> Infobrochure M-decreet. katholiek basisonderwijs

Transcriptie

1 Het VVKBaO heeft een drievoudige opdracht: schoolondersteuning: informatie, vorming, begeleiding, juridische en pedagogische adviesverlening, leerplanontwikkeling en ontwikkeling van instrumenten voor kwaliteitsbewaking; coördinatie: overleg met schoolbesturen en directies rond visieontwikkeling en niveaugebonden onderwijstopics; vertegenwoordiging: representatie van de katholieke basisscholen in de media, in officiële beleidsorganen en bij het ministerie. Het VVKBaO is een onderdeel van het Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs (VSKO), de katholieke onderwijskoepel. Guimardstraat Brussel katholiek basisonderwijs > Infobrochure M-decreet De katholieke basisscholen in Vlaanderen zijn gegroepeerd in het Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs.

2 Schema 1: Inschrijvingsvraag voor leerling met een verslag BuO in een gewone basisschool Inschrijvingsvraag voor gewoon onderwijs voor leerling met een verslag buitengewoon onderwijs Het schoolbestuur schrijft de leerling in onder ontbindende voorwaarde. De inschrijving kan niet worden gerealiseerd. (school is vol, toelatingsvoorwaarden, tucht, coschoolschap) De school organiseert een overleg met de ouders, klassenraad en CLB over de aanpassingen die nodig zijn. Aanpassingen binnen het gemeenschappelijk curriculum School bevestigt. OF Aanpassingen binnen een individueel aangepast curriculum School motiveert. Proportioneel Disproportioneel Disproportioneel Proportioneel Leerling is definitief ingeschreven. (middelen) Inschrijving wordt ontbonden. Inschrijving wordt ontbonden. Leerling is definitief ingeschreven. (middelen) Schoolbestuur brengt (aangetekend of tegen afgiftebewijs) binnen de 4 kalenderdagen de ouders, het LOP of AgODi op de hoogte. Ouders gaan rechtstreeks naar Commissie Leerlingenrechten. Ouders vragen geen bemiddeling aan bij LOP. Ouders vragen bemiddeling aan bij LOP. Ouders zoeken (met behulp van CLB en LOP) een nieuwe school. De inschrijving in de school wordt 1 maand (exclusief vakantieperiodes) na de bevestiging van de disproportionaliteit ontbonden. Bemiddeling wordt opgestart. De bemiddelingscel zoekt binnen de 10 kalenderdagen na het toekomen van de beslissing van de ontbinding van de inschrijving een nieuwe school voor de betrokken leerling. De bemiddeling lukt. De leerling wordt onder ontbindende voorwaarde ingeschreven in een nieuwe school of de leerling is definitief ingeschreven. De bemiddeling leidt niet tot een inschrijving. De voorzitter van het LOP stuurt de weigering door naar de Commissie Leerlingenrechten (CLR). De ouders en andere belanghebbenden kunnen binnen de 30 kalenderdagen een klacht neerleggen bij de CLR. De CLR hoort de betrokken partijen en spreekt haar oordeel uit over de gegrondheid van de weigeringsbeslissing. Dat doet ze binnen de 21 kalenderdagen na het aankomen van de weigeringsbeslissing. De weigeringsbeslissing is niet gegrond. De CLR stuurt haar oordeel binnen de 7 kalenderdagen aangetekend naar de ouders, het schoolbestuur en de voorzitter van het LOP. De weigeringsbeslissing is gegrond. De CLR stuurt haar oordeel binnen de 7 kalenderdagen aangetekend naar de ouders, het schoolbestuur en de voorzitter van het LOP. De leerling kan zijn recht op inschrijving in de school van keuze laten gelden. De ouders schrijven hun kind in een andere school in. Daarvoor kunnen ze bijgestaan worden door het LOP en/of het CLB. Ze schrijven hun kind onder ontbindende voorwaarde in in die andere school uiterlijk 15 kalenderdagen na het ontvangen van de beslissing van de CLR.

3 HET DECREET BETREFFENDE MAATREGELEN VOOR LEERLINGEN MET SPECIFIEKE ONDERWIJSBEHOEFTEN: IMPACT EN AANPAK VOOR HET GEWOON BASISONDERWIJS Deze brochure bundelt de documenten (dd. 3 oktober 2014) die in het najaar van 2014 op de speciale informatieronde rond het M-decreet (Decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften) in de verschillende diocesen werden toegelicht. Tijdens de informatieronde was de focus de impact van het M-decreet op en de aanpak voor het gewoon basisonderwijs. INHOUDSTAFEL Een info-ronde over het M-decreet voor katholieke basisscholen... 3 Begrippenkader... 6 Het Vademecum zorg (vijfde herziene druk)... 9 Veranderingen in het buitengewoon basisonderwijs Veranderingen in het gewoon basisonderwijs Middelen en ondersteuning M-decreet vraagt teamwerk Bijlagen... 31

4 Hij vertelde hun deze gelijkenis: Iemand had een vijgenboom in zijn wijngaard geplant en ging kijken of de boom vrucht droeg, maar hij vond geen vijgen. Hij zei tegen de wijngaardenier: Al drie jaar kom ik kijken of die vijgenboom vrucht draagt, maar tevergeefs. Hak hem maar om, want hij dient tot niets en put alleen de grond uit. Maar de wijngaardenier zei: Heer, laat hem ook dit jaar nog met rust, tot ik de grond eromheen heb omgespit en hem mest heb gegeven, misschien zal hij dan het komende jaar vrucht dragen, en zo niet, dan kunt u hem alsnog omhakken. (Lc 13, 6-9) (motto vierde opdracht van de Opdrachten voor het katholiek basisonderwijs in Vlaanderen) Samenstellers: Lien De Feyter, Greet Vanhove, Marc Van den Brande, Richard Timmerman, Filip Dhaenens Eindredactie: Marijke Van Bogaert VVKBaO, Brussel, oktober 2014

