dromen ZONDER BEPERKING de deelmaatschappij chronische rouw elkaar helpen anno 2015 hoe ga je ermee om? johan wil nog één keer vlammen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "dromen ZONDER BEPERKING de deelmaatschappij chronische rouw elkaar helpen anno 2015 hoe ga je ermee om? johan wil nog één keer vlammen"

Transcriptie

1 NUMMER 1, FEBRUARI 2015 dromen ZONDER BEPERKING de deelmaatschappij elkaar helpen anno 2015 chronische rouw hoe ga je ermee om? johan wil nog één keer vlammen

2 16 AAN DE SLAG Esther Meijer heeft dwerggroei en 04 timmert aan de weg als fotograaf. DROMEN Dagdromen, ambitieuze plannen verwezenlijken, werken aan een sportdroom. Drie mensen in beeld over hun droom. MIJN LEVEN O, ZIT DAT ZO! 05 Wie schrijft die blijft. Mike Ligtenberg is volledig afgekeurd. Voor hem niet het einde van de wereld: hij schrijft! Hoe lees ik mijn jaaropgaaf? 20 Perspectief beantwoordt de DE PIJN BLIJFT MIJN LEVEN 06 Verlies van je eigen gezondheid of die van je kind kunnen voor chronische rouw zorgen. Hoe ga je hier mee om? MIJN LEVEN De bipolaire stoornis van Annette van der Vliet zorgt dat ze niet meer kan werken. Op eigen kracht zocht en vond ze vrijwilligerswerk. 10 DELEN, LENEN, HELPEN Elkaar helpen, dát is de kern van de participatiemaatschappij. Sociale marktplaatsen rukken op. Zo kun je hulp in de buurt zoeken en aanbieden. KORT 12 Veranderde regelgeving, nieuwe mogelijkheden en interessante nieuwtjes. ZELF JE PLEKJE BEVECHTEN 14 Arbeidsdeskundige, re-integratiecoach, jobcoach Bij wie moet je zijn bij UWV voor het vinden van werk? Jouw verhaal kan andere mensen inspireren. Sandra schrijft een blog op de website UWV Perspectief, honderden mensen lezen die en voelen zich niet meer alleen met hun probleem. Anniek vertelt over haar nieuwe toekomst en dat geeft hoop. Mike schrijft zijn zorgen van zich af en prikkelt daar anderen mee. Deze en vele andere mensen deelden hun verhaal op de website UWV Perspectief. Hun input bepaalde voor een groot deel de inhoud van dit magazine. Echte verhalen van echte mensen dus. Dát is waar Perspectief om draait. WIL JIJ OOK JOUW VERHAAL DELEN? GA NAAR UWV.NL/PERSPECTIEF EN VERTEL! belangrijkste vragen over de jaaropgaaf. ANNIEK GAF ZICH OP EN VROEG DE WEBSITE PERSPECTIEF AANDACHTOPVOO R HAAR BENEFIETCONCERT Een dag voordat Jordi-Mike 21 zijn studie wil beginnen krijgt hij een afwijzing. Weer een tegenslag na zijn heftige ongeluk. Toch zet hij door. MIS NIETS! GEEF JE OP VOOR DE NIEUWSBRIEF VIA UWV.NL/PERSPECTIEF. ZO BLIJF JE AUTOMATISCH OP DE HOOGTE VAN WAT ER ALLEMAAL OP DE SITE GEBEURT. HOREN, ZIEN EN DOEN Uitjes, producten en ander 22 moois. Dit keer onder andere een theatervoorstelling en een app om zelfredzaamheid te vergroten. VINCENT BIJLO 24 Commentaar van cabaretier Bijlo op ziekte, gezondheid en het leven in het algemeen. MET LAYAR METEEN NAAR FILMPJES EN FOTO S Als u een smartphone of tablet heeft, hebben enkele pagina s van dit magazine een digitaal extraatje voor u. U kunt foto s of filmpjes direct bekijken. U vindt de digitale extra s op de pagina s met het Layar-logo. Zo werkt het: 1. Neem uw smartphone of tablet. 2. Download de gratis Layar-app in de App Store of via Google Play. 3. Scan de pagina (niet alleen het Layar-logo) met uw smartphone of tablet. 4. Start het filmpje of de fotoserie. Geen smartphone of tablet? Bekijk de foto s of filmpjes op Foto Mike en Marjan: Maurits Giesen, foto Anniek: De Beeldredaktie, foto Sandra: Cooper Seykens UWV PERSPECTIEF WAT IS JOUW VERHAAL? MIKE STUURDE EEN MAIL EN DAT LEVERDE MIJN VERHAAL OP (P.5) MARJAN SC HAAR DIERE HREEF OVER OP DE WEBSI NSTICHTIN G EN TE STAAT NU H PERSPECTIEF AAR FILMPJ E SANDRA BLOGDE OVER HAAR DROOM EN GING OP DE FOTO (P.18) GA MET LAYAR DIRECT NAAR HET FILMPJE UWV PERSPECTIEF 03

3 AAN DE SLAG MIJN N LEVE Esther Meijer ESTHERS DROOM: LEVEN VAN HAAR FOTOGRAFIE WETEN WAT MIKE MET SLANGEN HEEFT? Esther Meijer (28) uit Ede heeft achondroplasie (dwerggroei). Dit weerhoudt haar er niet van om haar droom na te jagen: zelfstandig fotograaf worden. Inmiddels heeft ze een indrukwekkend portfolio. 04 UWV PERSPECTIEF Je moet het gewoon dóen Chronische clusterhoofdpijn, ziekenhuisopnames vanwege nierstenen, door een verkeersongeluk manisch-depressieve verschijnselen en geheugenproblemen. Mike Ligtenberg (WAO, 41) richt zich vooral op wat hij nog wel kan: schrijven. ZELFSTANDIG VERDER Een team van vijf PostNL-medewerkers helpt Esther met zaken als een ondernemingsplan, communicatie en financiën. Ook leert Esther hoe je opdrachten binnenhaalt. Bovendien doet ze binnen het bedrijf wat betaalde klussen, zodat ze geld kan investeren in een mobiele studio. Het mentorschap is nu afgerond en ik ben er helemaal klaar voor om zelfstandig verder te gaan, zegt Esther. Van mijn beperking heb ik niet al te veel hinder, ik ben creatief genoeg om overal een oplossing voor te verzinnen. Misschien helpt het me ook verder: mensen onthouden niet alleen mijn foto s, ze onthouden mij ook! Meer werk van Esther zien? Kijk op OOK VOOR JEZELF BEGINNEN? GA NAAR EN ZOEK OP EIGEN BEDRIJF STARTEN VANU IT ARBEIDSONGESCHIKTHEID. OF KIJK OP Tekst: Jesse Budding, foto: Maurits Giesen BIKKEL Na haar opleiding fotografeert Esther vooral op vrijwillige basis. Ook al kreeg ik voor die opdrachten geen geld, ik heb er wel veel werkervaring door opgedaan. En mijn portfolio is goed gevuld. Aan de andere kant dacht ik: waarom zou ik voor dit werk niet gewoon betaald kunnen krijgen en mijn Wajong-uitkering aan de kant kunnen zetten? Maar ik had geen idee hoe ik een eigen onderneming moest opbou- wen. Dan komt Esthers vriend aan met een poster van de Bart de Graaff Foundation: ze zoeken Bikkels mensen met een beperking die een eigen onderneming willen starten. Ik heb me meteen aangemeld en ben alle selectieprocedures doorgekomen. Ik kreeg een mentorbedrijf toegewezen, dat mij zou gaan helpen met mijn ondernemerschap: PostNL. Tekst: Annemiek de Gier, foto s: Esther Meijer Esthers moeder was ook fotograaf. Misschien dat dat haar passie verklaart. Toch ontdekt Esther het fotograferen pas in 2005, op vakantie in Frankrijk. Ik had een simpele digitale camera bij me, maakte foto s en werd letterlijk verliefd op het resultaat. De opleiding Fotonica aan het regionaal opleidingencentrum doorloopt Esther vervolgens met gemak. Dat was vroeger wel eens anders: op meerdere scholen werd Esther gepest vanwege haar beperking, wat haar erg onzeker maakte. Maar dit wilde ik echt, ik was helemaal gefocust op mijn doel: de schoonheid van de levende wereld vastleggen, vertelt Esther. Lees zijn blog op uwv.nl/perspectief Ik sta s ochtends op met hoofdpijn, je raakt eraan gewend. Maar die aanvallen gaan soms twee uur lang als een slagersmes door mijn hoofd. Gelukkig heb ik nu eindelijk medicatie die helpt: morfinepleisters. Daardoor heb ik nog maar twee tot vier aanvallen per week. Ik ben al jaren volledig afgekeurd. Toch heb ik getracht weer aan het werk te komen. Helaas ging dit niet. Dat accepteren is een heel emotioneel proces. Het is geen pretje om een WAO-uitkering te hebben. Velen in mijn situatie willen zo graag, maar kúnnen simpelweg niet werken. Ik heb me op het schrijven gestort. Eerst een boek over asbest. Mijn vader is aan de gevolgen van asbest overleden namelijk. Momenteel schrijf ik mijn tweede boek: een fantasyroman. Daarnaast doe ik al drie jaar onderzoek naar het zorgstelsel. Ik twitter vaak met Tweede Kamerleden om de zorg waar mogelijk te verbeteren. Mei vorig jaar heb ik alle Kamerleden en media g d over de problemen in de zorg. In die mails stonden mijn bevindingen, zoals ziekenhuizen die ten onrechte declareren. Een aantal Kamerleden vroeg mij de zaken uit te leggen en veel van mijn vragen kwamen aan bod in het Kamerdebat. Verder onderhoud ik mijn eigen Facebookpagina zorgvragen en schrijf ik blogs. De ene keer hou ik schrijven vier uur vol maar als het eens een uur is, zie ik dat ook als overwinning. Niet kunnen werken is vreselijk, maar niet het einde van de wereld. Ik ben een rasoptimist en een doorzetter. Als je zegt: Ik ga het proberen, lukt het niet. Je moet het dóen. Nieuwsgierig naar de tweets van Mike? Volg hem op UWV PERSPECTIEF 05

