LIGHTROOM WORKSHOP WORKFLOW/WERKMETHODE

Transcriptie

1 LIGHTROOM WORKSHOP Op 9 december 2009 te Utrecht voor de mailgroep foto olv Joost Dijkerman Onderstaand is een samenvatting, de bladzijde nummers verwijzen naar een volledige Nederlandstalige handleiding van Adobe die gratis te downloaden is van het web. Zie: Ik heb geprobeerd zoveel mogelijk de Nederlandstalige en Engelstalige termen te vermelden. Zelf heb ik alleen de Engelstalige versie. Af en toe is het dus een beetje een rommeltje geworden. WORKFLOW/WERKMETHODE Overzicht (bl. 5-19) Vijf modules: - Library/Bibliotheek: importeren, selecteren en archiveren - Develop/Ontwikkelen: globale en lokale aanpassingen - Slideshow/Presentatie: diashow maken en verzenden - Print/Afdrukken: sjabloons maken voor het afdrukken - Web: foto s naar of website Werkruimte (bl ) - Centrale ruimte in het midden voor de foto( s) - Linker en rechter paneel voor instructies - Boven en onder paneel voor instructies - Filmstrip foto info als popup (aan te passen via right click) - Deze panelen verdwijnen automatisch en komen weer te voorschijn als je er met de cursor in de buurt komt. Ik vind dat verwarrend en heb het uitgezet (rechts klikken op het driehoekje) - Delen van panels die je nooit gebruikt kun je verbergen (rechts klikken op de header ) - Bijvoorbeeld Quick Develop/Snel Ontwikkelen in de bibliotheek module gebruik ik nooit. - Met solo mode zorg je dat er slechts één deel tegelijk open is. Handig voor het overzicht. - De volgorde van je foto s in de filmstrip zijn aanpasbaar. Ik gebruik altijd opnametijd Veelgebruikte sneltoetsen (bl.175 e.v.) G ( Grid weergave in Library) kleine foto s in grid/raster (grootte en info aanpasbaar) E (Loupe weergave in Library) één geselecteerde foto groot (info aanpasbaar met ctrlj) Spatiebalk in of uitzoomen (Navigator panel handig bij volle zoom) Tab zijpanelen verbergen/tonen Shift+Tab Zij en boven en onder panelen verbergen/tonen T Werkbalk verbergen/tonen F5 Module kiezer bovenaan verbergen/tonen F6 Filmstrip verbergen/tonen F7 linker paneel verbergen F8 rechter paneel verbergen L 1x licht dimmen 2x licht uit F volledig scherm 1

2 LIBRARY/BIBLIOTHEEK MODULE Foto s importeren (bl.35-45) Het linker paneel onder folders/mappen geeft aan op welke schijfstation je foto s staan. Als je steeds verschillende harde schijven gebruikt wordt het gauw een onoverzichtelijke rommel. Later kost dat uren of dagen om er orde in te scheppen. Zet daarom al je foto s op één externe harde schijf (1500GB), noem het fotoarchief en importeer op datum. Schaf je zelf een tweede externe harde schijf aan en gebruik die als backup. Demonstratie foto importeren: wat je zo al kunt instellen. Als je later na het importeren een foto wilt verplaatsen of een andere naam wil geven, doe dit dan bij voorkeur binnen Lightroom. Als je het buiten Lightroom doet, raakt de database van LR het spoor bijster en kan LR de foto niet meer vinden. Er komt dan een vraagteken? bij de foto te staan. De thumbnail is er dan nog wel maar je kunt de foto niet bewerken. Daarvoor moet je LR eerst vertellen op welke schijf en binnen welke map de foto gevonden kan worden. Verplaatsen van foto s binnen LR kan gewoon door slepen van de ene folder/map naar de ander. Foto s selecteren en archiveren (bl46-95) Er zijn vele manieren, ik laat zien wat ik doe na het importeren. -Eerste selectie: In de loupe weergave (sneltoets E met de foto zo groot mogelijk) ga ik door alle foto s. Met de sneltoets X markeer ik de mislukte foto s en met de sneltoets P pik ik de goede foto s. De rest laat ik zo. De mislukte foto s verwijder ik met Ctrl Backspace allemaal tegelijk van de harde schijf.. En van de goede foto s (P s) maak ik een verzameling/collectie. Daar ga ik nu verder mee aan