Diabetes. & diabetes TOPSPORT. Broodnodig? Begeleiding Nieuwe Medicatie KEVIN DE MESMAEKER DOSSIER. GRATIS NAJAAR 14 JAARGANG 10 n 29 VOEDING

Transcriptie

1 GRATIS NAJAAR 14 JAARGANG 10 n 29 gezondheidsmagazine VOEDING Broodnodig? KEVIN DE MESMAEKER TOPSPORT & diabetes Begeleiding Nieuwe Medicatie Diabetes DOSSIER

2 INHOUD 3... Voorwoord 4... Nieuwe website 5... Lezersvraag 5... Blog 6... Interview: Kevin De Mesmaeker 8...Wat is...? 8... Vitaminen van A tot Z: vitamine D Gevoelige tanden Voeding: brood Visolie Dossier: diabetes bij kinderen Bewegen: wandel je gezond Verzorging: schimmelnagels Begeleiding nieuwe medicatie Apotheker in de kijker Feiten en fabels Het elektronisch voorschrift Luizen Wedstrijd colofon Verantwoordelijke uitgever: Roel Cleenders Redactiecoördinator: Sandra Monard Redactie: Igor Van Mullem Verschijnt om de 2 maanden Oplage: exemplaren Surplusmagazine wordt verspreid bij de Surpluspartners in Vlaanderen. Overname van teksten en illustraties is enkel toegelaten na schriftelijke toestemming van de redactie en met vermelding van herkomst.de redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de opgenomen informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Surplusmagazine is een gemeenschappelijke publicatie van de coöperatieve CM-apotheken. Apotheken De Volksmacht Ellermanstraat 74, 2060 Antwerpen Tel info@delindeboom.be Apotheek In Het Zwaard Prins-Bisschopssingel 75, 3500 Hasselt Tel info@apotheekinhetzwaard.be Apotheek Vivantia Leuven K. Leopold I-straat 34, 3000 Leuven Tel info@vivantia.be De Lindeboom Apotheek Ellermanstraat 74, 2060 Antwerpen Tel info@delindeboom.be Medico-Sociale Initiatieven Roeselare-Tielt Beversesteenweg 35, 8800 Roeselare Tel msi.roeselaretielt@cm.be 2 - Surplusmagazine Najaar 2014

3 Voorwoord The sky is no longer the limit. Neen, dit is geen vervolg op de tv-reeks over succesvolle landgenoten. Het is de slogan waarmee het Amerikaanse bedrijf Google uitpakt om ons duidelijk te maken dat we ons moeten voorbereiden op een wereld zonder grenzen. De hoogtechnologische ontwikkelingen op het vlak van gezondheidszorg zullen ons leven de volgende decennia ingrijpend veranderen. Over enkele jaren kan je je vanop afstand en via een robot door de beste chirurg ter wereld laten opereren. Ons DNA zal geen geheimen meer hebben en we zullen perfect kunnen voorspellen welke ziektes ons te wachten staan. En wat dacht je van een smartphone die je adem analyseert terwijl je belt en zo controleert of je kanker hebt? Angstaanjagend? Nu reeds bestaan er polsbandjes die je volledige doen en laten registeren. Je slaapritme, het aantal uren diepe slaap, het aantal stappen dat je zet en de calorieën die je daarbij verbrandt, Vervolgens vertelt een app op je smartphone wanneer je best naar bed gaat of beveelt eventueel een avondwandelingetje aan. Gezond leven wordt een doel op zich. Niet enkel om ziektes en aftakeling te vermijden maar ook om ons lichaam optimaal te laten functioneren. We streven naar perfectie. We willen een goede relatie, een mooi huis, een schitterende carrière, schatten van kinderen en het perfecte lichaam. Gezond leven wordt meetbaar en dus kunnen we met elkaar in competitie gaan. Of we door te meten ook effectief gezonder zullen leven, is nog maar de vraag. Dit veronderstelt immers dat je kritisch leert omgaan met deze nieuwe technologieën, de meetresultaten correct interpreteert en vervolgens de juiste keuzes maakt. Gezondheid gaat immers niet enkel om cijfers en statistieken. Daarom zal steeds de deskundigheid van de arts en apotheker noodzakelijk blijven om alle informatie correct te analyseren. Ann Verrydt Directeur Farma De Lindeboom Apotheek Surplusmagazine Najaar

4 NIEUWE WEBsite Met enige trots stellen we je onze nieuwe website voor. Meteen valt de heldere en toegankelijke stijl op. Binnen enkele muisklikken vind je de apotheek in jouw buurt, alle info over geneesmiddelen en de belangrijkste nieuwtjes. Er is ook een blog met interessante artikels en up-to-date gezondheidsweetjes. Maar dat is niet alles: ook de reservatiemodule werd volledig vernieuwd waardoor je nu snel en eenvoudig producten kan reserveren in jouw apotheek. Net zoals in de apotheek, heten we je ook tijdens jouw virtueel bezoek van harte welkom Surplusmagazine Najaar 2014