4 ROUWEN OM EEN BESCHADIGDE TOEKOMST DE PIJN BLIJFT Soms wordt verdriet niet minder maar blijft het je leven bepalen. Als je gezondheid je permanent in de steek laat bijvoorbeeld, of als je een kind met een handicap hebt. Natuurlijk knok je door, maar het besef van verlies is er ook. Dat heet ook wel chronische rouw. De man in deze illustratie komt niet voor in het artikel Tekst: Marian Vleerlaag, illustraties: Het Wonderlab 06 UWV PERSPECTIEF Het begrip rouw gebruiken we vooral bij het verlies van een dierbare. Maar verlies van gezondheid en het veranderde toekomstperspectief dat dit met zich meebrengt, kunnen net zo goed rouw veroorzaken, aldus Paula Schelvis, ouderbegeleider bij Stichting Epilepsie Instellingen Nederland (SEIN). Chronische rouw komt bijvoorbeeld voor wanneer je een kind met een handicap krijgt. Paula ziet dit vaak bij ouders van kinderen met epilepsie en een verstandelijke, psychische en/of lichamelijke beperking. Marry Maria Berg (75) is zo n ouder. Zij bracht 46 jaar geleden haar meervoudig gehandicapte zoon Steven ter wereld. Vlak voor de bevalling kwam uit dat ze in het verleden een verkeerde bloedtransfusie had gekregen. Haar kind zou hierdoor zwaar gehandicapt zijn of snel overlijden. Hij werd na de bevalling in een handdoek gewikkeld omdat ze dachten dat hij dood was. Maar ik hoorde een piepje als van een pasgeboren katje; hij leefde. De artsen vonden dat dit soort kindjes in een instelling hoorde. Maar voor ons was het vanzelfsprekend dat Steven mee naar huis ging. TERUGKERENDE PIJN Marry en haar man hadden al een zoon en vooral de eerste jaren waren zwaar. Voor de therapie van de spastische baby verhuisde het gezin zelfs voor een paar jaar naar Zwitserland. Grote kracht voor Marry was de stralende lach van Steven die doofstom en voor het grootste gedeelte verlamd is. Die lach en zijn heldere blik hebben me er doorheen gesleept. Steven bleek een gezond verstand te hebben, ondanks al zijn lichamelijke handicaps. Hij leerde lezen en doordat hij zijn vuist en zijn twee vingers kan bewegen, bestuurt hij nu een elektrische rolstoel en een computer. De techniek opent zijn wereld. Ondanks wat wel kan, ervaart Marry ook de terugkerende pijn van het verlies. Bij iedere nieuwe levens- fase is het er. Steven kon niet leren lopen, praten, naar zwemles. Hij kreeg geen vriendinnetjes en zijn broer wel. Dat deed mij veel verdriet, en Steven ook. Hij zag hoe het kon zijn, hij werd door leuke jonge meiden verzorgd maar wist dat voor hem verkering, trouwen en kinderen krijgen er niet inzat. Dat heeft hem in de puberteit echt depressief gemaakt. Ik heb veel met hem gepraat en gehuild. CHRONISCHE ROUW MAG ER ZIJN Volgens ouderbegeleider Paula is toelaten van gevoelens van rouw en verlies heel belangrijk. Je moet door, maar dat kan pas als er ook ruimte is voor het verdriet. Bij ouders van een gehandicapt kind komt iedere keer dat ontwikkelingsmijlpalen niet worden behaald het verdriet weer omhoog. Het gaat niet alleen om het accepteren van een handicap - je moet ook het beeld loslaten over hoe jouw leven en dat van je kind eruit zou hebben gezien zonder handicap/beperking: het toekomstperspectief verandert. Niets is meer vanzelfsprekend. En dat heeft invloed op jezelf, je relatie en je gezin. Gevoelens van verdriet, woede, schaamte, verwarring en schuld zijn dus niet vreemd, aldus Paula. Verkering, trouwen en kinderen krijgen zit er voor hem niet in Maar wat doe je er dan mee? Het gaat in eerste instantie om erkenning. Die gevoelens mogen er zijn, ze horen erbij. De erkenning daarvan is voor ouders vaak een hele opluchting. Maar een oplossing voor de oorzaak van het verdriet is er niet, want de ziekte of handicap blijft. Net als bij Steven: zijn handicap is het gevolg van een fout van een arts.