de slag. -Tweede selectie: Ik bekijk de goede foto s nogmaals en geef diegene die er echt uitspringen een *. Al die ster* foto s zet ik nog een keer op een rij en kies daaruit de besten. Die geef ik twee sterren **. Na het ontwikkelen kun je de allerbeste eventueel nog een derde ster *** geven. Er zijn in het totaal vijf sterren. Wees zuinig met de sterren en houdt vier of vijf sterren alleen voor de super foto s. Er zijn ook nog kleuren te vergeven. Je kunt bijvoorbeeld alle foto s waar je een afdruk van hebt gemaakt een groene ster geven. En alle foto s die je naar de list gestuurd hebt een rode ster. Ik doe dat niet en houd het liever zo simpel mogelijk. - Selecteren door vergelijken met de N sneltoets: Soms heb je vier of vijf foto s die erg op elkaar lijken en waarvan je er één wilt gebruiken. Selecteer alle vijf foto s en druk op N. Je krijgt dan de vijf foto s op het scherm. Verberg met shift+tab de panelen maak met F gebruik van het volledige scherm, dim met L de lichten. Verwijder door op x te drukken de slechtste foto. De rest van de foto s hergroeperen zich en worden groter. Verwijder weer de slechtste en ga zo door, tot dat je de beste over hebt die dan het hele scherm vult. - Het toekennen van trefwoorden/key words. Je foto s staan op datum maar wat als je nu al je molen foto s even bij elkaar wil zien, dan is het handig als je kunt zoeken op molen. Bij het importeren kun je al een sleutelwoord toekennen maar dat is vaak heel algemeen. Het is goed om er later nog even door heen te gaan. Je kunt het zo uitgebreid doen als jezelf wilt. Het is een hulpmiddel en het is nooit af maar het is wel handig. Trefwoorden staan in het rechter paneel van de bibliotheek module. Het kan gewoon alfabetisch maar je kunt ook sets maken van bijvoorbeeld plaatsen, mensen, dingen, natuur etc. 2

3 - Zoeken in je fotoarchief. Klik eerst op G om in de grid/raster weergave te komen. Dan zie je boven aan een bibliotheekfilterbalk. Als die niet zichtbaar is gebruik dan de sneltoets backslash \. Zorg dat je links bij je folders aan klikt in welke map je wil zoeken. Wil je in al je foto s zoeken, ga dan naar boven en klik in de Catalogus alle foto s aan. Je kunt zoeken op tekst (bijvoorbeeld een trefwoord), op kenmerk bijvoorbeeld een vlag en twee sterren**, of op metagegevens (bijvoorbeeld camera, diafragma, sluitertijd). Ook een combinatie is mogelijk. - Het gebruik van verzamelingen/collecties. Verzamelingen zijn handig om de resultaten van je zoekacties in op te bergen. Selecteer daarvoor alle foto s die je zoekactie hebben opgeleverd en klik op het plusje naast het woord Verzamelingen in het linker paneel en kies voor maak een nieuwe verzameling. Je hoeft dan niet opnieuw te gaan zoeken maar kunt gewoon in je verzameling kijken. Ook voor beeldbewerking is het makkelijk. Zo kun je een verzameling van luchten aanleggen waaruit je kunt kiezen als je een saaie lucht uit een foto wilt vervangen. Als je rechts klikt op een foto staat er in het keuze menu: voeg toe aan de snelle verzameling. Zo kun je snel je foto s aan een verzameling toevoegen en dan later de snelle verzameling omzetten in een defintieve. Als je op het keuze menu naast het plusje van de verzamelingen klikt, heb je ook de mogelijkheid om een slimme verzameling te maken. Je kunt dan zoek criteria gelijk invullen en hoeft niet terug naar het filterbalkmenu. Verzamelingen zijn altijd beschikbaar vanuit de andere modules. Dit in tegenstelling tot folders/mappen. Voor het maken van een slideshow, voor het afdrukken van foto s, en voor het maken van een webgalerie is het het handigst als je de uitgezochte foto s in een aparte verzameling zet. - Foto s stapelen. Naast de verzamelingen kun je foto s die bij elkaar horen ook stapelen. Dat is bijvoorbeeld