5 1 EEN INFO-RONDE OVER HET M-DECREET VOOR KATHOLIEKE BASISSCHOLEN 1.1 Het M-decreet: Hoe moeten we het allemaal voor elkaar krijgen? Op 12 maart 2014 gaf het Vlaams Parlement zijn goedkeuring aan het M-decreet: het decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Dat decreet wil dat meer kinderen met een beperking een plaats in het gewoon onderwijs krijgen. Die kinderen hebben recht op redelijke aanpassingen zodat ze in een gewone school gewoon onderwijs kunnen volgen. Het decreet treedt in werking op 1 januari 2015 voor inschrijvingen die betrekking hebben op het schooljaar Een overzicht van de inwerkingtreding van het decreet vind je in 8.1. Schoolteams, leerkrachten en directies vragen zich daarbij af: Hoe moeten we dat voor elkaar krijgen? En dan rijzen er vragen: Moeten we alle kinderen inschrijven? Welke ondersteuning moeten we bieden aan leerlingen met specifieke (onderwijs)behoeften? Welke hulp krijgen we bij deze opdracht? Is de gewone school de beste omgeving voor deze kinderen? Blijft het buitengewoon onderwijs bestaan? Krijgen deze kinderen een getuigschrift basisonderwijs? Dat zijn evidente en concrete vragen. Daarom hebben we deze informatieronde opgezet. We willen hiermee een antwoord bieden op onzekerheden waarmee schoolteams vandaag zitten. De vraag Hoe moeten we het allemaal voor elkaar krijgen? vereist echter niet alleen een technisch of decretaal antwoord. Want dat is in principe nog het eenvoudigste. Meer nog verwijst de vraag naar de dieperliggende en bijna emotionele onderstroom: Waar halen we de kracht om het te doen? Waarom willen we het doen? Wat drijft ons? Is het daarbij niet evident dat we binnen het katholiek onderwijs inspiratie zoeken in de pijlers van ons opvoedingsproject? Kan levensbeschouwing en overtuiging de motor zijn voor ons engagement? En waar kan ik als directeur, als schoolbestuurder de bron vinden om dat aan mijn team door te geven? 1.2 Christelijk mens- en wereldbeeld als uitgangspunt Het opvoedingsproject, zoals we dat in de Opdrachten voor het katholiek basisonderwijs in Vlaanderen schetsen, richt zich op twee bakens: uniciteit en verbondenheid. Die bakens zijn onlosmakelijk met het christelijke mens- en wereldbeeld verbonden Uniciteit: kwetsbaar maar ook oneindig beloftevol In de vele verhalen die de Bijbel rijk is, krijgen we het beeld van de mens die en kwetsbaar en onvolkomen, en tegelijk ook oneindig beloftevol is. Een Franse filosofe geeft het in rijmvorm mooi aan als: faiblesse et promesse. Faiblesse verwijst onder meer naar de kwetsbaarheid, de beperktheid, de onvolkomenheid van elk kind. Dat is voor elke leerkracht herkenbaar. Kijk maar eens naar de jongste peuters. Ze zijn fysiek en emotioneel kwetsbaar en hebben nog zoveel hulp nodig. Zonder de zorg van ouders en leerkrachten zijn ze reddeloos verloren. Het woord promesse wijst op de ongelooflijke mogelijkheden die in elk kind verscholen liggen. De talenten die ze zo snel ontwikkelen, de veerkracht die ze tonen. De beloftevolle houding om het goede te ontwikkelen. Kortom: kinderen zijn tot grote dingen in staat als ze daartoe de kans krijgen. Hoofdstuk 1 Een info-ronde over het M-decreet voor katholieke basisscholen 3

6 Tussen de twee begrippen ligt de kern van de opvoeding: we merken waar kinderen (nog maar) staan, maar tegelijkertijd houden we voor ogen wie ze kunnen worden. Die hoopvolle houding brengt ons ertoe dat we als opvoeders en leerkrachten met verwondering kijken naar de vorderingen van onze leerlingen, dat we zelfs bij de moeilijkste leerlingen onverwachte mogelijkheden ontdekken, dat we ons mogen verbazen over de resultaten van de meest onverbeterlijke kinderen. Wat niet is, kan nog komen. De begrippen zijn niet te isoleren. Indien we als leerkracht te veel focussen op de tekorten van onze leerlingen, dan verglijden we vlug tot het klasseren in vakjes en de bijhorende vooroordelen. We beklemtonen dan wat de leerlingen niet kunnen. Denk aan de wijze waarop leerlingen al te snel een label (bijvoorbeeld ADHD of ASS) krijgen opgeplakt en de soms ongenuanceerde gevolgen. Anderzijds zou het naïef zijn om zonder meer te geloven dat elke leerling wel vanzelf zijn optimale ontwikkeling vindt. Als we de Verlichtingsidee volgen dat de mens van nature goed is, dan zou opvoeding zich kunnen beperken tot geduldig wachten. Het is duidelijk dat opvoeding en onderwijs een noodzakelijke opdracht blijven. In christelijk perspectief krijgt het overbruggen van de afstand tussen de kwetsbaarheid en de beloftevolheid van het kind een bijkomende dimensie. Het gaat er niet enkel om dat onze kinderen snel leren lezen en schrijven, vooruitgang boeken, leerwinst scoren. Het beeld van de mens in de Bijbel is immers niet horizontaal, zoals iemand die een stap vooruit gaat en als het wat tegenvalt misschien ook een stap terug moet zetten. Het beeld van de mens in de Bijbel is eerder verticaal: een leven van vallen en opstaan. Daarbij ligt de klemtoon niet op het vallen, het mislukken, maar op het opstaan. Een fout is immers te vergeven, maar het is zonde niet opnieuw te proberen het goede ervan te maken. Zoals Christus het zelf al zei: Wat is eenvoudiger? Zeggen: uw zonden zijn vergeven, of zeggen: sta op en loop? Een gedachte die trouwens niet enkel voor kinderen geldt, maar ook voor onszelf Verbondenheid De tweede baken waarop ons opvoedingsproject zich richt, is de verbondenheid. Dat gaat over verbondenheid: met zichzelf met de ander met de gemeenschap met de wereld, de dingen, natuur, en cultuur en met de Andere, met God. Groei, ontwikkeling en zelfontplooiing kan niet zonder die verbondenheid. Zo leren leerlingen in interactie met ouders, familie, vrienden, leerkrachten wie ze zijn. In de christelijke visie is die liefdevolle relatie geïnspireerd door de woorden en de daden van Jezus: Heb uw naaste lief als uzelf. Die bijzondere verbondenheid, liefde, houdt stand, wat er ook gebeurt. Ze daagt ons uit om leerlingen elke keer weer een kans te geven, ook als het moeilijk gaat. 1.3 Zorg voor een kind met specifieke onderwijsbehoeften: traditie en eigentijdse vormgeving De zorg voor een kind met specifieke onderwijsbehoeften kreeg binnen onderwijs in de loop der jaren op verschillende wijzen vorm. Het onderwijs en de zorg voor die kinderen kent een boeiende geschiedenis waarin ook het katholiek onderwijs een prominente rol speelde. Wanneer in 1970 de wet op het Buitengewoon onderwijs uiteindelijk werd gestemd, was dat uit een oprechte bekommernis om kinderen met specifieke onderwijsbehoeften een degelijk en aangepast onderwijs te verschaffen. De wet werd als kaderwet stilaan Hoofdstuk 1 Een info-ronde over het M-decreet voor katholieke basisscholen 4