5 ROUWEN OM EEN BESCHADIGDE TOEKOMST MIJN N LEVE PERSOONLIJKE KRACHT Hoe je met deze gevoelens omgaat en waar je de kracht vandaan haalt om door te gaan, is heel persoonlijk, zegt Paula. Naast het verlies is er vaak ook veel moois, zoals een andere manier van in het leven staan, een sterker bewustzijn van wat ook waardevol kan zijn. Dat helpt. Marry: Ik heb bewondering voor Stevens kracht en humor. En ik heb veel mooie mensen in de zorg ontmoet die hun werk met zo veel geduld en toewijding doen. Binnenkort gaat Steven van een verpleeghuis naar een meer zelfstandige woonruimte. Hij is nu aan het uitzoeken hoe hij straks computergestuurd zelf koffie kan zetten. Daar geniet hij van, en ik ook. Ieder moet zijn eigen manier van rouwen vinden BOEKEN OVER CHRONISCHE ROUW Vingerafdruk van verdriet Manu Keirse ISBN Van het leven geleerd Manu Keirse ISBN Van overleven naar zinvol leven: de draad weer oppakken na ziekte of ongeval Anke de Jong ISBN Omgaan met verlies en geweld. Een leidraad voor rouw en traumaverwerking dr. Jan van den Bout en dr. Rolf Kleber ISBN VERLIES VAN GEZONDHEID Zelf een handicap hebben of krijgen kan ook chronische rouw met zich meebrengen. Jos Dekkers wordt vanwege zijn dwarslaesie dagelijks geconfronteerd met het feit dat hij veel dingen nooit meer kan doen. Ik ben al 12 jaar niet meer bij vrienden in hun bovenhuis geweest, dat hakt erin. Jos, voorzitter van Dwarslaesie Organisatie Nederland, viel 12 jaar geleden van een paard en is vanaf borsthoogte verlamd. Hoewel iedereen als eerste de rolstoel ziet, zijn andere ongemakken minstens zo groot, vertelt hij. Het verlies van controle over je blaas- en darmfuncties bijvoorbeeld, of het minder en/of niet meer kunnen genieten van seks. Mensen met een dwarslaesie kunnen nooit spontaan even weg, maar moeten HOE GA JE ERMEE OM? Strijdbaarheid helpt je erdoor, maar laat ook verdriet, angst en bijvoorbeeld schaamte toe. Benoem en erken emoties rond het verlies van gezondheid. Er is geen juiste of verkeerde manier van rouwen. Ieder moet zijn eigen manier vinden. Deel je gevoelens rondom het verlies van gezondheid met mensen in je omgeving. Lotgenoten bieden kennis, herkenning en een luisterend oor. Zoek de juiste patiëntenvereniging. Op uwv.nl/perspectief staan alle patiëntenverenigingen op een rij. Zoek indien nodig professionele hulp. Het verwerken van het verlies is een proces en kost tijd. Het is een proces van vallen en opstaan. eerst altijd van alles regelen en uitzoeken, bijvoorbeeld waar invalidenparkeerplaatsen en -toiletten zijn. Die spontaniteit verlies je, blijvend. Niet alleen jij maar ook je partner. COACHING Een goede revalidatie is belangrijk, aldus Jos, maar ook het contact met ervaringsdeskundigen. Toen ik net uit mijn coma was ontwaakt en vrijwel niets meer kon, kwam er in het ziekenhuis een man in een rolstoel naar me toe. Het wordt een jaar hard werken maar dan kun je dit allemaal, zei hij. Dat heeft me een houvast gegeven, iets om naartoe te werken. Maar na die eerste periode van revalideren volgt de acceptatie, en dus ook de chronische rouw om dat wat nooit meer kan. Je moet maken wat ervan te maken valt: dat is een pittige wedstrijd. Net als bij topsport heb je een coach nodig. Artsen zijn er in dit geval niet om je beter te maken, maar om je te coachen. En lotgenoten kunnen dat ook, die hebben vaak aan een half woord genoeg. Zo steun en inspireer je elkaar, en dat heb je nodig. Meepraten over chronische rouw? Ga naar uwv.nl/perspectief en deel jouw ervaringen. Zo kan ik het wel! Annette van der Vliet (41) heeft een bipolaire stoornis, beter bekend als manische depressiviteit. Door haar ziekte raakte ze meerdere keren haar baan kwijt. Ze heeft nu een WAO-uitkering en vond op eigen kracht vrijwilligerswerk bij Natuurmonumenten. Tekst: Marian Vleerlaag, foto: Maurits Giesen Marry is vanuit Zwitserland meerdere keren bijna naar Nederland teruggereden om de arts met haar woede confronteren. Na verloop van tijd besefte ik dat vasthouden aan mijn woede mijn gevoel van genieten in de weg stond. De woede verdween, maar andere gevoelens niet. Bij de geboorte van mijn eerste kleinzoon besefte ik opnieuw het verlies: mijn kleinkind gaat mijn gehandicapte kind voorbij. Elke mijlpaal van mijn kleinkind is geweldig en vervult me van geluk, tegelijkertijd is er opnieuw het besef van wat niet kan. Bij een manische periode is je stemming soms heel uitbundig en bij een depressieve periode juist heel down. Dat laatste is verschrikkelijk: je zit alleen nog op de bank en wilt niet meer leven. Medicijnen kunnen helpen, maar pillen tegen depressie kunnen weer een manie veroorzaken. Ik ben al vijf jaar op zoek naar de juiste dosering. Ondertussen heeft dit enorme impact op mijn leven. Ik heb Tropisch Landgebruik gestudeerd aan de Landbouwuniversiteit Wageningen, met communicatie als specialisatie. Daarna ben ik door mijn ziekte al twee keer een baan kwijtgeraakt en er strandden nog eens twee re-integratietrajecten. Omdat ik tijdens mijn studie veel heb gehad aan zelfhulpboeken, heb ik op een gegeven moment het loopbaanboek Welke kleur heeft jouw parachute? aangeschaft. Dat bleek een schot in de roos! Door het boek zie ik waar mijn kwaliteiten liggen en weet ik welke collega s ik om me heen nodig heb. Mijn studierichting paste achteraf prima bij me, het zoeken was naar het juiste bedrijf. Ik heb zelf contact opgenomen met Natuurmonumenten voor vrijwilligerswerk met toestemming van UWV. Ik ben bij hen meteen heel open geweest over mijn situatie; afgelopen zomer werd ik opgenomen met een ernstige depressie en daar kon ik gewoon over vertellen. Nu schrijf ik twee halve dagen in de week teksten voor de website, maar zonder druk. Zo heb ik een doel en een betere dagstructuur; mijn psychiater juicht het toe. Het is geweldig om collega s met dezelfde passie voor het vak te hebben. Dit kan ik dus maar wel onder de juiste omstandigheden. Als ik gezond was geweest had ik carrière kunnen maken, dat bedenk ik me wel eens. Maar ik had nu ook op een dagactiviteitencentrum kunnen zitten. Als ik dat besef, knijp ik mijn handjes dicht. UWV PERSPECTIEF 09

6 SOCIAAL IN DE WIJK HELEMAAL VAN DEZE TIJD DELEN, LENEN, HELPEN Wie helpt me bij het uitlaten van mijn hond? Kan ik iemand blij maken met een warme maaltijd? Elkaar helpen is hip. De deelmaatschappij viert hoogtij. Tekst: Audrey Zonneveld, foto: Martin Waalboer, model: Gertrud Je geluksgevoel neemt toe als je iets voor een ander doet Niet leunen op de staat maar zelfredzaam zijn. En elkaar helpen via familie, vrienden en buren. Dat is de kern van de participatiemaatschappij waarover we zoveel horen in de media. Maar hoe pak je dat nu aan? En wat nu als u zelf niet kunt terugvallen op een uitgebreid sociaal netwerk? Wellicht biedt een aantal sociale marktplaatsen dan uitkomst. Op deze sites kunt u aangeven of u hulp wilt bieden of hulp wilt ontvangen. Vul uw woonplaats (of postcode) in en klaar bent u. Met één klik ziet u wie ú kan helpen of wie u hulp kunt bieden. HULP BIJ HOND UITLATEN Linda Hortensius (47) heeft er ervaring mee. Zij moest eerder dit jaar geopereerd worden en kon daarna een tijd lang niet met haar hond lopen. Ik plaatste een oproep op en al gauw raakte ik in contact met een vrouw die ook een hond heeft en wel voor de mijne wilde zorgen. Het is mij prima bevallen omdat het tevens een handige manier is om met anderen in contact te komen. Zeker voor mensen die een beetje eenzaam zijn. Vanuit de overheid krijg je steeds minder hulp, dus je moet echt zelf op zoek naar oplossingen. En mijn ervaring is dat het niet alleen fijn is om hulp te krijgen als je die nodig hebt, maar dat het ook fijn is om hulp te geven als je dat kunt. Daarom doe ik zelf ook vrijwilligerswerk. GELUKSGEVOEL Hulp vragen kan lonend zijn. Maar hulp aanbieden misschien nog wel meer. Want als je een ander helpt, maak je het leven van een ander rijker. En dat is weer van toegevoegde waarde voor jezelf. Jij maakt iets mogelijk, je laat zien wat je waard bent voor de maatschappij. Dit zijn geen loze woorden, want uit meer dan veertig recente wetenschappelijke studies blijkt dat het geluksgevoel van mensen toeneemt als ze iets voor een ander doen. Elke activiteit is in principe goed voor het geluksgevoel van mensen. En bij sociaal contact komt ook nog eens het hormoon oxytocine vrij. Dit heet in de volksmond ook wel het gelukshormoon. MAATJE Wie dit kan bevestigen, is Maria Dulas (55). Zij heeft zelf een WAO-uitkering vanwege een angststoornis. Toch helpt ze een dame met verregaande MS, die niet lang meer te leven heeft. Ik heb online aangegeven dat ik graag een maatje wil zijn voor iemand met een ernstige beperking. Ik kreeg diverse reacties, maar met deze vrouw had ik direct een klik. We passen bij elkaar en daarom gaan we gemiddeld één keer in de week samen op stap. Het gaat om de kleine dingen: een gebakje eten, even naar de winkel. Dingen die zij absoluut niet meer zelfstandig kan. Ik vind het heel bevredigend om haar te helpen. Ik heb echt het gevoel dat ik wat toevoeg aan haar leven. Ja, het is zwaar om te zien hoe gehandicapt ze is. Ik weet natuurlijk dat ze over niet al te lange tijd gaat sterven. Maar het is het allemaal waard. Of ik ooit zelf hulp zal vragen via zo n sociale marktplaats? Zeker, dat heb ik zelfs ook al gedaan. Ik had hulp nodig bij enkele updates van mijn navigatiesysteem. Hartstikke handig om dat op deze manier te vragen! EVEN OPLETTEN De sociale marktplaatsen doen er alles aan om hulpvraag en hulpaanbod veilig bij elkaar te brengen. Gegevens zijn niet zomaar voor buitenstaanders toegankelijk en de sites controleren contactgegevens. Maar dat neemt niet weg dat mensen ook verstandig moeten handelen. Zij zijn immers zelf verantwoordelijk voor de contacten die zij leggen. Een paar tips: Spreek bij de eerste ontmoeting op een openbare plaats af. O f neem iemand mee als je voor het eerst kennis gaat maken met iemand via de site. Zet contactgegevens nooit zomaar online, maar verstuur deze alleen via een of afgeschermd bericht. V raag naar referenties als je met iemand een afspraak wilt maken. En check die referenties ook. Doe nooit zomaar toezeggingen en ga niet in op verzoeken om geld. WELKE SOCIALE MARKTPLAATSEN ZIJN ER UWV PERSPECTIEF 11