5 LeZERS vraag IS LEIDINGWATER VEILIG? De meningen lopen nogal uiteen. Sommige mensen vinden het ronduit ongezond terwijl anderen het juist aanraden. Hoe zit dat nu precies? Beste Leidingwater is het meest en best gecontroleerde voedingsproduct. De drinkwaterbedrijven en onafhankelijke laboratoria controleren je drinkwater op meer dan 60 kwaliteitseisen. Uiteraard mogen er geen micro-organismen in het water zitten maar het moet ook kleurloos, geurloos en lekker van smaak zijn. Door de nieuwe technieken kunnen ze steeds snellere en nauwkeurigere analyses maken van zowel de kwaliteit van de grondstof (ruw water uit grond- of uit oppervlaktewater) als die van het eindproduct dat bij jou uit de kraan komt. De samenstelling van het drinkwater kan per regio verschillen, omdat het afhankelijk is van de herkomst en samenstelling van het water bij productie. Leidingwater is perfect drinkbaar waardoor er geen extra filtersystemen nodig zijn. Zowel flessenwater als leidingwater bevatten essentiële mineralen die een gevarieerde voeding aanvullen, zoals calcium en magnesium. Flessenwater biedt niet noodzakelijk voordelen wat betreft de aanwezigheid van nuttige voedingsstoffen en is geen synoniem voor betere nutritionele kwaliteit. Het gebruik van lood voor waterleidingen is al lang stopgezet maar in sommige oudere huizen of publieke gebouwen kunnen wel nog loden leidingen in de binnen-installatie aanwezig zijn. Ze komen alsmaar minder voor maar vervang ze indien mogelijk want lood is een ongewenste stof in drinkwater. Als je toch twijfels hebt over de kwaliteit van je drinkwater kun je steeds contact opnemen met het drinkwaterbedrijf dat dan stalen komt nemen. Conclusie: Leidingwater is een veilig, goedkoop, ecologisch en gemakkelijk beschikbaar alternatief voor flessenwater. Heb je ook een vraag omtrent gezondheid? Surf dan naar onze nieuwe website en vul er het contactformulier in. En wie weet behandelen we jouw vraag in het volgende nummer. MUILEZEL OF BUIDELDIER Terwijl buiten de natuur zijn krachten botviert en ons trakteert op noodweer met gigantische hagelstenen, ervaren wij in de Mechelse materniteit het meest aangrijpende en wonderbaarlijke aspect van die natuur. Anna, onze vierde telg, begint haar boeiende leven na een ongeplande waterbevalling. Haar eerste beschermengel zet ze meteen als joker in. De navelstreng zit maar liefst drie keer rond haar hals gewikkeld. Na een kleine week worden we uit de materniteit ontslagen als beste leerling van de klas. Bij een vierde baby bevind je je immers meteen in de comfortzone zodat je elke seconde benut om intens te genieten van de warmte, de geur en het geluid van dat kleine, pure en gelukzalige stukje onbevangen onschuld. Vanaf dan gaat de drukte in crescendo. Nog twee weken school voor de grote vakantie begint. Dan wordt het alle dagen feest met vier kids in huis. Net zoals in een roedel herstelt Anna s komst de hiërarchie en gewoontes in ons huis. Rikki, anderhalf jaar, is plots grote zus en krijgt er een levende pop bij. Ze is behoorlijk van streek. Het broekbeest noemen we haar want ze is niet van onze benen weg te slaan. Praten doet Rikki nog niet. Maar het is vertederend om haar Nana te horen zeggen tegen kleine zus. Rémy, 4 jaar, vindt het erg unfair dat hij beleefd moet leren zijn, terwijl Anna luidop boertjes mag laten. Pjeroo, 6 jaar, vraagt zich af of het niet wat veel is zo vier kindjes. Normaal smeert mama zijn boterhammen en nu loopt ze met Anna op de arm rond. Pjeroo voelt dat hij wat minder snel op de wenken wordt bediend en nu zelfstandiger moet zijn. Meer dan ooit zijn papa en mama muilezel en buideldier van dienst, zelfs bij de kleinste uitstap. Gepakt en gezakt met buggy s, draagzak en een luiertas vol pap, pampers, picknick en reservekledij. Hoe noem je zoiets? Een kangezel of een ezoeroe? Maar het is volop genieten met zo n groot gezin. Soms stijgen de decibels als ze met vier tegelijk hulp nodig hebben of aandacht zoeken. Als drie van de vier aan het huilen slaan of mekaar in de haren vliegen, kun je als ouder maar beter de rede bewaren. Niet altijd gemakkelijk met een sterk verstoorde nachtrust. Ik ben mijn kinderen nu al dankbaar. Mijn ongeduldige aard krijgen ze stilaan wel getemperd. Ooit ben ik helemaal zen. Annelies is de kersverse mama van dochter Anna. Gedurende een half jaar houdt ze ons op de hoogte van de evolutie. ARCHIEF september 2014 beste leerling van de klas Surplusmagazine Najaar

6 INTERVIEW TOPSPORT met DIABETES Kevin de Mesmaeker is zeker niet de bekendste profwielrenner uit het peloton. Toch rijdt deze jongeman uit Serskamp een sterk seizoen voor een bijzonder wielerteam. Een team dat volledig bestaat uit renners met diabetes type Surplusmagazine Najaar 2014 Velo Images

