 W/mK µ-waarde : Min. Laagdikte : min. 3 mm Buigsterkte : ca. 0.5 N/mm² Soortelijk gewicht : ca kg/l wateropname-coëfficiënt w : 0.5 kg/m²h0.5 Korrelgrootte : mm of mm Aanmaakwater : l/zak Verbruik min. Laagdikte : ca. 4.5 kg/m² Rendement : ca. 5.6 m²/zak 5. Kwaliteit Permanente controle tijdens het productieproces Nauwgezette ingangscontrole van alle grondstoffen Gecertificeerd en via TÜV gecontroleerd kwaliteitsborgingssysteem volgens EN ISO 9001 alsook volgens milieunorm ISO Voorbereiding van de Ondergrond De ondergrond heeft voldoende draagkracht en oppervlaktehechting. Cementgebonden ondergronden moeten vrij zijn van cementsluier, uitbloeiingen, vorstschade, losse delen, stof, olie, vet en scheidingsmiddelen. De onderliggende pleisterlagen moeten vlak, opgeruwd, voldoende droog en volledig verhard zijn (standtijd: 1 dag/mm pleisterdikte). De ondergrond moet gelijkmatig droog zijn. Gladde betonoppervlakken voordien met een hechtlaag voorbehandelen Sterk zuigende ondergrond vooraf met decoratieve grondlaag (op gipshoudende ondergrond onverdund) voorbehandelen. Erg stofferige en zuigende ondergrond met pleisterversteviger behandelen. Droogtijd van de grondlaag van minstens 24 u in acht nemen. 7. Verwerkingsrichtlijnen Aanmaken tot de gebruikelijke consistentie. Kan met de hand worden verwerkt. Kleine hoeveelheden met de handmenger aanmaken. Bij grote oppervlaktes is een pleistermachine aanbevolen. Steeds een constante watertoeslag aanhouden. Voor een beter gebonden oppervlak eventueel 5 tot 15 % geconcentreerde alkalibestendige kunststofdispersie toevoegen aan het aanmaakwater. Bij het aanmaken steeds letten op een propere machine, recipiënt en gereedschap. Aanbrengen in een laagdikte van minstens driemaal de maximale korrelgrootte, manueel of machinaal. Eventueel afreien en na aantrekken fijn polieren. Continu en gelijkmatig werken. Steigerschaduwen vermijden door doorlopend over de steigerniveaus verspreid te werken. Minerale pleister principieel steeds met een egalisatieverflaag beschermen. Niet verwerken bij gevel- en luchttemperatuur lager dan 5 C of hoger dan 30 C. Normen DIN EN 998-1, DIN en DIN , de Europese Technische Toelatingsvoorwaarden alsook de geldende normen, voorschriften en richtlijnen in acht nemen. 8. Opmerkingen Beschermen tegen zonnestraling. Bij snelle uitdroging (wind, zon) verschillende malen herbevochtigen en/of stelling ommantelen met steigerdoek. Hoge luchtvochtigheid en lage temperaturen hebben een grote invloed op de verhardingstijden. Ongelijkmatigheden in de ondergrond (structuur, zuigkracht) en afwijkende weersomstandigheden kunnen tot vlekken en kleurverschillen leiden. Niet voor de plint gebruiken. Gevoelige oppervlakken (glas, keramiek, metaal,...) vooraf afdekken of afplakken. Spatten onmiddellijk met overvloedig water afspoelen. Niet wachten tot uitharding. Voor eenzelfde werf steeds ingekleurde mortels van hetzelfde lot gebruiken. Voor isolatiesystemen en pleisters geen te donkere kleuren gebruiken. Gereedschap na gebruik onmiddellijk reinigen. 12. Opslag Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 16 22

17 Droog en tegen weersinvloeden beschermd. Niet langer dan 6 maanden opslaan. Verwerking binnen 3 maanden aanbevolen. Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 17 22

18 op beton & cementpleisters - algemeen Het betreft buitenverfsystemen op ondergronden van beton of cementpleisers (buitengevels / gevelelementen), met inbegrip van de voorbereiding van de ondergrond. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : m2 meetcode : netto te schilderen oppervlakte aard van de overeenkomst : VH Materialen REFERENTIENORMEN NBN EN Verven en vernissen - Coatingmaterialen en coatingsystemen voor buitenmetselwerk en -beton - Delen 1 / 3 / 6 / 11 ( ) NBN EN ISO Verven en vernissen - Deklaagmaterialen en deklaagsystemen voor metselwerk en beton buiten - Deel 2 : Bepaling en indeling van de waterdampdoorlatendheid (permeabiliteit) (1999) op beton & cementpleisters - acrylharsen in oplossing VH m2 Materiaal Gevelverfsysteem met acrylharsen in oplossing (meer filmvormend dan acrylharsen in dispersie). Specificaties Samenstelling : fixerende en isolerende grondlaag volgens de richtlijnen van de fabrikant, die een egale kleur van het verfsysteem waarborgt; tussen - en/of deklaag op basis van acrylaat co-polymeren in oplossing, vaste stofgehalte minstens 30 /...