7 PRAAT MEE IN DE CLIËNTENRAAD UWV hoort graag wat klanten van de dienstverlening vinden. Via de cliëntenraad kunt u hier actief over meedenken en meepraten. Ieder lid van een cliëntenraad is zelf klant van UWV en kan daardoor de kwaliteit van de dienstverlening goed beoordelen. Er zijn twaalf cliëntenraden: elf districtsraden en één centrale cliëntenraad. Iedere cliëntenraad bestaat uit zestien leden. De districtscliëntenraden overleggen met districtsmanagers van UWV over de dienstverlening in hun district. De centrale cliëntenraad praat met de Raad van Bestuur van UWV over het beleid. Een cliëntenraad bespreekt suggesties en ervaringen van klanten en kan gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen. De cliëntenraden werken zo continu aan de verbetering van de dienstverlening door UWV. Waar kunt u zoal over meepraten? Bijvoorbeeld over hoe medische beoordelingen verlopen, hoe UWV klachten afhandelt, of UWV zijn afspraken nakomt en over de betaling van een uitkering. Ook worden de cliëntenraden regelmatig geraadpleegd over de diverse communicatieuitingen van UWV over nieuwe wetgeving. Zo is er dit jaar advies uitgebracht over de teksten van brieven en de campagnes over de nieuwe Participatiewet en de Wet werk en zekerheid. Vindt u dat zaken anders en beter kunnen worden geregeld? Laat het de cliëntenraad in uw district weten. De cliëntenraden hebben een eigen website. Hier kunt u terecht voor informatie. Ook als u overweegt om actief te worden in een cliëntenraad, kunt u zich aanmelden via de website: Participatiewet & Wajong: wat is er veranderd? Mensen die nog wel (deels) kunnen werken, komen niet meer in aanmerking voor Wajong en verwijst UWV door naar de gemeente. Die helpt ze verder met het vinden van een passende baan of een opleiding. Wie voor 1 januari 2015 al een Wajong-uitkering had, behoudt die uitkering. UWV gaat in de periode tot 2018 de dossiers van deze groep wel opnieuw beoordelen om te kijken in hoeverre ze nog kunnen werken. Meer informatie vindt u op uwv.nl/perspectief. 12 UWV PERSPECTIEF Digitaal hulpplein van start Foto: Nationale Beeldbank, Hugo Vermonde Foto: Corbis Met de komst van de Participatiewet op 1 januari 2015 is er het een en ander veranderd voor mensen die vanaf jonge leeftijd een ziekte of handicap hebben en een uitkering willen aanvragen. Alleen als ze helemaal niet meer kunnen werken, komen ze nog in aanmerking voor een Wajong-uitkering. Ze kunnen deze aanvragen bij UWV. Kunt u niet zo goed overweg met een computer en wilt u uw digitale kennis en vaardigheden bijspijkeren? Dan is het Digitaal Hulpplein misschien iets voor u. Het platform bestaat sinds december vorig jaar en is bedoeld voor mensen die moeite hebben met het gebruik van de computer en daar last van ondervinden in het dagelijks leven. Bijvoorbeeld als ze iets moeten regelen bij de gemeente, UWV of een ander overheidsloket. Het Hulpplein biedt een netwerk aan oefenlocaties in heel Nederland waar u onder begeleiding computervaardigheden kunt oefenen. Wilt u weten of dat voor u interessant is? Op de website kunt u met de Digimeter uw digitale kennis testen. Ook vindt u er allerlei handige oefenprogramma s. Belt u liever, gebruik dan de digitale hulplijn, nummer Herstel en balans bij kanker Foto: Corbis kort BETALING PGB VERANDERD Ontvangt u een persoonsgebonden budget (pgb) van uw gemeente (Wmo of Jeugdwet) of van het zorgkantoor (AWBZ/WLZ)? Sinds 1 januari 2015 is het zogenaamde trekkingsrecht van kracht. U krijgt het pgb niet meer op uw rekening gestort, maar het wordt beheerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Dit betekent dat de SVB de kosten die u vanuit het pgb mag betalen direct aan de zorgverlener uitbetaalt. De SVB mag in de nieuwe situatie alleen betalingen doen aan zorgverleners als er een zorgovereenkomst is. Heeft u uw zorgovereenkomst nog niet naar de SVB (Wmo of Jeugdwet) of uw zorgkantoor (WLZ) opgestuurd, doe dat dan zo snel mogelijk. Meer weten? Ga naar App tegen eenzaamheid Een eenvoudig praatje met een onbekende betekent voor eenzame mensen vaak het verschil tussen een goede en een slechte dag. De 48-jarige Joris van Huijstee weet dit uit eigen ervaring. Doordat hij aan asperger lijdt, legt hij moeilijk contact met anderen. Om de drempel te verlagen ontwikkelde hij de gratis app Raendel. De app brengt mensen die verlegen zitten om een praatje via internetbellen (zoals Skype) met elkaar in contact. Ook is er de mogelijkheid om, zoals Whatsapp, te chatten. Dat kan anoniem: het enige wat je moet invullen zijn je leeftijd, geslacht en de talen die je spreekt. Doordat de app gps-gelokaliseerd is, kun je wel zien hoeveel kilometer iemand van je verwijderd is. Je exacte locatie wordt niet prijsgegeven. Doordat er geen foto s bij de profielen zitten, weet je niet hoe iemand eruitziet. Volgens Van Huijstee leidt dit tot heel fijne en open gesprekken. De app is gratis te downloaden uit de App Store, Google Play of (Windows). Als je hoort dat je kanker hebt, komt er veel op je af. Je moet verwerken dat je ziek bent én je krijgt een heleboel medische informatie over de behandeling die je te wachten staat. Speciaal voor mensen die behandeld worden voor kanker, bestaat het landelijke programma Herstel en balans bij kanker. Een team van specialisten werkt tijdens en na de behandeling samen met de patiënt aan een zo goed mogelijk herstel van lichaam en geest. Naast medische professionals maakt bij sommige ziekenhuizen ook een arbeidsdeskundige van UWV deel uit van het team. Hij of zij focust op de gevolgen van de ziekte voor de relatie met de werkgever. Aan de orde komen zaken als de relatie met de bedrijfsarts en de terugkeer op de werkvloer. De arbeidsdeskundige adviseert u tevens over uw rechten en plichten gedurende uw ziekte en kan advies geven over de vervolgmogelijkheden als u na twee jaar een WIA-uitkering krijgt. Meer weten? Ga naar Foto: Nationale Beeldbank, AntoinetteW UWV PERSPECTIEF 13

8 ? RE-INTEGRATIE ARBEIDSDESKUNDIGE RE-INTEGRATIECOACH JOBCOACH WIE HELPT JE BIJ HET VINDEN VAN WERK? ZELF JE PLEKJE BEVECHTEN Met de Participatiewet wil het kabinet bereiken dat meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een baan krijgen. Van die mensen wordt verwacht dat ze initiatief nemen om aan werk te komen. De arbeidsdeskundige van UWV helpt daarbij. Tekst: Jos Leijen Als je met succes een baan wilt vinden, is het belangrijk dat je goed gemotiveerd bent en echt wilt, zegt arbeidsdeskundige Theo Hikspoors. De ervaring leert dat mensen die willen leren, hun netwerk inzetten en actief zoeken, sneller aan het werk komen. Tegelijk weten we dat niet iedereen daar even goed in is. Daar willen we graag bij helpen. ARBEIDSDESKUNDIGE De eerste stap is een afspraak maken met een arbeidsdeskundige. Uit de praktijk weten we dat een goed plan de kans van slagen vergroot. De arbeidsdeskundige kan u hiermee helpen. In het plan zet u onder meer wat uw interesses en vaardigheden zijn, wat voor baan u zou willen en wat u gaat doen om die baan te vinden. Ook afspraken over bijvoorbeeld opleidingen komen in het plan, en de hulp die u van UWV krijgt. Mensen met een beperking hebben het niet gemakkelijk op de arbeidsmarkt, zegt Hikspoors. Je moet je constant bewijzen en je plekje bevechten. Het lijkt wel wat beter te worden. In het sociaal akkoord hebben werkgevers beloofd dat ze meer mensen met een beperking gaan aannemen. In cao s komen steeds vaker afspraken hierover. En als werkgevers vacatures melden, gaat UWV met ze in gesprek om te kijken of ze ook iemand met een arbeidsbeperking kunnen aannemen. Nadat u een plan hebt gemaakt, houdt u contact met de arbeidsdeskundige. Hoe vaak, dat hangt af van uw persoonlijke situatie. Sommige mensen kunnen veel zelf, anderen hebben meer begeleiding nodig, zegt Hikspoors. Het is altijd maatwerk. Soms gaat het niet alleen om werk, maar spelen er ook andere zaken die het lastig maken om werk te vinden. Die proberen we dan ook aan te pakken. RE-INTEGRATIECOACH UWV kan een re-integratiebedrijf inhuren om u verder te helpen. U krijgt dan ondersteuning van een re-integratiecoach, die samen met u een pad naar werk uitstippelt. De arbeidsdeskundige blijft eindverantwoordelijk. Soms moeten er beslissingen worden genomen over subsidies en de inzet van een jobcoach, zegt Hikspoors. Dat gaat vaak om veel geld. Die beslissing ligt bij een arbeidsdeskundige. Soms onderhandelt die ook met de werkgever over de inzet van hulpmiddelen. Als u een beperking heeft, zijn er diverse mogelijkheden om te werken, zoals een werkervaringsplaats of een plek in een leerwerkbedrijf. Het mooiste is natuurlijk een reguliere baan. Handig om te weten: u kunt een proefperiode van twee maanden werken met behoud van uitkering. Dat kost de werkgever niets en het geeft u de kans elkaar beter te leren kennen. De proefperiode kan soms worden verlengd tot maximaal zes maanden. JOBCOACH Iedereen met een beperking kan tijdens zijn werk begeleiding krijgen van een jobcoach. Die kunt u zelf aanvragen via Werk.nl of bij uw arbeidsdeskundige. De jobcoach ondersteunt u op uw werkplek. Hij helpt om praktische zaken te regelen, zoals aanpassing van uw werkplek. En hij kan bijspringen als de communicatie met collega s even niet zo lekker loopt. Het eerste jaar kan de jobcoach 10% van de tijd aanwezig zijn. Wij doen ons uiterste best om te helpen, zegt Hikspoors. Maar mensen kunnen ook veel zelf doen. Bijvoorbeeld op werk.nl. In de Werkmap kun je sollicitaties, documenten en afspraken bijhouden. Je kunt je cv plaatsen, zodat werkgevers dat kunnen zien. Verder kun je vacatures zoeken, solliciteren, en online tests maken om je interesses scherp te krijgen of je kwaliteiten te bepalen. En er staat een schat aan informatie en praktische tips, bijvoorbeeld voor het schrijven van een goede sollicitatiebrief. UWV PERSPECTIEF 15