7 Diabetes Ik deed als klein jongetje al aan judo, atletiek, voetbal, maar de fiets lag mij toch het best. Toen ik 16 jaar was, reed ik mijn eerste koersen, maar twee jaar geleden kwam dat plotseling allemaal op de helling te staan. Rond kerstmis 2011, vlak na het overlijden van mijn opa, dronk ik tot 12 liter per dag, plaste veel en verloor 10 kilo in 3 weken tijd. De diagnose werd snel duidelijk toen mijn huisarts mijn glucosewaarden wou meten en er error op het toestel verscheen. Het suikergehalte in mijn bloed was zo hoog dat het niet meer meetbaar was. Ik lag een week in het ziekenhuis waar ze mijn Novo nordisk team Ondanks de twijfels van de artsen reed ik na een paar koersen meteen weer top-10 en na enkele maanden won ik zelfs een kermiskoers. Via de Nederlandse renner Martijn Verschoor kwam ik in contact met het Novo Nordisk-team. Het enige wielerteam dat enkel bestaat uit renners met diabetes type 1, om aan te tonen dat je ook met diabetes mooie prestaties kunt leveren. Binnen onze ploeg hebben we wel mensen die extra aandacht hebben voor onze glucosewaarden maar voor de rest functioneren wij zoals elk ander professioneel wielerteam. We gaan op trainingskamp, trainen op dezelfde Elke wielrenner staat op een dieet want we willen een zo laag mogelijk vetpercentage. Van de ploeg krijgen we een voedingsschema maar uiteindelijk bepalen we zelf wat we eten en drinken. Groenten eet ik onbeperkt maar aardappelen en pasta weeg ik wel af. Belangrijk is ook om zo veel mogelijk calorieën te vermijden. Maar als je 5 à 6 uur gaat trainen, moet je wel genoeg energie hebben natuurlijk. Toekomst We zullen nooit weten of ik een betere renner zou zijn, mocht ik geen diabetes IN ONS TEAM WORDEN WE EXTRA BEGELEID VOOR ONZE DIABETES, MAAR VOOR DE REST FUNCTIONEREN WE ALS ELK ANDER PROFTEAM. waarden weer onder controle brachten en mij leerden omgaan met diabetes. Gelukkig bleven de artsen positief over de combinatie diabetes en topsport, al waarschuwden ze me wel dat ik niet veel meer moest verwachten van het wielerseizoen Het Novo Nordisk team Opgericht door Phil Southerland (heeft zelf diabetes type 1) en Novo Nordisk Pro-continentale ploeg 17 renners met diabetes type 1 Amerikaans team met Deense sponsor Heeft ook een vrouwenteam In het team zitten ook mountainbikers, lopers en triatleten manier en nemen aan dezelfde koersen deel. Ook wij hebben elk type renner in huis, van sprinter tot klimmer. Zelf kan ik alles een beetje. Als belofte was ik een sprinter maar door een ernstige val heb ik toch wat schrik gekregen om me in een massaspurt te gooien. Maar ook in een zware bergrit of het tussengebergte kan ik mijn mannetje staan. En ik ben nog jong, dus kan ik op fysiek vlak nog vele stappen vooruit zetten. De ploegleiding verwacht vooral dat ik meega in ontsnappingen, sprinters vooraan hou en de klimmers aan de voet van de berg afzet zodat ze vooraan de klim kunnen starten. Als ploeg hebben we moeilijke momenten gehad omdat veel renners nog niet op dit prof-niveau hadden gereden. Maar we zetten stappen voorwaarts en mijn podiumplaats in een rit van de ronde van Californië was al een hoogtepunt. Werking De ploeg begeleidt ons uitstekend, maar door de ervaring ontwikkel je zelf ook een structuur waarvan je weet dat die goed voor je is. Tijdens de race controleert elke renner zijn glucosewaarden zodat we weten of we al dan niet moeten eten of insuline nemen. Ook renners zonder diabetes die tijdens de race vergeten te eten, krijgen een hongerklop. Helemaal perfect zal je nooit staan en af en toe gun ik mezelf ook wel iets lekkers waardoor ik dit ook vrij gemakkelijk kan volhouden. hebben. Ik reed ervoor al vrij goed maar heb de knop omgedraaid en doe nu zo goed mogelijk mijn best. Ook de ploeg wil de lat altijd maar hoger leggen zodat ik binnen de ploeg telkens nieuwe doelstellingen kan bepalen. Vorig jaar was dat vooral koersen uitrijden, dit jaar proberen we resultaten te rijden en in ontsnappingen te zitten en volgend jaar zal dat misschien proberen winnen zijn. Ondertussen gaan we ook naar koersen met een hoger niveau, en wie weet zitten we binnen 3 jaar wel in de Giro of de Vuelta. Momenteel reizen we de hele wereld af om te koersen maar het zou leuk zijn om me in de toekomst ook eens in België wat meer in de kijker te kunnen rijden. Velo Images Surplusmagazine Najaar