7 ingevuld tot het systeem van buitengewoon onderwijs dat we vandaag nog kennen. Een belangrijke verworvenheid was dat er voor die kinderen uiteindelijk extra ondersteuning inzake omkadering en werkingsmiddelen gewaarborgd werd. Maar wanneer we vandaag naar de wet van 1970 en de vormgeving binnen het buitengewoon onderwijs kijken, dan zijn er heel wat verbeterpunten aan te duiden. Zo hebben we het bijvoorbeeld moeilijker met de binaire opdeling: er zijn vandaag kinderen voor het gewoon en kinderen voor het buitengewoon onderwijs. Moeten we niet eerder oog hebben voor de verschillende gradaties in de zorg die kinderen behoeven? In het kader van onze bakens zouden we de vraag kunnen stellen of we wel rekening houden met de uniciteit van onze leerlingen. En zo zijn er bijvoorbeeld ook wat vragen te stellen bij de organisatie van het specifieke onderwijs in aparte settings, en dus los van de gewone school. In het kader van onze bakens zouden we de vraag kunnen stellen of we wel rekening houden met de verbondenheid van onze leerlingen met andere leerlingen, met andere mensen. 1.4 Een kader van wettelijke verplichtingen: het M-decreet Op regelgevend vlak is inclusief onderwijs tijdens de laatste decennia als werkpunt op de onderwijspolitieke agenda blijven staan, zonder dat er een echte beslissing werd genomen. Onder verschillende ministers kwam het aan de orde als Inclusief onderwijs Maatwerk in samenspraak en Conceptnota Leerzorg. Na de goedkeuring van het Vlaamse gelijkekansen- en gelijkebehandelingsdecreet in 2008 en de ratificatie van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap in 2009 heeft Vlaanderen zich geëngageerd om geleidelijk een inclusief onderwijssysteem te realiseren. Het recht van leerlingen met een handicap op redelijke aanpassingen en een nieuwe visie op handicap vormen twee andere uitgangspunten. Handicap wordt niet als een persoonlijk probleem (= medisch defect-denken) gezien, maar als een afstemmingsprobleem tussen de klas- en schoolcontext en de specifieke onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de jongere (= sociaal model). In 2011 besliste de Vlaamse Regering om het leerzorgkader op korte termijn niet in te voeren wegens een gebrek aan middelen en onvoldoende draagvlak onder onderwijsverstrekkers, vakbonden en andere actoren op het veld. Dat neemt niet weg dat een aantal knelpunten blijven bestaan, onder andere: het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs blijft stijgen; de 8 types in het buitengewoon onderwijs dateren van 1978 en beantwoorden niet meer aan de huidige visie op handicap en de realiteit; kansarme leerlingen worden sneller naar het buitengewoon onderwijs georiënteerd. Uiteindelijk keurde de vorige Vlaamse Regering het M-decreet goed. Een decreet dat ten opzichte van het ideaaltypische leerzorgkader eerder moet beschouwd worden als een oplapwerk voor het buitengewoon onderwijs en een vrij stringente regeling voor het gewoon onderwijs. En ook al spreekt men van een zorgcontinuüm, de structuur en de subsidiëring blijven geënt op de bestaande tweedeling tussen gewoon en buitengewoon onderwijs. De Vlaamse Regering beseft dat, en ziet het M-decreet als een eerste stap om tegemoet te komen aan de huidige knelpunten en aan de gewijzigde beleidscontext in afwachting van de realisatie van leerzorg op langere termijn. Een mening die ook het VSKO en de Verbonden delen. Hoofdstuk 1 Een info-ronde over het M-decreet voor katholieke basisscholen 5

8 2 BEGRIPPENKADER Het M-decreet introduceert een aantal nieuwe begrippen in het basisonderwijs. Voor veel scholen zijn die begrippen op zich niet nieuw. Ze sluiten aan bij hun visie op zorg. Het is wel de eerste keer dat ze decretaal verankerd worden. Met het oog op een correcte interpretatie van het decreet is het goed om te weten wat juist bedoeld wordt met deze begrippen. Daarom nemen we hieronder een aantal definities uit het decreet letterlijk over. 2.1 Leerling met specifieke onderwijsbehoeften Leerling met specifieke onderwijsbehoeften: leerling met langdurige en belangrijke participatieproblemen die te wijten zijn aan het samenspel tussen: 1. één of meerdere functiebeperkingen op mentaal, psychisch, lichamelijk of zintuiglijk vlak, 2. beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en 3. persoonlijke en externe factoren. Met persoonlijke factoren wordt iemands individuele achtergrond zoals leeftijd, geslacht, persoonlijkheid, culturele achtergrond of karakter bedoeld. Tot de externe factoren behoren de fysieke en sociale omgeving van de leerling. De school behoort tot de fysieke omgeving van de leerling. 2.2 Zorgcontinuüm Zorgcontinuüm: opeenvolging van de fasen in de organisatie van de onderwijs-omgeving van brede basiszorg, verhoogde zorg en uitbreiding van zorg. Brede basiszorg: fase in het zorgcontinuüm waarbij de school vanuit een visie op zorg de ontwikkeling van alle leerlingen stimuleert en problemen tracht te voorkomen door een krachtige leeromgeving te bieden, de leerlingen systematisch op te volgen en actief te werken aan het verminderen van risicofactoren en aan het versterken van beschermende factoren. Verhoogde zorg: fase in het zorgcontinuüm waarbij de school extra zorg voorziet onder de vorm van remediërende, differentiërende, compenserende of dispenserende maatregelen, afgestemd op de specifieke onderwijsbehoeften van bepaalde leerlingen, en voorafgaand aan de fase van uitbreiding van zorg. Uitbreiding van zorg: fase in het zorgcontinuüm waarbij de school de maatregelen uit de fase van verhoogde zorg onverkort verderzet en het CLB een proces van handelingsgerichte diagnostiek opstart. Het CLB richt zich daarbij op een uitgebreide analyse van de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de leerling en op de ondersteuningsbehoeften van de leerkracht(en) en ouders met het oog op het formuleren van adviezen voor het optimaliseren van het proces van afstemming van het onderwijs- en opvoedingsaanbod op de zorgvraag van de leerling. Het CLB bepaalt in samenspraak met de school en de ouders welke bijkomende inzet van middelen, hulp of expertise, hetzij ten aanzien van de school of de leerling, al dan niet in zijn context, wenselijk is alsook de omvang en de duur daarvan. Hoofdstuk 2 Begrippenkader 6