9 De een zijn droom is leven in het nu, de ander wil via yoga lotgenoten helpen. Terwijl weer een ander reikt naar olympische hoogtes. Drie mensen over hun droom. Tekst: Froukje Wattel, foto s: Cooper Seykens Vlammen op de Paralympics Johan (56): In 2016 wil ik als oudste topsporter meedoen aan de Paralympics handbiken. Ik heb al acht keer meegedaan met handbiken, atletiek en zitvolleybal en heb alle kleuren medailles in mijn bezit. Toch wil ik nog één keer vlammen en op het podium staan in Rio. Ja, daar moet ik veel voor doen, maar ik kan me niks mooiers voorstellen. Na Rio stop ik en dan begin ik aan mijn volgende droom: een stichting opzetten om aangepaste sportmogelijkheden bekender te maken (sport4every1). Momenteel geef ik ook voorlichting op scholen voor (S)Cool on Wheels. Ik mis al sinds mijn geboorte mijn beide benen en weet als geen ander hoe goed sport is voor je lijf. Én voor het accepteren van je beperking. Te weinig mensen met een beperking sporten. GA MET Natuurlijk hoeft niet iedereen topsport te doen, maar er kan veel meer dan LAYAR DIRECT je denkt. Ik hoop dat ik straks op dat gebied nog meer kan betekenen. NAAR HET / Op uwv.nl/perspectief staat FILMPJE een filmpje van Johan over zijn voorlichting voor (S)Cool on Wheels. 16 UWV PERSPECTIEF

10 Leven in het nu Mensen van hun pijn afhelpen Sandra (33): Acht jaar geleden kreeg ik ernstige rugklachten. Het bleek een moeilijk te behandelen hernia te zijn. Fysiotherapie, medicatie en twee hernia-operaties brachten soms even verlichting, maar de enorme zenuwpijnen en de uitval bleven terugkomen. Helaas hielp de pijnpoli ook niet. Er moet toch méér mogelijk zijn, dacht ik. Toen kwam ik in 2013 toevallig in aanraking met integrale yoga. Daar had ik veel baat bij. Ik werd me beter bewust van lichaam en geest, waardoor mijn pijnklachten met de helft verminderden. Wat een ontdekking! Vanaf dat moment had ik een droom: andere mensen van hun pijn afhelpen met yoga. Inmiddels heb ik de yogadocentenopleiding gevolgd. Nu geef ik parttime yogales in mijn eigen Zensa Yoga centrum. Na jaren vechten tegen chronische rugklachten is dit een droom die uitkomt. Lees de blog van Sandra op uwv.nl/perspectief. 18 UWV PERSPECTIEF Sigrid (19): Ik heb al mijn hele leven HME-MO: uitstulpende knobbels op de botten bij mijn gewrichten, zoals knieën, armen, schouders, heupen. Als ik het druk heb gehad, is staan en lopen heel moeilijk voor mij. Toch heb ik mijn draai wel gevonden. Al vergeet ik soms genoeg rustmomenten te nemen. Dit jaar rond ik de opleiding interieurdesign af. Mijn toekomstdroom? Gewoon gelukkig worden! Of dat met een hbo-vervolgstudie is, of met een reis rond de wereld of huisje-boompje-beestje met man en kinderen, weet ik nog niet. Ik probeer met de dag te leven; te doen wat ik leuk vind. Dromen is voor mij nu vooral mijn hoofd leegmaken en helemaal in het nu leven. Heerlijk zitten dromen in de bus op weg naar mijn stage, mijn hoofd tegen het raam, rust, fijne muziek. En even geen rekening hoeven te houden met hoe ik de dag goed doorkom. Lees de blog van Sigrid op uwv.nl/perspectief. UWV PERSPECTIEF 17

11 MIJN LEVEN O, ZIT DAT ZO! MIJN N LEVE Hoe lees ik mijn jaaropgaaf? Vanaf 1 maart kunt u uw jaaropgaaf op Mijn UWV.nl inzien. U heeft uw jaaropgaaf onder meer nodig voor uw aangifte inkomstenbelasting en bij aanvraag van studiefinanciering en huur- en/of zorgtoeslag. Perspectief beantwoordt de belangrijkste vragen over uw jaaropgaaf. HOE ONTVANG IK MIJN JAAROPGAAF? Uw jaaropgaaf staat op Mijn UWV vanaf 1 maart Ontving u uw laatste betaalspecificatie van uw uitkering per post? Dan krijgt u de jaaropgaaf ook per post. Ontvangt u uw betaalspecificaties op Mijn UWV? Dan staat uw jaaropgaaf alleen op Mijn UWV. U kunt uw jaaropgaaf op Mijn UWV ook afdrukken. 20 UWV PERSPECTIEF Eerdere jaaropgaven kunt u ook bekijken op Mijn UWV. Krijgt u geen jaaropgaven te zien? Neem dan contact op met UWV. IK WIL MEER WETEN. WAAR VIND IK INFORMATIE? Op uwv.nl (zoekwoord: jaaropgaaf ) vindt u nadere uitleg over de jaaropgaaf. Hier kunt u onder andere lezen wat de verschillende posten op uw jaaropgaaf inhouden. Komt u er ondanks deze uitleg niet uit? Bel dan UWV Telefoon Werknemers via ( 0,04 per minuut met een starttarief van 0,045, plus uw gebruikelijke belkosten). UWV kan u sneller helpen als u uw burgerservicenummer bij de hand heeft. Ik richt me op een nieuwe toekomst Jordi-Mike van der Leij (18, Wajong) viel twee dagen na zijn eindexamen van een dak en liep hersenletsel op. Op basis van zijn beperking werd hij geweigerd op zijn hbo-opleiding. Tegenslag op tegenslag, maar Jordi-Mike zette toch door. AFTREKBARE ZORGKOSTEN Vaak hebben mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering hoge zorgkosten. Deze zogeheten specifieke zorgkosten mag u in mindering brengen op uw inkomen wanneer u aangifte doet bij de Belastingdienst. U moet dan wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Bijvoorbeeld dat u geen vergoeding krijgt van uw verzekering of de bijzondere bijstand. Het kan hierbij onder meer gaan om kosten van tandarts of fysiotherapie en kosten van sommige hulpmiddelen. Op vindt u hierover meer. Zoek op Overzicht zorgkosten. Tekst: Marian Vleerlaag, foto: Maurits Giesen In uw jaaropgaaf staat informatie over uw uitkering. Ook kunt u zien hoeveel belasting, premies en eventueel bijdrage Zorgverzekeringswet er zijn ingehouden op uw uitkering. UWV geeft deze informatie door aan de Belastingdienst. Als u meerdere uitkeringen van UWV ontvangt, kan het zijn dat u meerdere jaaropgaven ontvangt. WAAR VIND IK EERDERE JAAROPGAVEN? Tekst: Jos Leijen WAT STAAT ER IN DE JAAROPGAAF? Tijdens vakantiewerk ben ik van het dak van een bollenbedrijf gevallen. Ik landde op een stapel kisten. Mijn elleboog was verbrijzeld, ik had een ernstige hoofdwond en een gescheurde romp. Ik raakte in coma. Verschillende operaties zorgden ervoor dat mijn romp, arm en hoofd nu in orde zijn. Maar ik heb wel hersenletsel overgehouden. Cognitief zit ik op hetzelfde niveau, de informatie komt alleen trager binnen. Daarnaast is lopen moeilijk en mijn arm is minder stabiel. Het had grote consequenties, want ik zou net beginnen aan een nieuwe opleiding. Ik wilde graag bij het forensisch team van de politie maar ik was voor mijn ongeluk al uitgeloot. Gelukkig kon ik me wel inschrijven voor de studie laboratoriumonderzoeker, een opleiding die dicht ligt bij forensisch werk. Mijn situatie heb ik netjes gemeld en dat was geen probleem, verzekerden ze me. Een dag voordat ik zou beginnen kreeg ik via de mail alsnog een afwijzing. Ze waren bang dat ik niet op tijd weg kon komen bij calamiteiten in het lab. Het besluit was al genomen, voor oplossingen stonden ze niet meer open. Ik voelde me verslagen. Gelukkig had ik mijn familie en mijn vrienden, die mij opnieuw steunden. Daar ben ik ze heel dankbaar voor. Hopelijk kan ik straks weer gewoon naar een nieuwe school en vind ik in deze studierichting een nieuwe uitdaging. Van nature ben ik een positief persoon: ik geef niet op, hoe moeilijk het soms ook is. Mijn toekomst is misschien anders dan ik dacht maar zeker niet minder hoopvol. Lees ook de blog van Jordi-Mike op uwv.nl/perspectief. UWV PERSPECTIEF 21