8 Wat is... CHOLESTEROL? Cholesterol is de grondstof voor de opbouw van de celwanden van onze lichaamscellen. Bovendien is ze een noodzakelijke bouwsteen voor de productie van hormonen, vitamine D en galzuren. Goede en slechte cholesterol Cholesterol wordt vaak onderverdeeld in goede en slechte. Omdat het een vetstof is die niet oplost in het bloed, hecht ze zich tijdens het transport door de bloedbaan vast aan eiwitten. LDL of low density lipoproteïne is het eiwit dat de cholesterol van de lever naar de verschillende organen brengt. Als je veel van deze eiwitten hebt, gaat er ook veel cholesterol naar de organen waardoor deze kunnen ophopen in de bloedvaten. Daarom wordt dit de slechte cholesterol genoemd. HDL of high density lipoproteïne is het eiwit dat de cholesterol uit de organen verwijdert en terugbrengt naar de lever. Vandaar ook wel de goede cholesterol genoemd. Het is belangrijk om een goede balans te hebben tussen deze twee soorten cholesterol. Risicofactoren Veel factoren heb je niet zelf in de hand. Een hoge cholesterol wordt vaak erfelijk doorgegeven en mannen hebben een grotere kans dan vrouwen. Het risico stijgt ook met ouder worden maar door gezonde leef- en eetgewoonten zoals niet roken, voldoende bewegen, gezond eten en stress beperken, kun je al veel vermijden. Gevolgen Er zijn ernstige gevolgen verbonden aan te hoge cholesterol. Het probleem is dat je lichaam geen waarschuwingssignalen uitstuurt. De ophoping van cholesterol in de bloedbaan leidt tot aderverkalking en belemmert daardoor de bloeddoorstroming. Bij een verdere vernauwing komt de bloedvoorziening in het gedrang waardoor de organen te weinig zuurstof krijgen. Behandelen Vaak volstaat het om gezonder te eten en te leven om het cholesterolgehalte te doen dalen. Als het toch te hoog blijft dan kan de arts je verder helpen met cholesterolverlagende geneesmiddelen. VITAMINEN VAN A TOT Z: VITAMINE D Voldoende vitamine D is essentieel voor de aanmaak en het behoud van sterkte botten en gezonde tanden. Maar ze heeft ook een rol in het immuunsysteem en de spierwerking. In hoofdzaak wordt ze aangemaakt in de huid onder invloed van de UV-stralen uit zonlicht. Daarom wordt aangeraden om dagelijks een half uurtje in de buitenlucht te vertoeven. Vanaf de late lente tot de vroege herfst, wanneer de zon het hoogst staat, heb je een optimale aanmaak van vitamine D. In veel mindere mate kun je vitamine D opnemen via voeding en dan denken we vooral aan boter, vette vis, vlees, volle melk, kaas, eidooiers, kolen, In België heeft ongeveer 8 op de 10 landgenoten een tekort aan vitamine D. Daarom kan het nuttig zijn om in sommige gevallen wat extra vitamine D op te nemen via een supplement. Dit is zeker interessant voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, met het oog op een optimale botopbouw van de baby. Maar het kan ook nuttig zijn voor kinderen (Kind&Gezin raadt het ieder kind onder de zes jaar aan), ouderen, mensen met een donkere huidskleur en vrouwen die vaak gesluierd buiten komen. In België heeft ongeveer 8 op de 10 landgenoten een tekort aan vitamine D. Vitamine D is vetoplosbaar en kan bij een te grote opname zich opstapelen in het lichaam met een aantal bijwerkingen als gevolg, zoals een te hoog calciumgehalte in het bloed of nierstenen. Handel dus zeker niet op eigen houtje en overleg met je arts of apotheker. 8 - Surplusmagazine Najaar 2014

9 Verlicht uw maag antimetil Antimetil gemberextract * Antimetil bij moeilijke vertering op reis snelle werking geen negatief effect noch slaperigheid OK OK 3+ * 50 mg gestandaardiseerd gemberextract met 10% gingerol 10 x geconcentreerder dan traditioneel gemberpoeder 30 tabletten : 10,50 - CNK Gezond dankzij planten l Entreprise de l Année 2013 Entrepreneur of the year Surplusmagazine Najaar

10 NIEUW IN DE APOTHEEK Als uw tanden op uw zenuwen werken... ADVERTENTIE GEVOELIGE TANDEN LISTERINE PROFESSIONAL SENSITIVITY THERAPY Gepatenteerde behandeling: 100% opvulling van de open dentinekanaaltjes, * de oorzaak van tandgevoeligheid. Effectieve pijnverlichting Langdurige bescherming tegen tandgevoeligheid ** Klinisch bewezen Meer info hier: * In laboratoriumtests, na 9 spoelbeurten ** bij regelmatig gebruik

11 GEVOELIGE TANDEN Voel je soms ook wel eens een korte, scherpe steek als je iets kouds of warms eet of drinkt? De kans bestaat dat je last hebt van overgevoeligheid van het tandbeen, oftewel gevoelige tanden. Tanden bestaan uit twee delen die elk op hun eigen manier beschermd zijn. Het glazuur op je tanden beschermt de tandkroon terwijl de tandwortel veilig is door het wortelcement onder het tandvlees. De overgang tussen deze twee delen de tandhals - bevindt zich ter hoogte van de tandvleesrand. Maar door ouderdom of slechte mondhygiëne kan het tandvlees terugtrekken waardoor het zachte wortelcement bloot komt te liggen. Door je tanden te poetsen kan je dat wortelcement dan makkelijk wegpoetsen en krijg je een stuk ontbloot tandbeen. Dit tandbeen bevat allemaal kleine kanaaltjes die rechtstreeks met de zenuwen in contact staan vandaar de pijnscheuten. Soms kun je ook gevoelige tanden krijgen door bepaalde tandheelkundige behandelingen zoals bleken, witte vullingen en gebitsreiniging. Wat kan je doen tegen gevoelige tanden? Poetsen Poets je tanden 2 maal per dag en reinig daarbij ook minstens 1 keer tussen de tanden met flosdraad of een interdentaal borsteltje. Kies een tandenborstel met geen al te harde haartjes en oefen tijdens het poetsen geen druk uit op de tanden. Voeding Vermijd zo veel mogelijk voedsel en dranken met een hoge zuurtegraad zoals frisdrank, sportdrank, vruchtensap maar ook rode en witte wijn. Deze verzwakken het tandbeen. Wacht na het drinken van deze dranken met het tandenpoetsen omdat je anders het tandbeen te makkelijk wegpoetst. Tandpasta Een speciale tandpasta voor gevoelige tanden vult de kleine kanaaltjes naar de zenuw op zodat koude geen invloed meer kan hebben. De werkzame stoffen verschillen nogal per tandpasta waardoor je een beetje moet zoeken welke tandpasta het best bij jou past. Smeer eventueel wat tandpasta met de vingertop aan de gevoelige tanden om de werking ervan te bevorderen. Je tandarts kan ook een lepel maken die om de tanden past en die je kan vullen met de speciale tandpasta, om zo de inwerktijd te verlengen. Mondspoelmiddel Dit kun je gebruiken ter aanvulling bij het poetsen. Ze bevatten verschillende actieve stoffen en helpen onder andere ook tegen overgevoeligheid. Laat je hierin zeker adviseren door je tandarts of apotheker om het juiste product te kiezen. Fluoride-behandeling Als de gevoeligheid niet afneemt kan je tandarts een lokale fluoridebehandeling toepassen om de glazuurlaag te versterken. Na de behandeling spoel je de tanden dan om de 2 à 3 dagen met een fluoride-spoelmiddel. Als dit onvoldoende blijkt te zijn, wordt een speciale laklaag aangebracht of een wortelkanaalbehandeling uitgevoerd waarbij de tandzenuw wordt weggehaald. Surplusmagazine Najaar