9 2.3 Remediërende, differentiërende, compenserende en dispenserende maatregelen Remediërende maatregelen: maatregelen waarbij de school effectieve vormen van aangepaste leerhulp verstrekt binnen het gemeenschappelijk curriculum. Differentiërende maatregelen: maatregelen waarbij de school, binnen het gemeenschappelijk curriculum, een beperkte variatie in het onderwijsleerproces aanbrengt om beter tegemoet te komen aan de behoeften van individuele leerlingen of groepen van leerlingen. Compenserende maatregelen: maatregelen waarbij de school orthopedagogische of orthodidactische hulpmiddelen aanbiedt, waaronder technische hulpmiddelen, waardoor de doelen van het gemeenschappelijk curriculum of de doelen die na dispensatie voor de leerling bepaald zijn, bereikt kunnen worden. Dispenserende maatregelen: maatregelen waarbij de school doelen toevoegt aan het gemeenschappelijk curriculum of de leerling vrijstelt van doelen van het gemeenschappelijk curriculum en die, waar mogelijk, vervangt door gelijkwaardige doelen, in die mate dat ofwel de doelen voor de studiebekrachtiging in functie van de finaliteit voor het betreffende structuuronderdeel ofwel de doelen voor het doorstromen naar het beoogde vervolgonderwijs of naar de arbeidsmarkt nog in voldoende mate kunnen bereikt worden. Bij de definitie van dispenserende maatregelen is het opvallend dat ook het toevoegen van doelen aan het gemeenschappelijk curriculum wordt beschouwd als een dispenserende maatregel. In de praktijk beperkt dispenseren zich meestal tot het toekennen van vrijstellingen. Bij het toevoegen van doelen denken we bijvoorbeeld aan extra uitdaging voor hoogbegaafde leerlingen, het aanleren van gebarentaal of braille, of het leren gebruiken van dyslexiesoftware. 2.4 Andere begrippen Disproportionaliteit/disproportioneel: onredelijkheid van aanpassingen aangetoond na een proces van afweging met toepassing van de criteria, als vermeld in artikel 2, 2 en 3, van het Protocol van 19 juli 2007 betreffende het begrip redelijke aanpassingen in België krachtens de wet van 25 februari 2003 ter bestrijding van discriminatie en tot wijziging van de wet van 15 februari 1993 tot oprichting van een Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding. Die definitie is gelinkt aan de verplichting voor scholen om binnen de grenzen van de redelijkheid in aanpassingen voor leerlingen met een handicap te voorzien. Of een aanpassing de grenzen van het redelijke overschrijdt, moet steeds in de praktijk en in individuele situaties worden afgewogen. Voor die afweging zullen scholen zich moeten laten leiden door de criteria die worden aangereikt in het Protocol van 19 juli Meer informatie vind je bij 5.2 en 5.3. Gemeenschappelijk curriculum: de goedgekeurde leerplannen die ten minste herkenbaar de doelen bevatten die noodzakelijk zijn om de eindtermen te bereiken of de ontwikkelingsdoelen na te streven en de schoolgebonden planning voor het nastreven van de leergebiedoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen. Hoofdstuk 2 Begrippenkader 7

10 Momenteel werkt het VVKBaO aan een nieuw Raamwerk voor een leerplan in ontwikkeling. De bedoeling is te komen tot een breed geconsulteerd leerplankader dat de basis vormt voor toekomstgerichte leerplanontwikkeling binnen het katholiek basisonderwijs. Speerpunten daarbij zijn: het operationaliseren van OKB; het oplossen van overlapping tussen het ontwikkelingsplan, de leerplannen, de ODET: één leerplanconcept voor de volledige basisschool; de sanering van de bestaande leerplannen: afslanking van het aantal doelen, overlapping wegwerken, operationele en duidelijke taal en het afbakenen van kerndoelen die gelden voor elke leerling in het gewoon basisonderwijs; het verhogen van het eigenaarschap over het leerplan bij de school en de leerkracht; het versterken van de efficiëntie van de onderwijspraktijk. Hoofdstuk 2 Begrippenkader 8

11 3 HET VADEMECUM ZORG (VIJFDE HERZIENE DRUK) 3.1 Het begrippenkader De begrippen die nu decretaal verankerd worden (zie 2), maken al langer deel uit van de visie van het VVKBaO op zorg en zijn terug te vinden in het Vademecum zorg. We wijzen echter op twee fundamentele verschillen: Met het Vademecum zorg wil het VVKBaO scholen ondersteunen in het ontwikkelen van een zorgvisie en het voeren van een goed zorgbeleid. Het vademecum reikt een kader aan dat daarbij kan helpen, maar heeft niet als doel een model op te leggen. De fasen van het zorgcontinuüm worden in het decreet strak gedefinieerd. In de het Vademecum zorg pleit het VVKBaO voor een meer flexibele invulling. Een continuüm betekent een doorlopend, aansluitend geheel. De invulling van het zorgcontinuüm ziet er niet in elke school hetzelfde uit. Maatregelen die in de ene school deel uitmaken van de verhoogde zorg, kunnen in een school die verder staat in haar zorgbeleid zodanig ingeburgerd zijn dat ze tot de brede basiszorg behoren. In de vijfde herziene druk van het Vademecum zorg (september 2014) werden de begrippen en inhouden waar nodig aangepast volgens het M-decreet. Een overzicht van de aanpassingen in de vijfde druk vind je op (> inloggen > Schoolbeleid > GOK- en zorgbeleid > modellen > Vademecum zorg > Belangrijkste wijzigingen ten opzichte van vierde druk). De verklaring van alle begrippen en afkortingen lees je in het zesde hoofdstuk van het vademecum: Terminologie. Een aantal begrippen werd vervangen door nieuwe terminologie, hoewel de inhoud hetzelfde blijft. De belangrijkste aanpassingen zijn: specifieke noden werd specifieke onderwijsbehoeften curriculumdifferentiatie werd individueel aangepast curriculum (IAC) STICORDI werd redelijke aanpassingen (waaronder differentiërende, remediërende, compenserende en dispenserende maatregelen) meervoudige intelligentie werd uitgaan van talenten 3.2 Uitbreiding met artikels in School+visie Regelmatig schrijven we in School+visie een artikel waarin we een aspect van het zorgbeleid verder uitwerken en door praktijkvoorbeelden concretiseren. Ook in de vijfde druk van het Vademecum zorg werd de link naar de recentste, aan zorgbeleid gerelateerde, artikels toegevoegd. Die artikels zijn met de zoekterm zorgbeleid ook steeds terug te vinden via de School+visie zoeker ( > inloggen > School+visie zoeker). Ze vormen een verlengstuk van het vademecum. 3.3 Hoofdstuk 1: Beleidsvoerend vermogen en zorg In het eerste hoofdstuk van het Vademecum zorg tonen we hoe de school vanuit beleidsvoerend vermogen het accent op zorg kan leggen. We doen dat aan de hand van de negen pijlers van beleidsvoerend vermogen. We concretiseren ze in functie van zorg. Per pijler noteren we een aantal reflectievragen voor het schoolteam. 3.4 Hoofdstuk 2: Een brede visie op zorg conform het OKB Werken aan een zorgvisie is een opdracht voor het hele schoolteam. Een degelijk zorgbeleid kan pas doelgericht geconcretiseerd worden als er een duidelijk gedragen visie is. Inspiratie voor een visie rond zorg vindt de school in de eerste twee hoofdstukken van het Vademecum zorg. Dat kan opgebouwd worden vanuit de pijlers van het Hoofdstuk 3 Het Vademecum zorg (vijfde herziene druk) 9

12 beleidsvoerend vermogen of vanuit de Opdrachten voor het katholiek basisonderwijs in Vlaanderen (OKB). De rode draad doorheen het OKB is het creëren van optimale ontwikkelingskansen voor alle leerlingen en het omgaan met verschillen. Inherent aan onze christelijke identiteit is het respect voor de uniciteit van elk kind. De specifieke inspiratie van een katholieke school blijkt uit de pedagogisch-didactische en organisatorische keuzes die de school maakt met betrekking tot het aanbod, de aanpak en de zorg voor leerlingen. Dat weerspiegelt zich in het opvoedingsklimaat en de schoolorganisatie. Daardoor sluiten het OKB en het Vademecum zorg naadloos bij elkaar aan. De vierde opdracht van het OKB Werken aan de ontplooiing van ieder kind, vanuit brede zorg biedt uitbreiding en verdieping van het tweede hoofdstuk van het Vademecum zorg voor scholen die aan een brede visie op zorg willen werken. Het vijfde hoofdstuk van het Vademecum zorg bevat naast een inspirerende tekst over de visie op handicap vanuit het VN-verdrag, ook drie praktische instrumenten om met het hele team te reflecteren op de zorgvisie, die te actualiseren en te implementeren. 3.5 Hoofdstuk 3: Fasen zorgcontinuüm uitgediept Het zorgcontinuüm wordt gedefinieerd als een opeenvolging van fasen in de organisatie van de onderwijsomgeving gaande van brede basiszorg, verhoogde zorg tot uitbreiding van zorg. Een continuüm is een vloeiende, doorlopende lijn. Je kunt dus, waar nodig, naadloos overgaan naar een hoger zorgniveau of teruggaan naar een lager zorgniveau. In het derde hoofdstuk van het Vademecum zorg worden de verschillende fasen praktijkgericht uitgediept. De fasen 0, 1 en 2 zijn op dezelfde wijze gestructureerd en bestaan uit een omschrijving van de krachtige leeromgeving, het afstemmen op de behoeften van de leerling en betrokkenheid: samen school maken. Hoofdstuk 3 Het Vademecum zorg (vijfde herziene druk) 10

13 3.5.1 Brede basiszorg (fase 0) De brede basiszorg is de eerste fase binnen dat continuüm. Ze bundelt de goede didactiek die tot de basisvaardigheden van elke leerkracht behoort. Dat betekent dat de klasleerkracht de spilfiguur is binnen de zorg. Krachtige leeromgeving vormt een onderdeel van de definitie die het M-decreet geeft voor brede basiszorg. Het decreet zegt niet hoe die krachtige leeromgeving ingevuld en uitgebouwd wordt. Dat blijft de verantwoordelijkheid van het schoolteam. Krachtige leeromgevingen zijn leersituaties die sterk uitdagend zijn. Ze bevatten veel doeactiviteiten, probleemsituaties die zijn aangepast aan het niveau van de leerling of leerrijke inhouden. Bij zulke leeromgevingen voelen leerlingen zich maximaal betrokken. Krachtige leeromgevingen kenmerken zich door een positief, veilig en rijk leerklimaat; betekenisvol leren; en rijke ondersteuning en interactie. In het Vademecum zorg gaan we daar uitgebreid op in met concrete voorbeelden voor de klaspraktijk voor zowel kleuter- als lagere school. Onder de rubriek Afstemmen op de behoefte van de leerling gaan we uitgebreid in op differentiatie. Differentiatie is positief en planmatig omgaan met verschillen tussen leerlingen met het oog op het grootst mogelijke leerrendement voor elke leerling. Dat is geen eenvoudige opdracht, maar wie inzet op differentiatie speelt ook in op specifieke onderwijsbehoeften. Naast mogelijke differentiatiemaatregelen en vormen gaan we ook in op de organisatie van differentiatie. Differentiatie wordt best beleidsmatig en planmatig aangepakt. Bij Betrokkenheid: samen school maken beschrijven we het belang van gesprekken met leerlingen, van de betrokkenheid van de ouders van meet af aan, van het overleg met en over leerlingen en het CLB. We benadrukken het belang van de school als professionele leergemeenschap om het zorgbeleid steeds sterker te maken en we lichten toe wat de rol van het zorgteam daarbij is Verhoogde zorg (fase 1) Als na het uitbouwen van de brede basiszorg de ontwikkeling van een leerling niet vlot, is zorgoverleg over die leerling aangewezen. In deze fase ligt de klemtoon dan ook op het afstemmen op de behoeften van de leerling. Observeren en analyseren van onderwijsbehoeften staan centraal naast de ondersteuning van de klasleerkracht door het zorgteam. We verwijzen hier ook naar het Vademecum voor anderstalige nieuwkomers dat op onze website ter beschikking staat ( > inloggen > schoolbeleid > GOK- en zorgbeleid > modellen > Vademecum anderstalige nieuwkomers) Uitbreiding van zorg (fase 2) In fase 2 speelt het CLB een belangrijke rol. Tijdens het multidisciplinair overleg wordt besproken welke maatregelen de school nam (tijdens de fasen 0 en 1) en in welke mate ze ontoereikend tegemoetkomen aan de onderwijsbehoeften van de leerling. De schoolinterne expertise volstaat niet. Op basis van de bespreking van de leerling beslist het CLB of een individuele leerlingbegeleiding met diagnostisch traject aangewezen is. In deze fase bespreken we in het vademecum het multidisciplinair overleg, het individuele handelingsplan en de initiatieven voor hulp op school door externen Overstap naar school op maat (fase 3) Voor een leerling die de verschillende fasen van het zorgcontinuüm (0-1-2) doorlopen heeft, kan men tot de vaststelling komen dat wegens gewijzigde noden, de redelijke aanpassingen niet meer volstaan om de leerling verder mee te nemen in het gemeenschappelijk curriculum. De noodzakelijke aanpassingen zijn disproportioneel. De school Hoofdstuk 3 Het Vademecum zorg (vijfde herziene druk) 11

14 kan aan het CLB vragen om een verslag op te maken dat toegang geeft tot het buitengewoon onderwijs. Met dat verslag kunnen de ouders beslissen om hun kind onmiddellijk in te schrijven in het buitengewoon onderwijs als school op maat. Doen ze dat niet dan kan de school de inschrijving het volgende schooljaar ontbinden. De ouders kunnen met hun kind naar het buitengewoon onderwijs gaan of in een andere school voor gewoon onderwijs de inschrijving vragen. De ouders kunnen echter ook aan de school vragen om de leerling op school ingeschreven te houden en een individueel aangepast curriculum te laten volgen. De school weegt dan af of de aanpassingen daarvoor (dis)proportioneel zijn en beslist of ze dit individueel aangepast curriculum toestaat. Zo ja, dan wordt de school zelf een school op maat. Bij het gemeenschappelijk curriculum behoudt de leerling het perspectief op een getuigschrift. Met andere woorden de mogelijkheid om dat te halen. De klassenraad oordeelt op het einde van de rit of de leerling in voldoende mate de (eindtermgerelateerde) leerplandoelen heeft behaald. Met een individueel aangepast curriculum is er niet het perspectief dat de leerplandoelen nog in voldoende mate bereikt zullen worden. Er is dus geen perspectief op het behalen van het getuigschrift. 3.6 Hoofdstuk 4: Coaching In het vierde hoofdstuk gaan we dieper in op het coachen van leerkrachten. Dat is een belangrijke opdracht binnen een goed zorgbeleid. Leerkrachten staan er niet alleen voor. Het zorgteam coacht hen voortdurend. Leerkrachten kunnen elkaar ook coachen, bijvoorbeeld na hospiteren of bij team teaching. 3.7 Hoofdstuk 5: Praktische instrumenten In de hoofdstukken 1 tot en met 4 verwijzen we regelmatig naar een aantal instrumenten om mee aan de slag te gaan. Die instrumenten verzamelden we in het vijfde hoofdstuk. We lichten die instrumenten toe en suggereren hoe het schoolteam ze kan gebruiken. Ze vormen een mogelijkheid om te werken aan zorg in vele facetten. De school kan de instrumenten aanpassen om volgens de noden van het eigen team tijdens werkmomenten rond zorg in te zetten. Ze bieden ook de mogelijkheid om leerkrachten te laten reflecteren op het eigen handelen en zo professioneel te groeien. Hoofdstuk 3 Het Vademecum zorg (vijfde herziene druk) 12

15 4 VERANDERINGEN IN HET BUITENGEWOON BASISONDERWIJS 4.1 Toelatingsvoorwaarden buitengewoon basisonderwijs Uitbreiding van de toelatingsvoorwaarden Momenteel wordt bij een oriëntering naar het buitengewoon onderwijs vooral nadruk gelegd op stoornissen en problemen bij de leerling. Het M-decreet wil daar verandering in brengen. Een beoordeling van specifieke onderwijsbehoeften in het kader van een oriëntering naar het buitengewoon onderwijs moet gebaseerd zijn op een inschatting van het afstemmingsprobleem tussen de omgeving (= school- en klasomgeving) en de specifieke onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de leerling. Aanpassingen die nodig zijn aan de onderwijsomgeving, worden mee in rekening gebracht. Op die manier wordt aan de noden van de leerling tegemoet gekomen. De nieuwe toelatingsvoorwaarden betekenen een verstrenging in vergelijking met de huidige situatie. Dat sluit aan bij de doelstelling van het M-decreet om de stijging van het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs een halt toe te roepen en meer leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften het gewoon onderwijs te laten volgen. De toelating tot het buitengewoon onderwijs veronderstelt een grondige, schriftelijke verantwoording. Een goede samenwerking tussen CLB en school is daarbij essentieel. In het verslag moet het CLB de maatregelen die de school genomen heeft doorheen de verschillende fasen van het zorgcontinuüm, in het afwegingsproces meenemen. Tegelijk moet het CLB daarbij te allen tijde het pedagogisch project van de school respecteren Verslag dat toegang geeft tot het buitengewoon onderwijs Naast de algemene toelatingsvoorwaarden is voor de toelating van een leerling tot het buitengewoon onderwijs, met uitzondering van type 5, een verslag van het CLB vereist. Dat verslag is steeds het gevolg van een uitgebreid traject dat leerling, ouders, CLBmedewerker en school samen gelopen hebben. Tijdens dat traject ligt de focus niet op een eventuele oriëntering naar het buitengewoon onderwijs, maar op de nodige aanpassingen om tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van de leerling. Indien die aanpassingen in de gewone school niet volstaan, wordt er een verslag opgemaakt. In dat verslag staat: 1. hoe de fasen van het zorgcontinuüm voor de leerling werden doorlopen, tenzij de school in uitzonderlijke omstandigheden kan motiveren dat het doorlopen van een bepaalde fase voor die leerling niet relevant is; 2. dat de aanpassingen (waaronder remediërende, differentiërende, compenserende en dispenserende maatregelen om de leerling binnen het gemeenschappelijk curriculum te blijven meenemen) ofwel disproportioneel, ofwel onvoldoende zijn; 3. de omschrijving van de onderwijsbehoeften van de leerling met toepassing van een classificatiesysteem dat wetenschappelijk onderbouwd is en gebaseerd is op een interactionele visie en een sociaal model van handicap (bv. ICF); 4. dat de onderwijsbehoeften niet louter toe te schrijven zijn aan een SES-kenmerk van de leerling; 5. welk type voor de leerling van toepassing is (met uitzondering van type 5). Uit het verslag moet onder meer blijken dat de aanpassingen (waaronder remediërende, differentiërende, compenserende en dispenserende maatregelen om de leerling binnen het gemeenschappelijk curriculum te blijven meenemen) ofwel disproportioneel ofwel onvoldoende zijn (voorwaarde 2). Een maatregel is disproportioneel als de toepassing ervan de school onredelijk belast. Indien daarover discussie is, kan de afweging gebeuren op basis van de criteria zoals vermeld in het Protocol van 19 juli Onvoldoende houdt in dat de school die maatregelen wel heeft genomen of kan nemen, maar ze onvoldoende blijken om tegemoet te komen aan de behoeften van de leerling. Hoofdstuk 4 Veranderingen in het buitengewoon basisonderwijs 13

16 Het uitgangspunt is dat de school in de mogelijkheid moet zijn om al die maatregelen ook effectief toe te kunnen passen, tenzij dat omwille van de specifieke situatie van een leerling niet relevant zou zijn. De school motiveert waarom ze bepaalde maatregelen niet kan toepassen. Voor een leerling die voor het eerst naar school gaat en wil starten in het buitengewoon onderwijs, moet worden aangetoond dat de aanpassingen (waaronder remediërende, differentiërende, compenserende en dispenserende maatregelen om de leerling binnen het gemeenschappelijk curriculum te blijven meenemen) disproportioneel of onvoldoende zullen zijn om de leerling in het gemeenschappelijk curriculum mee te nemen. Daarnaast moeten voorwaarden 3 en 4 ook in het verslag voor die leerling worden opgenomen. Ten slotte moet worden aangetoond welk type voor de leerling van toepassing is (met uitzondering van type basisaanbod en type 5). Een leerling kan alleen buitengewoon onderwijs volgen van het type waarnaar hij in het verslag georiënteerd wordt (met uitzondering van type 5). Wanneer een leerling al is ingeschreven in het buitengewoon onderwijs, moet pas een nieuw verslag opgemaakt worden wanneer de leerling van onderwijsniveau of van type verandert. Een verslag dat toegang geeft tot het buitengewoon onderwijs, krijgt een tijdelijk karakter. Wanneer niet meer voldaan is aan de voorwaarden 2 en 3 uit het verslag, kan het CLB op eigen initiatief of op vraag van de ouders of de school het verslag opheffen. Wanneer ouders, school en CLB het niet eens zijn over het afleveren van een verslag dat toegang geeft tot het buitengewoon onderwijs, kan één van de betrokken partijen een beroep doen op bemiddeling door een bemiddelingscommissie op Vlaams niveau. 4.2 Structuur buitengewoon onderwijs Het buitengewoon basisonderwijs is ingedeeld in types. Hieronder gaan we in op de meest belangrijke wijzingen. In 8.2 vind je de uitgebreide definities van de verschillende types zoals die in het decreet zijn omschreven Type basisaanbod De huidige types 1 (licht mentale handicap) en 8 (leerstoornissen) worden omgevormd tot het type basisaanbod buitengewoon onderwijs. Een leerling kan naar het type basisaanbod georiënteerd worden op basis van een analyse van de onderwijsbehoeften in plaats van een medische classificatie. Uit die analyse moet blijken dat de aanpassingen in het gewoon onderwijs disproportioneel of onvoldoende zijn om de leerling te kunnen blijven meenemen in het gemeenschappelijk curriculum. Een inschrijving in het type basisaanbod is maximaal twee schooljaren geldig. Aan het einde van die periode volgt een evaluatie door de klassenraad en het CLB. Zij kunnen op basis van die evaluatie beslissen dat de aanpassingen (waaronder remediërende, differentiërende, compenserende of dispenserende maatregelen) disproportioneel of onvoldoende zullen zijn om de leerling het gemeenschappelijk curriculum te laten volgen in een gewone basisschool. Dan is een verder verblijf in het type basisaanbod nodig. Het CLB bevestigt dat door de opmaak van een nieuw verslag. De inschrijving in het type basisaanbod wordt dan met maximaal twee schooljaren verlengd. Ten laatste na twee schooljaren volgt opnieuw een evaluatie. Wanneer de klassenraad en het CLB op basis van de evaluatie beslissen dat de aanpassingen wel proportioneel zullen zijn om de leerling het gemeenschappelijk curriculum te laten volgen in het gewoon basisonderwijs dan: Hoofdstuk 4 Veranderingen in het buitengewoon basisonderwijs 14

17 ondersteunen de school voor buitengewoon onderwijs en het CLB de ouders bij het vinden van een school voor gewoon onderwijs waar de leerling kan ingeschreven worden; maken de betrokken scholen, het CLB en de ouders afspraken in functie van een vlotte overgang van de leerling van de school voor buitengewoon onderwijs naar de school voor gewoon onderwijs. Het basisaanbod wordt niet op het niveau van het kleuteronderwijs georganiseerd, maar zal vanuit het kleuteronderwijs wel rechtsreeks toegankelijk zijn als de leerling aan de toelatingsvoorwaarden voor buitengewoon lager onderwijs voldoet. Daarnaast moet ook worden aangetoond dat op basis van het afgelegde zorgtraject in het kleuteronderwijs de maatregelen die nodig zijn om de leerlingen binnen het gemeenschappelijk curriculum mee te nemen in het eerste leerjaar, disproportioneel of onvoldoende zijn Type 2 tot en met 7 De omschrijving van de types 2 tot en met 7 wordt veel strikter. In functie van de diagnostiek voegt men voor de types 2, 3, 4, 5, 6 en 7 een aantal wetenschappelijke criteria in. Op die manier is een beter toezicht op de diagnosestelling mogelijk. Die maatregel maakt betere doorverwijzing naar het juiste type buitengewoon onderwijs mogelijk en vermijdt onterechte verwijzingen naar het buitengewoon onderwijs. De types leunen momenteel nog sterk aan bij het medische model. Enkele opmerkelijke veranderingen zijn: Type 2 wordt geherdefinieerd als type voor leerlingen met een verstandelijke beperking (zonder vermelding van een wetenschappelijke subcategorie) en het IQ wordt op 60 gesteld. Bij type 3 moet de diagnose door een multidisciplinair team, met inbegrip van een psychiatrisch onderzoek, gesteld worden. Type 5 wordt uitgebreid met residentiële setting (bv. begeleidingstehuizen, kinderpsychiatrische diensten) naast universitair ziekenhuis en preventorium. De groep instellingen die in aanmerking komt voor de oprichting van type 5, vergroot. In type 7 worden de leerlingen met STOS (spraak- of taalstoornis) als doelgroep toegevoegd Type 9 Er wordt een nieuw type, namelijk type 9, gecreëerd voor leerlingen met een autismespectrumstoornis die geen verstandelijke beperking hebben (IQ 60). Net zoals bij type 3 moet voor die leerlingen de diagnose gesteld worden door een multidisciplinair team met inbegrip van een psychiatrisch onderzoek Geleidelijke invoering structuur Er komt een geleidelijke invoering van de nieuwe structuur. Er zal een geleidelijke uitstroom van leerlingen met oude inschrijvingsverslagen buitengewoon onderwijs zijn. Type 1 en type 8 zullen op die manier nog minstens zes schooljaren blijven bestaan. Gedurende de overgangsperiode worden de leerlingen van type 1 en 8 gelijkgesteld met leerlingen met een verslag voor type basisaanbod. Leerlingen die nu in het buitengewoon onderwijs zijn ingeschreven, kunnen hun huidig type blijven volgen tot het einde van het onderwijsniveau. Hoofdstuk 4 Veranderingen in het buitengewoon basisonderwijs 15

18 Het aanbod binnen het buitengewoon basisonderwijs ziet er binnen een zestal schooljaren als volgt uit: Type basisaanbod voorheen type 1 en type 8 Type 2 verstandelijke beperking (IQ 60) Type 3 emotionele of gedragsstoornis (IQ 60) Type 4 Type 5 Type 6 Type 7 motorische beperking langdurig zieke kinderen visuele beperking auditieve beperking + STOS Type 9 autismespectrumstoornis (IQ 60) Hoofdstuk 4 Veranderingen in het buitengewoon basisonderwijs 16

19 5 VERANDERINGEN IN HET GEWOON BASISONDERWIJS 5.1 Inschrijvingsrecht gewoon onderwijs Nogal wat scholen hebben het moeilijk met de inschrijvingsvraag van leerlingen met een verslag dat toegang geeft tot het buitengewoon onderwijs. Ook het werken met die leerlingen loopt niet altijd even vlot. Scholen zitten met heel wat vragen: Moeten we de leerling inschrijven? Wanneer kunnen we de leerling oriënteren naar het buitengewoon onderwijs? Wat als het fout loopt tijdens de schoolloopbaan? Kunnen we de ouders dan verplichten om hun kind van school te veranderen? Wat mogen we en wat moeten we? Inschrijvingsrecht Door de goedkeuring van het M-decreet wijzigt de regelgeving voor het inschrijven van leerlingen die beschikken over een verslag dat toegang geeft tot het buitengewoon onderwijs. Het M-decreet werd opgenomen in het decreet basisonderwijs. Het decreet basisonderwijs regelt onder meer dat elke leerling inschrijvingsrecht heeft in de school of vestigingsplaats gekozen door zijn ouders. Elke leerling wordt ingeschreven als zijn ouders akkoord gaan met het opvoedingsproject en het schoolreglement van de school. Ook leerlingen met een verslag hebben het recht om een inschrijving te vragen in een school voor gewoon onderwijs. Dat recht wordt echter genuanceerd. Het schoolbestuur moet die leerlingen onder ontbindende voorwaarde inschrijven. De school moet vanaf nu geen draagkrachtafweging meer doen. Dat begrip staat op gespannen voet met het VN-verdrag. In plaats daarvan wordt afgewogen of de aanpassingen die gevraagd worden, (on)redelijk zijn. De school organiseert een overleg met de ouders, de klassenraad en het CLB over de aanpassingen die nodig zijn. De inschrijving wordt na de afweging van de redelijkheid van de aanpassingen bevestigd of ontbonden. Inschrijven voor Datum van inschrijving Geldende regelgeving Schooljaar Schooljaar t.e.m. 31 december 2014 Schooljaar vanaf 1 januari 2015 Schooljaar schooljaar draagkrachtafweging draagkrachtafweging Redelijkheid van aanpassingen Redelijkheid van aanpassingen Overzicht van geldende regelgeving voor inschrijvingen van leerlingen met een verslag in het gewoon basisonderwijs Afweging redelijkheid aanpassingen (Onvoldoende) draagkracht als reden om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften te weigeren staat op gespannen voet met het VN-verdrag. In dat verdrag wordt uitgegaan van het recht op redelijke aanpassingen. Aan de hand van verschillende criteria wordt gekeken of de aanpassingen die nodig zijn om de leerling met specifieke onderwijsbehoeften mee te nemen in het gemeenschappelijk curriculum, of om de leerling studievoortgang te laten maken op basis van een individueel aangepast curriculum, proportioneel of disproportioneel zijn. Door het M-decreet kan de school het criterium van gewijzigde noden tijdens de schoolloopbaan inroepen. Dat is nieuw. Tot januari 2015 geldt de inschrijving van een Hoofdstuk 5 Veranderingen in het gewoon basisonderwijs 17

20 leerling (behoudens definitieve uitsluiting of het niet langer akkoord gaan met het pedagogisch project en het schoolreglement) voor de duur van de hele schoolloopbaan in die school. Eens de leerling was ingeschreven, bleef die ingeschreven. Wanneer vanaf januari 2015 tijdens de schoolloopbaan de nood aan aanpassingen voor een leerling wijzigt en de vastgestelde onderwijsbehoeften van die aard zijn dat de school niet tegemoet kan komen aan de noden van het kind, dan kan een verslag nodig zijn. Dan kan de school een overleg organiseren met de klassenraad, de ouders en het CLB. Als een verslag wordt afgeleverd door het CLB, beslist de school om de inschrijving van de leerling voor het daaropvolgende schooljaar te ontbinden of om de leerling, op vraag van de ouders, studievoortgang te laten maken op basis van een individueel aangepast curriculum. De ouders kunnen er ook voor kiezen om de leerling na het afleveren van het verslag onmiddellijk in het buitengewoon onderwijs in te schrijven. Tijdens de hele schoolloopbaan, maar zeker bij gewijzigde noden, blijft het belangrijk om een goede communicatie te onderhouden met de ouders van de leerling met specifieke onderwijsbehoeften Afweging redelijke aanpassingen in het decreet basisonderwijs Het motiveren van de disproportionaliteit van de aanpassingen is de basis om een inschrijving onder ontbindende voorwaarde te ontbinden en over te gaan tot de weigering van de leerling waarvoor de ouders een inschrijvingsvraag stelden. In het decreet basisonderwijs lezen we het volgende: Art ter. disproportionaliteit/disproportioneel: onredelijkheid van aanpassingen aangetoond na een proces van afweging met toepassing van de criteria als vermeld in artikel 2, 2 en 3, van het Protocol van 19 juli 2007 betreffende het begrip redelijke aanpassingen in België krachtens de wet van 25 februari 2003 ter bestrijding van discriminatie en tot wijziging van de wet van 15 februari 1993 tot oprichting van een Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding. Art. 37undecies. 1. Het recht op inschrijving, vermeld in artikel 37bis, 1, geldt onverkort voor leerlingen die het gemeenschappelijk curriculum kunnen volgen met toepassing van gepaste maatregelen, zoals remediërende, differentiërende, compenserende of dispenserende maatregelen, die proportioneel zijn. Leerlingen voor wie deze aanpassingen worden toegepast, blijven in aanmerking komen voor de gewone studiebekrachtiging toegekend door de klassenraad. 2. Leerlingen die beschikken over een verslag als vermeld in artikel 15 worden door een school voor gewoon onderwijs onder ontbindende voorwaarde ingeschreven. De school organiseert overleg met de ouders, de klassenraad en het CLB, over de aanpassingen die nodig zijn om de leerling mee te nemen in het gemeenschappelijk curriculum of om de leerling studievoortgang te laten maken op basis van een individueel aangepast curriculum. Indien na het overleg de school de disproportionaliteit van de aanpassingen die nodig zijn, bevestigt, wordt de inschrijving ontbonden op het moment dat deze leerling in een andere school is ingeschreven en uiterlijk 1 maand, vakantieperioden niet inbegrepen, na de kennisgeving van de bevestiging van de disproportionaliteit. Wanneer de school de aanpassingen wel proportioneel acht, komen deze leerlingen op dezelfde wijze als leerlingen met een gemotiveerd verslag in aan- Hoofdstuk 5 Veranderingen in het gewoon basisonderwijs 18