12 HOREN, ZIEN EN DOEN Tekst: Annemiek de Gier De dag door met My-Mate Slim horloge DE VRIJHEID TEGEMOET Ervaringsdeskundige en coach Inge Dekker helpt jonge mensen met een chronische ziekte om volop van het leven te genieten. Ze ontwikkelde een eigen methode, die haar cliënten uitdaagt zelf aan het roer te blijven staan en keuzes te maken die passen bij hun ziekte, persoonlijkheid en specifieke situatie. Meer lezen? Vraag het gratis e-book Jong & chronisch ziek? Haal meer uit je leven aan via 22 UWV PERSPECTIEF Foto: Nationale Beeldbank, J. Pixels Gratis e-boek Voor veel mensen is een rijbewijs heel vanzelfsprekend. Maar wat als je in een rolstoel zit? Of als je je armen niet kunt gebruiken? En kun je met een lichamelijke of geestelijke beperking de weg op? De brochure Met een handicap veilig achter het stuur op geeft antwoord op al deze vragen. En voor rijles op maat zijn in het hele land verschillende gespecialiseerde verkeersscholen. Kijk bijvoorbeeld eens op Foto: Frits de Beer Precies weten wanneer je wat moet doen? Het beeldhorloge biedt uitkomst. Het horloge werkt namelijk met afbeeldingen. Op van tevoren in te stellen momenten vertoont het een pictogram of foto van de activiteit die op dat moment aan de orde is, eventueel met geluid- en trilsignaal. Zo word je erop geattendeerd dat het tijd is voor een nieuwe activiteit of afspraak. Met behulp van een online beheertool kan een ouder, begeleider, verzorger of de drager zelf het beeldhorloge beheren door een eigen planning in te vullen. Overigens kun je op het beeldhorloge ook gewoon zien hoe laat het is. DE HOND OP DE PLANKEN Marc de Hond zit in een rolstoel. In 2002 raakte hij verlamd nadat een tumor in zijn ruggenmerg was verwijderd. In zijn theatershow Scherven brengen geluk vertelt Marc hoe het grootste drama in zijn leven hem uiteindelijk ook veel moois opleverde. Je rollend voortbewegen heeft ook zo zijn voordelen, stelt hij. Je hebt namelijk het perfecte excuus om niet mee te hoeven doen aan gênante polonaises, je parkeert je auto overal gratis en hebt altijd de beste plek bij concerten, ook al kom je als laatste binnen. Te zien in diverse theaters in Nederland. Foto: Nationale Beeldbank, Koos Busters HANDIGE PRODUCTEN, LEUKE UITGAANSTIPS EN ANDER MOOIS! My-Mate is een app plus website, speciaal voor mensen met een lichte tot matige verstandelijke beperking. Het doel van de app is zelfredzaamheid vergroten. MyMate biedt handige stappenplannen voor allerlei dagelijkse klusjes, zoals aardappels koken of boodschappen doen. Het is ook mogelijk om zelf stappenplannen toe te voegen. Verder zit er een agenda (nooit meer afspraken vergeten) en een kasboek (overzicht over de financiën) in en kun je anderen om hulp vragen door vanuit de app te mailen, skypen, telefoneren, sms en en whatsappen. Interesse? Neem dan contact op met Annelies Asberg of kijk op COLOFON UWV Perspectief is een uitgave van UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) en is bestemd voor mensen met een WAO-, WAZ-, Wajong-, IVA- of WGA-uitkering en hun omgeving. Het blad verschijnt drie keer per jaar. Aan de inhoud van UWV Perspectief kunnen geen rechten worden ontleend. Redactie: UWV Concerncommunicatie, Postbus 58285, 1040 HG Amsterdam, Realisatie: MediaPartners Group/vdbj_, Amstelveen, Artdirection: Esther Jansen, Fraaie Boel Productiebegeleiding: vdbj_, ISSN: Visueel gehandicapten kunnen een aangepaste versie van UWV Perspectief ontvangen. U kunt dit doorgeven op (lokaal tarief). Ook kunt u de platte tekst ontvangen voor spraak- of vergrotingssoftware of braille-leesregel via Het is alleen toegestaan artikelen of beeld uit UWV Perspectief geheel of gedeeltelijk over te nemen na toestemming van de redactie. Vragen? Op uwv.nl vindt u alle informatie over de dienstverlening van UWV en uw rechten en plichten. Of u kunt bellen met UWV Telefoon Werknemers, (lokaal tarief). Houd als u belt uw 9-cijferige burgerservicenummer bij de hand. Alle brochures van UWV kunt u zowel telefonisch bestellen als downloaden via de site. Adreswijziging: Een adreswijziging geeft u door aan het UWV-kantoor dat uw uitkering verzorgt én aan de Gemeentelijke Basisadministratie. UWV UWVPERSPECTIEF PERSPECTIEF00 23

13 De blinde cabaretier, schrijver en columnist Vincent Bijlo geeft commentaar op het leven en de sociale zekerheid. VINCENT BIJLO Ik heb een droom. Het is een droom die zich met zachte kracht een weg zal banen vanuit dit nummer van UWV Perspectief en als een lichte warme wals door Nederland, door Europa, door de wereld zal rollen. Het is een droom die niet gaat over jou, niet over mij, niet over hun, hunnie, hullie, zullie; die droom gaat over ons allemaal. Het is een droom waarin degene die het fenomeen Zwarte Piet aan de kaak stelde niet met de dood bedreigd wordt. Het is ook een droom waarin Zwarte Piet zelf niet met de dood bedreigd wordt. Het is een droom waarin Zwarte Piet een kameleon is, een toverbal van kinderfantasie. Een droom van een land waarin we mogen zijn wie we zijn. Een droom van een land waarin God bestaat voor wie dat wil, maar altijd in dienst staat van menselijke waardigheid. God mag niemand uitsluiten, zoals wij mensen niemand mogen uitsluiten. Het is een droom van God als mens en mens als God. Een droom waarin we geloven in elkaar, elkaar niet wantrouwen, elkaar niet afluisteren, maar luisteren naar elkaar. Een droom waarin we worden gehoord zonder te hoeven schreeuwen, een droom waarin het geschreeuw niet langer aan de macht is, een droom waarin GeenStijl Stijl geworden is. Een droom waarin we beseffen dat er maar 1 ras is, het menselijke ras, en dat dat ras bestaat uit 2 seksen die niet zonder elkaar kunnen en daarom op voet van gelijkwaardigheid staan. Een droom waarin we met de aarde omgaan niet als heerser, nee, als gast. Het is een droom waarin we niet allemaal als vuurtorens op eilanden staan, een droom die ons tot elkaar laat komen. Een droom waarin we beseffen dat we allemaal beperkingen hebben. Een droom waarin vooroordelen het afleggen tegen de werkelijkheid, een droom waarin het niet uitmaakt hoe lang je bent, hoe je ziet, hoe je loopt. Een droom waarin we iedereen zien, want als we iedereen zien, wordt iedereen gezien. Het is een droom van een wereld waarin deze droom niet wordt afgedaan als soft geneuzel van een vage zwever, het is een droom van licht, lucht en ruimte. Het is een droom die we kunnen verwezenlijken omdat we allemaal mens zijn, niet meer, niet minder. Foto: Robin du Puy Ik heb een droom

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord. Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006

WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord. Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006 WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006 Het komend jaar werkt het BPV&W samen met NIZW aan het project

Nadere informatie

Ik heb een gesprek met de arts of de arbeidsdeskundige

Ik heb een gesprek met de arts of de arbeidsdeskundige Ik heb een gesprek met de arts of de arbeidsdeskundige Waarom bent u uitgenodigd? Hoe gaat zo n gesprek over uw WIA-, WAO-, WAZ- of Wajong-uitkering? VOOR RE-INTEGRATIE EN TIJDELIJK INKOMEN Werk boven

Nadere informatie

Op eigen kracht maar niet alleen

Op eigen kracht maar niet alleen uwv.nl/wajong werk.nl Op eigen kracht maar niet alleen Wat u moet weten als u Wajong aanvraagt Meer informatie Deze brochure geeft algemene informatie. Heeft u na het lezen nog vragen? Kijk dan op uwv.nl/wajong.