% in volume, dichtheid minstens 1,19 /... g/cm3 bij 20 C. Glansgraad van de deklaag : (ofwel) zijdeglans : 15 à 60% /... (glans Gardner 60 volgens ISO-norm 2813). (ofwel) mat : hoogstens 15% /... (glans Gardner 60 volgens ISO-norm 2813). te bepalen tijdens de uitvoering van de werken Kleur : te bepalen tijdens de uitvoering van de werken Het verfsysteem en de uitvoering beantwoorden aan de bepalingen van steekkaart 10 van TV 159. Na onderzoek van de ondergrond volgens 7.1.2, en van TV 159 worden de voorbereidende werken uitgevoerd, zijnde : het ontkorrelen, afborstelen en/of afstoffen; het verwijderen van uitbloeiingen, ontkistingsproducten, cementmelk, algen, mossen, schimmels; het stoppen van scheuren, barsten en grintnesten met reparatiemortel; de correctie van de basische reactie, indien Ph groter dan 9, door het aanbrengen van een extra isolatielaag. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Het ontbramen en wegbreken van de ontoelaatbare onregelmatigheden van de ondergrond ingeval van beton. Vóór het aanbrengen van de grondlaag wordt het beton ontruwd, t.t.z. het plaatselijk aanbrengen van aangepaste plamuur om luchtbellen, enz... te doen verdwijnen, nadat de belangrijkste correcties (slijpen, ontbramen, stoppen) werden uitgevoerd. Toepassing Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 18 22

19 nabehandelingen op metselwerk - algemeen Het betreft water- en/of vuilafstotende gevelbehandelingen De keuze van het product staat in functie van de beoogde bescherming tegen vorstschade, zoutuitbloeiingen, zure regen, anti-graffiti,. Meting Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : m2 meetcode : netto uit te voeren oppervlakte. aard van de overeenkomst : VH Materialen De behandelingsproducten moeten een gunstig testrapport bezitten van het WTCB voor de toepassing op metselwerk, volgens TV Waterwerende oppervlaktebehandeling (WTCB, 2002) en conform NBN EN Verven en vernissen - Coatingmaterialen en coatingsystemen voor buitenmetselwerk en beton, delen 1 t/m 11 ( ). Geconcentreerde of moederoplossingen dienen te worden verdund volgens de richtlijnen van de fabrikant en rekening houdend met de aanbevelingen van de TV 224. Gebruiksklare oplossingen mogen niet meer verdund worden, tenzij op aanraden van de fabrikant. De nabehandelingen op metselwerk mogen slechts uitgevoerd worden wanneer de buitentemperatuur minstens 5 C en de oppervlaktetemperatuur lager is dan nabehandelingen op metselwerk - antigraffiti VH m2 Algemeen Om een ondergrond te beschermen tegen graffiti en om het verwijderen van graffiti te vergemakkelijken zijn diverse coatingsystemen beschikbaar. Een onderscheid wordt gemaakt tussen : half-permanent systemen : systeem opgebouwd uit twee lagen, de onderste laag beschermt de ondergrond tegen de beschadiging en de toplaag wordt samen met de graffiti verwijderd. De toplaag dient hierna hersteld te worden. permanent systemen : systeem met twee-componenten, dewelke niet worden aangetast wanneer de graffiti verwijderd wordt. Een nadeel ervan is dat de dampdoorlatendheid van de gevel vaak sterk verminderd wordt, bovendien is dit systeem duidelijk visueel waarneembaar. Bij niet-waterdampdoorlatende systemen dient men men zich er voorafgaandelijk van te verzekeren dat de risico s op vochtindringing achter de anti-graffitilaag beperkt zijn (tragere droging bij filmvormende systemen, met risico s tot afbarsten tengevolge van vorstschade). Een goede anti-graffiti coating alleen biedt nog geen oplossing tegen bekladding. Preventie is niet vanzelfsprekend maar het blijkt belangrijk de aangebrachte bekladding zo snel mogelijk te verwijderen, zodat een ontmoedigende werking uitgaat naar de artiest. Daarom is het aan te bevelen om een goed onderhoudscontract te onderschrijven met de aannemer, die de anti-graffiti heeft aangebracht. Voor nuttige informatie raadpleeg WTCB-tijdschrift 1995/1. Materiaal In functie van het graffiti-risico (en desgevallend gevraagde onderhoudscontract), kan de aannemer binnen onderstaande randvoorwaarden zelf een geschikt systeem ter goedkeuring voorleggen aan het Bestuur. Het product en de toepassing dienen het voorwerp uit te maken van een WTCBkeuringsrapport, waaruit de doeltreffendheid van de behandeling moet blijken. Specificaties Systeem : zelfopofferend / half-permanent / permanent / Samenstelling : (ofwel) watergedragen (op basis van kunststof / polymeerdispersie / (half-permanent) (ofwel) watergedragen op basis van plantaardige koolhydraten (zelfopofferend systeem) (ofwel) op basis van natuurlijke wassen (zelfopofferend systeem) (ofwel) op basis van speciale siliconen (permanent systeem) Toepasbaarheid : op poreuze en/of niet-poreuze materialen Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 19 22

20 Aard : waterdampdoorlatend / filmvormend Visueel aspect : transparant / gekleurd Glansgraad : zonder glans / hoogglans. Overeenkomstig het voorgestelde type en de voorschriften van de systeemfabrikant. VOORBEREIDING De ondergrond moet zuiver, vetvrij en droog zijn. Aangrenzende geveloppervlakten, die niet dienen behandeld, moeten afdoende afgedekt en beschermd worden. De temperatuur van het oppervlak bedraagt bij voorkeur tussen C. VERWERKING Het materiaalverbruik wordt volgens voorschriften van de fabrikant bepaald door de poreusheid van de ondergrond en de indringdiepte. De anti-graffitibehandeling wordt, in één of meerdere lagen, gelijkmatig, aangebracht d.m.v. spuitapparatuur, met de roller of de kwast. VERWIJDEREN VAN GRAFFITI Overeenkomstig de aard van het gekozen systeem, moeten de graffiti op eenvoudige wijze kunnen verwijderd worden door middel van het onder hoge druk reinigen en schoonspoelen met (warm) water (of desgevallend met een aangepast product). Toepassing op blank & verzinkt staal - algemeen Het betreft de buitenverfsystemen op blank staal, verzink staal en/of gietijzer, met inbegrip van de voorbereiding van de ondergrond. Meting Overeenkomstig de aard van de te schilderen elementen, de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de elementen Materialen & REFERENTIENORMEN NBN EN ISO Voorbehandeling van staal voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Beproevingen voor de beoordeling van de oppervlaktereinheid - Deel (1999) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Ruwheideigenschappen van gestraalde staaloppervlakken - Deel 1-4 (1995) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Specificaties voor metallische straalmiddelen - Deel 1-4 (1997) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken voor het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Beproevingsmethoden voor metallieke schuurmiddelen voor stralen - Deel 1-7 (1997) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken vóór het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Specificaties voor niet-metallische straalmiddelen - Deel 1-8 (1997) NBN EN ISO Voorbereiding van staaloppervlakken vóór het aanbrengen van verven en aanverwante producten - Beproevingsmethoden voor niet-metallische straalmiddelen - Deel 1-7 (1997) OMGEVINGSINVLOEDEN De schilderwerken mogen slechts uitgevoerd worden wanneer de buitentemperatuur minstens 5 C, de relatieve vochtigheid maximaal 80% bedraagt en wanneer er geen risico bestaat voor condensatievorming. Na onderzoek van de ondergrond volgens 7.3 van TV 159 worden de voorbereidende werken uitgevoerd. VOORBEREIDING VAN HET OPPERVLAK Afbladderende of loskomende verflagen en/of voorkomende roestvlekken worden eerst grondig verwijderd met aangepaste middelen (schuren, staalborstel, zandstralen, ). Gentbos 10, 9820 Merelbeke 8 schilderwerken 20 22