12 VOEDING Broodnodig? Al meer dan jaar maakt de mens brood maar pas in de 12de eeuw werd het de basis van onze voeding. In de middeleeuwen vestigden de eerste bakkers zich in de Europese steden en intussen eten we ongeveer 60 kg. brood per jaar. Is brood gezond? Brood heeft terecht zijn plaats in een evenwichtige voeding. De vezels uit brood bevorderen de darmtransit en een vlotte stoelgang. Ze verlagen de bloedcholesterol en de opname van vet en koolhydraten. Ze doen de bloeddruk lichtjes dalen en zorgen voor een groter verzadigingsgevoel waardoor je minder snel opnieuw honger krijgt. De meeste broden zijn vetarm, dit betekent ongeveer 1 gram vet per snede. Vruchten, noten, zaden en pitten in brood zorgen voor extra voedingsvezels, vitaminen en mineralen maar meestal ook voor meer energie en dus ook meer calorieën. In tegenstelling tot wat sommigen beweren, eten we eerder te weinig dan te veel brood. In België eet slechts 20,7 % de minimumaanbeveling voor brood of beschuit. Broodaanbeveling Volkoren Volkorenbrood bevat meer voedingsvezels, vitaminen en mineralen dan wit brood omdat de volledige graankorrel wordt gebruikt. Die gezonde voedingsstoffen verlagen het risico op hart- en vaatzieken. Hoe meer graankorrel je behoudt, hoe donkerder bruin het brood en hoe meer vezels er in zitten. Maar niet elk bruin brood is volkoren. Meel van mout gemaakt zorgt ook voor een bruinere kleur, maar bevat niet meer vezels. Dikmaker? Van brood word je niet dikker, één snede brood bevat gemiddeld 85 kcal en 1 gram vet. Wees wel selectief en spaarzaam met beleg. Melkbrood, suikerbrood en rozijnenbrood bevatten wel meer calorieën. Koffiekoeken en croissants zijn heel lekker maar geen goede broodvervangers omdat ze te veel vet en suiker bevatten. Kinderen van 6 tot 12 en 55-plussers: 5 tot 9 sneden per dag Volwassenen en adolescenten: 7 tot 12 sneden per dag Gluten Gluten vormen samen met vocht een stevig elastisch netwerk in het brooddeeg. Dit houdt de lucht vast en verstijft tijdens het bakproces waardoor je het typische kruim van brood bekomt. Ongeveer 0,3 % van de Europeanen lijdt echter aan glutenintolerantie of coeliakie waardoor inname van gluten aanleiding geeft tot een abnormale allergische reactie. Steeds meer bakkers bieden daarom ook glutenvrij brood aan. Jodium/Zout Sinds 2009 worden de bakkers gesensibiliseerd om het milde jodiumtekort bij de Belgische bevolking te verhelpen, door gejodeerd zout te gebruiken. Uit verschillende cijfers blijkt dat als je per dag 7 sneden brood eet, je ongeveer 25 % van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium binnen hebt. Zout geeft smaak aan het brood maar is ook belangrijk voor de deegontwikkeling, het bakproces en houdbaarheid van het brood. In België is sinds 1985 bij wet bepaald dat het zoutgehalte in brood niet meer dan 1,2 tot 1,4 gr. per 100 g. mag zijn Surplusmagazine Najaar 2014

13 ZO GEZOND als een De mens kan de meeste vitamines niet zelf aanmaken. Daarom moeten we ze via onze voeding opnemen. Dit geldt ook voor Omega-3 vetzuren, ook wel eens vitamine F genoemd. Deze helpen bij het transport en de werking van hormonen, eiwitten en enzymen waardoor ze een invloed hebben op bloeddruk, ontstekingsziekten, Er zijn 3 belangrijke omega-3 vetzuren. ALA, LNA of alfa-linoleenzuur: zit vooral in spinazie, postelein, waterkers, peulvruchten, noten, lijnzaad, sojabonen, margarine en walnoot-, koolzaad-, sojaen notenolie. EPA of eicosapentaeenzuur) en DHA of docosahexaeenzuur) vind je in visolie uit schaal- en schelpdieren maar ook in vette vis zoals sardines, verse tonijn, makreel, zalm, poon, forel, paling en ansjovis. Onderzoek wijst uit dat deze drie omega-3 vetzuren complementair met elkaar zijn en dus samen in een uitgebalanceerde voeding moeten zitten. Probeer daarom 2 keer per week vis te eten, waaronder ook een keer vette vis en wissel regelmatig eens van vissoort. Vermijd diepgevroren vis want deze bevatten slechts kleine hoeveelheden omega-3 vetzuren en een te grote hoeveelheid slechte transvetzuren. Hart- en vaatziekten Visolie en zijn omega-3 vetzuren spelen een belangrijke rol bij hart- en vaatziekten. Ze beschermen tegen aderverkalking en bloedklontering. Maar ze verzachten ook de wand van de bloedvaten waardoor ze niet dichtslibben. Ze verlagen de bloeddruk, verminderen hartritmestoornissen en verhogen de hartslagvariabiliteit. Hierdoor vermindert het risico op een hartaanval voor zowel gezonde personen als voor hartpatiënten. Deze laatste groep kan de dagelijkse portie vette vis afwisselen met supplementen die EPA en DHA bevatten. Zwangerschap Studies wijzen op een verband tussen het gebrek aan omega-3 vetzuren bij de moeder en een vroegtijdige bevalling. Vooral naar het einde van de zwangerschap - ongeveer vanaf de 32ste week - zijn ze belangrijk voor de groei van de baby en de neurologische ontwikkeling. Voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven geldt het advies om vis in beperkte mate te gebruiken omwille van de risico s op PCB s en dioxine. Daarom is het aangeraden om supplementen te gebruiken. Maar vermijd supplementen op basis van vislever omdat die teveel vitamine A en D bevatten. Dit zijn op zich noodzakelijke vitaminen maar zwangere vouwen nemen er best geen te hoge hoeveelheden van. Overleg met je arts of apotheker. Surplusmagazine Najaar

14 DOSSIER Diabetes bij kinderen 14 - Surplusmagazine Najaar 2014

15 Dirk Kerstens Luna Tiener met diabetes Type 1 Diabetes of suikerziekte omvat twee types die zo sterk van elkaar verschillen dat het bijna twee verschillende ziekten zijn. De meest voorkomende vorm is het type 2 of ook wel ouderdomsdiabetes genoemd. Deze ontstaat door overgewicht gecombineerd met een tekort aan beweging. Dit is dus een variant waar je zelf de hand in hebt om ze al dan niet te ontwikkelen. In ons land krijgt om de 10 minuten iemand de diagnose van diabetes type 2 te horen. Maar naar schatting weet 1 op de 3 mensen niet dat hij of zij de aandoening heeft en wordt dus niet behandeld. Type 1 is echter van een heel andere orde. Hier heb je zelf geen invloed op het ontstaan, maar gaat het om een fout in het immuunsysteem. Je wordt geboren met een klein beetje meer kans om vanaf de leeftijd van zes maanden, diabetes type 1 te ontwikkelen door erfelijk materiaal. Maar daarnaast moeten er nog bepaalde omgevingsfacturen zijn waardoor dit ook effectief gebeurt. Wereldwijd wordt gezocht naar die bepalende facturen, maar voorlopig is daar nog weinig duidelijkheid over. >> Dirk Kerstens Sara Van Aken kinderarts-endocrinoloog en diabetoloog UZ Gent Surplusmagazine Najaar

16 Type 1 diabetes We hadden een gesprek met Sara Van Aken, kinderarts-endocrinoloog en diabetoloog in het UZ Gent waar ze dagelijks kinderen met diabetes begeleidt. Dirk Kerstens 16 - Surplusmagazine Najaar 2014

17 Verschillende soorten diabetes We hebben allemaal wel eens van ver of dichtbij gehoord van diabetes. Dat er twee types bestaan is ook bij de meesten bekend. Maar wat is nu eigenlijk precies het verschil? Type 2 ook wel eens ouderdomsdiabetes genoemd krijg je op latere leeftijd door overgewicht. Deze variant kan je dus vermijden door een aangepaste levensstijl met aandacht voor een gezonde voeding en voldoende beweging. Bij Type 1 daarentegen raakt het immuunsysteem plots ontregeld. Je wordt geboren met een klein beetje meer kans om diabetes te ontwikkelen door een code in je erfelijk materiaal. Maar dan moeten er nog bepaalde omgevingsfactoren zijn waardoor diabetes optreedt. Bepaalde infecties of virussen kunnen een invloed hebben, maar ook weer niet bij iedereen. Tot de leeftijd van 6 maanden ben je beschermd omdat er enkel antistoffen die je via de moeder hebt meegekregen aanwezig zijn, maar vanaf dan begint het kind zijn eigen antistoffen aan te maken en kan je tot de leeftijd van 40 jaar diabetes van het type 1 ontwikkelen. Je kan er dus niets aan doen, zelfs al drink je 10 flessen cola per dag. Ook ouders krijgen onterecht een schuldgevoel terwijl ze niets konden doen om het te vermijden. Wat gaat er nu precies mis in ons immuunsysteem? Stel je voor dat jouw bloedbanen die de suiker in je lichaam transporteren, verschillende straten zijn waarop huizen aangesloten zijn. Die huizen zijn dan de cellen uit onze spieren, hart, huid, darmen, Die cellen of huizen hebben suiker nodig als energiebron en krijgen die via de straat aangeleverd. Maar er moeten sleutels zijn om die huizen open te krijgen zodat het suiker binnen kan. Insuline die door onze pancreas wordt aangemaakt, zijn precies die sleutels. De ontregeling van het immuunsysteem bestaat erin dat de insuline-makende cellen in de alvleesklier aangevallen worden en kapot gemaakt worden. Kinderen met het type 1 kunnen dus geen insuline meer maken, waardoor het suiker ook niet in de cellen kan. Hoe kan je diabetes herkennen? De eerste symptomen zijn veel plassen en drinken. Omdat het suiker niet in de cellen kan wordt ze continue uitgeplast. Je lichaam reageert hierop door meer te willen drinken. Ondertussen krijgen de cellen geen energie meer, omdat ze geen suiker krijgen waardoor het lichaam de vetreserves gaat verbranden en het kind dus vermagert en vermoeid geraakt. Controleren Diabetes van het type 1 kun je dus niet een beetje hebben. Direct na de diagnose moet er een strikt voedingsschema opgesteld worden om KINDEREN ZIJN IN HET BEGIN VAAK HEEL FLINK ALS TEGENREACTIE VOOR DE ZORGEN DIE DE OUDERS ZICH MAKEN. het suikerniveau tussen de 60 en 180 te houden. Samen met de ouders en diëtist berekenen we hoeveel suikers er genomen moeten worden bij het ontbijt, middagmaal en avondmaal zodat een kwartiertje ervoor de insuline kan ingespoten worden. Je moet dus altijd weten wat en hoeveel het kind op elk tijdstip van de dag gaat eten om samen met de bloedsuikerwaarden te bepalen hoeveel insuline er nodig is. Dat mag niet minder zijn maar ook niet meer. Gaat het kind bijvoorbeeld sporten in de namiddag dan mag de insuline minder zijn of kan je een aardappel meer eten. Maar ook voor het slapen wordt er basisinsuline gegeven want de suiker moet op elk moment in de cellen kunnen, ook als je niet eet en dus ook s nachts. Als de bloedwaarden s nachts te laag zijn zal je onrustig slapen of nachtmerries krijgen maar als die onder Dirk Kerstens de 30 daalt dan werken de hersenen niet meer met mogelijks stuipen tot gevolg. Waar zit er suiker in? Ouders worden na een tijdje echte voedingsspecialisten. Het is immers evident dat er suiker in choco en confituur zitten. Maar ook in de boterham zelf zit er suiker en evengoed in aardappelen, rijst, spaghetti In fruit zit gezond vruchtensuiker maar ook daar moet je rekening mee houden. Soms vind je bij de bakker ook koeken zonder suiker, wat niet klopt. In die koek zit er zetmeel dat in uw bloed wordt omgezet naar suiker. Chocolade zonder voedingsstoffen is ook zo één. Daar zitten meer vetstoffen in die weliswaar geen effect hebben op de bloedsuikerwaarde maar die zich wel vastzetten in de dunne bloedvaten. Psychologisch Kinderen zijn in het begin vaak heel flink als tegenreactie voor de zorgen die de ouders zich maken. Pas als de ouders het aanvaarden kunnen de kinderen laten zien dat ze het soms moeilijk hebben. Het is belangrijk dat ze af en toe kunnen zeggen dat het niet plezant is, bijvoorbeeld bij traktaties in de klas. Iedereen in de klas krijgt snoep of mars terwijl kinderen met diabetes dat niet kunnen eten. Gelukkig zijn er veel scholen die heel veel aandacht hebben voor de gezondheid van de kinderen. Ze leggen echt de nadruk op fruit en de juffen berekenen zelf het suikergehalte zodat traktaties onder bepaalde voorwaarden toch kunnen. Ook aan broertjes en zusjes vragen we altijd om er rekening mee te houden in hun eetpatroon. Toekomst Diabetes blijft ongeneesbaar, er bestaat geen pilletje zodat je er vanaf bent. Maar er wordt wel heel hard gewerkt om het omgaan met diabetes te vereenvoudigen. Momenteel onderzoeken we hoe we er kunnen voor zorgen dat jouw lichaam de eigen insuline-makende cellen niet meer aanvalt. Anderzijds proberen we om de insuline zo goed mogelijk op de normale insuline te doen lijken zodat deze sneller werkt en beter aangepast is aan de voeding. Maar het blijft een heel ingewikkeld proces waar we telkens hele kleine stapjes vooruit zetten. Surplusmagazine Najaar

18 Leven met DIABETES Te horen krijgen dat je diabetes type 1 hebt, is altijd een klap. Je wordt ermee geboren, hebt er geen schuld aan en toch gaat het onderdeel uitmaken van jouw persoon voor de rest van je leven. Maar dat je er perfect mee kan leven bewijzen Luna en haar gezin, elke dag opnieuw. Ze was 5 jaar toen de symptomen er plots waren. Luna: Een week voor de grote vakantie begon ik plots liters water te drinken. Ik goot ze naar binnen en toch bleef ik dorst hebben. Vrij snel kwam de diagnose dat ik diabetes type 1 had en moest ik een week in het ziekenhuis blijven om mijn bloedwaarden onder controle te krijgen. Annemie: Het verdict was heel erg confronterend. Als ouder wil je de ziekte van je kind direct overnemen. Maar omdat Luna zo positief reageerde hebben we ons als ouders heel snel aangepast aan de nieuwe situatie. Luna: Van bij het begin heb ik alles zelf gedaan. Dat meten en spuiten was wel wat raar maar al vrij snel is dat onderdeel van mijn leven geworden. Eten en meten Luna: Na het opstaan meet ik meteen mijn bloedsuikerwaarde zodat ik weet of ik al dan niet moet spuiten. Volgens de regeltjes moet ik dan een half uurtje voor het ontbijt insuline spuiten, maar ik doe het anders. Omdat ik nooit goed weet wat en hoeveel ik ga eten spuit ik meteen na het eten aan tafel. Het is niet zoals het moet maar bij mij werkt het perfect. Voor het slapen moet ik dan nog een keer spuiten met 24-uurs insuline om mijn suiker ook s nachts op peil te houden. Ondanks mijn diabetes kan ik eigenlijk alles eten. Veel snoepen en suiker op vb. pannenkoeken zal ik nu wel niet doen. Maar zolang ik weet wat ik eet en het correct kan omrekenen is er geen probleem. Annemie: Sowieso eten we gezond. We koken bijvoorbeeld nooit met boter, maar met isio-olie. We eten altijd bruin brood, bruine pasta, magere kaas, Frisdrank hebben we niet in huis maar wel de light versie en heel uitzonderlijk ook eens fruitsap. Voordeel is dat bij mijn laatste controle ook mijn cholesterol heel laag bleek te zijn. Maar soms loop het toch eens mis Annemie: Het blijft een constant zoeken naar het juist afstellen van de insuline. Om de 3 maanden moet Luna op controle en dan worden er vaak aanpassingen gemaakt aan de hoeveelheid insuline die ze moet nemen omdat ze nog midden in haar groei zit. Dan kan het soms gebeuren dat het wat zoeken is en soms wel eens verkeerd gaat. Luna: Als mijn bloedsuikerwaarde te hoog staat krijg ik heel veel dorst en een raar gevoel achteraan mijn tong waardoor ik het signaal krijg dat ik moet controleren. Als ze te laag staat dan voel ik mij duizelig en eet ik wat druivensuiker of een koek. Maar het engste is als het s nachts verkeerd gaat. Als ik dan te laag ga, een zogenaamde hypo, schiet ik plots wakker maar kan ik niet meer praten. Ik besef de hele tijd wat er gebeurt maar ik kan enkel wat rare geluiden maken en me niet meer bewegen. Doordat mijn hersenen een langere tijd geen suiker krijgen vertoon ik uitvalsverschijnselen en kan ik mijn spieren niet controleren. Het is alsof ik vanop een afstand naar iemand anders sta te kijken. Dirk Kerstens 18 - Surplusmagazine Najaar 2014

19 Dirk Kerstens Annemie: Het is heel confronterend om uw kind zo te zien. Het is ook heel erg moeilijk om een reden aan te duiden waarom het gebeurt. Het zijn in ieder geval nachten waarop we niet meer kunnen slapen want van zodra dat Luna wat beter wordt, krijgt ze erge hoofdpijn en moet ze overgeven. Gelukkig gebeurt dit gemiddeld maar één keer per jaar. Begeleiding Annemie: We zijn ook heel erg geëvolueerd door de jaren. In het begin volgden we alle regels heel strikt maar na verloop van tijd hebben we onze eigen weg gevonden. Gelukkig krijgen we daarin ook de steun van een fantastisch kinderdiabetes-team in het UZ Gent. Daar hebben ze ons ook geleerd om ons leven niet aan de diabetes aan te passen, maar de diabetes in ons leven in te passen. Daardoor kun Luna nu alles doen wat jongeren van haar leeftijd doen. En als je echt niet meer weer wat je moet doen kun je ook steeds terecht bij de wachtdienst die je ook midden in de nacht kunt bellen. Bij de eerste nachtelijke hypo heb ik er zelf ook dankbaar gebruik van gemaakt. Luna: Elk jaar ga ik mee op diabeteskamp. Daar heeft iedereen diabetes, ook de begeleiders. Maar eigenlijk is dat een heel gewoon kamp waar er wat extra aandacht is voor onze diabetes en waar er wat meer organisatie is. Annemie: Luna zit ook in de chiro en zeker in het begin als ze op kamp ging, was het niet gemakkelijk om haar los te laten omdat je weet wat er mis kan gaan. Maar eigenlijk heeft dat nooit problemen gegeven en ze moet niets missen door haar diabetes. Want met de juiste medicatie kun je perfect met diabetes leven. PAS JE LEVEN NIET AAN DIABETES AAN, MAAR PAS DIABETES IN JE LEVEN IN. Surplusmagazine Najaar

20 Precies wat ik nodig heb. ADVERTENTIE SCHIMMELNA NIEUW CONCEPT MENTAAL FYSIEK FIT & GEZOND ONDERSTEUNEND Voel je je wat futloos en kan je een fl inke energieboost gebruiken? Of heb je daaren tegen nood aan mentale rust? Of misschien ben je zwanger en wil je je lichaam extra in de watten leggen? Dan is Biocure precies wat je nodig hebt. De voedingssupplementen van Biocure bevatten net die vitamines, mineralen en andere broodnodige ingre diënten die tegemoetkomen aan je specifi eke wensen en behoeften. Vraag raad aan uw arts of apotheker. Dankzij de unieke formule komen alle actieve stoffen geleidelijk aan vrij in het lichaam, wat resulteert in een snelle, krachtige en langdurige werking. BE patent A3 Rijksweg 9 - B-2880 Bornem ADV/PUB/0084/001/