handig bij bracketing, als je drie foto s maakt van hetzelfde onderwerp met verschillende belichtingen. Ook voor foto s waarvan je een panaroma s maakt, werkt het prima. Stapels maak je door de foto s te selecteren die je wilt stapelen en dan CtrlG. Als je meerdere bewerkingen maakt van één foto worden ze automatisch in een stapel gezet. - Metadata zijn gegevens die bij de foto horen zoals de exif gegevens, sleutelwoorden, classificatie/rating in de vorm van vlaggen, sterren etc, copyright info. Bij metadata heb ik meestal de exifgegevens aan staan. Dat is handig. Verder doe ik er weinig mee. Met de Synch metadata knop onderaan kun je voor een aantal foto s geselecteerde metadata overbrengen van de één naar de andere foto. Ik gebruik het nooit. DEVELOP/ONTWIKKELEN MODULE (bl ) RAW converter Develop is het onderdeel van LR dat ik het meeste gebruik. Eigenlijk is dit een uitgebreide RAW converter en identiek aan die gebruikt wordt in Photoshop CS4. De combinatie van LR met Photoshop Elements of met PSP is een prima oplossing voor mensen die Photoshop CS4 te duur of te ingewikkeld vinden. Je hoeft niet per sé in RAW te fotograferen ook met JPEG s werkt het prima alleen je speelruimte is wat kleiner. Histogram Bovenaan in het linker paneel staat het histogram. Het is handig om dat open te laten staan dan kun je zien wat je acties doen met het histogram en of je de goede kant op gaat. De driehoekjes bovenaan links en rechts zijn waarschuwingen voor onder en overbelichte delen in de foto. 3

4 Werktuigen Direct onder het histogram: uitsnijden, rechtzetten, rode ogen en vlekjes verwijderen zijn dingen die je meteen aan het begin van de workflow kunt doen. Lokale aanpassingen met het aanpassingspenseel/adjustmentbrush en het gegradueerd filter kunnen beter wachten tot later. Basis -Witbalans. Bijstellen kan via het pipetje (klik op een neutrale kleur), de temperatuurschuif of kies één van de voorinstellingen daglicht, bewolkt, schaduw etc. RAW bestanden hebben het voordeel dat je de witbalans nog helemaal kunt veranderen. - Tone/Tint worden bijgesteld met vier schuifjes zodat in het histogram de alarm driehoekjes van uitgebeten hoge lichten of dichtgelopen schaduwen uitgaan. Met de alt toets ingedrukt terwijl je aan de schuifjes trekt zie je wat er gebeurt met de over- of onderbelichte delen. Je kunt ook direct in het histogram klikken en schuiven maar dat vind ik niet zo handig. De andere schuifjes helderheid en contrast (midtones) gebruik ik vrijwel nooit. - Lokaal contrast/clarity. Zoom in tot 100% of meer om het effect goed te zien werkt goed voor de meeste foto s. Metalen voorwerpen kunnen zelfs prima +75 hebben. Negatief werkt het verzachtend op de huid bijvoorbeeld in portretten. - Levendigheid/vibrance is een veilige manier om de kleur wat op te krikken omdat het vooral op de minder verzadigde kleuren werkt. Met verzadiging ga je gauw te ver. Voor en Na scherm om je bewerking te vergelijken met het origineel Als je het resultaat van je bewerkingen goed wil zien, klik dan op het voor/na scherm in de onderste werkbalk. Er zijn verschillende versies van: link-rechts, boven onder, gespitst etc. Curve. Met het curven diagram kun je vervolgens de belichting nog fijner bijstellen. Het is onderverdeeld in vier gelijke delen: schaduwen (0-25), donkere tinten (25-50), lichten (50-75) en hoog lichten (75-100) ieder met een eigen schuifje. Als je wilt kun je die indeling ook aanpassen door te slepen aan de verticale lijnen. Het rondje links boven in het curvendiagram is een aanwijzer. Als je het aanklikt en je gaat dan ergens met de cursor in de foto staan, wordt in de curve precies aangegeven waar je je bevindt. Door dan om laag of omhoog te bewegen maak je dat deel van de foto resp. donkerder of