VERSLAG STOOKJERIJK UTRECHT 26 MEI 2015

Transcriptie

1 VERSLAG STOOKJERIJK UTRECHT 26 MEI 2015 De Natuur en Milieufederatie Utrecht, de Woonbond en de Bundeling organiseerden op 26 mei alweer de vierde Stookjerijk-bijeenkomst in de gemeente Utrecht. Deze avond organiseren zij jaarlijks om met huurders, woningcorporaties en gemeente(raad) de voortgang van de energiebesparingsopgave in de sociale huursector te bespreken. En hoe deze voortgang zich verhoudt tot gestelde doelen. Collega Natuur en Milieufederaties uit andere provincies en Milieucentrum Rotterdam doen dit gezamenlijk in 16 steden. Zie In Utrecht deed Paulus Jansen, wethouder wonen, het openingswoord. Hij geeft aan dat er veel mooie dingen gebeuren in de stad. De renovatie van Bo-Ex aan de Zebradreef, de Nul-op-de-meter woningen van Portaal in Leidsche Rijn, de uitvraag van Mitros voor Overvecht. Wel is hij geschrokken van de reactie van Liesbeth Marchesini die als voorzitter van de STUW (dus namens alle Utrechtse woningcorporaties) het signaal afgeeft dat niet alleen een energieneutrale woningvoorraad in 2030 niet haalbaar is, maar ook gemiddeld label B in 2020 l onmogelijk lijkt, aldus Marchesini. Paulus Jansen roept woningcorporaties en bouwers op samen op te trekken, te innoveren en te standaardiseren. Huurders willen wel een energiezuinige woning, zolang de woonlasten maar niet stijgen. Meters maken de komende jaren, en niet gaan zitten wachten was zijn devies. Jaap van Leeuwen, energieconsulent van de Woonbond, neemt vervolgens het woord. Hij geeft aan dat over energiebesparing en betaalbaarheid heel goed afspraken te maken zijn in de prestatie-afspraken die tussen gemeente, woningcorporaties en huurders gemaakt worden. De nieuwe woningwet geeft ook meer positie aan huurders. Jaap roept partijen op ervaringen uit andere steden goed te benutten. Zo lopen in gemeenten Leiden en Amsterdam mooie pilots voor het betrekken van huurders in het vormgeven van de afspraken. Ook in Tilburg, Maastricht, Den Bosch, Zwolle en Zeist zijn goede voorbeelden te vinden. Verder geeft Jaap aan dat in 2013 al 42% van de nieuwe huurders betalingsrisico lopen, volgens de NIBUD norm. Onderzoek van de SP uit Utrecht laat zien dat de huren tussen 2011 en 2015 van gemiddeld 475,=/mnd naar 619,=/maand zijn gestegen. Een verhoging van 30%. Dit betekent dat in 2015 nog meer huurders betalingsrisico lopen. De huurverhoging voor energiebesparende maatregelen is voor zittende huurders vaak prima acceptabel. Woonlasten gaan over het algemeen niet omhoog. Maar juist bij mutatie kan de huur flink opgeschroefd worden waardoor woonlasten toch omhoog gaan. Ministerie van BZK heeft in het kader van de nieuwe Woningwet die in een gelijkwaardiger positie voor gemeente, woningcorporaties en huurders voorziet, een geschillencommissie in het leven geroepen. Als partijen er onverhoopt in deze stad niet uitkomen, kan beroep gedaan worden op bemiddeling vanuit deze commissie. Zie de presentatie van Jaap van Leeuwen hier.