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Financiële voordelen voor werkgevers. Ik neem een oudere werknemer, langdurig werkloze of werknemer met een beperking in dienst

Financiële voordelen voor werkgevers. Ik neem een oudere werknemer, langdurig werkloze of werknemer met een beperking in dienst Financiële voordelen voor werkgevers Ik neem een oudere werknemer, langdurig werkloze of werknemer met een beperking in dienst Werken aan perspectief Werken is belangrijk, voor uzelf en voor de maatschappij.

Nadere informatie

Financiële voordelen voor werkgevers

Financiële voordelen voor werkgevers werk.nl uwv.nl Financiële voordelen voor werkgevers Ik neem een oudere werknemer, langdurig werkloze of werknemer met een beperking in dienst Meer weten? U vindt meer informatie op uwv.nl, werk.nl en op

Nadere informatie

Hoe vraag ik een WIA-uitkering aan?

Hoe vraag ik een WIA-uitkering aan? uwv.nl werk.nl Hoe vraag ik een WIA-uitkering aan? Wat u moet weten als u al enige tijd ziek bent Wilt u meer informatie? Meer informatie vindt u op uwv.nl. Wilt u daarna nog meer weten over uw uitkering?

Nadere informatie

Op eigen kracht maar niet alleen. Wat u moet weten als u Wajong aanvraagt

Op eigen kracht maar niet alleen. Wat u moet weten als u Wajong aanvraagt Op eigen kracht maar niet alleen Wat u moet weten als u Wajong aanvraagt Inhoud Wajong in het kort 3 Hoe gaat de aanvraag Wajong? 6 Op gesprek 9 De beslissing 11 Afspraak met uw contactpersoon: een plan

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

Een eigen inkomen met de Wajong

Een eigen inkomen met de Wajong uwv.nl werk.nl Een eigen inkomen met de Wajong Als u zelf geen geld kunt verdienen Meer informatie Deze brochure geeft algemene informatie. Heeft u na het lezen nog vragen? Kijk dan op uwv.nl. U kunt ook

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk Vrijwillige hulp

Vrijwilligerswerk Vrijwillige hulp Vrijwilligerswerk Mantelzorg Vrijwillige hulp Burenhulp Maak samen het verschil. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil. Hun inzet op het gebied van onder andere cultuur, zorg, sport, natuur

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Voorwoord. Inhoudsopgave. Werk Informatie voor werkgevers 2

Voorwoord. Inhoudsopgave. Werk Informatie voor werkgevers 2 Mei 2014 Voorwoord In deze tweede digitale nieuwsbrief weer volop nieuws. Zo kunt u lezen over WeHelpen.nl; een nieuwe, laagdrempelige manier om hulp aan te bieden en te ontvangen. Zo kan iedereen een

Nadere informatie

Ik heb een vraag over. zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk...

Ik heb een vraag over. zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk... Ik heb een vraag over zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk... 1 Ik heb een laag inkomen en vind het moeilijk om werk te vinden... Ik wil me

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

3. Rouw en verliesverwerking

3. Rouw en verliesverwerking 3. Rouw en verliesverwerking 29 Voor de trainer De belangrijkste begrippen van dit gedeelte zijn: Grote verschillen tussen verschillende getroffenen Breuk in de levenslijn Rouw/Verliesverwerking/chronische

Nadere informatie

Een extra reden om mij aan te nemen. De voordelen voor uw toekomstige werkgever als u een WAO-, WIA-, WAZ- of Wajong-uitkering heeft of heeft gehad

Een extra reden om mij aan te nemen. De voordelen voor uw toekomstige werkgever als u een WAO-, WIA-, WAZ- of Wajong-uitkering heeft of heeft gehad Een extra reden om mij aan te nemen De voordelen voor uw toekomstige werkgever als u een WAO-, WIA-, WAZ- of Wajong-uitkering heeft of heeft gehad Werk boven uitkering UWV stimuleert mensen om aan het

Nadere informatie

Aanvraag Wajong. brochure. Regelingen en voorzieningen CODE 1.3.3.36

Aanvraag Wajong. brochure. Regelingen en voorzieningen CODE 1.3.3.36 Regelingen en voorzieningen CODE 1.3.3.36 Aanvraag Wajong brochure bronnen Brochure UWV "Op eigen kracht maar niet alleen. Wat u moet weten als u Wajong aanvraagt", september 2011, te downloaden op www.uwv.nl

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Ik krijg een IVA-uitkering Wat betekent dat?

Ik krijg een IVA-uitkering Wat betekent dat? uwv.nl werk.nl Ik krijg een IVA-uitkering Wat betekent dat? Wat u moet weten als u een IVA-uitkering krijgt Wilt u meer weten? Kijk voor meer informatie op uwv.nl. Wilt u daarna nog meer weten over uw

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Op eigen kracht maar niet alleen. Wat u moet weten als u Wajong aanvraagt

Op eigen kracht maar niet alleen. Wat u moet weten als u Wajong aanvraagt Op eigen kracht maar niet alleen Wat u moet weten als u Wajong aanvraagt Werken aan perspectief Werken is belangrijk, voor uzelf en voor de maatschappij. UWV helpt u om werk te vinden en te houden. Is

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

Wat zijn mijn rechten en plichten bij een WAO/WIA/ WAZ/ Wajong-uitkering? Wat als u zich niet aan de regels houdt?

Wat zijn mijn rechten en plichten bij een WAO/WIA/ WAZ/ Wajong-uitkering? Wat als u zich niet aan de regels houdt? Wat zijn mijn rechten en plichten bij een WAO/WIA/ WAZ/ Wajong-uitkering? Wat als u zich niet aan de regels houdt? VOOR RE-INTEGRATIE EN TIJDELIJK INKOMEN Werk boven uitkering UWV verstrekt tijdelijk inkomen

Nadere informatie

Ik krijg een IVA-uitkering Wat betekent dat? Wat u moet weten als u een IVA-uitkering krijgt

Ik krijg een IVA-uitkering Wat betekent dat? Wat u moet weten als u een IVA-uitkering krijgt Ik krijg een IVA-uitkering Wat betekent dat? Wat u moet weten als u een IVA-uitkering krijgt Werken aan perspectief Werken is belangrijk, voor uzelf en voor de maatschappij. UWV helpt u om werk te vinden

Nadere informatie

Een extra reden om mij aan te nemen Voordelen voor uw toekomstige werkgever als u een handicap of ziekte heeft

Een extra reden om mij aan te nemen Voordelen voor uw toekomstige werkgever als u een handicap of ziekte heeft Een extra reden om mij aan te nemen Voordelen voor uw toekomstige werkgever als u een handicap of ziekte heeft VOOR RE-INTEGRATIE EN TIJDELIJK INKOMEN Werk boven uitkering UWV verstrekt tijdelijk inkomen

Nadere informatie

WIJ en jij Wet investeren in jongeren

WIJ en jij Wet investeren in jongeren Ik heb een WW-uitkering. Krijg ik een werkleeraanbod? Je krijgt pas een werkleeraanbod als je WW-uitkering is afgelopen. Zolang je een WW-uitkering krijgt, geldt voor jou de sollicitatie- en reintegratieplicht

Nadere informatie

Publiekstekst Wet investeren in jongeren

Publiekstekst Wet investeren in jongeren Publiekstekst Wet investeren in jongeren Juni 2009 Deze publicatie is gemaakt door Stimulansz in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Stimulansz spreekt haar dank uit aan alle

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Hoe presenteer ik mijzelf? Wat wil ik? Zorg voor je carrière Door het dagelijkse contact met mijn coach

Nadere informatie

Financiële voordelen werkgevers. Ik neem een oudere werknemer, langdurig werkloze of werknemer met een beperking in dienst

Financiële voordelen werkgevers. Ik neem een oudere werknemer, langdurig werkloze of werknemer met een beperking in dienst Financiële voordelen werkgevers Ik neem een oudere werknemer, langdurig werkloze of werknemer met een beperking in dienst Werken aan perspectief Werken is belangrijk, voor uzelf en voor de maatschappij.