lichter. Dat is voor het fijne werk. Voor een globale aanpassing in het contrast kun je kiezen onderaan bij puntcurve kiezen tussen lineair, medium en sterk contrast. HSL Kleur Grijswaarden Met HSL en Kleur kun je individuele kleuren sprekender maken. Bijvoorbeeld de lucht blauwer. Grijswaarden is ideaal voor het omzetten van een kleurenfoto naar zwart-wit. Gesplitste tinten/splittoning Hiermee kun je een zwart-wit foto inkleuren. Hoge lichten kun je een andere kleur geven dan schaduwen. Vandaar de term gesplitst. Dit onderdeel kun je meestal overslaan en is alleen voor creatief gebruik. 4

5 Detail Dit deel van de workflow is vooral belangrijk als je in RAW fotografeert. Het bevat drie onderdelen waarvoor je je foto in moet zoomen tot 100 % of meer: -Verscherpen. Dit deel kun je overslaan als je in jpeg fotografeert. Raw foto s krijgen in tegenstelling tot jpeg foto s geen enkele verscherping mee vanuit de camera. Daarom moet je als je in RAW schiet bij iedere afbeelding even verscherpen. Dat gebeurt met een soort onscherp masker waar bij je waarden moet invullen. voor de hoeveelheid, de straal, het detail en het masker. Standaard staan die voor Raw foto s op hoeveelheid 25, straal 1.0, detail 25 masker 0. Met de hoeveelheid pas je de scherpte van de randen aan. Voor jpeg s staat hij standaard op 0 (geen verscherping). De straal bepaalt op hoeveel pixels van de rand de verscherping wordt toegepast. 1,0 is een prima waarde voor de meeste foto s. Detail voorkomt halo s. Standaard is 25 maar voor landschap of architectuur foto s wordt 50 of 75 aanbevolen. Het masker beschermt de meest kwetsbare delen tegen teveel verscherping. Bij 0 worden alle delen gelijkelijk verscherpt, prima voor landschaps en architectuur foto s. Bij 70 wordt het verscherpen beperkt tot alleen de duidelijkste randen, fijn voor portret foto s. LR heeft twee presets meegegeven die het je extra makkelijk maken. Je vind ze in het linker paneel onder de presets. Sharpen portraits gebruikt waarden van hoeveelheid 35, straal 1,2, detail 20 en masker 70. Sharpen landscape stelt in op hoeveelheid 40, straal 0,8, detail 50 en masker 0. Als je de alt toets ingedrukt houdt terwijl je aan de schuifjes trekt kun je het effect van het verscherpen goed zien: witte gebieden worden verscherpt en zwarte worden beschermd door een masker. - Ruis verminderen. Alleen gebruiken als er ruis is (hoge ISO waarden). Begin met kleurruis. Standaardwaarde is 25. Daarna luminantie. Bij hogere waarden dan 25 treedt er een vervaging op die de ruis wel verwijderd maar de foto niet ten goede komt. In de volgende versie Lightroom 3 is de ruisreductie verbeterd. - Chromatic aberration, Als je bij sterke vergroting van die gekleurde randjes ziet kun je ze hier verwijderen. Gewoon even uitproberen. Werkt fijn. Met de alt toetst ingedrukt kun je het soms beter zien. Vignetten. Soms heb je door een afwijking in de lens of door de zonnekap wat donkere randen in de hoeken van de foto. Dat kun je hier verwijderen. Je kunt het ook creatief toepassen zodat de aandacht valt op het midden van de foto. Camera Kalibratie en Camera Profielen. Als je camera foto s aflevert die allemaal een kleurafwijking hebben kun je dat via LR herstellen. Ik heb er geen ervaring mee. Het is een onderdeel dat de meesten van ons kunnen overslaan. Camera profielen zijn wel belangrijk. Zie Klik boven aan in dit onderdeel op het menuutje onder profiel en kijk of je cameraprofielen hebt. Canon en Nikon bijvoorbeeld hebben standaard profielen. Bij Canon zijn er vijf Picture Styles: Standard, Portrait, Landscape, Neutral en Faithful. Die kun je toepassen op je RAW foto en dat is vaak een uitstekend startpunt. Je kunt ze ook bij je presets zetten. 5

6 Lokale aanpassimgen Met Lightroom 2 is er de mogelijkheid om lokale aanpassingen te doen, nondestructief en zonder lagen zoals in Photoshop. Aanpassingspenseel/adjustment brush vind je bij de gereedschappen direct onder het histogram. Je kunt hiermee heel snel plaatselijk doordrukken of tegenhouden door de belichting aan te passen. Maar ook andere effecten zijn mogelijk met kleurverzadiging, contrast, huid verzachten in portretten etc., plaatselijk verscherpen etc. Er zijn twee penselen beschikbaar die je zelf kunt aanpassen. De twee ringen om het penseel geven het doezel effect, de zachtheid van het penseel aan. Handig is om één hard penseel klaar te hebben staan voor de scherpe randen en één zacht voor de geleidelijke overgangen. Dan kun je snel wisselen met toets /. Behalve de grootte en de hardheid/doezelaar van het penseel kun je ook nog de dichtheid/opacity en de stroom/flow aanpassen om nog nauwkeuriger te werken (net als in Photoshop). Handig is het om de automask aan te hebben staan die beschermd bij duidelijke overgangen en daardoor hoef je minder op te passen dat je over het randje schildert.. Als je zien wilt waar je geweest bent klik op de O toets en dat deel wordt rood. Zo kun je makkelijk zien of je stukken hebt overgeslagen met het penseel. Met de [ ] toetsen kun je het penseel snel vergroten of verkleinen. Het beste is flink in te zoomen tijdens de bewerking. Iedere bewerking kan achteraf worden bijgesteld. Een wit rondje/ pin geeft het begin aan. Als je erop klikt wordt het zwart-wit en is het actief. Als je op de H toets klikt worden alle lokale aanpassingspinnen zichtbaar. Helemaal onderin het lokale aanpassingsgedeelte links van de reset knop zit een zwart-wit knopje. Als je daar op klikt kun je het effect van je aanpassingen bekijken. - Gegradueerd filter/ graduated fiter Hiermee kun je ook lokale aanpassingen doen in de vorm van een verloop. Mooi bijvoorbeeld bij landschapsfoto s om de lucht wat beter te laten uit komen. Zo kun je geleidelijke overgangen maken niet alleen met belichting maar ook met andere effecten zoals verscherpen, contrast, verzadiging. Houd de shift toets ingedrukt om het verloop precies verticaal of horizontal te ktijgen. Ontwikkelingsinstellingen kopiëren en plakken Onderaan in het linker paneel van de ontwikkel module zitten de knoppen kopiëren en plakken. Als je een bepaalde foto naar tevredenheid hebt ontwikkeld, kun je dezelfde instellingen ook kopiëren naar andere foto s in dezelfde reeks. Je kunt daarbij precies aangeven welke onderdelen je wilt overnemen voor de andere foto s. Zo kun je bijvoorbeeld in alle foto s van een reeks snel de witbalans corrigeren. Historie en Snapshots/momentopname Als je een foutje maakt tijdens het ontwikkelen kun je dat makkelijk ongedaan makem met CtrlZ. Dat is echter slechts voor één stap. Stel dat je pas na een tijdje merkt dat je op de verkeerde weg zit. Moet je dan helemaal over nieuw beginnen. Nee ga dan naar historie. Dat zit in het linker paneel van de ontwikkel module. Alle stappen die je zet tijdens het ontwikkelen van de foto worden bijgehouden en je kunt dus terug kijken waar het fout ging en vandaar af weer verder gaan. Ook kun je af en toe een snapshot nemen en zo n momentopname in de ontwikkelfase vastleggen. 6

7 Voorinstellingen/presets Met deze voorgeprogrammeerde bewerkingen maak je in één muisklik van je foto een antieke zwart-wit, een sepia, een seleen of een cyanotype opname. En als je niet weet wat het is, zorg dan dat het navigator paneel bovenaan links aanstaat. Als je met je muis over zo n preset heen gaat, krijg je in dat paneel een voorvertoning te zien. Er zijn heel veel verschillende presets beschikbaar. Standaard zitten er een aantal in LR. Maar ze zijn ook te downloaden van internet. Als jezelf een leuke bewerking hebt gevonden kun je die ook als preset opslaan. Zo kun je eindeloos veel bewerkingen heel snel even uitproberen op een foto. Handig is dan gebruik te maken van virtuele kopieën van het origineel. Dat doe je door rechts te klikken op het origineel. Op iedere virtuele kopie kun je dan een andere preset loslaten. Al die verschillende bewerkingen worden in één stapel/stack opgeslagen Je kunt de stapel inklappen of uitvouwen. Verder bewerken in een ander bewerkingsprogramma Er zijn toch vaak een paar dingen die je niet in LR kunt doen. Rechts klik op de foto en klik op Edit in. Je kunt in de menubalk onder Edit Preferences bij External Editing twee programma s opgeven. Ik heb gekozen voor Photoshop CS4 en Photomatix (HDR) maar PSP of Photoshop Elements is ook mogelijk. Ik kies vaak voor Open as Smart Object in Photoshop. Dat geeft je de mogelijkheid om indien nodig snel nog even terug te gaan naar de RAW converter van Photoshop om bijvoorbeeld de witbalans nog iets bij te passen. Voor het maken van een panorama in Photoshop selecteer ik de betreffende foto s en klik op merge to panorama. Voor het creatieve werk waarbij je gebruik maakt van meerdere foto s kun je die foto s selecteren en dan kiezen voor Open as Layers in Photoshop. Terugkeren naar LR vanuit een ander bewerkingsprogramma Als ik klaar ben in Photoshop klik ik op Opslaan als en bewaar de bewerkte versie als een Tiff file (meestal zonder lagen) in dezelfde map als de originelen. Aan de uitgang Tiff kan ik zien dat het een bewerkte versie is en LR plaatst de foto vlakbij het origineel en maakt er een stapel/stack van te herkennen aan de nummers 1 en 2 die ze dan automatisch krijgen. Je zou dat ook kunnen doen voor de verkleinde JPEG files die je voor de foto s gebruikt maar daarvoor heb ik een aparte map gemaakt buiten LR. Foto s exporteren Rechts klik op de foto in de filmstrip en kies voor export en dan opnieuw bovenaan export. Je komt op een invulscherm waar je alles naar je hand kunt zetten. Je kunt kiezen om je foto s op te slaan op een DVD, CD of op de harde schijf (bovenste driehoekje rechts). Je kunt kiezen voor dezelfde map als het origineel in een stapel in LR of in een aparte map buiten LR. Voor en van foto s kies je uiteraard jpeg. Je kunt de pixeldimensies van de foto instellen bijvoorbeeld maximale hoogte 490 pixels en maximale breedte 1000 pixels. Vervolgens kies je een kwaliteit/compressie zodat de mail niet te zwaar wordt en zet verscherpen op screen. Op die manier kun je snel een hele rits foto s verkleinen en gereed maken voor de . Voor familie foto s maak ik er dankbaar 7

8 gebruik van. Voor de fotolist ga ik altijd terug naar Photoshop en doe het verkleinen en verscherpen en een randje erom heen handmatig daar omdat het toch meer controle geeft SLIDE SHOW / PRESENTATIE MODULE Slideshow Een slideshow is een leuke manier om snel je foto s te laten zien. Je kunt ze ook en. Een snelle standaard slideshow maken kan ook vanuit de bibliotheek module maar het beste gaat het vanuit de presentatie module. Je werkt het gemakkelijkst als je eerst een verzameling gemaakt hebt van de foto s die je in de slideshow wil laten zien. Linker paneel In het linker paneel van de presentatie module heb je toegang tot al je verzamelingen. Daar boven is een template/sjabloon browser met een keuze van een aantal door LR voorgekookte sjabloons. Daarvan één kiezen is de snelste manier om gauw een slideshow te maken. Als je met je muis op één van de sjabloons gaat staan, zie je in de preview/voorvertoning daarboven hoe het eruit komt te zien. Je kunt hier ook zefgemaakte sjabloons opslaan. Helemaal onderaan in het linkerpaneel zijn twee knoppen om de slideshow te exporteren, als JPEG of als PDF bestand. Zo n bestand kun je dan in een als bijlage meezenden. Zelf heb ik goede ervaringen met de PDF file. Je kunt makkelijk een show van bijvoorbeeld 15 slides versturen per zonder al teveel kwaliteits verlies door comprimeren. In de nieuwe Lightroom 3 versie kun je ook muziek meesturen met je slideshow. Rechter paneel en Midden paneel In het rechter paneel kun je de layout van de slideshow helemaal naar je eigen hand zetten via verschillende submenus. Het is een kwestie van gewoon uitproberen wat ieder van de verschillende onderdelen doet en dan een keuze maken. Als je tenslotte je keuze gemaakt hebt, kun je die opslaan als user template/gebruikers sjabloon zodat je hem later weer kunt gebruiken (CtrlN). Onderaan in het rechter paneel zie je een knop voor preview/voorvertoning en play/afspelen. Met preview zie je de slideshow in het middel paneel. Met play wordt het allemaal afgespeeld op volledig scherm. Met de escape toets kom je er weer uit. Onderaan het middelpaneel bij ABC is de mogelijkheid om tekst toe te voegen aan de foto. Als je erop klikt verschijnt er een invulscherm. De grootte is aanpasbaar. Film strip Helemaal onderaan zijn alle foto s zichtbaar van de verzameling. In de volgorde waarin ze staan, worden ze gebruikt in de slideshow. Je kunt door aanklikken en slepen de volgorde van de foto s wijzigen. Je kunt daar ook aangeven of je alle foto s van de verzameling wil gebruiken of slechts een aantal. 8

9 PRINT / AFDRUK MODULE (bl ) Deze module lijkt qua opzet erg op de presentatie module. Ook hier kun je het beste beginnen met de af te drukken foto s in een verzameling te zetten omdat verzamelingen beschikbaar zijn in het linker paneel. Zonder verzameling kan het ook maar dan moet je vanuit de filmstrip werken en daar de af te drukken foto s selecteren. Linkerpaneel Onderin zit de de knop Pagina Instelling/Page Set up. Hiermee kies je de printer, het formaat papier en liggend of staand formaat. Ga dan naar de sjablonen/template browser en lies een geschikt sjabloon. Als je er met je muis op gaat staan, zie je in de voorvertoning hoe de sjabloon eruit ziet. De bovenste drie zijn fotopakket/picture package sjablonen, zoals voor trouwfoto s of schoolfoto s veel worden gebruikt. Er is steeds één foto die op verschillende maten op het vel wordt afgedrukt. De rest zijn rest grid/rastersjablonen waarbij je kunt kiezen voor meerdere foto s per vel. Zelfgemaakte sjablonen die goed bevallen kun je opslaan onder user templates/gebruikers sjablonen. Rechterpaneel Het makkelijkst is om uit te gaan van één van de bestaande sjablonen die het dichtste bij je wensen komen en die dan aan te passen. Dat laatste gaat in het rechter paneel. Het is een kwestie van uitproberen, Onder Lay-outengine kun je kiezen tussen een raster of fotopakket sjabloon. Bij afbeeldingsinstellingen kun je o.a. kiezen voor één foto die steeds herhaald wordt of verschillende foto s. Het aantal rijen en kolommem bij een grid sjabloon stel je in onder layout. De afdruktaak op het einde is waarschijnlijk het belangrijkste deel, Je zet er een resolutie, kiest een verscherping en kiest een papier soort, bijvoorbeeld glanzend of mat.. Tenslotte kun je de kleurmanagement over laten aan de printer of het laten doen door LR. Het laatste is het beste maar ook wel ingewikkeld met printerprofielen. Ik heb er geen ervaring mee. Onderaan het paneel kun je dan kiezen voor print of voor print one. Bij de laatste wordt er meteen afgedrukt, bij de eerste heb je nog een extra check of de juiste printer en het goede papier zijn geselecteerd. WEB MODULE Hiermee kun je websites maken met miniatuurafbeeldingen die als je erop klikt de grotere afbeeldingen laten zien. Ik heb er geen enkele ervaring mee en kan er dus niets over zeggen. Zie bl 167 tot 175 van de gebruikersgids voor meer info. - 9