2 Ieke Benschop, projectleider bij de Natuur en Milieufederatie Utrecht, neemt de aanwezigen vervolgens mee in de regionale dynamiek en presenteert de voortgang die de woningcorporaties hebben geboekt. We kennen de landelijke afspraken tussen Rijk, Aedes en Woonbond dat in 2020 de sociale huurwoningvoorraad gemiddeld label B (energieindex 1,25) is. Daarnaast is Utrecht Hoogspringerstad sinds Eind 2012 werd gezegd dat alle sociale huurwoningen in de stad met slecht energielabel (dat zijn er ) gerenoveerd zouden moeten worden tot Nul-op-de-meter. Als één van de doelstellingen uit het SER-energie-akkoord (10% energiebesparing in de bestaande bouw) vertaald wordt naar deze regio, betekent dit woningen in de provincie naar Nul-op-de-meter (het alternatief is een veelvoud van dit aantal, een paar labelstapjes). Voor de stad Utrecht zou dit betekenen (huur én koop-)woningen naar Nul-op-de-meter in De ambities zoals verwoord in de BAS-afspraken (prestatie-afspraken ): 3000 labelstappen per jaar, zijn ieder jaar ruimschoots gehaald! Een mooie prestatie. Desondanks redden we de andere doelstellingen met het huidige tempo niet. Gelukkig is er steun te verwachten vanuit de provincie. In het nieuwe coalitie-akkoord van het kersverse nieuwe bestuur, staat de ambitie voor Nul-op-de-meterwoningen in 2020 verwoord. Vanuit het Energiefonds maakt de provincie gunstige leningen en garantstellingen voor energiebesparing mogelijk. Oplossingen liggen verder volgens de Natuur en Milieufederatie Utrecht, in snelle realisatie van voorbeeldwoningen en voortvarende opschaling. Ieke Benschop roept de woningcorporaties op nu al samen afspraken te maken over aantallen Nul-op-de-meter renovaties per jaar, en met deze aantallen de markt te benaderen. Zo kan door opschaling de prijs snel omlaag. En kunnen de Utrechtse spelers tegemoet komen aan de wensen van de Utrechters. Die hebben in de stadsgesprekken voor het Utrechtse Energieplan aangegeven dat zij graag energiezuinige woningen willen. Zie de presentatie van Ieke Benschop hier. De woningcorporaties aan het woord

3 Dagvoorzitter Gert Jan Jansen gaat in dialoog met de vertegenwoordigers van vier woningcorporaties. Walter Vette (Mitros), Nico van Ginkel (Portaal), Rolf van der Weide( Bo-Ex) en Egbert Kunst (Groen West) De vraag is hoe het komt dat er nog geen Nul-op-de-meter renovatie heeft plaatsgevonden in Utrecht?. Nico van Ginkel geeft aan dat Portaal wel vaart wil maken, maar voor de echte versnelling de bouwers simpelweg de capaciteit nog niet hebben. Wel gaat Portaal aan de slag met twee flatblokken in Kanaleneiland; dit zijn 56 koop en 48 huurwoningen. De ambitie is Nul-op-de-meter.. Rolf van der Weide vertelt dat Bo-Ex veel gestapeld bezit heeft, hoogbouw dus. De Nul-op-de-meter propositie voor hoogbouw heeft hij nog niet gezien. Bo-Ex hanteert wel de ambitie op gemiddeld label B uit te komen in Daarnaast gelooft Bo-Ex meer in een gebiedsaanpak voor energieneutraliteit dan alleen op woningniveau. Bo-Ex verwacht de komende jaren nog veel op het gebied van innovatie. Walter Vette: Mitros heeft veel oud bezit, het is al een hele opgave om de gewenste basiskwaliteit te realiseren. Woningen met energielabels F en G worden nu gerenoveerd naar label D niveau. Dat is al een heel grote verbetering. Wel is Mitros ook bezig met marktpartijen te kijken of een portiek-flat uit Overvecht gerenoveerd kan worden naar Nul-op-de-meter. Egbert Kunst geeft aan dat de ambitie van Groen West is om in 2020 gemiddeld op label B te zitten. Groen West heeft in Utrecht 1800 woningen, die ten opzichte van de woningen buiten Utrecht, goede energielabels hebben. De focus van Groen West ligt dan ook buiten de gemeente Utrecht. Energieneutraal in 2030 wordt echt lastig. Nico van Ginkel van Portaal deelt de ervaring dat zij bouwers tegen komen die op een uitvraag voor renovatie naar label B, zelf het initiatief nemen om Nul-op-de-meter te gaan doen; dat is natuurlijk een heel positieve ontwikkeling! Hij gelooft erin dat over een paar jaar de Nul-op-de-meter renovatie de standaard is. Portaal wil nek uitsteken, maar kan dit niet alleen! Ieke Benschop van de NMU roept de woningcorporaties op samen op te trekken en aantallen af te spreken met elkaar. Als er grote opdrachten boven de markt hangen, kan door industrialisatie de prijs ook omlaag. Eva van Esch van de Partij van de Dieren vraagt hoe woningcorporaties aankijken tegen het behalen van de uiteindelijke ambitie klimaatneutrale stad, en dus een stadsbrede woningvoorraad zonder energierekening. Als je nu label B haalt, hoe kom je dan nog makkelijk naar Nul-op-de-meter? De vertegenwoordigers van de woningcorporaties geven aan dat zij zoveel mogelijk huurders een redelijke basiswoning willen bieden. Als zij zouden kiezen voor Nul-op-de-meter kunnen zij minder woningen aanpakken. Matthijs Sienot van D 66 roept de woningcorporaties op echt vooruit te willen, en optimaal gebruik te maken van regelingen die er, bijvoorbeeld vanuit Den Haag, worden aangeboden. In het gesprek blijkt dat in de realiteit dit lastig is, omdat de leencapaciteit beperkt is en sommige woningcorporaties zelfs onder verscherpt toezicht staan. Wel proberen ze het slimmer te doen. Er wordt echt gekeken naar waar de mogelijkheden liggen. Suggestie van Matthijs is een deel van het beschikbare budget in te zetten voor basiskwaliteit en een deel echt te labelen voor innovatie. Tenslotte hebben ook de deelnemers aan de stadsgesprekken over het nieuwe Energieplan aangegeven dat woningen zeer energiezuinig gerenoveerd moeten worden! Pitches van duurzame tools

4 Guido Hoek geeft aan dat hij door de gemeente Utrecht is aangesteld om woningcorporaties te helpen met constructies voor zonnepanelen op daken van huurwoningen. Hij kan woningcorporaties hierin begeleiden. Op korte termijn gaat hij met vier woningcorporaties aan de slag. Roland van der Klauw heeft vanuit Wocozon (een stichting die bestuurd wordt door woningcorporaties) aan wat zijn aanbod is richting huurders. Het voordeel voor huurders kan oplopen tot 20% besparing op de elektrakosten. Geen stijgende energieprijzen meer, achteraf nooit bijbetalen. Zekerheid en een oplopend voordeel. Meer informatie is te vinden op Marianne Coopmans van de gemeente geeft een toelichting op de energiebesparingscampagne van de gemeente en de samenwerkende woningcorporaties. Energieboxen worden uitgedeeld en huis aan huis bezoeken vinden plaats. De campagne kan een echt succes genoemd worden en verdient een stevig vervolg. Frans van de Berg van Energieteam Voordorp doet een enthousiaste oproep om verwarmingsinstallaties beter in te regelen. Dit scheelt veel in het comfort, én in de portemonnee van de huurder. Ook de woningcorporatie heeft profijt, want goed inregelen leidt tot minder klachten, minder onderhoud en de installaties gaan langer mee. Lagere woonlasten leiden ook tot een hogere huurbetalingszekerheid. Peter Haver geeft een schets van het project Energiek! Samenwerking tussen Mitros, gemeente U, Wijkbedrijf, Dutopia-Advies en Technotrend heeft ertoe geleid dat ROC leerlingen worden geschoold als energieambassadeur. Zij gaan huis aan huis langs bij huurders om voorlichting te geven over energiebesparing. En dan neemt Gert Jan Jansen ons mee. We verplaatsen ons even naar de toekomst. Stel je voor, het is woensdagochtend 26 mei Na een heerlijke nachtrust en een verkwikkende douche, schuif je aan bij de ontbijttafel. Koffie of thee, misschien wel een versgeperste sinaasappelsap, een bakje muesli met yoghurt of een lekkere bruine boterham met oude kaas en..je krantje. Je vouwt de krant open en op de voorpagina staat een vetgedrukte kop die gelijk een glimlach op je gezicht tovert, omdat het gaat over het verduurzamen van de sociale huurwoningvoorraad in Utrecht. Welke kop staat er over 5 jaar op de voorpagina van de krant, die jou een glimlach geeft? Alle aanwezigen krijgen een voorpagina van een de Domstad Krant met ruimte voor De Kop. Iedereen formuleert in 3 minuten een krantenkop waar de hoop van vandaag uit spreekt.

5 Gert Jan loopt er een paar langs, hier een paar mooie krantekoppen: - Astronauten verblind door zonnepanelen Utrecht - Utrechters worden slapend rijk - MITROS wint strijd om huurder voortaan alle huurwoningen inclusief nutskosten - Laatste Utrechtse energierekening betaald doorbraken kwamen onverwacht snel - Laatste huurwoning voorzien van zon PV - Het is volbracht! - Label B gehaald en Overvecht energieneutraal - Laatste woning van Portaal energieneutraal niets voor nodig, dat is het mooie - 20% meer energie teruggeleverd dan verbruikt. Door zon en digitalisering - Eerste Nederlandse energiemiljonair komt uit Utrecht. Ik bleef maar sparen - Ambitie uit 2015 dubbel waargemaakt. Vandaag e woning gereed - Zonnestromen goedkoper dan stopcontact. Energieopwekking uit voetpaden en fietspaden - Laatste eengezinswoningen naar Nul-op-de-meter. Prestatie-afspraken gerealiseerd - Triple 100 de nieuwe norm bij Mitros - Utrecht verplettert energiedoelen. Huurders zijn de grote winnaar - Bo-Ex levert 1000 e klimaatneutrale woning op. Dankzij klimaatneutraal warmtenet - Utrecht ligt op koers. Gezamenlijke aanpak woningcorporaties loont Na deze inspiratie volgt het gesprek over hoe we de gestelde doelen kunnen halen. Suggesties en ideeën die langs komen zijn: - Organiseer een prijsvraag voor woningcorporaties wie de meeste Nul-op-de-meter renovaties realiseert - Gemeente: hanteer een hoge ambitie: garandeer dat de uiteindelijke ambitie energieneutrale woningvoorraad gehaald wordt - Neem alleen no regret maatregelen. Als je nu renoveert naar label B, zorg dan dat met het nemen van extra maatregelen later, toch Nul-op-de-meter wordt gehaald - Woningcorporaties, werk samen opdat je een hele wijk tegelijk kunt aanpakken - Zorg voor schaal opdat de prijs van de renovaties omlaag kan; werk samen! - Zorg voor een klimaatneutraal warmtenet (stadsverwarming) - Kijk niet alleen naar Nul-op-de-meter, maar ook naar de gedragscomponent en andere renovaties. - Lobby in Den Haag dat het bedrag dat de woningcorporaties nu kwijt zijn aan de verhuurdersheffing ingezet kan worden voor energiebesparing. Conclusies van de avond: De ambities zoals verwoord in de BAS-afspraken (prestatie-afspraken ): 3000 labelstappen per jaar, zijn ieder jaar ruimschoots gehaald! Om echter de ambities van het Rijk, provincie en vooral van de stad Utrecht te halen, is meer snelheid nodig. Met de nieuwe Woningwet

6 krijgen gemeenten en huurdersorganisaties meer zeggenschap over de te volgen koers. Gemeente en huurders geven aan dat zij graag grootschalige toepassing van Nul-op-de-meter willen zien. Ook in het stadgesprek was dit één van de conclusies. Door met elkaar afspraken te maken over aantallen met bijbehorende planning, kunnen bouwpartijen hierop inspelen door te industrialiseren en zal de prijs omlaag gaan.