Nadere informatie

Financiële voordelen werkgevers

Financiële voordelen werkgevers werk.nl uwv.nl Financiële voordelen werkgevers Ik neem een oudere werknemer, langdurig werkloze of werknemer met een beperking in dienst Meer weten? U vindt meer informatie op uwv.nl, werk.nl en op belastingdienst.nl.

Nadere informatie

De reïntegratiecoach. WW-uitkering en op zoek naar werk? Wat kan de reïntegratiecoach voor u betekenen?

De reïntegratiecoach. WW-uitkering en op zoek naar werk? Wat kan de reïntegratiecoach voor u betekenen? De reïntegratiecoach WW-uitkering en op zoek naar werk? Wat kan de reïntegratiecoach voor u betekenen? Werk boven uitkering UWV verstrekt tijdelijk inkomen in het kader van wettelijke regelingen als de

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

Een extra reden om mij aan te nemen. Vergroot uw kans op werk als u een arbeidsongeschiktheidsuitkering

Een extra reden om mij aan te nemen. Vergroot uw kans op werk als u een arbeidsongeschiktheidsuitkering Een extra reden om mij aan te nemen Vergroot uw kans op werk als u een arbeidsongeschiktheidsuitkering heeft of heeft gehad Waarom deze brochure? U heeft een tijd niet kunnen werken omdat u arbeids ongeschikt

Nadere informatie

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Veelgestelde vragen Wet WIJ

Veelgestelde vragen Wet WIJ Veelgestelde vragen Wet WIJ Wat is de WIJ? WIJ staat voor Wet investeren in jongeren (WIJ). Deze nieuwe wet gaat in per 1 oktober 2009 en moet ervoor zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding

Nadere informatie

Het keukentafelgesprek

Het keukentafelgesprek Het keukentafelgesprek Informatie over het keukentafelgesprek Waarom een keukentafelgesprek? De Wmo heeft andere uitgangspunten dan de AWBZ. De AWBZ kent een recht op zorg. Er zijn landelijke richtlijnen

Nadere informatie

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. WWW.MATSWERKT.NL Mats werkt: Dé cursus voor het begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer.

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? CZ helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen?

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? CZ helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen? zorgwijzer 2013/2014 Zorg of ondersteuning nodig? CZ helpt! De beste zorg vinden? Uw verzekering snel en digitaal regelen? Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Inhoudsopgave 4 Regel uw verzekering

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Samenvatting Mensen ABC

Samenvatting Mensen ABC Samenvatting Mensen ABC Week 1ABC: Wie zijn wij? Info: Wie zijn wij mensen Mensen zijn verschillend. Iedereen is anders, niemand is hetzelfde. Dat noem je uniek. Een mens heeft een skelet van botten. Daarom

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN INHOUD 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN 7 Verdriet uit je hart en verdriet om je zorgen 11 De belangrijkste relatie is die met jezelf 14 In dankbaarheid ligt geluk

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015.

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015. Colofon: Mijn Pad is gemaakt door Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol (2015), Lectoraat Disability Studies; Diversiteit in Participatie, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Daarvan kan ik niet rondkomen. Kan ik een toeslag krijgen?

Daarvan kan ik niet rondkomen. Kan ik een toeslag krijgen? Daarvan kan ik niet rondkomen Kan ik een toeslag krijgen? Werken aan perspectief Werken is belangrijk, voor uzelf en voor de maatschappij. UWV helpt u om werk te vinden en te houden. Is werken niet mogelijk,

Nadere informatie

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen?

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen? 2013/2014 Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! De beste zorg vinden? Uw verzekering snel en digitaal regelen? Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Inhoudsopgave 4 Uw verzekering snel en digitaal

Nadere informatie

Ik neem een werknemer met een ziekte of handicap in dienst. Voordelen van het in dienst nemen

Ik neem een werknemer met een ziekte of handicap in dienst. Voordelen van het in dienst nemen Ik neem een werknemer met een ziekte of handicap in dienst Voordelen van het in dienst nemen Werk boven uitkering UWV verstrekt tijdelijk inkomen in het kader van wettelijke regelingen als de WW, WAO,

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken (in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 2 De Wet maatschappelijke ondersteuning 13 Ben je ouder dan 18 jaar? Woon je in je eigen

Nadere informatie

Mijn werknemer is ziek of gehandicapt geworden. Subsidies en regelingen als uw werknemer beperkingen heeft

Mijn werknemer is ziek of gehandicapt geworden. Subsidies en regelingen als uw werknemer beperkingen heeft Mijn werknemer is ziek of gehandicapt geworden Subsidies en regelingen als uw werknemer beperkingen heeft Inhoud Een werknemer met een ziekte of handicap 2 Welke voordelen en vergoedingen kunt u krijgen?

Nadere informatie

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging. FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk

Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk Hulp op weg naar inkomen Soms gebeuren er dingen in het leven die u liever anders had gezien. U wordt werkloos of mag minder uren werken, uw relatie strandt.

Nadere informatie

Dit ebook heb ik geschreven op 28/10/2013 van 8:26 uur tot 9.58 uur

Dit ebook heb ik geschreven op 28/10/2013 van 8:26 uur tot 9.58 uur Dit ebook heb ik geschreven op 28/10/2013 van 8:26 uur tot 9.58 uur Inhoud Ik heb geen tijd om een ebook te schrijven!... 3 Waarom heb ik het recht om je dit te vertellen?... 4 Template voor schrijven

Nadere informatie

met de wmo doet iedereen gewoon mee

met de wmo doet iedereen gewoon mee De Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld Dit boekje met informatie over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) legt de belangrijkste onderdelen van de Wmo uit. Wilt u meer weten over

Nadere informatie

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Voorwoord 3 Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5

Nadere informatie

Darshana Ganatra Psycholoog MSc darshanaganatra@icloud.com ma,di,do,vr. 9-14uur - telefoon 06 36 55 79 55

Darshana Ganatra Psycholoog MSc darshanaganatra@icloud.com ma,di,do,vr. 9-14uur - telefoon 06 36 55 79 55 Intake vragenlijst voor ouders / verzorgers: Darshana Ganatra Psycholoog MSc darshanaganatra@icloud.com ma,di,do,vr. 9-14uur - telefoon 06 36 55 79 55 Gegevens betreffende het kind: Voornaam- namen geslacht:

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

UWV Controleert. uwv.nl werk.nl. Wat kan ik verwachten? Meer informatie

UWV Controleert. uwv.nl werk.nl. Wat kan ik verwachten? Meer informatie uwv.nl werk.nl UWV Controleert Wat kan ik verwachten? Meer informatie Deze brochure geeft algemene informatie. Heeft u na het lezen nog vragen? Kijk dan op uwv.nl. U kunt ook contact opnemen met UWV Telefoon

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Cambriana online hulpprogramma

Cambriana online hulpprogramma Dit is deel 1 van het online hulpprogramma van Cambriana. Verwerking van een scheiding 'Breaking up is hard to do' Neil Sedaka Een scheiding is een van de pijnlijkste ervaringen die je kunt meemaken in

Nadere informatie

Deze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten.

Deze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten. Ik wil EmoKnallen. Sjoelen en uiten van emoties en gevoelens met jongeren en volwassenen. Benodigdheden: een sjoelbak en sjoelschijven. Te spelen op school, in jongeren en opvangcentra, in het gezin, bij

Nadere informatie

Kennismaking met Begeleid Zelfstandig Wonen. Wat mag jij van het BZW-team verwachten... en wat verwachten wij van jou

Kennismaking met Begeleid Zelfstandig Wonen. Wat mag jij van het BZW-team verwachten... en wat verwachten wij van jou Kennismaking met Begeleid Zelfstandig Wonen Wat mag jij van het BZW-team verwachten... en wat verwachten wij van jou Begeleid Zelfstandig Wonen In deze brochure leggen we uit wat jij van het BZW -team

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

Introductie. Vrijheid. Moed. Verbinding. Hoi dapper mens!

Introductie. Vrijheid. Moed. Verbinding. Hoi dapper mens! Introductie Hoi dapper mens! Hoe tof dat je de gratis tips hebt gedownload! In dit document geef ik een aantal tips die mij persoonlijk veel geholpen hebben. Ik ben af gaat over jezelf accepteren en dat

Nadere informatie

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door:

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s Foto Britt Straatemeier Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Tips voor grootouders Foto Susanne Reuling Als in het gezin van

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Hoe vraag ik een WIA-uitkering aan? Wat u moet weten als u al enige tijd ziek bent

Hoe vraag ik een WIA-uitkering aan? Wat u moet weten als u al enige tijd ziek bent Hoe vraag ik een WIA-uitkering aan? Wat u moet weten als u al enige tijd ziek bent Inhoud Wat is de WIA? 2 Wanneer vraagt u een WIA-uitkering aan? 3 Als u een werkgever heeft 4 Als u geen werkgever heeft

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie